bài tập học kỳ luật so sánh

I/ MỞ ĐẦU
Việc chứng minh một dòng họ pháp luật này với pháp luật khác có những điểm tương
đồng hay khác biệt ở nhiều khía cạnh khác nhau rất quan trọng, nó giúp cho ta hiểu thêm,
cũng như có cái nhìn bao quát hơn về từng khía cạnh của từng dòng họ pháp luật. Vì vậy
để có cái nhìn tổng quan hơn về nguyên nhân giống, khác nhau của sự mở rộng của các
dòng họ pháp luật hồi giáo, dòng họ Civil Law, Common Law nên em xin chọn đề bài:
“Chứng minh rằng: nguyên nhân mở rộng của luật hồi giáo có điểm tương đồng với
nguyên nhân mở rộng của dòng họ Civil Law và dòng họ Common Law.”
II. NỘI DUNG
1/ một số khái niệm
Trước tiên muốn hiểu được những điểm giống của Luật hồi giáo về nguyên nhân mở rộng
so với dòng họ Civil Law và dòng họ Common thì ta cần phải hiểu được một số khái
niệm liên quan đến các dòng họ pháp luật sau:
1.1/ khái niệm dòng họ pháp luật
Hiện nay có nhiều thuật ngữ khác nhau có ý nghĩa tương đồng với khái niệm dòng họ
pháp luật như: Hệ thống pháp luật, truyển thống pháp luật.v.v. Nhưng nó chỉ có một nghĩa
chung duy nhất đó là: “để chỉ nhóm hệ thống pháp luật có điểm chung”.
1.2/ Khái niệm luật hồi giáo, dòng họ Civil Law và dòng họ Common Law
Luật hồi giáo có tên gọi tiếng Anh là Sharia Law hoặc là Islam Law và ta có thể hiểu
đó: “Là tập hợp các chế dịnh, các quy tắc xử sự được rút ra từ những thần khải của
thượng đế mà tín đồ Hồi giáo bắt buộc phải tuân theo”. Hay nói các khác luật hồi giáo là
các nguyên tắc thánh truyền mà tín đồ Hồi giáo phải tuân theo.
Dòng họ Civil Law có tên gọi khác là hệ thống pháp luật lục địa châu Âu ( hay là hệ
thống pháp luật La Mã – Đức), là dòng họ pháp luật lơn nhất trên thế giới, tồn tại ở các
nước châu Âu như: Đức, Pháp, Italia,Tây Ba Nha, phần lớn các nước châu Phi, hầu hết
các nước Nam Mỹ, và các nước phương Đông. v.v Và trong lĩnh vực so sánh thì dòng họ
civil law có thể được hiểu là: “Hệ thống pháp luật lớn nhất trên thế giới mà nền tảng của
nó là luật La Mã cổ đại”.
Thuật ngữ dòng họ common law có nhiều cách hiểu khác nhau nhưng ta có thể hiểu là:
thứ nhất nó là luật có nguồn gốc từ hoạt động của các tòa án Hoàng gia Anh (common
law). Thứ hai là luật có nguồn gốc từ án lệ gọi là case law (common law và Equity law).

Thứ ba nó là dòng họ pháp luật cơ bản trên thế giới – bao gồm các hệ thống pháp luật có
mối liên hệ chặt chẽ với hệ thế thống pháp luật Anh, thừa nhận án lệ là nguồn luật chính
thức.


2/ Chứng minh nguyên nhân mở rộng của luật hồi giáo có điểm tương đồng với
nguyên nhân mở rộng của dòng họ Civil Law và dọng họ Common Law
Tuy ba dòng họ: pháp luật hồi giáo, dòng họ Civil Law và dòng họ Common Law có
nguồn gốc từ các quốc gia, lãnh thổ khác nhau nhưng những đòng họ pháp luât này đều
có ảnh hưởng nhất định với các quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới ở vào từng
thời kỳ khác nhau. Dẫn đến sự ảnh hưởng đó thì mỗi dòng họ, mỗi hệ thống pháp luật đều
có những nguyên nhân khách quan và chủ quan khác nhau, tuy nhiên bên cạnh đó thì các
dòng họ pháp luật này cũng có nhiều sự tương đồng với nhau về nguyên mở rộng của
pháp luật mình. Và có những điểm giống cơ bản như sau:
a/ Dòng họ pháp luật Hồi giáo đều có nguyên nhân mở rộng giống với hai dòng họ
pháp luật còn lại đó là do hoạt động chiến tranh, xâm lược, mở rộng thuộc địa của
mình, từ đó pháp luật được mở rộng
Với dòng họ Civil law, sau khi hình thành ở châu Âu thì dòng họ civil law đã phát triển
ra ngoài châu lục này, cũng giống như luật hồi giáo nguyên nhân chủ yếu là do sự xâm
lược của các quốc gia thuộc dòng họ pháp luật này. Tiêu biểu Pháp có nhiều thuộc địa ở
Nam Mỹ, Tây Phi, Trung Phi, Bắc Phi, Đông Nam Á (trong đó có Việt Nam) nên pháp
luật của pháp đã vượt ra ngoài lãnh thổ Châu Âu vươn tới các khu vực này đặc biệt là
cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Bên cạnh nước Pháp thì pháp luật nước Đức (chủ yếu là
Bộ luật dân sự 1896) cũng do xự xâm lược các thuộc địa thì pháp luật đã ảnh hưởng đến
các thuộc địa của Đức như: Namibia, Burundi và một phần của Cameroon, Tanzania ở
Châu Phi, tât Samua tại Nam Thái Bình Dương.
Mặt khác do nhiều quốc gia tây Âu khác thuộc dòng họ Civil Law như Bỉ, Tây Ba Nha,
Bồ Đào Nha, Hà Lan, Italia có nhiều thuộc địa ở các châu lục khác nên dòng họ pháp luật
civil law đã có điều kiện thuận lợi đẻ phát triển sang các châu lục khác. Như ở Châu phi
và Madagaska. Trước khi người Tây Âu đô hộ, những quốc gia này không có hệ thống

pháp luật phát triển nên họ rễ dàng tiếp nhận pháp luật của những người đo hộ, như tiếp
nhận một nền văn hóa pháp luật cao hơn. Mặt khác ở châu Mỹ những thuộc địa của Tây
Ba Nha, Bồ Đào Nha, pháp và Hà lan là những vùng lãnh thổ đã tiếp nhận các chế định
pháp luật của dòng họ civil law và họ xây dựng các bộ luật theo hình mẫu của châu Âu.
Về dòng họ common law: Sau khi hình thành ở vương quốc Anh dòng họ comon law dã
lan ra khắp các chât lục từ phi, châu Mỹ đến châu Úc, châu Á và hình thành dòng họ
Common Law, một trong hai dòng họ pháp luật lớn trên thế giới. Cũng như civil law và
luật hồi giáo thì dòng họ Common law cũng có cùng nguyên nhân mở rộng đó là thông
qua chiến tranh, xâm lược, thuộc địa hóa. Vì vậy dòng họ pháp luật này mở rộng trong
suốt quá trình nước Anh thực hiện chính sách thuộc địa hóa, và nó ảnh hưởng tới nhiều
nước thuộc địa khác nhau với mức độ khác nhau: Thứ nhất khi người anh xâm chiếm một
miền đất chưa có người sinh sống hoặc chỉ có thổ dân sinh sống nhưng chưa có cuộc sống


văn minh như (Mỹ, Úc, Niwzealand..) thì pháp luật common law mà Anh đưa vào được
tiếp nhận một cách tự nhiên, vì vậy hiện nay những thuộc địa này thường có hệ thống
pháp luật tương đối gần gúi với hệ thống pháp luật anh. Mặt khác tuy Hoa Kỳ (thuộc
dòng họ Common law) chưa tham dự vào công cuộc mở rộng thuộc địa theo đúng nghĩa
cổ điển, nhưng có những hệ thống pháp luật chịu ảnh hưởng của pháp luật Hoa kỳ, do
Hoa Kỳ chiếm đóng trong một thời gian như: Nhật Bản hiến pháp của nước này do người
Mỹ soạn thảo cho và vì vậy nó sẽ mang đặc điểm giống với hiến pháp Nước Mỹ
Với dòng họ pháp luật Hồi giáo: tuy khác về thời gian mở rộng nhưng Luật hồi giáo
cũng giống hai dòng họ Common Law và Civil Law đều mở rộng do chiến tranh xâm
lược. Vào năm 630 Mohammed cùng các tín đồ hành quân đánh chiếm thánh dịa Mecca,
từ đó thì những người Mecca đã đồng ý chấp nhận đạo hồi. Và sau khi Mohammed qua
đời vào năm 632, những người kế vị của ông chỉ trong vòng một thập kỷ đã tiến hành
nhiều cuộc chiến tranh chinh phục nhiều vùng đất đai và bành trướng dạo hồi của mình
bằng lưới gươm và đã tạo nên một đế quốc lớn nhất bấy giờ, trải dài từ biên giới Ấn Độ
cho đến tần bờ biển Đại Tây Dương. Như vậy thì với sự hình thành nhà nước này thì đã
có nhiều người theo đạo hồi từ đó dẫn đến pháp luật đạo hồi được mở rộng trong phạm vi

trong một vùng lãnh thổ rộng lớn. Và cho đến nay thì nhiều quốc gia hồi giáo vẫn duy trì
được luật hồi giáo và không có sự thay đổi nhiều so với lúc nó ra đời.
b/ Dòng họ pháp luật hồi giáo có nguyên nhân mở rộng giống với hai dòng họ còn lại
là qua hoạt động thương mại và các nước chủ động tiếp nhận một cách tự nguyện,
thu thập học hỏi pháp luật
Về Dòng họ civil law: Cuối thế kỷ XVII đầu thế kỷ XIX cho đến nay đây là giai đoạn
được đánh dấu bằng những văn bản pháp luật quan trọng. Trước hết phải kể đến bản
tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền năm 1789 của Pháp. Những quy dịnh cơ bản của
bản tuyên ngôn nổi tiếng này do quá trình thương mại, giáo lưu văn hóa, học hỏi đã được
nhiều quốc gia châu Âu lục địa và các nước khác trên toàn thế thới tiếp thu và trở thành
những nguyên tắc cơ bản trong hiến pháp của nhiều quốc gia, bên cạnh đó nhiều bộ luật
khác của pháp cũng đã được nhiều quốc gia học hỏi như Bộ luật dân sự Napoleon 1804.
Ngoài nước Pháp, pháp luật của Đức (chủ yếu là bộ luật dân sự 1896) do tính khoa học và
hợp lý dã được nhiều quốc gia học hỏi để xây dựng pháp luật của mình vì vậy nó ảnh
hưởng đến nhiều quốc gia như châu phi, như Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Hi Lạp và
một phần của Trung Quốc.v.v.
Về dòng họ common law. Trong một thời gian dài nước anh dẫn đầu trong hoạt động
thương mại và hàng hải vì vậy đã góp phần phổ biến pháp luật Anh thậm chí cả quốc gia
trước đây không phải là thuộc địa của Anh, dẫn đến một số nghành luật của Anh phổ biến
như lĩnh vực bảo hiểm và hàng hải. ví dụ: trên toàn thế giới các công ty bảo hiểm đều áp
dụng điều khoản về vận chuyển được viện bảo hiểm Luân đôn cụ thế hóa trog đó có dẫn
chiếu đến pháp luật của Anh Quốc. Tiếp đến không thể không nói đến nước Mỹ một nước
thuộc dòng họ com mon law, do là một cường quốc về chính trị, kinh tế và hoạt động


thương mại từ sau chiến tranh thế giới thứ II đã khiến cho giới luật học trên toàn thế giới
quan tâm tìm hiểu pháp luật Mỹ, vì vậy dẫn đến pháp luật Mỹ được nhiều quốc gia học
hỏi như: các lĩnh vực liên quan đến thuế (Leasing), chuyển giao quyền..(franclising). v.v.
mặt khác tiếng Anh hiện nay đang là ngôn ngữ thống trị thế giới vì vậy rất rễ ràng cho các
nước khác tìm hiểu pháp luật dòng họ Common Law.

Về dòng họ pháp luật hồi giáo cũng xuất phát từ nguyên nhân thương mại, học hỏi thì
pháp luật hồi giáo cũng được mở rộng, cụ thể. Do hoạt động giao thương buôn bán của
các nước với nhau thì pháp luật hồi giáo đã ảnh hưởng tới nhiều quốc gia trong các nước
có đa phần dân số theo đạo Hồi, bên cạnh đó pháp luật hồi giáo cũng ảnh hưởng đến quốc
gia khác có số ít người theo đạo Hồi (như Israel và Ấn Dộ). Mặt khác với sự hình thành
của con đường tơ lụa, một con đường nối liền Trung Hoa, Đông Nam Á rộng lớn với
vùng Tây Á kỳ bí. Không đơn thuần chỉ là huyết mạch thông thương buôn bán của những
"thương nhân lạc đà", Con đường tơ lụa còn là một hành trình văn hóa, tôn giáo đa dạng
được hòa trộn. Nhờ con đường này thì luật hồi giáo đã được mở rộng và ảnh hưởng đến
nhiều quốc gia ở trong khu vực này trong đó các quốc gia Đông Nam Á như: Malaysia,
Indonesia và Brunei.
Như vậy từ những phân tích trên đây ta có thể khẳng định nguyên nhân mở rộng của
luật hồi giáo có điểm tương đồng với nguyên nhân mở rộng của dòng họ Civil Law và
dòng họ Common Law.
c/ Điểm khác biệt cơ bản về nguyên nhân mở rộng của luật hồi giáo với nguyên nhân
mở rộng của dòng họ Civil Law và dọng họ Common Law
Cùng với những điểm tương đồng về nguyên nhân mở rộng của các dòng họ pháp luật
thì bên cạnh đó pháp luật hồi giáo cũng có những điểm khác cơ bản so với hai dòng họ
Common Law, Civil Law. Vì trong đời sống của những người Hồi giáo không có sự phân
biệt rạch ròi giữa tôi giáo với chính trị và pháp luật, như vậy thì luật hồi giáo có cùng
nguyên nhân mở rộng với đạo Hồi. Mặt khác luật hồi giáo còn có nguyên nhân mở rộng
khác với hai dòng họ pháp luật trên đó là nó được mở rộng từ hoạt động truyền giáo của
nhà tiên tri Mohammed đây một hình thức rất đặc trưng của sự mở rộng của luật Hồi giáo.
III/ KẾT LUẬN
Hiện nay pháp luật của nhiều quốc gia trên thế giới chịu ảnh hưởng của một dòng họ
pháp luật duy nhất, hoặc có quốc gia hệ thống pháp luật của họ có sự pha trộn của nhiều
dòng họ pháp luật khác nhau. Bởi vì sự ra đời và phát triển thì mỗi dòng họ pháp luật đều
có những nguyên nhân mở rộng khác nhau riêng mình, tuy nhiên nó cũng có những điểm
chung nhất định trong quá trình mở rộng, đó là quá trình chiến tranh xâm lược, sự giao
lưu, học hỏi pháp luật lẫn nhau của các quốc gia khu vực trên thế giới. Nên làm cho pháp

luật của một quốc gia có thể chịu ảnh hưởng của nhiều dòng họ pháp luật khác nhau hoặc
chỉ chịu ảnh hưởng của một dòng họ duy nhất.


IV/ TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Luật so sánh – Michael bogdan kluwer norstedts juridik tano
2. Giáo trình luật so sánh 2008 – trường đại học luật Hà Nội, nhà xuất bản Công An
nhân dân
3. />4. />