SKKN một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4

Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Tôi rất tâm đắc một câu nói: “Nhà giáo không phải là người nhồi nhét kiến
thức mà đó là công việc của người khơi dậy ngọn lửa tâm hồn” (Uyliam Batơdit).
“Ngọn lửa tâm hồn” ở đây chính là niềm đam mê học tập, sự thích thú tìm tòi kiến
thức, sự hăng say, tích cực khi được đến trường. Hiểu được điều này, tôi nhận thấy
vai trò của bản thân là rất quan trong việc truyền niềm đam mê hứng thú học tập
cho học sinh.
Năm học 2014 – 2015 là năm thứ 4 trường tôi thực hiện dạy và học theo Mô
hình trường học mới Việt Nam (VNEN). Cũng như hầu hết các thầy cô giáo khác,
trong những năm học qua tôi luôn trăn trở, tìm tòi, từng bước hoàn thiện các
phương pháp dạy học hiệu quả nhất. Phương pháp giảng dạy phù hợp sẽ là con
đường giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả, phát huy trí lực của
người học, mỗi môn học đều phải có một phương pháp giảng dạy phù hợp và phải
không ngừng đổi mới, hoàn thiện và đây cũng chính là một trong những yếu tố,
động lực không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh hiện
nay.
Mặt khác, hiện nay phương pháp dạy học truyền thống “Thầy đọc – Trò chép”
thụ động không đáp ứng được lối tư duy sáng tạo, năng động và tích cực của học
sinh. Dù có bắt học sinh ngồi ngay ngắn nhưng nếu không thích thú, các em không
thể học tốt được. Nhiệm vụ đặt ra cho giáo viên lúc này không phải là sẽ giảng bài
như thế nào cho hay, truyền đạt kiến thức như thế nào cho học sinh hiểu nhanh
nhất. Mà nhiệm vụ quan trọng của giáo viên lúc này sẽ là hướng dẫn học sinh như
thế nào để các em tự khám phá, chiếm lĩnh kiến thức hiệu quả nhất. Làm sao khơi
dậy được hứng thú, đam mê trong học tập cho các em. Để mỗi tiết học diễn ra thực
sự nhẹ nhàng, sinh động. Học sinh tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên, không ép
buộc nặng nề.
Xuất phát từ yêu cầu thực tế đó, tôi nhận thấy cần phải nghiên cứu đưa ra

những biện pháp cần thiết để tạo hứng thú học tập cho học sinh, giúp học sinh tích
cực, chủ động hơn trong việc chiếm lĩnh kiến thức. Đó chính là lí do tôi chọn đề tài
Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

1

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

nghiên cứu là: Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú
học tập cho học sinh lớp 4 trong mô hình trường học mới VNEN.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
a. Mục tiêu
- Phát huy tính chủ động, tích cực tạo hứng thú học tập cho học sinh trong
quá trình học.
- Hình thành một số kĩ năng cơ bản cho học sinh như: Tự học, giao tiếp và
hợp tác, điều hành nhóm,…
- Nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy học theo mô hình trường học
mới VNEN.
b. Nhiệm vụ
Để thực hiện được mục tiêu trên, tôi phải thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Tìm ra giải pháp để sử dụng hiệu quả các công cụ học tập trong mô hình
trường học mới VNEN nhằm tạo hứng thú cho học sinh.
- Tìm ra các hình thức tổ chức dạy học tích cực phù hợp với từng dạng bài,
với từng đối tượng học sinh của mình.
- Tìm ra các cách làm để phát huy tính tự giác, tích cực cho học sinh trong
quá trình học, phát huy vai trò của Hội đồng tự quản.

3. Đối tượng nghiên cứu
- Các biện pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập
cho học sinh lớp 4 theo mô hình VNEN.
4. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu
- Giới hạn: Nghiên cứu các biện pháp dạy học để phát huy tính tích cực, tạo
hứng thú học tập cho học sinh lớp 4.
- Đối tượng khảo sát: Học sinh lớp 4D, trường Tiểu học Lý Tự Trọng, năm
học 2014 -2015.
5. Phương pháp nghiên cứu
Trong đề tài này tôi sử dụng linh hoạt các phương pháp sau:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu
- Phương pháp phân tích, tổng hợp
Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

2

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

- Phương pháp thực hành, thực nghiệm
- Phương pháp so sánh đối chiếu.
- Phương pháp quan sát
II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận.
Tại Hội nghị Trung ương VI – Khóa IX, Đảng ta nhấn mạnh: “Phải tập trung
vào nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục. Vì giáo dục tạo ra nguồn lực con
người có chất lượng phát triển toàn diện mới đảm bảo cho mục tiêu công nghiệp

hóa, hiện đại hóa đất nước”.
Đảng ta cũng xác định: “Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển”. Đi
lên bằng giáo dục giờ đã trở thành chân lí của thời đại. Trong hệ thống giáo dục
quốc dân, tiểu học là cấp học có ý nghĩa đặc biệt quan trọng vì nó là cấp học nền
tảng cơ bản nhất tác động đến toàn xã hội. Do vậy, quán triệt Nghị quyết Trung
ương II của Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bộ giáo dục và Đào tạo đã chỉ thị rõ
nhiệm vụ cụ thể cho các ngành học, cấp học. Với quan điểm như trên, giáo dục
nước ta đang trên bước đường đổi mới toàn diện và sâu sắc.
Chính vì vậy, Mô hình trường học mới VNEN được đưa vào thí điểm dạy
học trong một số trường tiểu học của cả nước. Mô hình trường học mới VNEN dựa
trên kết quả và thành tựu đổi mới Giáo dục Quốc tế. Vận dụng cách làm của Giáo
dục Colombia một cách sáng tạo, phù hợp với mục tiêu và đặc điểm của Giáo dục
Việt Nam.
Mô hình này đã tăng cường sự tương tác giữa giáo viên với học sinh, giữa
học sinh với học sinh. Tạo không khí học tập nhẹ nhàng, thân thiện. Học sinh học
không thụ động mà bắt buộc phải trao đổi hợp tác với bạn bè, thầy cô, tự tìm tòi
khám phá để chiếm lĩnh kiến thức mới trong quá trình học tập.
2. Thực trạng
2.1. Thuận lợi, khó khăn
* Thuận lợi
- Mô hình VNEN khi áp dụng tại trường tôi được rất nhiều sự quan tâm, hỗ
trợ của cộng đồng; sự chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu nhà trường, của Phòng
giáo dục và đào tạo. Đặc biệt được sự quan tâm, ủng hộ của cha mẹ học sinh.
Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

3

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng

Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

- Trường Tiểu học Lý Tự Trọng là trường chuẩn quốc gia có các thiết bị, đồ
dùng phục vụ cho dạy học tương đối đầy đủ, môi trường học tập thân thiện với học
sinh.
- Đa số học sinh được nhà trường cũng như cha mẹ học sinh quan tâm tạo
mọi điều kiện thuận lợi nhất để học tập tốt như việc mua sắm sách vở, giấy bút, đồ
dùng,… đầy đủ. Mặt khác, các em ngoan ngoãn, biết nghe lời thầy cô và biết giúp
đỡ lẫn nhau trong học tập.
- Đội ngũ giáo viên được chuẩn hóa, có trình độ chuyên môn, có năng lực.
Đa số giáo viên đều nhiệt tình, hăng say với công việc, có tinh thần trách nhiệm
cao, luôn tìm tòi sáng tạo những cái hay, cái mới áp dụng vào dạy học để không
ngừng nâng cao chất lượng dạy và học.
- Sự phát triển mạnh mẽ của Công nghệ thông tin tạo ra nhiều ứng dụng tiện
lợi để giáo viên áp dụng vào thực tế dạy học đem lại hiệu quả cao.
* Khó khăn
Bên cạnh những thuận lợi trên, khi thực hiện đề tài này tôi gặp phải một số
khó khăn như sau:
- Về diện tích phòng học thiết kế theo chuẩn diện tích lớp học hiện hành nên
khi sắp sếp bàn ghế theo mô hình VNEN thì không gian lớp học chật chội chưa
thoải mái để học sinh và giáo viên di chuyển; chưa có không gian để tổ chức các trò
chơi vận động, trò chơi tập thể trong lớp học.
- Đồ dùng dạy học thì nhiều nhưng vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu sử dụng
do nhiều đồ dùng không phù hợp với thực tế dạy học.
- Vẫn còn thiếu một số phòng học chức năng cho học sinh như phòng thí
nghiệm, dụng cụ thí nghiệm dùng cho môn Khoa học, Tự nhiên xã hội…
- Ngoài ra một số học sinh có hoàn cảnh gia đình kinh tế khó khăn, con em
đồng bào dân tộc thiểu số luôn thiếu sự quan tâm của gia đình tới việc học, mua
sắm đồ dùng, sách vở chưa đầy đủ. Điều này cũng gây ra khó khăn cho giáo viên

và học sinh khi dạy và học.
- Cuối cùng khó khăn lớn nhất tôi gặp phải đó là một số học sinh có thái độ
học tập thờ ơ, chưa tích cực. Nhiều em nhút nhát, chưa mạnh dạn khi tham gia các
hoạt động học tập.
Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

4

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

2. 2. Thành công, hạn chế
* Thành công
- Thời gian áp dụng mô hình VNEN vào trường tôi đã là năm thứ 4 nên giáo
viên và học sinh đã tương đối thành thạo với cách dạy – cách học; Nhận thức của
cha mẹ học sinh về hiệu quả của mô hình này cũng được nâng lên rõ rệt.
- Nhà trường thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề, các hoạt
động chuyên môn bổ ích nên giáo viên được chia sẻ, rút kinh nghiệm và học hỏi lẫn
nhau. Từ đó có những hình thức, phương pháp dạy học mới được áp dụng có hiệu
quả vào thực tế.
* Hạn chế
- Chất lượng giáo dục trong lớp không đồng đều, có những học sinh tiếp thu
bài nhanh, có nhiều học sinh khả năng tư duy và khả năng tiếp thu chậm, đòi hỏi
giáo viên phải đầu tư nhiều thời gian cho những học sinh này, làm gián đoạn hoạt
động của cả lớp.
- Việc đầu tư chuẩn bị đồ dùng dạy học, hay nghiên cứu tìm tòi những cách
dạy hay thường mất nhiều thời gian công sức nên được ít giáo viên chú trọng quan

tâm.
2. 3. Mặt mạnh, mặt yếu
* Mặt mạnh
- Mô hình VNEN phù hợp với khả năng nhận thức và kích thích được tâm lí
ưa thích khám phá, tìm tòi của lứa tuổi học sinh tiểu học.
- Mối quan hệ gần gũi, trao đổi thông tin qua lại giữa thầy – trò, bạn – bạn
giúp cho các hoạt động học diễn ra thoải mái, tự nhiên và nhẹ nhàng.
- Học sinh được bày tỏ ý kiến của cá nhân, mạnh dạn trong giao tiếp. Từ đó,
giúp giáo viên hiểu và nắm được những điểm mạnh, điểm yếu của từng học sinh để
có biện pháp khắc phục kịp thời.
- Mối quan hệ giữa Học sinh – Nhà trường – Gia đình – Cộng đồng trở nên
khăng khít hơn.

Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

5

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

* Mặt yếu
- Việc trang trí lớp học mất nhiều thời gian và công phu; một số công cụ học
tập chỉ mang tính hình thức, giáo viên – học sinh chưa sử dụng hết hiệu quả của
những công cụ học tập đó.
- Việc đầu tư rèn luyện kĩ năng cho Hội đồng tự quản của lớp, các nhóm
trưởng mất nhiều công sức nên không phải giáo viên nào cũng chú trọng vào việc
này. Do vậy, Hội đồng tự quản của nhiều lớp vẫn chưa phát huy được vai trò và

nhiệm vụ của mình, cho dù các em có tố chất.
- Kĩ năng quản lí hoạt động học, giao nhiệm vụ của giáo viên, Hội đồng tự
quản không tốt sẽ dẫn đến tình trạng học sinh ngồi chơi, không làm việc trong các
tiết học.
2. 4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động gây ra thực trạng
Bên cạnh những thuận lợi và thành công mà mô hình này mang lại vẫn còn
tồn tại những hạn chế, yếu kém. Theo tôi là do những nguyên nhân cơ bản sau:
* Về phía học sinh
- Do đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi nên các em còn ham chơi; một số em lại
quá nhút nhát, chưa dám thắc mắc với thầy cô giáo khi không hiểu bài.
- Ý thức tự giác học tập của nhiều học sinh chưa cao: Thờ ơ với các giờ học
trên lớp, không thực hiện các Hoạt động ứng dụng khi ở nhà.
- Cảm thấy mặc cảm, tự ti khi hoàn thành chưa tốt các nhiệm vụ học tập, lâu
dần thành thói quen im lặng, không mạnh dạn khi hoạt động.
* Về phía giáo viên
- Một số giáo viên chưa xác định rõ tác dụng của công cụ lớp học, cho nên
trong quá trình dạy học còn xem nhẹ cộng cụ lớp học. Dạy xong bài, xong chủ đề là
thôi, không dùng công cụ lớp học để cho học sinh củng cố kiến thức và thể hiện
năng lực của mình.
- Giáo viên chưa khai thác được vốn sống, vốn kinh nghiệm, vốn kiến thức
có sẵn của học sinh trong quá trình dạy học.

Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

6

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4

trong mô hình trường học mới VNEN

- Vận dụng các phương pháp dạy học cũng như hình thức dạy học chưa phù
hợp, chưa khơi dậy được tính tích cực, hứng thú học tập của học sinh với lí do nói
ít hoặc không giảng bài thì học sinh không hiểu.
- Một số giáo viên chưa đầu tư chuẩn bị bài chu đáo nên chưa nắm chắc
những những yêu cầu kiến thức của từng bài dạy. Viêc dạy học còn dàn trải, còn
nâng cao kiến thức một cách tùy tiện.
- Một số giáo viên chưa thực sự chú ý đúng mức đến từng đối tượng học sinh
nhất là học sinh tiếp thu bài chậm. Bên cạnh đó, chưa theo dõi sát sao và xử lý kịp
thời các biểu hiện lười học của học sinh.
- Một số giáo viên ngại chuẩn bị đồ dùng, thiết kế trò chơi khi dạy học vì vừa
tốn kém vừa mất nhiều thời gian.
* Về phía gia đình học sinh
- Bên cạnh đó, một nguyên nhân không nhỏ có ảnh hưởng sự tích cực, hứng
thú trong học tập cho học sinh là do một số phụ huynh thiếu quan tâm sát sao đến
việc học của các con; chưa động viên, khuyến khích các con kịp thời.
- Một số học sinh hoàn cảnh kinh tế khó khăn nên thiếu sách vở, đồ dùng
phục vụ cho việc học. Nhiều học sinh cả bố mẹ đi làm ăn xa để mặc các em ở nhà
với ông bà hoặc anh chị nên thiếu sự quan tâm yêu thương, các em thiếu tự tin,
chán nản và học hành sa sút…
* Nguyên nhân khác
Thời gian học tập của học sinh Tiểu học tương đối nhiều 9 buổi/ tuần, khối
lượng nội dung kiến thức lớn với nhiều môn học nên thời gian vui chơi của các em
không nhiều. Điều này làm cho các em cảm thấy việc học nặng nề và mệt mỏi.
Do một số học sinh là người dân tộc thiểu số nên vốn tiếng Việt chưa thành
thạo ảnh hưởng đến quá trình tiếp thu và giao tiếp với bạn bè và thầy cô, tạo ra tâm
lí thiếu tự tin. Chính điều này cũng làm ảnh hưởng đến kết quả học tập của học
sinh.
Trên đây là những nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng học sinh chưa chủ

động, tích cực khi tham gia các hoạt động học tập, việc học vẫn chưa phải là niềm
vui đối với các em như câu khẩu hiệu: “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”.
Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

7

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

2. 5. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra
- Địa bàn của trường đóng thuộc vùng nông thôn, nguồn thu nhập chủ yếu
của người dân từ nông nghiệp, một số ít buôn bán nhỏ, đời sống kinh tế vẫn trong
tình trạng gặp nhiều khó khăn, trình độ văn hóa, nhận thức của nhân dân không
đồng đều, nhiều phụ huynh vẫn chưa thực sự chú trọng quan tâm đến việc học của
con cái.
- Đổi mới phương pháp dạy học ở tất cả các cấp học trong hệ thống giáo dục
nói chung và giáo dục Tiểu học nói riêng. Đặc biệt, khi chúng ta tiến hành đổi mới
chương trình và sách giáo khoa thì vấn đề đổi mới phương pháp dạy học đã trở
thành một yêu cầu cấp thiết. Phong trào đổi mới phương pháp dạy học đã diễn ra
rộng khắp trong ngành giáo dục toàn quốc. Tuy nhiên việc đổi mới phương pháp
dạy học theo mô hình trường học mới đang thử nghiệm chưa được thực hiện một
cách đồng bộ ở các trường học, cấp học, các vùng miền trong cả nước.
- Môi trường giáo dục nhà trường đảm bảo, dân chủ, thân thiện, đổi mới các
hoạt động giáo dục, đủ các điều kiện cho việc triển khai chủ trương thực hiện việc
làm đổi mới của nhà trường.
- Nhà trường đã chỉ đạo tốt công tác bồi dưỡng giáo viên theo hướng tự học,
tự bồi dưỡng, tự làm đồ dùng dạy học, chia sẻ và học hỏi kinh nghiệm đồng nghiệp

qua sinh hoạt chuyên môn ở tổ, trường, cụm. Giáo viên hướng dẫn học sinh sử
dụng tài liệu Hướng dẫn học để tự học, tự đánh giá; tổ chức cho học sinh hoạt động
khám phá, phát hiện kiến thức, kĩ năng mới thông qua quá trình học tập mang tính
hợp tác. Giáo viên chỉ hỗ trợ và hướng dẫn học sinh khi cần thiết.
- Trong thực tế vẫn còn có hiện tượng giáo viên chưa thực sự đổi mới
phương pháp dạy học, họ chỉ cố gắng để học sinh ghi nhớ bài học một cách máy
móc, thậm chí áp đặt một cách cứng nhắc. Kiểu dạy học phổ biến trong nhiều môn
học hiện nay vẫn là giáo viên truyền thụ những nội dung được trình bày trong sách
giáo khoa, học sinh nghe và ghi nhớ một cách thụ động.
- Một số giáo viên còn lúng túng khi thực hiện dạy học theo phương pháp
dạy học tích cực. Họ chưa thấy hết tầm quan trọng của việc rèn cho học sinh
phương pháp tự học và học theo nhóm. Vì vậy có những bài tập có liên quan đến
kiến thức mới họ còn làm thay cho học sinh vì họ sợ học sinh không hiểu bài. Thói
Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

8

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

quen trước đây giáo viên giảng giải, thuyết trình vẫn còn. Với cách dạy như trên
không rèn được cho học sinh thói quen tự học và học theo nhóm, các em luôn có
thói quen chờ đợi, không tự mình suy nghĩ, tìm tòi để phát hiện ra kiến thức mới.
- Một số nhóm trưởng chưa mạnh dạn tự tin để lãnh đạo nhóm mình hoạt
động.
Đầu năm học 2014 - 2015, tôi được giao nhiệm vụ chủ nhiệm lớp 4D gồm 30
học sinh, trong đó có cả học sinh dân tộc thiểu số. Bước vào đầu năm học, tôi tiến

hành khảo sát chất lượng để phân loại đối tượng học sinh. Chất lượng khảo sát đầu
năm chính là cơ sở để giáo viên có những tác động phù hợp trong quá trình dạy học
nhằm nâng cao chất lượng về sau.
Kết quả khảo sát môn Toán và Tiếng Việt như sau:
Tổng
số HS

Điểm dưới 5

Điểm 5, 6

SL

%

SL

30

8

26.6

14

Điểm 7, 8

Điểm 9, 10

%

SL

%

SL

%

46.6

5

16.6

3

10.2

Chất lượng khảo sát đầu năm rất thấp. Qua một thời gian hè vui chơi, các em
phần nào đã quên đi kiến thức của lớp 3. Trước thực trạng này, tôi nhận thấy mình
cần phải có những việc làm cụ thể để cải thiện chất lượng và nâng cao ý thức học
tập của học sinh.
3. Giải pháp, biện pháp
3. 1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
Tôi đưa ra các biện pháp nhằm thực hiện các mục tiêu cụ thể như sau:
- Đầu tư vào việc trang trí lớp học, sử dụng có hiệu quả các công cụ học tập
nhằm tạo hứng thú cho học sinh trong các tiết dạy.
- Phát huy tốt vai trò của Hội đồng tự quản và nhóm trưởng tạo ra môi
trường học tập sôi nổi, thoải mái.

- Đầu tư nội dung và hình thức cũng như phương pháp dạy học theo hướng
tích cực trong các tiết dạy nhằm kích thích hứng thú học tập cho học sinh.
3. 2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp, giải pháp
Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

9

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

a. Sử dụng có hiệu quả các công cụ học tập nhằm phát huy tính chủ
động, tích cực của học sinh
Đầu năm học mỗi giáo viên dạy mô hình VNEN đều tiến hành trang trí lớp
học một cách công phu và tương đối đầy đủ các công cụ học tập trong lớp. Nhưng
phần lớn các công cụ đó là để “trang trí” chứ chưa phát huy được hiệu quả trong
quá trình dạy học. Tôi mạnh dạn nêu ra cách sử dụng của mình đối với từng công
cụ để mọi người tham khảo.
Sau khi thành lập Hội đồng tự quản lớp học xong, tôi tiến hành tập huấn một
buổi giới thiệu và hướng dẫn cách sử dụng công cụ lớp học cho mỗi học sinh đều
hiểu: Trong mô hình trường học mới cần phải có công cụ lớp học và công cụ lớp
học là Góc học tập: Góc Tiếng Việt, Góc Toán, Góc Khoa học - Lịch sử - Địa lí;
Góc cộng đồng; Góc thư viện; Góc thiên nhiên; Góc sinh nhật; Sơ đồ cộng đồng;
Hộp thư bạn bè….
- Hộp thư bè bạn: Là chiếc cầu nối để các em có thể trao đổi thông tin về
học tập, về những điều chưa biết, những dòng cảm xúc, suy nghĩ. Góc nhỏ ấy luôn
là nơi tạo nên hiệu ứng sôi nổi tới các em học sinh. Sau mỗi tiết học, những lá thư
với dòng chữ còn hơi nguệch ngoạc nhưng chất chứa bao tình cảm sâu lắng, những

mảnh giấy nhỏ bé, rồi cả hình vẽ ngộ nghĩnh đáng yêu về bạn bè trong lớp được
gửi vào những phong thư nhỏ.
Sau những tiết học hay buổi học, tôi lại cho các em viết suy nghĩ của mình
và bỏ vào hộp thư. Chính vì được chia sẻ mà các em thấy yêu thương nhau, hiểu
nhau hơn. Cô cũng hiểu trò hơn.
Hộp thư bè bạn còn được tôi sử dụng vào dạy bài văn viết thư. Sau các bài
học về cách viết một bức thư. Tôi cho học sinh thực hành viết một bức thư nói về
mơ ước của em với bạn thân của mình. Sau khi viết xong, tôi yêu cầu các em bỏ
vào phong bì ghi tên bạn, tiếp đến bạn sẽ lấy bức thư đó đọc cho các bạn trong lớp
nghe. Các em rất thích thú với những hoạt động như thế.
- Sơ đồ cộng đồng: Ngay từ đầu năm học, khi được nhận lớp chủ nhiệm, tôi
đã tìm hiểu về nơi ở của học sinh. Trong buổi sinh hoạt lớp đầu tiên, tôi cùng với
học sinh bắt tay vào thiết kế sơ đồ. Chính các em tự tay làm những ngôi nhà của
mình bằng giấy màu viết tên lên và dán vào sơ đồ. Điều này tạo cho các em một
Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

10

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

niềm hứng thú mới, đó là giới thiệu về vị trí của nhà mình, bạn ở gần nhà mình cho
cả lớp biết.
Khi dạy những bài về địa phương, tôi lại có cơ sở để hướng dẫn cho các em
một cách cụ thể như vị trí của nhà sinh hoạt cộng đồng các thôn, nhà cộng đồng của
Buôn Rung dựa trên sơ đồ đó. Hay khi trong lớp có bạn bị ốm, các em nhìn vào sơ
để biết được vị trí nhà của bạn để đến động viên, thăm hỏi bạn. Chính điều này tạo

ra mối liên kết giữa các thành viên trong lớp tôi trở nên khăng khít hơn.

Sơ đồ cộng đồng lớp 4D- Trường Tiểu học Lý Tự Trọng
- Góc cộng đồng: Là nơi để tôi và học sinh sưu tầm, giới thiệu về văn hóa
lịch sử của địa phương, dân tộc, các tác phẩm thơ ca hò vè, trò chơi dân gian….Các
sản phẩm của địa phương làm ra theo chủ điểm, mạch kiến thức của các môn học
như hạt lúa, hạt cà phê, hạt tiêu, hay các nhạc cụ đân tộc như đàn Tơ –rưng, đàn đá,
sáo trúc, …. Chính hoạt động này kích thích các em hứng thú tìm tòi, sưu tầm, giới
Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

11

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

thiệu và qua đó cũng sẽ giúp các em thêm yêu văn hóa, lịch sử truyền thống một
cách tự nhiên, bền vững.

Góc cộng đồng lớp 4D
Ví dụ: Khi học bài “Tây Nguyên” – Môn Địa lí. Tôi yêu cầu học sinh về sưu
tầm các nông sản của địa phương mình có. Hôm sau mỗi học mang một loại nông
sản đến lớp như: đậu đen, đậu xanh, lạc, lúa, ngô, ca cao, cà phê, tiêu, điều,…
Thông qua hoạt động này, tôi nhận thấy ý thức của học sinh về trách nhiệm của bản
thân trong việc giới thiệu các sản phẩm của địa phương mình được nâng lên rõ rệt.
Thông qua Góc cộng đồng, tôi lồng ghép những bài học liên quan đến những
nét văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, nhất là nền văn hóa của người đồng bào Ê –
Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

12

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

đê. Trong lớp tôi có học sinh người đồng bào Ê- đê nên khi được giới thiệu về văn
hóa của dân tộc mình các em rất tự hào và hãnh diện. Điều này làm tăng sự tự tin
khi giao tiếp, khi học tập cho các em.
- Góc thiên nhiên: Hưởng ứng phong trào “Xây dựng trường học thân thiện
– Học sinh tích cực”. Mỗi lớp học theo Mô hình trường học mới VNEN đều dành
một góc nhỏ xây dựng Góc thiên nhiên trong lớp nhằm tạo môi trường lớp học thân
thiện hơn. Ngoài ra, Góc thiên nhiên còn rèn cho các em có kỹ năng sống hằng
ngày. Các em biết chăm sóc, bảo vệ cây xanh, ích lợi của cây xanh. Góc thiên
nhiên do chính các em tự trồng vào các chậu nhựa, những cái chai lọ vứt đi các em
cắt và trồng cây phù hợp mang đến. Sản phẩm của các em do chính các em chăm
sóc thì các em sẽ biết bảo quản và giữ gìn. Cũng chính từ góc thiên nhiên sẽ vận
dụng vào việc tìm hiểu một số kiến thức liên quan.
Thông qua Góc thiên nhiên tôi vận dụng để dạy những bài học liên quan
trong Môn Khoa học như bài Nước cần cho sự sống, Sự trao đổi chất của thực
vật,.. Có cây cối để các em quan sát trực tiếp sẽ giúp các em hứng thú hơn khi học
và thích tìm hiểu hơn khi hoạt động. Mặt khác, giáo dục cho các em ý thức bảo vệ
và chăm sóc những cây do chính tay mình mang đến trưng bày.

Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

13

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

- Thư viện lớp học: Là tủ sách thân thiện có sự đóng góp của phụ
huynh, học sinh, giáo viên, có sự giúp đỡ của nhà trường và địa phương tạo
điều kiện cho các em ham đọc sách, mở rộng hiểu biết, phát triển khả năng
cho các em. Rèn kĩ năng sống có trách nhiệm, có ý thức bảo quản tài sản
chung, có thói quen sống gọn gàng, ngăn nắp. Ngoài việc đọc sách tăng thêm
vốn tri thức, học sinh còn tham gia các hoạt động giới thiệu quyển sách của
em do giáo viên phụ trách lớp hướng dẫn, giúp các em tự tin hơn, diễn đạt tốt
hơn. Đây là một trong những kĩ năng sống rất cần thiết cho học sinh sau này.

Góc thư viện lớp 4D
b. Đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học theo hướng tích
cực
Khác với cách dạy truyền thống “Thầy giảng – trò nghe”, phương pháp dạy
học hiện tại là “Thầy hướng dẫn – Trò tự tìm tòi khám phá để chiếm lĩnh kiến
thức”. Phương pháp mới này kích thích tính chủ động, khả năng tìm tòi, tư duy
sáng tạo cho người học. Từ đó, giúp học sinh ghi nhớ kiến thức lâu hơn. Vai trò của
Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

14

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng

Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

người giáo viên phải là người hướng dẫn, định hướng, giúp đỡ kịp thời để các học
sinh đi đúng mục tiêu, nội dung trọng tâm của bài học. Để thực hiện tốt những biện
pháp này tôi đã thực hiện những việc sau đây:
* Đầu tư lựa chọn nội dung phù hợp và tổ chức tốt các hoạt động khởi
động
Để bắt đầu mỗi tiết học, tôi thường nghiên cứu kĩ nội dung bài học và lựa
chọn một hình thức khởi động phù hợp. Hoạt động khởi động là cầu nối hướng tâm
thế của các em vào hoạt động chính, tạo hứng thú cho các em khi bắt đầu tiết học.
Thông qua trò chơi khởi động tạo ra tình huống có vấn đề để kích thích sự tò mò
cho học sinh. Tôi thường thiết kế hoạt động khởi động như sau:
- Bước 1: Nghiên cứu nội dung tiết học
- Bước 2: Lựa chọn nội dung và hình thức khởi động
- Bước 3: Chuẩn bị đồ dùng cần thiết cho hoạt động
- Bước 4: Tập huấn cho Hội đồng tự quản
- Bước 5: Áp dụng vào tiết dạy
Ví dụ: Khi dạy môn Khoa học, bài Tính chất của không khí, tôi cho học sinh
khởi động bằng hoạt động Thi bơm bóng, tôi chuẩn bị bóng bay với nhiều hình
dạng khác nhau, HĐTQ yêu cầu hai đội chơi trong thời gian 2 phút, đội nào bơm
được nhiều bóng sẽ giành chiến thắng. Thông qua hoạt động khỏi động đó, tôi dẫn
dắt để bước vào Hoạt động cơ bản.
Sau khi được chơi, học sinh rất thoải mái, vui vẻ, vừa thắc mắc tại sao bóng
bay lại có nhiểu hình dạng như vậy? Để đi tìm câu trả lời, các em sẽ thích thú khi
học bài.
Khi dạy môn Đạo đức, bài Tôn trọng luật giao thông (Tiết 1), trước khi vào
hoạt động chính, tôi cho cả lớp chơi trò chơi “Nhanh tay, nhanh mắt”. Tôi in một số
biển báo giao thông yêu cầu các đội chơi quan sát và trả lời tên của các biển báo
giao thông đó. Các đội thi nhau trả lời, tạo ra không khí rất sôi nổi. Sau khi chơi, tôi

dẫn dắt để các em bước vào bài học mới.

Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

15

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

* Áp dụng trò chơi học tập vào các tiết học
Trong quá trình dạy học, việc sử dụng trò chơi học tập có nhiều tác dụng
như:
- Giúp học sinh thay đổi loại hình hoạt động trong giờ học, làm cho giờ học
bớt căng thẳng, tạo cảm giác thoải mái, dễ chịu. Học sinh tiếp thu kiến thức nhẹ
nhàng, tạo hứng thú học tập.
- Kích thích sự tìm tòi, tạo cơ hội để học sinh tự thể hiện mình.
- Thông qua trò chơi, học sinh vận dụng kiến thức năng nổ, hoạt bát, kích
thích trí tưởng tượng, trí nhớ. Từ đó phát triển tư duy mềm dẻo, học tập cách xử lý
thông minh trong những tình huống phức tạp, tăng cường khả năng vận dụng trong
cuộc sống.
Khi dạy học, tôi thường áp dụng trò chơi phần củng cố cuối tiết học. Cuối
mỗi tiết học, thay vì hỏi lại kiến thức tôi thường biến hoạt động củng cố thành một
số trò chơi bổ ích, vừa khắc sâu kiến thức cho các em vừa tạo không khí học tập
vui tươi, sôi nổi.Tôi thường sử dụng trò chơi như sau:
+ Ô chữ kì diệu: Trò chơi này có thể áp dụng cho nhiều môn học như Lịch
sử - Địa lí, Khoa học, Tiếng Việt ,….
+ Ong tìm chữ: Áp dụng khi dạy môn Tiếng Việt

+ Ai nhanh – Ai đúng: Trò chơi này áp dụng được với nhiều môn học; ở
những bài cụ thể, tôi thay đổi nội dung của câu hỏi còn giữ nguyên hình thức chơi.
Ví dụ: Khi dạy bài Không khí gồm những thành phần nào? Chúng có vai trò
gì đối với sự cháy và sự sống ? (Khoa học 4), tôi sẽ sử dụng trò chơi Ô chữ kì diệu,
tôi tiến hành thiết kế ô chữ theo các bước cơ bản như sau:
- Bước 1: Chuẩn bị nội dung câu hỏi, tương ứng với nó là số hàng ngang ghi
câu trả lời.
- Bước 2: Tiến hành làm ô chữ.
- Bước 3: Hướng dẫn cách điều hành các bạn chơi trò chơi cho HĐTQ.
- Bước 4: Áp dụng trò chơi vào cuối tiết học.

Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

16

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN



K H Í
C H Ế T

Ô X I







 C

Ô
N
O G
K
T H
N Í

I
Ơ
C
N
N

T R
A

C

B Ô

N
I
S
H
O

C

H
T
Ạ
Í
Á

Ê

M

H
T Ơ
G

+ Hàng 1: (6 ô chữ) Trong không khí, khí gì duy trì sự cháy ? ( khí ô –xi)
+ Hàng 2: (6 ô chữ) Nếu không được cung cấp không khí thì thực vật động
vật sẽ như thế nào ? (chết)
+ Hàng 3: Trong không khí có nhiều bụi bẩn, vi khuẩn ta nói không khí bị
gì? (ô nhiễm)
+ Hàng 4: Trong các thành phần của không khí, khí nào chiếm nhiều nhất?
(ni –tơ)
+ Hàng 5: Để cơ thể khỏe mạnh, chúng ta cần giữ gìn bầu không khí nơi
mình ở như thế nào ? (trong sạch)
+……
+ Hàng dọc: Từ “không khí”
Ô chữ trên đã khái quát những kiến thức cơ bản của toàn bài, giúp học sinh
ghi nhớ lâu hơn.
c. Chuẩn bị đầy đủ đồ dùng, dụng cụ thí nghiệm, vật thật kết hợp sử

dụng có hiệu quả đồ dùng dạy học
Trong một tiết học muốn gây được sự thích thú cho học sinh thì việc chuẩn
bị kĩ về đồ dùng dạy học rất quan trọng.
Giáo viên chuẩn bị đồ dùng dạy học kĩ thì chúng ta sẽ khai thác được trọng
tâm của bài. Trong một giờ học giáo viên cần chuẩn bị đồ dùng dạy học cho từng
môn đảm bảo yêu cầu đẹp, đúng trọng tâm của từng bài để sát với thực tế và phong
phú hơn. Dạy trên những gì học sinh nhìn thấy như hình vẽ, tranh ảnh cả lời nói
diễn cảm có hình ảnh có tính trực quan. Sử dụng đồ dùng dạy học giúp học sinh
lĩnh hội tri thức nhanh cụ thể. Ngoài ra còn tác động đến xúc cảm của học sinh
bằng việc sử dụng đồ dùng dạy học giáo viên cung cấp kiến thức từ khái quát đến
chi tiết, tạo cảm hứng để học sinh suy nghĩ tìm tòi ý tưởng mới của bài.

Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

17

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

Để phát huy tối đa hiệu quả của đồ dùng dạy học giáo viên cần nghiên cứu
mục tiêu của bài để chuẩn bị đồ dùng dạy học đảm bảo rõ nội dung, tránh trùng lặp.
Sử dụng đồ dùng dạy học đúng lúc đúng chỗ, không lạm dụng. Kết hợp nhịp nhàng
giữa lời giảng và động tác chỉ đồ dùng dạy học phải rõ ràng, mạch lạc để cho việc
lĩnh hội của học sinh được đồng thời bằng cả thị và thính giác.
Mỗi bài học khác nhau thì yêu cầu về đồ dùng dạy học là khác nhau vì thế
việc lựa chọn đồ dùng dạy học phù hợp với mục tiêu của từng tiết học là rất quan
trọng.

Đối với môn Lịch sử & Địa lí, giáo viên thường phải hướng dẫn, mô tả, hay
giải thích dài dòng nhưng học sinh vẫn chưa nắm được nội dung bài học. Khi dạy
môn Lịch sử & Địa lí, tôi thường dùng bản đồ, lược đồ cho học sinh quan sát, khi
được quan sát qua lược đồ, bản đồ, các em dễ hình dung ra vị trí địa lí của các
vùng, các thành phố; hay nắm được diễn biến của từng trận đánh.
Đối với các môn như Khoa học tôi luôn tận dụng tối đa hiệu quả mà đồ dùng
mang lại. Khi dạy môn Khoa học cần có vật thật để học sinh quan sát, đó chính là
sự minh họa sinh động và gần gũi nhất cho bài dạy. Ngoài ra, giáo viên cũng cần
chuẩn bị đầy đủ dụng cụ thí nghiệm. Thông qua hoạt động thí nghiệm, học sinh
được làm, được chứng kiến từ đó các em sẽ nắm kiến thức nhanh hơn và sâu hơn.
Ví dụ: Khi dạy bài Gió, bão (Khoa học 4), tôi mượn hộp đối lưu trên thư
viện, sau đó tập huấn cho các nhóm trưởng cách tiến hành thí nghiệm, cách giải
thích cho các bạn hiện tượng xẩy ra. Khi đến tiết dạy, các nhóm trưởng tiến hành
làm thí nghiệm cho các bạn theo dõi và yêu cầu các bạn giải thích: Tại sao có gió?
Các thành viên trong nhóm sẽ thay nhau trả lời và bổ sung cho nhau để hoàn thiện
những câu hỏi liên quan đến nội dung bài học.
Thông qua thí nghiệm, học sinh được trải nghiệm thực tế, được quan sát tận
mắt, được nghe các bạn giải thích. Các em sẽ thấy rất thích thú và thoải mái, mặt
khác các em sẽ ghi nhớ rất lâu những kiến thức các em mới chiếm lĩnh được.

Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

18

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

Học sinh làm thí nghiệm Những vật nào dẫn nhiệt tốt ? Những vật nào dẫn
nhiệt kém?
* Đổi mới về cách kiểm tra, đánh giá học sinh
Nắm vững tinh thần đổi mới về đánh giá học sinh, giáo viên cần thực hiện tốt
Thông tư 30 của Bộ giáo dục và đào tạo. Đánh giá kết quả học tập của học sinh
không chỉ có giáo viên mà cả học sinh và phụ huynh cùng tham gia đánh giá.
Các hình thức đánh giá mà tôi thường áp dụng để kích thích tính tích cực cho
học sinh là:
Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

19

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

- Đánh giá bằng lời trực tiếp: Luôn động viên khích lệ học sinh kịp thời,
không dùng những lời lẽ chê bai, hay trách móc khi các em chưa hoàn thành nhiệm
vụ. Đánh giá dựa trên sự tiến bộ của từng học sinh, không so sánh học sinh này với
học sinh khác.
- Phỏng vấn nhanh: Sau mỗi hoạt động, để kiểm tra xem học sinh đã nắm
được kiến thức chưa, tôi sẽ phỏng vấn một số em bằng những câu hỏi ngắn liên
quan đến nội dung bài.
- Đánh giá bằng cách ghi lời nhận xét vào vở, sản phẩm của học sinh:
Ví dụ: + Khi học sinh hoàn thành tốt bài tập, tôi nhận xét như sau: “Hiểu và
làm đúng bài tập, trình bày rõ ràng, em thật đáng khen !”
+ Khi học sinh hoàn thành bài tập nhưng trình bày chưa đẹp tôi có thể
nhận xét: “Em làm đúng bài tập, nhưng em nên trình bày sạch sẽ và cẩn thận hơn”

+ Khi học sinh chưa hoàn thành bài tập, hoặc làm sai nhiều, có thể
nhận xét: “Em chưa hoàn thành bài, em cần cố gắng nhiều hơn nữa”…
- Học sinh đánh giá: Khi giảng dạy, giáo viên cần tạo điều kiện cho học sinh
đánh giá lẫn nhau và tự đánh giá bản thân mình. Điều này tạo ra môi trường học tập
lành mạnh, tạo điều kiện để các em chia sẻ suy nghĩ của mình.
- Phụ huynh đánh giá: Cha mẹ học sinh có quyền tham gia đánh giá quá trình
học tập của con mình. Từ đó có thể nắm được những điểm mạnh, điểm yếu của con
và có cách quan tâm con đúng cách.
Trong quá trình dạy, tôi luôn kiểm tra, theo dõi, giám sát tiến trình hoạt động, kết
quả của các hoạt động của từng học sinh để có sự động viên khuyến khích hay giúp
đỡ kịp thời.
d. Phát huy tốt vai trò của Hội đồng tự quản lớp
* Phát huy vai trò của một nhóm trưởng
Học theo mô hình trường học mới VNEN, bàn ghế sẽ được sắp xếp cho học
sinh ngồi đối diện nhau. Học sinh tự thảo luận, tự tìm vướng mắc và tự đưa ra
phương án giải quyết.

Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

20

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

Ưu điểm của phương pháp học nhóm được phát huy rất rõ nét trong học
nhóm theo mô hình trường học mới, tất cả học sinh trong nhóm đều được luân
phiên nhau làm nhóm trưởng, hướng dẫn các bạn trong nhóm để điều hành các hoạt

động do giáo viên yêu cầu và không có một bất cứ học sinh nào ngoài cuộc, không
một học sinh nào ngồi chơi. Tuy nhiên, để tiết học dạy theo mô hình trường học
mới thành công hay không thì phụ thuộc rất nhiều vào các nhóm trưởng. Và công
việc chính của nhóm trưởng đó là thay giáo viên điều hành các bạn hoạt động
nhóm. Xác định được mục tiêu của hoạt động nhóm. Phân công nhiệm vụ cho công
bằng, phù hợp với năng lực cho các thành viên trong nhóm của mình phụ trách.
Một điều quan trọng nữa đó là nhóm trưởng phải biết tự mình làm thế nào để
huy động được sự tham gia của mọi thành viên vào giải quyết nhiệm vụ nhóm và
phải tạo ra những tương tác đa chiều giữa các thành viên trong nhóm. Hướng dẫn
các bạn biết cách tìm kiếm hỗ trợ và giải quyết được một số khó khăn gặp phải.
Biết quản lí và sử dụng thời gian hiệu quả, biết sử dụng và bảo quản tài liệu học
tập. Biết tổ chức và quản lí công việc. Biết báo cáo hoạt động khi đã hoàn thành
nhiệm vụ và biết yêu cầu sự trợ giúp khi không tự giải quyết được công việc.
Vào cuối hoặc đầu mỗi buổi học giáo viên cần mời các nhóm trưởng ngồi lại
tạo thành một nhóm và tập huấn thêm cho các em cách làm việc.
Ví dụ: Sau khi đã ghi xong đề bài nhóm trưởng điều khiển các bạn đọc mục
tiêu:
+ Nhóm trưởng nói to đủ cho cả nhóm nghe: “Mời các bạn đọc mục tiêu”
+ Nhóm trưởng nói: Mình mời bạn A đọc mục tiêu thứ nhất.
- Giáo viên chọn ra một số học sinh học giỏi, nhanh nhẹn trong học tập xếp
cho các em này ngồi vào một nhóm để giáo viên huấn luyện khi học sinh đã biết
việc và biết cách điều hành nhóm rồi thì chia các bạn này đến mỗi nhóm mỗi bạn
làm nhóm trưởng các nhóm.
- Đối với những nhóm còn yếu, nhóm trưởng làm việc còn lúng túng. Vì vậy,
người giáo viên phải là người “làm mẫu” và đóng vai trò là một nhóm trưởng chứ
không phải vai trò là một người giáo viên nhằm giúp các em nắm được các bước.
- Hoặc có thể cho nhóm làm tốt làm mẫu thảo luận một hoạt động nào đó và
Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

21

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

các nhóm còn lại chú ý để học tập theo. Giáo viên cũng không quên động viên,
tuyên dương kịp thời các nhóm làm tốt.
- Một điều nữa cần phải lưu ý đó là vị trí đứng của giáo viên khi các nhóm
thảo luận cũng hết sức quan trọng. Qua kinh nghiệm giảng dạy, tôi nhận thấy giáo
viên nên bao quát lớp, vừa đánh giá đúng nhóm nào làm nhanh nhất, chậm nhất,
nhóm nào giơ thẻ hoàn thành lên trước hoặc nhóm nào chậm nhất, nhóm nào giơ
thẻ cần cứu trợ, để từ đó giáo viên kịp thời đến kiểm tra hay giúp đỡ.
* Rèn luyện các kĩ năng cần thiết cho Hội đồng tự quản thực hiện các
nhiệm vụ
Hướng dẫn kĩ năng cho Hội đồng tự quản một số kĩ năng giám sát, điều hành
lớp hoạt động:
- Kĩ năng giao nhiệm vụ: Hướng dẫn cho Hội đồng tự quản một số câu, lệnh
mẫu khi giao nhiệm vụ cho nhóm, lớp thực hiện. Yêu cầu câu lệnh mẫu phải ngắn
gọn, rõ ràng, dễ hiểu tránh câu dài, rườm rà, khó hiểu.
- Kĩ năng quan sát: Đây là một trong những kĩ năng rất quan trọng, quyết
định tới hiệu quả làm việc của Hội đồng tự quản lớp học. Trong mỗi giờ học hay
một hoạt động nào đó Chủ tịch Hội đồng, các Phó chủ tịch, các trưởng ban, các
nhóm trưởng cần theo dõi sát sao, chặt chẽ, bao quát được từng thái độ, cử chỉ,
hành động, việc làm của mỗi thành viên trong lớp. Nắm được bạn này, bạn kia
đang làm gì? Có làm việc lớp giao cho không? Tích cực hay thờ ơ ? Những thái độ
của bạn nếu có ảnh hưởng lớn tới kết quả công việc thì cần ghi chép để làm minh
chứng cho đánh giá, nhận xét. Một yếu tố nữa tạo điều kiện thuận lợi rất tốt cho
Hội đồng tự quản trong quá trình quan sát, bao quát lớp mà giáo viên chủ nhiệm

cần chú ý đó là bố trí vị trí chỗ ngồi cho các thành viên trong Hội đồng tự quản làm
sao mỗi thành viên vừa học bài của ḿnh vừa quan sát được tất cả các bạn trong
nhóm, trong lớp đang làm gì trong mỗi giờ học.
- Kĩ năng nêu vấn đề - hướng dẫn - giúp đỡ - hỗ trợ: Hội đồng tự quản kiểm
tra, giám sát, động viên, đôn đốc các bạn phát huy tốt tính tự học, tự giác, tự trao
đổi, tự giải quyết vấn đề. Các thành viên Hội đồng tự quản vận dụng kĩ năng quan
sát thấy bạn khó khăn về vấn đề gì thì hỗ trợ, giúp đỡ. Nhưng hỗ trợ, giúp đỡ phải
Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

22

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

đảm bảo hiệu quả, khoa học và chính xác. Khi giúp đỡ, hỗ trợ cần sử dụng phương
pháp nêu vấn đề cho bạn mình, xem bạn khúc mắc chỗ nào, muốn làm được trước
hết phải làm gì? Cuối cùng như thế nào?
Nhìn chung để hướng dẫn Hội đồng tự quản làm tốt kĩ năng này đòi hỏi cả một
quá trình phấn đấu, rèn luyện không phải ngày một ngày hai mà làm được. Để có một
thành viên có thể hướng dẫn được bạn điều đầu tiên phải có kiến thức bài học, thứ hai
biết cách nêu vấn đề và giải quyết vấn đề. Thực tế đã có nhiều trường hợp thành viên
Hội đồng tự quản bảo luôn kết quả để bạn viết vào cho xong nhiệm vụ.
- Kĩ năng nhận xét - đánh giá: Mỗi thành viên trong Hội đồng tự quản cần nắm
được cách nhận xét, đánh giá bạn trong các hoạt động. Giáo viên đưa ra lời nhận xét
mẫu, hướng dẫn các em học hỏi cách làm của thầy cô. Khi bạn làm đúng, có thái độ
tích cực, tiến bộ thì nhận xét những ý như thế nào và khi bạn làm chưa đúng, chưa tốt
thì nhận xét như thế nào. Nhận xét cần ngắn gọn, đúng ý, nhẹ nhàng, cởi mở và thiện

cảm. Sau mỗi lần bạn được đánh giá, nhận xét bạn cảm thấy mình được người khác
giúp đỡ mình và sau đó bạn thể hiện thái độ cầu thị, thân thiện và tiến bộ. Có thể
những lời nhận xét như: Hôm nay bạn học rất tốt tuy nhiên nếu bạn cần cố gắng một
chút nữa thì thật tuyệt vời; Cậu cố lên có các bạn sẽ hỗ trợ cho cậu...
* Tổ chức tốt các phong trào thi đua
Để tạo không khí hào hứng thi đua học tập, tôi thường xuyên tổ chức các
cuộc thi nhỏ như “Rung chuông vàng”, “Trạng nguyên nhỏ tuổi”, “Tiến sĩ nhí”…
vào các tiết sinh hoạt tập thể đầu tuần. Những bài toán hay, những cách tính nhanh,
được nêu ra để các bạn học tập. Phát động giờ học tốt, tuần học tốt, bông hoa mừng
cô để chào mừng các ngày lễ lớn trong năm học được các em hưởng ứng nhiệt tình.
3. 3. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp
Để các biện pháp nói trên phát huy được hiệu quả thực tiễn cần đáp ứng
được các điều kiện dưới đây:
- Trước khi lên lớp, giáo viên cần nghiên cứu kĩ nội dung, xác định rõ mục
tiêu của bài học. Để từ đó có phương pháp, hình thức tổ chức dạy học mang lại hiệu
quả và phù hợp với nội dung từng bài.
Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

23

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

- Trong quá trình sử dụng các biện pháp cần linh hoạt, sử dụng khéo léo, tinh
tế để tạo hứng thú và tránh sự nhàm chán cho học sinh. Luôn quan tâm, theo sát
học sinh để uốn nắn, nhắc nhở các em kịp thời cũng như động viên, khuyến khích
các em khi các em tiến bộ.

- Cần có sự chuẩn bị chu đáo các thiết bị dạy học, đồ dùng học tập, phiếu học
tập... trước khi lên lớp tránh tình trạng lúng túng trước học sinh.
- Bản thân mỗi giáo viên phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, không ngừng
học hỏi trau dồi kiến thức để bổ sung những biện pháp cần thiết hay loại bỏ những
biện pháp không còn phù hợp.
3. 4. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Các biện pháp có mối quan hệ mật thiết, tác động qua lại lẫn nhau, bổ sung
hỗ trợ cho nhau. Nếu thực hiện tốt biện pháp đầu sẽ góp phần vào thành công của
biện pháp tiếp theo. Nhằm mục đích cao nhất là nâng cao chất lượng dạy học của
lớp tôi chủ nhiệm.
3.5. Kết quả khảo nghiệm
Từ kết quả khảo sát đầu năm học, sau khi áp dụng linh hoạt các biện pháp
nêu trên tôi đã thu được kết quả khảo nghiệm rất khả quan thông qua bài kiểm tra
định kì cuối năm học các môn Toán, Tiếng Việt, Lịch sử - Địa lí, Khoa học và quan
sát quá trình học tập của học sinh. Kết quả khảo nghiệm thực hiện vào cuối năm
học 2014 -2015 tại lớp 4D trường Tiểu học Lý Tự Trọng như sau:

Thời
gian
KS

Tổng Hoàn thành
số HS

Cuối
năm

30

Chưa

thành

hoàn Tích cực

Chưa tích cực

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

29

96.7

1

3.3

26

86.7

4

13.3

4. Kết quả
Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

24

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng


Một số kinh nghiệm dạy học phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 4
trong mô hình trường học mới VNEN

Sau khi áp dụng các biện pháp nêu trên trong khoảng thời gian tương đối dài,
tôi nhận thấy:
- Chất lượng dạy học được nâng lên rõ rệt, tỉ lệ học sinh chưa hoàn thành
Kiến thức – Kĩ năng các môn học thấp.
- Phát huy được sự chủ động và tích cực của học sinh trong việc tiếp thu kiến
thức mới.
- Hội đồng tự quản làm việc tích cực, có hiệu quả; các nhóm trưởng điều
hành nhóm làm việc thành thạo. Đặc biệt nhất là học sinh yêu thích các môn học, thấy
bớt nặng nề, áp lực hơn trước khi học. Lớp học sôi nổi, hứng thú, học sinh chú ý vào bài
học hơn.
- Phù hợp với phương pháp đổi mới trong dạy học và tâm lí lứa tuổi học sinh

lớp 4.
III. KẾT LUẬN
1. Kết luận
Vận dụng các giải pháp đổi mới phương pháp dạy học theo mô hình trường
học kiểu mới VNEN, bản thân tôi nhận thấy việc đổi mới phương pháp dạy học ở
trường Tiểu học nói chung và các khối lớp dạy theo mô hình trường học kiểu mới
nói riêng là rất cần thiết. Qua quá trình thực hiện đã mang lại những kết quả tốt
đẹp. Giáo viên sử dụng linh hoạt các phương pháp và kỹ thuật dạy học nên đã phát
huy được tính tích cực, chủ động, tinh thần hợp tác, chia sẻ để cùng nhau tìm tòi,
khám phá kiến thức trong học sinh. Học sinh luôn tự lập, tự khám phá, tự chiếm
lĩnh tri thức, hình thành năng lực tự học, năng lực sáng tạo. Các em phát triển tốt
các kỹ năng sống như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng ứng xử...Tạo được một môi
trường học tập thân thiện, vui vẻ, thoải mái. Chất lượng học tập ngày càng cao.
Trên đây là phần trình bày kinh nghiệm của bản thân tôi. Mặc dù tôi đã áp
dụng thực tế giảng dạy ở lớp mình và thu được kết quả tốt. Song do thời gian chưa
nhiều cũng như nhận thức của bản thân còn hạn chế. Nội dung trình bày trên không
tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong hội đồng khoa học các cấp, cùng bạn bè đồng
nghiệp góp ý xây dựng để đề tài thêm hoàn chỉnh hơn, có khả năng thực thi cao
hơn.
2. Kiến nghị
Người thực hiện: Hoàng Thị Loan

25

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng