Thực trạng công tác chuẩn bị người bệnh trước phẫu thuật tim hở ở người trưởng thành tại bệnh viện bạch mai năm 2015

B ăGIÁOăD Că ẨOăT O
TR
NGă IăH CăTH NGăLONG
KHOAăKHOAăH CăS CăKH E
B ăMỌNă I UăD
NG

Sinhăviên:ăD

NGăQU CăNH T

Mã sinh viên: B00330

TH CăTR NGăCỌNG TÁCăCHU NăB ăNG
THU T TIMăH ă ăNG

IăTR

IăB NH TR
NGăTHẨNH T I

B NHăVI NăB CHăMAI 2015

ăTẨIăT TăNGHI PăC ăNHỂNăH ăVLVH

HƠăN i, 2015

CăPH Uă


B ăGIÁOăD Că ẨOăT O

TR
NGă IăH CăTH NGăLONG
KHOAăKHOAăH CăS CăKH E
B ăMỌNă I UăD
NG

Sinhăviên:ăD

NGăQU CăNH T

Mã sinh viên: B00330

TH CăTR NGăCỌNG TÁCăCHU NăB ăNG

IăB NH TR

THU T TIMăH ă ăNG

NGăTHẨNT I

IăTR

CăPH Uă

B NHăVI NăB CHăMAI 2015

ăTẨIăT TăNGHI PăC ăNHỂNăH ăVLVH

Giáoăviênăh

ngăd n:ăTS. BS. PH MăTHÁIăS N

HƠăN i, 2015

Thang Long University Library


L IăC Mă N
Trongă su tă quáă trìnhă h că iă h că vàă làmă lu nă v nă t tă nghi p,ă tôiă đãă
nh năđ căs ăquanătâm,ăgiúpăđ ăc aăr tănhi u cácăTh yăCô,ăcácăanhăch ,ăcácă
b năđ ngănghi păvàăgiaăđình.
Quaăđây,ătôiăxinăbàyăt ălòngăbi tă năsâuăs căt i:
GS.TS. Ph m Th Minh
c - Nguyên Tr ngă B ă mônă i uă D ng Tr ngă iă h că Th ngă Long,ă giáoă s đãă truy nă đ tă choă tôi ki nă th că v ă chuyênă
môn,ăch ăd yăchoătôiăph ngăphápăhayătrongăti păc năv iămôiătr ngăh căt păm i;ă
giáoăs r tănhi tătìnhătrongăgi ngăd yăvàăđãăhìnhăthànhăchoătôiăm tătácăphongălàmă
vi căvàăh căt pănghiêmătúc, khoaăh căvà cóătráchănhi m.ăKhôngănh ng v y,ătôi còn
h căđ că ăgiáoăs cách s ngăvuiăv ,ăhoàăđ ng,ăcáchăgiaoăti păv iăng iăb nh, cách
s ngăvàălàmăvi căv iăcác đ ngănghi p.ă ây s ălàănh ngăhành trang giúpătôiăv ngă
vàng trong công tác vàăcu căs ngăsau này.
TS.BS. Ph m Thái S n,ăng iăđãăh tălòngăd yăb oătôiătrongăquáătrìnhăh că
t păvàătr căti păh ngăd nătôiăth căhi nălu năv năvàăđã giúpăđ ătôiăr tănhi uătrongă
vi c thuăth păs ăli u nghiênăc uăchoăđ ătàiăt tănghi păc aătôiăc ngănh ăchiaăs ăvàă
giúpăđ ătôiănh ngăkhóăkh nătrong côngăvi c, quáătrìnhăh căt p vàălàmăđ ătài.
T p th các đ ng nghi p bác s , đi u d ng, k thu t viên c aă nă v ă
Ph uăthu tăTim m chă- Vi năTimăm chăVi tăNamăđãăch ăb oăc ngănh ăt oăđi uăki nă
giúpăđ ătôiătrongăsu tăquáătrìnhăh căt păvàăth căhi nălu năv n.
Ban Giám hi u, Phòng ào t o và các B môn đ c bi t là B môn i u
D ng - Tr ng i h c Th ng Long và giáo viên ch nhi m đãăt oăđi uăki năt tă
nh tăgiúpăđ ătôiătrongăth iăgianăh căt păt iătr ngăvàăhoànăthànhălu năv nănày.

Tôiăxinăbàyăt ălòngăbi tă năđ nănh ngăng i b nh đãăthamăgiaăđ ătài nghiên
c uănàyăvà h ăchínhălàănh ngăng iăgiúpătôiăhoànăthànhălu năv năt tănghi p.
Cu iăcùng,ătôiăxinădànhătìnhăc măvàăl iăc mă năsâuăs căt iă gia đình tôi, v
con, b m , nh ngăng iăđãăluônă ăbên,ăquanătâm,ăđ ng viênăvàăchiaăs ănh ngăvuiă
bu n,ăh ăchínhălàăh uăph ngăv ngăch căgiúpătôiăyênătâmăcông tác và h căt pătrongă
su tă3ăn măqua.
HàăN i,ăngàyă15ăthángă10ăn mă2015
D

ngăQu căNh t


M CăL C
TăV Nă

1

CH

NGă1:ăT NG QUAN

1.1.

IC

2

NG V CHU N B NG

I B NH TR

C PH U THU T TIM H

2
1.1.1. M t s nét chính v l ch s ph u thu t tim
1.1.2. Vai trò c a công tác chu n b ng
1.2. CÁC B

i b nh tr

C TI N HẨNH CHU N B NG

2
c ph u thu t tim h

2

I B NH TR

3

C M TIM H

1.2.1. Chu n b c a th y thu c

3

1.2.1.1. Giai đo n ch n đoán vƠ đi u tr tr

cm

3

1.2.1.2. Giai đo n chu n b ph u thu t

4

1.2.2. Chu n b c a đi u d

5

ng

1.2.3. Công tác chu n b các thu c b nh nhơn v n ph i s d ng tr
1.2.4. V n chuy n ng

c ph u thu t

i b nh t i phòng m

1.3. Tình hình nghiên c u trong n
1.4. Công tác chu n b ng

8

c

i b nh tr

8

c ph u thu t tim h có chu n b t i

n v Ph u

thu t Tim m ch ậ Vi n Tim m ch Vi t Nam, B nh vi n B ch Mai

9

n v Ph u thu t Tim m ch ậ Vi n Tim m ch Vi t Nam

1.4.1.

1.4.2. Quy trình chu n b ng

i b nh tr

c ph u thu t tim h t i

9
n v Ph u thu t

Tim m ch ậ Vi n Tim m ch Vi t Nam
CH

NG 2:

2.1.

IT

2.1.1.

it

IăT

7

NGăVẨăPH

10
NGăPHÁPăNGHIểNăC U

NG NGHIểN C U

14

ng nghiên c u

14

2.1.2. C m u nghiên c u

14

2.2. PH

14

NG PHÁP NGHIểN C U

2.2.1. Thi t k nghiên c u

14

2.2.2.

14

a đi m vƠ th i gian nghiên c u

2.2.3. Ph

ng pháp thu th p s li u

15

Thang Long University Library


2.2.4. Qu n lỦ vƠ phơn tích s li u
2.2.5.

16

o đ c trong nghiên c u

16

CH

NGă3: K TăQU ăNGHIểNăC U

17

3.1.

C I M CHUNG C A

17

IT

NG NGHIểN C U

3.2. TH C TR NG CÔNG TÁC CHU N B NG
THU T TIM H Cị CHU N B T I

3.2.3. Th c tr ng công tác khám tr

C PH U

N V PH U THU T TIM M CH

3.2.1. Th c tr ng công tác khám, ti p nh n vƠ h
3.2.2. Th c tr ng công tác gi i thích tr

I B NH TR

ng d n ban đ u

19

c ph u thu t

20

c ngƠy ph u thu t

20

3.2.4. Th c tr ng công tác ch m sóc vƠ chu n b tr

c ph u thu t c a đi u d

3.2.5. Th c tr ng công tác chu n b c n lơm sƠng tr

c ph u thu t

3.2.6. Th c tr ng công tác khám chuyên khoa tr

ng

c ph u thu t

3.2.7. Th c tr ng công tác d trù máu vƠ ch ph m máu tr
3.2.8. Th c tr ng vi c tuơn th kỦ các gi y cam đoan c a ng
ng

19

21
23
24

c ph u thu t

24

i b nh vƠ thơn nhơn

i b nh

25

3.2.9. Biên b n duy t m c a Lưnh đ o Vi n Tim m ch Vi t Nam

25

CH

NGă4: BẨNăLU N

27

4.1.

C I M CHUNG NHịM

IT

NG NGHIểN C U

4.2. TH C TR NG CÔNG TÁC CHU N B NG

I B NH M TIM H T I

27
N

V PH U THU T TIM M CH ậ VI N TIM M CH VI T NAM

28

K TăLU N

37

KHUY NăNGH `

38


DANHăM CăB NG
B ngă3.1. Tu i, gi i tính, trình đ h c v n c a đ i t

ng nghiên c u

B ngă3.2. Phơn b n i c trú vƠ tham gia b o hi m y t
B ngă3.3. Ti n s d

ng c a đ i t

B ngă3.4. Khám ti p nh n, h

ng nghiên c u

ng d n th t c hƠnh chính, ch đ b o hi m vƠ d trù

kinh phí ph u thu t
B ngă3.5. T l ng
tr

i b nh vƠ thơn nhơn ng

i b nh đ

c ph u thu t viên gi i thích

cm

B ngă3.6. Công tác ch m sóc ng
đi u d

i b nh vƠo bu i t i hôm ngay tr

c ph u thu t c a

ng

B ngă3.7. T l ng

i b nh đ

c đeo vòng tay ghi thông tin ng

i b nh vƠ đ

cđ a

đ n phòng ph u thu t
B ngă3.8. Các lo i th m dò ch n đoán hình nh th c hi n cho ng
B ngă3.9.ăT l ng

i b nh đ

i b nh

c th c hi n các xét nghi m máu vƠ n

c ti u tr

c

ph u thu t
B ngă3.10. T l khám chuyên khoa r ng hƠm m t và tai m i h ng tr
B ngă3.11.

c đi m d trù máu vƠ ch ph m máu tr

c ph u thu t

c ph u thu t

Thang Long University Library


DANHăM CăBI Uă
Bi uăđ ă3.1. Phơn b đ i t

ng theo b nh tim đ

c ch n đoán tr

Bi uăđ ă3.2. Khám tr

c m c a ph u thu t viên

Bi uăđ ă3.3. Khám tr

c ph u thu t c a bác s gơy mê

cm


DANHăM CăHÌNH NH
Hình 1. Th m khám ng
Hình 2. Khám gơy mê tr
Hình 3. Ng

i b nh tr

c m tim h t i

c ph u thu t t i

i b nh c t móng tay tr

Hình 4. Vòng tay ghi thông tin ng

n v Ph u thu t Tim m ch

n v Ph u thu t Tim m ch

c ph u thu t tim h
i b nh s d ng t i

n v Ph u thu t Tim m ch

Thang Long University Library


TăV Nă
Song hƠnh cùng v i n n y h c nhơn lo i, y h c ngo i khoa đư có l ch s phát
tri n t r t lơu đ i. Ng

i nguyên th y đư bi t chích r ch đ l y v t l đơm vƠo c th ,

bi t dùng s t nung đ đ c m máu vƠ ch a tr các v t th

ng, bi t c đ nh x

ng gưy,

bi t khoan s ầ NgƠy nay, các nhƠ kh o c h c đư tìm th y nh ng h p s có d u v t
khoan x

ng

nhi u n i trên th gi i.

Ph u thu t tim lƠ m t ph
t i ng

i b nh.

m ng c a ng

ng pháp đi u tr xơm l n vƠ có nh h

ng nh t đ nh

ơy c ng lƠ m t can thi p l n, t n kém vƠ liên quan tr c ti p đ n tính
i b nh.

đ m b o an toƠn cho ng

i b nh, h n ch nh ng tai bi n

không đáng có có th x y ra trong vƠ sau khi ph u thu t chúng ta c n ph i th c hi n

đ y đ , chính xác các b

c chu n b ng

i b nh tr

c khi ph u thu t.

T i
n v Ph u thu t Tim m ch ậ Vi n Tim m ch Vi t Nam ậ B nh vi n B ch
Mai, m i n m chúng tôi ph u thu t trên 1000 ca b nh tim, v i s l ng ph u thu t l n
nh v y nh ng c ng ch a có m t kh o sát, nghiên c u nƠo đánh giá v công tác chu n
b ng i b nh tr c ph u thu t.
có đ c nh ng đánh giá th c t v th c tr ng tri n khai quy trình chu n b
ng i b nh tr c ph u thu t tim h vƠ góp ph n hoƠn thi n h n n a công tác đi u tr
b nh t i
n v Ph u thu t Tim m ch ậ Vi n Tim m ch Vi t Nam ậ B nh vi n B ch
Mai, chúng tôi ti n hƠnh làm đ tƠi nghiên c u “Th cătr ngăcôngătácăchu năb ăng iă
b nhătr căph uăthu tătimăh ă ng iătr ngăthƠnhăt iă năB nhăvi năB chăMaiă
2015” v i hai m c tiêu sau:
1. Mô t th c tr ng công tác chu n b ng
vi n B ch Mai.
2. B

i b nh tr

c ph u thu t tim h t i B nh

c đ u đ a ra m t s gi i pháp giúp hoàn thi n h n công tác chu n b ng

b nh tr

c ph u thu t tim h t i B nh vi n B ch Mai.

1

i


CH
Iă C

1.1.

NGă1:ăT NG QUAN

NGă V ă CHU Nă B ă NG

Iă B NHă TR

Că PH Uă THU Tă

TIM H
1.1.1. M tăs ănétăchínhăv ăl chăs ph uăthu tătim
Trên th gi i, ph u thu t tim đư đ
vƠ đư đem l i s s ng cho r t nhi u ng
tri t đ đ

c th c hi n t nh ng n m đ u c a th k 20
i b nh mƠ tr

c đó y h c ch a th đi u tr

c. K t ca ph u thu t tim h có s d ng máy tu n hoƠn ngoƠi c th đ

c

th c hi n b i bác s Clarence W. Leillehei và bác s John Lewis vào tháng 9/1952 t i
Minnesota, Hoa K , ngƠnh ph u thu t tim m ch đư có nh ng b
T i M , m i ngƠy có hƠng ngƠn ca ph u thu t tim đ

c phát tri n r t nhanh.

c th c hi n. Theo con s th ng

kê chính th c, ch n m 2009, các nhƠ ph u thu t tim m ch đư th c hi n 416.000 tr

ng

h p b c c u đ ng m ch vƠnh. Trong n m 2010, m c dù ngu n t ng ghép còn h n h p,
c ng đư có 2.300 tr

ng h p ghép tim đ

c th c hi n thành công [9,10].

T i Vi t Nam ca ph u thu t tim đ u tiên đ
n m 1958 t i b nh vi n Vi t

c GS. Tôn Th t Tùng th c hi n

c cho m t b nh nhơn h p van hai lá. T sau ca ph u

thu t mang tính m đ

ng đó đ n nay, ngƠnh ph u thu t tim n

c ta đư có nh ng b

c

phát tri n m nh m .

i ng các y bác s Vi t Nam đư có th th c hi n ph u thu t tim

h v i h u h t các lo i ph u thu t tim m ch đư vƠ đang tri n khai trên th gi i nh :
thay van hai lá, thay van đ ng m ch ch , thay hai van tim, b c c u n i ch - vành, thay
đo n đ ng m ch ch ng c và ph u thu t đi u tr m t s b nh tim b m sinh ph c t p
nh t ch ng Fallot, thông liên th t, thông liên nh , kênh nh th t chungầ G n đơy,
các y bác s Vi t Nam c ng đư th c hi n thƠnh công m t s ca ghép tim.
1.1.2. Vaiătròăc aăcôngătácăchu năb ăng
Ph u thu t tim lƠ m t ph
đ nh t i c th ng

i b nh.

ng

iăb nhătr

căph uăthu tătimăh

ng pháp đi u tr có gây sang ch n và nh h
i b nh có th tr i qua đ

ng nh t

c cu c ph u thu t tim h

c n có công tác chu n b chu đáo v tinh th n vƠ th ch t cho h . M t khác ph u thu t
tim c ng có th có các bi n ch ng, do v y c n đ phòng, phát hi n s m vƠ đi u tr k p
2

Thang Long University Library


th i nh ng bi n ch ng có th có trong vƠ sau ph u thu t [8]. Chúng ta c n ph i th y rõ
vi c chu n b ng

i b nh tr

c ph u thu t tim h là công vi c r t quan tr ng, góp ph n

vƠo thƠnh công c a cu c m .
B t k m t cu c ph u thu t tim nƠo dù lƠ ph u thu t theo l ch phiên hay ph u
thu t c p c u c ng đ u c n có s chu n b ng
b qua các b

c chu n b tr

i b nh tr

c ph u thu t. N u chúng ta

c ph u thu t dù lƠ nh nh t thì c ng nh h

qu c a cu c ph u thu t, mƠ ng

i gánh ch u đ u tiên lƠ ng

ng đ n k t

i b nh, thơn nhơn ng

b nh vƠ sau đó lƠ chính nhơn viên y t chúng ta. Công tác chu n b ph i đ

i

c th c hi n

m t cách nghiêm túc, c n tr ng, chu đáo vƠ theo m t quy trình nh t đ nh đ nh đ tránh
sai sót. Công tác chu n b ng

i b nh ph i th c hi n xuyên su t t khi ng

ch đ nh ph u thu t đ n khi h đ

c ph u thu t.

T ng c s y t có th th c hi n quy trình chu n b ng

khác nhau, nh ng dù
chu n b ng

i b nh tr

i b nh có

i b nh theo nh ng cách

c s nƠo đi ch ng n a c ng c n ph i Ủ th c đ
c ph u thu t nh h

c r ng, vi c

ng r t l n đ n s thƠnh b i c a ca ph u

thu t.

Hình 1. Th măkhámăng

iăb nhătr

căph uăthu tă(ngu năsuckhoedoisong.vn)

3


1.2.ăCÁCăB

CăTI NăHẨNHăCHU NăB ăNG

IăB NHăTR

CăM ăTIMăH

1.2.1. Chu năb ăc aăth y thu c
1.2.1.1.ăGiaiăđo năch năđoánăvƠăđi uătr ătr

căm

+ Ch n đoán xác đ nh b nh, ch đ nh ph u thu t phù h p, l a ch n ph
thu t vƠ ph

ng pháp gây mê.

+ Xác đ nh các bi n ch ng có th x y ra vƠ các b nh lỦ kèm theo c a ng
+

ng án ph u

ánh giá tình tr ng chung c a ng

i b nh.

i b nh, đánh giá ch c n ng vƠ t n th

ng th c

th c a các c quan.
+ Ti n hƠnh các bi n pháp đi u tr nơng cao th tr ng, đi u tr các b nh kèm theo.

+ Nơng cao kh n ng thích nghi c a h th ng mi n d ch c th .
+ Áp d ng các bi n pháp lƠm gi m nguy c các bi n ch ng ph u thu t, gi m nguy c
nhi m trùng.
1.2.1.2.ăGiaiăđo năchu năb ăph uăthu t
+ ánh giá các h th ng c quan
o H ăth ngăth năkinh: Quan tơm t i gi c ng c a ng

i b nh. N u ng

i b nh m t

ng , lo l ng... có th cho dùng thu c an th n ho c thu c ng giúp b nh nhơn b t
c ng th ng. Ng

i th y thu c c n ph i gi i thích đ ng

i b nh an tơm vƠ tin t

ng

vƠo s thƠnh công c a cu c ph u thu t.
o H ăth ngăhôăh p: Bi n ch ng hô h p sau m g p t 5-10% các tr
h p c p tính lƠ nguyên nhơn tr c ti p gơy t vong
ph u thu t [6]. Do đó

giai đo n tr

i b nh t vong do

c ph u thu t ph i đi u tr kh i các b nh viêm

ph qu n mưn vƠ c p, các viêm nhi m
ch ng hô h p tr

25% s ng

ng h p, suy hô

đ

ng hô h p.

đ phòng các bi n

c, trong vƠ sau ph u thu t c n dùng thu c đi u tr vƠ k t h p v i

lỦ li u pháp v ph c h i ch c n ng hô h p.
o H ă th ngă tiêuă hoá: V r ng mi ng, sau khi ph u thu t vi c v sinh r ng mi ng
th

ng h n ch nên d d n t i viêm h ng, m i, tai... cho nên c n thi t ph i v sinh

r ng mi ng, đ c bi t các tr
đ nh tr

ng h p viêm h ng, sơu r ng c n ph i đ

c khi ti n hƠnh ph u thu t tim. V đ i tràng, c n có ch đ

c đi u tr

n

n nhi u ch t

4

Thang Long University Library


đ m, giƠu vitamin, d tiêu; c n t y giun sán vƠ th t tháo tr
m t c n có các th m khám lơm sƠng, siêu âm
n ng gan m t tr

c ph u thu t. V gan

b ng vƠ xét nghi m đánh giá ch c

c m . V t y, c n ph i xác đ nh các b nh lỦ viêm t y c p ho c

mãn.
o H ăth ngăti tăni u: Yêu c u b t bu c ph i th m khám lơm sƠng, lƠm các xét nghi m
ch n đoán hình nh vƠ xét nghi m máu, xét nghi m n

c ti u đ ki m tra ch c

n ng th n.
o H ăth ng mi năd ch vàătìnhătr ngădinhăd

ng: khi có viêm nhi m thì s l

c u vƠ b ch c u h t t ng cao; khi đư truy n máu tr

ng b ch

c m thì t l b ch c u h t t ng

cao t 6 đ n 8 l n. B nh nhơn g y y u, suy ki t có th có protein, albumin máu
th p. Sau ph u thu t tim l
ch n th

ng protein máu có th gi m do các nguyên nhơn nh

ng, m t máu, m t d ch vƠ huy t t

ng qua các d n l u ng c, do nh

h

ng c a thu c ch ng đông máu, thu c mê, thu c tê, s t cao vƠ do ng

th

ng có nuôi d

ng b ng đ

i b nh

ng t nh m ch 3 - 4 ngƠy sau m . Do v y, đ i v i

các ng

i b nh nƠy tr

c m nên b sung thêm máu, huy t t

dinh d

ng (có các aminopeptid, các axit amin...) (khi có thi u). V i các ng

b nh béo phì thì c n có ch đ

n th p n ng l

ng.

ng ho c các d ch
i

c bi t v i các b nh truy n

nhi m, nh t lƠ đang trong th i k b nh (ví d nh b nh cúm) thì d có bi n ch ng
sau ph u thu t, c n ph i k t h p thu c v i các bi n pháp khác nh xông h ng...
Ph i th m khám ng
thu t theo l ch khi ng

i b nh toƠn di n tr

c m vƠi ba ngƠy, ch ng ch đ nh ph u

i b nh có hành kinh vì có nguy c ch y máu cao sau ph u

thu t.
o H ăth ngăn iăti t: Ki m tra xác đ nh b nh lỦ đái đ

ng, suy th

ng th n...

o NgoƠi ra c n ph i khám da li u n u có b nh lỦ ngoƠi da nh : eczema, viêm da liên
c u, t c u... n u có c n ph i đi u tr kh i tr
1.2.2. Vai trò c aăđi uăd
i ud
tim h . i u d

c khi ph u thu t tim h .

ng trongăchu năb ăb nhănhơnăph uăthu tătimăh ă

ng có vƠi trò r t quan tr ng trong công tác chu n b tr
ng lƠ ng

i tr c ti p th c hi n công tác ch m sóc, h
5

c ph u thu t

ng d n, g n g i

vƠ đ ng viên tinh th n cho ng
ng
t

i b nh. Có r t nhi u y u t góp ph n vƠo s lo l ng c a

i b nh s p ph i ph u thu t, h có nhi u nh ng b n kho n c n đ
ng mƠ ng

+ NgƠyătr

i b nh hay tìm đ n vƠ d tìm th y nh t chính lƠ đi u d

ng [10].

căm

o T ătrangăc aăng
trang cho ng

iăb nh: đi u d

ng thông báo cho ng

i b nh c i vƠ g i t

i nhƠ vì nh ng v t nƠy v a gơy tr ng i, v a gơy nhi m khu n

vùng ph u thu t. T t nh t nên h

tr

c gi i đáp, đ i

ng d n ng

i b nh c i c t t trang đ l i nhƠ

c khi nh p vi n.

o Tháo r ngăgi lƠ yêu c u tuy t đ i vì r ng gi gơy tr ng i trong vi c đ t n i khí
qu n; gưy hay s t r ng gi d tr thƠnh d v t đ

ng th khi r i vƠo khí qu n.

o Tóc: c n th t bím hay bu c g n gƠng. Tóc gi c n đ

c l y c t vì đơy là nguyên

nhơn gơy nhi m trùng cho vùng ph u thu t.
o Móng tay, móng chân: c t móng tay, chơn g n gƠng, r a s ch s tr

c ph u

thu t tim; C n lau chùi s ch móng tay, móng chơn có s n mƠu giúp quan sát,
theo dõi mƠu s c da niêm, móng chính xác vƠ theo dõi SpO2
ho c chơn đ

đ u ngón tay

c chính xác.

o V ăsinh thânăth : ng

i b nh c n ph i v sinh thơn th s ch s chi u hôm tr

c

ph u thu t, v sinh vùng ph u thu t vƠ t m r a s ch vùng ph u thu t t t nh t
v i xƠ phòng sát khu n. Hi n nay, trong các tƠi li u n

c ngoƠi vi c c o lông

h n ch th c hi n, thay vƠo đó lƠ vi c lƠm v sinh v i dung d ch xà phòng sát
khu n. N u trong tr

ng h p c n c o lông nh ph u thu t b c c u đ ng m ch

vành thì nên s d ng d ng c dao c o rơu, tranh gơy x
o

nă u ng: chi u tr

c hôm ph u thu t n nh loưng, t i tr

thu t nh n n hoƠn toƠn, th
u ng t i thi u tr
Trong tr

c da, ch y máu.

ng nh n n t i thi u 8 gi tr

c ngƠy tr

c ph u thu t, ng ng

c 4 gi . Sáng hôm sau th c hi n truy n d ch cho ng

ng h p ng

c ph u
i b nh.

i b nh gơy tê thì không c n nh n n u ng t i hôm tr

c

ph u thu t, ch nh n n vƠo sáng ngƠy ph u thu t.

6

Thang Long University Library


o Th tătháo: c n lƠm s ch ru t t i hôm tr

c vƠ sáng hôm ph u thu t b ng cách:

th t tháo, u ng thu c x , b m h u môn b ng dung d ch t y x .

o Tâm lýătr
ng

căph uăthu t: đ tránh ng

i b nh g p g ng

th n cho ng

i b nh lo ơu, c ng th ng, đi u d

i nhƠ, khuyên ng

i b nh đêm tr

ng cho

i b nh ng s m, th c hi n thu c an

c ph u thu t n u có ch đ nh c a bác s .

+ Sáng ngày ph uăthu t
o Th t tháo l i sáng ngƠy ph u thu t, m . Ng

i b nh thay đ m sau khi t m

s ch vƠo bu i sang.
o Toàn tr ng: luôn th c hi n l y d u hi u sinh t n vƠo sáng hôm ph u thu t vƠ
tr

c khi chuy n ng

i b nh đ n phòng ph u thu t.

o Thông tin bƠn giao ng

i b nh: đeo b ng tên, ho c vòng đeo tay, nên ghi rõ

rƠng c h tên, tu i, khoa, ch n đoán, ph

ng pháp ph u thu t.

o D ch th : truy n d ch, th c hi n thu c theo y l nh. Phòng ng a tình tr ng thi u
d ch lƠ nhi m v r t quan tr ng c a đi u d
t ng thông d dƠy (n u c n).

o

ng tr

c ph u thu t.

t thông ti u (n u c n), cho ng

i b nh đi

ti u.
1.2.3. Côngătácăchu năb ăcác thu căb nhănhơnăv năph iăs ăd ngătr
Thu c tr

c ph u thu t đ

căph uăthu t

c s d ng nh m gi m lo l ng, t ng an th n, giúp

gi m đau, ng n ng a nôn ói, ng n ng a các ph n x t đ ng, giúp đ t n i khí qu n d
dƠng tr

c m , gi m s

bƠi ti t d ch d dƠyậru t, hô h p, d

phòng tr

c ph u

thu t[7].
Th i gian vƠ cách dùng thu c nh sau:
- Thu c u ng: nên cho tr
thu t vì ng

i b nh ch đ

c 60ậ90 phút tr
c u ng ít n

c khi đ a ng

i b nh đ n phòng ph u

c.

- Thu c tiêm: Tiêm b p (IM), tiêm trong da (ID): tiêm 30ậ60 phút tr
phòng ph u thu t. Tiêm t nh m ch (IV), nên th c hi n tiêm

7

c khi xu ng

phòng ti n mê.

i u


d

ng c n thông báo cho ng

d n ng

i b nh nh ng tác d ng chính vƠ ph c a thu c, h

ng

i b nh theo dõi các tác d ng ph .

1.2.4. Côngătácăv năchuy n ng
i ud

ng c n di chuy n ng

iăb nhăđ năphòngăph uăthu t
i b nh đ n phòng ph u thu t an toƠn, h

nhƠ n i phòng đ i vƠ nh ng thông tin khác. C n di chuy n ng
trên xe l n ho c n m trên cáng đ y có bánh xe, tránh đ ng
thúc công vi c khi đư bƠn giao ng

N m 2011, tác gi Lê Tuyên H ng D
vi n Giao thông v n t i Trung

i

i b nh b ng cách ng i
i b nh t đi b . Ch k t

i b nh vƠ kỦ nh n v i đi u d

1.3. TỊNHăHỊNHăNGHIểNăC UăTRONGăN

ng d n ng

ng khu phòng m .

C
ng vƠ c ng s lƠm nghiên c u t i b nh

ng cho th y có t i 16,7% ng

i b nh b nhi m trùng

sau ph u thu t c p c u so v i 4,4% nhi m trùng sau m phiên. Nh v y có s khác
bi t r t l n v t l nhi m trùng sau m gi a nhóm ng

i b nh m có chu n b vƠ m

không chu n b [3].
T i b nh vi n

a khoa t nh Ninh Bình n m 2011 qua nghiên c u c a tác gi

ng H ng Thanh đư ch ra: có 18 ng
b nh đ

i b nh nhi m trùng v t m trên 281 ng

c m c p c u t i b nh vi n nƠy. Trong khi đó ch có 8 ng

trùng v t m trong t ng s 225 ng

i b nh đ

c m phiên t i đơy [7].

l n n a l i nói đ n t m quan tr ng vƠ Ủ ngh a c a công tác chu n b ng

i

i b nh nhi m

i u nƠy m t
i b nh tr

c

ph u thu t.
Tác gi

oƠn Qu c H ng vƠ các c ng s n m 2009 đư th c hi n nghiên c u

b nh nhơn m tim h có chu n b

ng

i tr

- L ng ng c - b nh vi n H u ngh Vi t
thơn nhơn ng

i b nh đ

bác s gơy mê khám tr
d

c cho th y có 63,7% ng

c bác s gi i thích tr

ng ghi chép đ y đ công tác chu n b tr
i b nh đ

ch

c m ; 36,3% ng

i b nh và 36,3%
i b nh không đ

c

c ph u thu t. Nghiên c u nƠy c ng cho th y 100% h s đi u

cho th y ch có 83,5% ng
ng

ng thành t i Khoa Ph u thu t Tim m ch

i b nh đ

ch

c ph u thu t nh ng trên th c t kh o sát
ng d n c t móng tay, móng chân và 33%

ng d n tháo t trang, r ng gi ầ [5] nh v y không có s t

ng

8

Thang Long University Library


đ ng gi a vi c ghi chép h s b nh án vƠ công tác th c t chu n b ng

i b nh tr

c

m tim h t i đ n v nƠy.
1.4. CỌNGă TÁCă CHU Nă B ăNG
T Iă
1.4.1.

Iă B NHă TR

Că PH Uă THU TăTIMă H ă

NăV ăPH UăTHU TăTIMăM CHă- VI NăTIMăM CHăVI TăNAM
nă v ă Ph uă thu t Timă m ch,ă Vi nă Timă m chă Vi tă Nam,ă b nhă vi nă B chă

Mai
c thƠnh l p t n m 2001 đ ph c v cho công tác ph u thu t tim h t i b nh
vi n B ch Mai. NgƠy đ u ph u thu t tim ph i th c hi n chung t i khoa gơy mê h i s c
cùng v i các ph u thu t ngo i khoa khác. Khi ph u thu t xong ng
chuy n v khu h i s c tim t i Vi n Tim m ch. C s gi
c ng ch có 10 gi

ng.

i ng c bác s vƠ đi u d

th c hi n kho ng 100-150 tr

ng h p ng

i b nh l i ph i di

ng h i s c sau m lúc đó

ng ch có 20 ng

i. M i n m

i b nh v i nh ng lo i ph u thu t nh : vá

thông liên nh , vá thông liên th t, thay van hai lá, thay van đ ng m ch ch ầ
T 2010 đ n nay lƠ th i k phát tri n m nh m không ng ng c a

n v Ph u

thu t Tim m ch chúng tôi v i nh ng thƠnh công l n c v chuyên môn và công tác t
ch c. N m 2010 d án nơng c p khu k thu t cao c a Vi n Tim m ch Qu c Gia do
Chính ph Áo tƠi tr đi vƠo ho t đ ng,

n v Ph u thuơt Tim m ch đ

c s m i khang trang v i 3 phòng ph u thu t, 10 gi
30 gi

ng ngo i khoa.

ng h i s c tích c c h u ph u và

c trang b đ y đ các ph

ng ti n, máy móc thi t b hi n

đ i, cùng v i đ i ng cán b có chuyên môn cao v i s l
s vƠ đi u d
n

ng lên h n 60 ng

ng. T 2010 đ n nay m i n m đ n v đư ph u thu t đ

i b nh có các b nh lỦ v tim m ch, trong đó kho ng h n 900 ng

thu t tim h m i n m.

c chuy n v

n v đư th c hi n ph u thu t đ

i c bác

c cho h n 1000
i b nh đ

c ph u

c t t c các b nh lỦ ph c t p

nh t trong ph u thu t tim nh : B c c u n i ch - vành (CABG), thay quai đ ng m ch
ch , ph u thu t n i ng ch - th t, ph u thu t h p eo đ ng m ch ch , các b nh tim b m
sinh ph c t pầ

ơy c ng lƠ c s đ u tiên trong c n

9

c th c hi n ph u thu t n i soi


thay van tim nhơn t o. Hi n nay chúng tôi đư c m t nhóm bác s , đi u d

ng đi h c

ghép tim t i Ơi Loan vƠ d đ nh s ti n hƠnh ghép tim trong th i gian t i.
1.4.2.ă Quyă trìnhă chu nă b ă ng

iă b nhă tr

că ph uă thu tă timă h ă t iă

nă v ă Ph uă

thu tăTimăm chăậ Vi năTimăm chăVi tăNam
n v Ph u thu t Tim m ch ậ Vi n Tim m ch Vi t Nam đư xơy d ng vƠ đ a
vƠo th c hi n quy trình chu n b tr

c m th ng nh t trong toƠn đ n v . Quy trình

đ

c th c hi n t khi ti p đón ng

i đ n liên h ph u thu t cho t i lúc ng

đ

c đ a vƠo phòn ph u thu t. Quy trình đư đ

i b nh

c thông qua H i đ ng khoa h c B nh

vi n B ch Mai vƠ đ a vƠo s d ng th ng nh t trong toƠn đ n v t n m 2012 .
- Khiăng

iăb nhăđ năliênăh ăph uăthu tă

+ Bác s xem h s (siêu ơm, đi n tim, phim X quangầ), s y b , thu c đang đi u tr
(n u có). Sau đó bác s s th m khám vƠ ti p nh n n u th y ng

i b nh có ch đ nh c n

ph u thu t.
+

i ud

ng hƠnh chính s thông báo kinh phí ph u thu t, h

ng d n th t c, ch đ

b o hi m y t vƠ vi t gi y h n ngƠy đ n lƠm b nh án vƠo vi n.
- Cácăch ăđ nhăxétănghi m,ăth mădòăch căn ngătr
Khi ng
đ

căph uăthu t

i b nh đư có b nh án vƠo vi n theo m u c a b nh vi n, ng

i b nh s

c th c hi n các xét nghi m, th m dò ch c n ng, ch n đoán hình nh đ ki m tra

toƠn b tình tr ng s c kho tr

c khi ti n hƠnh ph u thu t tim.

+ Ch năđoánăhìnhă nh
o Siêu ơm tim mƠu 02 b n do 2 bác s khác nhau th c hi n.
o Siêu ơm b ng t ng quát 01 b n.
o

i n tơm đ 01 b n.

o X - quang tim ph i th ng 01 b n.

10

Thang Long University Library


i v i ng

i b nh ph u thu t b c c u n i đ ng m ch vƠnh vƠ ng

i b nh trên 50

tu i thì c n lƠm thêm siêu ơm đ ng m ch c nh, đ ng m ch th n, đ ng m ch chi và
ch p h đ ng m ch vƠnh xơm l n, ho c ch p 256 dưy h đ ng m ch vƠnh.
V i ng

i b nh ph u thu t tim b m sinh ph c t p (s a toƠn b ), c n th c hi n th m

dò bu ng tim, đo s c c n đ ng m ch ph i.
Ch p MR ho c CT s nưo v i b nh nhơn có ti n s tai bi n m ch máu nưo.
+ăXétănghi mămáu
o Hoá sinh
o Vi sinh
o Huy t h c
+ăXétănghi măn

căti u

o T ng phơn tích n

o T bƠo n

c ti u

c ti u
căph uăthu t

+ Khámăchuyênăkhoaătr
o Khám tai m i h ng
o Khám r ng hƠm m t

o Chuyên khoa khác (n u có ti n s b nh lỦ)
o
- H iăch năduy t m
Khi có đ y đ các k t qu xét nghi m, th m dò theo ch đ nh, Lưnh đ o Vi n
Tim m ch Vi t nam s ch trì H i ch n ph u thu t cùng v i các bác s n i, ngo i khoa,
gây mê h i s c vƠ đi u d
tr

ng h p ng

ng tr

ng đ n v . H i đ ng s xem xét, đánh giá t ng

i b nh c th . Nh ng ng

i b nh có đ đi u ki n s đ

ph u thu t vƠ phan công bác s ph u thu t.

- KhámăvƠăgi iăthíchătr

căph uăthu t

+ăPh uăthu tăviênă
o Khám đánh giá l i tình tr ng ng

i b nh tr

11

c ph u thu t

c lên l ch


o Gi i thích ph

ng pháp ph u thu t, th

thu t, nguy c tai bi nầ cho ng

i gian ph u thu t, tiên l

i b nh vƠ thơn nhơn ng

ng cu c ph u

i b nh.

+ăBácăs ăgơyămê
o Khám ti n mê.
o Gi i thích v cách th c vƠ ph

ng pháp gây mê, vô c m.

Hình 2. Hìnhă nhă khámă gâyă mêă tr că ph uă thu t timă h t iă
m ch,ăVi năTimăm chăVi tăNam,ăB nhăvi năB chăMaiă
- Chu năb ăc aăđi uăd
+ăT iăhômătr
o
o H

nă v Ph uă thu tă Timă

ngăb nhăphòng

căph uăthu t

o cân n ng, đo chi u cao.
ng d n ch đ

n, u ng.

o Th t tháo.
o C t móng chơn, móng tay, t y trang n u có.
o T m b ng dung d ch sát khu n.
o Thay qu n áo
o Tháo r ng gi , t trang n u có.
o

ng viên tinh th n ng

o Khai thác ti n s d

i b nh.

ng.

o Dùng thu c an th n theo y l nh.
12

Thang Long University Library


+ăSángăngƠyăđiăm
o Th t tháo l i.
o T m dung d ch sát khu n.
o Thay qu n áo.
o

o xác đ nh các thông s sinh t n nh m ch, huy t áp, nhi t đ , nh p th ...

o

eo vòng tay thông tin ng

o

a ng

i b nh.

i b nh đ n phòng ph u thu t bƠn giao ng

i b nh cho nhân viên

phòng m .

Hình 3. Ng
- Camăk tăc aăng

iăb nhăc tămóngătayătr

iăb nhăvƠăthơnănhơnăng

căph uăthu t.

iăb nh

+ Cam k t đ ng Ủ ph u thu t, th thu t và gây mê h i s c c a ng
ng

i b nh vƠ thơn nhân

i b nh.

+ Cam k t th c hi n ngh a v tƠi chính theo quy đ nh b nh vi n c a ng
than nhơn ng

i b nh.

13

i b nh vƠ


CH
2.1.ă

NGă2:

IăT

2.1.1.ă

IăT

NGăVẨăPH

NGăPHÁPăNGHIểNăC U

NGăNGHIểNăC U

iăt

ngănghiênăc u

- T t c ng

i b nh ph u thu t tim h có chu n b t i

n v Ph u thu t Tim m ch ậ

Vi n Tim m ch Vi t Nam t 01 tháng 3 đ n 30 tháng 4 n m 2015.
- Tiêu chu n l a ch n: Ng
nghiên c u, ng

i b nh m tim h có chu n b tình nguy n tham gia

i b nh trên 15 tu i, ng

- Tiêu chu n lo i tr : Ng
b nh lỦ tơm th n vƠ ng

i b nh t nh táo, ti p xúc đ

i b nh m c p c u, ng

i b nh d

c.

i 15 tu i, ng

i m c các

i b nh không có kh n ng giao ti p.

2.1.2. C ăm uănghiênăc u

Do ph u thu t tim h lƠ m t k thu t khó vƠ không ph i c s khám ch a b nh tim
m ch nƠo c ng có th tri n khai đ

c, m t khác,

n v Ph u thu t Tim m ch th c

hi n c ph u thu t tim h , ph u thu t tim kín vƠ ph u thu t các b nh lỦ m ch máu nên
s l

ng m tim h có chu n b t i

n v không nhi u. Chính vì v y chúng tôi s

d ng c m u thu n ti n, l y toƠn b s ng
c u đ đ a vƠo nghiên c u lƠ 90 ng
2.2.ăPH

i b nh đ tiêu chu n trong th i gian nghiên

i b nh

NGăPHÁPăNGHIểNăC U

2.2.1ăThi tăk ănghiênăc u
Nghiên c u ti n c u mô t c t ngang

2.2.2.ă
-

aăđi măvƠăth iăgianănghiênăc u

a đi m:

n v Ph u thu t Tim m ch ậ Vi n Tim m ch Vi t Nam ậ B nh viên

B ch Mai.
- Th i gian nghiên c u: T 01 tháng 03 đ n 30 tháng 09 n m 2015 trong đó th i gian
thu th p s li u nghiên c u t 01/03/2015 đ n 30/04/2015.

14

Thang Long University Library


2.2.3. Ph

ngăphápăthuăth păs ăli u

Ph ng v n c u trúc vƠ l y s li u s n có t h s b nh án.
- Thông tin chung v ng
o H tên ng

i b nh (9 câu).

i b nh.

o Tu i.
o Gi i tính.
o N i c trú.

o Trình đ h c v n.
o Tham gia b o hi m y t .
o Ch n đoán tr

c ph u thu t.

o Chi u cao, cơn n ng.
o Ti n s d
- Ph ng v n ng

ng.
i b nh: nghiên c u viên th c hi n ph ng v n tr c ti p ng

t i phòng ti n mê, tr

c khi ng

i b nh đ

i b nh

c chuy n lên bƠn ph u thu t. M i cu c

ph ng v n kéo dƠi trong kho ng 15 phút v i 20 cơu ph ng v n, bao g m các thông tin
sau:
o Bác s khám vƠ ti p nh n ph u thu t.
o Thông báo d trù kinh phí ph u thu t.
o H

ng d n ch đ b o hi m y t .

o Vi t gi y h n ph u thu t.
o H

ng d n lƠm b nh án vƠo vi n.

o Khám tr

c ph u thu t c a ph u thu t viên.

o Khám gơy mê tr

c ph u thu t.

o Thông báo nguy c r i ro, tai bi n ph u thu t cho ng
o H

ng d n nh n n, u ng.

o Cân n ng, chi u cao.
o C t móng chơn móng tay.
o Th t tháo.
o T m, v sinh, thay qu n áo.
15

i b nh vƠ thơn nhân.


o Tháo r ng gi , t trang.
ng viên tinh th n.

o

eo vòng tay thông tin ng

o

i b nh.

o V n chuy n đ n phòng ph u thu t.
- H s b nh án: bao g m B nh án bác s vƠ h s đi u d

ng.

o B nh án bác s thu th p nh ng thông tin v : Ch n đoán y khoa tr

c ph u thu t,

phi u ch đ nh xét nghi m c n lơm sàng, phi u thông qua m , phi u khám gơy
mê vƠ khám t ng quát tr
o H s đi u d
d

c ph u thu t.

ng: Thu th p t t c thông tin v công tác ch m sóc c a đi u

ng t i hôm tr

c ph u thu t vƠ sáng ngƠy ng

i b nh đi ph u thu t.

2.2.4. Qu nălỦăvƠăphơnătíchăs ăli u
- Phơn tích, x lỦ s li u b ng ph n m m SPSS 16.0 và Excel 6.0
- Các k t qu đ

2.2.5.ă

c tính theo t l % vƠ s l

ng ng

i b nh.

oăđ cătrongănghiênăc u

- Nghiên c u đ

c ti n hƠnh th c hi n sau khi thông qua H i đ ng đ o đ c Tr

ng

i h c Th ng Long.
- N i dung nghiên c u phù h p, có tính th c ti n cao, đ

c Lưnh đ o

n v Ph u

thu t Tim m ch ậ Vi n Tim m ch Vi t Nam, b nh vi n B ch Mai đ ng Ủ vƠ t o đi u
ki n th c hi n.
-

it

ng tham gia nghiên c u đ

c u vƠ ch ti n hƠnh khi đ i t

ng đ ng Ủ tình nguy n tham gia vƠ nghiên c u.

- M i thông tin cá nhơn v đ i t
thu th p đ

c gi i thích rõ v m c đích vƠ n i dung nghiên

ng nghiên c u đ

c b o m t tuy t đ i. Các s li u

c ch ph c v cho m c đích nghiên c u, không ph c v cho b t k m c

đích, l i ích nƠo khác.

16

Thang Long University Library

CH

NGă3: K TăQU ăNGHIểNăC U

Trong th i gian nghiên c u t tháng 03 đ n tháng 09 n m 2015, chúng tôi đư l a ch n
đ

c 90 ng

i b nh có đ tiêu chu n tham gia nghiên c u và thu đ

c m t s k t qu

nh sau:
Că I MăCHUNGăC Aă

3.1.

Trong 90 ng

IăT

NGăNGHIểNăC U

i b nh tham gia nghiên c u c a chúng tôi thì ph n l n n m trong

đ tu i t 31- 60 tu i vƠ có t l nam gi i nhi u h n. Có quá n a s ng

i b nh tham

gia nghiên c u có trình đ t trung h c c s tr xu ng. B ng 3.1 trình bƠy đ c đi m
chung c a đ i t

ng nghiên c u theo nhóm tu i, gi i tính vƠ trình đ h c v n.

B ng 3.1. Phânăb ătu i,ăgi iătính và trìnhăđ ăh căv năc aăđ iăt

ngănghiênăc u

S ăBN (n)

T ăl ă(%)

15 ậ 30

8

8.9

31 ậ 60

60

66.7

≥ 61

22

24.4

Nam

47

53.3

N

43

47.7

Ti u h c vƠ trung c s

56

62

Trung h c ph thông

12

14

Cao đ ng

17

18

ih c

5

6

Thông tin chung
Tu i

Gi i

Trìnhăđ ăh căv n

17