slide bài giảng địa lý văn hoá châu âu

Địa Lý Kinh Tế và Văn Hóa Các Nước

Chương 1:
ĐỊA LÝ KINH TẾ VÀ VĂN HÓA
CÁC NƯỚC CHÂU ÂU
Nguyễn Hoàng Nhật
Thạc sĩ QTKD
0908 482 274




Tổng quan về địa lý kinh tế và văn hóa châu Âu


Điều kiện tự nhiên
• Vị trí địa lý:
 Lục địa châu Âu có diện tích 10,5 triệu km²
 Dân số(gần740 triệu người).
 Biên giới của châu Âu thông thường được xác định
dựa trên các yếu tố chính trị, kinh tế, và văn hóa
 Các nước trong châu Âu là thành viên của Hội
đồng châu Âu, ngoại trừ Belarus, và Tòa Thánh
(Thành Vatican).
 Quá khứ, khái niệm lãnh thổ Kitô giáo được coi là
quan trọng hơn cả đối với châu Âu.
 Châu Âu bao gồm 49 nước, chia làm 4 khu vực
Bắc Âu, Đông Âu, Tây Âu, Nam Âu.


Tổng quan về địa lý kinh tế và văn hóa châu Âu



Điều kiện tự nhiên
• Khu vực Bắc Âu: Khu vực Bắc Âu bao gồm các nước
Châu Âu nằm ở khu vực miền Bắc Châu Âu và Bắc
Đại Tây Dương. Tuy dân cư ở mỗi quốc gia Bắc Ấu
đều có ngôn ngữ riêng nhưng tiếng Anh gần như là
tiếng mẹ đẻ thứ hai của họ vậy.
• Khu vực Đông Âu: Khu vực Đông Âu là một khu vực
nằm ở phần phía đông của Châu Âu, được coi như
Trung tâm của Châu Âu. Sau mùa thu năm 1989,
bức tường Berlin sụp đổ đánh dấu bước ngoặt lớn
trong sự phát triển của khu vực Đông Âu. Các thành
phố Đông Âu vẫn còn giữ nguyên được nét đẹp cổ
kính và yên bình đặc biệt


Tổng quan về địa lý kinh tế và văn hóa châu Âu
• Khu vực Tây Âu: Đây là một tập hợp các quốc gia có
thu nhập phát triển nhất.
◊Có đặc điểm chung là hệ thống chính trị dân chủ tự
do, chủ nghĩa tư bản và có liên minh chặt chẽ với
Hoa Kỳ.
◊Khu vực Tây Âu là khu vực tập trung những thành
phố hoa lệ, sang trong và nổi tiếng bậc nhất Châu
Âu.
• Khu vực Nam Âu: Khu vực Nam Âu chỉ tất cả các
quốc gia nằm ở phía Nam Châu Âu, hầu hết các quốc
gia này đều nằm giáp với biển Địa Trung Hải.
◊Các quốc gia thuộc khu vực này đều nằm trong

vùng ảnh hưởng của bầu khí hậu Địa Trung Hải, có
đặc điểm là nóng ẩm vừa phải.


Địa hình


Châu Âu là một nhóm các bán đảo kết nối với
nhau.
◊ Hai bán đảo lớn nhất là châu Âu "lục địa" và bán
đảo Scandinavia ở phía bắc, cách nhau bởi Biển
Baltic.

◊ Ba bán đảo nhỏ hơn là (Iberia, Ý và bán đảo
Balkan) trải dài từ phía nam lục địa tới Địa Trung
Hải, biển tách châu Âu với châu Phi.
◊ Về phía đông, châu Âu lục địa trải rộng tới tận
biên giới với châu Á là dãy Ural.


Địa hình


Bề mặt địa hình trong châu Âu khác nhau
◊ Các khu vực phía nam có địa hình chủ yếu là đồi
núi.
◊ Phía bắc thì địa thế thấp dần từ các dãy Alps,
Pyrene và Karpati, qua các vùng đồi, rồi đến các
vùng đồng bằng rộng, thấp phía bắc, và rộng hơn
về phía đông.

◊ Vùng đất cao hình vòng cung nằm ở biên giới
vùng biển phía tây bắc, bắt đầu từ quần đảo Anh ở
phía tây và dọc theo trục phía đông là nhiều dãy
núi của Na Uy.


Khí hậu










Khí hậu của châu Âu đa phần là khí hậu ôn đới nhưng
có tính chất ôn đới nhẹ hơn so với các khu vực khác của
cùng vĩ độ
Châu Âu có các loại khí hậu từ nhiệt đới ở các vùng gần
biển Địa Trung Hải ở phía nam đến khí hậu cận Bắc Cực
ở các vùng gần biển Barents và Bắc Băng Dương.
Nhiệt độ cực lạnh được tìm thấy ở miền bắc
Scandinavia và một vài vùng của Nga trong mùa đông.
Lượng mưa trung bình hàng năm phân bố rộng rãi khắp
châu Âu với các mức độ khác nhau.
Hầu hết mưa diễn ra vào mùa hè, do gió tây từ Đại Tây
Dương mang đến quần đảo Anh, Benelux, miền tây
nước Đức, miền Bắc nước Pháp và Tây Nam

Scandinavia.


Khí hậu










Địa Trung Hải là vùng có thời gian mặt trời chiếu sáng
dài nhất châu Âu, và nhiệt độ cao nhất.
Một nguyên tắc chung là càng xa hơn về phía nam và
phía đông thì nhiệt độ sẽ càng tăng.
Mùa đông tương đối lạnh ở châu Âu, ngay cả ở các nước
Địa Trung Hải, nhiệt độ giảm xuống dưới mức đóng
băng trong suốt mùa đông.
Nhờ khí hậu lạnh giá vào mùa đông mà các hoạt động
và một số môn thể thao mùa đông rất phát triển.
Các đỉnh núi cao nhất của dãy núi Alps có tuyết vĩnh
viễn quanh năm.


Các khu vực địa lý tự nhiên


Hệ sinh thái:
◊Thảm thực vật:
Nhờ có khí hậu ôn đới đa dạng, thảm thực vật chủ yếu ở châu
Âu là các loại rừng.
Mặc dù hơn nửa số rừng nguyên sơ của châu Âu đã biến mất
qua hàng thế kỷ thực dân hóa, châu Âu vẫn còn một phần tư
số rừng của thế giới.
Rừng thông chiếm ưu thế ở các vùng cao hay khi lên phía bắc
trong Nga và Scandinavia

◊Động vật:
Về động vật thì trong nhiều khu vực của châu Âu, đa phần các
loài động vật lớn và các loài thú ăn thịt hàng đầu đã bị săn tới
tuyệt chủng.
Việc phá rừng đã khiến các loài này mất dần.
Động vật biển cũng đóng vai trò quan trọng trong hệ động
thực vật châu Âu.


Tổng quan về địa lý kinh tế và văn hóa châu Âu

Địa lý kinh tế


Địa lý công nghiệp
• Châu Âu có nền công nghiệp hiện đại và phát triển
so với các châu lục khác .
• Cách mạng công nghiệp là cuộc cách mạng trong
lĩnh vực sản xuất.
• Thương mại mở rộng tạo điều kiện cho sự ra đời của

kênh đào giao thông và đường sắt.
• Châu Âu vẫn duy trì một nền công nghiệp quy mô,
hiện đại và tiên phong trên thế giới với những bước
tiến trong các phát minh.


Tổng quan về địa lý kinh tế và văn hóa châu Âu

Địa lý kinh tế


Địa lý công nghiệp
• Sản xuất công nghiệp tại châu Âu được phát triển đa
dạng với công nghệ và kỹ thuật hiện đại.
• Các trung tâm công nghệ cao được đầu tư phát triển
mạnh mẽ.
• Các ngành công nghiệp mũi nhọn hiện nay ở châu Âu
là công nghiệp hàng không, vũ trụ, năng lượng
nguyên tử, cơ khí chính xác, sản xuất ô tô, đồ gia
dụng hiện đại, kỹ thuật cao.


Địa lý kinh tế


Địa lý nông nghiệp
• Nền nông nghiệp châu Âu đã có được sự phát triển
nhất định nhờ vào điều kiện tự nhiên thuận lợi để
phát triển trồng trọt và chăn nuôi đa dạng.
• Sự phát triển khoa học kỹ thuật thì nông nghiệp.

Nhờ vậy, châu Âu có một nền nông nghiệp rất phát
triển.
• Nông nghiệp ở các quốc gia châu Âu thường không
lớn. Thường tiến hành sản xuất theo hướng đa canh.
• Áp dụng các tiến bộ khoa học - kĩ thuật tiên tiến và
gắn chặt với công nghiệp chế biến.


Địa lý kinh tế


Địa lý nông nghiệp
• Những thuận lợi về điều kiện tự nhiên cũng như sự
phát triển khoa học công nghệ hỗ trợ, nền nông
nghiệp châu Âu. Nhờ vào Chính sách Nông nghiệp
chung châu Âu (Commons Agricultural Policy-CAP)
được áp dụng cho toàn bộ các nền kinh tế thành viên
châu Âu.
• Chính sách Nông nghiệp chung châu Âu có những
mục đích cơ bản sau:
◊Tăng năng suất nông nghiệp
◊Đảm bảo mức sống cân bằng cho người nông dân
◊Ổn định thị trường, an toàn thực phẩm, giá cả hợp lý


Địa lý kinh tế


Địa lý nông nghiệp
• Vào năm 1997, một tổ chức bán lẻ ở Châu Âu có tên

là Euro-Retailer Produce Working Group, đưa ra khái
niệm sản xuất nông nghiệp tốt (Good Agricultural
Practics, viết tắt là GAP) nên gọi là EurepGAP và sau
đó trở thành GlobalGAP áp dụng chung cho toàn cầu.
• Châu Âu cũng là khu vực tiên phong trong việc
nghiên cứu và phát triển nông nghiệp hữu cơ: sản
xuất theo nguyên tắc được quy định trong tiêu chuẩn
Quốc tế IFOAM (Liên đoàn Quốc tế các phong trào
canh tác nông nghiệp hữu cơ), là tối đa hóa sức khỏe
và năng suất của các cộng đồng độc lập về đời sống
đất đai, cây trồng, vật nuôi và con người.


Địa lý kinh tế


Địa lý dịch vụ và các lĩnh vực khác
◊Châu Âu có nền dịch vụ phát triển bao trùm hầu
hết các hoạt động của nền kinh tế như thương mại,
khách sạn và ăn uống, vận chuyển, lưu trữ, truyền
thông, tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, hàng hải,
giáo dục, du lịch, dịch vụ cho các công ty, dịch vụ
cộng đồng, xã hội và các dịch vụ cá nhân.
◊Châu Âu có lịch sử phát triển các ngành dịch vụ
lâu đời, là nơi bắt nguồn của đa số các ngành dịch
vụ: Hàng hải, Bảo hiểm, Tài chính-Ngân hàng, Du
lịch ….


Địa lý kinh tế



Địa lý dịch vụ và các lĩnh vực khác
◊ Hàng hải: cảng biển hiện đại và sầm uất như
ROTTERDAM (Hà Lan); HAMBURG, ROSTOCK
(Đức); ST. PETERBURG (Nga); GDYNIA (Ba Lan);
MARSEILLES,BORDEAUX (Pháp), ANTWERP (Bỉ), v.v…
và những công ty logistics hàng đầu thế giới như
Maersk Lines (Đức), TNT Express
(Hà Lan).
◊Bảo hiểm: tập đoàn bảo hiểm hàng đầu thế giới
như AXA, Prevoir (Pháp); Prudential (Anh);
Generalli (Ý); Allianz (Đức).
◊Tài chính-Ngân hàng: hệ thống ngân hàng của thế
giới như Deutsche Bank (Đức), HSBC (Anh), BNP
Parisbas (Pháp), tập đoàn Barclays (Anh),


Địa lý kinh tế


Địa lý dịch vụ và các lĩnh vực khác
◊ Du lịch: Du lịch là một trong những ngành dịch
vụ phát triển và đem lại nguồn thu ngoại tệ lớn
nhất châu Âu. Bởi lẽ châu Âu là cái nôi của những
nền văn minh cổ đại lớn thế giới như nền văn minh
Hy Lạp và La Mã.

Thành phố Cinque Terre, Italy
Sĩ

Nhà thờ Đức Bà Paris

Vùng núi Jungfrau, Thụy


Văn hóa


Lịch sử
• Lịch sử châu Âu thời tiền sử bắt đầu với công cuộc
định cư của người vượn đứng thẳng, giống
Neanderthal, và loài người hiện đại.
• Sự bành trướng của đế chế La Mã đặt nền tảng cho
sự ra đời của hàng loạt đế chế mà chưa bao giờ được
thấy trước đó ở châu Âu.
• Sau sự thoái trào của Đế quốc Tây La Mã vào năm
476, lịch sử châu Âu bước vào thời kỳ đen tối, đánh
dấu bằng sự tàn tạ trong giáo dục, trong tổ chức xã
hội và bởi những sự xâu xé của rất nhiều quân xâm
lược man di đặc biệt là người Viking, Avar, Magyar
và người Ả Rập.


Văn hóa


Lịch sử
• Giai đoạn Trung Cổ được đánh dấu bằng sự tái thiết
xã hội có tổ chức, chủ yếu là theo chế độ phong

kiến, và sự thống trị ở phương Bắc của Giáo hội Công
giáo La Mã. Ở phía đông, Đế quốc Đông La Mã hưng
thịnh, với các Hoàng đế tài ba như Heraclius.
• Trước sức mạnh của đạo Hồi, các cuộc Thập tự chinh
bùng nổ, và cuối cùng Đế quốc Ottoman của người
Thổ Nhĩ Kỳ hưng thịnh lên và chinh phạt kinh thành
Constantinopolis vào năm 1453, làm cho Đế quốc
Đông La Mã diệt vong.


Văn hóa


Lịch sử
• Thời Trung Cổ được tiếp nối bởi công cuộc Phục
hưng, một sự tái khám phá giá trị và tri thức cổ điển,
với sự hồi sinh của hai nền văn hóa Hy Lạp cổ, và
làm bàn đạp cho phong trào Cải cách Kháng Cách.
• Nhà thần học Martin Luther người Đức khi ông lên
án hệ thống Giáo hội Công giáo La Mã vào năm
1517. Ông kiên quyết bảo vệ luận điểm của mình.
Thời kỳ này cũng chính là nền tảng cho sự phát triển
của bành trướng thuộc địa, củng cố sức mạnh.


Văn hóa


Lịch sử
• Nửa cuối thế kỷ 17 chứng kiến Vương quốc Pháp của

vua Louis XIV vươn lên thành liệt cường quân sự
hùng mạnh.
• Song vào thế kỷ 18, ảnh hưởng của cả Anh Quốc và
Pháp tại châu Âu suy sụp dần đi, và các Vương triều
Đông Âu vươn lên thành các liệt cường.
• Các căng thẳng không giải quyết được tại Balkan, và
một hệ thống những khối đồng minh được gọi là
Đồng minh ba nước (năm 1882) và khối đồng minh
ba nước chính là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến cuộc
Chiến tranh thế giới lần thứ nhất.


Văn hóa


Lịch sử
• Cuộc xâm chiếm Ba Lan, Bỉ và Pháp của Hitler là tín
hiệu cho sự khởi đầu của Chiến tranh thế giới lần thứ
hai.
• Chiến thắng của Phe Đồng Minh tại châu Âu và sự
đầu hàng của Nhật Bản đã chứng kiến việc quyền lực
tại Trung Âu được chia sẻ giữa Liên bang Xô Viết,
Anh Quốc, Hoa Kỳ và Pháp.
• Điều này nhanh chóng dẫn đến sự hình thành các
khối Đông-Tây trong Chiến tranh Lạnh khi mà khối
Warszawa do Liên Xô đứng đầu đối mặt với khối
NATO do Mỹ cầm đầu


Văn hóa



Lịch sử
• Tây Âu sau đó trải qua giai đoạn phát triển kinh tế
ổn định và mạnh mẽ, thành lập ra Cộng đồng Kinh tế
châu Âu và sau đó là Liên minh châu Âu.
• Khối Warszawa tụt hậu, sau cùng dẫn đến cuộc cải
tổ Nga, khối Warszawa tan vỡ và bức tường Berlin
sụp đổ. Sau chiến tranh lạnh ở châu Âu thì sự kiện
chính nổi lên là cuộc chiến sắc tộc tại Balkan, nổi bật
tại Serbia, Bosnia và Kosovo cùng với sự can thiệp
của NATO sau đó.


Văn hóa


Phong tục tập quán
• Nền văn hóa Châu Âu có thể được mô tả như một
tổng thể hỗn hợp các nền văn hóa đan xen, chồng
chéo lẫn nhau qua các thời kỳ lịch sử.
• Nền tảng của nền văn hóa châu Âu đã được đặt bởi
người Hy Lạp, củng cố bởi những người La Mã, ổn
định của Cơ Đốc giáo.
• Bề dày văn hóa lâu đời của các quốc gia thuộc Châu
Âu vẫn rất hòa hợp với cuộc sống phát triển hiện đại,
khiến cho Châu Âu thực sự trở thành thiên đường