CÁC GIẢI PHÁP hỗ TRỢ dạy học môn NGHỆ THUẬT TRÌNH bày ấn PHẨM CHO các SINH VIÊN NGÀNH kỹ THUẬT

M CL C
LỦăl chăkhoaăh c ....................................................................................................... i
L iăc mă n ............................................................................................................. iii
Abstract ................................................................................................................... v
M căl c .................................................................................................................. vi
Danh sách các ch ăvi tătắt ...................................................................................... ix
Danh sách các hình .................................................................................................. x
Danhăsáchăcácăb ng ................................................................................................ xi
Danh sáchăcácăbi uăđ ........................................................................................... xii
M ăđ u .................................................................................................................... 1
Ch

ngă1:ăăC ăS ăLụăLU NăVẨăTH CăTI NăV ăD YăH CăăMỌNăNGH ă

THU TăTRỊNHăBẨYă NăPH M ........................................................................ 6
1.1.ăL CHăS ăNGHIểNăC UăV NăĐ .................................................................. 6
1.1.1.ăS ăphátătri năc aăvi căd yăngh ăthu tătrongătr

ngăh c. ........................ 6

1.1.1.1.ăTrênăth ăgi i: .................................................................................... 6
1.1.1.2.ăT iăVi tăNam: ................................................................................... 8
1.1.2.ăCácăkháiăni măc ăb năliênăquanăđ năđ ătƠi ........................................... 15
1.1.3.ăB năch tăc aăNgh ăthu t ...................................................................... 17
1.2.ăD YăH CăCÁCăMỌNăNGH ăTHU T. ......................................................... 17
1.3.ă C ă S ăTỂMă Lụă L Aă TU Iă SINHă VIểNă KHIă H Că CÁCă MỌNă NGH ă
THU T. ..................................................................................................... 37
Ch

ngă 2:ă TH Că TR NGă D Yă H Că MỌNă NGH ă THU Tă TRỊNHă BẨYă

NăPH MăT IăTR

NGăĐ IăH CăS ăPH MăK ăTHU TăăTHẨNHăPH ă

H ăCHệăMINH .................................................................................................... 42
2.1.ăS ăL

CăV ăKHOAăINăVẨăTRUY NăTHỌNG ........................................... 42

2.2.ăGI IăTHI UăMỌNăH CăNGH ăTHU TăTRỊNHăBẨYă NăPH M .............. 43
2.2.1.ăV ătríămônăh c ..................................................................................... 43
2.2.2.ăM cătiêuăc aămônăh c ......................................................................... 43
2.2.3.ăN iădungăch

ngătrìnhămônăh c .......................................................... 43

vi


2.3.ăKH OăSÁTăVI CăD YăH CăMỌNăNGH ăTHU TăTRỊNHăBẨYă NăPH Mă
T IăTR

NGăĐHăSPKTăTPăHCM ............................................................ 47

2.3.1.ăM căđíchăvƠăđ iăt

ngăkh oăsát ........................................................... 47

2.3.2.ăCôngăc ăkh oăsát ................................................................................. 47
2.3.3.ăQuyătrìnhăkh oăsát ............................................................................... 47

2.3.4.ăK tăqu ăkh oăsát .................................................................................. 48
2.3.5.ăD yăh cămônăNTTBAPăquaăd ăgi ăt iătr
2.3.6.ăHo tăđ ngăd yăh căt iătr

ngăthôngăquaăph ngăv năsinhăviên .............. 54

2.3.7.ăHo tăđ ngăd yăh căt iătr

ngăthôngăquaăph ngăv năgiáoăviên.............. 55

K tălu năch
Ch

ng ..................................... 52

ngă2 ................................................................................................. 57

ngă 3:ă CỄCă GI Iă PHỄPă H ă TR ă D Yă H Că MỌNă NGH ă THU Tă

TRỊNHă BẨYă Nă PH Mă CHOă CỄCă SINHă VIểNă KHOAă INă VẨă TRUY Nă
THỌNGăTR

NGăĐHăSPKTăTPHCM ............................................................ 58

3.1.ăS ăD NG PH

NGăPHÁPăD YăMTăT

NGăTÁCă- SÁNGăT Oă- TH Că

HÀNH ........................................................................................................ 58
3.2.ă NGăD NGăHI UăQU ăH CăTHUY TăTRệăTU ăC AăHOWARDăGARDNER62
3.3. CHÚ TR NGăNĔMăLƾNHăV CăNĔNGăL CăC AăKRISTIANăPEDERSEN 64
3.3.1.ăNĕngăl căKinhănghi m ........................................................................ 64
3.3.2.ăNĕngăl căkỹănĕngăvƠăkỹăthu t .............................................................. 65
3.3.3.ăNĕngăl căphơnătích/di năgi i ................................................................ 66
3.3.4.ăNĕngăl căth ăhi n ................................................................................ 66
3.3.5.ăNĕngăl cătruy năthôngătinăvƠăđánhăgiá ................................................. 66
3.4.ăTHI TăK ăBẨIăGI NGăCịăS ăD NGăBI NăPHÁPăH ăTR ăT

NGăTÁCăậ

SÁNGăT Oăậ TH CăHẨNH: ..................................................................... 67
BÀI 1:ăĐ CăĐI MăTH ăHI NăLOGO ......................................................... 68
BẨIă2:ăNGH ăTHU TăTH ăHI NăLOGO. .................................................. 75
K tălu năch
Ch

ngă3 ................................................................................................. 87

ngă4:ăTH CăNGHI MăS ăPH M ........................................................... 88

4.1.ăTH CăNGHI MăS ăPH MăCịăĐ IăCH NG. ............................................. 88

vii


4.1.1.ăM căđích ............................................................................................. 88
4.1.2.ăĐ iăt

ng ............................................................................................ 88

4.1.3.ăTh iăgianăvƠăđ aăđi măth cănghi m ..................................................... 88
4.1.4.ăN iădungăth cănghi m ......................................................................... 89
4.1.5.ăụăki năcácăgi ngăviên .......................................................................... 92
4.2.ăCÁCHăTI NăHẨNHă(QUÁăTRỊNHăTH CăHI N) ......................................... 95
4.3.ăK TăQU ăTH CăNGHI M ........................................................................... 95
4.3.1.ăK tăqu ăđ nhătính ................................................................................. 95
4.3.2.ăK tăqu ăđ nhăl
K tălu năch

ng ............................................................................ 102

ngă4 ............................................................................................... 103

K TăLU NăVẨăKI NăNGH ........................................................................... 106
1.ăK TăLU N ..................................................................................................... 106
1.1.ăTómătắtăđ ătƠi ....................................................................................... 106
1.2.ăĐóngăgópăc aăđ ătƠi .............................................................................. 107
1.2.1. Lý lu n ................................................................................... 107
1.2.2.ăTh căti n ................................................................................ 107
1.2.3.ăT ăđánhăgiáătínhăm iăc aăđ ătƠi ............................................... 107
1.3.ăH

ngăphátătri năc aăđ ătƠi .................................................................. 108

2.ăKI NăNGH ..................................................................................................... 108
TẨIăLI UăTHAMăKH O ................................................................................. 110
PH ăL C ........................................................................................................... 112

viii


DANH SÁCH CÁC CH

VI T T T

N i dung vi t t t

STT

Ký hi u ch vi t t t

1

Đ i ch ng

ĐC

2

Giáo viên

GV

3

Khoa In và Truy n Thông

4

Mỹ thu t

MT

5

Ngh thu t

NT

6

Ngh thu t trình bày n ph m

7

Ph

8

Sinh viên

SV

9

Th c nghi m

TN

10

Tr

Khoa In và TT

NTTBAP

ng pháp d y h c

PPDH

ng Đ i H c S Ph m Kỹ Thu t Thành ph

H Chí Minh

Tr

ng ĐH SPKT
TPHCM

ix


DANH SÁCH CÁC HÌNH
Hình 1.1:ăMôăhìnhăgi ngăd yăNgh ăthu t ................................................................. 9
Hìnhă1.2:ăMôăhìnhăquáătrìnhăh căMỹăThu t. ....................................................... 22
Hình 1.3: Môăhìnhăphátătri năvƠăh căt p................................................................. 28
Hình 1.4: Môăhìnhăv ăHìnhăthápăh căt p ................................................................ 29

Hìnhă3.1:ăS ăđ ăt ăduy:ăNh ngăy uăt ă nhăh

ngăvƠăliênăquangăđ năcafé. ............. 82

Hình 3.2: Phơnăbi tăm tăs ăth ălo iătínăhi uăg năgũiăv iăbi uătr ng. .................... 83
Hìnhă3.3:ăPhùăhi uătr

ngăh c. .............................................................................. 84

Hìnhă3.4:ăPhùăhi uăsƿăquan. .................................................................................... 84
Hìnhă3.5:ăHuyăhi u ............................................................................................... 84
Hìnhă3.6:ăBi uătr ngăbúaăli măgiaoănhauăc aăCh ănghƿaăC ngăs n. ..................... 85
Hìnhă3.7:ăC ăcácăn

cătrênăth ăgi i...................................................................... 85

Hìnhă3.8:ăC ătruy năth ng .................................................................................... 85
Hình 3.9: Logo công ty ......................................................................................... 86
Hìnhă3.10:ăBi uăt

ngăolympic ............................................................................ 86

x


DANH SÁCH CÁC B NG
B ngă2.1:ăTh ngăkêăs ăphi uăkh oăsátăh păl ......................................................... 48
B ngă2.2:ăK tăqu ăkh oăsátăvi căsinhăviênăyêuăthíchămônăh cănƠyăhayăkhông ........ 48
B ngă2.3:ăK tăqu ăkh oăsátăvi căd yăh cămônăNTTBAPătheoăc p,ănhóm ............... 49
B ngă2.4:ăTh ngăkêăsinhăviênălƠmăcácăbƠiăt păv ănhƠătheoăc pănhóm ..................... 51

B ngă2.5:ăSinhăviênăđánhăgiáăv ăgi ăh căNTTBAP ................................................ 52
B ngă4.1:ăM căđ ăphùăh păc aăd yăh cămônăNTTBAPăv iăcácăgi iăphápăh ătr ... 92
B ngă4.2:ăS ăphùăh păkhiăs ăd ngăcácăgi iăphápăh ătr ăd yăh cămônăNTTBAPăchoă
SVăngƠnhăKỹăthu tăIn ........................................................................... 93
B ngă4.3:ăB ngăđánhăgiáăph

ngăphápăgi ngăd y .................................................. 97

B ngă 4.4:ăM căđ ăphùăh păápăd ngă “Ph

ngăpháp: T

ngătácăậ Sángăt oăậ Th că

hƠnh” .................................................................................................... 98
B ngă4.5:ăB ngăTháiăđ ăc aăSVăđ iăv iăPPDHăc aăGV ......................................... 99
B ngă4.6:ăB ngăm căđ ăSVămu năt ătìmăđ căthêmătƠiăli uăv ăNgh ăthu t ............ 100
B ngă4.7:ăB ngăđánhăgiáăkỹănĕngăl păk ăho chăgi iăquy tăv năđ ........................ 101

xi


DANH SÁCH CÁC BI U Đ
Bi uăđ ă2.1:ăM căđ ăth

ngăxuyênăt ăch căh căt pătheoăc p/ănhóm ...................... 49

Bi uăđ ă2.3:ăSinhăviênălƠmăcácăbƠiăt păv ănhƠătheoăc p/ nhóm ............................... 51
Bi uăđ ă2.4:ăM căđ ăth

ngăxuyênăt ăl păk ăho chătr

căkhiălƠmăbƠiăt p.............. 51

Bi uăđ ă2.5:ăTỷăl ă%ăSVăđánhăgiáăv ăgi ăh căNTTBAP ........................................ 52
Bi uăđ ă4.1:ăTỷăl ă%ăđánhăgiáăm căđ ăđ tăm cătiêuăbƠiăh c................................... 95
Bi uăđ ă4.2:ăTỷăl ă%ăđánhăgiáăGVăđ aăraăyêuăc uăc ăth ăcho t ngănhi măv ăbƠiăh c .... 96
Bi uăđ ă4.3:ăTỷăl ă%ăm căđ ăphùăh păápăd ngă“T

ngătácăậ Sángăt oăậ Th căhƠnh” . 98

Bi uăđ ă4.4:ăTháiăđ c aăSVăđ iăv iăPPDHăc aăGV .............................................. 99
Bi uăđ ă4.5:ăTỷăl ă%ăSVămu năt ătìmăđ căthêmătƠiăli uăv ăNgh ăthu t ................ 100
Bi uăđ ă4.6:ăTỷăl ă%ăSVărènăthóiăquenăđ tăcơuăh iăđ ăgi iăquy tăv năđ .............. 100
Bi uăđ ă4.7:ăTỷăl ăSVăt ăl păk ăho chăgi iăquy tăv năđ ...................................... 102

xii


M

Đ U

1. Lý do ch n đ tài
Chúng ta đang s ng trong th i đ i khoa h c kỹ thu t đang phát tri n v i t c
đ v

t b c và thay đ i t ng ngày. Vì v y, đ theo k p t c đ phát tri n đó thì t t

y u chúng ta ph i đ u t , đ i m i giáo d c, ti p c n cái m i và h c h i thêm nh ng

kinh nghi m c a các n

c khác trên th gi i. Bên c nh đó còn ph i n l c không

ng ng đ nâng cao ch t l

ng d y h c.

Đi u 5, Lu t giáo d c 2005 (s a đ i) đư ch rõ: “Ph

ng pháp giáo d c ph i

phát huy tính tích c c, t giác ch đ ng, t duy sáng t o c a ng
ng

i h c; b i d

ng cho

i h c nĕng l c t h c, kh nĕng th c hành, lòng say mê h c t p và ý chí v

lên”. M c đích là đ u ra c a quá trình đƠo t o s đáp ng đ
yêu c u c a th tr

ng lao đ ng. Ngoài ra, ph

nh là m t thành t quan tr ng nhằm đ t đ
Ngay t khi đ t n

cb

n

c nhu c u xã h i và

ng pháp đƠo t o cũng đ

cđ c p

c m c đích đ u ra.

c vƠo th i kỳ đ i m i thì Mỹ thu t - Ngh thu t

Vi t Nam đư có s bi n đ i, phân hóa vƠ phát tri n m nh m . Mỹ thu t - Ngh thu t
đư c i ti n thêm nhi u xu h

ng m i, phong cách cá nhân đa d ng h n. Quan ni m

v Mỹ thu t - Ngh thu t đ

c m r ng v i nhi u thay đ i và nhu c u th

ng th c

cái đẹp cũng ngày càng phong phú và đa d ng h n. Trong xu th đ i m i chung đó,
vi c đƠo t o Mỹ thu t - Ngh thu t trong các tr
h n v ch t l
ch

ng Kỹ thu t đòi h i ph i nâng cao

ng, ph i t o đi u ki n h p tác trao đ i làm phong phú đa d ng thêm

ng trình, nâng cao ch t l

Trong khi đó, m t s tr

ng gi ng d y vƠ tìm ra các gi i pháp h tr đƠo t o.

ng đƠo t o Mỹ thu t chuyên nghi p đư có nh ng thay đ i

m nh m nhằm bắt nh p v i xu th chung c a s phát tri n ngh thu t trong khu
v c. Chẳng h n nh m i chuyên gia n
n

c ngoài vào tr

cao ch t l

c ngoài, đ a ch

ng trình đƠo t o Mỹ thu t

ng đ tham kh o và tri n khai gi ng d y, nhằm đ i m i nâng

ng d y h c. Đơy không ch là c h i đ Mỹ thu t phát tri n hoà nh p

v i khu v c và trên th gi i mà còn là xu th t t y u b i n u không đ i m i trong
đƠo t o thì Mỹ thu t n
th c m nh n đ

c ta s b t t h u. Tuy nhiên, không ph i b t c ai cũng có

c Ngh thu t, có nĕng khi u v Mỹ thu t và hi u đ

1

c tính th m


mỹ trong m i n ph m, mà đi u này đòi h i nhi u y u t liên quan khác. Vì v y,
th c t có nhi u SV chuyên ngƠnh Kỹ thu t In (có ho c không có nĕng khi u v Mỹ
thu t) đ u không th c m nh n đ
tr

ng th

c tính th m mỹ trong m i n ph m. Đa s SV ra

ng lƠm vi c trái ngh vƠ không đúng chuyên môn, ho c b ngh , đi lƠm

vi c khác. V n đ đ t ra là ph i c n nh ng gi i pháp h tr nh th nƠo đ sinh viên
chuyên ngƠnh Kỹ thu t In khi ra tr

ng có th đ t tin b

c vƠo đ i, có th lƠm

nh ng công vi c mình yêu thích, đúng chuyên môn, chuyên ngƠnh đư h c.
Hi n nay, vi c đƠo t o các môn Ngh thu t cho SV

các tr

ng Kỹ thu t là

m t th c tr ng ph c t p, vì m t s ngành đƠo t o Kỹ thu t thì chú tr ng Kỹ thu t,
Ngh thu t thì thiên v Ngh thu t, nên m t s ngành h c pha tr n gi a Kỹ thu t và
Ngh thu t nh Kỹ thu t In g p r t nhi u khó khĕn. V i nh ng ng
In h không nh t thi t ph i t o ra đ
m c đ c b n thì m i đem đ
các s n ph m in. Ng

i làm Kỹ thu t

c các lo i hình Ngh thu t nh ng h ph i hi u
c các giá tr Ngh thu t đó vào ph c ch , t o ra

c l i n u h không hi u, không làm đ

c nh ng cái c b n

thì khi th c hi n s m t đi y u t ngh thu t. Do đó, vi c d y cho các đ i t
r t khó khĕn, b i h là ng
qua

Khoa In và TT tr

ng này

i h c Kỹ thu t. Theo k t qu đƠo t o trong nhi u nĕm

ng ĐH SPKT TPHCM ch a th c s hi u qu , đơy là lý do

và cũng là đ ng c thôi thúc ng
nh ng gi i pháp h tr giúp ng

i nghiên c u th c hi n đ tài này, nhằm đ a ra
i h c đ t hi u qu cao h n.

2. M c tiêu nghiên c u
Các gi i pháp h tr d y h c môn “Ngh thu t trình bƠy n ph m” cho sinh
viên ngƠnh Kỹ thu t In.
3. Nhi m v nghiên c u
Đ đ tđ

c m c tiêu trên, ng

i nghiên c u ph i th c hi n các nhi m v :

 Nghiên c u lý lu n và th c ti n v d y h c môn “Ngh thu t trình bƠy n
ph m” cho sinh viên ngƠnh Kỹ thu t In.
 Đ xu t các gi i pháp h tr d y h c môn ‘Ngh thu t trình bƠy n ph m’
 Ki m nghi m, đánh giá k t qu .

2


4. Đ i t
Đ it

ng ậ Khách th nghiên c u
ng nghiên c u

Các gi i pháp h tr d y h c môn “Ngh thu t trình bƠy n ph m” cho các
sinh viên ngƠnh Kỹ thu t In tr

ng Đ i h c S ph m Kỹ thu t Tp H Chí Minh.

Khách th nghiên c u
Ho t đ ng gi ng d y và h c t p môn ‘Ngh thu t trình bƠy n ph m’ t i
tr

ng Đ i h c S ph m Kỹ thu t Thành ph H Chí Minh.
5. Gi thuy t nghiên c u
N u s d ng các gi i pháp h tr thích h p đ d y h c môn ‘Ngh thu t

trình bƠy n ph m’ cho sinh viên ngƠnh Kỹ thu t In t i tr

ng Đ i h c S ph m Kỹ

thu t Thành ph H Chí Minh, thì d y h c s kh thi vƠ đ t hi u qu cao h n.
6. Câu h̉i nghiên c u
 Nh ng yêu c u đ i v i vi c d y h c môn “Ngh thu t trình bày n ph m”.
 Sinh viên ngành Kỹ thu t In g p khó khĕn gì khi h c môn “Ngh thu t
trình bày n ph m”.
 Các gi i pháp, công c h tr nào đ giúp sinh viên ngành Kỹ thu t In h c
t t h n môn h c này.
7. Gi i h n đ tài
Do th i gian có h n nên tác gi ch nghiên c u ‘Ngh thu t trình bƠy n ph m’
cho sinh viên ngƠnh Kỹ thu t In t i tr

ng Đ i h c S ph m Kỹ thu t Thành ph H

Chí Minh. S d ng các bi n pháp h tr theo t ng ch đ cho sinh viên Khoa In và
Truy n thông tr
8. Ph

ng Đ i h c S ph m Kỹ thu t Thành ph H Chí Minh.

ng pháp nghiên c u

Đ th c hi n đ tài, ng

i nghiên c u đư s d ng các ph

ng pháp nghiên

c u sau đơy:

Phương pháp nghiên c u lý luận:
- Qua các ngu n tài li u đ phân tích, ch n l c và v n d ng vào đ tài.
- Tham kh o các t p chí, báo cáo khoa h c, tài li u l u tr , sách giáo khoa,
các trang web v nghiên c u giáo d c

Vi t Nam và trên th gi i.

3


- Tham kh o các vĕn ki n, ngh quy t, quy t đ nh trong công tác giáo d c nói

chung và v n đ đ i m i ph

ng pháp d y h c nói riêng


Phương pháp nghiên c u thực tiễn:
- Phương pháp khảo sát thực tiễn:
Kh o sát và ph ng v n GV và SV Khoa In và Truy n thông tr

ng Đ i h c S

ph m Kỹ thu t Thành ph H Chí Minh v nh ng thu n l i và khó khĕn khi sinh viên
h c môn Ngh thu t trình bƠy n ph m.
- Phương pháp quan sát:
D gi , quan sát vi c d y t i các l p c a hai GV trong t và vi c h c c a l p
đ i ch ng và l p th c nghi m.
- Phương pháp điều tra phỏng vấn:
Kh o sát th c tr ng d y và h c môn “Ngh thu t trình bày n ph m” c a
Khoa In và Truy n thông t i tr

ng Đ i h c S ph m Kỹ thu t Thành ph H Chí

Minh theo t ng ch đ , thông qua trò chuy n, ph ng v n, tham kh o ý ki n GV, đ
tìm hi u nh ng thu n l i, khó khĕn c a giáo viên và sinh viên khi d y và h c v i
t ng l p c a môn h c này.

Phương pháp thống kê toán học:
X lý, th ng kê, mô t và đánh giá k t qu nghiên c u.
 Phát và thu phi u kh o sát cho GV và SV v v n đ c n kh o sát
 Ti n hành ki m tra tính h p l c a các phi u kh o sát.

 T ng h p các câu tr l i r i ti n hành phân tích, x lý s li u bằng ph n m m.
 Mô t và đánh giá k t qu nghiên c u t k t qu th ng kê, ki m nghi m.

Phương pháp thực nghiệm sư phạm:
Ti n hành t ch c th c nghi m s ph m hai bài gi ng môn “Ngh thu t trình
bày n ph m” có đ i ch ng đ ki m tra tính kh thi c a lu n vĕn. C th là làm n i
b t vai trò c a các gi i pháp h tr vi c d y h c cho các sinh viên Khoa In và
Truy n thông t i tr

ng ĐH SPKT Tp H Chí Minh.

9. C u trúc lu n vĕn
 Ph n m đ u

4


 Ph n n i dung có 4 ch

ng :


Chương 1: C s lý lu n và th c ti n v d y h c môn “Ngh thu t trình
bày n ph m”.

Chương 2: Th c tr ng d y h c môn ‘Ngh thu t trình bƠy n ph m’
tr

ng Đ i h c S ph m Kỹ thu t Thành ph H Chí Minh.


Chương 3: Các gi i pháp h tr d y h c môn Ngh thu t trình bƠy n

ph m cho các sinh viên Khoa In và Truy n thông tr
Thành ph H Chí Minh.

Chương 4: Th c nghi m s ph m.
 Ph n: K t lu n và ki n ngh .

5

ng Đ i h c S ph m Kỹ thu t


Ch
C

S

ng 1:

LÝ LU N VÀ TH C TI N V D Y H C

MÔN NGH THU T TRÌNH BÀY N PH M
1.1. L CH S

NGHIÊN C U V N Đ

1.1.1. S phát tri n c a vi c d y ngh thu t trong tr

ng h c.

1.1.1.1. Trên th gi i:
Nhìn ra th gi i, chúng ta d dàng nh n th y nh ng ho sƿ vƿ đ i nh
Leonard de Vinci (Italia), T B ch Th ch, T Bi H ng (Trung Qu c), Rembrandt,
Van Gogh (Hà Lan),ầ H không ch là nh ng ho sƿ thiên tài mà còn là nh ng nhà
nghiên c u tâm huy t và nh ng nhà bác h c th c s . Leonard de Vinci chính là m t
nhà bác h c v i nhi u công trình nghiên c u khoa h c có giá tr . Đ c bi t, mô hình
“c máy bi t bay” mà ông v ra t th kỷ XVI đư là ti n đ đ nh ng chi c máy bay
ngày nay “đi l i” trên b u tr i. Đi u đó cho th y ngh thu t hàn lâm ch có th là
n i ra đ i c a các tác ph m đư đ

c dày công nghiên c u. M i s n ph m đ

c “s n

xu t” m t cách nhanh chóng và rẻ ti n không th khoác chi c áo hàn lâm cho dù
chúng đ

c đ t nh ng cái tên th t kêu nh

nt

ng, tr u t

ng hay siêu th cầ

Chẳng h n nh Singapore (s li u nĕm 2006) là m t qu c gia v i 7 tri u dân
đ

c tách ra t Malaysia vào nĕm 1965, có m t Học viện Mỹ thuật v i các tr

ng:

Trường Nghệ thuật thị giác (1500 sinh viên); Trường Nghiên cứu thời trang (1500
sinh viên)ầ
 T i Anh
Đ i h c Ngh thu t London (University of the Arts London - UAL) n i ti ng
hàng đ u th gi i v gi ng d y và nghiên c u trong các lƿnh v c ngh thu t, thi t
k , th i trang, truy n thông và bi u di n. UAL đ
xu t sắc v i 6 tr

c bi t t i nh m t đ n v đƠo t o

ng đ i h c thành viên, bao g m: Camberwell College of Arts,

Central Saint Martins College of Art and Design, Chelsea College of Art and
Design London College of Communication, London College of Fashion và
Wimbledon College of Art.

6


Các tr

ng này đư gi ng d y nhi u khoá h c đ c thù nhằm nuôi d

nĕng sáng t o c a sinh viên đ n t khắp n i trên th gi i và đ

c t p chí The

Sunday Times University Guide bình ch n là m t trong s nh ng tr
hi n đ i và t t nh t c a V

ng kh

ng đ i h c

ng qu c Anh. Nhi u c u sinh viên c a UAL đư tr

thành nh ng tên tu i n i ti ng trong gi i ngh thu t, thi t k và truy n thông.
 T i Úc
Trong l p h c t i bang Victoria, sinh viên ngành Ngh thu t đ
nhi u cách khác nhau. Ph

ng pháp gi ng d y trên l p là giao ti p t

c h c theo
ng tác và

th o lu n. SV tham gia th o lu n và đ t ra các câu h i vì v y vi c h c t p mang tính
tích c c và đ
tr

c khích l . L p h c

ng hay trong công viên, trong v

b t kỳ n i nào mà SV h c t t nh t, có th là t i
n bách thú, b o tàng ho c phòng tr ng bày

ngh thu t. Ho t đ ng h c di n ra m t cách đ c l p ho c theo nhóm, trong l p h c
hay ngoài th i gian trên l p.
Nói chung trên th gi i các lo i hình đƠo t o Ngh thu t có nh ng đ c đi m
nh sau:
Mối quan hệ giữa Sinh viên và Giáo viên
M i quan h gi a SV và GV có th tho i mái h n so v i các ngành khác,
nh ng m i quan h này v n d a trên s tôn tr ng.
Giáo viên h tr SV, đ a ra các th thách và gây c m h ng cho SV. H d
g n và chuy n trò
h

m c đ cá nhân, v i s tôn tr ng. Giáo viên s luôn giúp đ ,

ng d n SV các v n đ ch a hi u.
V i ngành đƠo t o Ngh thu t, SV s có kh nĕng:


Có đ

c m t n n t ng t t nh t có th v Ngh thu t ậ các ch

ng trình v

Ngh thu t n i tr i.


Xây d ng c s ki n th c c a chính SV, SV s tr nên ch đ ng h n là

ch ‘ghi nh và báo cáo’.


Di n đ t, phân tích và phát tri n các ý t

ng và chính ki n c a b n thân.



H c theo cách thích h p nh t ậ các giáo viên đáp ng các phong cách h c

t p khác nhau.


S d ng các công ngh m i nh t ậ luôn c i thi n vi c d y h c c a giáo viên.

7


T tin h n đ đ t ra các câu h i và giao ti p t



ng tác v i các SV và

giáo viên.


Tr thành ng

i h c đ c l p, t tin ậ nhà tr

ng luôn chú tr ng đ n vi c

t duy phê phán và luôn h c bằng cách th c hành tr c ti p.


Có m i quan h cá nhân ch t ch v i giáo viên ậ m t y u t chính trong

thành công c a SV.
Phương pháp gi ng dạy
Vi c gi ng d y và h c t p trong các tr


Các giáo viên s d ng Mô Hình H

ng luôn lý thú và sôi n i.
ng D n E5 - Engage (tham gia),

Explore (khám phá), Explain (gi i thích), Elaborate (trình bày), Evaluate (đánh giá)
- đ giúp SV:


Engage (tham gia) - Giáo viên giúp SV tham gia cùng các SV khác vào

m c tiêu h c t p và th gi i th c.


Explore (khám phá) - Giáo viên đ a ra các tình hu ng đ SV đ t câu h i và

tìm hi u câu h i, thu th p thông tin và xây d ng các ý t

ng. GV giúp SV trong quá

trình khám phá và khuy n khích t duy sáng t o v nh ng gì đư h c.


Explain (gi i thích) - Giáo viên cung c p cho SV các c h i đ th hi n

nh ng gì SV đư h c đ

c, và giúp tĕng v n ki n th c qua vi c đ c, vi t, nói, nghe

và quan sát.


Elaborate (trình bày) - Giáo viên giúp SV c i thi n s hi u bi t bằng cách

ki m tra các khái ni m trong nhi u ho t đ ng khác nhau và đ a ra các nh n xét v
s ti n b c a SV.


Evaluate (đánh giá) - Giáo viên ki m tra s ti n b c a SV so v i m c tiêu

h c t p, đ a ra nh n xét nhằm giúp SV th y đ

c nh ng gì đ t đ

c và đ t ra các

m c tiêu h c t p m i.
Mô hình E5 có th áp d ng v i t ng môn h c mà SV h c.

1.1.1.2. T i Vi t Nam:
Mỹ thu t là m t ngành Ngh thu t cho nên trong đ tài này ng

i nghiên c u

có th dùng xen k gi a thu t ng MT và NT. Khi nói v NT thì không ch hoàn

8


toàn là MT mà còn nói đ n các ngành NT khác. Đ ng th i, khi nói v MT thì có th
xem MT là m t thành ph n c a NT v i các đ c tr ng riêng cho nó. Thông th
gi ng d y v Ngh thu t th
nh ng ng

ng di n ra trong các tr

ng,

ng Ngh thu t dành cho

i có nĕng khi u.

Nhìn chung t i Vi t Nam vi c gi ng d y v Ngh thu t th

ng di n ra theo

các mô hình sau:
Mô hình: Gi ng d y Ngh thu t

Hình 1.1: Mô hình gi ng dạy Nghệ thuật
Gi ng d y NT
ch t NT. M c dù n

Vi t Nam v n còn đi sau th gi i v các môn h c mang tính
c ta có r t nhi u tài nĕng trong lƿnh v c NT, nh ng cho đ n

nay thì gi ng d y Ngh thu t v n ch a hi u qu . Đó là lý do chúng ta nên ta k th a
nh ng ph

ng pháp, kỹ thu t, tinh hoa c a vi c gi ng d y NT trên th gi i b i vi c

gi ng d y NT cũng có nh ng lý thuy t riêng c a nó.
Ngoài ra, lý thuy t áp d ng riêng cho d y Ngh thu t có th áp d ng đ d y
các môn h c khác nh ng lý thuy t đ d y các môn h c khác thì không th áp d ng
đ d y các môn h c mang tính ch t Ngh thu t đ

c vì chúng có ph

ng pháp đ c

tr ng riêng ch dùng trong Mỹ thu t - Ngh thu t.
Th c tr ng v lý lu n Mỹ thu t
có b

Vi t Nam trong h n n a th kỷ qua không

c ti n nào đáng k , n u không nói là chúng ta đang “d m chân t i ch ” ho c

9

“đi th t lùi”. Các ho sƿ ti n b i c a Vi t Nam nh Tr n Vĕn C n, Nguy n Vĕn Y,
Nguy n Đ Cung, Nguy n Đĕng Tríầ không ch là nh ng ngh sƿ tài nĕng mà còn
là nh ng nhà lý lu n xu t sắc. Nh ng bài báo, nh ng tác ph m nghiên c u phê bình
c a h cho đ n nay v n còn nguyên tính th i s , và đó là m t ph n c a vi c đ nh
h

ng ngh thu t cho các ho sƿ trẻ và sinh viên các th h k ti p. Tuy nhiên, cho

đ n nay, vi c vi t bài cho các báo và các t p chí c a các ho sƿ trẻ và sinh viên ch
nh “sao bu i s m”, nh “lá mùa thu”, còn vi t sách thì h u nh không có. Th c
tr ng lười học, ít đọc và viết c a sinh viên mỹ thu t hi n nay là m t h i chuông báo
đ ng cho n n Ngh thu t hàn lâm c a chúng ta.
Ngh thu t là t m g
mặt c a t m g

ng y. M t g

ng ph n chi u l ch s , ngh thu t t o hình chính là bộ
ng phẳng s cho chúng ta th y nh ng hình nh trung

th c v đ i s ng vĕn hoá và xã h i đ

ng th i. Trái l i, m t g

ng không phẳng s

làm méo mó b m t c a l ch s . Ngh thu t t o hình th i Đông S n cho th y và c m
nh n đ

c s vƿ đ i c a n n vĕn hoá Đông S n. Ngh thu t t o hình Lý, Tr n, Lê,

Nguy nầ là nh ng minh ch ng l ch s c a m i tri u đ i phong ki n.
Ngh thu t t o hình đ

ng đ i Vi t Nam cho th y gì? Đ n nay v n ch a có

m t k t lu n c th nào. Nh ng có m t đi u d nh n th y đó là quá trình toàn c u hoá
đư và đang nh h
Tr

ng h t s c m nh m đ n đ i s ng ngh thu t c a con ng

c th c t này, vi c d y và h c mỹ thu t

đ nh h

i.

Vi t Nam hi n nay, n u không có m t

ng đúng đắn thì s tr thành nh ng cỗ máy sao chép ngh thu t n

c ngoài,

và n u th c t này x y ra thì chúng ta s tr thành “nô l ” c a chúng. Nh ng tranh
chép, tranh nhái, mái nhà Pháp, chóp nhà Hồi giáo ầ trong Mỹ thu t và ki n trúc
đ

ng đ i chính là nh ng s n ph m “nô l ” c a Ngh thu t n

c ngoài đ

c s n sinh

trong quá trình toàn c u hoá cho n n Ngh thu t đ

ng đ i và ch a đ t m đ đ a

n n Mỹ thu t hi n đ i Vi t Nam “sánh vai v i các c

ng qu c nĕm chơu”.

Th gi i th y rõ n n ngh thu t c a chúng ta đang

đơu trong th gi i Ngh

thu t mênh mông này. M t s th t là trong nhi u t đi n ngh thu t c a th gi i,
ph n gi i thi u v Singapore (m t trong nh ng qu c gia non trẻ và “nghèo” truy n
th ng vĕn hoá nh t

Đông Nam Á) luôn dài h n Vi t Nam. Lý do là chúng ta có

10


quá ít công trình lý lu n đ
ti ng n

c xu t b n so v i Singapore, và các tác ph m bằng

c ngoài l i càng ít. Nhi u sinh viên mỹ thu t có th nói vanh vách v đ c

tr ng ngh thu t Hy L p, La Mã, Trung Hoa, Nh t B nầ trong khi đ c tr ng ngh
thu t Vi t Nam là gì thì không ph i ai cũng tr l i đ
l n c a công tác nghiên c u ngh thu t

n

c. Đó chính là m t l h ng

c ta c n đ

c “vá kín” tr

c khi nó tr

thành m t “chi c thùng r ng đáy”. Vi c c n ph i có m t đ i ngũ các nhà Ngh thu t
phê bình chuyên nghi p và nh ng tác ph m Ngh thu t t m c hi n nay là vô cùng
c n thi t. T t c các ho sƿ, các gi ng viên, các nhà nghiên c u và sinh viên đ u có
th làm đ
n

c công vi c này và so v i các ngành khoa h c và ngh thu t khác

c ta nh toán, lý, hoá, sinh v t, âm nh cầ thì mỹ thu t là m t trong nh ng b

môn khoa h c ch m ti n nh t c v s l

ng cũng nh ch t l

ng.

Trong kho ng gi a th kỷ XX, Vi t Nam là m t trung tâm l n v nghiên
c u, đƠo t o khoa h c và ngh thu t c a c Đông D

ng và Đông Nam Á. Th

nh ng cho t i nay, chúng ta đư b t t l i khá xa sau Thái Lan, Singapore, Malaysia,
th m chí có nguy c sau c Indonesia và Campuchia. N u tính c hai tr
thu t hàng đ u c n

c thì m i nĕm ch l y vào h n 100 sinh viên trong đó ch có

không t i 5 sinh viên am hi u Ngh thu t. V ch t l
Ngh thu t ra tr

ng mỹ

ng không ki m đ

ng thì vi c nhi u sinh viên

c vi c làm đư gián ti p nói lên ch t l

ng đƠo

t o c a chúng ta. Trong khi nhi u ngành khoa h c và ngh thu t khác đư thu đ
nhi u thành t u to l n nh toán, lý, hoá, âm nh c, múaầ

c

t m qu c t thì mỹ thu t

v n loay hoay v i nh ng tìm tòi không có l i thoát vì th đã đ n lúc c n ph i nhìn
thẳng vào chính mình, c n ph i ch ra đơu là nh ng s ch m ti n, y u kém đ khắc
ph c. Vi c nhận lỗi đư khó, vi c sửa lỗi l i càng khó h n và t n nhi u th i gian
h n. Tuy nhiên, chúng ta v n ph i c gắng làm vi c này càng s m càng t t, đ n n
mỹ thu t không b t t h u quá xa và nh ng ng
thành “nô l ” cho ngh thu t n
Nh đư trình bày

i làm ngh thu t

ta không b bi n

c ngoài.

trên, sinh viên đư r t y u, trong khi giáo viên v a y u l i

v a thi u. V i ph n th c hành, sinh viên ch đ

c làm r t ít do thi u th n v v t

ch t, m c dù có nhi u giáo viên gi i. V i ph n nghiên c u thì đơy là ph n vi c quan

11

tr ng nh t c a sinh viên

các tr

ng qu c t , trong khi

qua. Ph n sáng tác, đơy có l là ph n vi c đ
sinh viên

các tr

Vi t Nam h u nh b b

c a thích nh t c a c giáo viên và

ng ngh thu t nh ng l i không hi u qu d n đ n s thi u h t v

nĕng l c nghiên c u (m t công vi c tiền sáng tác) c a c giáo viên và sinh viên.
Tác ph m sáng tác không ph i là công vi c cu i cùng c a m t ngh sƿ mà t nh ng
tác ph m này tác gi c n rút kinh nghi m bằng lý lu n đ các tác ph m ti p theo có
ch t l

ng cao h n. Đơy chính là ph n lý lu n bắt bu c v i t t c các nhà sáng tác.

Có th th y rằng, t sáng tác đ n lý lu n là m t b

c chuy n vô cùng quan tr ng,

m t s “ph đ nh c a ph đ nh” đ phát tri n lên m t m c đ cao h n nh ng l i r t
ít giáo viên quan tâm t i ch ch a nói đ n sinh viên. Vì v y, công vi c sáng tác c a

nhi u ng

i th

ng ch là s v n đ ng n i thân. Th m chí v i nhi u ng

ph m t t nghi p c a h luôn luôn là m t “đ nh cao” . Đ nh cao o t
ch óc sáng t o và “bóp ch t” tài nĕng, cho dù tác gi là ng
n n Mỹ thu t c a chúng ta đang b
b

i, tác

ng này đư h n

i có th c tài. Rõ ràng,

c đi v i m t tr ng thái “dò d m”, m nh ai n y

c và đi u t t y u là d gi m vào chân nhau trong khi còn đang có nhi u ch

“ch a ai r t i”. Th c tr ng này x y ra do thi u lý lu n và nghiên c u - hai trong
b n công vi c quan tr ng c n ph i làm. Th c t là chúng ta đang m t ph
h

ng và lo n “tr

ng

ng phái”. Trong m t b i c nh nh v y, nh ng khách hàng ngh

thu t đư ch n m t “gi i pháp an toƠn” là quay tr v v i ngh thu t dân gian truy n
th ng. Đáng lo ng i h n khi mà chúng ta có th đánh m t th tr

ng ngh thu t vào

tay Thái Lan, Singapore, Malaysia hay Indonesia - nh ng qu c gia láng gi ng đư và
đang n i lên m nh m .
Có th nói, vi c đ nh h

ng cho sáng tác là m t công vi c vô cùng quan

tr ng nh ng cũng vô cùng khó khĕn. Mu n làm đ
đ

c đi u đó, chúng ta ph i gắn k t

c: Lý luận - thực hành - nghiên c u - sáng tác. Nói m t cách tóm tắt là “học

phải đi đôi với hành”. Tuy v y. vi c đ nh h
thu t khác

ng cho sáng tác

nh âm nh c, vĕn h c, sân kh uầ đư và đang thu đ

kh quan thì t i sao Mỹ thu t l i không th làm đ
đ nh h

m t s ngành Ngh

ng c n ph i có m t l trình c th nh :

12

c. Theo ng

c nh ng k t qu
i nghiên c u, vi c


- Ph i thống nh t về mặt qu n lý nh đ t các tr
qu n lý c a B Vĕn hoá - Thông tin, không nên đ m t tr

ng Ngh thu t d
ng nh tr

is

ng Đ i h c

Mỹ thu t Công nghi p là “con lai” c a B Giáo d c và ĐƠo t o.
- Ph i đầu tư cơ sở hạ tầng vì đ c thù c a các tr

ng Ngh thu t không ch

có sách - v - bút - m c, mà còn c n r t nhi u đ n ho ph m, phòng th c hành, tr i
sáng tácầ
- Ph i xây dựng nền t ng khoa học nh đƠo t o nâng cao trình đ cho cán
b giáo viên. Trong đi u ki n hi n nay thì gi i pháp đi du h c d

ng nh là m t

bi n pháp kh thi nh t. Bên c nh đó, c n ph i có nh ng phòng - ban đ c trách v
nghiên c u khoa h c.
- Ph i phối hợp liên ngành gi a Ngh thu t h c v i các ngành khoa h c
khác nh ki n trúc, dân t c h c, xã h i h c, vĕn hoá h c;
- Ph i mở rộng hợp tác quốc tế thông qua các ch

ng trình trao đ i vĕn hoá

cho gi ng viên và sinh viên đ t đó có th ti p c n v i n n Ngh thu t th gi i;
- Ph i mở rộng quy mô đào tạo đ d dàng ch n ra nhi u sinh viên xu t sắc
h n làm ngu n cho công tác gi ng d y sau nƠyầ
Ngoài ra, “cĕn b nh hình th c” cùng v i thói t tôn và s tâng b c thái quá
cũng nh h

ng đ n s t t h u so v i Ngh thu t th gi i và các ngành khoa h c -

Ngh thu t khác

trong n

c.

Trên đơy ch là nh ng g i ý theo ch quan c a b n thân ng
Các tr

ng đ i h c, các c s đƠo t o có th có nhi u h n nh ng ph

i nghiên c u.
ng án th c

hi n làm sao có th đi đ n m c đích cu i cùng là đ a n n Mỹ thu t Vi t Nam phát
tri n lên m t t m cao m i
Gi đơy, đ ng tr

c nh ng c h i cũng nh nh ng thách th c mà quá trình

h i nh p qu c t đư và đang di n ra, m i ng
hành trang đ b

i ngh sƿ c n ph i t trang b cho mình

c vào thiên niên kỷ m i. Đánh giá v Mỹ thu t đ

Nam, nhà nghiên c u mỹ thu t Bùi Nh H

ng đ i Vi t

ng cho rằng: “Mỹ thu t Vi t Nam đang

r t thi u các ngh sƿ - trí th c có t ch t vĕn hoá toàn di n, thi u các tác ph m có giá
tr nhân vĕn t t

ng cao. S thi u h t này không nên đ l i t t c cho nhà tr

13

ng,

càng không th trông ch vào s đ u t ti n b c “mƠu nhi m” t bên ngoài mà tr
h t ch có th t bù đắp bằng ý th c không ng ng tu d
cách và trách nhi m xã h i c a m i ng
cho cùng thì tri th c mà m i con ng

ng b n thân, nâng cao nhân

i khi mu n tr thành ngh sƿ đích th c”. Suy
i có đ

c, tr

c h t là

c a b n thân h mà đi u này thì không th ch đ n khi đ
Tóm l i, môn Ngh thu t ch d y
hàng đ u c a c n
(t c Tr

c

tr

chính ý th c c u ti n

cd y

tr

ng Mỹ thu t nh tr

ng.
ng Mỹ thu t

c là Đ i h c Mỹ thu t TP HCM, Đ i h c Mỹ thu t công nghi p

ng Qu c gia Mỹ ngh x a), và m t tr

ng mỹ thu t hàng đ u khác là Mỹ

thu t Hà N i (t c Mỹ thu t Y t Kiêu) là nh ng tr

ng chuyên d y cho nh ng SV

có nĕng khi u ngh thu t còn g p r t nhi u khó khĕn. Vì v y, v i SV ngành Kỹ
thu t In thì càng khó khĕn h n do đ c đi m c a chính SV ngành này. Đa s SV
ch a có nĕng khi u v NT cũng nh không có s ch n l a nào khác là bắt bu c
ph i h c, ph i làm đ

c (nh nh ng em có nĕng khi u, am hi u v Ngh thu t) đ

duy trì ch t li u Ngh thu t vào s n ph m mà SV t o ra.
Hi n nay, m t s gi i pháp đư đ
c i thi n n n Ngh Thu t trong t
c các tr

c đ a ra đ h tr cho SV sau này, nhằm

ng lai (Chẳng h n nh công vĕn ch đ o cho t t

ng, v tri n khai d y h c Mỹ thu t. Theo k ho ch c a S GD&ĐT

TP.HCM, bắt đ u t h c kỳ 2 nĕm h c 2014-2015, t t c các tr
s áp d ng ph

ng ti u h c t i TP

ng pháp d y h c Mỹ Thu t c a Đan M ch vào ch

ng trình hi n

hành c a B GD&ĐT) ( xem ph n ph l c 8).
Nhằm truy n c m h ng cho các giáo viên Mỹ thu t đ khuy n khích h k t
h p các kỹ nĕng Mỹ thu t v i các ph
- L y ng

ng pháp d y h c m i:

i h c làm trung tâm;

- Khuy n khích s t

ng tác;

- Kích thích t duy sáng t o;
- Kích thích phát tri n nh n th c thông qua ho t đ ng th c t .
Ph

ng pháp Đan M ch đ

c d y theo 7 quy trình: V theo nh c, t o hình

3D, v bi u c m, v cùng nhau, xây d ng c t truy n, t o hình con r i và ho t c nh
và quy trình ho t đ ng liên k t SV v i tác ph m mỹ thu t.

14


So v i ph

ng pháp truy n th ng, ph

ng pháp m i phát huy kh nĕng sáng

t o, giúp ti t h c tho i mái, sinh đ ng h n và t môn h c này t o c h i cho sinh
viên th c hành, ng d ng trong h c t p và cu c s ng. Ph
không ch đ n gi n là cung c p tri th c, h

ng pháp d y h c m i

ng d n th c hành, mà còn phát tri n các

nĕng l c toàn di n cho SV nh : Nĕng l c tr i nghi m, bi u đ t, phân tích - gi i
thích, trình bày, giao ti p - đánh giáầ
1.1.2. Các khái ni m c b n liên quan đ n đ tài
 Ngh thu t (Art): là m t lo t nh ng ho t đ ng khác nhau c a con ng

i

và nh ng s n ph m do nh ng ho t đ ng đó t o ra (theo Wikipedia Ti ng Vi t).
Nghƿa r ng nh t v ngh thu t là nghƿa g n nh t v i t La-tinh cũ là "kỹ
nĕng" hay "s khéo léo". Nh ng t ti ng Anh bắt ngu n t nghƿa này c a t art bao
g m artifact (đ t o tác), artificial (nhân t o), artifice (tài khéo léo), medical arts
(kỹ thu t y khoa), và military arts (ngh thu t quân s ). Tuy nhiên, trong cách dùng
hàng ngày, t art có nhi u nghƿa khác, và ch m t s liên quan đ n nghƿa t nguyên
g c c a nó.
Nghƿa g n h n c a t art (ngh thu t) nh m t cách vi t tắt c a creative art
(ngh thu t sáng t o) hay fine art (mỹ thu t) đ
ch m t kỹ nĕng đ
c m quan th m mỹ

c ra đ i t đ u th kỷ 17. Fine art

c s d ng đ di n t s sáng t o c a ng

i ngh sƿ, đ kh i g i

khán gi , ho c khi n khán gi đ tâm đ n nh ng th hay và

đẹp h n.
Ngh thu t còn mang nh ng nghƿa sau: M t nghiên c u v m t kỹ nĕng sáng
t o, m t quá trình s d ng, m t s n ph m, hay tr i nghi m c a ng

i th

ng lãm v

kỹ nĕng sáng t o đó. Ngh thu t là m t cái gì đó kích thích t duy, c m xúc, ni m

tin, hay ý t
có th đ

ng c a m t ng

i thông qua giác quan. Nh ng công trình ngh thu t

c t o ra cho m c đích này hay đ

c di n d ch d a trên nh ng hình nh

hay v t th . N u l y m t nghƿa r ng v ngh thu t, thì nh ng tác ph m ngh thu t
đư t n t i t thu khai sinh loài ng
đ

i t ngh thu t th i ti n s cho đ n ngh thu t

ng đ i. Tuy nhiên, m t s lý thuy t gi i h n khái ni m ngh thu t vào nh ng xã

h i hi n đ i

ph

ng Tây. Nh ng môn ngh thu t sáng t o (ngh thu t v i t cách

15


là m t lƿnh v c) là t p h p các môn t o ra nh ng tác ph m ngh thu t (ngh thu t
v i t cách là nh ng v t th ) ho c đ

c t o ra do đ ng c cá nhân (ngh thu t v i

t cách là s sáng t o) và mang m t thông đi p, tâm tr ng, hay bi u t
th

ng đ ng

i

ng ngo n di n gi i (ngh thu t v i t cách là m t s tr i nghi m).
Cho đ n th kỷ 17, ngh thu t đ

c dùng đ ch b t kỳ kỹ nĕng hay s thông

th o nào, và không phân bi t v i các môn th công mỹ ngh hay các ngành khoa
h c, chẳng h n nh y h c cũng đ

c coi là m t ngh thu t. Trong th i hi n đ i,

các lo i hình mỹ thu t, r t chú tr ng đ n khía c nh th m mỹ, đ
nh ng kỹ nĕng có đ

c phân bi t v i

c nói chung, chẳng h n nh v i các lo i hình ngh thu t trang

trí hay ngh thu t ng d ng.
Trong su t th i kỳ ch nghƿa lãng m n, ngh thu t đ
v c đ c bi t c a tâm th c con ng

c xem là "m t lƿnh

i, gi ng nh tôn giáo và khoa h c". M c dù

không có m t đ nh nghƿa th ng nh t v ngh thu t, và cách nhìn v nó cũng thay
đ i theo th i gian, theo s mô t chung v ngh thu t đ c p đ n ý t
nĕng kỹ thu t hay trí t

ng t

s sáng t o. Ngh thu t đ
truy n c m xúc và ý t

ng bắt ngu n t kh nĕng tác đ ng c a con ng
c đ nh nghƿa nh là ph

ng, là ph

t hình th c, s bắt ch

ng v m t kỹ
i và

ng ti n đ di n đ t hay trao

ng ti n đ khám phá và th

ng lãm nh ng y u

c (mimesis) hay th hi n. Ngh thu t nh là s bắt ch

c

có ngu n g c sâu xa trong tri t h c Aristotle.
Goethe đ nh nghƿa ngh thu t nh là m t "cái khác", theo nghƿa là m t "t
nhiên th hai". Leo Tolstoy xem ngh thu t là m t cách s d ng nh ng nghƿa phi tr c
ti p đ

truy n đ t t

ng

i này sang ng

i khác. Benedetto Croce và R.G.

Collingwood l i cho rằng ngh thu t di n t c m xúc, và tác ph m ngh thu t do đó
t n t i ch y u trong trí t

ng c a ng

i sáng t o. Lý thuy t ngh thu t d

i d ng là

m t hình th c lu n có ngu n g c trong tri t h c c a Immanuel Kant, đ

c Roger Fry

và Clive Bell phát tri n trong đ u th kỷ 20. G n đơy, các nhà t t

ng ch u nh

h

ng c a Martin Heidegger đư di n gi i ngh thu t nh là ph

đ ng phát tri n cho chính mình đ t o môi tr

16

ng ti n mà m t c ng

ng cho s t th hi n và s di n d ch.


 " n ph m"
Ngo i tr vi c xem xét ng nghƿa c a khái ni m đó, chúng ta hãy m r ng
cách nhìn nh n. V ng nghƿa " n ph m" g m 2 t đ n k t h p " n" và "ph m" và
chúng có g c hán t . Nghƿa nôm t " n" là in, "ph m" là nh ng v t, đ v t cho nên
t t c nh ng gì là s n ph m đ

c t o ra bằng vi c s d ng công ngh in thì g i là

" n ph m". V i cách hi u này thì các lo i sách báo, b n nh c, b n đ , b c tranh,
nhãn hi u bao bì, bi u m u, tài li u, thi p m i, danh thi p,... đ

c sinh ra t công

ngh in thì đ u là n ph m. Hi u r ng h n thì “ n ph m” là nh ng đ v t đ

ct o

ra t công ngh in (bao g m c in máy, in bằng các b n khắc g , sao ch p, phô tô,
scan, in bĕng đƿa,...).
 M h c
Theo g c Hy L p thì có nghƿa là “tri th c đ
ng

c hi u và c m nh n”. Đôi khi

i ta nh m l n ý nghƿa mỹ h c và cho rằng nghƿa c a nó là “tri th c v cái đẹp”.

Đơy không ph i là nghƿa g c và đúng c a thu t ng . Không có ý nghƿa gì khi nói v
cái gì đẹp vì khái ni m v cái đẹp là mang tính cá nhân khác nhau gi a ng
và ng

i khác. Cái đẹp v i m t ng

nó nh đư đ

i này

i là x u v i ng

i khác. Do v y, ý nghƿa c a

c đ c p đ n, đó là: “tri th c và cái đ

c hi u và c m nh n”. Đi u

này có ý nghƿa là mỹ h c có th bao g m c cái đẹp và cái x u.
1.1.3. B n ch t c a Ngh thu t
B n ch t c a ngh thu t và nh ng khái ni m có liên quan nh sáng t o và s
di n d ch, đ

c kh o sát trong mỹ h c chính là m t nhánh c a tri t h c.

B n ch t c a ngh thu t đ

c tri t gia Richard Wollheim mô t nh là "m t

trong nh ng v n đ x a nay khó nắm bắt nh t c a vĕn hóa con ng
Nh ng đ c tr ng c a ngh thu t có th đ

i".

c mô t b i s bắt ch

c (ph n

ánh cu c s ng), s th hi n, trao truy n c m xúc, và nh ng ph m ch t khác.
1.2. D Y H C CÁC MÔN NGH THU T.
Ph

ng pháp d y h c

Thu t ng ph
đ

ng pháp bắt ngu n t ti ng Hy L p, “methodos” ậ là con

ng nhằm đ t t i m t m c đích nào đó. Tuy có nhi u đ nh nghƿa v ph

17

ng pháp


d y h c nh ng đ nh nghƿa c a Hêghen ậ nhà tri t h c Đ c đ a ra đư ch a đ ng n i
hàm sâu sắc và c b n nh t. Đ nh nghƿa này đ
“Bút ký tri t h c” đó là ph

c Lênin nêu lên trong tác ph m

ng pháp “ý thức về hình thức của sự tự vận động bên

trong của nội dung”. Theo khái ni m này, mu n có ph
nắm đ

c h t ph i

c b n ch t và quy lu t v n đ ng khách quan c a v n đ .
Khái ni m ph

ng pháp đ

đ ng (ho t đ ng) đ đ t đ
đ

ng pháp t t, tr

c hi u m t cách chung nh t là cách th c hành

c m c tiêu, m c đích đư đ nh. Ph

c hi u là cách th c t ch c các ho t đ ng c a ng

hình thành và phát tri n

ng

ng pháp đƠo t o

i d y và ng

i h c nhằm

i h c các ki n th c, kỹ nĕng và phát tri n nhân cách

ngh nghi p trong quá trình đƠo t o.
Tóm l i, ph

ng pháp d y h c đ

nguyên tắc hành đ ng (chi n l

c th hi n

c), c p đ ph

khai hành đ ng (v n hành). Các ph

ba c p đ khác nhau. C p đ

ng th c hành đ ng và c p đ tri n

ng pháp d y h c NT nhìn chung đ u tri n khai

trên c ba c p đ này.
Các ph
Ph

ng pháp d y h c các môn Ngh thu t.

ng pháp d y h c các môn ngh thu t cũng xu t phát t các ph

d y h c nói chung và bao g m nh ng đ c tr ng riêng c a nó. Các ph
h c đ u có th áp d ng d y các môn ngh thu t nh ng ph

ng pháp

ng pháp d y

ng pháp d y đ c tr ng

c a môn ngh thu t ch a hẳn đư có th áp d ng cho t t c các môn h c khác.
Cũng nh các môn h c khác, quá trình h c t p các môn ngh thu t là s k t
h p ch t ch gi a n i dung, m c tiêu, ph

n u GV có ph

ng pháp và ki m tra đánh giá. Trong đó,

ng pháp t t và phù h p thì s giúp quá trình h c t p đ t k t qu t t.

Khi d y h c các môn Mỹ thu t, GV s d ng lý thuy t trong d y h c môn
Ngh thu t t đó làm c s cho ph
d ng cho t t c các môn. Các ph
d

ng pháp ti p c n tích h p, đ c bi t có th áp

ng pháp s không đ

i d ng t ng quan và gi ng nh s g i m cho b

thuy t đư đ

c trình bày toàn b mà ch

c nghiên c u ti p theo. Các lý

c xây d ng trong nh ng b i c nh khác nhau. Đ c bi t trong đó có

nh ng lý thuy t s d ng cho ngh thu t, và cũng có nh ng lý thuy t áp d ng cho t t
c các môn h c

tr

ng.

18