Bài giảng bệnh học thủy sản chương 5 hồ phương ngân

Chương
MỘT SỐ THUỐC VÀ PHƯƠNG
PHÁP TRỊ BỆNH CÁ TÔM


I. KHÁI NIỆM VỀ THUỐC TRONG
NUÔI TRỒNG THỦY SẢN
DÙNG ĐỂ
TIÊU DiỆT
TNGB

THUỐC
ĐỂ DiỆT ĐỊCH
HẠI VÀ SV
MANG
TNGB

THUỐC
DÙNG
TRONG NTTS

THUỐC ĐỂ
QUẢN LÝ MÔI
TRƯỜNG

THUỐC
ĐỂ TĂNG
SỨC KHỎE
ĐVTS

• Thuốc thủy sản là tất cả các loại sản phẩm
có thể dùng để tiêu diệt TNGB, các SV
là địch hại và mang mầm bệnh, phòng
và trị bệnh, để nâng cao sức khỏe ĐVTS
trong khi nuôi, khi vận chuyển và sau thu
hoạch, để quản lý MT đều được gọi là
thuốc dùng trong NTTS.


Lợi ích
Lợi ích của việc dùng thuốc trong NTTS:
- Có thể làm tăng hiệu quả sản xuất.
- Giảm lượng chất thải trong MT.
- Tăng hiệu quả của sử dụng thức ăn.
- Tăng tỷ lệ sống sót của đàn trong các trại
giống.
- Giảm stress khi vận chuyển.
- Tiêu diệt TNGB.


Nhờ tác dụng của các loại thuốc khác
nhau đã và đang dùng trong NTTS đã làm
giảm đáng kể những rủi ro do bệnh tật.
Một số bệnh do vk, nấm, kst gây ra
cho ĐVTS đã có thể phòng và trị nếu
dùng đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng
thời gian quy định và đặc biệt dùng ở gđ
sớm của bệnh..

Mặt trái
Lạm dụng thuốc trong NTTS dẫn đến:
- Hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe con người,
- MT sinh thái, Ko khỏi bệnh, chậm lớn, chết, tốn tiền
- Phẩm chất của các đàn giống,
- Chất lượng sản phẩm nuôi thương phẩm
- Tạo ra các chủng vk nhờn, kháng thuốc...
Trong NTTS công nghiệp không thể nói không dùng
thuốc và hóa chất, xong dùng như thế nào và dùng loại
gì?


II. CÁC PHƯƠNG PHÁP DÙNG
THUỐC TRONG NTTS
• Có nhiều P2 dùng thuốc khác nhau trong NTTS
• Có thể các loại thuốc có cách dùng khác nhau,
hoặc một loại thuốc có nhiều cách dùng
khácnhau, mỗi cách có ưu và nhược điểm riêng
biệt.
• Tùy theo đk từng trang trại, từng hoàn cảnh mà
áp dụng và khi áp dụng một P2 nào đó cần có
giải pháp để giảm tối đa nhược điểm của P2 đó.


II. CÁC PHƯƠNG PHÁP DÙNG THUỐC
TRONG NTTS
CÁC PHƯƠNG
PHÁP DÙNG
THUỐC

Tiêm cho cá bệnh

Tiêm
cơ

Tiêm
tĩnh
mạch

Tiêm
thành
bụng

Cho thuốc vào nước

Phun
thuốc
xuống
ao

Tắm

Nhúng,
rửa

Trộn thuốc vào thức ăn

Treo
túi
thuốc

1. P2 cho thuốc vào MT nước
Trong P2 này, một số thuốc sát trùng được đưa
hòa tan vào MT nước để tiêu diệt chủ yếu các
TNGB tồn tại trong MT nước, trên bề mặt cơ
thể của vật nuôi.
Một số loại thuốc khác như: vitamin, khoáng,
vaccine cũng có thể đưa vào MT nước và các
phân tử thuốc sẽ được hấp thụ qua mang, da,
miệng của vật nuôi.
P2 dùng thuốc này có thể áp dụng vào
thực tế dưới nhiều dạng khác nhau:


Phun thuốc vào ao nuôi, lồng hoặc
bể ấp
Thường dùng với nồng độ thấp: ppt, ppm, ppb.
Thời gian kéo dài có thể 6h, 12h, 24h hoặc không tính
thời gian.
P2 dùng thuốc này thường dễ thao tác và có hiệu quả
tiêu diệt mầm bệnh khá tốt, nhưng do thời gian kéo dài
có thể ảnh hưởng tới sức khỏe vật nuôi và có thể tiêu
diệt các SV có lợi hay SV không gây hại trong ao.
Giải pháp hạn chế các tác dụng phụ tới MT và sức
khỏe vật nuôi như: thay nước mới sau một khoảng thời
gian dùng thuốc, sau khi dùng có thể cho vào MT một
loại phân hữu cơ, vô cơ hay CPSH để khôi phục lại hệ
vk có lợi và cơ sở t.ăn TN của MT nước.

Tắm cho động vật thủy sản
• Cách này thường dùng thuốc với nồng độ cao,
trong một thể tích nhỏ và thời gian ngắn (có thể
10 phút, 20 phút...).
• Hiệu quả của P2 dùng thuốc này chủ yếu là tiêu
diệt tác nhân ks bên ngoài cơ thể, không tiêu
diệt được các tác nhân nhiễm vào bên trong các
nội quan, thao tác không đơn giản vì rất dễ gây
sốc cho cá tôm và làm yếu chúng.
• P2 này cũng có những ưu điểm như: tốn ít
thuốc, không ảnh hưởng tới MT sống của đv
nuôi.


• Tắm cho đàn giống trước khi xuất đi hay
trước khi thả vào ao nuôi.
• Tắm cho tôm cá bố mẹ trước khi cho vào
bể đẻ.
• Tắm cho trứng và nauplius của tôm trước
khi chuyển sang ương ấp ở bể mới.
• P2 tắm cũng có thể được dùng với thuốc
sát trùng, kháng sinh, vaccine và các loại
thuốc kích thích MD.

Ngâm đvts trong MT có thuốc
• P2 này thường dùng nồng độ cao hơn P2
phun xuống ao, nhưng thấp hơn và thời
gian kéo dài hơn p2 tắm.
• P2 này cũng chỉ thích hợp với ĐVTS nuôi
trong bể xi măng hay bể compozite, và
với các đàn giống trước khi thả nuôi.
• P2 này có thể gây sốc cho tôm cá do nhốt
giữ mật độ cao, trong thể tích nhỏ và thời
gian kéo dài.



• Cũng có thể dùng một số thảo dược (lá dầm)
ngâm xuống nhiều nơi trong ao hay ngâm vào
gần bờ đầu hướng gió, đầu nguồn nhờ sự
phân giải nhờ gió, dòng nước đẩy lan ra toàn
thủy vực.
• P2 này có thể tiêu diệt VSV gây bệnh bên ngoài
cơ thể ĐVTS và tồn tại trong MT nước.
Vd: Dùng cây thuốc cá để tiêu diệt các loài cá
tạp ở ao nuôi tôm.


Phương pháp treo túi thuốc
• P2 này thường dùng với các loại thuốc sát trùng có
khả năng hòa tan trong nước.
• Một lượng thuốc nhất định được đựng trong một
túi, chất lượng của túi cho phép các phân tử thuốc sau
khi đã hòa tan có thể đi qua hòa vào MT nước.

• Cách dùng này thường áp dụng trong hình thức
nuôi lồng bè, túi thuốc được treo ở góc lồng, đầu
dòng chảy hoặc cũng có thể dùng trong hình thức
nuôi ao nước chảy, túi thuốc thường được treo tại
các địa điểm cho ăn, để khi tôm cá tập trung bắt mồi
trong các bữa ăn có thể được tắm qua thuốc sát
trùng, và tiêu diệt TNGB thường tập trung cao tại
nơi có t.ăn dư thừa đang thối rữa.


• P2 này có ưu điểm là tiết kiệm được thuốc và
thao tác tiến hành đơn giản, ĐVTS ít bị ảnh
hưởng bởi thuốc. Nhưng khả năng tiêu diệt sinh
vật gây bệnh hạn chế, chỉ diệt được tác nhân ở
xung quanh khu vực treo túi thuốc.
• Nếu tính toán không chính xác có thể làm
nồng độ thuốc tại nơi cho ăn tăng cao, có tác
dụng đuổi tôm cá ra khỏi vị trí cho ăn.


• Cần dùng lượng thuốc sao cho nồng
độ thuốc yêu cầu duy trì trong 2 - 3
giờ và thường treo liên tục trong vòng
3 ngày.
• Đối với nuôi cá lồng người ta có thể dùng
bạt nilon lót quây ngậm lồng sau sử
dụng thuốc: phun, tắm hoặc ngâm sau 1
tời gian tháo nước thuốc.

Tắm thuốc cho cá nuôi lồng biển


2. P2 trộn thuốc vào thức ăn
• Đây là P2 rất phổ biến dùng trong NTTS đối
với các loại thuốc như kháng sinh, CPSH,
vaccine, vitamin, khoáng.
• P2 này hầu như không dùng với các loại thuốc
là hóa chất sát trùng.
• Khi dùng P2 này, lượng thuốc dùng thường
được tính: µg, mg, g trên kg thức ăn hoặc kg
khối lượng cơ thể vật nuôi/ ngày
• P2 trộn vào thức ăn có thao tác đơn giản, dễ
làm và có thể tiêu diệt được những TNGB đã
nhiễm vào trong cơ thể vật nuôi.