Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại trường cao đẳng giao thông vận tải III

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG
***

ĐẬU THỊ THU HẰNG

HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ
TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG GIAO THÔNG
VẬN TẢI III

CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN
Mã số : 60.34.03.01

LUẬN VĂN THẠC SỸ KẾ TOÁN
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. PHẠM NGỌC TOÀN

Đồng Nai - Năm 2015

This is trial version
www.adultpdf.com


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng

Tên bảng biểu

Trang

2.1

Mẫu khảo sát

38

2.2

Kết quả khảo sát về “Sự liêm chính và giá trị đạo đức”

39

2.3

Kết quả khảo sát về “ Năng lực cán bộ viên chức”

40

2.4

Kết quả khảo sát về “Triết lý quản lý và phong cách lãnh đạo”

42

2.5

Kết quả khảo sát về “Cơ cấu tổ chức”

44

2.6

Kết quả khảo sát về “Chính sách nhân sự”

45

2.7

Kết quả khảo sát về “Đánh giá rủi ro”

47

2.8

Kết quả khảo sát về “Hoạt động kiểm soát”

48

2.9

Kết quả khảo sát về “Thông tin và truyền thông”

56

2.10

Kết quả khảo sát về công tác“Giám sát”

58

2.11

Quy trình khảo sát tình hình việc làm của sinh viên tốt nghiệp

76

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ
2.1

Tên sơ đồ
Sơ đồ tổ chức bộ máy trường Cao đẳng GTVT III

This is trial version
www.adultpdf.com

Trang
32


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Ký hiệu

Nghĩa Tiếng việt

AAA

Hội kế toán Hoa Kỳ

AET

Trung tâm ứng dụng khoa học
công nghệ giao thông vận tải

AICPA

chứng Hoa Kỳ
Ban chấp hành

CBCS

Cơ bản cơ sở

CEMET
CNTT
CoBIT

American

Ủy ban thủ tục kiểm toán

Accounting

Association

Hiệp hội kế toán viên công American

BCH

CAP

Nghĩa Tiếng Anh

Institute

of

Certified Public Acountants

Committee
Procedure

on

Auditing

Trung tâm cơ điện môi trường
Công nghệ thông tin
Các mục tiêu kiểm soát trong Control
Objectives
for
công nghệ thông tin và các lĩnh Information and Related
vực liên quan
Technology
Committee of
Organization

Sponsoring

COSO

Ủy ban các tổ chức đồng bảo trợ

ĐBCL

Đảm bảo chất lượng

ERM

Hệ thống quản trị rủi ro doanh Enterprise Risk Management
nghiệp
Framework

FCM

Trung tâm bồi dưỡng văn hóa và
luyện thi đại học.

FEI
GTVT

Hiệp hội quản trị viên tài chính

Financial Executives Institute

Giao thông vận tải

IIA

Hiệp hội kiểm toán viên nội bộ

Institute of Internal Auditors

IMA

Hiệp hội kế toán viên quản trị

Institute of
Accountants

Management

INTOSAI

Tổ chức quốc tế các cơ quan International Organisation of
kiểm toán cấp cao
Supreme Audit Institutions

ISACA

Hiệp hội về kiểm soát và kiểm Information System Audit and

This is trial version
www.adultpdf.com


Ký hiệu

Nghĩa Tiếng việt
toán hệ thống thông tin

KHCN-QHQT

Nghĩa Tiếng Anh
Control Association

Khoa học công nghệ - quan hệ
quốc tế

LLCT

Lý luận chính trị

NCKH

Nghiên cứu khoa học

TCCB

Tổ chức cán bộ

TCHC

Tổ chức hành chính

This is trial version
www.adultpdf.com


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện đề tài “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại

Trường Cao đẳng Giao thông vận tải III”, Tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ,
tạo điều kiện của tập thể lãnh đạo, cán bộ, nhân viên trường Cao đẳng Giao thông
vận tải III; tập thể Ban Giám hiệu, Khoa Sau Đại học, giảng viên, cán bộ các phòng
ban chức năng Trường Đại học Lạc Hồng. Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành về
sự giúp đỡ đó.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS Phạm Ngọc Toàn, thầy giáo trực
tiếp hướng dẫn và chỉ bảo Tôi hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè đã động viên, khích lệ, tạo điều
kiện và giúp đỡ Tôi trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thành luận văn này.
Tác giả luận văn
ĐẬU THỊ THU HẰNG

This is trial version
www.adultpdf.com


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn "Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại
trường Cao đẳng Giao thông vận tải III" là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Nội dung của luận văn có tham khảo các tài liệu, thông tin được đăng tải trên các
tác phẩm, tạp chí và các trang web theo danh mục tài liệu của luận văn. Các số liệu,
kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố
bất kỳ trong công trình nào khác.
Tp. Hồ Chí Minh, tháng 6 năm 2015
Tác giả luận văn

ĐẬU THỊ THU HẰNG

This is trial version
www.adultpdf.com

TÓM TẮT LUẬN VĂN
Luận văn “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trường Cao đẳng Giao
thông vận tải III” đã trình bày được:
- Lịch sử ra đời và phát triển của hệ thống kiểm soát nội bộ, kiểm soát nội bộ ở
đơn vị công và các bộ phận hợp thành hệ thống kiểm soát nội bộ theo INTOSAI năm
2004. Luận văn trình bày một số đặc điểm cơ bản về hoạt động của đơn vị sự nghiệp,
nêu lên bài học kinh nghiệm từ các sự kiện liên quan đến hệ thống kiểm soát nội bộ
của các trường đại học và cao đẳng ở Việt Nam.
- Khảo sát, đánh giá thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trường Cao đẳng
Giao thông vận tải III.
- Xây dựng được một số giải pháp cụ thể, phù hợp với đặc điểm, quy mô, yêu
cầu quản lý nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trường.
Tác giả luận văn
ĐẬU THỊ THU HẰNG

This is trial version
www.adultpdf.com


MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa
Lời cảm ơn
Lời cam đoan
Tóm tắt luận văn
Mục lục

Danh mục các từ viết tắt
Danh mục các bảng
Danh mục các sơ đồ
Phần mở đầu.............................................................................................................. 1
1. Lý do thực hiện đề tài ....................................................................................... 1
2. Các nghiên cứu có liên quan ............................................................................ 2
3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ........................................................................ 5
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................... 5
5. Bố cục của đề tài .............................................................................................. 5
6. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 6
7. Đóng góp mới của luận văn ............................................................................. 6
Chương 1: Cơ sở lý luận về hệ thống kiểm soát nội bộ và kiểm soát nội bộ ở
đơn vị công............................................................................................. 8
1.1. Tổng quan về hệ thống kiểm soát nội bộ ......................................................... 8
1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của hệ thống kiểm soát nội bộ ................ 8
1.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của hệ thống kiểm soát nội bộ trong khu
vực công ....................................................................................................... 13
1.1.3. Mục tiêu của kiểm soát nội bộ ................................................................. 14
1.1.4. Khái niệm kiểm soát nội bộ theo INTOSAI năm 2004 ............................ 14
1.1.5. Các bộ phận hợp thành hệ thống kiểm soát nội bộ theo INTOSAI 2004 16
1.1.5.1. Môi trường kiểm soát...................................................................... 16
1.1.5.2. Đánh giá rủi ro ................................................................................ 18
1.1.5.3. Hoạt động kiểm soát ....................................................................... 19
1.1.5.4. Thông tin và truyền thông ............................................................... 21
1.1.5.5. Giám sát .......................................................................................... 22

This is trial version
www.adultpdf.com

1.1.5.6. Mối quan hệ giữa các bộ phận hợp thành hệ thống kiểm soát nội
bộ.....................................................................................................23
1.1.6. Hạn chế của hệ thống kiểm soát nội bộ.................................................... 23
1.2. Đặc điểm hoạt động của các đơn vị sự nghiệp có thu ở Việt Nam hiện
nay……………………………………………………………….……………24
1.3. Kinh nghiệm vận dụng hệ thống kiểm soát nội bộ tại một số tổ chức công ở
Việt Nam ........................................................................................................... 26
Kết luận chương 1 ................................................................................................... 29
Chương 2: Thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trường Cao đẳng Giao
thông vận tải III .................................................................................. 30
2.1. Tổng quan về Trường Cao Đẳng Giao Thông Vận Tải III .......................... 30
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ............................................................... 30
2.1.2. Định hướng phát triển .............................................................................. 30
2.1.3. Đội ngũ nhân lực ...................................................................................... 31
2.1.4. Cơ cấu tổ chức .......................................................................................... 31
2.1.5. Đặc điểm của Trường CĐ GTVT III làm ảnh hưởng đến việc xây dựng và
vận hành hệ thống kiểm soát nội bộ ......................................................... 37
2.2. Thực trạng tổ chức hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trường Cao đẳng Giao
thông vận tải III .............................................................................................. 37
2.2.1. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 37
2.2.2. Thực trạng tổ chức hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trường Cao đẳng Giao
thông vận tải III........................................................................................ 38
2.2.2.1. Môi trường kiểm soát...................................................................... 38
2.2.2.2. Đánh giá rủi ro ................................................................................ 47
2.2.2.3. Hoạt động kiểm soát ....................................................................... 48
2.2.2.4. Thông tin và truyền thông ............................................................... 56
2.2.2.5. Giám sát .......................................................................................... 58
2.3. Đánh giá về hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trường Cao đẳng Giao thông
vận tải III ................................................................................................................. 60
2.3.1. Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ thông qua dữ liệu thứ cấp ............... 60

2.3.2. Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ thông qua dữ liệu sơ cấp ................ 61

This is trial version
www.adultpdf.com


2.3.2.1. Những mặt đạt được ...................................................................... 61
2.3.2.2. Những mặt còn hạn chế và nguyên nhân ...................................... 63
2.3.2.3. Đánh giá chung về việc vận hành hệ thống kiểm soát nội bộ ....... 67
Kết luận chương 2 ................................................................................................... 68
Chương 3: Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trường Cao đẳng Giao
thông vận tải III .................................................................................. 69
3.1. Quan điểm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ ........................................ 69
3.2. Một số giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trường Cao
đẳng Giao thông vận tải III ............................................................................ 69
3.2.1. Hoàn thiện môi trường kiểm soát ............................................................. 69
3.2.2. Hoàn thiện công tác đánh giá rủi ro ......................................................... 72
3.2.3. Hoàn thiện các hoạt động kiểm soát......................................................... 74
3.2.4. Hoàn thiện thông tin và truyền thông ....................................................... 76
3.2.5. Hoàn thiện công tác giám sát ................................................................... 78
3.3. Một số kiến nghị để thực hiện các giải pháp ................................................. 78
3.3.1. Kiến nghị từ phía Nhà nước ..................................................................... 78
3.3.2. Kiến nghị từ phía Nhà trường .................................................................. 79
Kết luận chương 3 ................................................................................................... 81
Kết luận chung ........................................................................................................ 82
Tài liệu tham khảo
Phụ lục

This is trial version
www.adultpdf.com

1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do thực hiện đề tài
Nƣớc ta đã và đang chuyển đổi phƣơng thức quản lý tài chính đối với các đơn vị
sự nghiệp có thu để tiến tới tự chủ tài chính hoàn toàn. Vì vậy, nhiệm vụ của nhà quản
lý trong các đơn vị sự nghiệp có thu ngày càng nhiều, không chỉ làm nhiệm vụ chuyên
môn nghiệp vụ mà còn phải làm tốt công tác quản lý nhân lực, tài chính.
Hệ thống kiểm soát nội bộ là một công cụ quản lý hữu hiệu để kiểm soát và điều
hành hoạt động của đơn vị nhằm đảm bảo đạt đƣợc các mục tiêu đề ra với hiệu quả
cao nhất. Ngoài ra, kiểm soát nội bộ còn là công cụ hỗ trợ đắc lực trong việc kiểm soát
và hạn chế rủi ro có thể xảy ra đối với hoạt động của đơn vị nhƣ: giảm bớt rủi ro trong
quản lý và bảo vệ tài sản, đảm bảo tính trung thực của các số liệu kế toán, đảm bảo
mọi cán bộ nhân viên tuân thủ nội quy, quy chế hoạt động của đơn vị, đảm bảo sử
dụng tối ƣu mọi nguồn lực...
Có thể nói, ngày nay sự hoạt động của các tổ chức luôn song hành cùng với nó là
sự tồn tại của hệ thống kiểm soát nội bộ. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của hệ
thống kiểm soát nội bộ. Tuy nhiên, đối với các đơn vị sự nghiệp thì kiểm soát nội bộ
vẫn chƣa đƣợc chú trọng.
Trƣờng Cao đẳng Giao thông vận tải (GTVT) III là một đơn vị sự nghiệp có thu.
Hiện nay trƣờng đang trong giai đoạn nâng cấp lên thành trƣờng đại học và tự chủ tài
chính hoàn toàn. Hệ thống kiểm soát nội bộ của trƣờng đã và đang hoạt động với đầy
đủ năm bộ phận cấu thành của hệ thống. Đa số các hoạt động của trƣờng đều đƣợc
xây dựng thành quy trình và đƣợc thực hiện tƣơng đối tốt, có sự kiểm soát định kỳ.
Tuy nhiên, một số hoạt động vẫn chƣa vẫn còn nhiều thiếu sót. Thành phần đánh giá
rủi ro hầu nhƣ không đƣợc chú trọng. Điều này sẽ ảnh hƣởng không nhỏ đến việc
hoàn thành mục tiêu của Nhà trƣờng.
Vì vậy, việc tác giả chọn đề tài “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại

Trường Cao đẳng Giao thông vận tải III” làm luận văn tốt nghiệp sẽ là điều kiện để
hiểu biết thêm về tầm quan trọng của kiểm soát nội bộ cũng nhƣ đánh giá đƣợc thực
trạng và đƣa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại
Trƣờng Cao Đẳng Giao Thông Vận Tải III, từ đó góp phần giúp nhà trƣờng đạt đƣợc
mục tiêu đề ra.

This is trial version
www.adultpdf.com


2

2. Các nghiên cứu có liên quan.
Trong quá trình thực hiện đề tài, tác giả đã tham khảo một số đề tài về kiểm soát
nội bộ, cụ thể nhƣ:
Nguyễn Thị Hoàng Anh (2014), "Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại
Trường Cao đẳng GTVT Thành phố Hồ Chí Minh (Tp.HCM)", luận văn thạc sĩ,
Trƣờng Đại học Kinh tế Tp.HCM. Luận văn đã vận dụng lý thuyết về kiểm soát nội
bộ theo hƣớng dẫn của INTOSAI 2004 để tìm hiểu, đánh giá những ƣu điểm và hạn
chế còn tồn tại trong hệ thống kiểm soát nội bộ tại trƣờng Cao đẳng GTVT Tp.HCM
từ đó đề ra các biện pháp nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại trƣờng. Luận
văn tập trung nghiên cứu thực trạng và đƣa ra giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống
kiểm soát nội bộ chung của toàn trƣờng chứ không đi sâu vào nghiên cứu và hoàn
thiện một quy trình nhất định tại trƣờng. Bên cạnh đó, những giải pháp mà tác giả đƣa
ra là dựa trên những đánh giá về thực trạng hoạt động của hệ thống kiểm soát nội bộ
của nhà trƣờng và quan điểm của một số lãnh đạo khi tác giả thực hiện trao đổi chứ
chƣa thử nghiệm những giải pháp này vào một số hoạt động quản lý tại nhà trƣờng
bởi hạn chế về thời gian và kinh phí thực hiện. Phƣơng pháp nghiên cứu của tác giả là
phƣơng pháp định tính, sử dụng bảng câu hỏi để khảo sát thực trạng việc thực hiện
kiểm soát nội bộ tại trƣờng; sử dụng phƣơng pháp thống kê mô tả để đánh giá hệ

thống kiểm soát nội bộ; trao đổi với lãnh đạo các phòng ban và Ban giám hiệu để định
hƣớng giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại trƣờng.
Nguyễn Thị Thu Hậu (2014), "Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại
trường Đại học Bạc Liêu", luận văn thạc sĩ, Trƣờng Đại học Kinh tế Tp.HCM.
Luận văn đã nêu đƣợc cơ sở lý luận về hệ thống kiểm soát nội bộ ở đơn vị công, đã
cập nhật INTOSAI 2013, đƣa ra đƣợc bài học kinh nghiệm từ các sự kiện có liên quan
đến hệ thống kiểm soát nội bộ trong nƣớc ở đơn vị công; tác giả sử dụng phƣơng pháp
khảo sát, quan sát kết hợp phỏng vấn để đánh giá thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ
tại trƣờng Đại học Bạc Liêu với những mặt chƣa làm đƣợc, tìm ra nguyên nhân tồn
tại; từ đó đƣa ra đƣợc giải pháp đề nghị giải quyết, xây dựng biểu mẫu, tiêu chí cụ thể
để ứng dụng ngay cho nhà trƣờng.
Phạm Thị Hoàng (2013), “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trường
Cao đẳng Công nghệ thông tin Tp.HCM”, luận văn thạc sĩ, Trƣờng Đại học Kinh

This is trial version
www.adultpdf.com


3

tế Tp.HCM. Luận văn đã khái quát đƣợc lý luận kiểm soát nội bộ theo INTOSAI.
Tác giả nghiên cứu dựa trên phƣơng pháp định tính, thông qua khảo sát, thống kê dữ
liệu thực tế tại trƣờng kết hợp lý thuyết đã đƣa ra đƣợc những nhận xét, đánh giá, giải
pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại trƣờng. Các giải pháp
đƣợc xây dựng một cách chi tiết, rõ ràng. Bên cạnh đó, luận văn đã thiết lập lại các
quy trình kiểm soát còn nhiều thiếu sót, đồng thời thiết lập các quy trình kiểm soát
mới phù hợp với yêu cầu quản lý của nhà trƣờng.
 Các đề tài trên đã giải quyết đƣợc một số vấn đề:
- Tổng hợp cơ sở lý luận về hệ thống kiểm soát nội bộ ở khu vực công theo
INTOSAI.

- Tìm hiểu thực trạng, đặc điểm hoạt động của hệ thống kiểm soát nội bộ tại các
đơn vị sự nghiệp có thu.
- Tìm hiểu thực trạng và khảo sát đánh giá đƣợc hệ thống kiểm soát nội bộ tại đơn
vị nghiên cứu.
- Đƣa ra đƣợc một số giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại đơn
vị nghiên cứu.
 Khoảng trống mà các đề tài chƣa giải quyết:
- Chƣa cập nhật INTOSAI 2013.
Nguyễn Thị Hoàng Anh (2012), “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại
Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp.HCM”, luận văn thạc sĩ, Trƣờng Đại học
Kinh tế Tp.HCM. Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về kiểm soát nội bộ ở khu
vực công và ở các đơn vị giáo dục đại học; tìm hiểu thực trạng và đánh giá ƣu – nhƣợc
điểm, những tồn tại của hệ thống kiểm soát nội bộ tại trƣờng thông qua bảng câu hỏi
khảo sát, quan sát, phỏng vấn; từ đó đề xuất một số giải pháp nhƣ: xây dựng bảng
đánh giá giảng viên, đánh giá rủi ro...nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ của
trƣờng. Tuy nhiên, những giải pháp chỉ mang tính chất tổng quát, chƣa xây dựng
đƣợc những quy trình, bảng biểu cụ thể cho các bộ phận cũng nhƣ cho từng công tác
quản lý.
 Các đề tài trên đã giải quyết đƣợc một số vấn đề:
- Tổng hợp cơ sở lý luận về hệ thống kiểm soát nội bộ ở khu vực công theo
INTOSAI.

This is trial version
www.adultpdf.com


4

- Tìm hiểu thực trạng, đặc điểm hoạt động của hệ thống kiểm soát nội bộ tại các
đơn vị sự nghiệp có thu và ở các đơn vị giáo dục đại học.

- Tìm hiểu thực trạng và khảo sát đánh giá đƣợc hệ thống kiểm soát nội bộ tại
trƣờng Đại học Sƣ phạm kỹ thuật Tp.HCM
- Xây dựng giải pháp cụ thể cho từng bộ phận cấu thành hệ thống kiểm soát nội
bộ của trƣờng.
 Khoảng trống mà các đề tài chƣa giải quyết:
- Các giải pháp mang tính chung chung, chƣa đi vào cụ thể cho từng quy trình
hoạt động.
- Chƣa xây dựng đƣợc báo cáo cho các bộ phận.
Hồ Thị Thanh Ngọc (2010), “Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kiểm
soát nội bộ tại Trường Cao đẳng Xây dựng số 2”, luận văn thạc sĩ, Trƣờng Đại
học Kinh tế Tp.HCM. Luận văn đã vận dụng lý thuyết về kiểm soát nội bộ của báo
cáo COSO 1992 để tìm hiểu và phân tích hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trƣờng Cao
Đẳng Xây dựng số 2, đồng thời đƣa ra giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả
hoạt động kiểm soát nội bộ tại trƣờng. Luận văn đƣợc nghiên cứu dựa trên phƣơng
pháp khái quát, tổng hợp, phân tích, quan sát, phỏng vấn (sử dụng bảng câu hỏi – dữ
liệu định tính). Tuy nhiên, hạn chế của đề tài này là đã không vận dụng kiểm soát nội
bộ theo INTOSAI.
 Các đề tài trên đã giải quyết đƣợc một số vấn đề:
- Tổng hợp cơ sở lý luận về hệ thống kiểm soát nội bộ theo COSO 1992.
- Tìm hiểu thực trạng, đặc điểm hoạt động của hệ thống kiểm soát nội bộ tại các
đơn vị sự nghiệp có thu.
- Tìm hiểu thực trạng và khảo sát đánh giá đƣợc hệ thống kiểm soát nội bộ tại
trƣờng Cao đẳng Xây dựng số 2.
- Đƣa ra đƣợc một số giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ
tại trƣờng.
 Khoảng trống mà các đề tài chƣa giải quyết:
- Không hệ thống cơ sở lý luận về hệ thống kiểm soát nội bộ theo INTOSAI 1992.

This is trial version
www.adultpdf.com

5

- Các giải pháp đƣa ra chƣa đƣợc cụ thể hóa, chỉ mang tính chất tổng quát, chƣa
thiết kế đƣợc mẫu biểu cụ thể nào cho việc quản lý và cho các quy trình hoạt động của
trƣờng.
Nhìn chung, những nghiên cứu của các tác giả trên đều hệ thống hóa đƣợc cơ sở
lý luận về hệ thống kiểm soát nội bộ theo INTOSAI 1992, cập nhật năm 2004; đi sâu
vào những vấn đề cụ thể về thực trạng cũng nhƣ giải pháp cho hệ thống kiểm soát nội
bộ của từng đơn vị. Tuy nhiên, kiểm soát nội bộ tại Trƣờng Cao Đẳng Giao Thông
Vận Tải III đã và đang vận hành nhƣng còn nhiều hạn chế và chƣa đƣợc tác giả nào
nghiên cứu. Vì vậy, tác giả đã đi sâu nghiên cứu nhằm đƣa ra đƣợc những giải pháp
cụ thể để hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trƣờng.
3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
- Mục tiêu chung: Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trƣờng Cao đẳng
GTVT III
- Mục tiêu cụ thể:
+ Hệ thống hóa cơ sở lý luận về kiểm soát nội bộ và kiểm soát nội bộ ở đơn vị
công theo INTOSAI.
+ Khảo sát, đánh giá thực trạng vận hành hệ thống kiểm soát nội bộ tại
Trƣờng Cao đẳng GTVT III.
+Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại
Trƣờng Cao đẳng GTVT III.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tƣợng nghiên cứu: Hệ thống kiểm soát nội bộ ở đơn vị công theo
INTOSAI.
- Phạm vị nghiên cứu:
+ Không gian: Trƣờng Cao đẳng GTVT III.
+ Thời gian: từ tháng 01/2015 đến tháng 06/2015.

5. Bố cục của đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung của luận văn bao gồm 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về hệ thống kiểm soát nội bộ và kiểm soát nội bộ ở
đơn vị công.

This is trial version
www.adultpdf.com


6

1.1. Tổng quan về hệ thống kiểm soát nội bộ.
1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của hệ thống kiểm soát nội bộ.
1.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của hệ thống kiểm soát nội bộ trong khu
vực công.
1.1.3. Mục tiêu của kiểm soát nội bộ.
1.1.4. Khái niệm kiểm soát nội bộ theo INTOSAI.
1.1.5. Các bộ phận hợp thành hệ thống kiểm soát nội bộ theo INTOSAI.
1.1.5.1. Môi trƣờng kiểm soát.
1.1.5.2. Đánh giá rủi ro.
1.1.5.3. Hoạt động kiểm soát.
1.1.5.4. Thông tin và truyền thông.
1.1.5.5. Giám sát.
1.1.5.6. Mối quan hệ giữa các bộ phận hợp thành hệ thống kiểm soát nội bộ.
1.1.6. Hạn chế của hệ thống kiểm soát nội bộ.
1.2. Đặc điểm hoạt động của các đơn vị sự nghiệp có thu ở Việt Nam hiện nay.
1.3. Kinh nghiệm vận dụng hệ thống kiểm soát nội bộ tại một số tổ chức công ở
Việt Nam.
Chƣơng 2: Thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trƣờng Cao đẳng Giao
thông vận tải III.

2.1. Tổng quan về Trƣờng Cao Đẳng Giao Thông Vận Tải III.
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển.
2.1.2. Định hƣớng phát triển.
2.1.3. Đội ngũ nhân lực.
2.1.4. Cơ cấu tổ chức.
2.1.5. Đặc điểm của Trƣờng CĐ GTVT III làm ảnh hƣởng đến việc xây dựng và
vận hành hệ thống kiểm soát nội bộ.
2.2. Thực trạng tổ chức hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trƣờng Cao đẳng Giao
thông vận tải III.
2.2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu.
2.2.2. Thực trạng tổ chức hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trƣờng Cao đẳng Giao
thông vận tải III.

This is trial version
www.adultpdf.com


7

2.2.2.1. Môi trƣờng kiểm soát.
2.2.2.2. Đánh giá rủi ro.
2.2.2.3. Hoạt động kiểm soát.
2.2.2.4. Thông tin và truyền thông.
2.2.2.5. Giám sát.
2.3. Đánh giá về hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trƣờng Cao đẳng Giao thông
vận tải III.
2.3.1. Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ thông qua dữ liệu thứ cấp.
2.3.2. Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ thông qua dữ liệu sơ cấp.
2.3.2.1. Những mặt đạt đƣợc.
2.3.2.2. Những mặt còn hạn chế và nguyên nhân.

2.3.2.3. Đánh giá chung về việc vận hành hệ thống kiểm soát nội bộ.
Chƣơng 3: Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trƣờng Cao đẳng Giao
thông vận tải III.
3.1. Quan điểm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ.
3.2. Một số giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trƣờng Cao
đẳng Giao thông vận tải III.
3.2.1. Hoàn thiện môi trƣờng kiểm soát.
3.2.2. Hoàn thiện công tác đánh giá rủi ro.
3.2.3. Hoàn thiện các hoạt động kiểm soát.
3.2.4. Hoàn thiện thông tin và truyền thông.
3.2.5. Hoàn thiện công tác giám sát.
3.3. Một số kiến nghị để thực hiện các giải pháp.
3.3.1. Kiến nghị từ phía Nhà nƣớc.
3.3.2. Kiến nghị từ phía Nhà trƣờng.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu dựa trên phƣơng pháp thống kê mô tả. Thông qua việc thu
thập dữ liệu cùng với việc khảo sát, quan sát và phỏng vấn thực tế tại Trƣờng Cao
đẳng GTVT III kết hợp lý luận, tác giả phân tích, so sánh, đánh giá và đƣa ra giải
pháp nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trƣờng.

This is trial version
www.adultpdf.com


8

- Phƣơng pháp so sánh: nghiên cứu cơ sở lý luận về kiểm soát nội bộ, thực tế
tổ chức hệ thống kiểm soát nội bộ tại một số tổ chức công ở nƣớc ta hiện nay, từ đó
so sánh để có thể rút ra những bài học kinh nghiệm ứng dụng vào thực tế cho
Trƣờng Cao Đẳng GTVT III.

- Phƣơng pháp tổng hợp: dựa trên những dữ liệu thứ cấp thu thập đƣợc từ
Trƣờng Cao Đẳng Giao thông vận tải III, tiến hành tổng hợp đƣa ra những thông tin
tổng quát nhất về tình hình tổ chức hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trƣờng Cao Đẳng
GTVT III.
- Phƣơng pháp phân tích: từ những dữ liệu tổng hợp đƣợc cùng với kết quả
khảo sát thực tế, tiến hành phân tích, đánh giá thực trạng kiểm soát nội bộ tại
Trƣờng Cao đẳng GTVT III.
- Phƣơng pháp khảo sát thực tiễn: thu thập dữ liệu bằng cách phỏng vấn trực
tiếp nhân viên hoặc phát phiếu điều tra để lấy thông tin, tiến hành tổng hợp, xử lý,
phân tích dữ liệu để rút ra những nhận xét từ đó đƣa ra những giải pháp nhằm hoàn
thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trƣờng Cao đẳng GTVT III.
7. Đóng góp mới của luận văn
Với quan điểm kế thừa các nghiên cứu của các tác giả trƣớc có liên quan đến đề
tài, luận văn sẽ trình bày đƣợc các vấn đề:
- Khảo sát, đánh giá thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trƣờng Cao đẳng
GTVT III, từ đó đƣa ra đƣợc một số giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội
bộ tại Trƣờng
- Các giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Trƣờng đƣợc xây dựng
một cách cụ thể, chi tiết, phù hợp với thực tế hoạt động của Trƣờng. Bên cạnh đó,
luận văn sẽ xây dựng lại những quy trình mà Trƣờng đang vận hành nhƣng có nhiều
sai sót, hạn chế; đồng thời cũng sẽ xây dựng những quy trình mới mà Trƣờng chƣa có,
phù hợp với yêu cầu quản lý và kiểm soát của Trƣờng.

This is trial version
www.adultpdf.com


9

CHƢƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI
BỘ VÀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ Ở ĐƠN VỊ CÔNG
1.1. Tổng quan về hệ thống kiểm soát nội bộ.
1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của hệ thống kiểm soát nội bộ.
 Giai đoạn sơ khai
Thuật ngữ kiểm soát nội bộ bắt đầu xuất hiện từ đầu thế kỷ 20 trong các tài
liệu về kiểm toán, với hình thức ban đầu là kiểm soát tiền. Năm 1929, thuật ngữ
kiểm soát nội bộ đƣợc đề cập chính thức trong một công bố của Cục dự trữ Liên
bang Hoa Kỳ nhƣ là một công cụ bảo vệ tiền và các tài sản khác, đồng thời thúc đẩy
nâng cao hiệu quả hoạt động, và đây là một cơ sở để phục vụ cho việc lấy mẫu thử
nghiệm của kiểm toán viên.
Năm 1936, trong một công bố, Hiệp hội Kế toán viên công chứng Hoa Kỳ
(AICPA) đã định nghĩa kiểm soát nội bộ “… là các biện pháp và cách thức đƣợc
chấp nhận và đƣợc thực hiện trong một tổ chức để bảo vệ tiền và các tài sản khác,
cũng nhƣ kiểm tra sự chính xác trong ghi chép của sổ sách” (Bộ môn Kiểm toán,
Khoa Kế toán - Kiểm toán Trƣờng Đại học Kinh Tế Tp.HCM, 2012).
 Giai đoạn hình thành
Năm 1949, Hiệp hội Kế toán viên công chứng Hoa Kỳ (AICPA) công bố công
trình nghiên cứu đầu tiên về kiểm soát nội bộ "Kiểm soát nội bộ, các nhân tố cấu
thành và tầm quan trọng đối với việc quản trị doanh nghiệp và đối với kiểm toán
viên độc lập". Trong báo cáo này đã định nghĩa kiểm soát nội bộ là: “…cơ cấu tổ
chức và các biện pháp, cách thức liên quan đƣợc chấp nhận và thực hiện trong một
tổ chức để bảo vệ tài sản, kiểm tra sự chính xác và đáng tin cậy của số liệu kế toán,
thúc đẩy hoạt động có hiệu quả, khuyến khích sự tuân thủ các chính sách của ngƣời
quản lý” (Bộ môn Kiểm toán, Khoa Kế toán - Kiểm toán Trƣờng Đại học Kinh Tế
Tp.HCM, 2012).
Năm 1958, Ủy ban thủ tục kiểm toán (CAP) thuộc AICPA ban hành báo cáo
thủ tục kiểm toán 29 "Phạm vi xem xét kiểm soát nội bộ của kiểm toán viên độc

This is trial version

www.adultpdf.com


10

lập" đã phân biệt kiểm soát nội bộ về kế toán và kiểm soát nội bộ về quản lý.
Đến 1972, CAP tiếp tục ban hành thủ tục kiểm toán 54 “Tìm hiểu và đánh giá
kiểm soát nội bộ” trong đó đƣa ra bốn thủ tục kiểm soát kế toán, đó là đảm bảo
nghiệp vụ chỉ đƣợc thực hiện khi đã đƣợc phê chuẩn, ghi nhận đúng đắn mọi nghiệp
vụ để lập báo cáo, hạn chế sự tiếp cận tài sản và kiểm kê.
Năm 1973, CAP xét duyệt lại thủ tục kiểm toán 54 và đƣa ra định nghĩa về
kiểm soát kế toán và kiểm soát quản lý.
Nhƣ vậy, trong suốt thời kỳ trên, khái niệm kiểm soát nội bộ đã không ngừng
đƣợc mở rộng ra khỏi những thủ tục bảo vệ tài sản và ghi chép sổ sách kế toán. Tuy
nhiên, trƣớc khi báo cáo COSO 1992 ra đời, kiểm soát nội bộ vẫn mới chỉ dừng lại
nhƣ là một phƣơng tiện phục vụ cho kiểm toán viên trong kiểm toán báo cáo tài
chính (Bộ môn Kiểm toán, Khoa Kế toán - Kiểm toán Trƣờng Đại học Kinh Tế
Tp.HCM, 2012).
 Giai đoạn phát triển
Vào những năm 1970 đến 1980, nền kinh tế Hoa Kỳ cũng nhƣ các quốc gia
khác trên thế giới phát triển mạnh mẽ làm cho số lƣợng các công ty tăng nhanh
chóng, cùng với đó là sự gian lận cũng ngày càng tăng gây tổn thất lớn cho nền kinh
tế.
Năm 1977, sau vụ Watergate (1973) với các khoản thanh toán bất hợp pháp
cho Chính phủ nƣớc ngoài, Quốc hội Mỹ đã thông qua Luật về chống hội lộ nƣớc
ngoài. Sau đó, Ủy ban chứng khoán Hoa Kỳ bắt buộc các công ty phải báo cáo về
kiểm soát nội bộ đối với công tác kế toán ở đơn vị mình (1979).
Sự tranh luận liên quan đến yêu cầu báo cáo về kiểm soát nội bộ của công ty
cho công chúng đã đƣa đến thành lập Ủy ban COSO vào năm 1985 dƣới sự bảo trợ
của 5 tổ chức: Hiệp hội Kế toán viên công chứng Hoa Kỳ (AICPA), Hiệp hội Kế

toán Hoa Kỳ (AAA), Hiệp hội Kiểm toán viên nội bộ (IIA), Hiệp hội Quản trị viên
tài chính (FEI) và Hiệp hội Kế toán viên quản trị (IMA).
Trƣớc tiên, COSO đã sử dụng chính thức từ kiểm soát nội bộ thay vì kiểm soát
nội bộ về kiểm toán. Sau đó, AICPA cũng đã quyết định không sử dụng thuật ngữ
kiểm soát kế toán và kiểm soát quản lý.

This is trial version
www.adultpdf.com


11

Năm 1992, Báo cáo COSO đƣợc ban hành. Đây là tài liệu đầu tiên trên thế
giới đã đƣa ra khuôn mẫu lý thuyết về kiểm soát nội bộ một cách đầy đủ và có hệ
thống.
Báo cáo COSO năm 1992 bao gồm 4 phần: tóm tắt dành cho ngƣời điều hành,
khuôn mẫu của kiểm soát nội bộ, báo cáo cho đối tƣợng bên ngoài, công cụ đánh
giá hệ thống kiểm soát nội bộ.
Báo cáo này cũng đƣa ra 5 yếu tố của kiểm soát nội bộ bao gồm: môi trƣờng
kiểm soát, đánh giá rủi ro, các hoạt động kiểm soát, thông tin - truyền thông, giám
sát.
Báo cáo COSO 1992 là tài liệu đầu tiên trên thế giới nghiên cứu và định nghĩa
về kiểm soát nội bộ một cách đầy đủ và có hệ thống. Đặc điểm nổi bật của cáo cáo
này là một tầm nhìn rộng và mang tính quản trị, trong đó kiểm soát nội bộ không
chỉ là một vấn đề liên quan đến báo cáo tài chính mà đƣợc mở rộng ra cho các lĩnh
vực hoạt động và tuân thủ (Bộ môn Kiểm toán, Khoa Kế toán - Kiểm toán Trƣờng
Đại học Kinh Tế Tp.HCM, 2012).
 Giai đoạn hiện đại (Thời kỳ hậu COSO – từ 1992 đến nay)
Báo cáo COSO 1992 tuy chƣa thật hoàn chỉnh nhƣng đã đƣa ra đƣợc cơ sở lý
thuyết cơ bản nhất về kiểm soát nội bộ, làm cơ sở cho sự ra đời hàng loạt nghiên

cứu về kiểm soát nội bộ trên nhiều lĩnh vực khác nhau nhƣ:
Phát triển về phía quản trị.
Phát triển cho doanh nghiệp nhỏ.
Phát triển theo hƣớng công nghệ thông tin.
Phát triển theo hƣớng kiểm toán độc lập
Phát triển theo hƣớng kiểm toán nội bộ
Phát triển theo hƣớng chuyên sâu vào những ngành nghề cụ thể.
Tháng 5 năm 2013, COSO ban hành một bản cập nhật kiểm soát nội bộ để
phản ánh những thay đổi trong thế giới kinh doanh trong vòng 20 năm kể từ khi ban
hành các khuôn khổ ban đầu. Trong khi tiếp tục giữ lấy một nguyên tắc - phƣơng
pháp tiếp cận, bản cập nhật kết hợp nhiều minh họa hƣớng dẫn và giải thích các
khái niệm trong khuôn khổ và đƣợc thiết kế nhằm giúp các tổ chức trong nỗ lực của

This is trial version
www.adultpdf.com


12

họ để thích ứng với sự phức tạp và tốc độ thay đổi ngày càng tăng.
1.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của hệ thống kiểm soát nội bộ
trong khu vực công.
Trong lĩnh vực công, kiểm soát nội bộ rất đƣợc xem trọng, là một đối tƣợng
đƣợc quan tâm đặc biệt của kiểm toán viên nhà nƣớc. Một số quốc gia nhƣ Mỹ,
Canada đã có những công bố chính thức về kiểm soát nội bộ áp dụng cho các cơ
quan hành chính sự nghiệp (Phan Nam Anh, 2013). Chuẩn mực về kiểm toán của
Tổng kế toán nhà nƣớc Hoa Kỳ (GAO) 1999 có đề cập đến vấn đề kiểm soát nội bộ
đặc thù trong tổ chức hành chính sự nghiệp. GAO đƣa ra 5 yếu tố về kiểm soát nội:
Môi trƣờng kiểm soát, Đánh giá rủi ro, Hoạt động kiểm soát, Thông tin - truyền
thông và Giám sát.

Tổ chức quốc tế các cơ quan kiểm toán tối cao (INTOSAI) ra đời vào năm
1953. Với vai trò là hiệp hội nghề nghiệp của các cơ quan kiểm toán tối cao (SAI),
INTOSAI đã góp phần quan trọng trong việc giúp các thành viên hoàn thành nhiệm
vụ của mình. Ngoài ra, INTOSAI còn là diễn đàn về kiểm toán viên nhà nƣớc trên
toàn thế giới, trao đổi những vấn đề cùng quan tâm và cập nhật những tiến bộ mới
nhất của các chuẩn mực kiểm toán và các quy định về nghề nghiệp cũng nhƣ thông
lệ tốt nhất (Phan Nam Anh, 2013).
Năm 1992, bản hƣớng dẫn về chuẩn mực kiểm soát nội bộ của INTOSAI đã
hình thành một tài liệu đề cập đến việc nâng cấp các chuẩn mực kiểm soát nội bộ,
hỗ trợ cho việc thực hiện và đánh giá kiểm soát nội bộ.
Năm 2001, bản hƣớng dẫn của INTOSAI 1992 đã cập nhật thêm về các chuẩn
mực kiểm soát nội bộ để phù hợp với tất cả đối tƣợng và phù hợp với sự phát triển
gần đây trong kiểm soát nội bộ, và công bố năm 2004. Tài liệu này đã tích hợp các
lý luận chung về kiểm soát nội bộ của báo cáo COSO. Năm 2013, INTOSAI tiếp
tục đƣợc cập nhật và công bố áp dụng vào năm 2014.
Bên cạnh việc cải thiện định nghĩa kiểm soát nội bộ và xây dựng một sự hiểu
biết thông thƣờng về kiểm soát nội bộ, tài liệu của INTOSAI trình bày những vấn
đề đặc thù của khu vực công.
1.1.3. Mục tiêu của kiểm soát nội bộ.
- Về hoạt động: nhấn mạnh đến sự hữu hiệu và hiệu quả của việc sử dụng các

This is trial version
www.adultpdf.com


13

nguồn lực, bảo mật thông tin, nâng cao uy tín...
- Về báo cáo tài chính: đơn vị công khai đảm bảo tính trung thực và đáng tin
cậy của báo cáo tài chính mà mình cung cấp, bởi vì chính ngƣời quản lý đơn vị phải

có trách nhiệm lập báo cáo tài chính phù hợp với chuẩn mực và chế độ hiện hành.
- Về sự tuân thủ: các đơn vị công phải tuân thủ các luật lệ và quy định. Điều
này xuất phát từ trách nhiệm của ngƣời quản lý đối với những hành vi không tuân
thủ. Bên cạnh đó, kiểm soát nội bộ còn phải hƣớng mọi thành viên trong đơn vị vào
việc tuân thủ các chính sách, quy định nội bộ của đơn vị, qua đó đảm bảo đạt đƣợc
những mục tiêu của tổ chức (Bộ môn Kiểm toán, Khoa Kế toán - Kiểm toán Trƣờng
Đại học Kinh Tế Tp.HCM, 2012).
1.1.4. Khái niệm kiểm soát nội bộ theo INTOSAI năm 2004.
Tài liệu hƣớng dẫn của INTOSAI (2004) nêu rõ: "Kiểm soát nội bộ là một quá
trình xử lý toàn bộ được thực hiện bởi nhà quản lý và các cá nhân trong tổ chức,
quá trình này được thiết kế để phát hiện các rủi ro và cung cấp một sự đảm bảo hợp
lý để đạt được nhiệm vụ của tổ chức".
Ta thấy mục tiêu của kiểm soát nội bộ đƣợc nhấn mạnh, đó chính là tầm quan
trọng của hành vi đạo đức cũng nhƣ sự ngăn chặn và phát hiện sự gian trá, tham
nhũng trong khu vực công. Mục tiêu của tài liệu này là thiết lập và duy trì kiểm soát
nội bộ hữu hiệu trong khu vực công.
Nhƣ vậy, trong khái niệm kiểm soát nội bộ có một số ý quan trọng cần làm rõ,
đó là:
Kiểm soát nội bộ là một quá trình xử lý toàn bộ: kiểm soát nội bộ không phải
là một sự kiện hay một trƣờng hợp riêng lẻ nào đó mà là một chuỗi các hành động
thâm nhập trong hoạt động của một thực thể, các hành động này xảy ra trong suốt
quá trình hoạt động của tổ chức.
Kiểm soát nội bộ chịu sự chi phối bởi nhà quản lý và các cá nhân trong tổ
chức: kiểm soát nội bộ đƣợc thiết kế và vận hành bởi con ngƣời, từ ngƣời lãnh đạo
đến các nhân viên trong tổ chức. Chính họ sẽ đƣa ra mục tiêu, thiết lập cơ chế kiểm
soát, vận hành và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ. Kiểm soát nội bộ bị ảnh
hƣởng bởi con ngƣời, mọi ngƣời trong tổ chức không phải lúc nào cũng luôn hiểu
hành động một cách nhất quán. Mỗi cá nhân mang đến nơi làm việc một phong cách

This is trial version

www.adultpdf.com


14

riêng. Tuy nhiên, những điều này sẽ đƣợc khắc phục bởi hệ thống kiểm soát nội bộ
để cùng hƣớng đến mục tiêu chung của tổ chức.
Đối phó với những rủi ro: để đạt đƣợc mục tiêu, tổ chức sẽ luôn đối mặt với
rất nhiều rủi ro. Nhiệm vụ của nhà quản lý là nhận diện và đối phó rủi ro. Kiểm soát
nội bộ có thể giúp giải quyết những rủi ro.
Cung cấp một sự đảm bảo hợp lý: kiểm soát nội bộ không thể cung cấp một sự
đảm bảo tuyệt đối cho nhà quản lý về việc đạt đƣợc các mục tiêu của tổ chức. Thay
vào đó, các hƣớng dẫn thừa nhận rằng chỉ có thể "đảm bảo hợp lý" với một mức độ
đáng tin cậy trong việc cân nhắc giữa chi phí, lợi ích và rủi ro. Đảm bảo hợp lý phản
ánh quan điểm liên quan đến những rủi ro trong tƣơng lai mà không ai có thể dự
đoán chắc chắn đƣợc. Ngoài ra, các yếu tố ngoài tầm kiểm soát có thể ảnh hƣởng
đến khả năng đạt đƣợc mục tiêu của tổ chức. Hệ thống kiểm soát nội bộ dù chặt chẽ
đến đâu cũng có thể bị phá vỡ bởi sự thông đồng của các cá nhân, sự lạm quyền của
nhà quản lý. Kiểm soát nội bộ có thể ngăn chặn và phát hiện những sai phạm nhƣng
không thể đảm bảo là chúng không bao giờ xảy ra.
Đạt được mục tiêu: kiểm soát nội bộ hƣớng tới đạt đƣợc các mục tiêu riêng
biệt nhƣng liên hệ với nhau về mục tiêu chung. Mục tiêu chung đạt đƣợc thông qua
nhiều mục tiêu cụ thể, nhƣ: thực hiện nghĩa vụ trách nhiệm; tuân thủ pháp luật; nội quy
và quy định; đảm bảo nguồn lực không bị thất thoát, hƣ hỏng hoặc sử dụng sai mục
đích...
1.1.5. Các bộ phận hợp thành hệ thống kiểm soát nội bộ theo INTOSAI
năm 2004.
1.1.5.1. Môi trƣờng kiểm soát
Môi trƣờng kiểm soát là nền tảng cho tất cả các yếu tố khác trong kiểm soát
nội bộ, tạo lập một nề nếp kỷ cƣơng, đạo đức và cơ cấu tổ chức. Các nhân tố trong

môi trƣờng kiểm soát bao gồm: sự liêm chính và giá trị đạo đức, năng lực nhân viên,
Triết lý quản lý và phong cách lãnh đạo, cơ cấu tổ chức, chính sách nhân sự.
 Sự liêm chính và giá trị đạo đức
Tất cả mọi ngƣời tham gia tổ chức, các nhà quản lý cũng nhƣ cán bộ nhân viên
có thể duy trì và chứng minh sự liêm chính và giá trị đạo đức thông qua việc tuân
thủ các điều lệ, quy định và đạo đức về cách ứng xử của cán bộ công chức nhà nƣớc

This is trial version
www.adultpdf.com


15

trong mọi thời điểm. Điều này có thể bao gồm việc công bố tài sản, các vị trí kiêm
nhiệm bên ngoài...
Ngoài ra, các tổ chức phải duy trì và chứng minh sự liêm chính và giá trị đạo
đức; họ phải cho công chúng nhìn thấy đƣợc nhiệm vụ và sứ mệnh của mình. Hoạt
động của họ phải có đạo đức, kỷ luật, kinh tế và hiệu quả. Chúng phải phù hợp với
nhiệm vụ của họ. Để làm đƣợc điều này, cấp quản lý phải làm gƣơng cho cấp dƣới,
phải phổ biến những quy định về cách ứng xử đến mọi thành viên trong tổ chức.
 Năng lực nhân viên
Năng lực nhân viên bao gồm trình độ hiểu biết và kỹ năng làm việc cần thiết
để đảm bảo việc thực hiện có kỷ cƣơng, trung thực, tiết kiệm, hiệu quả và hữu hiệu
cũng nhƣ có sự am hiểu đúng đắn về trách nhiệm của bản thân trong việc thiết lập
hệ thống kiểm soát nội bộ.
Các nhà quản lý và nhân viên phải đảm bảo một mức độ năng lực cho phép họ
hiểu đƣợc tầm quan trọng của việc phát triển, thực hiện và duy trì một hệ thống
kiểm soát nội bộ tốt và thực hiện nhiệm vụ của mình để hoàn thành các mục tiêu
của kiểm soát nội bộ và nhiệm vụ của đơn vị. Tất cả mọi ngƣời trong một tổ chức
liên quan đến kiểm soát nội bộ đều có trách nhiệm cụ thể của mình.

Do đó, các nhà quản lý và nhân viên phải duy trì và thể hiện một mức độ kỹ
năng cần thiết để đánh giá rủi ro và giúp đảm bảo hoạt động hữu hiệu và hiệu quả;
và sự hiểu biết về kiểm soát nội bộ đủ để hoàn thành trách nhiệm của họ.
 Triết lý quản lý và phong cách lãnh đạo
Triết lý quản lý và phong cách lãnh đạo của nhà lãnh đạo phản ánh thái độ,
quan điểm, quy tắc ứng xử, năng lực cũng nhƣ việc nhà quản lý phải làm gƣơng cho
các nhân viên. Triết lý quản lý và phong cách điều hành của nhà quản lý sẽ ảnh
hƣởng lớn đến môi trƣờng kiểm soát và tác động đến việc thực hiện các mục tiêu
của đơn vị.
Triết lý quản lý và phong cách lãnh đạo thể hiện qua cá tính, tƣ cách và thái độ
của nhà lãnh đạo khi điều hành. Nếu nhà lãnh đạo cấp cao cho rằng kiểm soát nội
bộ là quan trọng thì các thành viên khác trong tổ chức cũng sẽ cảm nhận đƣợc điều
đó và sẽ tận tâm xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ.

This is trial version
www.adultpdf.com