Chương I. §3. Nhân, chia số hữu tỉ

Giáo viên: Nguyễn Thị Mai
Trường: THCS Rô Men


Bài 1: Tính :

−3
7

3
 3
−
1

-  14 7 

Bài 2: Tìm x biết :
−5
2  1
2
+ x = 6 − 3 + 5 
4
3  4
3


Giải
Bài 1:

3
−3  3

 −1 
7
7  14

-

=
=
=
=

3
3
−3
+ 1
14
7
7
−3
3
3
+1+
7
7 14

 − 3 3  14
+ +

7  14
 7

11
11
0+
=
14
14

-

3
14


Bài 2:
2  1
2
−5
+ x = 6 − 3 + 5 
3  4
3
4
1
2
2
1
-5
+x = 6 -3
-1
3
3

4
4
x
x

1
2
1
2
-3 +1
= 6 3-5
4
4
3

2  1
1
 2
=  6 − 5  + 1 − 3 
3  4
4
 3

x = 1 + (-2)
x = -1


I . Nhân hai số hữu tỉ:

a c

a.c
a
c
Với x =
,y =
; x.y= . =
b
d
b.d
b
d

Ví dụ:
−3
5
− 3 17
( −3).17
.2
=
.
=
8
6
8
6
8. 6
( −1).17
− 17
1
=

=
= −1
8.2
16
16


II. Chia hai số hữu tỉ:
c
a
(y≠ 0)
Với x =
,y =
d
b
a c
a d
:
x:y=
= .
b d
b c
Ví dụ:
1
−8 −4

:
-0,8 : − 1  =
3
10

3

−4
3
( −4).3
3
=
.
=
=
5
−4
5.( −4)
5


 2
? Tính: a) 3,5 .  − 1 
 5

Giải:

 2
a) 3,5 .  − 1 5 



7 −7
= .
2 5

− 49
=
10
9
= -4
10

−5
b)
:
(-2)
23

−5
b)
: (-2)
23
−5
=
23

.

1
−2

( −5).1
5
=
=

23.( −2) 46


Chú ý:
Thương của phép chia số hữu tỉ x cho số
hữu tỉ y (y ≠ 0), gọi là tỉ số của hai số
x
x và y, ký hiệu là hay x : y
y

Ví dụ: Tỉ số của hai số -4,16 và 8,25

− 4,16
được viết là
hay -4,16 : 10,25
8,25


BÀI TẬP:
Bài 1: Tính:
−
4
a)
. 10,5
7
−6
b)   : 12
 25 

Giải:

−4
(−4).21
21
−
4
a)
.
. 10,5 =
=
7 .2
7
2
7

(−2).3
= -6
=
1.1
(−6).1
−6 1
−6
 : 12 =
.
b) 
=
 25 
25.12
25 12

(−1).1 − 1
=
=
25.2
50


Bài 2: Tính :

 − 4 5  3  −1 2  3
a) 
+ : +
+ :
 5 7  17  5 7  17

1  1 3
b)
- 3 + 
4  12 8 
 − 2 3 1
+ :
- 30
c) 
 3 5  50


Giải:

 − 4 5  3  −1 2  3
a)  +  : +  +  :

 5 7  17  5 7  17
 − 4 5 −1 2  3
=  + + + :
 5 7 5 7  17
 − 4 − 1   5 2  
3
=  5 + 5  +  7 + 7   :
 
 17


3
= [(-1) + 1] :
17
3
=0:
=0
17


1  1 + 3

b) - 3 
4  12 8 
1
3
1
= -3.
-3 .
8

4
12
1 1 9
= - 4 4 8
9
= 08

1
= -1
8


−2 3 1

c) 
+  : - 30
 3 5  50
 − 2 3
+  : 50 - 30
= 
 3 5
−2
3 . 50 - 30
=
. 50 +
3
5
− 100
+ 30 - 30
=

3
=

1
1
- 33 + 0 = - 33
3
3


Bài 3:
Thực hiện các phép tính sau, rồi
viết các chữ tương ứng với các
đáp số tìm được vào các ô ở hàng
dưới cùng của bài. Em sẽ biết
được tên một chiến sĩ cách mạng
Việt Nam.


3 −3
=
R. :
5 10

2 −9 3
1
: = -1
P. .
3 8 5
4

-2

 3 9 −3 - 1
=
Ú.  : .
 2 4 4
2
−2 1 5 -1
. : =
T.
3 4 6
5

N. 4 : − 2 + 5 : − 2 =
3 5 3 5

1
-7
2
3
−
4
3


H. : 
.  =- 21
7  9 7
4

2 −4 5 −4 - 4
+ .
=
Ầ. .
7 5 7 5
5
−1
−4
5

5

T

R
−2

Ầ

−1
2

1
−1
4

N
1
−7
2

P

H
1
−2
4

Ú


Bài 4: Điền các số hữu tỉ thích hợp vào chỗ
trống: A
B
C
D
E
1

−1
16

2

:

x

3

-4

−1
−
4

4

=

=

=

5

1
64

-1
2

-1
128

x
:
x

2

=

-1
8

:
=

=

16


Bài 5:
Em hãy tìm cách
“nối” các số ở những chiếc lá
bằng dấu các phép tính cộng,
trừ, nhân, chia và dấu ngoặc
để được một biểu thức có giá
trị đúng bằng số ở bông hoa.


-146

-40.8

−5
2

5
8

-25

6
a)

 −5
:
(-25) . 6 - 
 2 
 −5.
= − 150 − 

 2 

1
5
9

-120
7,2
b)

5
8
8
5

= − 150 + 4 = - 146

1
. (-120)
9 .7,2 5
= − 64,8 + 24= - 40,8


Hướng dẫn về nhà:
- Soạn bài tập:
SGK : Bài 11,13 trang 12
SBT : Bài 17,19, 22, 23 trang 6,7
- Chuẩn bị bài: “ Giá trị tuyệt đối của
một số hữu tỉ. Cộng, trừ, nhân, chia số thập
phân”.