Hình thái kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa

TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI
BỘ MÔN MÁC-LÊNIN

HÌNH THÁI KINH TẾ XÃ HỘI CỘNG SẢN CHỦ NGHĨA.

Giáo viên hướng dẫn: Vũ Thị Thảo.
6/5/16 Nhóm 3- A2K69.
Thực hiện:

1
Made by group 3


NHỮNG NỘI DUNG CHÍNH:

I.

Xu hướng tất yếu của sự ra đời HTKT-XH CSCN.

II.

Các giai đoạn phát triển của HTKT-XH CSCN.

III. Thời kì quá độ lên CNXH ở Việt Nam.
6/5/16

Made by group 3

2

I.

Xu hướng tất yếu của sự ra đời hình thái kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa.

1.

Khái niệm:

•

a. Hình thái kinh tế xã hội là gì?

Là một phạm trù cơ bản của chủ nghĩa duy vật lịch
sử.

•

Dùng để chỉ xã hội ở từng giai đoạn lịch sử nhất
định.

•

Lực lượng
sản xuất

Ứng với một kiểu Quan hệ sản xuất đặc trưng, phù
hợp với một trình độ nhất định của lực lượng sản
xuất, với một kiểu kiến trúc thượng tầng tương ứng.

6/5/16

Quan hệ

Kiến trúc

sản xuất

thượng tầng
Made by group 3

3


Tư bản chủ nghĩa
Xã hội phong kiến

Qúa trình

chủ nghĩa.

Chiếm hữu nô
lệ

phát triển của
lịch sử

Cộng sản

Công xã
nguyên thủy

Các hình thái kinh tế-xã hội trong quá trình phát triền của
6/5/16

lịch sử.

Made by group 3

4


b. Thế nào là HT KT-XH Cộng sản chủ nghĩa?

HTKTXH phát
triển cao nhất

KTTT tương ứng
QHSX: sự công

thực sự của nhân
dân và vì dân.

CSCN

hữu về TLSX

LLSX phát triển
cao
6/5/16

Made by group 3

5


2. Xu hướng tất yếu của sự ra đời hình thái kinh tế xã hội CSCN:

Thay thế QHSX cũ bằng QHSX mới phù

Mâu thuẫn trong lĩnh vực kinh tế:

hợp và thúc đẩy LLSX phát triển.

LLSX và QHSX.

6/5/16

Made by group 3

6


2. Nguyên nhân xã hội của sự tất yếu ra đời HTKTXH CSCN:

Mâu thuẫn thể hiện trên lĩnh vực chính trị:

Cuộc cách mạng XHCN

TS và VS

Lật đổ nhà nước TBCN lập ra nhà nước của
giai cấp công nhân và nhân dân lao động.

6/5/16

Made by group 3

7


3.

Điều kiện ra đời của HTKTXH CSCN.

a. Tại các nước tư bản phát triển

Thứ nhất: Tiền đề vật chất được tạo ra từ sự phát triển của tư bản chủ nghĩa: nền
đại công nghiệp, cơ khí ngày càng hiện đại, xuất hiện một giai cấp lao động mới:
GCCN.

Thứ hai: Những nhân tố dẫn tới sự phủ định HTKT-XH TBCN: mâu thuẫn giữa
LLSX mang tính xã hội hóa cao với QHSX tư nhân tư bản, mâu thuẫn giữa GC CN
và GC TS ngày càng gay gắt.
6/5/16

Made by group 3

8

3.

Điều kiện ra đời của HTKTXH CSCN.

b. Với các nước TBCN phát triển trung bình và các nước thuộc địa:

Chủ nghĩa tư bản phát triển đến giai đoạn chủ nghĩa đế quốc làm xuất hiện những mâu thuẫn mới: mâu thuẫn giữa
các nước đế quốc và dân tộc thuộc địa, mâu thuẫn giữa các dân tộc thuộc địa với nhau.

Sự phát triển mạnh mẽ của phong trào công nhân thế giới, GCCN các nước tiên tiến giúp đỡ các nước lạc
hậu.

Các nước lạc hậu phải có ĐCS lãnh đạo để giữ vững định hướng sự phát triển của đất nước theo con đường
XHCN.
6/5/16

Made by group 3

9


II.

Các giai đoạn phát triển của HTKT XH CSCN.

1. Quan niệm của Mác- Ăng ghen về sự phân kì HTKTXH CSCN:

Cộng sản chủ nghĩa
Xã hội chủ nghĩa.
Thời kì quá độ

(giai đoạn cao)

(Giai đoạn thấp).

Tư bản chủ
nghĩa

6/5/16

Quá trình phát triển từ thấp lên cao!!!

Made by group 3

10


Theo V.I.Lenin dựa trên tư tưởng của C.Mác trong tác phẩm “Chủ nghĩa Mác về vấn đề nhà nước” chia thành
các thời kì:

Những cơn đau đẻ kéo dài(thời kì quá độ từ CNTB lên CNXH.
Giai đoạn đầu của CSCN(XHXHCN)
Giai đoạn cao của CSCN

6/5/16

Made by group 3

11

2. Thời kì quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội.
a. Tính tất yếu của thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội:

CNTB và CNXH khác nhau về bản chất.

CNXH được xây dựng trên nền sản xuất đại công nghiệp có trình độ cao.

Quan hệ xã hội của CNXH không tự phát sinh trong lòng TBCN chúng là kết quả của quá trình xây dựng và cải tạo
XHCN.

Công cuộc xây dựng CNXH là một công việc mới mẻ, khó khăn và phức tạp, cần có thời gian để GCCN làm quen với công
6/5/16

việc đó

Made by group 3

12


b. Đặc điểm và thực chất của thời kì quá độ lên
CNXH.
Trên lĩnh vực kinh tế: tồn tại nền kinh tế nhiều thành phần trong một nền kinh tế quốc dân
thống nhất.

6/5/16

13

Trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa.

Tư tưởng xã hội chủ nghĩa

Tiến bộ xã hội

Tư tưởng tư sản, tiểu tư sản, tâm lý

Nguy hiểm hơn bọn phản cách

tiểu nông…..

mạng

Tồn tại nền văn hóa của chế độ cũ đồng thời có tiếp thu nền văn hóa mới.

6/5/16

Made by group 3

14


Trên lĩnh vực chính trị:

Vừa đấu tranh

Giai cấp công nhân.

Giai cấp nông dân

Tầng lớp tri thức

Những người sản xuất

Tầng lớp tư sản.

nhỏ.

Vừa thống nhất

6/5/16

Made by group 3

15


c. Nội dung của thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội.

Trên lĩnh vực kinh tế:
3.

2.

1
Sắp xếp, bố trí lại

Cải tạo QHSX cũ,

Đối với các nước

các LLSX hiện có

xây dựng QHSX

đang phát triển

của xã hội.

mới theo hướng

phải tiến hành

tạo sự phát triển

hiện đại hóa công

tương đối của nền

nghiệp hóa.

kinh tế.

6/5/16

Made by group 3

16

Trên lĩnh vực chính trị.

Nội dung cơ bản của thời kì này là:

•

Tiến hành cuộc đấu tranh chống lại các thế lực thù địch, chống phá sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã
hội.

•
•

Tiến hành xây dựng, củng cố Nhà nước và nền dân chủ ngày càng vững mạnh.
Bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân lao động trong tất cả các lĩnh vực đời sống, chính trị, xã hội.

6/5/16

Made by group 3

17


Trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa:

•
•
•

Tuyên truyền, phổ biến tư tưởng khoa học và cách mạng của giai cấp công nhân trong toàn xã hội.
Khắc phục tâm lý có ảnh hưởng tiêu cực tới tiến trình xây dựng CNXH.
Xây dựng nền văn hóa mới, tiếp thu giá trị tinh hoa văn hóa nước ngoài.

Nội dung trên lĩnh vực xã hội:

• Khắc phục những tệ nạn xã hội do chế độ cũ để lại.
• Khắc phục sự chênh lệch phát triển kinh tế giữa các vùng miền, các tầng lớp dân cư trong xã hội.
• Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa người với người.

6/5/16

Made by group 3

18


3. Xã hội xã hội chủ nghĩa:
- Chủ nghĩa xã hội là giai đoạn thấp của chủ nghĩa cộng sản. Nó có các đặc trưng cơ bản sau:

Thứ nhất: cơ sở vật chất kĩ thuật của XHCN là nền đại công nghiệp đi lên từ
những tiền đề vật chất-kĩ thuật của nền đại công nghiệp TBCN.

6/5/16

Made by group 3

19

3. Xã hội xã hội chủ nghĩa.

Thứ hai: CNXH xóa bỏ chế độ tư hữu TBCN thiết lập chế
độ công hữu về TLSX.

TLSX:

Không còn tình trạng người bóc lột

Sở hữu toàn dân

thể

người.

6/5/16

Sở hữu tập

Made by group 3

20


3. Xã hội xã hội chủ nghĩa.

Thứ 3: XHCN là một chế độ xã hội tạo ra được cách tổ chức lao động và kỷ luật lao động mới:

Thứ tư: XH XHCN là một chế độ xã hội thực hiện nguyên tắc phân phối theo lao động, coi đó là nguyên tắc cơ bản nhất.

Lao động dựa trên tinh thần tự giác tự nguyện, có kỷ luật lao động chặt chẽ tron
Lao động có kế hoạch

6/5/16

từng khâu.

Made by group 3

21


3. Xã hội xã hội chủ nghĩa.
Thứ năm: XH XHCN là một xã hội mà tại đó Nhà nước mang bản chất của GCCN, có tính nhân dân rộng rãi, tính dân tộc sâu sắc.

 Có bản chất của GCCN: do ĐCS lãnh đạo.
 Tính nhân dân rộng rãi: là Nhà nước của dân, do dân và vì dân.
 Tính dân tộc sâu sắc: tạo sự đoàn kết, bình đẳng giữa các dân tộc, đấu tranh bảo vệ các lợi ích chân chính của dân tộc, không ngừng phát huy các giá trị
của dân tộc, nâng chúng lên ngang tầm yêu cầu của thời đại.

Thứ 6: XH XHCN là một xã hội đã thực hiện được sự giải phóng con người khỏi ách áp bức bóc lột; thực hiện bình đẳng xã hội, tạo điều kiện cho con
người phát triển toàn diện.

6/5/16

Made by group 3

22

4. Giai đoạn cao của HTKT-XH CSCN.
a. Điều kiện về kinh tế:

•
•
•
•

LLSX phát triển vô cùng mạnh mẽ.
Của cải dồi dào.
Ý thức con người được nâng lên

Làm theo năng lực hưởng theo nhu cầu.

KH phát triển, lao động được giảm
nhẹ

6/5/16

Made by group 3

23


4. Giai đoạn cao của HTKT-XH CSCN.
b. Về lĩnh vực xã hội:

Đến giai đoạn cao của XH CSCN Nhà nước trở thành không cần
thiết nữa, và nhà nước tự tiêu vong.

Nông thôn

6/5/16

Made by group 3

Thành thị.

24


Phân tích của C.Mac, Ăng ghen, Lenin về giai đoạn cao của
HTKTXH CSCN:

Chỉ có thể đạt tới giai đoạn cao của XH CSCN khi trong thực tế khách quan của sự phát triển xã hội đã có
những điều kiện tiền đề phù hợp.

Sự xuất hiện giai đoạn cao của XH CSCN là một quá trình lâu dài bằng việc không ngừng phát triển
mạnh mẽ LLSX……

Quá trình xuất hiện giai đoạn cao của CNCS ở các nước khác nhau diễn ra với các quá trình khác nhau
tùy thuộc vào sự nỗ lực phấn đấu về mọi phương diện.

6/5/16

Made by group 3

25