tiểu luận cao học QUAN điểm của c mác và PH ĂNGGHEN về ĐẢNG CỘNG sản

PHẦN MỞ ĐẦU

Sự ra đời học thuyết Mác về chính đảng cách mạng của giai cấp công
nhân là một bước ngoặt lịch sử quan trọng trong phong trào cộng sản và công
nhân quốc tế. Đó là một hệ thống những quan điểm, tư tưởng hoàn chỉnh về tổ
chức và hoạt động của chính đảng cách mạng của giai cấp công nhân. Học
thuyết đã chỉ ra quá trình khách quan sự ra đời và phát triển của Đảng Cộng
sản, học thuyết đã nêu lên những nguyên lý, nguyên tắc xây dựng đảng về
chính trị, tư tưởng và tổ chức. Đó là cơ sở khoa học bảo đảm cho việc xây
dựng các Đảng Cộng sản thực sự là đội tiền phong, lãnh tụ chính trị và bộ
tham mưu chiến đấu của giai cấp công nhân. Học thuyết gắn liền với tên tuổi
của C.Mác - Ph.Ăngghen và trải qua một quá trình phát triển lâu dài. Quá
trình đó gắn liền với những điều kiện lịch sử cụ thể của cuộc đấu tranh cách
mạng của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế.
Với trí tuệ thiên tài, khả năng tư duy sáng tạo và cuộc đời hoạt động
thực tiễn phong phú của mình C.Mác - Ph.Ăngghen là những người đầu tiên
đưa ra những tư tưởng cơ bản về chính Đảng vô sản. Hai ông đã trực tiếp hoạt
động trong phong trào công nhân để giác ngộ giai cấp công nhân, từng bước
xây dựng tổ chức cộng sản đầu tiên của giai cấp vô sản. Tổ chức “Liên đoàn
những người cộng sản” do hai ông thành lập và lãnh đạo là thể hiện sự vận
dụng những nguyên tắc cơ bản về tổ chức và hoạt động của Đảng Cộng sản
vào thực tiễn.
“Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”; “Điều lệ của liên đoàn những người
cộng sản”; “Tuyên ngôn thành lập hội liên hiệp công nhân quốc tế” là những
văn kiện có tính chất cương lĩnh về nguyên tắc và cơ cấu tổ chức của các tổ
chức cộng sản tiền bối. Là những nhà sáng lập ra Đảng Cộng sản đầu tiên
trong lịch sử phong trào công nhân, những văn kiện nổi tiếng của mình trên
đây C.Mác - Ph.Ăngghen đã có những cống hiến vô giá trong việc đưa ra, lý


giải chính xác, khoa học những nguyên tắc tổ chức và trực tiếp tổ chức xây

dựng chính Đảng cách mạng của giai cấp vô sản.

CHƯƠNG I. QUAN ĐIỂM CỦA C.MÁC VÀ PH.ĂNGGHEN VỀ
ĐẢNG CỘNG SẢN
1. Một số điểm mang tính nguyên tắc về Đảng Cộng sản và xây
dựng Đảng
Đảng Cộng sản là một tổ chức độc lập mang bản chất giai cấp công
nhân rõ rệt. Đảng Cộng sản phải được xây dựng trên nguyên tắc dân chủ triệt
để. Điều kiện, tiêu chuẩn người vào đảng. Đảng phải thường xuyên được củng
cố vững chắc. Đảng phải có cơ cấu tổ chức phù hợp với điều kiện, thời gian
và nhiệm vụ của đảng. Chủ nghĩa quốc tế vô sản là một trong những nguyên
tắc xây dựng đảng.
Tất cả những tư tưởng trên đều bắt nguồn từ luận điểm khoa học về vai
trò sứ mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân với tư cách là người đào
huyệt chôn chủ nghĩa tư bản, sáng tạo ra xã hội mới, một xã hội không còn
người bóc lột người, xã hội cộng sản mà giai đoạn thấp là chủ nghĩa xã hội.
Những tư tưởng đó được đúc kết từ sự phân tích một cách biện chứng những
điều kiện lịch sử cụ thể quá trình phát triển của xã hội loài người nói chung và
của giai cấp công nhân nói riêng.
Ngày nay, các mâu thuẫn lớn của thời đại vẫn rất gay gắt. Nhiều vấn
đề toàn cầu bức xúc đòi hỏi các quốc gia và các tổ chức quốc tế phối hợp giải
quyết... Tình hình quốc tế, châu lục, khu vực, diễn biến hết sức phức tạp, các
thế lực thù địch, bọn phản động quốc tế đang dùng mọi thủ đoạn phá hoại chủ
nghĩa Mác, lợi dụng sự khủng hoảng của chủ nghĩa xã hội, chúng ra sức tuyên
truyền, phủ nhận, xuyên tạc tính đúng đắn của các nguyên lý mácxít, kích
động đòi hỏi các nước xã hội chủ nghĩa còn lại thực hiện đa nguyên về chính
2


trị, đa đảng đối lập, chúng phá hoại trên tất cả các mặt chính trị, tư tưởng và

tổ chức, đòi xoá bỏ sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
Ở Việt Nam, cuộc đấu tranh tư tưởng lý luận bảo vệ chủ nghĩa Mác –
Lênin, bảo vệ sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trở nên gay go, quyết
liệt hơn bao giờ hết. Trong nội bộ Đảng ta, công tác xây dựng Đảng bên cạnh
những ưu điểm đạt được, hiện nay đang nổi lên một số mặt yếu kém và
khuyết điểm, phải chịu nhiều tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường. Đại
hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đánh giá “Tính chiến đấu, tính thuyết phục,
hiệu quả của công tác tư tưởng còn hạn chế; thiếu sắc bén trong đấu tranh
chống âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hoà bình”. Tình trạng suy thoái về chính
trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng
viên và tình trạng tham nhũng, lãng phí, quan liêu, những tiêu cực và tệ nạn
xã hội chưa được ngăn chặn, đẩy lùi mà còn tiếp tục diễn biến phức tạp, cùng
với sự phân hoá giàu nghèo và sự yếu kém trong quản lý, điều hành của nhiều
cấp, nhiều ngành làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước,
đe doạ sự ổn định và phát triển của đất nước” [4,173].
Những vấn đề trên đây thực sự đang là những vấn đề bức xúc nhất của
xã hội ta hiện nay. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín, bản chất giai cấp công
nhân của Đảng, làm giảm sút lòng tin của nhân dân, hạ thấp sức chiến đấu và
vai trò lãnh đạo của Đảng, thậm trí còn là một nguy cơ lớn đe doạ sự tồn vong
của chế độ ta. Trước tình hình đó đặt ra cho công tác xây dựng Đảng những
vấn đề cấp bách cần phải giải quyết về nhận thức, tư tưởng chính trị, về đạo
đức lối sống, về tổ chức bộ máy và tổ chức thực hiện, đó là vấn đề sống còn
của Đảng, của chế độ ta hiện nay.
Nghiên cứu, nắm vững và vận dụng sáng tạo những tư tưởng của
C.Mác - Ph.Ăngghen và học thuyết Mác – Lênin về chính đảng cách mạng
của giai cấp công nhân có ý nghĩa to lớn cả về lý luận và thực tiễn đối với các
Đảng Cộng sản và bất kỳ người cộng sản nào. Kẻ thù và các thế lực phản
động càng đòi hỏi đa nguyên, đa đảng bao nhiêu thì trách nhiệm của các Đảng
3

Cộng sản và những người cộng sản lại càng phải xây dựng Đảng Cộng sản
thật sự là một tổ chức chính trị độc lập, mang bản chất giai cấp công nhân rõ
rệt bấy nhiêu. Điều đó càng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với công tác
xây dựng, chỉnh đốn Đảng Cộng sản Việt Nam trong giai đoạn cách mạng
hiện nay.
Từ hoạt động thực tiễn phong phú cộng với lý luận cách mạng tiên tiến
của mình, khi luận giải về vai trò sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân,
C.Mác - Ph.Ăngghen đã luận chứng một cách khoa học về địa vị kinh tế – xã
hội, vai trò lịch sử và sự phát triển của các giai cấp trong xã hội. C.Mác Ph.Ăngghen khẳng định “Cùng với sự phát triển đại công nghiệp, chính cái
nền tảng trên đó giai cấp tư sản đã sản xuất và chiếm hữu sản phẩm của nó đã
bị phá sập dưới chân giai cấp tư sản. Trước hết, giai cấp tư sản sản sinh ra
những người đào huyệt chôn chính nó. Sự sụp đổ của giai cấp tư sản và thắng
lợi của giai cấp vô sản đều là tất yếu như nhau” [1, 613]. Tuy nhiên, địa vị
kinh tế – xã hội đó của giai cấp công nhân không tự phát đem lại cho giai cấp
công nhân ý thức về sứ mệnh lịch sử của mình, mà để vươn lên thành giai cấp
“tự giác” thì giai cấp công nhân phải có một lý luận tiên phong dẫn đường.
C.Mác - Ph.Ăngghen, những nhà khoa học thiên tài, cách mạng triệt để
đã sáng tạo ra lý luận ấy và truyền bá lý luận ấy cho giai cấp công nhân, biến
giai cấp công nhân từ “tự nó” thành giai cấp “vì nó”. Khi giai cấp công nhân
phát triển đến trình độ tự giác thì xuất hiện lãnh tụ. Đảng Cộng sản ra đời là
sản phẩm của sự kết hợp giữa chủ nghĩa xã hội khoa học với phong trào công
nhân trong cuộc đấu tranh thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình. Trong “Tuyên
ngôn của Đảng Cộng sản”, C.Mác - Ph.Ăngghen đã khẳng định: Giai cấp vô
sản hiện đại là người có sứ mệnh lịch sử đào huyệt chôn chủ nghĩa tư bản và
xây dựng một xã hội mới tốt đẹp hơn – chế độ xã hội chủ nghĩa, cộng sản chủ
nghĩa. Bằng lý luận sắc sảo, đúng đắn các ông đã làm nổi bật vai trò của giai
cấp công nhân là giai cấp tiêu biểu cho lực lượng sản xuất tiến bộ nhất, là giai
cấp được rèn luyện trong nền sản xuất đại công nghiệp, là sản phẩm của chính
bản thân nền đại công nghiệp, cho nên giai cấp công nhân là giai cấp tiên tiến

4


nhất, có tinh thần cách mạng triệt để nhất, có khả năng hành động cách mạng
kiên quyết nhất, có tính tổ chức và kỷ luật cao nhất, là giai cấp duy nhất đóng
vai trò lãnh đạo cách mạng “Trong tất cả các giai cấp hiện đang đối lập với
giai cấp tư sản, thì chỉ có giai cấp vô sản là giai cấp thực sự cách mạng. Tất cả
các giai cấp khác đều suy tàn và tiêu vong cùng với sự phát triển của đại công
nghiệp. Còn giai cấp vô sản lại là sản phẩm của bản thân nền đại công nghiệp
[4, 610]. Tuy nhiên, để thực hiện sứ mệnh lịch sử đó thì điều kiện tiên quyết
là giai cấp công nhân phải tổ chức ra chính đảng độc lập của mình. Trong lời
tựa viết cho bản tiếng Anh xuất bản năm 1888 của “Tuyên ngôn của Đảng
Cộng sản” Ph.Ăngghen viết: “Chính bản thân các sự biến và do những thành
bại trong cuộc đấu tranh chống tư bản - do những thất bại nhiều hơn là do
những thành công – mà công nhân không thể không cảm thấy rằng tất cả các
môn thuốc vạn ứng của họ đều vô dụng, họ không thể không đi tới chỗ nhận
thấy tường tận những điều kiện thực sự của công cuộc giải phóng giai cấp
công nhân”.
2. Sự ra đời chính đảng độc lập của giai cấp vô sản là tất yếu khách
quan
2.1. Đảng ra đời để lãnh đạo giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch
sử của mình
Giai cấp công nhân chỉ có thể thực hiện được sứ mệnh lịch sử của mình
khi nó tự tổ chức ra một chính đảng độc lập của mình, đó là Đảng Cộng sản.
Các ông đã lý giải tất cả các phong trào diễn ra trước đây đều là những phong
trào của một số ít, được thực hiện vì lợi ích của một số ít, còn phong trào của
giai cấp vô sản là phong trào của số đông và vì lợi ích của số đông. C.Mác Ph.Ăngghen đã chỉ ra, để cho phong trào đó kết thúc thắng lợi, cần thiết phải
thực hiện cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa và thiết lập nền chuyên chính vô
sản, không có những điều đó thì không thể tiêu diệt được chủ nghĩa tư bản và
không thể xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.

5


Đảng được hình thành và phát triển xuất phát từ vai trò sứ mệnh lịch sử
và địa vị của giai cấp công nhân, chính vai trò sứ mệnh đó quyết định bản
chất giai cấp của Đảng và đường lối xây dựng Đảng.
C.Mác và Ph.Ăngghen khẳng định: giai cấp vô sản chỉ có thể hành
động như một giai cấp, khi nó được tổ chức thành một đảng chính trị đặc
biệt, chính đảng đó phải đối lập với tất cả các đảng của giai cấp hữu sản. Sứ
mệnh lịch sử của Đảng Cộng sản, của giai cấp công nhân Ph.Ăngghen chỉ rõ:
“Để cho giai cấp vô sản đủ vững mạnh để chiến thắng trong giờ phút quyết
định, cần phải - và điều này Mác và tôi chủ trương từ năm 1847 - thành lập
một đảng riêng biệt khác hẳn các đảng khác và đối lập hẳn với các đảng này,
một đảng giai cấp tự giác” [2, 704].
C.Mác - Ph.Ăngghen chỉ rõ ccó khi nào giai cấp vô sản tổ chức ra
chính đảng độc lập của mình, thì khi đó cuộc đấu tranh của giai cấp công
nhân mới thực sự chuyển từ đấu tranh tự phát sang đấu tranh tự giác có tổ
chức, có lãnh đạo.
C.Mác - Ph.Ăngghen khẳng định: “Về mặt thực tiễn, những người cộng
sản là bộ phận kiên quyết nhất trong các đảng công nhân ở tất cả các nước, là
bộ phận luôn luôn thúc đẩy phong trào tiến lên, về mặt lý luận, họ hơn bộ
phận còn lại của giai cấp vô sản ở chỗ là họ hiểu rõ những điều kiện, tiến trình
và kết quả chung của phong trào vô sản” [1, 614-615].
C.Mác - Ph.Ăngghen luận giải rằng trong cuộc đấu tranh của mình
chống quyền lực liên hợp của các giai cấp của nó, giai cấp công nhân chỉ khi
được tổ chức thành một chính đảng độc lập đối lập với tất cả các chính đảng
cũ do giai cấp của nó lập nên, thì mới có thể hành động với tư cách là một giai
cấp: “Đảng công nhân phải hoạt động sao cho thật có tổ chức, thật thống nhất,
thật độc lập, nếu nó không muốn...lại bị giai cấp tư sản lợi dụng và phải bám

đuôi nó lê đi” [3, 342-343].

6


Quan điểm C.Mác - Ph.Ăngghen về Đảng Cộng sản phải là một tổ chức
độc lập, có nghĩa là Đảng Cộng sản phải độc lập cả về chính trị, tư tưởng và
tổ chức, không lệ thuộc vào giai cấp tư sản.
2.2. Chính Đảng độc lập về chính trị
Theo C.Mác - Ph.Ăngghen Đảng Cộng sản độc lập về chính trị ở chỗ:
Đảng phải có cương lĩnh, điều lệ, đường lối, chiến lược, sách lược tập trung
thống nhất và đúng đắn. đường lối, chủ trương, chính sách của đảng phải là sự
kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý luận với thực tiễn, phản ánh đúng nhu cầu đòi
hỏi khách quan của thực tiễn xã hội, phù hợp với tâm tư nguyện vọng của giai
cấp công nhân và nhân dân lao động.
Đảng Cộng sản phải luôn kiên định mục tiêu, lý tưởng của mình, dù
trong bất cứ điều kiện nào, hoàn cảnh nào cũng không được xa rời mục tiêu,
lý tưởng, đó là tổ chức những người vô sản thành giai cấp, tuyên truyền, giác
ngộ giai cấp vô sản, tổ chức họ thành lực lượng cách mạng thực sự, tiến hành
cách mạng vô sản giành chính quyền, thiết lập và sử dụng chuyên chính vô
sản như một công cụ có hiệu lực để cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới.
Không phải là làm thay đổi chế độ tư hữu, mà làm thủ tiêu chế độ đó, không
phải là xoá nhoà mâu thuẫn giai cấp, mà là thủ tiêu các giai cấp, không phải là
hoàn thiện xã hội hiện tồn, mà là xây dựng xã hội mới.
Để thực hiện mục tiêu, lý tưởng đó Đảng phải luôn nắm chắc tình hình
thực tiễn cách mạng, nghiên cứu, tổng kết thực tiễn xác định đường lối, chủ
trương, chính sách đúng đắn và khoa học để định hướng cho sự phát triển của
cách mạng, thúc đẩy lực lượng cách mạng của Đảng, của giai cấp công nhân
hoàn thành vai trò sứ mệnh lịch sử của mình.
2.3. Chính Đảng độc lập về tư tưởng

Cùng với độc lập về chính trị, Đảng Cộng sản còn độc lập về tư tưởng:
“Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” một văn kiện có tính chất cương lĩnh đầu
tiên của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, trong đó C.Mác Ph.Ăngghen không những trình bày quan điểm lý luận chung mà còn thể hiện
7


rõ mục đích, nhiệm vụ của Đảng, những cơ sở lý luận của chiến lược, sách
lược, con đường, biện pháp đấu tranh cách mạng…đó chính là những cơ sở để
xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng. Đồng thời trong Tuyên ngôn C.Mác Ph.Ăngghen đã thẳng thắn đấu tranh bác bỏ mọi tư tưởng chống đối, đối lập
với hệ tư tưởng vô sản, bóc trần những quan điểm tư tưởng, lý luận sai trái
của giai cấp tư sản về sở hữu cá nhân, tự do cá nhân, vấn đề gia đình, dân tộc,
Tổ quốc... Trên cơ sở đó bảo vệ và khẳng định những nguyên lý của chủ
nghĩa xã hội khoa học. Vì vậy, theo C.Mác - Ph.Ăngghen Đảng Cộng sản cần
phải khẳng định nền tảng tư tưởng của mình là chủ nghĩa xã hội khoa học và
coi đó là hệ tư tưởng duy nhất đúng cho mọi hoạt động của đảng, dù trong
điều kiện hoàn cảnh nào cũng không được xa rời hệ tư tưởng đó; đồng thời
luôn luôn nghiên cứu nắm vững bản chất cách mạng khoa học của nó, phải
tích cực tuyên truyền sâu rộng vào trong phong trào công nhân, vào mọi tầng
lớp xã hội để cho hệ tư tưởng đó không chỉ là hệ tư tưởng của Đảng, của giai
cấp công nhân mà hệ tư tưởng đó phải trở thành nền tảng tư tưởng của cả xã
hội. Để giữ vững tính độc lập của tư tưởng và phát huy sức mạnh về tư tưởng
chúng ta không ngừng đấu tranh chống lại các hệ tư tưởng thù địch, các quan
điểm sai trái, không dung nạp, không chấp nhận sự tồn tại của đa hệ tư tưởng
trong Đảng.
Trong “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” C.Mác - Ph.Ăngghen đã chỉ
rõ “Cách mạng cộng sản chủ nghĩa là sự đoạn tuyệt triệt để nhất với những
quan hệ sở hữu kế thừa của quá khứ, không có gì đáng ngạc nhiên khi thấy
rằng trong quá trình phát triển của nó, nó đoạn tuyệt một cách triệt để nhất với
những tư tưởng kế thừa của quá khứ” [4, 626].
2.4. Chính Đảng độc lập về tổ chức

Tính độc lập về tổ chức của Đảng thể hiện ở chỗ: Đảng phải là một
chỉnh thể có tổ chức và là tổ chức chặt chẽ của giai cấp công nhân, kỷ luật tự
giác, nghiêm minh, trong Đảng luôn đoàn kết ý chí và hành động. Xuất phát
từ quan điểm: Đảng là đội tiền phong có tổ chức, do vậy, ngay trong tác phẩm
8


“Hệ tư tưởng Đức” C.Mác - Ph.Ăngghen đã nhấn mạnh: không có một chính
đảng nào có thể tồn tại không có tổ chức. Bằng hoạt động thực tiễn và lý luận
tiên phong của mình hai ông đã cải tổ “Liên đoàn những người chính nghĩa”,
thành “Liên đoàn những người cộng sản” và luôn đấu tranh để củng cố sự
thống nhất các tổ thức vô sản, cùng với việc kiện quyết chống bọn cơ hội, xét
lại. Trong tác phẩm “Gia đình thần thánh” C.Mác - Ph.Ăngghen khẳng định:
công nhân được tổ chức là lực lượng sáng tạo ra xã hội mới, sáng tạo ra tất cả,
nghĩa là, khi giai cấp công nhân giác ngộ được nguồn gốc, bản chất bóc lột và
tư hữu, ý thức được con đường mục tiêu đấu tranh thì họ sẽ tự giác liên kết để
hoạt động và có hoạt động chính trị rộng rãi, khi đó họ sáng tạo ra cả xã hội.
Theo C.Mác - Ph.Ăngghen để củng cố tổ chức cần phải đuổi cổ ra khỏi đảng
những phần tử thù địch, bọn cơ hội…đây là quy luật phát triển của đảng và
phải duy trì kỷ luật chặt chẽ, nếu không, mọi cái sẽ mất đi hết. Đồng thời, hai
ông cũng chỉ rõ: lập trường, quan điểm, tư tưởng, thế giới quan của giai cấp
công nhân quyết định tính chất của một Đảng chứ không phải ở thành phần
xuất thân của đảng viên, thành phần xã hội của Đảng. Vì vậy, về cơ cấu tổ
chức của Đảng thì Đảng không chỉ kết nạp những đại biểu ưu tú trong giai
cấp công nhân, mà còn phải kết nạp vào hàng ngũ của mình những người ưu
tú thuộc các tầng lớp nhân dân lao động khác, nếu họ từ bỏ quan điểm, thành
phần giai cấp xuất thân, giác ngộ và tự nguyện đứng trên lập trường giai cấp
công nhân, gắn cuộc đời với Đảng, hy sinh phấn đấu cho mục tiêu, lý tưởng
của Đảng Cộng sản.
Như vậy, về bản chất Đảng Cộng sản là một tổ chức chính trị độc lập

với giai cấp tư sản và các đảng phái tư sản. Sự độc lập về chính trị, tư tưởng
của Đảng Cộng sản là tiêu chí cơ bản để khẳng định giai cấp công nhân là lực
lượng chính trị độc lập.
Đảng Cộng sản là lực lượng chính trị độc lập với giai cấp tư sản nhưng
không đối lập và tách rời giai cấp công nhân, mà Đảng Cộng sản luôn gắn bó
mật thiết với giai cấp công nhân, tuyên tuyền giác ngộ và tổ chức giai cấp
công nhân đấu tranh chống giai cấp tư sản.
9


Theo C.Mác - Ph.Ăngghen thì vô sản tất yếu phải đi đến cộng sản đó là
điều biện chứng của sự phát triển, Đảng Cộng sản là kết quả tất yếu của quá
trình phát triển của giai cấp công nhân, là sản phẩm của cuộc đấu tranh giữa
giai cấp vô sản và giai cấp tư sản. Đảng không phải là cái gì khác mà là hiện
thân của giai cấp công nhân đã tự giác. Mục tiêu, lý tưởng của Đảng là mục
tiêu, lý tưởng của giai cấp công nhân, đó là xoá bỏ chế độ tư hữu, thiết lập
chuyên chính vô sản, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng
sản. Đảng Cộng sản đại biểu trung thành cho lợi ích của giai cấp công nhân,
đồng thời hy sinh phấn đấu vì mục tiêu, lý tưởng, lợi ích của giai cấp.
Trong “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” C.Mác - Ph.Ăngghen chỉ rõ
“Những người cộng sản không phải là một Đảng riêng biệt, đối lập với các
Đảng công nhân khác. Họ tuyệt nhiên không có một lợi ích nào tách khỏi lợi
ích của toàn thể giai cấp vô sản” [1, 614]. Như vậy, Đảng là một bộ phận của
giai cấp công nhân không tách rời giai cấp công nhân, Đảng là một tổ chức
chính trị độc lập của giai cấp công nhân, gắn bó mật thiết với giai cấp công
nhân. Đảng là đội tiền phong, bộ tham mưu chiến đấu của giai cấp công nhân,
song về bản chất giai cấp thì Đảng với giai cấp là một hay nói cách khác là
Đảng mang bản chất giai cấp công nhân rõ rệt. Bản chất giai cấp của Đảng
được thể hiện rõ ở mục tiêu, lý tưởng, lập trường, quan điểm của Đảng là của
giai cấp công nhân, hệ tư tưởng của Đảng là hệ tưởng của giai cấp công nhân

đó là chủ nghĩa xã hội khoa học, nguyên tắc tổ chức hoạt động của Đảng phù
hợp theo những nguyên tắc của giai cấp công nhân trong sản xuất công
nghiệp và đấu tranh cách mạng, đó là nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể
lãnh đạo cá nhân phụ trách…Đảng xây dựng đội ngũ của mình theo quan
điểm, lập trường tư tưởng của giai cấp công nhân; Đảng Cộng sản không chỉ
đại biểu trung thành cho lợi ích của giai cấp công nhân mà còn đại biểu trung
thành cho lợi ích của tầng lớp nhân dân lao động trong sự nghiệp cách mạng,
Đảng Cộng sản luôn mang trong mình tinh thần quốc tế vô sản.
C.Mác và Ph.Ăngghen chỉ rõ Đảng Cộng sản của giai cấp công nhân,
mang bản chất giai cấp công nhân, do đó phải đứng trên lập trường giai cấp
10


để xem xét, giải quyết mọi vấn đề. Mọi chủ trương đường lối chiến lược, sách
lược của Đảng đều phải được xuất phát từ lợi ích của giai cấp công nhân và
nhân dân lao động. Làm được như thế Đảng mới thực sự có sức mạnh và lôi
cuốn lực lượng cách mạng to lớn trong cuộc đấu tranh thực hiện sứ mệnh lịch
sử của mình.
CHƯƠNG II. GIÁ TRỊ CỦA NHỮNG QUAN ĐIỂM VỀ ĐẢNG CỦA
C.MÁC VÀ PH.ĂNGGHEN VỚI THỰC TIỄN CÁCH MẠNG VIỆT NAM
Đến với Chủ nghĩa Mác, nghiên cứu sâu sắc những nội dung cơ bản
của học thuyết Mác - Lênin về xây dựng đảng, vận dụng sáng tạo vào điều
kiện thực tiễn của cách mạng Việt Nam. Chủ tịch Hồ chí Minh đã sáng lập và
rèn luyện Đảng Cộng sản Việt Nam, xây dựng thành công Đảng Cộng sản ở
một nước thuộc địa nửa phong kiến.
Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời là sản phẩm của sự kết hợp chủ nghĩa
Mác - Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam.
Ngay từ khi ra đời Đảng ta đã mang bản chất giai cấp công nhân, đồng thời là
đại biểu trung thành cho lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và
của cả dân tộc. Thực tiễn đã chứng minh, trong suốt quá trình lịch sử cách

mạng Việt Nam, từ khi Đảng ra đời, sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết
định mọi thắng lợi của cách mạng. Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng
định, Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân,
đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt
Nam; đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động
và của dân tộc. Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam ghi rõ
Đảng Cộng sản Việt Nam giữ vai trò lãnh đạo nhà nước, lãnh đạo xã hội.
Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, Đảng tiếp tục lãnh đạo nhân dân
ta tiến hành công cuộc đổi mới, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện
đại hoá đất nước. Chính vì vậy đòi hỏi Đảng ta phải luôn giữ vững bản chất
cách mạng - khoa học của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và
vận dụng sáng tạo học thuyết đó, tư tưởng vào điều kiện cụ thể cách mạng
11


nước ta, không ngừng tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng đưa đất nước
vững bước tiến lên chủ nghĩa xã hội.
Đại hội đại biểu lần thứ XI Đảng Cộng sản Việt Nam chỉ rõ: “Kiên
định Chủ nghĩa Mác-Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng sáng tạo và
phát triển phù hợp với thực tiễn Việt Nam, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc
và chủ nghĩa xã hội. Nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ trí tuệ của toàn đảng
và của mỗi cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ chủ chốt các cấp, không dao
động trong bất cứ tình huống nào. Kiên định đường lối đổi mới, chống giáo
điều, bảo thủ, trì trệ hoặc chủ quan, nóng vội, đổi mới vô nguyên tắc ” [4,
255].
Công tác xây dựng và chỉnh đốn đảng hiện nay là vấn đề then chốt, cơ
bản và cấp bách với nhiều nội dung lớn mà đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI
xác định đó là: Nâng cao bản lĩnh chính trị và trình độ trí tuệ của Đảng; kiện
toàn và đổi mới hoạt động của tổ chức cơ sở đảng, nâng cao chất lượng đội
ngũ đảng viên; thực hiện nghiêm túc nguyên tắc tập trung dân chủ trong đảng;

tăng cường quan hệ gắn bó giữa Đảng với nhân dân; nâng cao chất lượng và
hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát; đổi mới tổ chức, bộ máy và công tác cán
bộ; đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng; trong đó vấn đề có tính chất cốt
lõi nhất là không ngừng tăng cường bản chất giai cấp công nhân của Đảng và
thường xuyên xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức.
Tăng cường bản chất giai cấp công nhân là vấn đề có tính nguyên tắc
đối với Đảng Cộng sản nói chung và Đảng ta nói riêng. ở nước ta lợi ích giai
cấp công nhân thống nhất với lợi ích dân tộc, Đảng mang bản chất giai cấp
công nhân, đồng thời Đảng đại biểu cho lợi ích của nhân dân lao dộng và của
cả dân tộc. Thực tế, Đảng đã và đang phấn đấu hy sinh vì lợi ích của giai cấp,
của nhân dân lao động và của cả dân tộc. Bản chất giai cấp công nhân của
Đảng thấm sâu vào tất cả các mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức, tức là cả
trong nền tảng tư tưởng, đường lối chính trị, nguyên tắc tổ chức và mọi mặt
hoạt động của Đảng.
12


Là chính đảng của giai cấp công nhân, đương nhiên, Đảng phải không
ngừng tăng cường bản chất giai cấp công nhân và coi đó là điều kiện quan
trọng để nâng cao bản lĩnh chính trị tư tưởng của Đảng, nhất là trong tình hình
hiện nay không ít cán bộ đảng viên còn dao động về đường lối xây dựng chủ
nghĩa xã hội của nước ta, một bộ phận chưa nhận thức được đầy đủ, có biểu
hiện thờ ơ, phai nhạt lý tưởng, làm việc cầm chừng, đóng góp cho công việc
chung còn hạn chế; còn một bộ phận không nhỏ vi phạm về đạo đức, lối sống,
vi phạm nguyên tắc, điều lệ Đảng, nói và làm trái với đường lối quan điểm
của Đảng. Vì vậy, giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công nhân của
Đảng là nhiệm vụ có ý nghĩa quan trọng hàng đầu đối với Đảng ta hiện nay.
Để giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công nhân của Đảng trong
giai đoạn cách mạng hiện nay nhất thiết phải: kiên định mục tiêu độc lập dân
tộc và chủ nghĩa xã hội, trong bất kỳ tình huống nào cũng không được xa rời

mục tiêu đó; kiên định và vận dụng sáng tạo, góp phần phát triển chủ nghĩa
Mác – Lênin và tư tưởng Hồ chí Minh trong hoạt động của Đảng. Thường
xuyên tổng kết thực tiễn, bổ sung, phát triển lý luận, giải quyết đúng đắn
những vấn đề do cuộc sống đặt ra. Trên cơ sở đó xây dựng đường lối, chủ
trương và các chính sách đúng đắn; Giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ,
thực hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Thường xuyên tự phê bình và
phê bình, giữ gìn sự đoàn kết thống nhất trong Đảng; thường xuyên giáo dục,
bồi dưỡng lập trường, quan điểm, ý thức tổ chức của giai cấp công nhân, xây
dựng đội ngũ cán bộ đảng viên theo quan điểm của giai cấp công nhân; củng
cố mối quan hệ gắn bó máu thịt với nhân dân, tăng cường khối đại đoàn kết
toàn dân, chăm lo đời sống, thực sự phát huy quyền làm chủ của nhân dân;
trung thành với chủ nghĩa quốc tế của giai cấp công nhân, kết hợp sức mạnh
dân tộc với sức mạnh thời.
Thực tiễn, những năm qua chứng tỏ rằng, Đảng ta lấy chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành
động của Đảng là hoàn toàn đúng đắn, chính vì kiên định mục tiêu độc lập
dân tộc và chủ nghĩa xã hội mà Đảng ta giữ vững được vai trò lãnh đạo, đạt
13


được những tiến bộ quan trọng trong công tác xây dựng Đảng và tiếp tục là
nhân tố quyết định thắng lợi của toàn bộ công cuộc đổi mới của đất nước.
Càng đẩy mạnh công cuộc đổi mới và công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng,
chúng ta càng phải quán triệt sâu sắc, kiên quyết giữ vững các vấn đề nguyên
tắc đó.
Kiên định chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ chí Minh vấn đề cốt lõi
là phải học tập nghiên cứu nắm vững tư tưởng cơ bản, vận dụng sáng tạo và
thực tiễn cách mạng và thực tiễn xây dựng Đảng, cùng với việc đấu tranh đập
tan mọi thủ đoạn xuyên tạc chủ nghĩa Mác.
Một trong những bài học lớn trong công tác xây dựng Đảng là Đảng
phải thường xuyên được xây dựng và chỉnh đốn, coi đây là nhiệm vụ then

chốt, có ý nghĩa sống còn của Đảng, của cách mạng. Xây dựng Đảng là làm
cho Đảng thực sự trong sạch vững mạnh, không ngừng nâng cao năng lực
lãnh đạo và sức chiến đấu; chỉnh đốn Đảng là sửa chữa những sai lầm, khuyết
điểm, làm cho Đảng trở lại đúng các nguyên tắc về xây dựng Đảng cả về
chính trị, tư tưởng và tổ chức. Đó là phương châm có ý nghĩa bao quát, chỉ
đạo, nội dung cơ bản của quá trình xây dựng Đảng. Phải kết hợp xây dựng tổ
chức Đảng trong sạch vững mạnh từ cơ sở đến trung ương. Kết hợp xây dựng
tổ chức Đảng vững mạnh với xây dựng đội ngũ cán bộ đảng viên, đổi mới
phương thức lãnh đạo của Đảng, xây dựng mối quan hệ bền vững, gắn bó
giữa Đảng với các tổ chức khác trong hệ thống chính trị.
Đứng trước yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng trong thời kỳ hiện nay, để
xây dựng Đảng ngang tầm với nhiệm vụ, mỗi cán bộ, đảng viên phải tuyệt đối
trung thành và vận dụng sáng tạo tư tưởng của học thuyết Mác về chính đảng
của giai cấp công nhân, đặc biệt cần quán triệt sâu sắc, vận dụng linh hoạt vào
tình hình thực tiễn để xây dựng tổ chức Đảng, đội ngũ đảng viên thực sự vững
vàng, kiên định, trung thành với lý tưởng xã hội chủ nghĩa. Đấu tranh có hiệu
quả chống lại mọi luận điệu thù địch, xuyên tạc, phá hoại chủ nghĩa Mác trên
tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội của các thế lực phản động; kiên quyết giữ
14


vững vai trò lãnh đạo của Đảng, không thực hiện đa đảng đối lập, đa nguyên
về chính trị, góp phần vào việc thực hiện thắng lợi cuộc vận động xây dựng,
chỉnh đốn Đảng trong giai đoạn cách mạng hiện nay. Đồng thời kiên quyết
đấu tranh chống mọi biểu hiện cơ hội chủ nghĩa, lợi dụng chức quyền để tham
ô, tham nhũng…ở một bộ phận cán bộ đảng viên là trách nhiệm chính trị của
toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta, góp phần trực tiếp bảo vệ và phát triển tư
tưởng của C.Mác - Ph.Ăngghen về xây dựng Đảng Cộng sản trong thời đại
ngày nay.

PHẦN KẾT LUẬN

Học thuyết Mác về chính đảng cách mạng của giai cấp công nhân trải
qua quá trình phát triển lâu dài, gắn với những điều kiện lịch sử cụ thể của
cuộc đấu tranh cách mạng của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Sự
phát triển mạnh mẽ và những thắng lợi to lớn mà phong trào cộng sản và công
nhân quốc tế giành được hơn một thế kỷ qua, đã khẳng định tính cách mạng
khoa học và giá trị to lớn của học thuyết Mác về chính đảng của giai cấp công
nhân. Đặc biệt, tư tưởng của C.Mác - Ph.Ăngghen về Đảng Cộng sản là một
tổ chức độc lập mang bản chất giai cấp công nhân rõ rệt. Giá trị sức sống của
chủ nghĩa Mác là ở bản chất cách mạng và khoa học, là thể hiện tính đúng đắn
phổ biến của các hệ thống của các quan điểm tư tưởng, nguyên lý, nguyên tắc
quan điểm triết học, kinh tế chính trị, chủ nghĩa xã hội khoa học và nhiều lĩnh
vực khác.
Hiện nay, cuộc đấu tranh giữa hai hệ tư tưởng diễn ra quyết liệt và tác
động của hệ tư tưởng đối lập đến với cán bộ, đảng viên là điều không thể
15


tránh khỏi. Do vậy, về mặt lý luận, tư tưởng, để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ
xây dựng Đảng. Chúng ta phải giữ vững nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho
mọi hành động của Đảng là Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Nghiên cứu, nắm vững, vận dụng đúng đắn, sáng tạo, bổ sung phát triển tư
tưởng của C.Mác - Ph.Ăngghen về chính đảng cách mạng của giai cấp công
nhân là đòi hỏi khách quan đối với các Đảng Cộng sản, đặc biệt nó còn có ý
nghĩa hết sức to lớn cả về lý luận và thực tiễn, nó còn là cơ sở khoa học đảm
bảo cho việc xây dựng các Đảng Cộng sản thực sự vững mạnh về chính trị, tư
tưởng và tổ chức.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. C.Mác - Ph.Ăngghen toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội,
1995.
2. C.Mác - Ph.Ăngghen toàn tập, tập 6, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội,
1995.
3. C.Mác - Ph.Ăngghen toàn tập, tập 7, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội,
1995.
4. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb Chính trị quốc
gia, Hà Nội, 2011.

16


5. Khoa Xây dựng Đảng và chính quyền nhà nước, Phân viện báo chí tuyên truyền, giới thiệu tác phẩm của C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I.Lênin, Hồ Chí
Minh về xây dựng đảng và chính quyền nhà nước, Nxb Chính trị quốc gia, Hà
Nội, 2001.
6. PGS.TS Tô Huy Rứa; GS, TS Hoàng Chí Bảo; PGS, TS Trần Khắc
Việt; PGS, TS Lê Ngọc Tòng (đồng chủ biên), quá trình đổi mới tư duy lý
luận của đảng từ năm 1986 đến nay, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011.

MỤC LỤC

17