Tăng cường kiểm soát chi ngân sách xã qua kho bạc nhà nước thạch thất

B ăGIÁOăD CăVÀă ÀOăT O
TR
NGă IăH CăTH NGăLONG
_____________________

H ăvƠătênăh căviên:ăNguy năTh ăBích

T NGăC

NGăKI MăSOÁTăCHIăNGỂNăSÁCHăXÃ

QUAăKHOăB CăNHÀăN

CăTH CHăTH T

LU NăV NăTH CăS ăKINHăDOANHăVÀăQU NăLụ


Hà N i – N m 2015

Thang Long University Libraty


B ăGIÁOăD CăVÀă ÀOăT O
TR
NGă IăH CăTH NGăLONG
_____________________

H ăvƠătênăh căviên:ăNguy năTh ăBích

T NGăC

NGăKI MăSOÁTăCHIăNGỂNăSÁCHăXÃ

QUAăKHOăB CăNHÀăN

CăTH CHăTH T

LU NăV NăTH CăS ăKINHăDOANHăVÀăQU NăLụ
CHUYểNăNGÀNH: TÀIăCHệNHăNGỂNăHÀNG
MÃăS : 60340201

Ng

iăh

ngăd năkhoaăh c:ăPGS,ăTSăNguy năTh ăB t


Hà N i – N m 2015

Thang Long University Libraty


M CăL C

L IăCAMă OAN ..............................................................................................
DANH M CăS ă
DANH M C T
L IM
CH

, B NG BI U.................................................................
VI T T T............................................................................

U .................................................................................................. 1
NGă 1ă :ă NGỂNă SÁCHă XÃă VÀă KI Mă SOÁTă CHI NGỂNă SÁCHă

XÃăQUAăKBNN ............................................................................................... 4
1.1.ăNGỂNăSÁCHăXÃăTRONGăH ăTH NGăNSNN ..............................................................4
1.1.1.NgơnăsáchănhƠăn

c ............................................................................... 4

1.1.1.1.Khái ni m NSNN .....................................................................................................4
1.1.1.2. Vai trò c a NSNN...................................................................................................4
1.1.1.3. H th ng NSNN ......................................................................................................5
1.1.2.ăNgơnăsáchăxưătrongăh ăth ngăNSNN .................................................. 6
1.1.2.1. V trí c a NSX trong h th ng NSNN...................................................................6
1.1.2.2. Vai trò c a NSX trong h th ng NSNN và trong phát tri n kinh t , xã h i
đ a ph ng............................................................................................................................6
1.1.3.ChiăNgơnăsáchăxư .................................................................................... 8
1.1.3.1.Khái ni m ,đ c đi m chi ngân sách xã .................................................................8
1.1.3.2. N i dung chi NSX.................................................................................................10
1.2.ăKI MăSOÁTăCHIăNSXăQUAăKBNNăC PăHUY N ................................................... 12
1.2.1.Kháiăquátăch căn ng,ănhi măv ,ăt ăch căh ăth ngăc aăKBNN ..... 12
1.2.2.ăKi măsoátăchiăNSXăquaăKBNNăc păhuy n ...................................... 17
1.2.2.1.Khái ni m ki m soát chi NSX qua KBNN c p huy n ........................................17
1.2.2.2. S c n thi t c a vi c ki m soát chi NSX qua KBNN c p huy n .................17
1.2.2.3. Nguyên t c ki m soát chi NSX qua KBNN c p huy n .....................................21
1.2.2.4. N i dung và quy trình ki m soát chi NSX qua KBNN c p huy n ...................22

1.2.2.5. Các nhân t

nh h ng t i công tác KSC NSX qua KBNN c p huy n .........33


CH

NGă 2ă :ă TH C TR NGă CỌNGă TÁCă KI Mă SOÁTă CHIă NGỂNă

SÁCHăXÃăQUAăKBNNăTH CH TH T .................................................... 36
2.1.ăT ăCH CăB ăMÁYăVÀăHO Tă
2.1.1.ă

NGăC AăKBNNăTH CHăTH T............ 36

căđi măkinhăt ăxưăh iăhuy năTh chăTh t .................................... 36

2.1.1.1. V trí đ a lý.............................................................................................................36
2.1.1.2.

c đi m v Kinh t xã h i .................................................................................36

2.1.2.ăT ăch căb ămáyăvƠăho tăđ ngăc aăKBNNăTh chăTh t................. 39
2.1.2.1. C c u t ch c KBNN Th ch Th t ....................................................................39
2.2.ă TH Că TR NGă CỌNGă TÁCă KI Mă SOÁTă CHIă NSXă QUAă KBNNă
TH CHăTH T..................................................................................................................................... 42
2.2.1.ăKháiăquátătìnhăhìnhăchiăNSXăquaăKBNNăTh chăTh t.................. 42
2.2.2.ăT ăch căb ămáyăki măsoátăchiăNSXăc aăKBNNăTh chăTh t....... 47
2.2.3.ăC ăs ăphápălỦăc aăki măsoátăchiăNSXăquaăKBNNăTh chăTh t ... 47
2.2.3.1.C s pháp lý c a ki m soát thanh toán chi đ u t ...........................................47

2.2.3.2.C s pháp lý c a ki m soát thanh toán chi th ng xuyên ..............................49
2.2.4.ăN iădungăki măsoátăchiăNSXăquaăKBNNăTh chăTh t .................. 50
2.2.4.1. Ki m soát chi th ng xuyên NSX .......................................................................50
2.2.4.2. Ki m soát chi đ u t NSX ...................................................................................59
2.3.ă ÁNHă GIÁă CHUNGă TỊNHă HỊNHă KI Mă SOÁTă CHIă NSXă QUAă KBNNă
TH CHăTH T ...................................................................................................................................... 65
2.3.1.ăNh ngăk tăqu ăđ tăđ

c .................................................................... 65

2.3.1.1. Trong ki m soát chi th ng xuyên .....................................................................66
2.3.1.2.Trong ki m soát chi đ u t ...................................................................................67
2.3.2.ăNh ngăh năch ,ătr ăng iătrongăki măsoátăchiăNSXăvƠănguyênănhơnă
ch ăy u............................................................................................................. 68
2.3.2.1. Nh ng h n ch .....................................................................................................68
2.3.2.2. Nh ng tr ng i trong th c hi n ch đ ki m soát chi NSX: ............................69

Thang Long University Libraty


2.3.2.3. Nh ng nguyên nhân ch y u...............................................................................73
CH

NGă 3ă :ă GI Iă PHÁPă T NGă C

NG KI Mă SOÁTă CHIă NGỂNă

SÁCHăXÃăQUAăKBNNăTH CH TH T .................................................... 77
3.1.ăM CăTIểU,ă

NHăH

NGăT NGăC

NGăKI MăSOÁTăCHIăNSXăQUAă

KBNNăTH CHăTH T....................................................................................................................... 77
3.1.1. M cătiêuăki măsoátăchiăquaăKBNNăTh chăTh t ............................ 77
3.1.2.ă nhăh

ngăki măsoátăchiăNSXăquaăKBNNăTh chăTh t ............. 78

3.2.ă GI Iă PHÁPă T NGă C

NGă CỌNGă TÁCă KI Mă SOÁTă CHI NSX QUA

KBNNăTH CHăTH T....................................................................................................................... 81
3.2.1.ăPhơnăcôngărõărƠngătráchănhi măph iăh păki măsoátăchiăNSX ..... 82
3.2.2.ăT ngăc

ngăs ăph iăh păgi aăcácăc ăquanăch căn ngătrongăki mă

soátăchiăNSX ................................................................................................... 83
3.2.3.ăT ngăc

ngăki măsoátăchiăth

ngăxuyên ........................................ 84

3.2.4.ăT ngăc

ngăki măsoátăchiăđ uăt ..................................................... 89

3.2.5.ăHoƠnăthi năt ăch căb ămáy,ăconăng

i ............................................ 92

3.2.6.ă Phátă tri n,ă s ă d ngă vƠă v nă hƠnhă cóă hi uă qu ă cácă ch

ngă trìnhă

ph năm mătrongăki măsoátăchiăNSX........................................................... 93
3.2.7.ăNơngăcaoăỦăth căch păhƠnhăch ăđ ăchiăngơnăsáchăc aăcácăxư ...... 95
3.3.ăM TăS ăKI NăNGH ................................................................................................................ 95
3.3.1. Ki năngh ăv iăB ătƠiăchính ................................................................. 95
3.3.2.ăKi năngh ăv iăKhoăb căNhƠăn

cătrungă

ng ................................ 96

3.3.3.ăKi năngh ăv iăS ătƠiăchínhăHƠăN i. ................................................... 96
3.3.4. Ki năngh ăđ iăv iăUBNDăcácăxư, th ătr n,ăđ năv ăs ăd ngăngơnăsách....... 97
K T LU N .................................................................................................... 98
TÀIăLI U THAM KH O ............................................................................ 99


L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan b n lu n v n này là công trình nghiên c u khoa
h c đ c l p c a tôi, không trùng l p v i các công trình nghiên c u khác đã

công b . Các s li u, k t qu nêu trong lu n v n là trung th c và có ngu n
g c rõ ràng.
Tácăgi ălu năv n

Nguy năTh ăBích

Thang Long University Libraty


DANH M CăS ă
STT

B ng

1

S đ 1

, B NG BI U
N i dung

Quy trình ki m soát chi th

Trang
ng xuyên NSX

28

qua KBNN c p huy n
2

S đ 2

Quy trình ki m soát chi đ u t NSX qua

32

KBNN c p huy n
3

S đ 3

3

Bi u 2.1

4

Bi u 2.2

5

Bi u 2.3

6

Bi u 2.4

7

Bi u 2.5

8

Bi u 2.6

T ch c b máy KBNN Th ch Th t
Tình hình th c hi n chi NSNN các c p qua
KBNN Th ch Th t t n m 2011-2014
C c u chi NSX trên đ a bàn qua KBNN
Thach Th t
T ng h p tình hình c c u chi th

ng xuyên

NSX n m 2011-2014
Tình hình ki m soát chi th

ng xuyên NSX

qua KBNN Th ch Th t t n m 2011-2014
B ng t ng h p d toán chi th

ng xuyên NSX

cu i n m h y b
Tình hình ki m soát chi đ u t NSX qua
KBNN Th ch Th t t n m 2011-2014

40

43

46

56

58

59

63

Tình hình b sung và đi u ch nh d toán chi
9

Bi u 2.7

th

ng xuyên, b sung d toán chi đ u t t i
KBNN Th ch Th t t n m 2011-2014

65


DANH M C T

VI T T T

1

H ND

H i đ ng nhân dân

2

KBNN

Kho B c Nhà N

3

KSC

Ki m soát chi

3

NSNN

Ngân sách nhà n

4

NSX

Ngân sách Xã

5

NSTW

Ngân sách Trung

ng

6

NS P

Ngân sách đ a ph

ng

7

NSTP

Ngân sách Thành ph

8

UBND

9

V T

V nđ ut

10

TTSP

Thanh toán song ph

11

TT TLN

Thanh toán đ u t liên ngành

12

TABMIS

H th ng thông tin qu n lỦ ngân sách và
nghi p v Kho b c

c
c

y ban nhân dân
ng

Thang Long University Libraty


L IM

U

1.Tínhăc păthi tăc aăđ ătƠi
Công tác ki m soát thanh toán chi tr các kho n chi NSNN qua KBNN là
khâu cu i cùng đ hoàn thành quy trình qu n lỦ chi NSNN, v i m c tiêu là các
kho n chi NSNN ph i đ m b o đúng m c đích, đúng ch đ , tiêu chu n, đ nh
m c, có k ho ch và đ t hi u qu cao. Ngân sách xã là m t c p ngân sách n m
trong h th ng NSNN, nó g n li n v i vi c duy trì các ho t đ ng c a h th ng
quy n l c qu n lỦ nhà n c

c p xã v i đ u m i là các ban ngành đoàn th , các

t ch c chính tr , xã h i trong m t đ a ph

ng. M i qu c, m i đ a ph ng m nh

hay y u ph thu c r t l n vào ngu n l c ngân sách. M t trong nh ng gi i pháp đ
t ng ngu n l c ngân sách chính là ph i qu n lỦ chi ngân sách th t t t và có hi u
qu .
Chính vì v y t ng c

ng ki m soát ho t đ ng chi NSNN luôn là v n đ

th ng nh t c a m i qu c gia mà tr

c h t là ki m soát và qu n lỦ ch t ch chi

tiêu c a b máy nhà n c. Trong th i gian qua công tác ki m soát chi NSX qua
KBNN Th ch Th t đã đ t đ

c nh ng k t qu nh t đ nh. Tuy nhiên, tình hình s

d ng ngân sách xã hi n nay còn nhi u b t h p lỦ, vi c qu n lỦ và ki m soát chi
NSX trong th i gian qua v n còn nhi u h n ch , b t c p, tình tr ng chi tiêu sai ch
đ , v t đ nh m c, đ n giá so v i quy đ nh, không đúng v i d toán đ c giao,
gây lãng phí, th t thoát ti n và tài s n nhà n

c.

Vi c qu n lỦ chi tiêu, s d ng NSNN ti t ki m và hi u qu là trách nhi m
c a các c p, các ngành, các đ n v s d ng NSNN trong đó có h th ng Kho b c
nhà n c.V i ch c n ng qu n lỦ qu ngân sách t i đ a ph ng, Kho b c nhà n c
Th ch Th t có nhi m v t ng c ng ki m soát chi ngân sách các c p, đóng vai trò
là “ m t xích” quan tr ng trong vi c ki m soát m i kho n chi NSNN đ c p phát
thanh toán cho các đ i t ng th h

ng theo đúng lu t NSNN.
1


Xu t phát t nh ng lỦ do nêu trên, tác gi chon đ tài : “ăT ngăc

ngă

ki măsoátăchiăngơnăsáchăxưăquaăKBNNăTh chăTh t”ăđ nghiên c u nh m
góp ph n làm rõ c ch qu n lỦ và t ng c

ng ki m soát chi ngân sách xã qua

KBNN Th ch Th t đ nâng cao hi u qu chi NSNN.
2.ăM căđíchănghiênăc u:
Trên c s lỦ lu n nh ng v n đ c b n v qu n lỦ và ki m soát chi
NSNN qua KBNN, lu n v n đi sâu phân tích, đánh giá th c tr ng và nh ng
h n ch c a công tác ki m soát chi NSNN các xã trên đ a bàn huy n qua
KBNN Th ch Th t trong th i gian qua. T đó đ xu t nh ng ph

ng h

ng,

gi i pháp ch y u, cùng các đi u ki n th c hi n nh m hoàn thi n và t ng
c

ng ki m soát chi NS c p xã trên đ a bàn huy n Th ch Th t trong th i gian

t i.
3.

iăt
it

ng,ăph măviănghiênăc u:
ng nghiên c u là nghi p v ki m soát chi NSNN bao g m các

kho n chi th

ng xuyên và chi đ u t XDCB c a các xã trên đ a bàn qua

KBNN Th ch Th t.

Ph m vi nghiên c u là ho t đ ng chi NSNN c a các xã trên đ a bàn qua
KBNN Th ch Th t ki m soát chi v i s li u chi NSNN các xã t n m 2011
đ n n m 2014.
4. Ph

ngăphápănghiênăc u:

Tác gi s d ng t ng h p các ph

ng pháp nghiên c u: ph

ng pháp

th ng kê, t ng h p, nghiên c u lỦ thuy t và v n d ng các v n b n quy ph m
pháp lu t, ph

ng pháp phân tích s li u, so sánh, đ i chi u, suy lu n đ đánh

giá t ng h p ph c v quá trình nghiên c u.

2

Thang Long University Libraty


5.ăC uătrúcăc aălu năv nă:
Trên c s đ i t

ng, ph m vi nghiên c u c a đ tài, lu n v n đ

ck t

c u g m các ph n: ngoài ph n m đ u, k t lu n, n i dung lu n v n có 3
ch

ng, bao g m :
Ch

ngă1ă:ăNgơnăsáchăxưăvƠăki măsoátăchiă ngơnăsáchăxưăquaăKhoă

b cănhƠăn
Ch

c
ngă 2ă :ă Th că tr ngă ki mă soátă chiă Ngơnă sáchă xưă quaă KBNNă

Th chăTh tă
Ch

ngă3ă :ă Gi iă phápă t ngă c

ngă ki mă soátă chiă NSX qua KBNN

Th chăTh t

3


CH

NG 1ă:ăNGỂN SÁCHăXÃăVÀăKI MăSOÁTăCHI NGỂNă

SÁCHăXÃăQUAăKBNN
1.1. NGỂNăSÁCHăXÃăTRONGăH ăTH NGăNSNN
1.1.1.NgơnăsáchănhƠăn

c

1.1.1.1.Khái ni m NSNN
Theo quy đ nh t i đi u 1 c a lu t ngân sách nhà n
n

c là toàn b các kho n thu, chi c a Nhà n

có th m quy n quy t đ nh và đ

c đã đ

c : “ Ngân sách nhà
c c quan nhà n

c

c th c hi n trong m t n m đ b o đ m th c

hi n các ch c n ng, nhi m v c a Nhà n

c”.[22]

1.1.1.2. Vai trò c a NSNN

Trong m i ch đ xã h i,Ngân sách Nhà n

c có vai trò đ m b o

ngu n tài chính đ th c hi n các ch c n ng, nhi m v c a Nhà n
quy n, duy trì s t n t i c a h th ng chính tr t Trung
Trong đi u ki n c a n n kinh t th tr
công c quan tr ng đ nhà n

ng.
c là

c th c hi n đi u ti t v mô n n kinh t Qu c
ng và n đ nh kinh t v

mô, kh c ph c nh ng khi m khuy t c a kinh t th tr

Ngân sách Nhà n

ng t i đ a ph

ng, Ngân sách Nhà n

dân, thúc đ y s phát tri n v kinh t , t o đà t ng tr
b ng xã h i, b o v môi tr

c công

ng, th c hi n công

ng.
c đ u t cho s phát tri n, thúc đ y s t ng tr

ng

n đ nh và đi u khi n n n kinh t v mô. Ngoài vi c đ m b o ngân sách cho
chi th

ng xuyên, Nhà n

c c n ph i tác đ ng vào quá trình phát tri n kinh t

b ng các k ho ch ng n h n, trung h n ho c k ho ch dài h n. V i Ủ ngh a
đó, ti m l c tài chính c a Nhà n

c ph i đ m nh đ m b o cho Nhà n

c ch

đ ng th c hi n chính sách tài khoá n i l ng ho c th t ch t, th c hi n kích c u
đ u t , tiêu dùng nh m thúc đ y t ng tr

ng kinh t .

4

Thang Long University Libraty


Hi n nay trong n n kinh t n ng đ ng, th i k kinh t Vi t Nam h i

nh p v i các n n kinh t trên toàn c u, vi c s d ng Ngân sách Nhà n

cđ

tác đ ng vào n n kinh t là h t s c quan tr ng. Do đó lu t ngân sách c ng c n
ph i đ

c s a đ i, b sung cho hoàn thi n đ đáp ng đúng yêu c u là vài trò

thúc đ y s phát tri n và n đ nh cho m t n n kinh t n ng đ ng c a n

c ta

hi n nay.
Ngân sách Nhà n

c v i t cách là m t công c tài chính v mô s c

bén, nh y c m, hi u qu đ Nhà n
v y, Nhà n

c can thi p, đi u ch nh n n kinh t . Do

c c n ph i n m ch c c ch tác đ ng c a thu, chi ngân sách đ i

v i kinh t thông qua nh n th c đ y đ và làm ch c ch tác đ ng c a hi u
ng kích thích kinh t c a Ngân sách Nhà n
đ y t ng tr
n

c đ t ng c

ng vai trò thúc

ng, n đ nh và đi u khi n kinh t v mô c a Ngân sách Nhà

c.
Song song v i vi c chi đ m b o cho ho t đ ng c a h th ng chính tr ,

đ u t cho phát tri n đem l i nh ng thành t u to l n. Nhi m v quan tr ng
không kém là nh ng khi m khuy t mà n n kinh t th tr
tr

ng đã t o ra là môi

ng sinh thái ô nhi m, s m t cân đ i v c h i phát tri n kinh t - xã h i,

s chênh l ch gi a các vùng mi n trong c n
tr ng ô nhi m môi tr

c. Vì v y đ gi m b t tình

ng và đ m b o công b ng xã h i thì Ngân sách Nhà

n

c c n có các bi n pháp nh m gi i quy t các h u qu do n n kinh t th

th

ng đã đem l i cho xã h i.
1.1.1.3. H th ng NSNN
H th ng Ngân sách Nhà n

t

c Vi t Nam đ

ng ng v i h th ng b máy qu n lỦ nhà n
- Ngân sách Trung

ng

- Ngân sách t nh, thành ph
- Ngân sách qu n, huy n
5

c phân c p thành 4 c p

c c a Vi t Nam g m :


- Ngân sách xã, ph

ng, th tr n

Trong đó Ngân sách Trung
hi n các nhi m v chi n l

ng đóng vai trò ch đ o đ m b o th c

c quan tr ng c a qu c gia, ngân sách xã, ph

ng,

th tr n đóng vai trò là ngân sách c p c s , ngân sách c p t nh, thành ph ,
qu n huy n đóng vai trò trung gian.
1.1.2.ăNgơnăsáchăxưătrongăh ăth ngăNSNN
1.1.2.1. V trí c a NSX trong h th ng NSNN
Ngân sách xã (NSX) là c p cu i cùng trong phân c p qu n lỦ ngân sách
Nhà n

c (NSNN). NSX bao g m toàn b các kho n thu, nhi m v chi đ

c

quy đ nh trong d toán m t n m do H i đ ng nhân dân (H ND) xã quy t
đ nh và giao cho

y ban nhân dân (UBND) xã th c hi n nh m đ m b o các

ch c n ng nhi m v c a chính quy n xã. NSX có vai trò r t quan tr ng trong
đ i s ng c a ng

i dân, đ c bi t đ i v i ng

Ngân sách xã mang tính ch t “ l

i dân nông thôn.

ng tính ”. Xã v a là m t c p ngân

sách, t cân đ i thu chi, xã c ng là đ n v tr c ti p chi tiêu. Hay nói cách
khác, xã v a là m t c p ngân sách, v a là đ n v d toán, nó không có đ n v
d toán tr c thu c, nó v a t o ngu n thu v a ph i phân b nhi m v chi.
1.1.2.2. Vai trò c a NSX trong h th ng NSNN và trong phát tri n
kinh t , xã h i

đ a ph

ng

Ngân sách xã v a là m t c p trong h th ng NSNN, v a là m t c p
ngân sách c s , nó có vai trò h t s c quan tr ng đ i v i chính quy n c p xã.
th c hi n đ

c ch c n ng, nhi m v c a chính quy n c p xã thì đòi h i

ph i có ngu n tài chính đ m nh đ th c hi n các ho t đ ng kinh t , xã h i
xã, góp ph n th c hi n m c tiêu phát tri n kinh t - xã h i c a
Nhà n

ng và

c. C th :
Th nh t, NSX cung c p các ph

ho t đ ng c a b máy Nhà n

c

ng ti n v t ch t cho s t n t i và

c s . Thông qua thu NSX đã t p trung
6

Thang Long University Libraty


ngu n l c đ đáp ng nhu c u chi tiêu

c p xã nh chi l

ng, sinh ho t phí,

chi cho qu n lỦ hành chính, mua s m các trang thi t b v n phòng…
Th hai, NSX là công c đ đi u ch nh, kích thích m i ho t đ ng c a
xã đi đúng h

ng, đúng chính sách, ch đ và t ng c

ng m c tiêu phát tri n

kinh t - xã h i, công b ng trên đ a bàn xã. B ng vi c đ ra h th ng lu t
pháp, h th ng thu đã ki m tra, ki m soát đi u ch nh l i các ho t đ ng s n
xu t kinh doanh, d ch v trên đ a bàn xã, ch ng l i các ho t đ ng kinh t phi
pháp, tr n thu và các ngh a v đóng góp khác.
Th ba, NSX góp ph n quan tr ng trong vi c xây d ng k t c u h t ng
nông thôn v i ph

ng châm “Nhà n

thông liên thôn, liên xã đ

c và nhân dân cùng làm” h th ng giao

c xây d ng m i và nâng c p th

đó các c m dân c d n d n đ

ng xuyên, nh

c hình thành, tác đ ng đ n s phát tri n và

giao l u kinh t . Kinh t nông thôn t ng b

c có s chuy n d ch t kinh t

thu n nông sang n n kinh t s n xu t hàng hóa, b m t c a làng xã t ng b
đ

c đ i m i v v t ch t và tinh th n, ng

i dân đ

ch

c

ng l i ích xã h i

l n h n t giáo d c, y t .
Th t , NSX góp ph n th c hi n t t công tác v n hóa xã h i

nông

thôn.
- V i các kho n chi NSX ho t đ ng v n hóa, thông tin, th d c th
thao…đ

c quan tâm góp ph n nâng cao đ i s ng v n hóa c a ng

i dân

thôn xã.
Chi NSX đ xây d ng và phát tri n h th ng truy n thông
m mang v n hóa nh n th c c a con ng

xã nh m

i, lo i b nh ng h t c, xây d ng

nông thôn m i.
- Thông qua các kho n chi nh : chi th m h i, chi t ng quà nh ng gia
đình có công v i cách m ng, chi tr c p cho các gia đình th
chi c u t xã h i… đ

c th c hi n th
7

ng binh li t s ,

ng xuyên và đ y đ , NSX còn giúp


chính quy n đ a ph
sách xã h i t i đ a ph

ng gi i quy t đ

c các v n đ liên quan đ n các chính

ng..

NSX đ m b o tài chính cho chính quy n xã có th ch đ ng khai thác
nh ng th m nh có s n đ phát tri n kinh t , th c hi n các chính sách xã h i,
gi gìn an ninh tr t t trên đ a bàn xã. Ngân sách xã tr c ti p g n v i ng
dân, tr c ti p gi i quy t toàn b m i quan h v l i ích gi a Nhà n

i

cv i

dân. Chính vì v y, NSX là ti n đ đ ng th i là h qu trong quá trình qu n lỦ
kinh t - xã h i c a Nhà n

c.

1.1.3.ChiăNgơnăsáchăxư
1.1.3.1.Khái ni m ,đ c đi m chi ngân sách xã

Khái ni m v chi NSX :
Ngân sách xã là m t c p ngân sách c s trong h th ng NSNN, nó đ i
di n và đ m b o tài chính cho chính quy n xã có th ch đ ng khai thác
nh ng th m nh có s n đ phát tri n kinh t , th c hi n các chính sách xã h i,
gi gìn an ninh tr t t trên đ a bàn xã. Ngân sách xã tr c ti p g n v i ng
dân, tr c ti p gi i quy t toàn b m i quan h v l i ích gi a Nhà n

i

cv i

dân. Chính vì v y, NSX là ti n đ đ ng th i là h qu trong quá trình qu n lỦ
kinh t - xã h i c a Nhà n

c.

Có th hi u m t cách khái quát nh t v b n ch t kinh t c a chi NSX
nh sau: chi NSX là h th ng các quan h kinh t phát sinh trong quá trình
phân ph i và s d ng qu ti n t c a chính quy n Nhà n

c c p xã nh m

ph c v cho vi c th c hi n các ch c n ng, nhi m v c a Nhà n
trong khuôn kh đã đ

cc pc s

c phân công, phân c p qu n lỦ.

c đi m chi ngân sách xã :

Là m t c p ngân sách trong h

th ng NSNN nên NSX c ng

mang đ y đ các đ c đi m chung c a ngân sách các c p chính quy n đ a
ph

ng, đó là:
8

Thang Long University Libraty


-

c phân c p ngu n thu, nhi m v chi theo quy đ nh c a pháp lu t.

-

c qu n lỦ và đi u hành theo d toán và theo ch đ , tiêu chu n,

đ nh m c do c quan có th m quy n quy đ nh.
- Ho t đ ng c a ngân sách xã luôn g n ch t v i ho t đ ng c a chính
quy n Nhà n

c c p xã, tác đ ng chi NSX mang tính toàn di n v kinh t ,

chính tr , v n hóa xã h i.
- Các kho n chi ngân sách xã mang tính c p phát không hoàn l i.
- Qu n lỦ ngân sách xã nh t thi t ph i tuân theo m t chu trình ch t ch

và khoa hoc. Các ch tiêu thu chi NSX luôn mang tính pháp lỦ (ngh a là các
ch tiêu này đ

c quy đ nh b ng v n b n pháp lu t và đ

c pháp lu t đ m

b o th c hi n).
Tuy nhiên, v i v trí là c p cu i cùng trong h th ng NSNN, Ngân sách
xã c ng có nh ng đ c đi m riêng t o nên s khác bi t c n b n v i các c p
ngân sách khác. Các đ c đi m riêng đó là :
Ngân sách xã v a là m t c p ngân sách c s trong h th ng ngân sách
nhà n

c, xã là m t đ n v tr c ti p s d ng kinh phí.

nh h

c đi m riêng này có

ng không nh đ n vi c thi t l p các chính sách trong qu n lỦ ngân

sách xã
M t là, NSX là m t lo i qu ti n t c a c quan chính quy n Nhà n
c p c s . Ho t đ ng c a qu đ

c th hi n trên hai ph

c

ng di n: huy đ ng

ngu n thu vào qu g i là thu NSX, phân ph i và s d ng qu g i là chi NSX.
Thu NSX đ

c hình thành ch y u t các kho n thu nh phát sinh trên đ a

bàn xã (các kho n phí, l phí). Quy mô các kho n thu t i xã th
không n đ nh, còn l i ch y u là đ
NSX đ

ng r t nh và

c b sung t ngân sách c p trên. Chi

c s d ng ch y u ph c v cho các nhu c u t i xã.

Hai là, đ ng sau quan h thu chi NSX là quan h l i ích phát sinh trong
quá trình thu chi NSNN gi a hai ch th : m t bên là l i ích chung c a c ng
9


đ ng c p c s mà đ i di n là chính quy n c p xã, m t bên là các ch th
kinh t xã h i
Ba là, NSX- Ngân sách thu c chính quy n nhà n

c c p c s - là m t

c p ngân sách, chính quy n c p xã l i là m t đ n v d toán đ c bi t cu i
cùng (d

h

i nó không có đ n v d toán tr c thu c).

c đi m này có nh

ng chi ph i l n đ n quá trình t ch c l p, ch p hành và quy t toán NSX.

Xã là đ n v c s trong h th ng t ch c b máy Nhà n
ti p v i ng

i dân và ch u trách nhi m v kinh t xã h i c a đ a ph

máy qu n lỦ, đi u hành NSX là nh ng ng
nhi u nh h

c, g n bó tr c

i t i đ a ph

ng. B

ng đó, đi u này ít

ng t i x lỦ công vi c khi có s n m i quan h thân quen, n

nang. H n n a, trình đ , n ng l c c a cán b qu n lỦ NSX còn nhi u h n ch .
Chính vì v y, nghiên c u công tác qu n lỦ NSX tuy không ph i là công
vi c m i đ t ra song l i vô cùng c n thi t đ tìm ra nh ng gi i pháp h u hi u
nh t nh m nâng cao hi u qu s d ng ngân sách trong đi u ki n hi n nay.

1.1.3.2. N i dung chi NSX
Ngân sách xã là m t b ph n c a ngân sách nhà n

c. Ngân sách xã do

U ban nhân dân xã xây d ng và qu n lỦ, H i đ ng nhân dân xã quy t đ nh
và giám sát.Chi ngân sách xã g m: chi đ u t phát tri n và chi th
a. Chi th

ng xuyên NSX : Bao g m các kho n chi :

* Chi cho ho t đ ng c a các c quan nhà n
Ti n l

ng xuyên.

c

xã :

ng, ti n công cho cán b , công ch c c p xã;

Sinh ho t phí đ i bi u H i đ ng nhân dân;
Các kho n ph c p khác theo quy đ nh c a Nhà n

c;

Công tác phí; Chi v ho t đ ng, v n phòng, nh : chi phí đi n, n

c,

v n phòng ph m, phí b u đi n, đi n tho i, h i ngh , chi ti p tân, khánh ti t;
Chi mua s m, s a ch a th

ng xuyên tr s , ph

ng ti n làm vi c;

Chi khác theo ch đ quy đ nh.
10

Thang Long University Libraty


* Kinh phí ho t đ ng c a c quan

ng c ng s n Vi t Nam

* Kinh phí ho t đ ng c a các t ch c chính tr - xã h i
T qu c Vi t Nam,

xã.

xã (M t tr n

oàn Thanh niên C ng s n H Chí Minh, H i C u chi n

binh Vi t Nam, H i Liên hi p Ph n Vi t Nam, H i Nông dân Vi t Nam)
sau khi tr các kho n thu theo đi u l và các kho n thu khác (n u có).
*

óng b o hi m xã h i, b o hi m y t cho cán b xã và các đ i t

ng

khác theo ch đ quy đ nh.
* Chi cho công tác dân quân t v , tr t t an toàn xã h i:
Chi hu n luy n dân quân t v , các kho n ph c p huy đ ng dân quân
t v và các kho n chi khác v dân quân t v thu c nhi m v chi c a ngân
sách xã theo quy đ nh c a Pháp l nh v dân quân t v ;
Chi th c hi n vi c đ ng kỦ ngh a v quân s , công tác ngh a v quân s
khác thu c nhi m v chi c a ngân sách xã theo quy đ nh c a pháp lu t;
Chi tuyên truy n, v n đ ng và t ch c phong trào b o v an ninh, tr t t
an toàn xã h i trên đ a bàn xã;
Các kho n chi khác theo ch đ quy đ nh.
* Chi cho công tác xã h i và ho t đ ng v n hoá, thông tin, th d c th
thao do xã qu n lỦ:
Tr c p hàng tháng cho cán b xã ngh vi c theo ch đ quy đ nh
(không k tr c p hàng tháng cho cán b xã ngh vi c và tr c p thôi vi c 1
l n cho cán b xã ngh vi c t ngày 01/01/1998 tr v sau do t ch c b o
hi m xã h i chi); chi th m h i các gia đình chính sách; c u t xã h i và công
tác xã h i khác;
Chi ho t đ ng v n hoá, thông tin, th d c, th thao, truy n thanh do xã
qu n lỦ.

11


* Chi s nghi p giáo d c: H tr các l p b túc v n hoá, tr c p nhà
tr , l p m u giáo, k c tr c p cho giáo viên m u giáo và cô nuôi d y tr do

xã, th tr n qu n lỦ (đ i v i ph

ng do ngân sách c p trên chi).

* Chi s nghi p y t : H tr chi th

ng xuyên và mua s m các kho n

trang thi t b ph c v cho khám ch a b nh c a tr m y t xã.
* Chi s a ch a, c i t o các công trình phúc l i, các công trình k t c u
h t ng do xã qu n lỦ nh : tr
v n hoá, th vi n, đài t

ng h c, tr m y t , nhà tr , l p m u giáo, nhà

ng ni m, c s th d c th thao, c u, đ

thông, công trình c p và thoát n

c công c ng,...; riêng đ i v i th tr n còn có

nhi m v chi s a ch a c i t o v a hè, đ
viên, cây xanh... (đ i v i ph

ng giao

ng ph n i th , đèn chi u sáng, công

ng do ngân sách c p trên chi).

H tr khuy n khích phát tri n các s nghi p kinh t nh : khuy n nông,
khuy n ng , khuy n lâm theo ch đ quy đ nh.
* Các kho n chi th

ng xuyên khác

xã theo quy đ nh c a pháp lu t.

b. Chi đ u t NSX g m :
- Chi đ u t xây d ng các công trình k t c u h t ng kinh t xã h i c a
xã, không có kh n ng thu h i v n theo phân c p c a t nh.
- Chi đ u t xây d ng các công trình k t c u h t ng kinh t xã h i c a
xã t ngu n huy đ ng đóng góp c a các t ch c cá nhân cho t ng d án theo
quy đ nh c a pháp lu t, do H ND xã quy t đ nh đ a vào NSX
qu n lỦ.
- Các kho n chi đ u t phát tri n khác theo quy đ nh c a pháp lu t.
1.2. KI MăSOÁTăCHIăNSXăQUAăKBNNăC PăHUY N
1.2.1.Kháiăquátăch căn ng,ănhi măv ,ăt ăch căh ăth ngăc aăKBNN
Kho b c Nhà n

c là c quan tr c thu c B Tài chính, th c hi n ch c

n ng tham m u, giúp B tr
sách nhà n

ng B Tài chính qu n lỦ nhà n

c, các qu tài chính nhà n

c v qu ngân

c và các qu khác c a Nhà n

c

12

Thang Long University Libraty


đ

c giao qu n lỦ; qu n lỦ ngân qu ; t ng k toán nhà n

huy đ ng v n cho ngân sách nhà n

c; th c hi n vi c

c và cho đ u t phát tri n thông qua hình

th c phát hành trái phi u Chính ph theo quy đ nh c a pháp lu t.
Kho b c Nhà n
* Trình B tr

c th c hi n các nhi m v , quy n h n sau đây:
ng B Tài chính đ trình Chính ph , Th t

ng Chính

ph xem xét, quy t đ nh:

- Các d án lu t, d th o ngh quy t c a Qu c h i, d án pháp l nh, d
th o ngh quy t c a U ban Th

ng v Qu c h i; d th o ngh đ nh c a

Chính ph ; d th o quy t đ nh c a Th t
c a Kho b c Nhà n
- Chi n l

ng Chính ph v l nh v c qu n lỦ

c;

c, quy ho ch, ch

ng trình m c tiêu qu c gia, ch

ng trình

hành đ ng, đ án, d án quan tr ng v qu n lỦ qu ngân sách nhà n
qu tài chính nhà n
* Trình B tr

c và các qu khác c a Nhà n

c, các

c.

ng B Tài chính xem xét, quy t đ nh:

- D th o thông t và các v n b n khác v l nh v c qu n lỦ c a Kho
b c Nhà n

c;

- K ho ch ho t đ ng hàng n m c a Kho b c Nhà n
* Ban hành v n b n h

c.

ng d n chuyên môn, nghi p v , v n b n quy

ph m n i b , v n b n cá bi t thu c ph m vi qu n lỦ c a Kho b c Nhà n
* T ch c th c hi n các v n b n quy ph m pháp lu t, chi n l
ho ch, k ho ch, ch
sách nhà n
khi đ

c.
c, quy

ng trình, d án, đ án thu c l nh v c qu n lỦ qu ngân

c, các qu tài chính nhà n

c và các qu khác c a Nhà n

c sau

c c p có th m quy n ban hành ho c phê duy t.
* Tuyên truy n, ph bi n, giáo d c pháp lu t v l nh v c qu n lỦ c a

Kho b c Nhà n

c.

* Qu n lỦ qu ngân sách nhà n
khác đ

c, qu tài chính nhà n

c giao theo quy đ nh c a pháp lu t:
13

c và các qu


- T p trung và ph n ánh đ y đ , k p th i các kho n thu ngân sách nhà
n

c; t ch c th c hi n vi c thu n p vào qu ngân sách nhà n

c các kho n

ti n do các t ch c và cá nhân n p t i h th ng Kho b c Nhà n

c; th c hi n

h ch toán s thu ngân sách nhà n

Lu t Ngân sách Nhà n

c cho các c p ngân sách theo quy đ nh c a

c và c a các c quan nhà n

c có th m quy n;

- Ki m soát, thanh toán, chi tr các kho n chi c a ngân sách nhà n
và các ngu n v n khác đ

c

c giao theo quy đ nh c a pháp lu t;

- Qu n lỦ qu ngo i t t p trung c a ngân sách nhà n

c, đ nh k công

b t giá h ch toán ph c v cho vi c h ch toán các kho n thu chi ngân sách
nhà n

c b ng ngo i t ;
- Qu n lỦ, ki m soát và th c hi n nh p, xu t các qu tài chính nhà n

và các qu khác do Kho b c Nhà n
t m gi , t ch thu, kỦ c
n

c

c qu n lỦ; qu n lỦ các kho n t m thu,

c, kỦ qu , th ch p theo quy t đ nh c a c quan nhà

c có th m quy n;
- Qu n lỦ tài s n qu c gia quỦ hi m đ

quan nhà n
c a Nhà n

c giao theo quy t đ nh c a c

c có th m quy n; qu n lỦ ti n, tài s n, các lo i ch ng ch có giá
c và c a các đ n v , cá nhân g i t i Kho b c Nhà n

c.

c trích tài kho n c a t ch c, cá nhân m t i Kho b c Nhà n

-

c

đ n p ngân sách nhà n

c ho c áp d ng các bi n pháp hành chính khác đ

thu cho ngân sách nhà n

c theo quy đ nh c a pháp lu t; t ch i thanh toán,

chi tr các kho n chi không đúng, không đ các đi u ki n theo quy đ nh c a
pháp lu t.
* T ch c h ch toán k toán ngân sách nhà n
Nhà n

cđ

c giao qu n lỦ, các kho n vay n , vi n tr , tr n c a Chính

ph và chính quy n đ a ph

ng theo quy đ nh c a pháp lu t; báo cáo tình

hình th c hi n thu, chi ngân sách nhà n
c quan nhà n

c, các qu và tài s n c a

c cho c quan tài chính cùng c p và

c liên quan theo quy đ nh c a B tr

ng B Tài chính.

14

Thang Long University Libraty

* T ch c th c hi n công tác th ng kê kho b c nhà n

c và ch đ báo

cáo tài chính theo quy đ nh c a pháp lu t.
* T ch c qu n lỦ, đi u hành ngân qu kho b c nhà n

c t p trung,

th ng nh t trong toàn h th ng:
- M tài kho n, ki m soát tài kho n ti n g i và th c hi n thanh toán
b ng ti n m t, chuy n kho n đ i v i t ch c, cá nhân có quan h giao d ch
v i Kho b c Nhà n

c;

- M tài kho n ti n g i ho c tài kho n thanh toán t i ngân hàng nhà
n

c và các ngân hàng th

toán c a Kho b c Nhà n

c theo quy đ nh c a B tr

c s d ng ngân qu kho b c nhà n

nhà n

ng m i đ th c hi n các nghi p v thu, chi, thanh

c theo quy đ nh c a B tr

ng B Tài chính;

c đ t m ng cho ngân sách

ng B Tài chính;

- Xây d ng và phát tri n h th ng các công c , nghi p v qu n lỦ hi n
đ i theo nguyên t c đ m b o an toàn và hi u qu ngân qu kho b c nhà n
* T ch c huy đ ng v n cho ngân sách nhà n

c.

c và đ u t phát tri n

thông qua vi c phát hành trái phi u Chính ph .
* T ch c qu n tr và v n hành h th ng thông tin qu n lỦ ngân sách và
kho b c.
* Thanh tra, ki m tra, gi i quy t khi u n i, t cáo; x lỦ theo th m
quy n ho c ki n ngh c p có th m quy n x lỦ theo quy đ nh c a pháp lu t
đ i v i hành vi vi ph m pháp lu t trong ph m vi qu n lỦ nhà n
b c Nhà n

c c a Kho

c; phòng, ch ng tham nh ng, tiêu c c và th c hành ti t ki m,

ch ng lãng phí trong vi c s d ng tài s n, kinh phí đ

c giao theo quy đ nh c a

pháp lu t.
* Hi n đ i hoá ho t đ ng Kho b c Nhà n

c:

- Xây d ng c ch , chính sách và quy trình nghi p v phù h p v i
thông l qu c t và th c ti n c a Vi t Nam;
15