Nghị luận xã hội Vai trò của điểm số trong học tập

[Nghị luận xã hội] Vai trò của điểm số trong
học tập
Thầy Trịnh Quỳnh – giáo viên dạy Văn trường THPT Lê Hồng Phong, Nam Định
ra đề bài cho học sinh lớp 11A1: “Năm học 2015-2016, các trường tiểu học
trên cả nước tiếp tục thực hiện kiểm tra đánh giá bằng nhận xét, bỏ chấm
điểm thường xuyên. Là học sinh phổ thông, anh chị có suy nghĩ như thế
nào về vai trò của điểm số trong quá trình học tập?”.
Học sinh Phạm Ngọc Ánh đã có bài viết được đánh giá cao. Thầy Trịnh Quỳnh
nhận xét: “Bài làm chín chắn, sâu sắc, nhận thức tốt. Sự thành công sau này sẽ
là điểm số xứng đáng mà em nhận được. Ban đầu, tôi không định chấm điểm vì
học sinh đã nhận thức được tính chất vô nghĩa của điểm số về hình thức. Tuy
nhiên, điểm 10 cũng đánh giá việc giáo viên đã tìm được bài viết có nội dung
vượt lên khỏi mẫu số chung. Trong quá trình giảng dạy, tôi hiếm khi cho học sinh
10 điểm. Đạt điểm tuyệt đối phải là những em có cái nhìn sâu sắc về các vấn đề
xã hội”.
Nữ sinh nhận được số điểm tuyệt đối cho biết, bài viết được hình thành trên nền
tảng sơ đồ tư duy do cả nhóm thực hiện. Từ sơ đồ chung này, Ngọc Ánh có bố
cục rõ ràng, không lo trùng lặp ý và thoải mái sáng tạo, thể hiện quan điểm cá
nhân của mình.
SAU ĐÂY LÀ NỘI DUNG BÀI LÀM
“Nếu như bài kiểm tra này em nhận được điểm kém, học sinh ai là người không
biết buồn? Nhưng nếu bài kiểm tra này chỉ có điểm mà không có nhận xét phê
bình hay động viên thì điểm số cũng mất đi một phần ý nghĩa. Vì vậy có thể nói,
điểm số rất quan trọng nhưng học không phải để lấy điểm số. Và không có điểm
số không có nghĩa học sinh không cố gắng học tập.
Không ai phủ nhận vai trò của điểm số trong việc kiểm tra đánh giá kết quả học
tập của học sinh. Đó là cách thức được áp dụng trên toàn thế giới trong tất cả
các cấp học. Cũng giống như muốn đo được giá trị của hàng hóa thì phải sử
dụng đến tiền bạc. Thay vì dùng hai mớ rau để đổi lấy một cân thóc, người ta
quy ra tiền và dùng tiền làm vật trung gian. Điểm số cũng có chức năng trung
gian như thế để đánh giá giá trị của một quá trình hay một sản phẩm học tập.

Khi so sánh giá trị của một sản phẩm thường căn cứ tiền mặt thì khi so sánh
năng lực, trí tuệ của một người có thể căn cứ điểm số. Vì thế, điểm số là cách
thuận lợi nhất cho việc quản lý hành chính.
Từ điểm số, người ta chia ra các cấp độ giỏi, khá, trung bình, yếu, kém. Học sinh
nắm được vị trí, năng lực của mình ở đâu để phấn đấu. Cha mẹ nắm được tình
hình học tập trên lớp của con em, thầy cô đánh giá đúng thực chất khả năng của


học sinh mình, nhà tuyển dụng có thể từ đó mà biết cách sử dụng nhân sự sao
cho phù hợp.
Thậm chí, với nhiều người, điểm số còn quyết định sự thành bại của một con
người trong những bước ngoặt quan trọng. Chỉ hơn nhau 0,25 điểm thì đã có
người đỗ đại học, có người trượt. Vì điểm thi quan trọng như vậy nên mỗi học
sinh càng cố gắng, nỗ lực để đạt được nó, tạo ra sự ganh đua, quyết liệt, sôi nổi
trong học tập.
Tuy nhiên, trong năm học 2015 – 2016 này, các trường tiểu học trên cả nước
tiếp tục thực hiện kiểm tra đánh giá bằng nhận xét và bỏ chấm điểm thường
xuyên. Trên trang vở sạch đẹp của mỗi học sinh không còn thấy những điểm 10
đỏ thắm, không còn những điểm 10 dành tặng thầy cô giáo hay những điểm tốt
khoe với ông bà, cha mẹ nữa.
Thay vì ra sức phản đối, chúng ta nên suy nghĩ lại về vai trò thực sự của điểm số
đối với quá trình học tập. Những con số có quyết định chất lượng của sản
phẩm? Những bài hát triệu views, những ca sĩ triệu likes có đồng nghĩa giá trị
nghệ thuật và tài năng của họ?
Trong những cuộc thi truyền hình, các thí sinh ra sức kêu gọi để được bình chọn
nhiều hơn, những điểm số 9, 10 cho những tiết mục không thực sự xuất sắc chỉ
để làm hài lòng nhau. Cuối cùng, chúng ta nhận được gì qua những con số đó?
Điểm số vô tình tạo ra một áp lực rất lớn đối với mỗi học sinh, buộc học sinh
phải quyết tâm học tập bằng mọi giá, thậm chí có thể gian lận trong thi cử.
Cha mẹ so sánh điểm số của con mình với con người ta khiến bản thân học sinh

tự ti không dám thể hiện. Thầy cô đánh giá học sinh theo một tiêu chuẩn chung
nhưng mỗi học sinh lại giỏi theo một cách khác nhau.
Albert Einstein từng nói rằng: “Mọi người đều là thiên tài… Nếu bạn đánh giá con
cá bằng khả năng leo cây của nó, suốt đời nó sẽ tin rằng mình là kẻ ngốc
nghếch”.
Nhận xét thay cho chấm điểm chính là cách thầy cô bỏ đi bệnh thành tích và cơ
hội để phát triển năng lực phẩm chất của học sinh.
Nhiều giáo viên sau khi để học sinh tự khám phá, tự tìm tòi xây dựng bài học
kém đi so với trước kia. Đơn giản vì học trò tự làm sẽ không thể so sánh được
với sản phẩm của thầy cô giáo làm. Nhưng không phải thấy học sinh làm không
tốt nên giáo viên làm hộ cho nhanh.
Chúng con có thể nấu ăn rất tệ, giặt quần áo chưa sạch… nhưng hãy để chúng
con tự làm, xin cha mẹ đừng làm giúp con. Con sẽ làm quen và tiến bộ dần lên.
Điều con cần không phải một món ăn ngon hay bộ quần áo sạch, mà điều con
cần là kỹ năng làm nên điều đó.


Điểm số do giáo viên làm hộ có ý nghĩa gì? Học sinh giỏi do giáo viên học hộ có
ý nghĩa gì? Để rồi khi tốt nghiệp, học sinh có một điểm số rất cao mà chẳng làm
được việc gì.
Trong khi học, Edison không chú tâm trả lời câu hỏi của thầy giáo mà thường đặt
ra nhiều câu hỏi hóc búa với thầy giáo. Vì thế, cậu thường đội sổ và bị bè bạn
chê cười.
Thầy giáo của Edison từng nói về cậu: “Học trò này điên khùng, không đáng ngồi
học lâu hơn”. Thậm chí, thầy hiệu trưởng từng viết những dòng nhận xét: "Trò
Edison, con trai ông, là một trò dốt, lười và hư. Tốt nhất là nên cho trò ấy đi chăn
lợn thì hơn vì chúng tôi thấy rằng trò ấy có học nữa thì sau này cũng không nên
trò trống gì...".
Nếu Edison tin vào lời nhận xét này mà không cố gắng tự học thì liệu có một nhà
khoa học như sau này?

Khi đã là học sinh phổ thông, ít ai nhớ nổi và cũng chẳng ai còn quan tâm việc
hồi tiểu học mình được tổng kết bao nhiêu. Và khi tốt nghiệp THPT, điểm số khi
ngồi trên ghế nhà trường cũng không còn ý nghĩa và giá trị nữa.
Gần đây có câu chuyện hơn 300 sinh viên bị giữ bằng lại vì nghi án mua điểm.
Hành động gian lận trên thật sự ngu ngốc khi đặt cạnh con số 225.000 cử nhân
thạc sĩ thất nghiệp. Họ mua điểm để làm gì khi có những sinh viên thủ khoa giấu
bằng cử nhân đi để làm công nhân?
Vì vậy hỡi những bậc cha mẹ toàn tâm đừng ép con em mình phải có thành tựu
ngay từ khi rất nhỏ, những thầy cô hết lòng với con trẻ đừng bắt các em phải giỏi
như mình, tư duy nhanh như mình. Hãy nhìn những giọt nước mắt của các em
nhỏ trong các cuộc thi truyền hình khi bị loại, tâm hồn trẻ thơ bị tổn thương chỉ vì
sự hơn thua của người lớn.
Nếu ai từng đọc câu chuyện Tô tô chan – cô bé ngồi bên cửa sổ không thể
không nhớ thông điệp giáo dục của thầy hiệu trưởng: “Hãy để các em phát triển
tự nhiên. Đừng cản trở khát vọng của các em. Ước mơ của các em lớn hơn mơ
ước của các thầy cô nữa”.
Thầy hiệu trưởng Kobayashi tôn trọng học sinh của mình, luôn để chúng tự do
phát huy cá tính, khả năng bẩm sinh. Ở Tomoe không có thời khoá biểu nhất
định, học sinh thích học môn gì nhất thì cứ tự học môn đó trước và những môn
không thích thì học sau cùng. Các thầy cô chỉ làm nhiệm vụ hướng dẫn các em
khi cần và cho bài tập. Và nếu việc học của Tô tô chan được đánh giá bằng điểm
số ở một ngôi trường khác, rất có thể em không tốt nghiệp nổi lớp một.
Điểm số thực sự không phải tất cả nhưng không có nghĩa bạn không cần phải
học gì cả. Học không chỉ là tiếp thu kiến thức mà quan trọng hơn là rèn luyện kỹ
năng, phẩm chất thái độ. Học không chỉ để biết mà còn để làm, để cùng chung


sống, để khẳng định mình. Vì vậy hãy học những điều thiết thực và học phải vận
dụng được vào trong thực tiễn cuộc sống.
Bản thân cha mẹ thay vì hàng ngày hỏi con những câu như hôm nay được mấy

điểm, hãy hỏi con hôm nay làm được gì, ở trường có gì vui không?
Các cơ sở giáo dục cần thay đổi cách kiểm tra đánh giá, thi cử không chỉ kiểm
tra kiến thức, mà còn kiểm tra cả năng lực phẩm chất hay coi trọng sản phẩm
ứng dụng học sinh tạo ra hơn là con số trên giấy. Đơn vị tuyển dụng phải luôn đề
cao kỹ năng kinh nghiệm lên trên bất cứ loại bằng cấp điểm số nào. Có vậy,
chúng ta mới giải được bài toán mà cả xã hội đang loay hoay.
Bản thân mỗi người hãy ghi dấu tên tuổi của mình vào cuộc đời bằng những
hành động nhỏ bé thay vì cố gắng ghi tên vào một tấm bằng có dấu đỏ. Mong
rằng tất cả chúng ta đều thấm thía thông điệp trong bài thơ Tấm bằng của Hoàng
Ngọc Quý:
Cuộc đời ai cũng có những tấm bằng
Để làm giấy chứng minh
Để cầu mong thành đạt
Những tấm bằng như những bảng chỉ đường qua những đường phố hẹp
Để đến đại lộ cuộc đời ngày càng mở rộng thêm
Có những vĩ nhân được nhân loại khắc tên
Bởi các tấm bằng xứng danh trong lịch sử
Và có những tấm bằng chứng nhận những việc làm tuy nhỏ
Nhưng cố gắng hết mình, vẫn quý trọng biết bao!”