bài giảng môn Nghiệp vụ thanh toán Chương 1: HỆ THỐNG TIỀN TỆ THẾ GIỚI

NGHIỆP VỤ THANH TOÁN
C1. Hệ thống tiền tệ thế giới
C2. Tỷ giá hối đoái
C3. Thanh toán trong nền KTTT
C4. Một số chứng từ sử dụng trong
nghiệp vụ thanh toán


Chương 1: Hệ thống tiền tệ thế giới
1.Những vấn đề chung về tiền tệ
a. Bản chất của tiền tệ


Tiền tệ là một hàng hoá đặc biệt, đóng
vai trò vật ngang giá chung để đo lường
và biểu hiện giá trị của tất cả hàng hoá
khác, làm phương tiện lưu thông, thanh
toán và tích luỹ giá trị của mọi tổ chức,
mọi cá nhân trong xã hội.


1. Những vấn đề chung về tiền tệ
a. Bản chất của tiền tệ


Tiền có 2 thuộc tính:

- Giá trị sử dụng : thoả mãn được nhu cầu
trao đổi của xã hội.
- Giá trị tiền tệ: là khả năng đổi được nhiều
hay ít hàng hoá khác trong trao đổi (hay còn

gọi là sức mua của tiền tệ).


1. Những vấn đề chung về tiền tệ
b. Quá trình phát triển của các hình thái tiền tệ


Nguồn gốc của tiền tệ

Sự phát triển của SX và trao đổi HH


“vật ngang giá chung”: vỏ sò, xương thú, vòng
đá



kim loại (kẽm, đồng, bạc, vàng)-> tiền giấy



bút tệ


1. Những vấn đề chung về tiền tệ
b. Quá trình phát triển của các hình thái tiền tệ


Nguồn gốc của tiền tệ



Khi vàng đóng vai trò là vật ngang giá chung và tiền
tệ được cố định ở vàng thì vàng được gọi là “kim
loại tiền tệ”.



Khi vàng độc chiếm là vật ngang giá chung thì tên
“vật ngang giá chung” được thay bằng “tiền tệ”.

Tóm lại, tiền tệ là sản phẩm tự phát và tất yếu của nền
kinh tế hàng hoá nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho quá
trình trao đổi hàng hoá, dịch vụ.


1. Những vấn đề chung về tiền tệ
b. Quá trình phát triển của các hình thái tiền tệ


Hoá tệ

Một hàng hoá nào đó giữ vai trò làm vật trung gian trao
đổi được gọi là hoá tệ.
- Hóa tệ không bằng kim loại:
Những hình thái tiền tệ đầu tiên: những vật trang sức hay
những vật có thể ăn.
- Hoá tệ bằng kim loại.
Những đồng tiền bằng kim loại: đồng, chì,
kẽm, thiếc, bạc, vàng.

1. Những vấn đề chung về tiền tệ
b. Quá trình phát triển của các hình thái tiền tệ
 Tín

tệ

Tín tệ được hiểu là thứ tiền tự nó không có giá trị nhưng do sự tín nhiệm
của mọi người mà nó được lưu dụng.
- Tiền bằng kim :
Giá trị nội tại của kim loại thường không phù hợp với giá trị danh nghĩa.
- Tiền giấy :
+ Tiền giấy khả hoán: thứ tiền được lưu hành thay cho tiền vàng hay tiền
bạc ký thác ở ngân hàng.
+ Tiền giấy bất khả hoán là thứ tiền giấy bắt buộc lưu hành, không thể
đem tiền giấy này đến ngân hàng để đổi lấy vàng hay bạc.


1. Những vấn đề chung về tiền tệ
b. Quá trình phát triển của các hình thái tiền tệ


Bút tệ - tiền ghi sổ:

Tiền ghi sổ là đồng tiền được thực hiện bằng các bút
toán Nợ - Có trên tài khoản ở ngân hàng.


Tiền điện tử:

- Vẫn là tiền ghi sổ nhưng thể hiện qua hệ thống tài
khoản được nối mạng vi tính.
- Hình thức: các loại thẻ


1. Những vấn đề chung về tiền tệ
c. Quy luật lưu thông tiền tệ
Hàng hóa được đưa vào lưu thông trong kỳ với số
lượng và tổng giá cả xác định. Vì vậy, để thực hiện
quan hệ trao đổi ngang giá với số lượng hàng hóa
này, “lưu thông” chỉ cần một khối lượng tiền nhất
định - đó là số lượng tiền cần thiết.
Số lượng tiền cần thiết cho lưu thông trong mỗi
thời kỳ phụ thuộc vào các yếu tố chủ yếu sau:


1. Những vấn đề chung về tiền tệ
c. Quy luật lưu thông tiền tệ


Tổng giá cả hàng hóa đưa ra lưu thông: tổng
giá cả hàng hóa trong lưu thông tăng lên thì số
lượng tiền cần thiết cho lưu thông cũng tăng
lên



Tốc độ lưu thông bình quân của tiền: là đại
lượng chỉ rõ trong một thời gian nhất định số

lượng tiền trong lưu thông thực hiện được bao
nhiêu lần chức năng phương tiền lưu thông


1.Những vấn đề chung về tiền tệ
c. Quy luật lưu thông tiền tệ
Số lượng tiền cần thiết thực hiện chức năng
phương tiện lưu thông tỉ lệ thuận với tổng
giá cả hàng hoá trong lưu thông và tỉ lệ
nghịch với tốc độ lưu thông bình quân của
tiền tệ trong cùng thời kỳ.
 
T ổng giá c ả hàng
hoá
S ố l ượng ti ền =
c ần thi ết

T ốc đ ộ l ưu thông bình
quân c ủa ti ền t ệ
 


1.Những vấn đề chung về tiền tệ
d. Lạm phát


Khái niệm

Lạm phát là sự gia tăng liên tục của mức giá chung
trong một khoảng thời gian nhất định.

Hay: Lạm phát là hiện tượng tiền lưu thông vượt quá
nhu cầu cần thiết => làm cho chúng mất giá => giá
cả hàng hóa tăng lên đồng loạt


Đặc trưng của lạm phát

– lượng tiền trong lưu thông tăng quá mức => đồng
tiền mất giá
– mức giá cả chung tăng lên


1.Những vấn đề chung về tiền tệ
d. Lạm phát


Nguyên nhân của lạm phát

-

do cầu kéo

+ Việc tăng tổng mức cầu dẫn đến lạm phát gọi là
lạm phát cầu kéo hay lạm phát nhu cầu
+ Số cầu tăng do:
. Tổng khối lượng tiền lưu hành tăng (M) =>tổng số
chi trả tăng=> tạo áp lực lạm phát
. Hoặc tốc độ luân chuyển tiền tệ tăng (V)=> dân
chúng giảm lòng tin về chế độ tiền tệ => tâm lý chạy
trốn đồng tiền mất giá

1.Những vấn đề chung về tiền tệ
d. Lạm phát


Nguyên nhân của lạm phát

-

Do chi phí đẩy

Khi chi phi sản xuất kinh doanh tăng sẽ đẩy
giá cả tăng lên => nên gọi là lạm phát do chi
phí đẩy. Như tiền lương tăng, giá dầu mỏ,
nguyên vật liệu tăng=> đẩy chi phi sản xuất
tăng => tạo áp lực tăng giá => lạm phát do
chi phi đẩy


1.Những vấn đề chung về tiền tệ
d. Lạm phát


Nguyên nhân của lạm phát

- Do thiếu hụt mức cung
+ Khi nền kinh tế toàn dụng
Các yếu tố sản xuất được khai thác tối ưu => cung hàng
hóa không tăng thêm, và cơ chế điều phối thị trường không

hiệu quả => khối lượng hàng hóa < nhu cầu hàng hóa =>
khan hiếm hàng hóa làm gia tăng => lạm phát
+ Chú ý: ngay khi nền kinh tế chưa tòan dụng nhưng cơ
chế kinh tế tổ chức không hợp lý => cung hàng hóa < cầu
hàng hóa trên thị trường ngày càng tăng =>lạm phát


1.Những vấn đề chung về tiền tệ
d. Lạm phát


Nguyên nhân của lạm phát

- Lạm phát dự kiến hay lạm phát ì
Khi nền KT có tỷ lệ LP ổn định qua các năm thì
mọi người sẽ cho rằng trong năm tới LP cũng sẽ ở
mức tương tự. Vì vậy họ tự động điều chỉnh lãi
suất danh nghĩa, tiền lương danh nghĩa, giá cả
trong các hợp đồng KT, các khoản chi tiêu theo tỷ
lệ LP đó. Do vậy, mặc dù ko có yếu tố nào gây ra
LP nhưng thực tế giá cả đã tăng theo mức dự kiến
và LP cũng xảy ra.


1.Những vấn đề chung về tiền tệ
d. Lạm phát


1.Những vấn đề chung về tiền tệ
d. Lạm phát

1.Những vấn đề chung về tiền tệ
d. Lạm phát


Các mức độ lạm phát

- Lạm phát vừa phải: khi giá cả hàng hóa tăng
dưới 10% một năm => lạm phát mức độ 1 con
số
- Lạm phát phi mã: khi giá cả hàng hóa tăng
từ 10% -100% một năm => lạm phát mức độ
2 con số
- Siêu lạm phát: khi giá cả hàng hóa tăng ở
mức độ 3 con số mỗi năm


CÁC TR ƯỜNG H ỢP SIÊU L ẠM PHÁT
T ỒI T Ệ NH ẤT TRONG L ỊCH S Ử
Tháng 10/1944
Tháng lạm phát cao nhất: 13.800%
Giá tăng gấp đôi sau mỗi 4,3 ngày

Siêu lạm phát tại Hy Lạp diễn ra do cuộc chiếm
đóng của quân đội Đức năm 1944


CÁC TR ƯỜ NG H ỢP SIÊU L ẠM PHÁT T ỒI
T Ệ NH ẤT TRONG L ỊCH S Ử

Tháng 11/2008
Tháng lạm phát cao nhất: 79.600.000.000%
Giá tăng gấp đôi sau mỗi: 24,7 tiếng


CÁC TR ƯỜ NG H ỢP SIÊU L ẠM PHÁT T ỒI
T Ệ NH ẤT TRONG L ỊCH S Ử

Năm 1946
Tháng lạm phát cao nhất:
13.600.000.000.000%
Giá tăng gấp đôi sau mỗi:
15,6 tiếng


2.Các loại hình tiền tệ phổ biến trên
thế giới
a. Ngoại tệ và ngoại hối
Ngoại tệ là đồng tiền của nước này lưu
thông trong một nước khác và phải có khả
năng thanh toán.
Ngoại tệ bao gồm hai loại:
- Ngoại tệ tiền mặt
- Ngoại

tệ tín dụng


2.Các loại hình tiền tệ phổ biến trên

thế giới
a. Ngoại tệ và ngoại hối
Ngoại hối :
- Ngoại tệ
- Các phương tiện thanh toán quốc tế ghi bằng ngoại tệ, thường
gồm có: Hối phiếu , Kỳ phiếu, Séc , Thư chuyển tiền, Điện
chuyển tiền, Thẻ tín dụng, Thẻ ghi nợ , Thư tín dụng ngân hàng,
Các chứng khoán có giá ghi bằng ngoại tệ như: Cổ phiếu, Trái
phiếu công ty, Công trái quốc gia, Trái phiếu kho bạc
- Vàng - tiêu chuẩn quốc tế
- Đồng tiền đang lưu hành của nước CHXHCN Việt Nam trong
trường hợp chuyển vào và chuyển ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc
được sử dụng làm công cụ thanh toán quốc tế.


2.Các loại hình tiền tệ phổ biến trên
thế giới
b. Một số đồng tiền phổ biến trên thế giới


Đồng tiền quốc gia:

Đồng tiền quốc gia (Nationnal money) là
đồng tiền của từng quốc gia riêng biệt như:
Đô la Mỹ, Đồng Việt Nam, Bảng Anh…