Nghiên cứu ảnh hưởng của vụ mùa, phương thức chăn nuôi đến khả năng sinh trưởng và cho thịt ở gà sasso thương phẩm nuôi tại thái nguyên

1

TR

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

HOÀNG TH H NG NHUNG

NGHIÊN C U NH H NG C A MÙA V
, PH NG TH C
CH
N NUÔI
N KH N
NG SINH TR NG VÀ CHO THT
C A GÀ SASSO TH NG PHM NUÔI T I THÁI NGUYÊN

LUN V
N TH C S KHOA H C NÔNG NGHIP

THÁI NGUYÊN - 2008


2

TR

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

HOÀNG TH HNG NHUNG

NGHIÊN C U NH H
NG C A MÙA V
, PH NG
NG VÀ
TH C CH
N NUÔI
N KH N
NG SINH TR
CHO THT C A GÀ SASSO TH NG PHM NUÔI T I THÁI
NGUYÊN

LUN V
N TH C S KHOA H C NÔNG NGHIP
Chuyên ngành: Chn nuôi
Mã s: 60.62.40

Ngi hng dn khoa hc: TS. NGUYN TH THUÝ M
PGS. TS. TRN THANH VÂN

THÁI NGUYÊN - 2008


3

L I CAM OAN
Tôi xin cam oan rng s li u và k!t qu∀ nghiên c#u trong lu∃n vn này là
hoàn toàn trung th%c và cha h& s∋ d(ng cho b∀o v m)t hc v∗ nào. Mi s% giúp +

cho vi c hoàn thành lu∃n vn &u ã ,c c∀m −n. Các thông tin, tài li u trình bày
trong lu∃n vn này ã ,c ghi rõ ngu.n gc.
Tác gi

Hoàng Th H ng Nhung


4

L IC M

N

/ hoàn thành b∀n lu∃n vn th0c s1 khoa hc nông nghi p, tôi ã nh∃n
,c s% giúp + nhi t tình c2a các c− quan, các c3p lãnh 0o và cá nhân. Tôi xin
bày t4 li c∀m −n sâu s5c và kính trng ti các t∃p th/, cá nhân ã t0o i&u ki n
giúp + tôi trong sut quá trình hc t∃p và nghiên c#u.
Trc h!t tôi xin bày t4 lòng bi!t −n sâu s5c ti th6y giáo PGS. TS. Tr6n
Thanh Vân & cô giáo TS. Nguy7n Th∗ Thuý M8. Các th6y cô ã tr%c ti!p hng
dn tôi trong sut quá trình nghiên c#u.
Tôi xin trân trng c∀m −n ti: Ban giám hi u, Khoa chn nuôi thú y,
Khoa Sau

0i hc, cùng t∃p th/ các th6y cô giáo Trng

0i hc Nông Lâm

Thái Nguyên, Trng THCS H0 Hoà - Phú Th ã t0o mi i&u ki n thu∃n l,i
cho tôi hoàn thành lu∃n vn này.
Tôi xin chân thành c∀m −n ti mi ngi thân trong gia ình và toàn th/

b0n bè, .ng nghi p ã )ng viên giúp + tôi c∀ v& v∃t ch3t và tinh th6n / tôi
yên tâm hoàn thành công vi c.
Tôi xin trân trng g∋i ti các th6y cô giáo, các v∗ h)i .ng ch3m lu∃n vn
li c∀m −n sâu s5c và li chúc tt 9p nh3t.
.
Thái Nguyên, ngày tháng
Tác gi

n m 2008

Hoàng Th H ng Nhung


5

M
C L
C
Phn m

u
1.
2.
3.

Tính c3p thi!t c2a & tài
M(c ích c2a & tài
Ý ngh1a khoa hc và th%c ti7n c2a & tài

1.1.6.1.

1.1.6.2.
1.1.6.3.
1.2.
1.2.1.
1.2.2.
1.3.

Ch ng 1:
Tng quan các vn
 nghiên cu
C− s: khoa hc c2a vi c nghiên c#u
C− s: khoa hc c2a vi c nghiên c#u s% di truy&n các tính tr0ng
s∀n xu3t c2a gia c6m.
C− s: khoa hc c2a vi c nghiên c#u kh∀ nng sinh tr:ng
Khái ni m sinh tr:ng
Ph−ng pháp ánh giá sinh tr:ng
Các y!u t ∀nh h:ng !n sinh tr:ng
Kh∀ nng chuy/n hoá th#c n và các y!u t ∀nh h:ng
Kh∀ nng cho th∗t, ch3t l,ng th∗t và các y!u t ∀nh h:ng
Nng su3t th∗t
Ch3t l,ng th∗t
S#c sng và kh∀ nng kháng b nh
C− s: khoa hc c2a u th! lai và s∋ d(ng u th! lai trong chn
nuôi gà th∗t
B∀n ch3t c2a u th! lai
Các y!u t ∀nh h:ng !n u th! lai
S∋ d(ng u th! lai trong chn nuôi gà th∗t
Tình hình nghiên c#u trên th! gii và trong nc
Tình hình nghiên c#u trên th! gii
Tình hình nghiên c#u trong nc

Ngu.n gc, ;c i/m, tính nng s∀n xu3t c2a ging gà Sasso

2.1.
2.1.1.
2.1.2.
2.2.
2.2.1.
2.2.2.
2.2.3.

Ch ng 2:
i tng,
a
im, ni dung và phng pháp nghiên cu
i t,ng, thi gian và ∗a i/m nghiên c#u
i t,ng nghiên c#u
∗a i/m, thi gian thí nghi m
N)i dung, ph−ng pháp và các ch< tiêu theo dõi
N)i dung nghiên c#u
Ph−ng pháp nghiên c#u
Các ch< tiêu theo dõi

1.1.
1.1.1.
1.1.2.
1.1.21.
1.1.2.2.
1.1.2.3.
1.1.3.
1.1.4.

1.1.4.1.
1.1.4.2.
1.1.5.
1.1.6.

1
2
2

3
3
5
5
7
9
19
21
21
24
26
29
29
30
32
32
32
35
36

38

38
38
38
38
38
41


6

2.2.4.
2.2.4.1.
2.2.4.2.
2.2.4.3.

Ph−ng pháp theo dõi các ch< tiêu
T= l nuôi sng
Kh∀ nng sinh tr:ng
Kh∀ nng chuy/n hoá th#c n và chi phí th#c n cho 1 kg tng
khi l,ng
ánh giá nng su3t và ch3t l,ng th∗t
2.2.4.4.
2.2.4.5. Phong pháp x∋ lý s li u

3.1.
3.2.
3.2.1.
3.2.2.
3.2.3.
3.2.4.

3.2.4.1.
3.2.4.2.
3.2.5.
3.2.5.1.
3.2.5.2.
3.2.6.
3.2.7.
3.2.8.

Ch ng 3:
Kt qu và phân tích kt qu
T= l nuôi sng c2a gà qua các tu6n tu>i
Kh∀ nng sinh tr:ng
Sinh tr:ng tích lu?
Sinh tr:ng tuy t i c2a gà thí nghi m
Sinh tr:ng t−ng i c2a gà thí nghi m
Kh∀ nng s∋ d(ng và chuy/n hoá th#c n
Tiêu th( th#c n c2a gà qua các giai o0n
Kh∀ nng chuy/n hoá th#c n
Nng su3t và ch3t l,ng th∗t
Nng su3t th∗t
Thành ph6n hoá hc c2a th∗t
Ch< s s∀n xu3t PI (Performance – Index)
Ch< s kinh t! EN (Economic – Number)
Chi phí tr%c ti!p cho 1 kg gà th∗t

41
41
41
42

43
45

46
48
48
53
58
62
62
64
73
73
74
76
79
82

Kt lun, tn ti và
 ngh
1.
K!t lu∃n
2.
T.n t0i
3.
& ngh∗
Tài li u tham kh∀o
I.
Tài li u ti!ng vi t
II.

Tài li u ti!ng nc ngoài

83
84
84
85
85
90


7

DANH M
C B NG
B∀ng
1.1
2.1
2.2
3.1
3.2a
3.2b
3.3a
3.3b
3.4a
3.4b
3.5a
3.5b
3.6a
3.6b
3.7a

3.7b
3.8a
3.8b

Tiêu &
H s di truy&n các tính tr0ng v& kh∀ nng cho th∗t : gà
S− . b trí thí nghi m
Ch! ) dinh d+ng c2a gà thí nghi m
T= l nuôi sng c2a gà thí nghi m
nh h:ng c2a mùa v( !n sinh tr:ng tích lu? c2a gà thí nghi m
(chung trng mái)
nh h:ng c2a ph−ng th#c nuôi !n sinh tr:ng tích lu? c2a gà thí
nghi m (chung trng mái)
Sinh tr:ng tuy t i c2a gà thí nghi m theo mùa v( (chung trng
mái)
Sinh tr:ng tuy t i c2a gà thí nghi m theo ph−ng th#c nuôi
(chung trng mái)
Sinh tr:ng t−ng i c2a gà thí nghi m theo mùa v( (chung trng
mái)
Sinh tr:ng t−ng i c2a gà thí nghi m theo ph−ng th#c nuôi
(chung trng mái)
Kh∀ nng thu nh∃n th#c n c2a gà thí nghi m theo mùa v( (chung
trng mái)
Kh∀ nng thu nh∃n th#c n c2a gà thí nghi m theo ph−ng th#c nuôi
Tiêu tn th#c n c)ng d.n cho tng khi l,ng c2a gà thí nghi m
theo mùa v(
Tiêu tn th#c n c)ng d.n cho tng khi l,ng c2a gà thí nghi m
theo ph−ng th#c nuôi.
Tiêu tn protein c)ng d.n cho tng khi l,ng c2a gà thí nghi m
theo mùa v(

Tiêu tn protein c)ng d.n cho tng khi l,ng c2a gà thí nghi m
theo ph−ng th#c nuôi
Tiêu tn ME cho tng khi l,ng c2a gà thí nghi m theo mùa v(
Tiêu tn ME cho tng khi l,ng c2a gà thí nghi m theo ph−ng
th#c nuôi

Trang
24
38
40
47
50
51
54
55
59
60
62
63
65
66
69
70
72
72


8

3.9

3.10
3.11a
3.11b

K!t qu∀ m> kh∀o sát gà thí nghi m lúc 63 ngày tu>i
Thành ph6n hoá hc c2a th∗t gà thí nghi m lúc 63 ngày tu>i
Ch< s s∀n xu3t c2a gà thí nghi m theo mùa v(
Ch< s s∀n xu3t c2a gà thí nghi m theo ph−ng th#c nuôi

74
75
76
77

3.12a
3.12b

Ch< s kinh t! c2a gà thí nghi m theo mùa v(
Ch< s kinh t! c2a gà thí nghi m theo ph−ng th#c nuôi

80
80

3.13a
3.13b

So sánh chi phí tr%c ti!p cho s∀n xu3t gà th∗t theo mùa v(
So sánh chi phí tr%c ti!p cho s∀n xu3t gà th∗t theo ph−ng th#c nuôi

82

82


9

PHN M

U

1. Tính cp thit ca
 tài
Vi t Nam hi n nay, chn nuôi gà th∗t ngày càng ,c ≅y m0nh và
phát tri/n r)ng kh5p trong ph0m vi c∀ nc tΑ thành ph, tnông dân. / áp #ng nhu c6u ngày càng cao c2a ngi tiêu dùng v& s∀n ph≅m
th∗t gà nh: Th∗t ch5c, th−m ngon, không có thuc kháng sinh… m;t khác các
ging gà th∗t ó ph∀i phát huy tt ti&m nng v& chn nuôi trong i&u ki n chn
th∀ và bán chn th∀ vi quy mô vΑa và nh4 : nông h) Vi t Nam, thì chúng ta
ph∀i ;c bi t chú trng ti công tác ging.
Nm 1996, Vi t Nam ã nh∃p m)t s ging gà lông màu th∀ vn có nng
su3t khá cao, ch3t l,ng th∗t tt, h,p th∗ hi!u ngi tiêu dùng và thích h,p vi
i&u ki n chn nuôi bán công nghi p nh gà Kabir c2a Israel, gà Tam Hoàng,
L−ng Ph,ng c2a Trung Quc… Trong ó có ging gà lông màu Sasso do
hãng Sasso (Selection Avicoe de La Sathe et du Sud Ouest) c2a Pháp t0o ra. Qua
g6n 30 nm nghiên c#u chn lc, nhân ging và lai t0o, hi n nay gà Sasso ,c
trên 30 nc kh5p nm châu a chu)ng. Nc ta ã nh∃p ging gà Sasso có
nhΒng ;c tính quý nh có kh∀ nng thích nghi cao vi i&u ki n nóng ≅m, s#c
& kháng tt, ch3t l,ng th∗t th−m ngon, thích h,p vi các ph−ng th#c nuôi
nht bán công nghi p và th∀ vn.
Chúng ta bi!t rng trong nhΒng i&u ki n môi trng nh3t ∗nh thì các
ki/u gen khác nhau sΧ cho nhΒng kh∀ nng s∀n xu3t khác nhau. Trái l0i cùng m)t

ki/u gen nhng trong nhΒng i&u ki n môi trng khác nhau sΧ cho nng l%c s∀n
xu3t khác nhau.
Các tính tr0ng c2a m)t ging ,c hình thành g5n li&n vi s% tác )ng
c2a môi trng sinh thái ∗a ph−ng. Ngoài các y!u t di truy&n, tác )ng c2a
con ngi, thì các y!u t ngo0i c∀nh nh: Nhi t ), ánh sáng, ≅m ), mùa v(,
m∃t ) nuôi nht, ) thông thoáng, ch! ) chi!u sáng…có ∀nh h:ng r3t ln !n
;c tính sinh tr:ng, phát d(c, sinh s∀n, các ch< tiêu s∀n xu3t c2a ging ó.
Nhm góp ph6n ánh giá ∀nh h:ng c2a mùa v( và ph−ng th#c chn
nuôi !n kh∀ nng sinh tr:ng và cho th∗t c2a gà Sasso th−ng ph≅m, tΑ ó tìm
ra môi trng ngo0i c∀nh thích h,p, k!t h,p vi nuôi d+ng, chm sóc, chúng ta
sΧ không nhΒng duy trì ,c các ;c tính quý c2a ph≅m ging, mà còn em l0i
l,i ích kinh t! cao h−n cho ngi chn nuôi.
Chính vì v∃y chúng tôi ti!n hành th%c hi n & tài:
"Nghiên c u nh h ng c a mùa v , ph ng th c ch
n nuôi 
n kh
n
ng sinh tr ng và cho th t c a gà Sasso th ng ph
m nuôi ti Thái
Nguyên"


10

2. Mc
ích ca
 tài
- Xác ∗nh ,c ∀nh h:ng c2a mùa v( !n t= l nuôi sng, kh∀ nng sinh
tr:ng và cho th∗t c2a gà Sasso th−ng ph≅m nuôi t0i Thái Nguyên.
- Xác ∗nh ,c ∀nh h:ng c2a ph−ng th#c nuôi !n t= l nuôi sng, kh∀

nng sinh tr:ng và cho th∗t c2a gà Sasso th−ng ph≅m nuôi t0i Thái Nguyên.
3. Ý ngha khoa h c và th!c ti∀n ca
 tài
- Góp ph6n vào vi c hoàn thi n nghiên c#u thích nghi và xây d%ng quy
trình k1 thu∃t chn nuôi ging gà Sasso : Vi t Nam.
- Góp ph6n vào vi c tri/n khai chn nuôi gà lông màu cho các c− s: và
nông h) t0i khu v%c.
- K!t qu∀ nghiên c#u là tài li u / ngi chn nuôi, cán b) nghiên c#u,
sinh viên ngành nông nghi p tham kh∀o, áp d(ng cho công vi c chuyên môn và
các nghiên c#u ti!p theo.


11

CH# NG 1
T∃NG QUAN CÁC V%N & NGHIÊN C∋U
1.1. C s
khoa h c ca vi(c nghiên cu
1.1.1. C s khoa hc c a vic nghiên c u s di truyn các tính trng s n xut
c a gia cm
Khi nghiên c#u các tính tr0ng s∀n xu3t c2a gia c6m, các nhà khoa hc
không nhΒng nghiên c#u v& ;c i/m di truy&n mà còn nghiên c#u !n các y!u
t ngo0i c∀nh tác )ng lên tính tr0ng ó.
B n cht di truyn các tính trng s n xut:
Theo quan i/m di truy&n hc thì h6u h!t các tính tr0ng v& nng su3t c2a
gia c6m nh: Sinh tr:ng, sinh s∀n, cho lông, cho tr#ng, cho th∗t... ph6n ln &u
là các tính tr0ng s l,ng (Quantitative Character) và do các gen nm trên cùng
nhi7m s5c th/ (NST) quy ∗nh. Ph6n ln s% thay >i trong quá trình ti!n hoá c2a
sinh v∃t c∆ng là s% thay >i c2a các tính tr0ng s l,ng.
Tính tr0ng s l,ng là nhΒng tính tr0ng mà : ó s% sai khác nhau v& m#c

) giΒa các cá th/ rõ nét h−n là s% sai khác v& ch2ng lo0i. S% sai khác nhau này
chính là ngu.n v∃t li u cho chn lc t% nhiên c∆ng nh chn lc nhân t0o. Các
tính tr0ng s l,ng ,c quy ∗nh b:i nhi&u gen, các gen i&u khi/n tính tr0ng
s l,ng ph∀i có môi trng phù h,p mi ,c bi/u hi n hoàn toàn.
Theo Nguy7n Vn Thi n, 1995 [40] thì giá tr∗ o lng c2a tính tr0ng s
l,ng trên m)t cá th/ ,c gi là giá tr∗ ki/u hình (Phenotypic value) c2a cá th/
ó. Các giá tr∗ có liên quan ti ki/u gen là giá tr∗ ki/u gen (Genotypic value) và
giá tr∗ có liên h vi môi trng là sai l ch môi trng (Environmental
deviation). Nh v∃y ki/u gen quy ∗nh m)t giá tr∗ nào ó c2a ki/u hình và môi
trng gây ra m)t s% sai l ch vi giá tr∗ ki/u gen theo hng này ho;c hng
khác. Quan h ó ,c bi/u th∗ nh sau:
P=G+E
Trong ó:
P: Là giá tr∗ ki/u hình
G: Là giá tr∗ ki/u gen
E: Là sai l ch môi trng


12

Tuy nhiên khác vi tính tr0ng ch3t l,ng, giá tr∗ ki/u gen c2a tính tr0ng s
l,ng do nhi&u gen nh4 (Minorgene) c3u t0o thành. ó là hi u #ng riêng bi t
c2a tΑng gen thì r3t nh4, nhng t∃p h,p nhi&u gen nh4 sΧ có ∀nh h:ng rõ r t
!n tính tr0ng nghiên c#u. Hi n t,ng này gi là hi n t,ng a gen (Polygene)
g.m các thành ph6n: C)ng g)p, tr)i và t−ng tác gen, nên ,c bi/u th∗ theo
công th#c sau:
G=A+D+I
Trong ó:
G: Là giá tr∗ ki/u gen
A: Là giá tr∗ c)ng g)p (Additive value)

D: Là giá tr∗ sai l ch tr)i (Dominance deviation)
I : Là giá tr∗ sai l ch t−ng tác (Interaction deviation)
Trong ó giá tr∗ c)ng g)p (A) là do giá tr∗ ging quy ∗nh, là thành ph6n
quan trng nh3t c2a ki/u gen vì nó >n ∗nh, có th/ xác ∗nh ,c và di truy&n l0i
cho th! h sau, có ý ngh1a trong chn dòng thu6n, là c− s: cho vi c chn ging.
Hai thành ph6n sai l ch tr)i (D) và t−ng tác gen (I) cùng có vai trò quan
trng, là giá tr∗ ging ;c bi t ch< có th/ xác ∗nh ,c thông qua con ng
th%c nghi m. D và I không di truy&n ,c và ph( thu)c vào v∗ trí và s% t−ng tác
giΒa các gen. Chúng là c− s: c2a vi c lai ging.
.ng thi tính tr0ng s l,ng c∆ng ch∗u ∀nh h:ng c2a môi trng chung
và môi trng riêng:
- Sai l ch môi trng chung (General environmental) (Eg) là sai l ch do
các y!u t tác )ng lên toàn b) các cá th/ trong nhóm v∃t nuôi. Lo0i này có tính
ch3t thng xuyên và không c(c b) nh: Th#c n, khí h∃u... Do v∃y ó là sai
l ch giΒa các nhóm, giΒa các cá th/ và giΒa các ph6n khác nhau trên m)t c− th/.
- Sai l ch môi trng riêng (Environmental deviation) (Es) là các sai l ch
do các y!u t môi trng tác )ng riêng rΧ lên tΑng nhóm cá th/ v∃t nuôi ho;c
m)t giai o0n nào ó trong i m)t con v∃t hay các ph6n khác nhau c2a con v∃t.
Lo0i y!u t này có tính ch3t không thng xuyên và c(c b) nh các thay >i v&
th#c n, khí h∃u, tr0ng thái sinh lý... gây ra.
Nh v∃y, quan h c2a ki/u hình (P), ki/u gen (G) và môi trng (E) c2a
m)t cá th/ bi/u th∗ nh sau:
P = A + D + I + Eg + Es


13

Trong ó:
P: Là giá tr∗ ki/u hình (phenotyp Value)
A: Là giá tr∗ c)ng g)p (Additive Value)

D: Là giá tr∗ sai l ch tr)i (Dominance Value)
I: Là sai l ch t−ng tác hay sai l ch át gen (Epistatic deviation)
Eg: Là sai l ch môi trng chung (General enviromental diviation)
Es: Là sai l ch môi trng riêng (Special enviromental diviation)
Nh v∃y, nng su3t ging v∃t nuôi ph( thu)c vào các y!u t di truy&n và
ngo0i c∀nh. V∃t nuôi nh∃n ,c kh∀ nng di truy&n tΑ b m9, nhng s% th/ hi n
kh∀ nng ó : ki/u hình l0i ph( thu)c vào ngo0i c∀nh môi trng sng (nh ch!
) chm sóc, nuôi d+ng, qu∀n lý…).

ây là c− s: / t0o l∃p m)t i&u ki n

ngo0i c∀nh thích h,p nhm c2ng c phát huy ti a kh∀ nng di truy&n c2a các
ging v∃t nuôi, ;c bi t là gia c6m.
Do ó / 0t ,c nng su3t, ch3t l,ng cao trong chn nuôi (giá tr∗ ki/u
hình nh mong mun) chúng ta c6n ph∀i có ging tt và t0o ra môi trng thích
h,p / phát huy h!t ti&m nng c2a ging.
Trong & tài này, chúng tôi sΧ nghiên c#u ∀nh h:ng c2a môi trng (E)
!n giá tr∗ ki/u hình, tΑ ó tìm ra m#c ) ∀nh h:ng c∆ng nh t0o ra môi trng
thích h,p / ti&m nng c2a ging (G) ,c th/ hi n ra giá tr∗ ki/u hình (P) có l,i
cho ngi chn nuôi.
1.1.2. C s khoa hc c a vic nghiên c u kh n
ng sinh tr
1.1.2.1. Khái ni m sinh tr

ng

ng:

V& m;t sinh hc, s% sinh tr:ng ,c xem nh quá trình t>ng h,p protein,
nên ngi ta thng l3y vi c tng khi l,ng làm ch< tiêu ánh giá sinh tr:ng.

Sinh tr:ng là m)t quá trình sinh lý ph#c t0p và tuân theo nhΒng quy lu∃t nh3t
∗nh. Tr6n

ình Miên, Nguy7n Kim

ng, 1992 [31] cho bi!t: Midedorpho A.

F (1867) là ngi 6u tiên phát hi n ra quy lu∃t sinh tr:ng theo giai o0n c2a
gia súc, cho rng gia súc non phát tri/n m0nh nh3t sau khi mi sinh, sau ó tng
khi l,ng gi∀m d6n theo tΑng tháng tu>i.


14

* Khái ni m sinh tr:ng
Sinh tr:ng là m)t quá trình sinh lý, sinh hoá ph#c t0p, duy trì tΑ khi phôi
,c hình thành cho !n khi con v∃t ã tr:ng thành. / có ,c s o chính xác v&
sinh tr:ng : tΑng thi kΕ không ph∀i d7 dàng (Chambers J. R, 1990 [66])
Tr6n ình Miên, Nguy7n Kim ng, 1992 [31] ã khái quát: “Sinh
tr:ng là m)t quá trình tích lu? các ch3t hΒu c− thông qua trao >i ch3t, là s%
tng lên v& chi&u cao, chi&u dài, b& ngang, khi l,ng c2a tΑng c− quan, b) ph∃n
c∆ng nh toàn b) c− th/ trên c− s: tính di truy&n có tΑ i trc”.
Ganer (1992) cho rng sinh tr:ng trc h!t là k!t qu∀ c2a phân chia t!
bào, tng th/ tích t! bào / t0o nên s% sng (Tr6n ình Miên, Nguy7n Kim
ng 1992, [31])
Sinh tr:ng là quá trình tích lu? các ch3t hΒu c− do .ng hoá và d∗ hoá, là
s% tng lên v& chi&u cao, chi&u dài, b& ngang khi l,ng c2a các b) ph∃n và toàn
b) c− th/ con v∃t trên c− s: tính di truy&n. Sinh tr:ng chính là s% tích lu? d6n
d6n các ch3t, ch2 y!u là protein nên tc ) và khi l,ng tích lu? các ch3t ph(
thu)c vào tc ) ho0t )ng c2a các gen i&u khi/n s% sinh tr:ng (Tr6n ình

Miên, Nguy7n Kim ng, 1992 [31]). Nhng tng tr:ng không .ng ngh1a
vi tng khi l,ng (ví nh béo m+ ch2 y!u là s% tích l∆y m+, không có s% phát
tri/n c2a mô c−). Sinh tr:ng th%c s% là s% tng lên v& khi l,ng, s l,ng các
chi&u c2a các t! bào mô c−.
S% sinh tr:ng c2a con v∃t ,c tính tΑ khi tr#ng th( tinh cho !n khi ã
tr:ng thành và ,c chia làm hai giai o0n: Giai o0n trong thai và giai o0n
ngoài thai. i vi gia c6m là thi kΕ h∃u phôi và thi kΕ tr:ng thành.
Theo Johanson L, 1972 [22] thì cng ) phát tri/n qua giai o0n bào thai
và giai o0n sau khi sinh có ∀nh h:ng !n ch< tiêu phát tri/n c2a con v∃t. Nhìn
tΑ khía c0nh gi∀i phu sinh lý, thì s% sinh tr:ng c2a các mô di7n ra theo trình t%
nh sau:
+ H thng tiêu hoá, n)i ti!t
+ H thng x−ng
+ H thng c− b5p
+ M+
Trong th%c t! nuôi gia súc, gia c6m l3y th∗t cho th3y trong giai o0n 6u
c2a s% sinh tr:ng th#c n, dinh d+ng ,c dùng ti a cho s% phát tri/n c2a


15

x−ng, mô c−, m)t ph6n r3t ít dùng lu giΒ trong c3u t0o c2a m+. !n giai o0n
cui c2a s% sinh tr:ng ngu.n dinh d+ng vn ,c s∋ d(ng nhi&u / nuôi h
thng c− x−ng nhng hai h thng này tc ) phát tri/n ã gi∀m, càng ngày con
v∃t càng tích lu? ch3t dinh d+ng / c3u t0o m+.
Trong các t> ch#c c3u t0o c2a c− th/ gia c6m thì khi l,ng c− chi!m
nhi&u nh3t: 42 - 45% khi l,ng c− th/. Khi l,ng c− con trng luôn ln h−n
khi l,ng c− con mái (không ph( thu)c vào l#a tu>i và lo0i gia c6m). Giai o0n
70 ngày tu>i khi l,ng t3t c∀ các c− c2a gà trng 0t 530g, c2a gà mái 0t 467g
(Ngô Gi∀n Luy n, 1994) [28])

Qua nhΒng nghiên c#u cho th3y c− s: sinh tr:ng g.m hai quá trình: T!
bào sinh s∀n và t! bào phát tri/n. T3t c∀ các ;c tính c2a gia súc, gia c6m nh
ngo0i hình, th/ ch3t, s#c s∀n xu3t &u ,c hoàn chsinh tr:ng, các ;c tính này tuy là m)t s% ti!p t(c thΑa h:ng các ;c tính di
truy&n c2a b m9, nhng ho0t )ng m0nh hay y!u còn do tác )ng c2a môi
trng.
Khi l,ng c− th/ thng ,c theo dõi theo tΑng tu6n tu>i và −n v∗ tính
là kg/con ho;c g/con. / xác ∗nh khi l,ng c− th/ : các kho∀ng thi gian khác
nhau ngi ta còn bi/u th∗ khi l,ng thông qua . th∗ sinh tr:ng.
Khi l,ng c− th/ : tΑng thi kΕ là thông s / ánh giá s% sinh tr:ng
m)t cách úng 5n nh3t, song l0i không ch< ra ,c s% khác nhau v& t= l sinh
tr:ng c2a các thành ph6n trong kho∀ng thi gian c2a các ) tu>i.
Sinh tr:ng c2a v∃t nuôi nói chung và sinh tr:ng c2a gà nói riêng ch∗u
∀nh h:ng c2a nhi&u y!u t, quan trng nh3t là y!u t ging, th#c n và các i&u
ki n chm sóc nuôi d+ng khác.
Khi nghiên c#u v& sinh tr:ng ngi ta thng s∋ d(ng m)t cách −n
gi∀n và c( th/ m)t s ch< tiêu / ánh giá s% sinh tr:ng c2a gia c6m:
1.1.2.2. Ph

ng pháp ánh giá sinh tr

ng

/ ánh giá kh∀ nng sinh tr:ng các nhà chn ging v∃t nuôi ã có
khuynh hng s∋ d(ng các ph−ng th#c −n gi∀n và th%c t!, ó là kh∀ nng sinh
tr:ng theo 3 ch< tiêu là: Chi&u cao, th/ tích và khi l,ng.
Khi l,ng c− th/: V& m;t sinh hc, sinh tr:ng ,c xem nh là quá
trình t>ng h,p, tích l∆y d6n các ch3t mà ch2 y!u là protein. Do v∃y có th/ l3y

16

vi c tng khi l,ng c− th/ làm ch< tiêu ánh giá kh∀ nng sinh tr:ng c2a gia
súc, gia c6m. Khi l,ng c2a gia súc, gia c6m là m)t trong nhΒng tính tr0ng di
truy&n s l,ng. Tính tr0ng này có h s di truy&n khá cao ph( thu)c vào ;c
i/m c2a tΑng ging, loài.
Sinh tr:ng theo Tr6n ình Miên và Nguy7n Kim ng, 1992 [31] là
cng ) tng các chi&u c2a c− th/ trong m)t kho∀ng thi gian nh3t ∗nh. Trong
chn nuôi gia c6m / ánh giá sinh tr:ng ngi ta s∋ d(ng 2 ch< s ó là: Sinh
tr:ng tuy t i và sinh tr:ng t−ng i.
- Sinh tr:ng tuy t i là s% tng lên v& khi l,ng, kích thc c2a c− th/
trong kho∀ng thi gian giΒa hai l6n kh∀o sát (T.C.V.N 2, 39 – 77 [46]), sinh
tr:ng tuy t i thng tính bng g/con/ngày ho;c g/con/tu6n. . th∗ sinh
tr:ng tuy t i có d0ng parabol. Giá tr∗ sinh tr:ng tuy t i càng cao thì hi u
qu∀ kinh t! càng ln.
- Sinh tr:ng t−ng i là t= l ph6n trm tng lên c2a khi l,ng, kích
thc trong kho∀ng thi gian giΒa hai l6n kh∀o sát (T.C.V.N 2, 40 - 77 [47]). .
th∗ sinh tr:ng t−ng i có d0ng hypebol. Gà còn non có tc ) sinh tr:ng
cao, sau ó gi∀m d6n theo tu>i.
Theo Tr6n ình Miên, Nguy7n Kim ng, 1992 [31] cho bi!t có mi
quan h : c− th/ gia c6m giΒa sinh tr:ng và m)t s tính tr0ng liên quan. Mi
liên quan giΒa sinh tr:ng và tc ) mc lông ã ,c xác ∗nh, c∆ng có mi
liên quan giΒa sinh tr:ng và hi u qu∀ s∋ d(ng th#c n.
/ xác ∗nh toàn b) quá trình sinh tr:ng m)t cách chính xác là r3t khó
khn và ph#c t0p. Tuy nhiên trong chn ging v∃t nuôi ngày nay, ngi ta c∆ng
s∋ d(ng các ph−ng pháp −n gi∀n và th%c t! / ánh giá kh∀ nng sinh tr:ng
nh:
- Kích thc các chi&u o: Kích thc và khi l,ng x−ng có t6m quan
trng ln i vi khi l,ng c− th/ và hình dáng con v∃t, quan h giΒa khi
l,ng thân, tc ) ln và chi&u dài ùi, chi&u dài x−ng ng%c vi ch3t l,ng

th∗t có t6m quan trng ;c bi t. Kích thc các chi&u o có liên quan rõ r t vi
khi l,ng c− th/, ) dài chân có liên quan !n tính bi t.
- Tc ) sinh tr:ng: Tc ) sinh tr:ng là cng ) tng các chi&u c−
th/ trong m)t kho∀ng thi gian nh3t ∗nh.
- ng cong sinh tr:ng: ng cong sinh tr:ng bi/u th∗ sinh tr:ng
c2a gia súc, gia c6m nói chung.