Bài giảng hướng dẫn xây dựng bệnh viện không khói thuốc lá

HƯỚNG DẪN TRIỂN KHAI THỰC HiỆN
xây dựng “môi trường bệnh viện
không khói thuốc lá”


-Thế nào là môi trường bệnh viện không khói thuốc lá?
Là môi trường không có hành vi hút thuốc lá tại khu vực trong
nhà nơi làm việc, không có hiện tượng mua bán,quảng cáo, tiếp thị
các sản phẩm thuốc lá trong khuôn viên của BV.
-Tại sao cần phải xây dựng môi trường bệnh viện không khói
thuốc lá?
-Thuốc lá gấy tổn hại đối với sức khỏe và tốn kém về kinh tế
-Ngành Y tế với chức năng nhiệm vụ bảo vệ và chăm sóc SKND
cần phải đi tiên phong trong công tác PCTHTL, mà trước hết phải
xây dựng được môi trường các CSYT không khói thuốc
-Nhiều VB pháp lý về PCTHTL có những nội dung, điều khoản
quy định về XD Môi trường CSYT không thuốc lá
-Môi trường CSYT, nhất là BV không khói thuốc lá sẽ mang lại lợi
ích cho đơn vị, cho ngành Y tế & cho cộng đồng


Các giai đoạn CĐYTVN đã phối hợp triển khai xây
dựng môi trường BV không khói thuốc lá từ năm
2000 đến nay:
⇨ Giai đoạn từ năm 2001 đến 2007: Thực hiện Chỉ thị của Bộ
trưởng Bộ Y tế số 08/2001/CT-BYT ngày 03/8/2001 về việc
đẩy mạnh hoạt động phòng, chống tác hại của TL trong
ngành y tế
⇨ Giai đoạn từ năm 2008 đến 2009: CĐYTVN đã triển khai
XD MTBV không khói thuốc lá tới 9 BV trong toàn quốc.
⇨ Giai đoạn từ năm 2010 đến 2013: Nhân rộng mô hình XD

MTBV không khói thuốc ra các BV TW và 10 SYT.


II. CƠ SỞ PHÁP LÝ VÀ KẾT QUẢ THỰC TIỄN TRONG
QUÁ TRÌNH TRIÊN KHAI XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG BV
KHÔNG KHÓI THUỐC LÁ

1. Cơ sở pháp lý
⇨
⇨
⇨
⇨
⇨
⇨

Công ước khung (FCTC) năm 2004
Quyết định 1315 ngày 21/8/2009 của thủ tướng CP
Quyết định 5281/QĐ-BYT ngày 31/12/2009 của Bộ
trưởng Bộ Y tế
Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá. (1/5/2013)
Nghị định 77/2013/NĐ-CP ngày 17/7/2013 Qui định chi
tiết thi hành Luật phòng chống tác hại thuốc lá
Nghị định 176/2013/NĐ-CP ngày 14/11/2013 của
Chính phủ Qui định xử phạt vi phạm hành chính trong
lĩnh vực y tế bao gồm PCTH thuốc lá.


CÔNG TÁC CHỈ ĐẠO THỰC HIỆN
⇨ ChỈ đạo của Tổng Liên đoàn công văn 1350/HDTLĐ ngày 14/8/2009 của Tổng LĐLĐVN.,
⇨ Bộ Y tế: Đưa tiêu chí vào bảng chấm điểm hàng

năm
⇨ Văn phòng Quốc gia Phòng, chống tác hại của
thuốc lá
⇨ Quỹ phòng, chống tác hại thuốc lá
⇨ Hàng năm CĐYTVN có VB chỉ đạo về xây dựng
môi trường làm việc không khói thuốc
⇨ Đưa tiêu chí vào bảng chấm điểm đánh giá CĐCS
vững mạnh hàng năm.


2. Kết quả thực tiễn
⇨ Đã bước đầu triển khai thành công XD MTBV không khói thuốc lá
với các kết quả:
⇨ Tại các BV : Treo nhiều bảng nội quy, biển báo cấm hút thuốc,
tranh áp phích về tác hại TL tại các khoa, phòng, hành lang, khu
vực đông người đi lại

⇨

CB, NV, NB và NNNB hiểu biết hơn về tác hại của TL đối với sức
khỏe bản thân, gia đình và cộng đồng

⇨

Số CB, NVYT còn hút TL đã giảm hẳn; Không còn hút thuốc trong
phòng làm việc. Tại phòng làm việc, phòng trực của bác sỹ, nhân
viên y tế tại các khoa phòng không còn mùi thuốc lá, mẩu thuốc lá
và gạt tàn thuốc lá

⇨

Nhiều BV đã phát động phong trào làm sạch môi trường, thu gom
các đầu mẩu thuốc lá trong toàn khuôn viên, mang lại cho bệnh
viện “môi trường xanh”


2. NHỮNG TỒN TẠI

⇨ XD KHHĐ của Ban chưa chi tiết. Chưa có kế hoạch thời
gian, kinh phí cho từng công việc, thời gian hoàn thành.
⇨ Các biển báo và tranh áp phích còn ít.
⇨ Bảng nội qui chưa được treo ở nhiều vị trí trong BV .
⇨ Vẫn còn đầu mẩu thuốc lá; vẫn còn người hút TL trong BV
⇨ Tính bền vững và duy trì hiệu quả thành công XD MTBV
không khói thuốc lá còn chưa cao.
⇨ Công tác thi đua: Vẫn còn một số đơn vị chưa quan tâm phát
động và khen thưởng những nhân tố tích cực, xử phạt các
hành vi vi phạm nội quy xây dựng môi trường bệnh viện
không khói thuốc lá do bệnh viện đề ra.


III. NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN TRONG QUÁ TRÌNH
XÂY DỰNG BV KHÔNG KHÓI THUỐC (thực tiễn triển
khai)

1. Thuận lợi
⇨
⇨
⇨
⇨

⇨
⇨

Đưa ra được mẫu KH triển khai khá qui chuẩn gồm 6
bước
Là một tiêu chí trong BCĐ đánh giá cuối năm của BYT.
Có sự chỉ đạo của TLĐLĐVN
Được sự ủng hộ và thống nhất quan điểm, triển khai từ
cấp ủy, chính quyền và công đoàn tại các BV.
Được sự phối hợp và hỗ trợ thường xuyên của WHO và
của Vinacosh
Đã xây dựng Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá.


2. Khó

khăn

⇨ Việt Nam là một nước có tỉ lệ người hút thuốc lá cao
trong nhóm 15 nước trên thế giới. Tỉ lệ CB, NVYT còn
hút thuốc cao và vẫn còn hút thuốc trong phòng làm việc,
trong BV.

⇨ Lưu lượng người ra vào trong BV hàng ngày rất lớn
⇨ BN và NNBN thường xuyên thay đổi -> truyền thông thay đổi
hành vi là phải thường xuyên và gặp nhiều khó khăn.
⇨ Nhận thức của người dân về TH của TL chưa cao.
⇨ Những qui định về chế tài xử phạt về hành vi hút thuốc lá
chưa có tính khả thi.
⇨ Kinh phí đầu tư cho hoạt động này còn hạn chế.

Tiêu chí đánh giá “ Nơi làm việc không thuốc lá”
• Có niêm yết quy định cấm hút thuốc lá tại nơi có nhiều
người qua lại trong cơ quan.
• Có treo biển báo cấm hút thuốc lá trong phòng họp,
phòng làm việc, phòng ăn, hành lang, cầu thang và
các khu vực công cộng khác trong cơ quan có quy
định cấm hút thuốc lá. Biển báo cấm hút thuốc cần rõ
ràng, được treo hoặc đặt ở những vị trí dễ quan sát.
• Có kế hoạch hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá.
• Có tổ chức triển khai các hoạt động phòng chống tác
hại thuốc lá .
• Không có hiện tượng mua bán, quảng cáo các sản
phẩm thuốc lá trong khuôn viên cơ quan.


Tiêu chí đánh giá “ Nơi làm việc không thuốc lá” (tt)
• Không có các vật dụng liên quan đến việc hút thuốc như
gạt tàn, bật lửa trong phòng họp, phòng làm việc...
• Không nhận sự hỗ trợ hoặc tài trợ trực tiếp hoặc gián
tiếp của các công ty thuốc lá hay các tổ chức liên quan
đến công ty thuốc lá dưới bất kỳ hình thức nào.
• Đưa nội dung không hút thuốc lá vào tiêu chí thi đua
của cán bộ, công chức
• Không có hiện tượng hút thuốc, đầu mẩu thuốc lá tại các
khu vực cấm hút thuốc của cơ quan, đơn vị.


Các bước triển khai thực hiện

1. Thành lập Ban chỉ đạo
2. Khảo sát thực trạng trước khi triển khai
3. Xây dựng nội quy và kế hoạch thực hiện
4. Phổ biến nội qui cho các đối tượng
5. Triển khai các hoạt động hỗ trợ
6. Giám sát và đánh giá


6. Giám
sát
và đánh
giá
5. Triển khai
các
hoạt động hỗ
trợ

1.Thành lập
Ban chỉ
đạo các cấp

PHÒNG,CH
ỐNG
TÁC HẠI
THUỐC LÁ

4. Phổ biến nội
qui
cho các đối

2. Khảo sát
thực trạng

3.Xây dựng
nội qui và
kế hoạch thực
hiện


Bước 1: Thành lập Ban chỉ đạo và
nhóm cán bộ nòng cốt
Ban chỉ đạo:
– Thành phần (đại diện lãnh đạo, đảng, công đoàn, các
phòng, ban: TC, KH, ĐD, BV…)
– Nhiệm vụ:
• Chỉ đạo việc xây dựng và
phê chuẩn nội qui /quy chế
• Chỉ đạo việc xây dựng và
phê chuẩn kế hoạch
• Phân công trách nhiệm
• Chỉ đạo việc thực hiện, giám sát và đánh giá.
• Quy định khen thưởng, xử phạt


Bước 1: Thành lập Ban chỉ đạo và
nhóm cán bộ nòng cốt (tt)
• Nhóm cán bộ nòng cốt: (Tổ giúp việc)
– Thành phần: đại diện lãnh đạo, CNVC, thanh tra
– Nhiệm vụ:
• Giúp ban chỉ đạo soạn thảo nội quy và kế hoach

hoạt động
• Thực hiện các hoạt động theo kế hoạch
• Tham gia hoạt động truyền thông và tập huấn
• Thu thập thông tin
• Tham gia điều phối, giám sát
- Thành lập tổ truyền thông và tổ giám sát.


Bước 2: Khảo sát thực trạng trước khi triển khai
• Mục đích:
- Xác định tình hình sử dụng thuốc lá, nhận thức về tác hại thuốc
lá và thái độ đối với hành vi hút thuốc tại nơi làm việc của cán bộ
nhân viên
• Nội dung:
– Thực trạng sử dụng thuốc lá trong cán bộ nhân viên? Nhóm
đối tượng nào có tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao trong cơ quan?
– Thực trạng sử dụng thuốc lá của khách đến làm việc.
– Nhận thức của nhân viên về tác hại của thuốc lá
– Ý kiến của cán bộ nhân viên về việc xây dựng nơi làm việc
không có khói thuốc lá.
– Cơ quan đã ban hành quy định cấm hút thuốc lá nơi làm
việc chưa?
– Cơ quan đã có hệ thống biển báo cấm hút thuốc chưa?


Bước 3: Xây dựng nội quy và kế hoạch thực hiện
• Kế hoạch thực hiện
- Nêu rõ lý do tại sao phải thực hiện “Nơi làm việc không khói
thuốc” trong cơ quan, công sở ? Trong nội dung này, nên tập
trung vào các lợi ích về vấn đề sức khỏe, trách nhiệm và nêu

gương tốt cho người dân, cộng đồng trong bảo vệ chăm sóc
sức khỏe.
- Tên các hoạt động cụ thể
- Thời gian triển khai, hoàn thành đối với mỗi hoạt động
- Cán bộ/phòng ban chịu trách nhiệm thực hiện
- Kết quả mong đợi/chỉ số đánh giá.
- Kinh phí triển khai hoạt động
- Những hình thức hỗ trợ, khen thưởng cho những người
đang hút thuốc muốn bỏ thuốc.


Xây dựng nội qui
- Bảng nội qui gồm đầy đủ các nội dung:
➢Quy định cấm hút thuốc lá tại các khu vực trong
nhà của cơ quan. VD: “Cấm hút thuốc lá” trong
khuôn viên của bệnh viện
➢Quy định về biện pháp phạt những người vi phạm.
➢Quy định về việc cấm nhận tài trợ của các công ty
thuốc lá dưới mọi hình thức.
➢Xác định rõ hiệu lực về thời gian của nội qui.
➢Xây dựng nội qui riêng không chung với các qui
định chung khác của BV
➢Nội dung ngắn gọn, dễ hiểu, dễ thực hiện


Bước 4: Phổ biến nội qui
• Thông báo tại cuộc họp
giao ban lãnh đạo cơ quan
• Gửi văn bản tới các
phòng, ban

• Thông báo trong các cuộc
họp của các phòng, ban
• Niêm yết nội quy tại khoa,
phòng, tại các địa điểm
công cộng trong khuôn
viên BV.


Bước 5: TRIỂN KHAI HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG
MÔI TRƯỜNG BỆNH VIỆN KHÔNG KHÓI THUỐC

•
•
•
•
•

Tổ chức Lễ phát động hưởng ứng xây dựng cơ quan
không khói thuốc lá.
Gắn biển báo Cấm hút thuốc
Loại bỏ các vật dụng có liên quan đến thuốc lá như gạt
tàn, bật lửa … khỏi phòng làm việc.
Tổ chức truyền thông về tác hại thuốc lá
Tập huấn cho các cán bộ được phân công nhiệm vụ
giám sát, kỹ năng truyền thông vận động, giám sát, tư
vấn và nhắc nhở người vi phạm, đánh giá và viết báo
cáo.


Bước 5: TRIỂN KHAI HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG

MÔI TRƯỜNG BỆNH ViỆN KHÔNG KHÓI
THUỐC
•

•
•
•

Tổ chức ký cam kết thi đua giữa CBCNVCLĐ với Trưởng
khoa, phòng; giữa Trưởng khoa, phòng với lãnh đạo đơn vị
và CĐCS; Lãnh đạo đơn vị, CĐCS với Lãnh đạo Sở Y tế và
CĐN thực hiện xây dựng Môi trường cơ sở y tế không khói
thuốc.
Tổ chức các cuộc thi viết bài, xây dựng tiểu phẩm nói về tác
hại của thuốc lá và các phương pháp bỏ thuốc lá.
Cập nhật và phổ biến nội dung các văn bản của nhà nước về
PCTH thuốc lá cho cán bộ nhân viên.
XD kế hoạch và triển khai thực hiện công tác giám giát
hàng ngày, tuần, tháng


Bước 6: Giám sát và đánh giá
•
•
•
•
•
•

Công tác giám sát:

Có hệ thống biển báo cấm hút thuốc, nội qui/qui
định tại các phòng làm việc, hành lang của tòa
nhà không?
Biển báo cấm hút thuốc có được gắn tại các vị trí
dễ thấy không?
Có gạt tàn thuốc lá và đầu mẩu thuốc lá tại nơi
làm việc không?
Cán bộ nhân viên, khách đến liên hệ còn hút
thuốc nơi làm việc không? Bao nhiêu trường
hợp vi phạm.
Những trường hợp vi phạm đó được xử lý như
thế nào?


Bước 6: Giám sát và đánh giá (tiếp)
•
•
•
•
•
•

Có dấu hiệu hút thuốc?
Có hiện tượng vi phạm không được nhắc nhở.
Mức độ nghiêm túc trong triển khai thực hiện
Có hiện tượng bán thuốc lá quảng cáo, khuyến
mại các sản phẩm thuốc lá?
Các hoạt động hỗ trợ đã được triển khai
Giám sát thực tế: Gạt tàn thuốc lá,
- Mùi thuốc lá, đầu mẩu thuốc lá?

II. Công tác đánh giá: theo tiêu chí đặt ra
- Mức độ đạt/ không đạt.


⇨ CÔNG TÁC GIÁM SÁT CỦA CĐYTVN:
⇨ Các BV thành lập và kiện toàn BCĐ với đầy đủ các TP.
⇨ Xây dựng kế hoạch chi tiết các hoạt động hàng năm.
⇨ BCĐ đã xây dựng lịch họp, phân công nhiệm vụ cụ thể
cho các TV
⇨ Tại các BV đã thành lập tổ TT, tổ GS và GS hàng ngày.
⇨ Đã xây dựng nội qui cấm hút thuốc lá trong BV.
⇨ Đã treo nhiều biển cấm hút thuốc lá trong BV. Treo
apphich TT về tác hại của thuốc lá.
⇨ Đưa qui định cấm hút TL vào tiêu chí xét KT hàng năm.
⇨ Căng tin không bán thuốc lá và nhân viên bán hàng đã
quan tâm nhắc nhở khách hàng không hút thuốc lá.
⇨ Giám sát, kiểm tra thực tế


Bí quyết để triển khai thành công nội quy
cấm hút thuốc
• Nhằm vào hành vi hút thuốc nơi có quy định cấm,
không nhằm vào người hút
• Tập trung vào các lợi ích về sức khỏe, kinh tế, tránh
gây tranh luận về “quyền cá nhân”
• Sự cam kết và ủng hộ của lãnh đạo cấp cao nhất
• Tạo cơ hội cho người lao động tham gia vào xây
dựng nội quy và kế hoạch triển khai từ đầu
• Hướng dẫn về cách thức thông tin và các biện pháp

cưỡng chế thực hiện.
• Chỉ đưa ra các quy định có khả năng cưỡng chế
thực thi