HẬU QUẢ Y TẾ CÔNG CỘNG TRONG THẢM HỌA, đại hoc y tế công cộng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG

HẬU QUẢ Y TẾ CÔNG CỘNG
TRONG THẢM HỌA

06/02/16

1


MỤC TIÊU
Sau khi học xong bài này sinh viên có thể:
1. Hiểu được được những hậu quả y tế công cộng
chung của thảm hoạ
2. Hiểu được một số hậu quả y tế công cộng đặc trưng
cho một số thảm họa tự nhiên

06/02/16

www.hsph.edu.vn

2


Nội dung học tập
• Những hậu quả y tế công cộng chính của
thảm hoạ
• Hậu quả y tế công cộng đặc trưng cho
một số thảm hoạ tự nhiên

06/02/16

www.hsph.edu.vn

3


Phương pháp học tập
• Thuyết trình
• Thảo luận toàn thể
• Thảo luận nhóm

06/02/16

www.hsph.edu.vn

4


CÂU HỎI THẢO LUẬN

Thảm họa có thể gây ra những hậu quả y tế công
cộng nào? Có thể cho ví dụ từ một thảm họa
cụ thể.

www.hsph.edu.vn


HẬU QUẢ Y TẾ CÔNG CỘNG
CỦA THẢM HỌA

www.hsph.edu.vn


Tử vong, chấn thương và bệnh tật
• Thảm họa có thể gây tử
vong, chấn thương,
bệnh tật
• Đối tượng bị ảnh hưởng
nhiều nhất: các nhóm
dễ bị tổn thương (người
già, PNCT, trẻ em…)

www.hsph.edu.vn


Tử vong, chấn thương, bệnh tật
• Các vụ dịch bệnh truyền nhiễm ít khi xảy
ra sau thiên tai
• Số trường hợp mắc bệnh tăng lên chủ yếu
là bệnh đường ruột
• Nguy cơ bệnh truyền nhiễm tăng lên khi
– Thay đổi mật độ dân cư
– Thay đổi sinh thái (hệ thống kiểm soát vector
bị phá vỡ)
– Di dân
– Dịch vụ y tế bị ảnh hưởng/gián đoạn
06/02/16

www.hsph.edu.vn

8


Cơ sở hạ tầng chăm sóc sức khỏe
• Thảm họa có thể phá hủy
bệnh viện, cản trở sự tiếp
cận với các dịch vụ y tế
• Thảm họa có thể phá vỡ
các dịch vụ y tế thường qui
• Thảm họa có thể làm gián
đoạn các hoạt động dự
phòng, chăm sóc sức khỏe
ban đầu

Hậu quả: về lâu dài tăng tỷ
lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong
www.hsph.edu.vn


Môi trường
• Nước uống, vệ sinh nơi ở không đảm bảo
• Thảm họa gây nguy cơ ô nhiễm hóa chất,
dầu
• Thảm họa có thể làm cho các hiểm họa về
môi trường trở nên nghiêm trọng hơn
Hậu quả: tăng tỷ lệ mắc bệnh và tử vong
sớm, giảm chất lượng cuộc sống
www.hsph.edu.vn

Môi trường

06/02/16

www.hsph.edu.vn

11


Môi trường

06/02/16

www.hsph.edu.vn

12


Môi trường
Thảm hoạ tràn dầu tại vịnh Mexico 2010
Một cha xứ đang nổ lực cứu một
con bồ nông bị dầu nhuộm nâu
(đảo Queen Bess,La.) Ông nói
"Cuộc sống của các sinh vật đang
bị hút cạn dần.” Con bồ nông may
mắn này đã được cứu sống.

Một con tôm bơi giữa những hạt
dầu màu nâu sậm. Trứng và ấu
trùng của các loài tôm, cua, cá –

những sản vật nắm chìa khóa của
nền kinh tế địa phương – sẽ chịu
ảnh hưởng lâu dài và khó lường.
06/02/16

www.hsph.edu.vn

13


Ảnh hưởng về tâm lý và hành vi xã hội

Bà mẹ mất con do sập
trường học sau động đất
tại Tứ Xuyên, TQ

www.hsph.edu.vn

• Thảm họa có thể gây hoảng loạng,
tổn thương tê liệt về mặt tinh thần
• Thảm họa có thể khiến người ta lo
lắng,trầm cảm
• Thảm họa có thể dẫn đến hội chứng
rối loạn stress sau tâm chấn (PTSD)
xảy ra trên diện rộng
• Thảm họa có thể dẫn đến các hành
vi xã hội tiêu cực như trộm, cắp,
cướp bóc, hãm hiếp …

Ảnh hưởng về tâm lý và hành vi xã hội

Các nỗ lực tái thiết sau động đất ở Nhật Bản bị cản trở do niềm tin vào
hồn ma (hình ảnh 1 năm sau thảm hoạ)

06/02/16

www.hsph.edu.vn

15


Ảnh hưởng đến nguồn cung cấp
lương thực, thực phẩm
• Làm gián đoạn/làm mất nguồn cung cấp lương
thực, thực phẩm
• Tác động lên chuỗi thức ăn theo các cách
- ảnh hưởng trực tiếp đến tính sẵn có
- gián đoạn hệ thống phân phối
- tác động lên cách tiêu thụ, hấp thu thức ăn
(nhiễm khuẩn đường tiêu hóa)
• Có thể dẫn tới những hậu quả rất nặng nề liên
quan đến dinh dưỡng như nạn đói kéo dài, chết đói
www.hsph.edu.vn


Ảnh hưởng đến nguồn cung cấp
lương thực, thực phẩm

Trẻ em Pakistan đang phải sống

trong điều kiện cực kỳ khó khăn
ngay bên lề đường, phải đối mặt
với dịch bệnh và nạn đói.

06/02/16

www.hsph.edu.vn

Các phụ nữ và trẻ em đang xếp hàng
chờ nhận đồ cứu trợ tại Larkana.

17


Lũ miền trung 2010

06/02/16

www.hsph.edu.vn

18


Di dân quy mô lớn
• Thảm họa có thể gây di dân tự phát hay có tổ chức
với quy mô lớn
• Di dân có thể làm tăng tỷ lệ mắc bệnh và tử vong
• Di dân có thể gây bùng phát các vụ dịch bệnh truyền
nhiễm ở cả quần thể bản địa lẫn quần thể mới di cư
đến

• Dân cư đông đúc và việc xen lẫn người tị nạn từ nơi
khác di cư đến với các quần thể bản địa có thể dẫn tới
thương tích và bạo lực

www.hsph.edu.vn


Di dân quy mô lớn

06/02/16

www.hsph.edu.vn

20


Di dân quy mô lớn

06/02/16

www.hsph.edu.vn

21


CÁC VẤN ĐỀ SỨC KHỎE
ĐẶC TRƯNG CHO TỪNG LOẠI
THẢM HỌA TỰ NHIÊN

www.hsph.edu.vn

CÂU HỎI THẢO LUẬN

Đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng loại
thảm họa đối với một số vấn đề y tế công
cộng (theo mẫu kèm theo)

www.hsph.edu.vn


Động đất
 Thường gây tử vong và
chấn thương với số lượng
lớn.
 3 yếu tố chính quyết định
số lượng thương vong:
- Loại hình (kết cấu nhà)
- Thời gian xảy ra động
đất
- Mật độ dân cư
 Phần lớn nhu cầu y tế
xuất hiện trong 24 giờ đầu
sau khi động đất xảy ra
www.hsph.edu.vn


Gió lớn
• Số lượng tử vong và
chấn thương nhỏ (nếu

không có lũ lụt hay
thủy triều dâng sau đó)
• Cảnh báo sớm sẽ làm
giảm tử vong và chấn
thương, hầu hết
thương tích chỉ ở mức
nhẹ

www.hsph.edu.vn