Tải bản đầy đủ (.doc) (21 trang)

SKKN một cách đọc – hiểu văn bản trong bài học ngữ văn 8

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (233.35 KB, 21 trang )

Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Phßng gi¸o dơc VÀ ®µo t¹o hun CHÂU THÀNH
Trêng thcs BIÊN GIỚI
*****@*****

ĐỀ TÀI:

MỘT CÁCH“ĐỌC-HIỂU VĂN
BẢN”TRONG BÀI NGỮ VĂN 8



Người thực hiện:Đặng Thò Hồng Phiên
Đơn vò:Trường THCS Biên Giới

Tháng 3 năm 2010
BẢN TÓM TẮT ĐỀ TÀI
Tên đề tài:” Một cách đọc – hiểu văn bản trong bài học ngữ văn 8”
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 1


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Họ và tên: Đặng Thò Hồng Phiên
Đơn vò công tác: Trường THCS Biên Giới- Châu Thành- Tây Ninh.
Phần A: Đặc vấn đề
I. Lí do chọn đề tài:


- Việc thay sách và đổi mới phương pháp giảng dạy môn ngữ văn giúp các em học sinh
tiếp xúc được nhiều tác phẩm hay… giúp các em biết tư duy sáng tạo…
- Học sinh chưa biết cách đocï- hiểu một tác phẩm văn học đúng cách.
II. Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 8B Trường THCS Biên Giới
III. Phạm vi nghiên cứu: Hoạt động đọc – hiểu văn bản ở các văn bản văn học lớp 8
IV.Phương pháp ngiên cứu:
-Phương pháp nghiên cứu tài liệu
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp Thực nghiệm sư phạm
- Phương pháp Phân tích kết quả nghiên cứu bằng thống kê toán học
P hần B: Nội dung
I. Cơ sở lí luận:
Còn một số học sinh rụt rè, e ngại khi tiếp cận với một văn bản khó.
II. Cơ sở thực tiễn:
Học sinh lười đọc văn bản dẫn đến không nắm kó nội dung, ý nghóa của văn bản.
III. Nội dung vấn đề:
1. Nội dung chung:
- Khái niệm và bản chất của đọc- hiểu văn bản.
- Một số văn bản cần đọc – hiểu trong sách giáo khoa ngữ văn 8
- Một số cách đọc – hiểu văn bản
- Hoạt động đọc – hiểu được tiến hành tuần tự theo ba hướng
2.Giáo án minh họa
IV.Kết luận
- Hướng phổ biến đề tài:Trong đơn vò trường THCS Biên Giới và áp dụng rộng rãi ở các
đơn vò khác.
- Hướng nghiên cứu đề tài:Tiếp tục nghiên cứu đề tài này sâu hơn

Phần A: §Ỉt vÊn ®Ị
I. Lí do chọn đề tài:
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới

Trang 2


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

HiƯn nay viƯc thay s¸ch vµ ®ỉi míi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ®· vµ ®ang ®ỵc c¸c thÇy c«
thùc hiƯn ®ång bé. MỈc dï cßn cã rÊt nhiỊu ý kiÕn vỊ viƯc thay s¸ch vµ ®ỉi míi ph¬ng ph¸p
gi¶ng d¹y, song tõ nh÷ng tr¶i nghiƯm thùc tÕ, chóng ta cã thĨ kh¼ng ®Þnh r»ng viƯc thay s¸ch
vµ ®ỉi míi ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ®· gióp c¸c em tiÕp xóc ®ỵc nhiỊu t¸c phÈm hay, míi l¹,
cËp nhËt v¬Ý cc sèng. Kh«ng nh÷ng thÕ, ®ỉi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc nãi chung vµ ®ỉi míi
ph¬ng ph¸p d¹y häc m«n ng÷ v¨n nãi riªng gióp c¸c em biÕt t duy s¸ng t¹o, biÕt ph¸t hiƯn
vÊn ®Ị, biÕt nãi lªn nh÷ng suy nghÜ, c¶m nhËn cđa riªng m×nh. Mçi giê häc v¨n lµ mét niỊm
vui bÊt ngê ®èi víi c¸c em, c¸c em chđ ®éng häc tËp h¬n tríc nhiỊu. Gi¸o viªn ®· quen dÇn
víi lèi d¹y theo nguyªn t¾c tÝch cùc, ®· cã nhiỊu s¸ng kiÕn trong viƯc ph¸t huy tÝnh tÝch cùc
trong mäi kh©u cđa ho¹t ®éng d¹y häc.
Qua nh÷ng n¨m thùc hiƯn ch¬ng tr×nh thay s¸ch vµ ®ỉi míi ph¬ng ph¸p dạy häc nãi
chung vµ m«n Ng÷ V¨n nãi riªng, t«i ®· ®ỵc dù nhiỊu giê, song ®iỊu t«i cßn b¨n kho¨n lµ
mét sè thÇy c« vÉn thut tr×nh nhiỊu, viƯc cung cÊp kiÕn thøc ®«i khi cßn mang tÝnh chÊt ¸p
®Ỉt, ®Ỉc biƯt ë kh©u “®äc – hiĨu v¨n b¶n”. T«i thiÕt nghÜ cã nhiỊu c¸ch ®Ĩ ph¸t huy tÝnh tÝch
cùc cđa häc sinh nh thùc hiƯn thËt tèt, thËt s¸ng t¹o nguyªn t¾c tÝch hỵp v× theo gi¸o s
Ngun Kh¾c Phi kh¼ng ®Þnh :“ xÐt vỊ b¶n chÊt cđa viƯc vËn dơng triƯt ®Ĩ nguyªn t¾c Êy
kh«ng cho phÐp d¹y häc theo kiĨu m¸y mãc rËp khu«n, nhåi sä mµ lu«n lu«n ®ßi hái sù n¨ng
®éng, sù vËn dơng linh ho¹t s¸ng t¹o cđa ngêi thÇy”.ChÝnh v× vËy, t«i m¹nh d¹n ®a ra ý kiÕn
cđa ph¬ng ch©m tÝch hỵp trong qu¸ tr×nh øng dơng ®ã lµ: “Mét c¸ch “®äc – hiĨu v¨n b¶n”
trong bµi häc ng÷ v¨n 8”.
II. Đối tượng nghiên cứu:
Học sinh lớp 8B trường THCS Biên Giới, xã Biên Giới, huyện Châu Thành , tỉnh Tây
Ninh năm học 2009-2010.
III. Phạm vi nghiên cứu:

Trong đề tài này tôi nghiên cứu việc dạy và học các văn bản trong phân môn Ngữ
văn 8.
IV.Phương pháp nghiên cứu:
-Phương pháp nghiên cứu tài liệu :Nghiên cứu thu thập các tài liệu có liên quan đến
đề tài nghiên cứu nhờ đó đònh hướng được nội dung và phạm vi mức độ nghiên cứu đề tài.Cũng
qua đó hiểu rõ vấn đề được nghiên cứu,được giải quyết dựa vào các tài liệu thu thập được,nhờ
đó mà có được những tư liệu đưa ra có cơ sở,có độ tin cậy,có sức thuyết phục.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 3


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-Phương pháp điều tra: Qua dự giờ của bạn đồng nghiệp thực nghiệm của bản thân
qua các bài dạy trên lớp để thu thập được các số liệu cụ thể về tình hình chất lượng học tập của
học sinh, hiệu quả của dạy học của giáo viên về việc áp dụng phương pháp đọc – hiểu văn
bản.
-Phương pháp quan sát : Là quá trình tri giác một hiện tượng, một quá trình sư phạm
trong chính khóa . Nhờ quan sát sư phạm mà nghiên cứu thu thập được nhiều sự kiện trong quá
trình giảng dạy, tích luỹ được nhiều kinh nghiệm giảng dạy ngữ văn, tránh được những sai lầm
nâng cao được hiệu quả giảng dạy.
-Thực nghiệm sư phạm : Dùng phương pháp đọc – hiểu văn bản trong giảng dạy
bộ môn ngữ văn ở lớp mà mình đảm nhận. Qua đó rút ra được chất lượng và hiệu quả
giảng dạy ở từng lớp.
-Phân tích kết quả nghiên cứu bằng thống kê toán học : Là sự thu nhập, phân
tích số liệu và rút ra kết luận từ những số liệu thống kê toán học. Là sự thu thập, phân
tích số liệu và rút ra kết luận bằng những số liệu thống kê như điểm số của học sinh.

Phần B: NỘI DUNG

I. C¬ së lý ln.
Ph¶i nãi r»ng, løa ti häc sinh THCS ®Ỉc ®iĨm t©m sinh lý hÕt søc ®iĨn h×nh. §©y lµ
thêi kú qu¸ ®é chun tõ giai ®o¹n trỴ em sang ngêi lín. Trong giai ®o¹n nµy høng thó cđa
c¸c em ®· ph¸t triĨn ë møc ®é cao, høng thó vỊ häc tËp ®· ph¸t triĨn vµ ngµy cµng ®Ëm nÐt.
§©y lµ mét ®Ỉc ®iĨm hÕt søc thn lỵi ®èi víi viƯc gi¶ng d¹y bé m«n V¨n. ViƯc tß mß thÝch
thó m«n v¨n kh«ng ph¶i lµ kho¶ng c¸ch xa ®èi víi c¸c em. Bªn c¹nh ®ã ý thøc t lËp vµ kh¶
n¨ng ®µo s©u kh¸m ph¸ nh÷ng nÐt ®Đp trong cc sèng lµ mét u ®iĨm ®iĨn h×nh cđa häc sinh
bËc THCS. Song song víi nh÷ng u ®iĨm trªn, mét sè em cßn rơt rÌ e ng¹i, ®«i lóc cßn n¶n chÝ,
n¶n lßng khi tiÕp cËn víi mét v¨n b¶n khã. VËy lµm thÕ nµo ®Ĩ kh¾c phơc khã kh¨n ®ã? Lµm
thÕ nµo ®Ĩ tiÕt d¹y häc m«n Ng÷ V¨n thËt sù cã hiƯu qu¶ ®Ĩ thu hót häc sinh say mª häc tËp?
Nh chóng ta ®· biÕt, v¨n häc xt ph¸t tõ ®êi sèng, chÝnh v× thÕ v¨n häc rÊt gÇn gòi víi
mäi ngêi. Nh÷ng bµi th¬ hay, nh÷ng v¨n b¶n hÊp dÉn ®· gióp cho giê v¨n kh«ng chØ lµ giê
häc mµ cßn lµ nh÷ng giê gi¶i trÝ, kh¸m ph¸ biÕt bao ®iỊu kú diƯu cđa cc sèng con ngêi. §Ĩ
cã giê v¨n nh thÕ th× kh©u “®äc – hiĨu v¨n b¶n” lµ rÊt quan träng ®ßi hái ngêi thÇy chđ
®éng, s¸ng t¹o vµ linh ho¹t khi thiÕt kÕ bµI gi¶ng.
II.C¬ së thùc tiƠn
Nh chóng ta ®· biÕt “v¨n häc lµ nh©n häc”, “v¨n häc lµ nghƯ tht cđa ng«n tõ”. ChÝnh
v× vËy viƯc häc v¨n kh«ng ph¶i lµ ®¬n gi¶n, h¬n n÷a trong thêi ®¹i hiƯn nay, m«n ng÷ v¨n
kh«ng cßn lµ “®iĨm ®Õn” hÊp dÉn víi c¸c em häc sinh nh c¸c m«n To¸n, Lý, Ho¸, Anh … mỈc
dï ®ã lµ mét trong 2 m«n chÝnh chiÕm sè lỵng tiÕt kh«ng nhá. Cã nhiỊu häc sinh rÊt ng¹i häc
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 4


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

m«n V¨n bëi lý do lµ V¨n viÕt dµi, khã häc, khã thc. Cã nh÷ng t¸c phÈm tù sù dµi häc sinh
lêi kh«ng ®äc hÕt dÉn tới t×nh tr¹ng m¬ mµng vỊ néi dung, cèt trun, nh©n vËt. Cã nh÷ng bµi
th¬ khi häc xong häc sinh kh«ng n¾m ®ỵc nh÷ng nghƯ tht tiªu biĨu, néi dung cđa bµi th¬.

Nh÷ng lý do trªn khiÕn t©m lý häc sinh ng¹i vµ ch¸n häc m«n V¨n. VËy lµm thÕ nµo ®Ĩ kh¾c
phơc khã kh¨n ®ã? Lµm thÕ nµo ®Ĩ tiÕt d¹y häc m«n Ng÷ V¨n thËt sù cã hiƯu qu¶ ®Ĩ thu hót
häc sinh say mª häc tËp?
III. NỘI DUNG VẤN ĐỀ:
1. Nội dung chung:
Nh chóng ta ®· biÕt, trong ba ph©n m«n cđa ng÷ v¨n th× t¸c phÈm v¨n häc chiÕm vÞ trÝ
quan träng. Trong s¸ch gi¸o khoa phÇn V¨n häc ®ỵc biĨu hiƯn b»ng c¸c v¨n b¶n. Khi häc tËp
häc sinh ph¶i “®äc – hiĨu v¨n b¶n”. VËy “®äc - hiĨu v¨n b¶n” lµ g×? Kh¸i niƯm “®äc - hiĨu
v¨n b¶n” kh«ng diễn t¶ hµnh ®éng t¸ch rêi ®äc vµ hiĨu. “§äc - hiĨu v¨n b¶n” lµ ho¹t ®éng
®äc v¨n mét c¸ch nghiªm tóc cã nghiỊn ngÉm, c¶m xóc, tëng tëng vµ liªn tëng. B¶n chÊt ®äc
– hiĨu lµ t×m hiĨu ph©n tÝch ®Ĩ chiÕm lÜnh v¨n b¶n b»ng nhiỊu ph¬ng ph¸p vµ h×nh thøc d¹y
häc v¨n, trong ®ã ph¬ng ph¸p d¹y häc v¨n b»ng hƯ thèng c©u hái c¶m thơ v¨n b¶n ®ỵc thùc
hiƯn díi h×nh thøc ®èi tho¹i sÏ lµ h×nh thøc vµ ph¬ng ph¸p chđ ®¹o. C¸c t¸c gi¶ trong Ng÷
V¨n 6 tËp mét s¸ch gi¸o viªn ®· lý gi¶I nh sau “ kh¶ n¨ng ®äc – hiĨu (bao gåm c¶ c¶m thơ)
mét t¸c phÈm v¨n ch¬ng lƯ thc kh«ng Ýt vµo viƯc cã thĨ tr¶ lêi ®ỵc hay kh«ng nh÷ng c©u
hái ®Ỉt ra ë nh÷ng cÊp ®é kh¸c nhau. Møc thÊp nhÊt lµ chØ cÇn sư dơng nh÷ng th«ng tin cã
ngay trong v¨n b¶n. §ã lµ trêng hỵp c©u tr¶ lêi s½n cã trong bµi chØ míi biÕt ®äc trªn dßng.
Møc cao h¬n lµ bc ph¶i suy nghÜ vµ sư dơng nh÷ng th«ng tin trong bµi. §ã lµ tr êng hỵp
ph¶i suy nghÜ ra c©u tr¶ lêi, lµ tr×nh ®é ®· biÕt ®äc gi÷a dßng. Cao h¬n lµ yªu cÇu kh¸i qu¸t,
liªn hƯ gi÷a nh÷ng c¸i mµ häc sinh ®· ®äc víi thÕ giíi bªn ngoµi ®ã lµ tr×nh ®é v ỵt ra khái
dßng ®Ĩ ®äc v¨n b¶n. Kh¸m ph¸ v¨n b¶n theo híng Êy th× häc sinh kh«ng chØ høng thó hiĨu
s©u v¨n b¶n mµ cßn liªn hƯ ®ỵc mét c¸ch sinh ®éng tù nhiªn víi nh÷ng vÊn ®Ị trong cc
sèng.
Nh vËy “®äc - hiĨu v¨n b¶n” ®ßi hái ngêi đọc ph¶i cã th¸i ®é chđ ®éng tÝch cùc vµ
s¸ng t¹o trong ®äc v¨n. C¸c v¨n b¶n ®ỵc häc trong ch¬ng tr×nh Ng÷ V¨n 8 bao gåm:
1.Mét sè trun ViƯt Nam 1930 – 1945
- T«i ®i häc (Thanh TÞnh)
- Trong lßng mĐ (trÝch “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” – Nguyªn Hång)
2.Mét sè trun níc ngoµi
- C« bÐ b¸n diªm (An - ®Ðc – xen)

- §¸nh nhau víi cèi xay giã (trÝch “§«n-ki-h« tª” – XÐc-van-tÐc)
- ChiÕc l¸ ci cïng (OHen-ri)
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 5


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hai c©y phong (Ai-ma-tèp)
3.Mét sè v¨n b¶n th¬ tr÷ t×nh giµu u tè biĨu c¶m.
- C¶m t¸c vµo nhµ ngơc Qu¶ng §«ng (Phan Béi Ch©u)
- §Ëp ®¸ ë C«n L«n (Phan Ch©u trinh)
- Mn lµm th»ng ci (T¶n §µ)
- ¤ng §å (Vò §×nh Liªn)
- Hai ch÷ níc nhµ (¸ Nam TrÇn Tn Kh¶i)
- Nhí rõng (ThÕ L÷)
- Quª h¬ng (TÕ Hanh)
- Khi con tó hó (Tè H÷u)
- Tøc c¶nh P¸c Bã, ng¾m tr¨ng (Hå ChÝ Minh)
4. Mét sè t¸c phÈm nghÞ ln
- ChiÕu dêi ®« (Lý C«ng n)
- HÞch tíng sÜ (TrÇn Qc Tn)
- Níc §¹i ViƯt (Ngun Tr·i)
- Bµn ln vỊ phÐp häc (Ngun ThiÕp)
- Th m¸u (Hå ChÝ Minh)
- §i bé ngao du ( Ru - Xô)

5.Mét sè ®o¹n trÝch kÞch: ¤ng Gc-danh mỈc lƠ phơc ( Mô- li -e)
6.Mét sè v¨n b¶n nhËt dơng: Th«ng tin vỊ tr¸i ®Êt n¨m 2000. ¤n dÞch thc l¸, Bài toán

dân số.
Víi c¸c lo¹i v¨n b¶n trªn có ba mức độ thuộc về đọc – hiểu văn bản . Đó là đọc kó,
đọc sâu, và đọc sáng tạo.
a. Đọc kó: là đọc nhiều lần để bám sát từng từ, từng câu , từng đoạn trong tác phẩm.
Thao tác phân tích giữ vai trò quan trọng trong đọc kó.
b. Đọc sâu: Đàu tiên đọc lướt để nắm bắt ấn tượng toàn cảnh và nội dung bao quát.
Sau đó đọc chậm để tái tạo từng yếu tố hình thức và nội dung mới mẻ, xác lập đường dây
chi tiết và điểm sáng thẩm mó hướng vào tư tưởng tác phẩm.
c. Đọc sáng tạo: Học sinh đọc tự do theo hứng thú và cảm hứng cá nhân. Dọc rồi
ngừng để suy ngẫm , rồi lại đọc để kiểm tra lại những ý tưởng, những phát hiện độc đáo ,
mới lạ…
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 6


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bên cạnh đó kó năng” đọc- hiểu văn bản” cũng cần đạt tới những mức độ sau:
a.BiÕt ®äc thÇm, ®äc thµnh tiÕng cã diƠn c¶m.
b. BiÕt chän ®äc nh÷ng ®o¹n v¨n b¶n cã minh häa cho c¸c nhiƯm vơ häc tËp mét c¸ch chÝnh
x¸c, tèc ®é võa ph¶i, ®óng víi néi dung v¨n b¶n.
c. BiÕt ®äc nhanh c¸c ®o¹n v¨n b¶n, ng÷ liƯu cã nh÷ng c¸ch dïng tõ ng÷ vµ cÊu tróc c©u phøc
t¹p víi n¨ng lùc ph¸n ®o¸n ng«n ng÷ nhanh nh¹y.
d. BiÕt ®Ỉt c©u hái cho m×nh hc cho ngêi kh¸c ®Ĩ hiĨu mơc ®Ých v¨n b¶n vµ c¸c yªu cÇu cđa
néi dung häc tËp.
e. BiÕt tãm t¾t, chia ®o¹n, x¸c ®Þnh chđ ®Ị, mèi liªn hƯ gi÷a c¸c phÇn trong v¨n b¶n vµ biÕt
®Ỉt tªn cho ®o¹n v¨n
g. BiÕt nhËn ra c¸c c©u v¨n, ®o¹n v¨n hay, cã néi dung s©u s¾c vµ hiĨu ®ỵc nghÜa, vai trß vµ
t¸c dơng cđa các tõ ng÷, c©u then chèt, c¸c biƯn ph¸p nghƯ thuật trong ®o¹n v¨n ®ã.

h. Nhí chÝnh x¸c mét sè c©u, ®o¹n vµ v¨n b¶n hay, th¬ hay biÕt b×nh gi¸ chi tiÕt nghƯ tht
trong c¸c v¨n b¶n.
i. §äc vµ hiĨu ®ỵc c¸c ph¬ng thøc biĨu ®¹t kh¸c nhau vµ ®Ỉc ®iĨm thĨ lo¹i, th¸i ®é, t×nh c¶m
vµ t tëng cđa t¸c gi¶.
Nh vËy "§äc - HiĨu v¨n b¶n" ®· thùc hiƯn ph¬ng ch©m tÝch hỵp. HS vËn dơng ®ỵc kü
n¨ng, hiĨu bݪt của ph©n m«n nµy vµo viƯc häc tËp ph©n m«n kh¸c. Trong thùc tÕ, rÊt hiÕm
nh÷ng v¨n b¶n chØ dïng mét ph¬ng thøc biĨu ®¹t mµ mét trong nh÷ng träng t©m cđa phÇn tËp
lµm v¨n lµ d¹y cho häc sinh biÕt ph©n tÝch, biÕt thùc hiƯn sù kÕt hỵp c¸c ph¬ng thøc Êy. ChÝnh
®iỊu ®ã ®· t¹o ra mét trêng tÝch hỵp v« cïng réng lín. C¸c c©u híng dÉn "§äc - HiĨu v¨n
b¶n" trong SGK ®· t¹o ra c¬ chÕ cho sù tÝch hỵp Êy. §iỊu quan träng lµ gi¸o viªn cÇn thùc sù
n¨ng ®éng, biÕt vËn dơng linh ho¹t vµ khi cÇn vÉn cã thĨ t¹o ra nh÷ng t×nh hng tÝch hỵp
míi. ViƯc ®äc hiĨu, ph©n tÝch, b×nh gi¸ c¸c lo¹i v¨n b¶n sÏ gióp HS cã ®iỊu kiƯn tèt h¬n khi
học các néi dung lµm v¨n tù sù, thut minh vµ nghÞ ln. Ho¹t ®éng "§äc - HiĨu v¨n b¶n"
gióp HS qua viƯc ®äc ®óng sÏ c¶m nhËn vµ hiĨu ®óng nh÷ng th«ng tin, hiĨn ng«n vµ hµm
ng«n trong v¨n b¶n. NÕu quan niƯm v¨n b¶n lµ sù tỉng hỵp cđa 3 cÊu tróc: CÊu tróc ng«n
ng÷, cÊu tróc h×nh tỵng vµ cÊu tróc ý nghÜa th× ®èi víi HS líp 8 thùc hiƯn tèt ho¹t ®éng "§äc
- HiĨu v¨n b¶n" cã nghÜa lµ HS ph¶i n¾m vµ lý gi¶i ®ỵc mèi liªn hƯ cđa 3 líp cÊu tróc nµy
kh«ng chØ trªn ph¬ng diƯn cđa tõ ng÷, c©u ch÷, nhÞp ®iƯu mµ cßn hiĨu ®ỵc gi¸ trÞ biĨu ®¹t vµ
biĨu c¶m cđa ng«n tõ nh lµ ph¬ng tiệnä ®Ĩ thĨ hiƯn h×nh tỵng nghƯ tht, hiĨu ®ỵc nh÷ng quan
®iĨm, t tëng vỊ con ngêi, vỊ thêi ®¹i, vỊ ý tëng gi¸o dơc cđa t¸c gi¶ gưi g¾m trong v¨n b¶n
§èi víi mét sè trun níc ngoµi trong SGK ng÷ v¨n 8 th× ®ã lµ nh÷ng v¨n b¶n tù sù
tiªu biĨu cã lèi kĨ chun hÊp dÉn, néi dung giµu tÝnh nh©n ®¹o. c¸c v¨n b¶n nµy ®ỵc häc
song song víi c¸c néi dung lµm v¨n, ®o¹n v¨n tù sù kÕt hỵp víi miªu t¶ vµ biĨu c¶m còng lµ
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 7


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


do dơng ý d¹y tÝch hợp cđa c¸c t¸c gi¶ nh»m gióp HS cã c¸i nh×n toµn diƯn h¬n vỊ sù biÕn
ho¸ cđa tù sù còng nh sù ®an xen c¸c u tè miªu t¶, biĨu c¶m... trong v¨n tù sù. ë ®ã cã sù
®éc ®¸o vỊ c¸ch t¹o dùng t×nh hng trun, c¸ch s¾p xÕp t×nh tiÕt, tr×nh tù kĨ, c¸ch kh¾c ho¹
nh©n vËt, c¸ch chän ng«i kĨ, lêi kĨ....
trong gi¸o ¸n míi, ho¹t ®éng "§äc - HiĨu v¨n b¶n" cã thĨ ®ỵc tiÕn hµnh tn tù theo 3
híng nh»m vµo c¸c néi dung cđa v¨n b¶n, ®ã lµ
- §äc hiĨu cÊu tróc v¨n b¶n
- §äc - HiĨu néi dung v¨n b¶n
- §äc-hiĨu ý nghóa v¨n b¶n
1-Ho¹t ®éng ®äc-hiĨu cÊu tróc v¨n b¶n
§©y lµ ho¹t ®éng tiÕp nhËn c¸c dÊu hiƯu c¬ b¶n vỊ thĨ lo¹i cđa v¨n b¶n. mçi v¨n b¶n ®ỵc
t¹o ra chđ u tõ mét ph¬ng thøc biĨu ®¹t nµo ®ã t¬ng øng víi c¸c ph¬ng thøc ph¶n ¸nh b»ng
nghƯ tht nh tù sù hc tr÷ t×nh .§ång thêi mçi v¨n b¶n tån t¹i trong mét kiểu thể loại nµo
®ã nh trun, ký , th¬....
Lo¹i h×nh cđa v¨n b¶n quy ®Þnh tÝnh chÊt néi dung cđa v¨n b¶n, trong khi thĨ loại cđa nã quy
®Þnh tÝnh chÊt h×nh thøc cđa v¨n b¶n. Tõ ®ã tÝnh chÊt cđa ho¹t ®éng "§äc - HiĨu v¨n b¶n" sÏ
®ỵc quy ®inh theo nguyªn t¾c: §äc - HiĨu v¨n b¶n phï hỵp víi ®Ỉc ®iĨm cđa thĨ lo¹i v¨n b¶n.
®iỊu ®ã còng ®ång nghÜa víi viƯc "§äc - HiĨu v¨n b¶n" ë mçi thĨ lo¹i kh¸c nhau. Ở v¨n b¶n
tù sù, ®äc ®Ĩ n¾m ch¾c chi c¸c sù viƯc sung quanh nh©n vËt ®Ĩ tõ ®ã ®¸nh gi¸ tÝnh chÊt x·
héi cđa sù viƯc vµ nh©n vËt. ë v¨n b¶n tr÷ t×nh- biĨu c¶m th× ®äc ®Ĩ ®ång c¶m víi nçi niỊm
cđa con ngêi. Cßn trong v¨n b¶n nghÞ ln th× ®äc ®Ĩ n¾m b¾t c¸c t tëng cđa t¸c gi¶ qua hƯ
thèng ln ®iĨm, ln cø.
ChÝnh v× vËy "§äc - HiĨu cÊu tróc v¨n b¶n" ®ỵc coi lµ khëi ®iĨm cđa qu¸ tr×nh "§äc HiĨu v¨n b¶n", nã sÏ t¹o c¬ héi tÝch hỵp râ rƯt gi÷a v¨n, tËp lµm v¨n, më lng m¹ch cho ho¹t
®éng, t×m hiĨu s©u v¨n b¶n ®ång thêi rÌn lun kiÕn thøc vµ kü n¨ng nhËn biÕt c¸c kiĨu lo¹i
v¨n b¶n.
2. Ho¹t ®éng đọc- hiĨu néi dung v¨n b¶n
§©y lµ ho¹t ®éng ®i sâu vµo v¨n b¶n nh»m ph¸t hiƯn, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ v¨n b¶n tõ
c¸c chi tiÕt nỉi bËt. Néi dung v¨n b¶n bao gåm néi dung ®êi sèng vµ h×nh thøc thĨ hiƯn. Néi
dung cđa c¸c t¸c phÈm v¨n häc kh«ng chØ ®¬n thn lµ néi dung ®êi sèng mµ lµ ®êi sèng ® ỵc
tỉ chøc trong c¸c t¸c phÈm theo nh÷ng c¸ch thøc cđa nghƯ tht ng«n tõ. C¸i chÕt khđng

khiÕp vµ ®au th¬ng cđa mét l·o n«ng nghÌo hiƯn lªn thËt sinh ®éng vµ c¶m ®éng trong lêi v¨n
miªu t¶ tØ mØ víi v« sè tõ l¸y, tõ tỵng h×nh vµ tõ tỵng thanh ë phÇn kÕt trun "L·o H¹c" cđa
Nam Cao.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 8


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Kh«ng cã néi dung nµo n»m ngoµi h×nh thøc cđa t¸c phÈm. Nh vËy thùc chÊt cđa viƯc
®äc hiĨu néi dung v¨n b¶n lµ sù ph¸t hiƯn ph©n tÝch chiÕm lÜnh c¸c thµnh phÇn néi dung v¨n
b¶n trong c¸c dÊu hiƯu h×nh thøc cđa nã
3. Ho¹t ®éng ®äc - hiĨu ý nghÜa v¨n b¶n: lµ ho¹t ®éng ci cïng cđa mét qu¸ tr×nh ®äc
hiĨu v¨n b¶n, lµ qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ c¸c phẩm chÊt nỉi tréi cđa kÕt cÊu néi dung h×nh thøc cđa
v¨n b¶n. HiĨu v¨n lµ hiĨu ®ỵc c¸ch lµm, c¸ch kh¸m ph¸ ®êi sèng cđa t¸c gi¶. HiĨu v¨n cßn cã
nghÜa lµ c¶m nhËn vỴ ®Đp cđa ng«n tõ, h×nh ¶nh, nhÞp ®iƯu thĨ lo¹i cđa v¨n b¶n . "§äc - HiĨu
ý nghÜa v¨n b¶n" cßn më réng tíi mét ph¬ng diƯn ngoµi v¨n b¶n, ®iỊu mµ lý ln gäi lµ cấp
®é ®äc vỵt ra khái dßng. Ch¼ng h¹n cã thĨ ®äc trong v¨n b¶n "Trong lßng mĐ" ng÷ v¨n líp 8
tËp 1, mét t×nh yªu ®au ®ín, trong s¸ng bỊn bØ cđa bÐ Hång dµnh cho mĐ lµ bµi ca thiªng
liªng cđa t×nh mÉu tư, nhng còng lµ h×nh ¶nh cđa ti th¬ cay ®¾ng, tđi cùc cđa mét nhµ v¨n
yªu th¬ng v« h¹n nh÷ng cc ®êi khèn khỉ- nhµ v¨n Nguyªn Hång.
Ở ho¹t ®éng nµy cã c¬ héi tÝch hỵp c¶ 3 ph©n m«n V¨n - TËp lµm v¨n - TiÕng viƯt
2. Gi¸o ¸n minh ho¹
Tiết : 8 3
Ngày dạy:
VĂN HỌC

KHI CON TU HÚ
( Tố Hữu )

I.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Sau bài học giúp học sinh:
1. Kiến thức :Cảm nhận được lòng yêu sự sống, niềm khao khát tự do cháy bổng của
người chiến só cách mạng trẻ tuổi đang bò giam cầm trong tù ngục được thể hiện bằng
những hình ảnh gợi cảm, bay bổng với thể thơ lục bát giản dò mà tha thiết.
2. Kó năng : Rèn kó năng đọc sáng tạo thơ lục bát, phân tích hình ảnh lãng mạn trong
bài thơ.
3. Thái độ : Giáo dục học sinh lòng biết ơn những người chiến só cách mạng đã chòu tù
đày, hy sinh cho độc lập tự do của dân tộc.
II.CHUẨN BỊ:
- Giáo viên: Giáo án, chân dung Tố Hữu, tranh đồng lúa chín, tranh nhà giam .
- Học sinh: Đọc kó bài thơ, trả lời các câu hỏi mục đọc - hiểu văn bản
III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC :
- Phương pháp nghiên cứu sách giáo khoa .
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 9


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

- Phương pháp gợi mở – phát vấn, diễn giảng, nêu vấn đề.
- Phương pháp thảo luận nhóm
- Phương pháp phân tích,tổng hợp
IV. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
1. Ổn đònh lớp: Kiểm diện hs
2. Kiểm tra bài cũ:
? Em hãy đọc thuộc lòng một khổ thơ em yêu thích trong bài thơ Quê hương của
Tế Hanh. Nêu cảm nhận của em về giá trò nội dung của bài thơ?(9 điểm)
O. Bàùi thơ đã vẽ ra một bức tranh tươi sáng và sinh động về một làng quê miền

biển, trong đó nổi bật lên hình ảnh khỏe khoắn đầy sức sống của người dân chài và
sinh hoạt lao động làng chài.
? Nhận đònh nào dưới đây nói đúng nhất tình cảm của Tế Hanh đối với cảnh
vật ,cuộc sống con người của quê hương ng?(1 điểm)
A.Nhớ về quê hương với những kó niệm buồn bã và đau xót,thương cảm.
B.Yêu thương, trân trọng và tự hào gắn bó sâu sắc với cảnh vật,cuộc sống con
người của quê hương.
C.Gắn bó và bảo vệ cảnh vật,cuộc sống và con người ở quê hương ông.
D. Cả A,B,C đều sai
O.B
3.Bài mới:
GV:Giới thiệu bài:Tự do vốn là khao khát của con người,từ xưa đến nay là
thế.Nó tha thiết và thiêng liêng.Tuy nhiên,quan niệm về tự do thì mỗi thời một khác.Cái
khác ấy ở bài thơ “khi con tu hú” là khao khát của một thế hệ mới-thế hệ những chàng
trai vừa mới bước chân vào con đường đấu tranh để giải phóng giai cấp,giải phóng dân
tộc.Đang say mê lý tưởng,say mê yêu đời và hoạt động cách mạng với niềm vui phơi
phới,bổng bò nhốt trong phòng giam bưng bít,cách biệt hoàn toàn với cuộc sống bên
ngoài,người chiến só trẻ cảm thấy ngột ngạt không chòu nổi, bò mất tự do, khao khát cuộc
sống tự do.Tố Hữu đã ghi lại tâm trạng ấy qua bài thơ “Khi con tu hú” của mình.Bài thơ
là đại diện cho nền thơ ca cách mạng những năm 30 của thế kỹ trước.
Hoạt động1:Đọc- hiểu chú thích
I.Đọc-hiểu chú thích:
-GV hướng dẫn học sinh đọc:
1.Đọc
+Sáu câu đầu đọc giọng vui,náo nức trước cảnh vật mùa
hè.
+Bốn câu sau đọc giọng rắn rỏi tỏ ra uất hận,bực bội.
-GV:Đọc mẫu → gọi HS đọc lại → GV nhận xét giọng
đọc của HS.
-GV:Yêu cầu HS lưu ý mục chú thích.

2.Chú thích:
∆ . Dựa vào chú thích hãy giới thiệu đôi nét về tác giả a.Tác giả-tác phẩm:sgk/19
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 10


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

của bài thơ?
-HS nhìn sgk trả lời.
-GV:Gọi hs khác nhận xét.
-GV:Chiếu ảnh Tố Hữu lên bảng.
→ GV:Chốt lại một vài ý chính(liên hệ tác giả)
∆ . Nêu những tác phẩm chính của Tố Hữu?
∆ . Bài thơ: “Khi con Tu Hú” đượcõ sáng tác trong hoàn
cảnh nào?(Bài thơ sáng tác vào tháng 7/1939 tại nhà lao
Thừa Phủ khi tác giả bò bắt giam vào đây chưa lâu….)
-GV liên hệ bài thơ “ Tâm tư trong tù” sáng tác vào
những ngày đầu mới bò bắt giam.
-GV:Hướng dẫn HS giải thích từ khó.
-GV:Chiếu hình ảnh con chim Tu Hú lên bảng.
∆ . Bài thơ thuộc thể thơ gì?(đây là thể thơ tiêu biểu cho
thơ mới(đã học ở bài nhớ rừng))
∆ . Bài thơ có thể chia làm mấy phần?Nội dung chính của
từng phần?(GV gợi ý dựa vào phần đọc hiểu văn bản
trang 20 sgk).
-GV nhận xét.
-GV:Chiếu phần bố cục lên bảng.
-GV chuyển ý .

Hoạt động2: Đọc-hiểu văn bản.
∆ . Em hiểu nhan đề bài thơ như thế nào?đã là một câu
chưa? Vì sao?
O.Đó chưa phải là một câu,mới chỉ là một mệnh đề phụ
bắt đầu bằng từ “khi”.
Tên bài thơ tự nó đã đặt ra một câu hỏi:
Khi con tu hú cất tiếng hót thì điều gì sẽ xảy ra và ai đó
làm sao?
Nội dung bài thơ là câu trả lời cho câu hỏi đó.Cách đặt
tên bài thơ như vậy là sự gợi ý cho người đọc .Đây là một
bài thơ trữ tình nói về tâm trạng của một người tù cách
mạng khi nghe tiếng hót của con chim tu hú từ ngoài
vọng vào nhà ngục.
∆ . Hãy viết một câu văn có bốn câu đầu là “khi con tu
hú”để tóm tắt nội dung bài thơ ?(Khi con tu hú gọi bầy là
khi mùa hè đến người tù cách mạng càng cảm thấy ngột
ngạt trong phòng giam chật chội,càng thèm khát cháy

b.Từ khó:sgk
c.Thể loại:Lục bát
3.Bố cục:Hai phần

II.Đọc-hiểu văn bản.
1.Tìm hiểu chung về bài thơ.
- Nhan đề bài thơ chỉ là một mệïnh
đề phu, chưa phải là một câu->
gây sự chú ý, gợi mở mạch cảm
xúc cho bài thơ ï

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới

Trang 11


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

bỏng cuộc sống tự do ở bên ngoài).
∆ . Vì sao tiếng tu hú kêu lại tác động mạnh mẽ đến tâm
hồn nhà thơ như vậy?
O. Sử dụng biện pháp hoán dụ.Tiếng chim tu hú là tín
hiệu của mùa hè rực rỡ,sự sống tưng bừng của trời cao
lồng lộng,tự do.Tiếng chim đã tác động mạnh mẽ đến
tâm hồn người tù.
-GV chốt ý → Ghi bảng
-GV:Chuyển ý
-GV:Gọi học sinh đọc lại 6 câu thơ đầu
∆ . Tu hú kêu là báo hiệu điều gì?
O.Mùa hè đến.
∆ . Đặc trưng của mùa hè là gì?(ve kêu,phượng nở,nắng
vàng,lúa chín,cây trái chín……)
∆ . Mở đầu bài thơ tác giả đưa ta đến với cảnh gì?(cảnh
mùa hè)
∆ . Bức tranh mùa hè đượcå tác giả miêu tả thông qua
những dấu hiệu nào?(cây,trái,chim chóc,nắng,bầu trời)
∆ . Những chi tiết đó được miêu tả ra sao?
(ngoài đồng,trong vườn……)(học sinh thảo luận nhóm)
O. +Ngoài đồng:lúa chiêm đang chín.
+Trong vườn:Trái cây ngọt dần và dậy tiếng ve ngân.
+Trong sân của mọi nhà:Bắp vàng phơi đầy sân dưới
nắng đào.

+Trên trời cao trong xanh,những con diều sáo lộn
nhào từng không.
∆ . Em có nhận xét gì về phạm vi miêu tả ấy?
O.Vừa rộng lớn,vừa tỉ mó ->Bầu trời,cánh đồng,khu vườn.
*GV:Chiếu tranh đồng lúa lên bảng
∆ . Em có nhânä xét gì về bức tranh thiên nhiên ngày hè?
->GV liên hệ bài thơ
“Tu hú kêu giòn trên rặng vải
Lúa chiêm chín tróu gió no lành
Mùi hương nhè nhẹ,êm êm tỏa
Trên cánh đồng quê nhạt sắc xanh”
∆ . Em có nhận xét gì về bức tranh mùa hè(màu sắc,âm
thanh,hương vò)?(HS thảo luận nhóm ba phút).
O.+Màu sắc:Màu lúa chín,bắp vàng,màu nắng hồng->rực

2.Bức tranh mùa hè

-Lúa chim đang chín,trái cây ngọt
dần,vườn râm,tiếng ve ngân,bắp
vàng,trời xanh,đôi con diều sáo……

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 12


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

rỡ,lộng lẫy.
+m thanh:Tiếng tu hú,tiếng ve ngân,tiếng sáo diều>rộn rã.

+Hương vò:Trái cây ngọt dần->ngọt ngào.
+Bầu trời cao,trong xanh->khoáng đạt,tự do
∆ . Tiếng chim tu hú đã gợi lên trong tâm hồn người tù
một khung cảnh mùa hè như thế nào?
-GV:Tác giả đã sử dụng:
+Các động từ :Dậy,lộn nhào.
+Tính từ:Chín,ngọt,đầy,rộng,cao.
->Khung cảnh một thế giới rộn ràng,tươi sáng,náo
nức,tràn trề nhựa sống.
∆ . Trong bài thơ này cảnh mùa hè ấy tác giả có trực tiếp
nhìn bằng mắt hay không?
O.Cảnh không trực tiếp nhìn bằng mắt mà đó là tâm
cảnh.Toàn bộ bức tranh được miêu tả là sản phẩm của trí
tưởng tượng và sự cảm nhận mãnh liệt,tinh tế của một
tâm hồn trẻ trung,yêu đời,khao khát tự do(nhà thơ đang
bò giam trong tù,khi nghe tiếng tu hú gọi bầy,ng biết là
mùa hè đến,vì ở ngoài đời ng đã tận hưởng những mùa
hè ấy.
∆ . Và m thanh tiếng chim tu hú gọi bầy có ý nghóa
gì(còn gợi lên điều gì)?
O.Thức dậy tất cả,mở ra cuộc sống mới của bầu trời tự
do.
∆ . Hình ảnh “đôi con diều sáo lộn nhào từng không” gợi
lên điều gì? Câu thơ giữ vò trí gì trong toàn bài?
O.Lòng khao khát tự do như đôi diều giữa bầu trời cao
rộng.Câu thơ ở vò trí “bản lề” chuyển ý từ cảnh hè đến
tâm trạng tác giả ở bốn câu cuối.
-GV:Chốt ý->Chuyển ý
-GV:Gọi hs đọc bốn câu còn lại
∆ . Bốn câu cuối tả cảnh hay tả tình(tâm trạng)? Đó là

tâm trạng của ai?
∆ . Tâm trạng người tù được thể hiện ở những dòng thơ
nào?(mà…thôi)
∆ . Nhận xét về cách ngắt nhòp,cách dùng từ của hai câu
thơ 8,9?

-Mùa hè rộn rã âm thanh,rực rỡ
sắc màu,ngọt ngào hương vò,bầu
trời khoáng đạt tự do,tràn trề nhựa
sống.

3.Tâm trạng của người tù:

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 13


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

O.Câu8:Nhòp 6/2
Câu9:Nhòp3/3
+Cách dùng từ ngữ mạnh:Đạp tan phòng,chết uất.
+Những từ ngữ cảm thán:i,thôi,làm sao.
->Gợi lên một tâm trạng.
-Tâm trạng ngột ngạt,uất hận.
∆ . Đó là tâm trạng gì?
∆ . Tại sao tác giả lại ngột ngạt và uất hận?
O.Ngột ngạt vì tù túng,chật cội,nóng nực của phòng
giam.uất hận vì không được tự do sát cánh cùng đồng

đội,đồng chí.
-GV:Chiếu ảnh phòng giam.
-GV:Liên hệ đoạn thơ” Tâm tư trong tù”
“Cô đơn thay là cảnh thân tù!
Tai mở rộng mà lòng sôi rạo rực
Tôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức
Ở ngoài kia vui sướng biết bao nhiêu!”
∆ . Tất cả những tâm trạng ngột ngạt,uất hận đó thể hiện
ước muốn gì của người tù?
O.Đạp tan phòng->Niềm khao khát tự do.Tiếng chim tu
hú kêu là tiếng gọi của tự do->Khao khát tự do.
-Khao khát cuộc sống tự do.
∆ . Mở đầu và kết thúc bài thơ đều có tiếng chim tu hú
kêu nhưng tâm trạng người tù trong hai câu đầu và hai
câu cuối rất khác nhau.vì sao?
O.Hai câu đầu->gợi nên bức trang mùa hè trong tưởng
tượng với tâm trạng náo nức,bồn chồ.
câu kết->Là tiếng gọi của khát vọng tự do da diết và
cháy bỏng
->Tình yêu thiên nhiên,tâm trạng ngột ngạt khi phải sống
cảnh tù đày và khát vọng trở về với cuộc sống tự do.
- Gv chỉ ra hai hình ảnh tương phản trong bài
-GV:Chốt ý
III. Tổng kết
∆ . Em hãy nêu giá trò nội dung và nghệ thuật của bài
thơ?
O.-Nghệ thuật:Thể thơ lục bát mềm mại,uyển
chuyển,linh hoạt.
+Bài thơ liền mạch.
+Giọng điệu tự nhiên.

+Cảm xúc nhất quán.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 14


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-Nội dung:Lòng yêu cuộc sống và niềm khao khát tự do
cháy bỏng của người chiến só cách mạng trong cảnh tù *Ghi nhớ:trang 20
đày.
-GV chốt ý,gọi hs đọc ghi nhớ.
-GV:Giáo dục tư tưởng học sinh lòng yêu cuộc sống, yêu
tự do và kính trọng những người chiến só…..
4.Củng cố và luyện tập:
∆ . Theo em cái hay của bài thơ được thể hiện nổi bật ở những điểm nào?
O.-Bài thơ có kết cấu độïc đáo.
-Đối lập,tương phản.
-Mở đầu và kết thúc đều có tiếng chim tu hú kêu.
∆ . Qua bài thơ em cảm nhận được gì về tác giả Tố Hữu?
O.Tố Hữu là người thanh niên cách mạng nhạy cảm,tinh tế,giàu trí tưởng tượng,yêu thiên
nhiên,yêu cuộc sống,khao khát tự do.
∆ . Nhận đònh dưới đây đúng hay sai?
Bài thơ “ Khi con tu hú” đã thể hiện sâu sắc tình yêu cuộc sống tha thiết và niềm khao
khát tự do đến cháy bỏng của người chiến só cách mạng trong cảnh tù đày.
A. Đúng
B. Sai
O. A
5.Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:
-Học thuộc bài thơ,ghi nhớ/trang 20,nội dung ghi.

-Chuẩn bò: câu nghi vấn(tiếp theo)
+Những chức năng khác của câu nghi vấn.
+Xem trước bài tập.
V.Rút kinh nghiệm:

3. KẾT QUẢ:
ViƯc ®äc-hiĨu v¨n b¶n’’ víi biƯn ph¸p d¹y häc b»ng hƯ thèng c©u hái c¶m thơ v¨n b¶n
®ỵc thùc hiƯn díi h×nh thøc ®èi tho¹i ®Ĩ ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ t¬ng ®èi kh¶ quan .Häc sinh
®· biÕt chän ®äc nh÷ng ®o¹n v¨n b¶n minh ho¹ cho c¸c nhiƯm vơ häc tËp một c¸ch chÝnh
x¸c Häc sinh cã n¨ng lùc ph¸n ®o¸n nhanh nh¹y những ng÷ liƯu ng«n ng÷ ,hiĨu ®ỵc mơc
®Ých cđa c¸c v¨n b¶n ,đặc biƯt c¸c em ®· biÕt liªn hƯ gi÷a nh÷ng ®iỊu cã trong v¨n b¶n víi
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 15


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

thÕ giíi bªn ngoµi .Trong nh÷ng lêi ph¸t biĨu nh÷ng bµi kiĨm tra c¸c em ®· thùc sù hiĨu vµ
vËn dơng t¸c phÈm mét c¸ch linh ho¹t .
Khi vận dụng phương pháp một cách đọc- hiểu văn bản trong môn ngữ văn ở lớp 8B tôi
thấy kết quả học tập của học sinh có tiến bộ hơn. Nhận thức được sâu sắc hơn nội dung ,ý
nghóa của văn bản.
Kết quả là sau đợt thi khảo sát chất lượng vòng II năm học 2009-2010 học sinh có
những tiến bộ rõ rệt.
Sau đây là bảng thống kê số liệu sự tiến bộ của học sinh đạt từ trung bình trở lên.
Lớp
TS HS
Đầu năm
Giữa HKI

Học kì I

8B

35

TS

%

TS

%

TS

%

18

51,4%

22

62,9%

28

80%


PHẦN C. KẾT LUẬN:
1. Bài học kinh nghiệm:
Với một cách đọc- hiểu văn bản Ngữ văn 8 mang lại hiệu quả tương đối cao cho việc
giảng dạy và học tâp, góp phần thực hiện nghò quyết trung ương II khóa VIII về việc đổi
mới phương pháp giảng dạy và học đáp ứng mục tiêu, nội dung giáo dục hiện nay. Học
sinh có thể tự chiếm lónh tác phẩm văn chương qua hoạt động đọc – hiểu văn bản. Bởi vì
học sinh có trực tiếp đọc mới có thể nắm vững được nội dung, ý nghóa văn bản.
2. Hướng phổ biến áp dụng đề tài:
Sau khi nghiên cứu đề tài này đạt kết quả tốt, tôi xin thông qua tổ chuyên môn của
trường, trình hội đồng khoa học trường THCS Biên Giới, hội đồng khoa học của phòng
giáo dục, nếu được chấp thuận tôi xin được triển khai đề tài nghiên cứu của bản thân đến
các bạn đồng nghiệp để cùng nhau thực hiện góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và
học tập trong tổ bộ môn.
3- Hướng nghiên cứu tiếp đề tài:
Trong những năm tới tôi vẫn tiếp tục nghiên cứu đề tài này ở mức độ sâu sắc ,toàn
diện hơn.Vì phương pháp đọc – hiểu văn bản là đặc trưng của phânä môn văn bản.Muốn
học sinh đọc –hiểu được một văn bản văn học thì người giáo viên phải xây dựng một hệ
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 16


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

thống câu hỏi phù hợp nhằm giúp học sinh chiếm lónh một tác phẩm văn học đầy đủ và
trọn vẹn.
Trên đây là một số ý kiến của tôi khi vận dụng phương pháp “ một cách đọc- hiểu văn
bản” trong dạy học ngữ văn 8. Rất mong được sự góp ý chân thành của Ban Giám Hiệu ,
tổ chuyên môn, ban giám khảo, quý thầy cô và các anh chò đồng nghiệp để đề tài của tôi
được hoàn thiện hơn.


Biên Giới,Ngày 15 Tháng 3 Năm 2010
Người thực hiện

Đặng Thò Hồng Phiên

PHIẾU ĐIỂM
TIÊU CHUẨN

NHẬN XÉT

ĐIỂM

1.Đề tài đưa ra giải pháp mới
(25 điểm)
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 17


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.Hiệu quả áp dụng
(50 điểm)

3.Phạm vi áp dụng
(25 điểm)

Tổng cộng:……………………..điểm
Xếp loại:………………………….

Biên Giới ngày……..tháng 3 năm 2010
Họ và tên chữ ký của giám khảo
Giám khảo 1:…………………………………………………………………………
Giám khảo 2:………………………………………………………………………..
Giám khảo 3:…………………………………………………………………………
Ý KIẾN NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC

1. Cấp trường: (Đơn vò)
-Nhận xét : ........................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 18


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
Xếp loại :
Chủ tòch HĐ khoa học

2. Cấp phòng (huyện, thò)
-Nhận xét : ........................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................

Xếp loại:
Chủ tòch HĐ khoa học

3. Cấp ngành (Tỉnh )
-Nhận xét : ........................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
Xếp loại
Chủ tòch HĐ khoa học

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên môn ngữ văn, quyển 1,2.
2.Sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 1,2.
3.Sách giáo viên Ngữ văn 8, tập 1,2.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 19


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.Giáo trình “ phương pháp dạy học Ngữ văn ở THCS”, nhà xuất bản Đại học sư
phạm Hà Nội.
5.“ Mấy vấn đề về phương pháp dạy học Ngữ văn” , nhà xuất bản giáo dục Hà Nộinăm 2002.

MỤC LỤC


Nội dung
BẢN TÓM TẮT ĐỀ TÀI

Trang
2

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới
Trang 20


Một cách “đọc – hiểu văn bản” trong bài ngữ văn 8
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

PHẦN A:Đặt vấn đề

3

I.Lí do chọn đề tài
II.Đối tượng nghiên cứu
III.Phạm vi nghiên cứu
IV.Phương pháp nghiên cứu
Phần B :Nội dung

3
3
3
4
4

PhầnC:


I.Cơ sở lý luận.
II. Cơ sở thực tiễn:
III.Nội dung vấn đề
1. Nội dung chung:
2. Giáo án minh họa
3. Kết quả
Kết luận

4
4
5
5
10
17
17

* Phiếu điểm

19

* ý kiến nhận xét của hội đồng khoa học

20

* Tài liệu tham khảo

21

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Giáo viên thực hiện: Đặng Thò Hồng Phiên – THCS Biên Giới

Trang 21



×