XỬ TRÍ và PHÒNG NGỪA các CHẤN THƯƠNG TRONG THỂ THAO

XỬ TRÍ VÀ PHÒNG NGỪA CÁC CHẤN THƯƠNG
TRONG THỂ THAO
Tổ 2- Y2013C


Chấn thương phần mềm

Chấn thương khớp

Chấn thương xương


CHẤN THƯƠNG PHẦN MỀM


I. Định nghĩa:


C hấ n th ư ơ n g m ô m ề m : gâ n – c ơ – d â y c h ằ n g v ớ i n h i ề u m ứ c độ k h á c n h a u ( c ă ng c ơ , b o n g
gâ n )



D o v a c h ạ m tr ực t i ế p h a y b ị k é o c ă n g q u á m ứ c – v ặ n x o ắ n , c o r ú t đ ộ t n gộ t v ớ i n h i ề u m ức
độ k h á c nh a u n h ư gi ã n – r á c h – đ ứ t – đ ụ ng d ậ p …

 


Triệu chứng của các chấn thương phần mềm




Khi phần mềm bị tổn thương, thường có hiện tượng đau, sưng và bầm tím.
Ở các chấn thương trầm trọng có thể có xương bị gãy (gãy, rạn xương). Cần chụp x-quang để kiểm tra


Xử trí cấp cứu ban đ ầu

R-I-C-E


R

– Rest: 

 Nghỉ chơi ngay lập tức sau chấn thương
 Có thể bất động tạm thời chi bị chấn thương từ 24 – 72 giờ với nẹp.


I

– Ice:

 Chườm lạnh giúp giảm chảy máu, giảm sưng, giảm đau, giảm viêm, thời gian từ 10-15 phút
 Không nên chườm quá lâu có thể gây phỏng lạnh, có thể phối hợp với băng ép




Cách làm: đá nhuyễn hoặc nước đá trong túi nylon, bọc khăn vải ướt bên ngoài, chườm lên

vùng tổn thương.




“Ice massage” là hình thức phối hợp giữa chườm lạnh và băng ép.
Chườm lạnh được thực hiện trong 24-72 giờ đầu sau chấn thương, thời gian chườm là 10-15
phút, rồi nghỉ 30-45 phút, có thể lặp lại nhiều lần trong ngày.


C

– Compression:

- Băng ép với mục đích làm giảm giảm sưng
- Có thể thực hiện cùng lúc với chườm lạnh hoặc khi không có chườm
lạnh.
Cách làm: sử dụng băng thun quấn từ dưới vùng bị tổn thương khoảng 5 –
10 cm quấn lên trên vùng tổn thương và qua khỏi vùng tổn thương



Chú ý:
- Những vòng đầu quấn hơi chặt sau đó lỏng dần.
- Sau quấn phải kiểm tra xem có có chèn ép mạch máu thần kinh
(quấn quá chặt)


E – Elevation:
 Kê cao chi chấn thương giúp máu trở về tim tốt hơn

 Làm giảm sưng và viêm, đặc biệt đối với chi dưới, có thể nằm kê cao chân 10 – 15cm trong 24 – 72 giờ
đầu.




Chú ý:Trong 48 giờ đầu

 Không được chườm nóng, xoa bóp các loại dầu nóng
 Không kéo nắn chi hay vùng bị tổn thương vì dễ làm tổn thương dập – rách – đứt – tăng lên, chảy máu
và sưng nề nhiều hơn, hiện tượng viêm tăng lên và kéo dài làm mô bị tổn thương lâu lành hoặc lành với
sẹo xấu.

 Đặc biệt đối với dây chằng, việc xoa bóp với các loại dầu có thể kích thích hình thành các mô sợi (Fibro)
thế cho các sợi collagen dẫn đến giảm tính đàn hồi, chắc của dây chằng, sau khi lành dây chằng trở nên
yếu và dễ bị tổn thương lại.

 Có thể dùng thuốc giảm đau thông thường để trợ giúp
 Nếu sau 24 – 72 giờ tổn thương không giảm nhiều, hoặc tổn thương ban đầu trầm trọng cần thiết phải
gặp Bác sĩ Y Học Thể Thao.


CHẤN THƯƠNG KHỚP


I. ĐỊNH NGHĨA



Đó là tình trạng mất tương quan bình thường của mặt khớp, hai mặt khớp bị xê dịch ra khỏi vị trí

bình thường. Nguyên nhân do lực tác động lớn làm đứt, rách bao khớp và dây chằng quanh khớp



Trong TDTT các khớp thường chấn thương là gối, cổ chân, vai, cổ tay..


II. DẤU HiỆU NHẬN BiẾT



Đau do tổn thương rách bao khớp.



Giảm hoặc mất khả năng vận động.



Biến dạng khớp



Dấu hiệu lò xo


Đau do tổn thương rách bao

Giảm hoặc mất hoàn toàn cơ

khớp, tổn thương dây chằng

năng vận động


Hõm khớp bị rỗng và gồ bất thường

Dấu nhát rìu

Dấu gù vai


Dấu hiệu lò xo: do đầu xương trật ra chỗ khác và bị bó chặt trong khối cân cơ và dây chằng. Dù cố ý kéo hay đẩy
khớp về vị trí bình thường thì khớp vẫn bật trở lại tư thế sai.



Khi cần thiết, bác sĩ sẽ chỉ định chụp X-quang, CT để biết chính xác loại sai khớp và tình trạng khớp


III. XỬ TRÍ

 1. Hạn chế cử động và di chuyển


Việc đầu tiên cần làm khi bị trật khớp là không nên di chuyển, cử động để tránh lực tác động lên các khớp đang
bị sai.



Tránh bóp giật hay bẻ để “nắn khớp” nếu không có chuyên môn, kỹ thuật hay kinh nghiệm chữa trị.


2. Cố định khớp



Phải cố định khớp ở tư thế mà khớp đang ở vị trí đó. Tùy từng vị trí tr ật kh ớp đ ể tìm ra vùng
cố định nâng đỡ cho phần khớp đang bị tổn thương.


3. Chườm lạnh



Nhiều người khi bị đau khớp thường ch ườm nóng, đắp muối
hoặc dùng rượu thuốc, mật gấu để xoa bóp nhằm đau. Tuy
nhiên, đó là cách làm hoàn toàn sai. N ếu b ạn có nh ững tri ệu
chứng của trật khớp, thì bạn chỉ nên ch ườm lạnh lên vùng
khớp đang bị sai để tránh và giảm sưng phù.


4. Đến bệnh viện



Thông thường, trật khớp được chúng ta coi là bệnh không nguy
hiểm, nếu nó không quá đau và ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống
của bạn thì hẳn là chẳng ai đến bệnh viện để khám chữa hay điều trị
với chứng bệnh này. Nhưng nếu bạn bị trật khớp và cảm thấy không

quá đau sau khi đã cố định khớp và chườm lạnh thì bạn cũng nên
đến cơ sở y tế để các bác sĩ kiểm tra và điều trị.


CHẤN THƯƠNG XƯƠNG


Định nghĩa:
-Là sự mất liên tục cấu trúc xương do lực tác động mạnh
-Lực có thể mạnh đột ngột -> gãy xương cấp tính
-Hoặc lực có thể vừa phải nhưng lặp đi lặp lại nhiều lần -> xương bị gãy mệt (gãy xương
diễn ra từ từ và lâu ngày)  GÃY XƯƠNG CĂNG THẲNG


BIỂU HIỆN
-Dấu hiệu không chắc chắn:
Đau – sưng bầm – giảm cơ năng vùng bị chấn thương
-Dấu hiệu chắc chắn:
•Biến dạng
•Đau chói và lạo xạo khi sờ
•Cử động bất thường chi bị chấn thương
(chỉ cần xuất hiện 1 trong 3 dấu hiệu trên -> chắc chắn gãy xương)