Ebook tuyển tập đề bài và bài văn nghị luận xã hội phần 2

Khong CO cai toi, benh nhan - nhung ngiroi se mai cdn rang chiu dung
nhihig con dau du doi, trong khi ngucri ta van mot mirc 6m ISy cay thanh

Hay hirong ve phia mat troi

gia va than rang "Vice gay me mai tpi loi lam sao!".

i ' ; U

K : . I

•••• •

•

.

li

Khong CO cai toi, lam the nao con nguoi c6 the di toi mpi chan trai
tren mat dat khi nguai dau tien tao nen banh xe luc nao cung tam niem
rang "Ta la mot ke pham toi vi da mao hiem vao vung dat cdm".
Khong CO cai toi, con nguoi se s6ng nhu the nao day? Song nhu thg
nao khi khong mot ai dam thay doi cuoc s6ng. Cai toi la nguyen nhan dau

D E BAI
"Hay humig vi phia mat trai, bong tSi se ngd vi sau ban" (Danh
ngon Nam Phi - dan theo Qua tang cuoc song - NXB Thanh nien, 2006).
Tnnh bdy suy nghi ciia anh (chi) vi cdu danh ngon trin.

tien, la ngu6n nang luwig, la dong luc s6ng, la coi r l ciia t i t ca.

Toi goi nhOng nguoi "dat nhiing buoc chan dm tien, c6 duong di hoan

BAI L A M 1

^

toan mai va nhan quan khong vay muon" la "nhijng nguoi khai sang" hoan

Ban se lam gi khi ma kho khan duong nhu lap kin h6t cuoc doi ban,

toan khong phai la each noi qua hoa m l . "Nguoi khai sang", toi cung

khi ma than may m§n khong con m i m cuoi voi ban nua, khi ma xung

khong chi danh de ggi nhung bac vT nhan c6 nhidu cong hien, nhiJng con

quanh ban toan nhiing tai ti6ng va noi nhuc nha e c h i bua vay...? Dung

nguoi CO chi so IQ cao va nhan duoc nhung giai Nobel khoa hoc. "Nguoi

cam d6i mat voi nhung thij thach do hay dau hang, pho mac cho so phan

khai sang", toi con muon danh cai ten day cao quy ay cho nhung con nguoi

da an bai? NSu la toi, chSc ch5n toi se tiSp tuc duong dau voi nhiing kho

binh thuong, gian dj, nhung khong hi tlm thuong khi bi6t s6ng voi ca tinh

khan do, v i toi luon tin vao cau danh ngon noi tidng Nam Phi "Hay huong

va ban nga ciia minh.

v l phia mat trai, bong toi se nga ve sau ban".

Noi nhu vay de khang djnh rhng trong ban than m6i chung ta luon t6n

Anh mat trai rue ro, choi chang la ve dep cua thien nhien, tao hoa.

tai "to chat cua nhung nguoi khai sang", noi each khac la cai toi ca nhan!

Mot khi chiing ta huong vc phia mat trai nghia la chiing ta da huong ve

Thinh thoang bo c6 noi voi toi the nay: "B6 mong con Ion len lam c6

nhirng dieu t6t dep, dat niSm tin vao anh sang mat troi la chung ta da

giao, CO mot muc luong on djnh, roi c6 mot nguoi ch6ng thuong yeu

day liii lai phia sau nhimg gi xau xa, u am, nhung bong toi ciia kho

minh. Con se c6 nhung dua con. Con se huong thu niSm vui luc vh gia

khan, vat va.

ma khong phai lo lang dieu gi...". Toi cuoi, v i biSt toi c6 the se lam b6

That vay, kho khan la mot phan ciia cuoc song. Cuoc song ciia chung

that vpng... V i CO the mot ngay mai toi khong duoc nhu bo toi mong

ta khong phai luc nao ciing tuai dep, em dem nhu nang am ban mai. Ma

muon, toi se lam ong bu6n. Nhung chSc chSn mot d i l u , toi se lam moi

no gi6ng nhu nhOng con gio, c6 khi manh me du ton, c6 khi chi nhe

thu de' ban than minh khong h6i han, khong that vong ve minh. Co the

nhang luot qua. V i vay de vuot qua nhijng con bao Ion ay, doi hoi a

con duong ciia toi se rat dai, rat kho khan... Nhung toi van mu6n xung la

chung ta mot ban ITnh s6ng, mot phong each s6ng c6 l i tuong, biet tim

" t o i " khi noi v6 ban than minh...

cho minh dong luc, niSm tin de diing day sau nhung Ian nga guc. B
chang CO ai se di het cuoc doi ma khong mot lan bj vap nga ca. Dieu quan
Trhn Tin My Hqnh

Lap 12 Van - THPT chuyen NguySn Hue - Hd Dong - Hd Noi

trong la sau nhiJng lan vap nga ay, chung ta se di nhu thg nao. Do la lijc
chiing ta c\n huong toi mat troi.

'


Mat trcri ay c6 the la sy phan dau, no luc trong hoc tap cua m6i sT tu

su that vong, sg hai, tri tre. Ho la nhijng nguai de nan long truac kho

tung bj that bai trong k i thi vao Cao dang - Dai hoc dang ngay dem on

khan, thu thach. O nhung con nguai nhu the. bong toi se luon bua vay.

iuyen cha dgi mot ca hoi mai. Mat trcri ay c6 the la niem tin, hi vong vg

Hp khong biSt each huang ve anh sang dieu k i cua mat trai cung nhu

nhung vu mua boi thu, nhirng san pham dat chSt luxDng cao hon cua nhijng

binh tTnh t i m cho minh nhung giai phap hgp l i de giai quySt vin dh. That

nguai nong dan, cong nhan mot doi lam lu. Mat trai iy chinh la dpng luc
giup nhijng em be tan tat gat bo di noi dau mat mat cua minh de tim dSn
nhung kha nang k i dieu dang an giau ben trong nhirng ca the yeu at... Day
chinh la anh sang rue ra cua mat troi dang day dan nhCmg bong toi u am
ra phia sau de giup moi nguoi tir tin hon vao mot cuoc s6ng tuai dep dang

dang that vong thay, so dong nhung nguai nhu th8 lai thuoc v6 giai tre
cua chiing ta. Co nhijng c6, cau quy t u dugc sinh ra trong mot gia dinh
kha gia, quen dugc chieu chuong, suot ngay chai bai, pha phach. H i bj
bo me mang mo, nat no la lai dCing dCing khan goi bo nha ra di. Hay
nhieu hoc sinh sau khi biet minh thi trugt dai hoc lai c6 cam giac nhu
mat het tat ca, bi that bai tham hai, vgi tim den cai chet de ket thuc cuoc

cha a phia truac
He-len K i - l a (1880 - 1968) - nguai phu nu vT dai da danh tron dai
minh cho nhung nguai khong may min bj tan tat. Tuoi tha cua ba phai

song trong bong toi day vat va, kho khan. Chua day hai tuoi, do bi mac
chung viem mang nao nen ba bi cam, di8c, mu hoan toan. Dii thS He-len

dai mot each ngu xuan. Co nhieu nguai v i bj duoi viec, that nghiep, n g
nan, pha san... dan dSn hoang mang, mat l i tri khong lam chu dugc ban
than dan den sa doa, vuang vao nhieu te nan xa hoi, t u huy hoai ban than
luc nao khong hay... Do deu la nhirng con nguoi khong c6 niem tin, y
chi vao cuoc song.

cr,

van khong nan long, ba bat dau di hoc va tap noi nhung cau don gian,
trong su kho khan cua mu va diec. ThS nhung, hang nghi luc phi thuong

Chua noi a dau xa, ngay chinh ban than toi day da c6 luc toi muon tCr
bo moi thu. Do la khi cuoc song duong nhu quay ngoat vai toi. La khi toi

ba da tot nghiep thii khoa truang dai hoc nir Ret-clip va da khong ngung
di thuyet trinh khap cac bang cua nuac MT, di vong quanh thi giai de
giup da nhijng nguai bi cam, diec. N h a su giiip da ciia ba ma nhi8u
nguai tan tat tren the giai c6 ca hoi dugc s6ng, dugc lao dong va hoc
tap nhieu han. Chinh sue manh ciia niem tin vao cuoc s6ng, muc tieu

duang nhu da rai xuong vuc tham den toi, chat hep va tCi dong. Quanh toi
luc do, noi that vong lan tuyet vong da chiem het tam tri khien toi nhu
nguai mat het sue song. Can benh ung thu da cuop di cua toi mot thien
than. Do chinh la em trai toi va cung la nguai ban than thiet nhat ciia toi.
Tiep do la nhOng that bai trong cac ki thi, hoc tap... V a i toi, moi thu hoan

cho ban than da thoi thuc ba lam nen nhung k i tich hiem c6 a mot nguai

toan sup do. Mai cho toi khi toi phat hien ra sire song ki dieu ciia nhijng

tan tat. Ba da "huang vh phia mat trai", "de' bong t6i nga vg phia sau"

bong hoa huong duong. Chung la hinh anh ro rang nhat each huong ve

nhu the day!

phia mat trai. D i i cho re cay bam sau vao long dat, dii cho con ngucri

"Hay huang ve phia mat trai, bong toi se nga vh sau ban". Cau danh

trong chiing a vi tri t6i tam nao, thi chung van luon song thang, vucxn

ngon bao ham mot triet l i , mot quan niem nhan sinh tich cue, mot l o i

minh tai nai c6 anh sang mat troi de' hap thu tinh hoa ciia su song. Co le

khuyen dung dan: Hay song lac quan, luon tin tudng a mot tuang lai tot

do chinh la l i do tai sao nhirng bong hoa huong duong luon tuai tan, khoe

dep se den. Nhung dang tiec thay trong cuoc s6ng xa hoi ngay nay v i n

khoiin, s6ng manh liet va lau dai den the.

'v •;

CO nhieu nguai thieu ni6m tin, khong dam buac tai de "huang vg phia

Cac ban a! Biet hi vong va tin tuong vao nhirng dieu tot dep la

mat trai". Ho la nhijng con nguai de bj nhan chim trong bong dem ciia

phuong thuoc nhiem mau giup chiing ta manh me hon, t u tin hon trong


cuoc s6ng. Co ni6m tin chiing ta se tim thSy su chia se, nang da va tinh
yeu thuxmg giiJa cuoc song doi thuong day kiio khan, thir thach nay. Vay
nen toi, ban va tit ca moi nguai hay ren luyen cho minh y chi, niem tin
d& luon tin rkng d m6i nguai se c6 mot mat troi chan li luon toa sang, giup
chiing ta vuot qua moi thij thach trong cuoc song.
Tom Cruise da tihig noi: "Khi cuoc dai nhin chim ban nai dong xoay
hung d&, ban chi c6 hai con duang: Buon'g xuoi de roi chim xuong duod
day, hoac se hit mot hoi dai va dung cam boi ti6p".
Vay ban se chon con duang nao? Chac han la con dudng thu hai chu!
Vang, hay chuan bj tinh than de doi mat vai nhiJng thu thach tiSp theo
trong cuoc song. Va hay luon tin rang, neu ban "huong ve phia mat troi"
thi "bong t6i se nga vl sau ban".

Trdn Thi Hang
Lap 10A8 - THPTPhan Dmh Phiing - TP Hd mh
(VH&TTsS 7+8+9 - 2010)
'toi

BAILAM2
"Cuoc song la bai hoc dai cua nhan loai" (Barrie). Va ban da hoc
dugc gi tu cuoc song? Cach dijng day va di tiSp sau nhijng vap nga hay
niem tin vao nhijng dieu ki dieu? Chia khoa de md canh cik cuoc s6ng

la chi can ban nghl tich cue va lac quan di thi moi viec kho khan se trd
nen rat gian don. Bdi the danh ngon Nam Phi da timg day: "Hay huong
ve phia mat troi bong toi se nga ve sau ban".
mn Con dudng ma chung ta budc di trong cuoc s6ng khong phSng li ma
luon CO nhung trd ngai. Trd ngai iy c6 the la nhimg that bai, kh6 khan,
la mot hoan canh eo le hay mot can benh hiem ngheo... Nhung liic gap
"bong toi" nhu vay ban can phai c6 niem tin va y chi de "hudng ve phia
mat trdi". Mat trdi trong cau danh ngon la hinh anh an du cho nhiJng dieu

giup con ngudi cd dong luc va sue manh. Gap thu thach dii khd khan d8n
dau neu khong mat hi vong tijc la ban da thanh cong mot phSn. Du nho
nhung thanh cong ay chac chan eiSng se gdp phan "day liii bong tdi".
CQng nhu hinh anh ciaa cay hoa hudng duang vay, dai hoa luon hudng v6
phia mat trdi de che cho "mam sinh trudng" eiia cay phat trien. Con
ngudi chung ta "hudng ve phia mat trdi" bang cai nhin hudng v6 tuong
lai. Khi ban nghl ve tuong lai tuoi sang vdi ca sd cua niSm tin thi qua khu
la bong toi se khong con bua vay lay ban nira.
"Hudng ve phia mat trdi" trude het cho ta su binh yen trong tam
hdn, mot su thanh than vi da ru bd dugc bong tdi; sau dd la cai nhin lac
quan hon vdi cuoc song. Cd the khi dgc cau danh ngon nay ban dang u
budn va ban cho rang: "Ndi thi de nhung lam thi khd"? Ban ai, trong
thuc te da cd rat nhiSu tam guong biet "hudng ve phia mat trdi". Ngudi
khae lam dugc tai sao ban lai khong?
Tdi da nhin th^y nu cudi rit tuoi eiia mot chi khuyet tat doi chan, chi
dang le ra cd the thuc hien dugc udc ma trd thanh ngudi mau neu khong
cd vu tai nan giao thong ay. Chi ndi cd luc chi tudng nhu mat het niem
tin, moi thij xung quanh trd nen tdi sam khi chi biet minh khong the di
dugc nhu ngudi binh thudng, khi udc ma tCr hdi be khong bao gid trd
thanh hien thuc... Nhung chi hieu ra rang neu cu song mai nhu the chi se
la ganh nang cho gia dinh, xa hdi. Va chi da hoc, da ed gang de trd thanh

ke toan trong mot cong ty doanh nghiep, chi la tam guang giiip tdi hieu
cuoc song khong bao gid dugc ndi hai tir "gue nga".
De "hudng ve phia mat trdi" khong ehi can su no lire vuon len khong
ngijng ma con can mot niem tin. Chac ban trong moi chung ta ai cQng
biet tdi cau chuyen Chiec Id cudi cUng cua nha van O. Hen - ri. Lan dau
tien khi dgc cau chuyen tdi da khdc vi tam long nhan ai cua cu Ba-men.
Lan thu hai tdi nhan ra su cam thong san se cho nhau eiia nhiing ngudi
ngheo khd. Va \hn thu ba, tdi hoc dugc each phai song nghi luc, song luon
hudng ve phia mat trdi. Gidn-xi da thoat khdi can benh cua minh bang
niem tin vao chiec la cuoi eiing - chiec la van con nguyen ven sau dem


mira gio. N i l m tin da giiip c6 nhan ra minh van con irac m a ve vjnh
Na-pa-la va "muon chet la mot tpi". Niem tin la mot lieu thudc quy gia

Tai nan giao thong

de "ch&a" moi can benh tam hon.
"Bong t o i " CO the c6 nhieu nguui muon ru bo nhung c6 thu "bong
toi" lai giup chiing ta hoan thien minh hon. Do la "bong toi" ciia that bai.

DEBAI
Em thay g\ nhung con so ngmri chet va bi thieang do tai nan giao

Ban that bai trong cuoc thi dau dien kinh chi v i thua ngucri ve nhat 1/1000

thong theo bao cdo cua Uy ban An toan giao thong: Nam 2007 c6 1.4600

giay? That bai vi bao nhieu Ian di xin viec deu bj tuchoi? Ban se khoVig

vu tai nan giao thong, lam chet 13.200 nguai, bi thucnig 10.500 nguc/i.

that bai nira neu ban rut ra kinh nghiem. DCmg u ru trach minh va tran

Trong thdng 11 nam 2008, tren dia ban cd nude da xdy ra 11,5 nghm vu

ngap trong tam trang cua ke thua cuoc. Luc do ban hay huong ve phia

tai nan giao thong, Idm chit 11,4 nghm nguai va bi thuang 7,4 nghm

mat trcri!

nguai. Con hai thdng dau nam 2009 cd 2054 vu, lam chet 1940 nguai, bi

Co rat nhieu nhan to keo ta ra khoi bong toi. Cuoc song luon can
Chung ta phai lac quan, tin tuong a tuong lai. Thg nhung lai c6 nhiing
nguoi khong hieu dieu ay va k i t cue ma ho de lai khong chi' la that bai,

thuang 1374 nguai (Diin dan ATGT Bo Giao thong van tai - Uy ban
ATGT quoc gia tren mqng Internet).

'

Theo em, gidi phdp tan gdc chn thifc hien Id g)? La nguai true tiep
tham gia giao thdng hang ngdy, em nghl gi ve tinh trang giao thong nude

la noi dau ma tham chi eon la ca cai chet bi thuong... Mot ban gai da cam

ta hien nay?

dao lam cija vao tay minh tir tij ehi vi khong thi do dai hoc, mot ban trai
16 tuoi da tim den cai ch8t vi be tic trong cuoc s6ng... Khong biet cac

BAI L A M

ban ay da nghl gi khi khong the thoat ra khoi bong t6i cua chinh minh?

Trong mot buoi hop mat giao luu tai Truong T H P T Nguyen Thj

Vay lam the nao de biet "huong ve phia mat trai? Don gian la chiing

Minh Khai - TP. Ho Chi Minh, mot ban sinh vien nguoi Phap da noi

ta hay ren luyen y chi, niem tin va kien thuc. Can nhat la thai do song ciia

"Thanh pho ciia cac ban rat dep, nhung xe co luu thong thi kinh khiing

ban: phai luon nhin moi thu theo huong mai me va tich cue, cQng nhu

qua, lam the nao ma tranh dugc tai nan giao thong". M o t nhan xet that

mot bai toan kho khong nen chi giai theo mot each, ma ban phai linh
dong nghl ra mot huong nao do don gian hon.

xac dang va day cung chinh la noi lo au ciia tit ea moi nguai sinh s6ng
va lam vice tai Viet Nam. Khong ehi doi vai Ha Noi hay TP. Ho Chi
Minh, ma hau het tren tat ca cac tinh thanh trong ca nuoc van d6 tai nan

Mot nguai ban da c6 Ian noi vai toi: "DCmg bao gia nghl ve nhijng
dieu rac roi cau dang gap phai, chi can quan tam den ket qua ciia no de

giao thong da ngay cang tra nen gay gat, nhOc nhoi tram trong. So vu tai
nan giao thong nam sau luon cao hon nam truoc. Chang han nam 2008,

cau CO gang". Toi coi do cung la mot each hijxi hieu nhat de minh c6 the

ca nude da xay ra 11.580 vu, lam chgt 10.835 nguoi, bj thuang 7.453

huong ve phia mat trai va luon m i m cuai. Con ban thi sao? Doi mat vai

nguoi, the ma chi moi 4 thang dku nam 2009 da xay ra 4.165 vu lam chet

bong toi ban c6 dii dung cam de vuat qua ehu?

3.160 nguoi, bj thuang 2.428 nguoi. Tai TP. H6 Chi M i n h chi rieng nam

;

Nguyen Thu Hdng
Urp 12A4 - THPTNguy'en Due Cclnh - TP. Thai Bmh

ngay nghi le tir 29/4 d i n 3/5/2009 da xay ra 160 vu tai nan lam chet 163
nguoi, bj thucmg 139 nguoi. Phong CSGT duang bp da bat g i i i 91.282


trirong hop vi pham luat giao thong, 562 nguoi bi tuac giay phep lai xe
va phai di hoc lai luat giao thong...
Khi doc qua nhijng s6 lieu nay hk ki ai cung phai giat minh vi sy
thiet hai v6 nguai va cua qua khung khiSp, c6 khac gi sir thiet hai do
"song than" da tan pha mot s6 nuac chau A miy nam truxSc day.

Bay gia cu cam hk ki to bao nao len doc, cung diu thSy noi d6n tai
nan giao thong. Ma tinh trang nay thirc ra dau c6 xa la gi vai xa hoi chung
ta. Ngu^i ta tuyen truygn, neu ra rk nhiSu nguyen nhan de keu goi moi
nguai hay canh giac, kilm chS, tu giac chap hanh nhirng quy dinh ve luat
le giao thong, de c6 the tranh nhung tai nan dang tiSc. Ay the ma tai nan
vln cd xay ra. Mot thuc tS dau long la ngay nao a nuac ta cung c6 nhieu
nguai bi thiet mang vi tai nan giao thong voi nhung hau qua rk bi tham
dau long. Vay ma nhiSu nguai vEn chua thay sg, c6 nguai lai noi rang:
"Song hay ch&t cung dIu c6 s6. Ong Troi ma da xoa "so hg khau" thi
chay dau cho thoat" v.v... Nhung nSu tim hieu k! v8 cac vu tai nan giao
thong da xay ra, thi da s6 la do phong nhanh, vugt au, Ian tuyen, chay vao
duang cam, duong ngugc chieu, la do su la dang, thiSu tap trung, khong
lam chii dugc t6c do. Do say rugu, thieu ma tuy, cung c6 khi xe da qua
cu, hu hong ma chu quan khong chiu sua chira. Mot phan nua cung do
duang xa hu hong nang hoac do lu lut gay ra. Bay gia thi iix tre con dSn
nguai Ian, khong ai khong biet den nhi>ng xe ben, xe tai, xe buyt "hung
than tren dutrng ph6", gay ra khong biSt bao nhieu la tai nan giao thong,
lam tan nat bao nhieu gia dinh, dua hg vao nhOng hoan canh khon khd,
chong chat them ganh nang cho xa hgi. Gan day nguai ta con thay cac
"ong" taxi, "ong" oto con cung c6 luc dang sg khong kem! Khong the tin
dugc u? Hay vui long bo ra mot chiit thi gia quy bau, dung chan tai mot
s6 nga ba, nga tu nao do, nhat la vao cac gia tan sof, chac chan 100% ban
se dugc chung ki&n tan mk nhung man trinh dien du mgi kieu ciia du mgi
loai xe. Mot van d8 ma it nguai chju noi ra, do la tinh trang "khong ai
chiu nhuong ai". Chi can 5 den 7 xe phia truac phai dung lai, the la lap
tijc (nhat la xe hai banh) se tim du mgi each dS Iu6n lach, dam ngang,

chay doc, hay leo len IS duang tim each thoat di. R6i man trinh diln "sao
doi ngoi" bat dau, xe tai ISn qua Ian xe eon. Xe eon lach qua phan duong
xe hai banh, xe hai banh ben leo len 18 duong danh cho nguai di bg. Cu6i

ciing nguai di bg hk 16i di lai tim each len xu6ng long duong tim ke ha
ma di. That la v6 cung bat nhao, h6n loan. Vai tinh trang nhu thg nay ma
khong va quet, khong xay ra tai nan thi moi la la.
("is
Mang s6ng con nguai v6n rat quy, th8 ma c6 nhigu nguai cij len xe
la phong bat mang, nhan hSt ga, gam ru am T, coi thuang mang s6ng cua
mgi nguai. Co le vi "chua thay quan tai thi chua biSt sg". Nhung hg quen
rang, mot khi da xay ra tai nan thi da qua mugn, vi cai "so mi g6" ay eo
khi lai de danh cho chinh minh.
, aor
Thai gian gan day, nguai ta lai phat hien ra canh tai xi xe tai, xe
khach CO nhieu nguai nghien ma tuy. Xin hay tuang tugng chd tren xe ca
may chue hanh khach ma gap luc cac ong ay thiSu thuoc hay qua "phe
thuoc" thi chi c6 troi mod biSt dugc tai hoa gi se xay ra cho nhiing hanh
khach v6 tgi nay ma thoi.
Con trong cai rung xe hai banh thi xin dung chi do tgi cho nguni dan
lao dgng hay nhimg anh chang "hai lua" a que len la phong nhanh vugt a'u,
ma con c6 ca cac vi "so mi eo c6n" ca vat hhn hoi, cung tham gia vi pham
luat giao thong... Va trong cai ma hon loan nay con c6 ca mau ao trSng hgc
sinh eon ng6i a ghS ph6 thong, nghla la chua eo bang lai xe, ma vln v6 tu
thoai mai cho hai, cha ba, khong dgi mu bao hiem, lang lach vi vu tren
nhung chige xe phan khoi Ian thi lam sao ma tranh dugc tai nan xay ra.
Nhin chung, tinh trang tai nan giao thong xay ra triln mien lien tue
la do y thuc ciia chung ta ngay cang xu6ng thip. Cai dang lo, dang sg hon
het la vai th6 he tre, nhung nhan t6 tuang lai cua dat nuac, lai thuang
xuyen chung kien su hon loan, v6 trat tu nay, thi se eo nguy ca hk chuac,
hgc doi, rap khuon, r6i se tra nen quen thuge va binh thudng.
Tuyen truyen, ran de, xu phat deu da dugc dem ra ap dung, nhung
chuyen xu phat con dat nang v6 giao due, eon qua nhe nhang, khong phat
huy dugc hieu qua.

Trong cu6n 7am qudc chi cua Trung Quoc, c6 doan ki luc Liru Bj

thi khi tham gia luu thong se tranh duge nhieu 16i vi pham. Nhung didu

chi6m dugc Thanh Do, da yeu cau quan sir Khdng Minh soan ra mot bo

quan trong Hon ca la se giup hoe sinh dan dan quen thuoc vdi nh ngp, trat

luat 6i cai t n . V i thSy bo luat cua Khong Minh dua ra qua nghiem khdc,

tu ngay tO luc con nhd. Nhijng thoi quen se tdt dep khdi dau cho mot ddi

git gao, Luu Bj to ra rSt e ngai, nhung Khong Minh da giai thich: "Neu

ngudi sau nay khi hoa nhap va cong d6ng xa hoi.

• ^;

trieu dai cu da c6 qua nhieu luat le ha khSc thi luat men nen nhe nhang,

Phai phat that nang doi vdi nhung Idi vi pham Luat giao thong mdi

cdi md. Con nay thai cu lai qua hon loan, nhieu nhuong thi luat moi cua

lam cho ho sg ma tu kiem chi lai minh. Nhung x u phat phai cong bring,

ta can phai nghiem khac, cung rSn mai c6 the dua dan vao khuon phep,

khong bao che ne nang, khong x u oan, x u ep dSn d6n khong "tarn phue

ki cuong ducrc". Cung giong nhu mot nguoi bj benh nang, ma thay thuoc

khau phue" ma phat sinh ra such6ng d6i.
Thanh pho qua rong Idn, dan s6 qua dong ma can bo, chiSn sT CSGT

cho toa thu6c qua yeu, khong du lieu lugng, thi chi ton tien ma benh
khong khoi vi da nhon thuoc roi.
M o i chi la mot hoc sinh lop 12, toi biet kiSn thuc cua toi con rat han
chg, nhung khong phai v i the ma khong cam thay bat an moi khi tham
gia giao thong tren dudng pho. Cung khong th6 v6 cam, v6 tu truac
nhijng tai nan tham kh6c xay ra cuap di sinh mang cua nhieu ngudi,
cung ch3ng the cam long trudc nhijng giot nude mat va nhiing vanh khan
tang ben ban thd cua ngudi da khuSt v i tai nan. Xot xa trudc nhiJng dau
thuong, mat mat qua Idn ay, da xui khign toi cam but trai long minh ra
trang giiy nay, udc mong dong gop mot vai y kien nho be vao cac giai
phap thao gd van de nhuc nhoi nay.
Trudc het, chung ta can nhd ddn Idi day ciia Bac Ho: " V i Igi ich mudi
nam thi phai trong cay. V i Igi ich tram nam thi phai trong ngudi". Chu
trong den viec "trSng ngudi" v i tre nho se la nhung hat giong tuong lai
ciia dat nude sau nay. Chung ta nen cho tre tap lam quen va chap hanh
cac quy dinh ciia phap luat trudc khi trudng thanh hoa nhap vao cong

lai qua it, khong du dan trai khSp noi. Toi da chung kien nhDng nai nao
CO bong dang can bo, chi6n .si CSGT la y nhu rang moi ngudi chap hanh
tot, khong dam phong nhanh. vuxrt au v.v... Con nai nao khdng cd su hien
dien eiia ho thi v6 ciing h6n loan. Toi timg chung ki6n mot chien sT CSGT
cam coi len dinh thoi mot ngudi vi pham roi b6ng thay chu ay b«>.c6i
xuong, lac dau. V i sao u? Co the vi qua met moi, vi qua tai, qua nhiSu vi

pham. Chua noi den chuyen ho cung con phai lo cho ca gia dinh, v g eon,
ma lien luong thi "khiem t6n" khong dii trang trai eude s6ng hang ngay.
van biet rang lutmg tam va trach nhiem ciia ho khdng the phu thuoc vao
luong thang, nhung nSu cu de' ho phai thi6u th6n mai (ma cong viec thi
het 90%) la d ngoai dudng ph6, bat ke trdi ndng hay mua, thi du cd khoe
dcMi

dau cung suy sup. Lieu luerng tam va trach nhiem cua ho se dung

vimg duge bao lau? Do vay can phai tang luang cho CSGT de' ho tam dii
song ma bdt phan lo chay gao, ho se ranh tay hon de d6n sue cho cong
lac gin g i u an ninh trat tu trong giao thong. Hoae thudng lien cho CSGT
irong m6i vu viec vi pham. Thi du: x u phat 100.000 dong, thi trich ngay

dong xa hoi. Chuang trinh Giao due Cong dan, giao due luat le giao

20.000 d6ng de thudng cho ho. Toi nghl viec thudng cong khai nay eo

thong phai duge chu trong ngay tu Idp mot. To ehue nhting cuoe thi tim

the tranh duge nan thu bat hgp phap khae.

hieu ve luat giao thong, khen thudng va cong them 1 den 2 diem (tuy ket
qua) vao cac ki thi chuyen dp

(cung tuang tu nhu la diem nghe, diem

hoc sinh gioi cap Quan, cap Thanh ph6...). Neu duge cong them diem vao
cac k i thi nay, hi vgng se thu hut hoc sinh quan tam nhi6u hon, tim hieu
va hoc tap nhieu hon. Va khi da nam vung duge luat le giao thong roi.

Cac cap ehinh quySn cung can keu ggi cac quan nhan sau khi da thi
hanh nghia vu quan su trd vh dia phuong, hoae luc lugng Thanh nien
xung phong tham gia vao cong tae diSu hanh giao thong. Diing ngay tiSn
phat ciia ngudi v i pham de tra luong cho ho bSng vdi muc lao dong hang
ngay ciia hg ngoai ddi, de ho an tam ma lam nhiem vu.


Cac ca quan c6 trach nhiem, cac bao, dai can ra sue pho bign, tuyen
truySn rong rai hem nua v l van hoa tham gia giao thong. Dua ra that nhieu
hinh anh cua cac vu tai nan tham kh6c, phd bien cac loi vi pham va cac
muc phat ban hanh. Viec nay khong chi lam theo phong trao, ma lam

ben cau ao vg toi vo gao, trong cai coi vg toi dung trau, con dao vg toi
ray c6... trong moi trai cay cai Gai nang niu... va ngay ben canh ong,
trong m6i quan ca chiing ta thuang danh... Khong phai mvxm than ai ca,
toi van a day, trong nhung dieu t6t lanh cua cuoc dai...
Di Thich: Toi da noi vai ong r6i, ra khoi than xac h6n chang con la

hang ngay, hang tuan, hang thang a moi noi, moi luc.
Va cu6i cung, toi nghT, chi c6 khi tSt ca moi nguoi hay vi su an toan,
trat tu va van minh cua xa hoi ma tu giac cTiap hanh moi quy dinh, luat

Truong Ba: Toi biet... toi hieu... Va toi v i n a day ngay canh ong

le giao thong thi mai hi vong tai nan se tCr tu giam bat, xoa tan di n6i lo

truac khi hon toi hoa tan vao coi hu khong, de noi vai ong nhirng diSu

"song than" dang rinh rap m6i chung ta.

tran tra, day dut cu6i cung vS mot cau hoi Ian: "S6ng nhu th6 nao mai la
LeVuVdnAnh

song?". Chi den giay phut nay toi mod c6 cho minh mot cau tra loi thuc

Lap 12A12 - THPTNguyin Thi Minh Khai - Quan Phu Nhuan TP. H6 Chi Minh

su. Cau tra loi nay khong chi danh cho toi ma con ca cho ong nua, D6

feiw 1

Thich a!
Ong da tung noi rang "Dugc s6ng la mot hanh phiic". Dieu do qua

"Song nhir the nao?..."

khong sai. Dugc song a dai la mot niSm may m3n, la mot niem vui v6
ba ben. Hanh phuc khi dugc chao dai, dugc song trong vong tay yeu
thuang cija gia dinh, nguoi than, dugc s6ng trong nhijng thu vui nho nho
trong cuoc dai...

p.

DEBAI
Trong doan trich Hon Truong Ba, da hang thit (Ngvt van 12, tap
hai), nhdn vat Di Thich quan niem "Duac sSng Id hanh phiic", nhimg
hdn Truong Ba khong chdp nhqn lile do, va thang than chi ra sai lam cua
Di Thich: "Ong chi ngh~i dan gidn cho toi sSng, nhung sdng nhu thi nao
thi ong khong can Met".

Anh (chi) hay la nhdn vat Truang Ba, viit mot bdi van nghi luqn ngdn
gon ban vi y nghia cua le sdng cao dep, phdn ddi quan niem sai Idm cua
Di Thich.

Nhung lieu s6ng nhu toi c6 phai la s6ng? Song nhu toi c6 phai la
hanh phiic?
Dugc ong hoa phep lam cho hon nhap vao xac anh hang thit, cu
tuang nhu the, hanh phuc se noi tiep hanh phuc, niem vui se n6i tiep ni6m
vui, cuoc song se tra lai nhu xua im ap va binh yen. Vay ma... c6 nga
dau moi diSu tra treu bat hanh, kho dau lai bSt dSu tCr day. Toi khong the
song chung vai vg anh hang thjt dlu rSng mang than xac anh ta. Toi
khong con dugc vg toi, con toi, dugc cai Gai va ban be yeu thuang va quy
trong nhu xua. Dau rang mang than xac anh hang thit, hon vEn la nguyen

BAI L A M
Di Thich: Truang Ba, ong a dau? 6 dau?
(Giua mau xanh cay vudn, giiia Ian khoi trSng lung linh, h6n Truang
Ba chap chon xuat hien...)

ven hon toi. Gia dinh, nguoi than xa lanh, ban be roi bo. Vai ai, toi cung
bi nghi nga, sg hai. Nhu thS, toi dau con phai la toi nua. Toi dau con la
chinh minh, dau con la mot Truang Ba - nguoi lam vuon voi thii vui tao

Truang Ba: Toi v i n a day. Toi v i n a ngay ben canh nhung nguoi toi

nha choi cd, cham soc cay coi... dau con la nguoi chong, nguoi bo, nguoi

thuong yeu, ngay tren bac cira nha toi, ngay trong anh lua vg toi nau com.

ong hien hau cao quy ngay truoc. Ma thay th§ vao do la cai vat quai go

m a n g t e n : " H 6 n Trircmg Ba, da hang t h j t " . L i e u o n g c 6 hieu n o i dau d o n

duac. K h o n g the ben trong m o t dang ben ngoai m o t neo dugc. T o i m u 6 n

ay? L i e u o n g c 6 hieu cai b i k i c h ay k h o n g ?

dugc la t o i toan ven.

•m:xi"t'<.'

O n g c h i n g h l d o n gian la c h o t o i song nhung song nhir the nao t h i o n g

*

i

H a n h phuc thuc s u c h i la k h i dugc song thuc v a i c h i n h m i n h , v a i c o n

k h o n g can biSt. Song dau phai c h i la ton tai theo k i e u sinh hoc v o i tat ca

nguofi va c a m xuc ciia m i n h . Song phai c6 s u t h o n g n h i t g i u a t u t u a n g

nhiJTig boat d o n g trao d o i chSt va sinh l i t h o n g thuOTig m a n g t i n h ban

va hanh d o n g , h a i hoa g i i i a h o n va xac. Song phai y e u t h u a n g va dugc

nang. S6ng dau phai c h i la s u hien dien cua m i n h tren c o i d o i nay. Song

yeu t h u a n g . . . S o n g phai c 6 n i e m v u i , hanh phuc, phai dugc thanh than

dau phai n h u t o i , dira vao hod xac anh hang t h j t : song dira, song g u i , song

trong long...

gia d o i . Song n h a vao d o dac ciia n g u a i khac da k h o n g nen dang nay den

-

De song thuc v a i c h i n h m i n h d o k h o n g phai la d i e u dcm gian k h i ma

cai than cung phai dira vao h o i ke khac. That la m o t sir mia mai cua tao

xung quanh m o i n g u a i con c6 biet bao m o i day rang bugc. N h u toi da v i n

hoa. D a u phai nhir ong, k h o n g duac song theo n h i m g dieu m i n h nghT ben

vao cai y n g h l d o sai lam ciia N a m T a o . Bac D a u nen c6 quyen dang

t r o n g . D a u phai n h u N g p c H o a n g , luc nao cung phai k h u o n ep m i n h cho

hoang song trong than xac anh hang thit, de r o i lai v i n vao cai t a m h 6 n la

x i m g v a i danh v i N g o c H o a n g . D a u phai n h u N a m T a o , Bac D a u , song

quy r o i bo be than xiic cho no nhech nhac va suyt nija l a i gat dau nhap

va l a m viec m o t each t3c trach k h o n g t r u n g thuc v a i c h i n h ban thrwi va

vao than xac cu T i . N h u n g n i u o n song thuc v a i l o n g m i n h d o cQng k h o n g

c o n g viec ciia m i n h . . . V a dau phai n h u bao ngucri khac: k h o n g song thuc

phiii la d i e u k h o k h a n : c h i can l u o n m a r g n g trai t i m , nghe theo tieng n o i

v a i c h i n h m i n h , v a i t u t u a n g , hanh d o n g deu bj c h i p h o i b a i n g u a i khac.
L o i nay k h o n g ciia rieng o n g ma c o n la ciia t o i k h i c h i biet n g h l den
ket qua, quan t a m t a i ket qua ma quen d i each thuc...
D e T h i c h , o n g n o i d u n g . Ca d u a i dat, tren trai deu the ca, chang c6
ai dugc toan v e n , hoan hao bet. Cupc song n h u m o t van ca, n h u m o t t r o
c h a i cua tao hoa. T r o n g cuoc song d o , d o i k h i de l a m vira l o n g n g u a i
khac, d o i k h i de phCi hop v a i hoan canh, d o i k h i c h i v i I c h k i cira ban than,
con n g u a i phai choi bo uac m a , khat v o n g , hanh phuc ciia m i n h de d i
theo c o n d u a n g vach san day hua hen t u o n g l a i , c o n n g u a i phai song gia
d o i , lira gat tat ca m o i n g u a i va c h i n h l u a n g tarn ban than.

cua trai t i m " d i m g de tieng noi o n ao x u n g quanh danh c h i m tieng noi ben
t r o n g " la d u g c .

'•

G i a day it nhat t o i da m i m c u a i hanh phijc v i i t nhSt t o i da t h i n g dugc
n h u n g phut m e m y e u ciia ban than. Song hay k h o n g song k h o n g phai la
van de ma quan t r o n g hon ca la song n h u the nao, song ra sao, c6 y nghla
hay khong? D e T h i c h , o n g hieu chua?
De Thich:

;

T r u a n g Ba...

( M o t Ian g i o nhe thoi qua. H o n T r u a n g B a tir tir hoa vao c o i h u khong).
De Thich:

T i w n g Ba...

T r o n g g i o vang v g n g t i e n g n o i m a n h l i e t tha thiSt: " T o i m u o n d u g c
la t o i toan v e n " .

D o c u n g la song, song n h u t o i da t i m g trai qua, o n g v a bao n g u a i nu'd
dang tiep d i e n . . . n h u n g d o la l o i song m o n day be tac, la chet ngay k h i
dang song... N h u t6i,^6ng t u a n g t o i k h o n g h a m song sao? N h u n g song
n h u the c o n k h o b a n la chet, ma dau phai m i n h t o i k h o , n h i j n g n g u a i than
ciia t o i .se phai k h o v i t o i . Cuoc song gia tao nay c6 l o i c h o ai? K h o n g the
song v a i bat c u g i a nao dugc. C o nhirng cai g i a dat q u a , k h o n g the tra

Nguyen Thi My Lan
Lap

11 Vein - THPT

chuyen

Hung

Vinmg

- Phii

Tho


T i n h y^u tieng noi d a n toe

chimg nao ho vSn g i u vung tiSng noi cua m i n h t h i chang khac gi nSm dutrc
chia khoa chon lao tCi". V o i each n o i so sanh, g i a u h i n h anh cau n o i da
k h a n g d i n h mot chan l i bSt diet d 6 i v o i m o i dan tpc tren thS g i a i : T i S n g
noi dan tpc c h i n h la n g u o i bao ve q u y bau nhSt nhn doe lap dan tpc, l a

Dfe BAI:
Trong truyen Buoi hoc cuoi cung cua An-phdng-xa
tap hai), nhdn vat thhy gido Ha-men
mot dan toe rod vdo vdng no le, chung
rninh thi chdng

Dd-de

(Ngu van 6,

dd ndi vdi hoc sinh cua mink:

"Khi

nao ho van giu vung tieng noi cua

duac tieng n o i la nSm vijng chia khoa g i a i thoat g o n g xiSng, no le. >
T a i sao lai n o i n h u vay?

; , \

T i e n g noi dan tpc la ngon ngO c h u n g duac m o t c p n g d 6 n g xa h p i su

khdc gi nam duac chia khod chon lao tu ".

Em CO suy nghi gi ve y kien do?

y6u t o quan t r p n g nhSt g i u p giai p h o n g dan tpc k h o i ap buc, giir viJng

d u n g de giao tiSp. D i i n g tiSng n o i t h d n g nhat la m o t dae d i e m c h u yeu

(*)

eua dan tpc. Gii> v u n g duac tiSng noi t h i se k h o n g bao g i a quen T o qu6e,

BAI L A M 1

se l u o n ap u l o n g nhiet t i n h yeu nuac. T r o n g eac cupe each m a n g g i a i

L o n g yeu nuac dau c h i bSt n g u o n t u t i n h yeu m o t cai cay t r d n g truoc

p h o n g dan tpc eiing v o i c h i i t r u o n g d u a n g l 6 i lanh dao d u n g dSn, t h a i e o

nha, m o t t r i l n de l o n g gio hay m o t d o n g su6i t u o i mat... m a no con bat

va n h u n g dieu k i e n vat chat khae t h i y thuc g i u g i n ban sic van hoa, t i n h

n g u 6 n t u m o t t i n h yeu t u o n g c h u n g gian d i song lai v 6 c u n g cao dep, c6

yeu tigng n o i dan tpc se tao ra m o t sue m a n h t d n g h o p v6 t i n h thSn doan

sue m a n h to I o n vucrt qua m o i xiSng x i c h , g o n g c i i m , do la t i n h yeu tieng

k6t, y ehi quySt c h i e n , quyet thSng de dau tranh bao ve dan tpc. V u t bo

n o i dan toe. N o i n h u thSy giao H a - m e n : " K h i m o t dan toe rod vao v o n g

tiSng noi dan tpc, k h u a c tiJ tiSng n o i dan tpc la tir c h o i ban sic van hoa eua

no le, c h i j n g nao ho v i n g i u v u n g ti6ng n o i cua m i n h t h i e h l n g khae g i

dan tpc. M o t dan tpc thuc su doe lap k h o n g chi t u do v6 mat c h u q u y l n ,

nSm duge chia khoa eh6n lao t u " ( trich BuSi hoc cuSi cung,

An-phong-xa

lanh t h d ma h o n het la g i u v u n g duac ban sic van hoa rieng. V a n hoa lai

D 6 - d e ) . C a u n o i da khiSn cho m o i c h u n g ta phai suy n g h l ve t i n h yeu

ket tinh trong ngon n g u dan tpc. M o t k h i ngon n g i j da b i d 6 n g hoa, b i lai

ti&ng n o i dan toe t r o n g m o i hoan eanh...

cang m5t d i tinh hoa dan tpc t h i viee t u danh mSt m i n h , trof thanh ke p h u

Buoi hoc cudi cung la cau ehuyen ke ve hanh t r i n h nhan thuc cua cau

thupe " a n n h a a d a " se la diSu t§t ySu. V i le do, t r o n g tit ea cupe x a m lang,

be Pha-rang, m o t cau be h a m c h o i , l u o i hoc, bj c a m do k h i thay l i n h Pho

ke x a m luac l u o n dat van dS no d i c h van hoa len hang d§u. N h u vay, t i n h

tap tanh ma k h o n g biet c h u n g la ke thu dan toe. M o t cau be eo t i n h each

yeu tieng n o i dan tpc g i u m o t v a i t r o nhat d i n h , m o t siic m a n h to I a n t r o n g

va nhan thuc n h u thS, n h u n g k h o n g k h i dae biet cua b u o i hoc Phap van

qua t r i n h dSu tranh, bao ve va giir g i n phat t r i e n m o t dat nuac.

cu6i c u n g da c a m hoa va cai bien e m , l a m thay d d i ea ban t u t u o n g , t i n h

T i n h yeu tiSng V i e t eua n g u o i V i e t , cua dan tpc V i e t l a m o t m i n h

c a m eua e m d o i v o i que h u o n g , dat nuac dae biet la thai do hoe tap tieng

c h u n g h i i n g h 6 n cho chan l i sang n g o i do. T i d n g V i e t cua c h u n g ta c6 m o t

me de.

Ijch sir lau d o i . L j c h sir tiSng V i e t la l i c h s u cira d o i s6ng t u t u o n g , t a m

X a y dung mot tinh hu6ng nhan thuc eo su thay ddi do, A n - p h o n g - x a

h o n , t i n h c a m n g u o i V i ^ t , l a l i c h sir b 6 n n g h i n n a m d u n g nuac v a giu

D6-de da gui t a i chung ta mot thong diep giau y nghTa, mot bai hoc v 6 cung

nuac k i e n euang, bit khu§t. C o n n h a m o t n g h i n n a m BSe thupe, k h i dk

sau sic. T h o n g diep do duoc gui gSm qua cau noi eua nhan vat thay Ha-men

nuac bj eac trieu dai p h o n g k i e n p h u o n g Bic ki tiep do h p , c h i i n g thuc

v o i hoc tro trong buoi hoc cu6i cting: " K h i mot dan tpc r a i vao vong no le,

hien chien d i c h d 6 n g hoa hit nhan dan ta hpc chir N h o . C o n n h a t a i t r a m


n a m bi thuc dan Phap d o h o , chiing thirc hien chinh sach d6ng hoa theo

trong nhieu ban tre van v6 t u sang tao ra nhirng thu ngon ngir hoc tro

l o i Tay hoc, A u hoa. Tirong chung tieng Viet s e bj Han hoa, Tay hoa...

khong CO trong t u dien, van thoai mai sang tao ra thu ngon ngu "doc hieu

tuong

dugc chet lien", van v6 tuchem vao nhirng cau tiSng Anh, tiSng Hoa, nua

chiJTig

tiSng Viet se bj ngon ngQ" ngoai

iai,

don guc trong dau irirong

van hoa. Vay ma tieng Viet van dune bao ton, luxi

giiJ",..

tay, nua ta mot each tu do, v6 y thux; giat minh truac mot doan van cua

ti, =

Ti6ng Viet van "s6ng"... s6ng trong loi an tieng noi gian dj hang ngay

mot chang thanh nien nuac ngoai xa xir viSt v6 n6i nha que huang bang

ciia nhan dan, song trong nhiing cau ca dao, Ian dieu dan ca a m ap a n tinh.

tieng Vict trong khi biet bao ngircVi lai ch6i bo ti6ng me de than ihuang.

thuy chung, song trong nhiJng trang tha thuan Nom day huxyng vj dan toe

Tat ca dcu bat nguon tCr thoi quen sudung tieng ninVc ngoai, tir suy nghT

ciia Nguyen Trai, trong nhirng trang Kicu ciia cu Nguyen Du, trong nhChig

noi nhu the mai la "sanh dieu", mai dung mot, tir thai do coi ihuang hoac

van tha lang man thanh

ihicu y thirc giir gin su trong sang ciia tieng Viet.

"tarn

lua bach hmig vong hon ca mot the

he"

tri

thiic Tay hoc, trong nhirng cau tha ciia Liru Quang V u : "Oi tieng Viet nlm
dcit cay, nhu ruong / 6ng tre nga va mem mai nhif ta"...

Hieu ro dugc dieu do, moi nguai chung la phai nhan thu-c ro tinh yeu
doi vai tieng me de. Tinh yeu do khong chap nhan su pha tap, lai cang,

Tren the giai, nhCrng hoat dong bao ve tieng noi dan tpc luon dugc

lam dung tieng nuac ngoai. khong chap nhan nhung each noi thiSu van

quan tam. Nuck Nga d a chon mot nam lam "Nam tieng Nga", nirac Phap

hoa, Ihieu Hch su trong giao tiep. Tinh yeu do khong mau thuan vai viec

cung rat quan tam dSu tu xay dung "Cong dong Phap ngCr", chinh phii

tiep thu tinh hoa ngon ngir nuck ngoai "Ti&ng ta phai phat trien. Tat ca

Trung Quoc da c6 quy dinh ve viet ten thuong hieu, ten ciia cac ca quan,

van de la lam sao bao dam cho sir phat trien nay dien ra mot each vung

to chuc, cong ty theo nguyen tac chij Han.

chac tren ca sd von cu cua tieng ta, lam cho tidng ta them giau, nhung

6 Viet Nam ta, tij xa xun yeu cau bao v e tieng noi dan toe da dugc

van giir dugc phong each, ban sac tinh hoa ciia no" (Pham-Van Dong).

dat ra nhu mot noi dung quan trong. Vua Tran Due Tong xuong chieu cho

Chii tjch Ho Chi Minh da tung noi: "Tieng noi la thir ciia cai v6 ciing

quan dan khong dutrc bat chuac tieng noi dan toe khac. Nguyen Trai nhan

lau ddi va v6 cung quy bau ciia dan tcK. Chung ta phai giir gin, quy trgng

manh nguai nuac t a khong dux^c bat chuac ngon ngir de lam loan ngon

no, lam cho no pho bien ngay cang rgng khap". Trach nhiem nay thugc ve

ngO nuac nha. H6 Chi Minh da tung phe phan can benh noi chii: "Ciia

ai? Mot cau hoi kki nhung khong phai khong c6 Idi dap. La ciia tdt ca mgi

minh c6 ma khong diing lai di muon ciia nutk ngoai, do chang phai la

ngudi nhung dac biet doi vdi the he tre horn nay. Chung ta can phai biit

dau 6c quen y lai hay sao?"

yeu va quy trgng tieng Viet, phai thuong xuyen ren luyen kT nang, bao ve

T u hao v d sir giau dep ciia tiSng Viet qua cac thai ki Hch sir lai thay

tieng Viet, c6 y thuc ve su phat trien tieng Viet. Hay luon tam niem:

xot xa, dau dan truac nguy ca mai mot ciia tieng Viet, truac sir bien dang

TCn chi Met neii tieng toi hien mat

ciia tiSng Viet ngay nay. Tieng Viet hay la the, dep la the, c6 sac thai bieu

Til) toi sdn sang nham mat huong xuoi!

i ;.,. ,

cam va cSp do nghia that phong phu va tinh \i la vay ma nguai ta lai thay

Cau be Pha-rang trong hoan canh dac biet ciia buoi hgc cuoi cung da

thg nhirng tu xin 16i, cam on, dong y bang nhiJng tu sorry, thank you, ok

CO budc ehuyen bien mdi trong suy nghi. nhan thirc va tinh cam. Con ban,

mot each tuy tien, moi liic moi nai. T u hao, biet on, ghi cong biet bao

ban se lam gi ngay bay gid de the hien tinh yeu tieng noi dan tgc mot each

nguai da va dang giir gin su trong sang ciia tieng Viet lai chat xot xa, giat

cu the va ro rang nhat?

minh truac con s o 4,56 trieu k&t qua "bao dong tinh trang sii" dung sai
tieng Viet" tren Google giat minh vai chinh minh khi minh cijng l a mot

Nguyen Thi My Lan
Urp 11 Van - THPT chiiyen Hung Vinmg - FIni Tha


BAI L A M 2
Cuoc s6ng v6n chua dimg nhung be bpn, ngon ngang. Giira vong

ciim, xieng xich. Nhung de lam nen dilu ki dieu nay, dau phai chi la su
len tieng cua mot ca nhan, mot con nguoi, no doi hoi phai la su tong hop

quay tat bat ciia cuoc mmi sinh ban ron ta de dang lang quen nhung gia

nhilu tidng noi tao thanh nguon sii-c manh Ion lao. Do chinh la tieng noi

trj vTnh hSng duac ISng kit tin nhung dilu binh dj, than thuoc. Truyen

ciia ca mot dan tpc. Vay, vi sao, tieng noi dan tpc lai c6 dupe sue manh

ngSn BuSi hoc cudi cung (A.D6-de) la mot truyen ngan gian di va cam

to Ion den the? Nhu ta da biet, doi vai moi con nguai khi ta cSt tiSng noi

dong vi6t v6 mot trong nhung gia trj vTnh hang ay. Do chinh la tinh yeu

la bie'u hien ciia mot tam hon dang vui s6ng - nghla la chira dung su yeu

tieng noi dan toe. Gia tri iy dupe nen don trong mot buoi hpc cuoi ciing,

ghet, gian hon. Khi ta cat tieng noi la trai tim dang dap nhip cpng huong

lang lai trong tam can nhCtng nhan vat trong truyen cijng nhu bao dpc gia

vai cuoc doi bao la rpng Ion. Vai mot dan tpc, liic gian nguy, giir virng

nhung xuc cam kho gpi ten va kho noi nen loi. Trong cai giay phut x6t

tinh yeu doi vai tieng noi dan tpc la mot bieu hien cu the, sau sac ciia tinh

xa. nghen ngao ma b6i h6i, xao xuySn iy, nhan vat thay Ha-men da noi

yeu dat nuac. Bdi su "giir viing" ay la mot niem tin sSt son, la t^m long

vai hpc sinh ciia minh cau noi de lai nhidu y nghla sau sac: "Khi mot dan

thuy chung vai to quoc. Hon nira, tieng noi dan tpc con la cpi ngu6n, g6c

tpc roi vao vong no le, chimg nao hp van giii vijng tieng noi ciia minh thi

tich de ta khang dinh su ton tai ciia mot quoc gia.

chang khac gi nam dupe chia khoa chon lao tii!"
Cau noi cua thay Ha-men da c6 tac dung khoi sang nhung tam hon

Han moi chiing ta con nha den bai tha than Nam quoc son ha ciia L i
Thuong Kiet dupe ngam to trong hai ngoi den Truong HSng va Truong

non not, vung dai, no cung la mot chan li the hien sy nhan thuc sau sac

Hat da lam reu ra tinh thin quan T6ng. Do chSng phai la bieu hien cua

cua mot con nguod ve vai tro cua tiSng noi dan tpc. "Mot dan tpc rai vao

tinh yeu nuoc, tinh yeu tiSng noi dan tpc hay sao? Do chSng phai la dan

vong no le" nghla la hp bi troi bupc, bi cam tii ve mat the xac cung nhu

tpc ay da nam dupe chia khoa ch6n lao tii r6i hay sao?

"

tinh than. Thong thuong, trong nep cam, nep nghl cua ta - mot khi dan

Cau noi ciia thay Ha-men dua ta tro ve vai hien thuc mot lop hpc nho,

tpc ay roi vao con bi cue nhu the thi chi c6 mot con duong duy nhat, mot

noi do CO cau be Pho-rang va nhung nguoi ban. That xa xot biet bao khi

con duong cuoi ciing de vupt thoat no. Ay la con duong tranh dau, vung

nhiing con dan ciia mot dat nuoc lai khong giir dupe tieng me de cua dan

day. Nhung bang su sau sac ciia mot con nguod tung trai, thay Ha-men da

tpc minh. Gang xa xot hon khi hp lai phai hpc thir tieng cua chinh ke dang

phat hien ra dupe mot siic manh npi tai c6 tac dpng ghe goni, c6 kha nang

thong tri tren dat nuoc hp. Vay, mot khi tinh yeu tieng noi dan tpc bi danh

thay doi dupe cue dien tinh hinh - biSn mot dan tpc tu bi troi bupc trong

mat, mot khi nhiing thuong dan ciia dat nuoc ay khong con dinh hinh

vong no le den nSm dupe chia khoa ch6n lao tii. Sue manh ay c6 tu tieng

trong tam thuc minh tieng me de nghia la dan tpc do dang tu dem minh

noi dan tpc.

vao vong no le. Phai chang, tu tuong cot loi ciia An-phong-xo D6-de da

Tigng noi - do la linh h6n ciia mot quoc gia, mot dan tpc. No mang

bat gap quan diem ciia Nguyen An Ninh trong TiSng me de - Ngubn gidi

ban sSc rieng khong the hoa trpn giira dan tpc nay vai dan tpc khac. Vai

phong cdc dan toe hi dp hue: "Tieng noi la nguoi bao ve quy bau nhat

m6i nguoi, do chinh la "tiSng me de". TiSng noi ay that thieng lieng,

nen dpc lap cua cac dan tpc, la yeu to quan trong nhat giiip giai phong

thanh kinh ma cung that gkn gui, than quen. Liic binh thuong, no c6 the

cac dan tpc bi thong tri... Vut bo tieng noi dan tpc duong nhien la khuoc

la "Tieng me goi trong hodng hon khoi sdm / Cdnh dong xa cd trdng ru

tii" niem hi vpng giai phong giong noi.... Choi tij tieng me de dong nghla

nhau ve", c6 the la "Tieng cha goi khi vun cdnh nhom lua / Khi cheo

voi tir choi su tu do ciia minh".

thuyen, gieo mq, luc dm noi"... Den luc nguy nan nhat, tieng noi ay tra
thanh mot thu vii khi sdc ben de ch6ng lai ke thu, de coi troi mpi gong

Tinh yeu tieng noi dan tpc dau chi la thuoc do tam hon tinh cam va
y thuc ciia con nguoi truoc van menh ciia dat nuoc, tinh yeu ay con la mot


thu finh cam b6n chat, thucrng trirc, phap phong va dau dau trong tarn can

Khong hieu sao khi nhac den tinh yeu doi vdi ti6ng ndi dan tpc. vdi

va huydt quiin ciia m6i ngudi. A i da tung la mot \u khach tha huong sau

tieng me de, toi khong the quen dugc nhung cau tha gan rupt cila nha tha

bao nhieu nam trd lai que cu, han se khong quen hai cau tha xuc dpng

Liru Quang V u .
,, • ,

ciia Ha T r i Chuong: "Khi di tre, luc ve gia / Giong que khong doi, sucmg

Trdi dcit rong giau sang bao thu tieng

pha mdi dhu ". Cai quy gia nhdt con lai cua que huong, do chinh la giong

Cao quy thcim tram rue ra, vui tuoi

que, ky la phan hon cot, phan mau thjt trong tam hon con ngudi ma ho

Tieng Viet rung rinh nhip dap trdi tim nguai...

giO dugc ven nguyen. Tinh yeu ay dau chi bieu hien d moi ca nhan, ma

Nhu tieng sao nhu day dan mau nho...

no con CO mot sue Ian toa sau xa tdi dong dao nhieu Idp ngudi. The he

Ai phieu hat n(ri (han trcri g()c he

cac iiha

Co goi tham tieng Viet mdi dem

ihcr

ihupc phong trao Tha mdi chang phai la "da yeu v6 cung thu

tieng trong may muxri thg ki da chia se vui buon vdi cha ong", chang phai

^,

i. ,
,

^

,

,,,,,.

vli''tH
khuya...

{Tieng Viet - Luii Quang Vu)

la "hp da don tinh yeu que huong trong tinh yeu tieng Viet".
Suy den cung. "giiJ vihig tieng ndi ciia minh" nghla la ta dang giu gin
Up

ban sdc van hoa cua dan tpc. Cai ban sac ay von duac det nen tu nhijng

I I Van - THPTchuyen

Biii Thi Cam Hang
Ha Tinh - Ha Tinh

gi binh d j , gan gui nho nhat, tir nhijTig cai gian don mpc mac. Thuc te, ta
* De bai va goi y each lam in trong

kho CO the phat hien ra duac no, mot khi ta dang hit thd bau khi quyen

Tuyen

tap etc hai

va hai van NLXH,

li\p mot, tr.56

tinh thSn ciia no, qua quen vdi no. Bdi vay, moi chung ta phai biet giCr
gin sir trong sang ciia tieng me de, ciia tieng noi dan tpc. Giir gin nghla la
ta khong lam cho no bi thui chpt, bi pha tap, bj lam dung mot each qua

Gia trai dat

muc. Bdi su thiit, trong nhihig ngirdi tre the he 8X, 9X d nuxVc ta hien
dang ton lai nep nghi "sung ngoai", dang c6 nhChig bieu hien lam xau di
sLr"giau va dep" ciia tieng Viet. Nhung " g i i r g i n " tieng noi dan tpc khong
dong ngjila vdi vice "Ta ve ta tarn ao ta / Dit trong du due ao nhci vein
h
D E BAI
-4/!/; (chi) hay viet mot hai van nghi hum .\d hoi khodng 600 tu vai de
tai: GifX trdi dcit.

nucrc minh. Nghla la hpc tap dudi tam ludi ciia su sang Ipc, tuyen chpn.
Tuu chung, nghla la ta khong duxTC khinh miet tieng noi me de ciia minh,

BAI L A M

khong duac li khai vdi truy&n thong van hoa quy bau ciia dan tpc, nhung

Co mot khoanh khac ma ca the gidi khong mot anh den. Co mpl

dong thdi cung khong duac hfin ghet nhiJng cai hay cua van hoa thS gidi.

khoanh khac ma ca the gidi ciing lam mot cong viec y nghia. G i d Trai

Doi vdi Ijch sO oai hung ciia dan tpc ta, cau noi tren nhu mot chan l i
hiing hon. "Giu vfmg tieng noi cua minh ", dan tpc ta da vupl qua su xam
lang ve mat lanh tho, bien gidi. Trong xu the "toan cau hoa" hien nay,
viec "giir vung tieng noi ciia minh" lai cang duxrc dat ra vdi chiing ta cap
thiet hon bao g i d het. Bdi v i le do, moi chiing ta hay tu trau doi cho minh
mot von ngon ngi> dan tpc, giir virng tinh yeu tieng ndi dan tps, gii> gin,
phat huy su giau va dep ciia tieng noi dan tpc minh.

Dat - do la 60 phut ma toan th6 gidi tat den nhung la de bat tuxmg lai, mot
tu(yng lai vd Trai Diit xanh, sach va dep hon.
Lan dau tien dugc to c h i k vao nam 2007 do Quy bao t6n thien nhien
the gidi W W F phat dong tai thanh ph6 Sydney, Australia, G i d Trai Dat
cho den nay da trd thanh mot su kien day y nghla loi cudn hang trieu
ngudi tham gia. G i d Trai Dat dugc to chuc hang nam vao ngay thu bay


cuoi cung cua thang 3. Trong ngay nay, cac thanh ph6 tren th6 gioi dang

DSt con cho m6i nguoi nhan ra rhng minh khong he don doc, khong hh

ki tham gia vao Gia Trai Dk se l l n luot t6 chuc til dien tO 20gia din

le loi. Ta biSt rhng trong the gioi rong Ion c6 nhiJng con nguoi bhng

21 gia theo gia dia phuong. Khong chi mang y nghTa trong viec giam

nhijng hanh dong nho be cua minh dang ciing nhau giu \iy mau xanh

Immg dien tieu thu trong mot gia dong ho dien ra sir kien, Gia Trai Dat

cho Trai Dat. Chinh vi vay, Gio Trai Dat khong chi la 60 phut tat den

dh cao viec tiSt kiem dien nang noi rieng cung nhu nang luong noi chung.

cua the gioi. Hon the no thuc su la 60 phut lung linh. Lung linh vi loai

Nhu chung ta da biSt, loai nguDi dang dirng trirac mot thii thach to

nguoi da va dang y thuc dugc trach nhiem ciia minh truoc nhung loi keu

Ian: cac ngu6n tai nguyen tren trai dat la c6 han. Nhieu tai nguyen nhu

goi ngay cang khan thiet cua Trai Dat.

j K . i . i /;

;IM' ^

dau mo, than da... dang dan bi can kiet. Trong khi do loai nguai dang su

Dii moi chi la nam thir ba dugc to chuc nhung Gio Trai DSt da thuc

dung tai nguyen mot each bat hop li, tham chi v6 cung lang phi. Gia Trai

su tra thanh mot ngay hoi cua loai nguoi tien bo nham phat di mot thong

DSt ra doi chinh la de nang cao y thuc cua con nguoi ve viec su dung hop

diep manh me: Hay bao ve moi truong. Nam 2007 la nam danh dau su ra

li tiet kiem cac nguon nang luong khong the tai tao. Viec lam nay khong

doi cija Gio Trai Dat vol chi mot thanh pho tham gia la Sydney. The

chi giup duy tri nguon tai nguyen ma con giam toi da lugng khi thai trong

nhung, trong ngay 29-3-2008, da c6 371 thanh pho ciia 35 qu6c gia ciing

moi truong. HSng ngay, viec lam dung cac thiet bi dien, nhiet dang thai

huong ung su kien nay. Rat nhieu boat dong c6 y nghla da dugc to chuc

ra hau khi quyen nhiSu loai khi doc hai. Cac loai khi nay dang pha huy

nham khuyen khich moi nguoi tiet kiem nang lugng bao ve moi truong.

tang ozon, gay nen hieu irng nha kinh lam trai dSt nong len kem theo

O thii do Tel Aviv, Israel, mot buoi bieu dien ngoai troi voi nang lugng

nhiJng hau qua ma chung ta khong the luong truac duac. Chinh vi vay,

chi bang may quay tay da dugc to chuc. Tai cong vien Phoenix, Dublin,

viec tat den tiSt kiem nang luong chinh la dS bao ve cuoc song cua moi

nguoi ta da dung mot kinh thien van cd Ion cho moi nguoi ngam sao

chung ta khoi nhirng tham hoa thien nhien dang ngay cang manh hon,

trong Gia Trai Dat. Dac biet Gio Trai Dat con c6 sir tham gia cua nhiSu

du dpi hon. Nhung tren tat ca, Gia Trai Dat ra dai da tac dong manh me

nguyen thu quoc gia, cac nhan vat hang dau the gioi nhu Nij hoang Dan

dSn y thuc cua moi con nguoi. Trong khat vpng tri thuc, loai ngiroi

Mach, chii tjch WWF... Tat ca da minh chung cho mot the gioi san sang

chung ta da va van dang khong ngung tran tra vai cau hoi tai sao c6

hgp tac de bien nhijng loi keu goi thanh hanh dong mang tinh chat thong

chung ta va chung ta tir dau tofi. Nhung phai chang da d8n luc chung ta

diep: Tat den, bat tuong lai. Tinh than ay lai cang dugc the hien ro hon

phai tu dat ra cau hoi rang loai nguoi se di ve dau, Trai Dat se di ve dau

trong Gio Trai Dat dien ra tir 20gid den 21 gio ngay 28 - 3 - 2009. Da c6

khi no dang hang ngay phai gong minh ganh chju hang tram tan khi thai,

toi 1539 thanh pho tren khap the gioi dang ki tham gia sir kien nay, mot

nhung dong song den, nhiing vung bien ch&t... T§t ca su that do khiSn

con so it ai ngo toi khi ket thuc Gio Trai Dat 2008. Co the noi day la mot

con nguoi phai giat minh tu hoi minh da, dang va se phai lam gi, lam

trong nhung chien dich van dong bao ve moi truong Ion nhSt tu truoc din

nhu thS nao de cihi vot cuoc song cua chinh minh, cuu vot Trai Dat -

nay ma loai nguoi dugc chung kiSn. Chau Au la chau luc dSu tien tham

mai nha chung ciia nhan loai. "Chi v6i mot hanh dong nho ban dang

gia Gio Trai Dat. Lan lugt thap Effel ciang kinh do anh sang Paris r6i ca

chung tay cuu ca th& gioi". Do chinh la khau hieu ciia Gio Trai DSt ciang

thap nghieng Pisa, Italia chim trong bong t6i. Tai chau Phi, Kim tu thap

la cau tra lai nhihig ai dang ban khoan ve viec minh se lam gi cho hanh

Ke-6p cung lan dau tien mat hiit trong bong dem cua hoang mac A i Cap

tinh nay. Hay tat den, tiet kiem nang lugng, giam khi thai ra moi truong,

de huong ting chiSn dich. 6 chau A, chinh quyen thanh pho Bac Kinh lai

la chiing ta dang ciing nhau bao ve trai dSt than yeu! Dong thai Gia Trai

bay to sir ling ho toi gia Trai DSt bang each cho tat loan bp he th6ng chieu


sang cua san van dong To chim. Va du phai dgi d i n ghn 12 g i a d6ng ho

chi vay nguai dan con di thuyen ra tha hoa dang tren song Hoai tao nen

sau nhimg chau M l cung buac vao G i a Trai Dat voi n h i l u hoat dpng c6

mot khung canh lang man cu6n hut du khach. Hinh anh do khong chi

y nghia. Tai New York. Hoa K i , Lien hop qu6c cung cho tSt dien tru .so

mang y nghia bao ton gia trj van hoa dan tgc ma con gop phSn bao ve

ciia minh de chinh thuc phat di thong diep: Cong dong qu6c te se cCing

moi truong, de lai mot an tugng kho phai ma trong milt ban be qu6c t6.

nhau hanh dong de bao ve Trai Dat - ngoi nha chung ciia nhan loai.

Qua do, chung ta da chung to mot each manh me rhng: Viet Nam sin

u:. Sir thanh cong ciia Gia Trai Dat con c6 sir dong gop Ian ciia cong

sang hcTp tac voi cong dong quoc te de giai quySt van de mang tinh chdt

dong cu dan mang. Trong 60 phiit ciia Gia Trai Dat da co rat nhieu man
hinh irang web, blog... chuyen sang mau den hoac mau sam nhir mot bieu
tirang cho viec ung ho Gia Trai Dat. Ciing vai do. thong tin ve Gia Trai
Diit da du-gc tuyen truyln rong rai qua cac kenh truyen hinh hang dau the
giai nhu BBC, C N N , NBC... Theo mot irac linh, trong vong 24 gia truoc
khi d\ln ra Gia Trai Dat, moi giay cum tij Gia Trai Dat duxyc nhac tai 300
lan. Da CO 1.5 trieu mang xa hoi ling ho, 3 trieu luxDt nguoi xem truyen
hinh true tiSp va video v6 G i a Trai Dat. NhQng con so day an tupng do
da cho thay sue Ian toa manh me ciia sir kien G i a Trai Dat, chiing to y
thuc ciia con nguai truac nhihig van de toan cau.
Nam 2009 cung danh dau Ian dau tien Viet Nam tham gia G i a Trai
Dfit. Da CO tai 5 thanh pho chinh thuc dang k i lham gia sir kien. Diing
20h30 phut ngay 28 - 3 - 2009, Pho Thii tuang Hoang Trung Hai ciing
Chii tjch Uy ban nhan dan thanh pho Ha Noi da tat chiec cong tac tugng
trung va tat ca cac bong den xung quanh Nha hat Ion ciing vut tat. The
nhung man dem khong keo dai dugc bao lau khi ma hang ngan cay nen
da dugc cac ban tre thap nen tao mot khong khi lung linh, ki ao. Ngay sau
do, cac danh thang noi tieng nhu den Ngoc San. Trung tam hoi nghj Quoc
gia, san van dong M I Dinh, ho Hoan Kiem, Ho Tay cung Ian lugt chim
vao trong bong toi. Anh nen cung da thay the cho anh dien tai nhieu thanh
pho tren khap ca nuac nhu Nha Trang, TP. Ho Chi Minh, Da Nang...
Ngay tren bai bien tha mgng, cac ban tre thanh pho bien Nha Trang da

toan cau bao ve moi truong, chong bien doi khi hau.
Hien tugng G i a Trai Dat khong chi mang y nghia xa hoi to Ian ma
con CO tac dung giao due tu tuong loi song diing dan tich cue cho thS he
tre. Nhung em be mau giao da cung nhau ve nen buc tranh trai ddt lung

linh giua muon ngan vi sao de gui tang cho cac anh chj tuyen truygn
vien. Dira em toi dang hoc lop 4 dii c6 buo'i hoc them vao t6i thu 7 vHn
dan di dan lai bo me phai tat dien. Hom nay, do c6 the v i n chi la uac
mo, la y thirc ma cac em c6 dugc qua nhung lai day d6 ciia thay c6.
Nhung ngay mai chinh cac em .se thay doi the giai, xay dung nen mot
hanh tinh xanh nhu chiing ta hang mong mu6n. G i a Trai Dat ra dai con
gop phan nang cao y thuc cong dong cho cac ban tre. Hg la nhiing sinh
vien da di den timg nha hang, quan an de dan ap-phich tuyen truySn cho
G i a Trai Dat. Hg la nhijng "greenagers" ciia truang Ha Noi Amsterdam da to chuc "Ngay mau xanh" tat dien vao gia ra chai 20
phut ciia ngay thu 6 hang tuan. TSt ca, bang nhung hanh dong nho be
dang chirng minh cho mot the he tre biSt quan tam va sEn sang hanh
dong vi nhiing van de xa hoi.
Co nguai ban da noi rang: "Uac gi mot nam khong chi c6 mot G i a
Trai Dat". Diing the, nhung tai sao chiing lai khong bien thanh ph6 minh
thanh mot Hoi A n thu hai? Tai sao truang chiing ta khong c6 nhiing
"greenagers" de ciing nhau tao nen nhiing khong gian xanh xung quanh
minh. Hay mang G i a Trai Dat ve thanh pho ban, ngoi truang ciia ban!
Hay Cling nhau' tat den, bat tuang lai!

Cling nhau nhay miia xung quanh nhOng anh lira bap biing. Qua do nhirng
tinh ban "xanh" da dugc ket noi de cung nhau giir lay mau xanh cho dat
nucVc, que huong. Nhung dac biet nhat phai ke den Hoi A n , nai ma ngay
14 am lich hang thang deu tat dien, moi nha thap nen, den long. Khong

Thai Manh Cw&ng
U'yp UAl

K37 - THPT chuyen Phan Boi Chan - TP. Vinh .

Nghe An

Tam girong

thanh, khong gia doi. Co nhieu nguai khi soi guang cam thSy khoan
khoai, khoan khoai chdng phai vi thSy minh dep, ma khoan khoai bdi
le biet rang minh con dang hien huu trong cuoc s6ng nay, the da la

DE B A I
Tam guang la nguai ban chan thdnh suot mot dai rninh, khong bao
gia biet xu ninh ai, du do Id ke virang gid uy quyen hay gidu sang hdnh
tien. Du guang cd tan xuang ndt thit thi van cu nguyen tam long ngay
thing trong sgch nhu tit liic me cha sinh ra no... Cd mot guang mat dep
soi vdo guang qud Id hanh phuc. Nhung hgnh phuc cdng tron ven han neu
cd mot tam hon dep de moi khi soi vdo tam guang luang tam sdu thdm
md long khong hS then. Con tdm guang bang thuy tinh trdng bac, no van
Id nguai ban trung thuc, chan thdnh, thdng than, khong he ndi doi, cQng
khong bao gia biet ninh hot hay doc dc vdi bat cu ai. (Theo Bang Scm, U
tot, Ngifvdn 7, tap mot, tr. 84 - 85, NXB GD, 2003)
Hay neu suy nghi ve nhung van de duqc ddt ra trong bdi van tren.

dieu hanh phuc lam! Lam nguai soi guong nhu mot thoi quen, soi
guang nhu mot nhu cau tham ml thiet y&u ciia cuoc song... nhung
khong thieu nhOng ngudi c6 soi guang mot ddi ma chua bao gid biSt
chinh xac khuon mat that cua minh. C6 mia mai khong chu? R6i trach
guang doi tra khong phan anh dung su that, dij su that van dang siJng
sd trong guang! Phai chang guang doi tra hay long ngudi quanh co?
Phai chang chinh bdi con ngudi iy doi tra, che giau su that, nen d\x c6
soi mai thi cu thay nhung hinh anh khac nhau? La guong gat ngudi hay
long ngudi gia doi?

Ma cuoc song dau chi la chuyen dau t6c vdi dang v6c, nu cudi, cap
mat vdi hang mi qua chiec guong soi. An sau trong anh vaii nu cudi ay
con la ca mot the gidi, mot cuoc song muon mau. Mudn biet nhan each
ra sao thi cung phai nhd den guong soi, ma chiec guang nay chac chan

BAI L A M
Co chang trong phut giay thinh lang nao cua cuoc doi, chung ta tir hoi,
bay lau nay ta soi guxmg that nhieu, diem trang that cong phu, da bao gia
ta nghi den chinh nhOng tam guung soi qua doi quen thuoc ay dang dong
vai tro quyet djnh cho ve dep thanh thoat cua ta. Guang - ngutri ban khong
qua xa la voi bat ki ai trong chung ta voi net gian don va tinh chat phan anh
trung thuc von c6. Nhung chSng mot giay it 6i nao ta nghi den guong de'
chiem nghiem nhung dilu gian dj tir cuoc s6ng qua no ca. Vay thi sao ta lai
khong danh mot khoang thai gian de "tinh lang", de nghi ve thong diep hay
mon qua tinh than y nghTa ma tSm gutmg mang lai cho chung ta .

phuc tap hon, tinh te hon do chinh la chiec "guong cuoc ddi". Moi trudng
ta dang song, ban be ta dang giao du,... tat ca deu la tam guong ki dieu
phan anh nhan each chung ta. Chiec guong cuoc ddi cho ta cai nhin that
rong trong tijng moi quan he nhung cung cho ta cai nhin that sau trong
nhan each ciia minh. Guong soi thuy tinh phan anh tron ven toan bo
khuon mat con ngudi, guong cuoc ddi phan anh nhan each con ngudi.
Vay guong gi se phan anh nhung gia trj tham sau nai tam hon con ngudi?
Do chinh la tam guong tam hon - mot tam guong dae biet, mot tam guong
chi duge nhin thay bdi doi mat cua luong tam, hay do la tam guong luon
ngu tn trong long moi ngudi.
That dang hoai phi cho nhOng lhang nam, nSu ta chi mai me diem

La guang do, la mat phang phan chieu hinh anh trung thuc cua tat

trang ve ngoai de dep trong anh mat ngudi khac ma tu lau quen di viec

ca nhUng gi soi vao. Nhung, neu chi la guang vai chijng ay y nghTa

ren giua cho tam hon them dep - mot net dep dung nghTa, mot net dep

don thuin thi se khong trd thanh mot v^n d l de chung ta phai ban cai.

that tron ven. Hay soi lai tam hon minh, lieu rang tam hon ciia moi ngudi

Tam guang, do con la nguai ban trung thuc giiip con nguai song chan

trong chijng ta da du t6t, dii dep de thap sang cuoc 10 hanh tran the chua?


Ban chat ciia moi nguxri la cleu sa hiJu mot tarn hon dep. thuan khiet. The
nhmig VI dau ma lam hdn ay hi vSy ban, tro nen den toi, xau xa? Lam

Tinh than vi nghia

ngutri bao bien cho diSu do, ho do 16i cho hoan canh, moi trirong s6ng
qua khdc nghiet. Vay c6 dung nhirthe? La long ngutri khong vihig vang,

DE BAI

khong the giir cho tam hon trong sach truac nhung dieu den toi hay bai

Sau khi hoc xong doqn tich Luc Van Tien cihi Kieu Nguyet Nga

cuoc s6ng qua nhieu sir bon chen, cam bay...? Da bao gia chung ta nghl

(NgiJt van 9 - tap mot), c6 hoc sinh da phdt hieii: "ITnih dnh nhan vat Luc

minh c6 the s6ng nhu tSm guong kia, ngay thdng, trung thirc, chang doi

Van Tien qua Id mot ngucri anh hung, la tam gumg nghla hiep tuyet vcri

tra, chdng xu ninh ai de nhOng nam thang ta dang song khong phai la

nhinig chi lei trong qud khii, con hien nay khong c6 nhihig con ngucri nhu

song hoai, .song phi, song ho then? Lam luc, sir doi tra se mang den nguon

vqy nira ". Tu nhan thuc ve xd hoi hien nay, em hay viet bai trao ddi vcri

Igi Ion. Nhung ban c6 nghl mot nguoi chi biet doi tra thi se song het doi

ban hoc sinh tren.

vai cai "mat na" ma hp dang mang khong? Nhugiao su Hwang Woo Suk,
Dai hoc Qu6c gia Seoul, Han Quoc. 6ng tra nen noi tiSng nhacac cong

BAI L A M 1

trinh nghien cuu ve nhan ban nguoi. Nhung sau do, cac cuoc dieu tra da

Trong cuoc song hien nay, khi ma xa hoi dang ngay cang phat trien

phat hien ra rang cac nghien cuxi ciia ong Hwang de khong c6 that. 6ng

di kem vai cuoc song canh tranh de muu sinh ngay cang gat gao hon, c6

da nhan rk nhi6u tien cua nuac dS nghien cihi, nhung lai du^ ra ket qua

khong it nguai chi biet cham lo vun ven cho hanh phuc cQa minh. Dilu

gia mao. Ong da noi d6i ca th6 gioi. Den day, chac han khong ai trong

do lam cho khong it ban tre hien nay c6 mot quan niem sai lam ve tinh

chung ta la khong biet hau qua xay ra vai ong Hwang. Co dang khong

than vj nghla trong cuoc song. Hp cho rhng hinh tuang Luc Van Tien

khi ong danh doi niem tin ciia moi nguai, danh dir cua chinh minh, thay

trong qua khuchi con la ao tuang trong xa hpi hien nay. The nhung, thuc

vao do la tien ciia, la danh tieng? Nhung cuoi cung thi sao, ong da mat

te CO phiii nhu vay? Toi dam chac vai cac ban la khong! Xung quanh

tat ca, mat tien, mat danh dir, mat niem tin... Ong c6 the got rua cho sach

chung ta van con rat nhieu nhung tam guong nghla hiep tuyet vai, nhijng

danh dir chinh minh? Sao nguoi ta khong the song nhu chigc gutmg, nhu

nguoi anh hung c6 the chung ta da biet hoac chua biet dang hang ngay

chinh cai tam long ngay thdng trong sach tir liic cha me sinh ra no, dii tan

giup do moi nguoi dem lai binh yen cho cuoc song.

xutmg nat thjt van mai ven nguyen?

Chiing ta co le khong ai la khong biet den nhan vat Luc Van Tien -

Hay danh mot phut ngan ngiii - mot phiit tron ven trong cuoc song

mot trang nam nhi giau nghla khi, cao thupng, san sang xii than vi nghla.

qua nhieu ban rpn de chiem nghiem ve cuoc song, ve nhOng bai hoc quy

Khong mang song chet ciia ban than, chang dii bao Ian xong thing vao

gia ma tam gucmg kia mang lai. Di nhihig nam thang ta dang song

bon cuop "dang dang sat khi" de cuu nguoi bj nan. XuSt hien truoc mat

khong phiii ho then, hay song ngay thang, song trung thirc, chang bao

ta lijc nao cung the, Luc Van Tien mang dang dap ciia mot hiep .sT, mot

gia xu njnh ai nhu nguoi ban guang trung thuc. Ban than toi luon tu nhii

nguoi anh hung ra tay cuu doi. Chang la nhan vat li tuang mang day dii

minh nhu the.

khi phach pham chat ciia nguoi quan tir ngay xua. Va c6 le cung chinh vi
tam long nghla hiep do ma Luc Van Tien c6 mot sire song lau ben trong
Trail Tliuy Dung
Lcrp 9/12 - THCS Minh Dire -Q.I- TP. Hd Chi Minh

long moi nguoi dan tir xua den nay.


The nhung, hien nay chung ta lieu con c6 nhirng Luc Van Tien nhu

nghiep trung hoc pho thong vua qua, hai cau ban Dung va Quang tren

thS? Do la cau hoi ma c6 le trong chiing ta ai clang da mot ihn dat ra cho

duong di thi da cuu nguoi bj nan va cham thi 15 phiit... Hoang da dugc

minh. Dung trirac cuoc dai dang ma rong truac mat, khong it ban tre

dac each vao truong Hai Quan, hai ban tre kia cung da dugc xet d6 t6t

dang ban khoan v6 gia t n cupc song, ve each song va each nhin cuoc doi.

nghiep ma khong phai thi lai. Co nhiing nguoi ich k i da noi rSng tai sao

Ro rang rang giiia vong xoay ciaa nen kinh te thi truong, con ngircri dang

lai CO su v6 l i do? V6 l i u? Khong hh. Bdi voi hanh dong ciixi nguoi ciia

phai vat Ion tirng gio de kiSm biia an. Nhung khong vi the ma tinh than

minh, hp da vugt qua mot each xuat sic bai thi vh sir truong thanh, bai thi

vj nghla CO the dugc xem nhe. Hien nay c6 khong it nguoi to ra bang quan

CO gia trj hon bat cu bai thi nao ma cac ban trai qua truoc do. R6i vEn con

vai sir bat binh ciia xa hoi. Co nhiing su bang quan vi khong dam dau

rat nhieu nhijng tam guong nghla hiep khac van dang ngay dem giiip do

tranh, khong mu6n "ruuc hoa va than". Nhung cung c6 nhirng sir bang

nhQng manh doi kho khan dau tranh ch6ng lai cai ac. Tat ca hp dhu xung

quan dSn mire v6 cam don hen. No khiSn moi chung ta cam thay ho then

dang dugc ton vinh. Boi hp la nhirng con nguoi tuyet v o i , voi nhirng tam

dau don vh sir tha hoa ciia dao due con nguai. Khong dau sao dugc khi

hon cao dep tuyet voi. Hp xirng dang la nhijng hiep sT. DSu hp khong co

ngiroi ta phai ban hanh ca dieu luat ve euxi ngiroi bj tai nan khi tham gia

nhijng phep mau, nhirng thanh guom, nhung chinh vi vay hp cang tra nen

giao thong, trong khi dang le ra do la trach nhiem, luong tam ciia moi

cao ca va dang tran trpng. Boi khong phai ai cung dam don nhan n6i dau,

ngucri. Chung ta dang xay dung mot xa hoi van minh, ay vay ma cai dieu

sir thiet thoi ve minh de mang den hanh phiic cho nguoi khac.

tuofng chimg nhu la tir nguyen do lai bj nhiing con nguai "van m i n h " , coi

Trong doi song hien nay con c6 rit nhieu van dS doi hoi sir dong gop

thuong xem nhe. Ciing khong dau sao dugc khi do day van con nhijng

chia se ciia tat ca mpi nguoi trong xa hpi. V i vay ma tinh than nghla hiep

con nguoi chi quan tam den Igi ich ca nhan ma bat chap Igi ich cong

ngay nay cang phai hieu mot each rpng hon, thoang hon. Do la su cam

dong. Khong chi c6 vay nhieu nguoi con xem tinh than v i nghla la mo

thong va san sang giiip do ngucri ngheo, nan nhan chat doe da cam, dong

ho, xa X I , tham chi la manh khoe de kiem tien, true l o i . Tai sao ho khong

bao gap thien tai, tre em bj benh hiem ngheo, hien mau nhan dao... Dau

nhin thay hay khong muon nhin thay rang cuoc doi van con rat nhieu

van eon nhijng sir ich k i , hep hoi nhung chiing ta cung khong the khong

nhirng ngucri san sang giijp do nguoi khac, tham chi phai hi sinh ca ban

kinh ngae truoc nhiJng nghla cu dep de ciia moi con ngucri. Do la eon so

than minh. Toi duong nhu cam thay c6 ai dang bop nghet trai tim minh

hang tram ti dong quyen gop dugc trong nam qua de ung hp dong bao lii

khi nghe tin mot chang trai muoi bay tuoi vi cuu ban khoi dien giat ma

lut. Do la nhirng sinh vien tinh nguyen moi miia he lai ra di de giup do

mat di doi tay va mot ben chan. M u o i bay tuoi anh dang diing truoc bao

nhirng mien dat con ngheo kho cua To qu6c. Do la nhQng chien sT da hi

uioc mo hoai bao ciia ban than minh. Anh muon kiem tien phu giiip cha

sinh trong lue eiiii dan khoi hoa hoan, thien tai... Vang, cam on tat ca,

me de nuoi cac em an hoc. Th6 nhung trong cai giay phiit ma long thuong

cam on nhijng tam long da cho ta thSu hieu dugc gia trj cupc s6ng, nhirng

ban da chien thang tat ca, anh da quyet dinh ciru ban. Mot sir hi sinh qua

hanh dong, viec lam da dem dSn cho ta niem tin vao tinh thSn vj nghia...

Ion lao va qua dau don. Ta tir hoi rkng lieu nhiJng con ngucri dang sung

La mot hpc sinh, toi luon y thiiic dugc rSng cupc s6ng khong chi toan

suong tren dau khd ciia ngucri khac c6 dam nhin th2ng vao mat anh, vao

mau hong cung khong phai ehi c6 mot mau den. Nguoi ta se Ion len, se

C O the tat nguyen ciia anh. R6i hp c6 timg nghe den mot chang trai ten

phai thoat ra khoi the gioi c6 tieh dep de de nhin thang vao cupc song. Co

Hoang, da lao minh xuong dong song Gianh lanh buot de ciiii ba mucri

nhijng nguoi bj roi vao thSt vpng vi hp ehi nghe thay, nhin thSy nhieu dieu

sau nguoi trong vu dam do kinh hoang ngay 28 Tet. Trong ki thi tot

xau xa, de hen. Phai chang chinh nhirng djnh kiSn sai lam ngay tu nho da


lam mat di y ihvcc vj nghTa ciia moi con nguoi? Phai chang nhung sir that

Cuoc song x6 bo, con nguai phai tit ta ngugc xuoi bon chen vao

ve tinh thhn nghTa hiep, vh nhijng tSm long se chia cSn phai dux^c ton vinh

vong danh Igi de muu sinh. Va nhiSu khi cuoc muu sinh iy khign khong

dh cao hon n&a? De the he tre ngay nay c6 mot each nhin cuoc song tich

it nguai tra nen ich k i , nho nhen chi biet song cho ban than. Nhung cung

circ dung diin hon, lit do se lam duoc nhieu viec c6 y nghla hon cho ban

CO nhung nguai dii ehju vat va, bj hoan canh chi phoi, rang buoc vSn bi6t

than, gia dinh va nhijng nguoi xung quanh.

yeu thuong, quan tam chia se va giup da nhiJng nguoi xung quanh. Nhu

Co the noi tinh than nhan nghTa la truyen thong dao due cao dep cua

vay CO the thay, cuoc song nay that phong phu: c6 biet bao Luc Van Tien

dan toe ta dugc hun due qua cac the he 'lix ngan xua. Va trong thai dai

vSn dang am tham giup nguai ma khong doi tra on nhung cung khong

ngay nay tinh thSn ay lai vSn can phai duy tri va phat trien. Chi mong sao

thiSu nhijng ke bang quan, v6 trach nhiem voi xa hoi. Tir do de thay lai

cac ban tre hay nhin cuoc song mot each tron ven va vj tha. Nhu hang

noi cua ban hoc sinh tren la chua thoa dang. T a khong to hong, nhung

dem ta nhin len bSu troi dau c6 toi tarn va lanh leo, thi ta biet rang ngoai

cijng dimg nen nhin cuoc song bang cap kinh den nhu vay. Chung ta can

vu tru bao la kia van c6 muon ngan vT sao dang toa sang. Toa sang mot

phai nhin cuoc song bang doi mat tinh anh nhung cung phai dat dao cam

each tham lang...

xiTc, de thay thuc tS van con c6 biet bao Luc Van Tien tren khSp neo

Up

IIAl

- THPTPhan

Thai Mqnh Cudng

duong dat nuoc. Tuy c6 the do chi la mot hanh dong nho, tham chi khong

Boi Chau - Vinh - Nghe An

dang ke, nhung cung diJ de chiing to ho biet giup do nguoi khac va quan
tam toi cuoc song xung quanh. D i duong thay c6 nguoi gap kho khan, ban
CO the khong ngan ngai giiip do, hay khi nhin thay c6 mot tai nan giira

BAI L A M 2
Cuoc song la mot tong the hai hoa giCra ca nhan va dong loai, gii>a
cho di va nhan lai. Co le trong chiing ta, ai cung da Hon mot Ian quen di
ban than vT moi nguai ma the hien tinh than vi nghTa, giong nhu chang

duong, ban nhanh chong den giup goi taxi dua nan nhan di benh vien. Do
chang phai la nhung nghTa cu, hanh dong cao dep het sue dang quy nhu
ciia nhiing chang Luc Van Tien "Giifa dumg
tha" hay sao?

thay viec hat bmh chang
? ;

Luc Van Tien thua nao. Nhung c6 hoc sinh lai phat bieu: "Hinh anh nhan
vat Luc Van Tien qua la mot ngu^i anh hCing, la tam guong nghTa hiep
tuyet vai nhung chi la trong qua khu, con hien nay khong c6 nhung con
nguai nhu vay nCra". Lieu cau noi tren c6 thuc sir dung? Hay cung toi nhin
nhan lai xa hoi hien nay de giai dap van de do.
Trong doan trich Luc Van Tien cuu Kieu Nguyet Nga, Luc Van Tien
hien len la mot chang trai het sue hao hiep, thay Kieu Nguyet Nga bi
cuop lien rat ay cuu giup. Khi dep tan "lij kien chom ong", chang thang

Thiet nghT, tinh than hiep nghTa se khien cho cuoc song tot dep hon,
nguoi voi nguoi song voi nhau than thien va chan hoa hon. Ngay nay,
tinh than ay dang c6 a khap moi noi, dugc hieu mot each rgng hon,
thoang hon: do la sir giiip do nhijng nguoi gap kho khan trong cac hoan
ciinh khac nhau. Toi con nho cau chuyen: Mot anh thanh nien dang di
tren duong bong va phai mot nguai c6 guong mat buon ba, tay 6m tay
xach rat nhieu thu. Cuoc va cham khien do dac bj roi, anh thanh nien xin

than, quang minh khong nhan sir den dap ciia Kieu Nguyet Nga, coi do

loi va nhat tiing mon do len. Thay nguoi do eo ve khong vui, anh lien hoi

la viec tat nhien minh phai lam. Hanh dong xa than cun nguai cua Luc

han, giiip do mang do. Lau dan hg tra thanh ban than va luc ay anh moi

Van Tien that dang trong va dang quy, do la hanh dong bieu trung cho

biet: nguoi ban ciia minh khi ay vi chan chuong ma mang y dinh tu tii".

tinh than vj nghTa cao dep. Vay con hien nay?

Chi bhng mot cau noi, mot lai hoi han, mot anh mSt lo ISng, mot nu cuai


than ai nhir th6 da c6 the' cihi s6ng ca mot cuoc doi. Mot sir giup da khong
mong tra on, nhimg Thircmg d6 lai mim cuai ban cho anh mot ngiroi ban

Hoc phuong phap hoc

t6t. Va a quanh ta vSn c6 biSt bao nhung tam long vang chung tay gop
sijc de' ling ho d6ng bao lu lut, c6 nhung ngirai tir nguyen gan doi minh

D E BAI

voi nhung vung dSt xa xoi, heo lanh trong sir nghiep trong ngucri... Nhung

"Ki nang dau tien va quan trong nhdt ma ban chn co trong mot thi

hanh dpng hao hiep thSm dugm tinh nguoi ay dau phai chi c6 a thai Luc

gidi hien dai Id khd ndng "hoc phuang phdp hoc" - nghla Id thuang

Van Tien, ma ro rang dang hien hihi a ngay cuoc song nay, nhu mot thu

xuyen tiep thu vd hoc hoi nhiing phuang phdp mai di (dm nhimg cong

thuoc dieu ki cuxi s6ng nhung manh doi bat hanh.

viec CM hay nhibig phuang phdp mai di Idm nhung cong viec moi... Trong

Cuoc s6ng la nhu vay day, ban quan tam den moi nguai cung c6

mot thi gifh nhu vay khong chi kien thuc md cd phumg phdp hoc hoi cua

nghla la ban c6 trach nhiem vai xa hoi va ban than. Hoc sinh chung ta

ban mai tgo ra gid tri rieng. Bai nhung kien thuc ban cd ngdy horn nay

ngay nay cung da hang hai tham gia lam nhieu viec nghTa. Tham gia vao
dpi thanh nien tinh nguyen, hi6n mau nhan dao, gop sach va ling hp
nguoi ngheo hay giup da cac ban trong lap gap hoan canh kho khan, giup

se trdnin

Idi thai nhanh han ban tudng nhieu".

,,.

;

^

, ^

(Theo Phrit-men, The gidi phang, NXB Tri, 2005)

r ,

Tu lai khuyen cua Phrit-men, hay bdn vi vai tro cua hoc

"phuang

phdp hoc" doi vm moi con nguai trong the gidi hien dai.

nguai gia qua duang... Do dau phai la viec lam gi qua to tat, nhung nhung
viec lam tuong chung nhu be nho do lai ren luyen nhan each con nguai

BAI L A M

va mang n i l m vui den cho nguai khac.

"Hoc tap cung nhu mat troi lung linh nai thien dang" (Shakespeare).

Tinh than nhan nghla iy khong phai chi bay gia moi c6, ma day

Tat ca chiing ta deu suot dai hoc tap trong nhijng ITnh vuc khac nhau

chinh la mot truySn th6ng dep cua con nguai Viet Nam. Bat cu ai cQng

nhung khong phai tat ca deu vuan tai thien dang. Khong phai v i hp luai

can phai ki thija, giij gin va phat buy tinh thSn nhan nghla. Trong thai dai

bieng, khong phai vi hp khong dam me ma vi hp khong tim ra each hoc

mod nay, thi tinh than nhan nghla lai cang can c6 han bao gia het. Chung

hieu qua, each thich ung vai nhiing thay doi cua the giai hien dai.

ta hay cung ndm tay nhau lam nen mot dpi quan chinh nghla de dau tranh
voi nhiing cai ac... Do la cong cuoc ma chung ta phai thuc hien lau dai,

Theo Phrit-men do la each "hpc phuang phap hpc" . Ong da d l cao
vai tro cua no trong cuon Thi gidi phdng: "KT nang dau tien va quan trong
nhat ma ban can c6 trong mot the giai hien dai la kha nang "hpc phuang

kho nhung khong phai la khong the.

phap hpc" - nghla la thuang xuyen tiSp thu va hpc hoi nhung phuang phap

Nhu vay, trong xa hpi hien nay van c6 nhieu nhung con nguoi dang

moi de lam nhiing cong viec cu hay nhiing phuang phap moi d6 lam nhiing

lam viec nghla, chix khong dung nhu lai phat bieu ciJa ban hoc sinh. Con

cong viec moi. Trong mot the giai nhu vay khong chi c6 ki6n thiic ma ca

nguai chi c6 mot dai de s6ng, v i vay hay song sao cho c6 ich de thay

phuang phap hpc hoi cua ban moi tao ra duac nhung gia trj rieng. Boi

minh la nguai tot. Hay lam viec nghla, hay cho nhau tinh yeu va su quan

nhiing kien thuc ban c6 horn nay se tra nen 16i thai han ban tuong nhiSu".

tam, boi suy cho cung: "Nguai voi ngirai song de yeu nhau" (To Huu).

"Hpc phuang phap hpc" la hpc cac k l nang, each thuc ti6p thu tri thirc
khong 16 ciia nhan loai mot each nhanh nhat va hieu qua nhSt. Tuy nhien

Duffiig Ngo Van Anh

cum tu do CO le con qua mai me voi da s6 nguai Viet Nam. Bdi xua nay

Lap 11A5 - THPT Binh Xuyen - Huang Canh - Vinh Phuc

chung ta thuong chi quen lam viec va hpc tap theo kieu kinh nghiem "cha


truyen con n o i " - nghTa la di theo n h i j n g each thuc t r u y e n t h o n g m a ngircri
dcri truCTC da trai qua de n ^ m bat kien thuc.

T r u a c het m 6 i c h u n g ta phai t u c6 trach n h i e m v o i ban than, nghTa la
phai nhan thuc dutrc rhng de thanh cong ban can phiii biSt each l a m g i de

N h u n g tai sao ma Phrit-men lai eho rSng "hoc p h u o n g phap hoc la k i

CO thanh c o n g . Ben canh do phai biet dat ban than vao n h u n g gia t r i va

nang dau tien va quan trong nhat trong the g i o i hien dai"? D i e u do duigc l i

nguyen tac rieng. M o i ca the c6 mot gia trj r i e n g . C h i c6 ban m a i biet

giai thuySt phuc trong mot ThSgiai phc'mg. Ngutri doc han da rat than phuc

dieu gi la quan trong nhat v a i m i n h va lam each nao la hieu qua nhdt de

ong v o i Chiic xe Lexus va cay d liu nay lai cang hao h u t k h i doc 77?^ giai

dat dugc dieu ay ma k h o n g danh mat c h i n h m i n h . Quan t r o n g nCra la ban

phdng. The g i a i phSng la thd g i o i hien dai h o m nay, " p h a n g " c h i n h la qua

phai "hoc nhirng p h u t m g phap m a i de l a m nhOng cong viec cu va nhung

t r i n h toan cSu hoa k i n h te keo theo qua trinh toan cau hoa m o i mat d a i

phiKTng phap m a i de lam nhung cong viec m a i " . D o i m o i k h o n g c6 nghTa

song xa h o i . TSt ca cung d i vao mot " l u a t c h a i c h u n g " . D a qua r o i cai t h a i

la p h u i sach qua k h u . K i n h n g h i e m la can thiet va q u y gia n h u n g sang tao

"ta vg ta tam ao ta". C u n g k h o n g thg "true x i n h triic d u n g mot m m h cung

se l a m cho c o n g viec hieu qua va cuoc song thu v j h o n . N h u n g con duxVng

x i n h " , k h o n g thd mot m i n h m o t chg. T r o n g phien chgf c h u n g cua mot the

nhieu n g u a i d i chua chac da la con d u o n g nhanh nhSt. Bat n g a l u o n c h a

g i o i hien dai nay, c a may cung nhigu va r u i ro cung l a m . V i the doi hoi

m o i c h u n g ta khai pha.

m 6 i qu6c gia, m 6 i ca nhan can phai c6 s i r k h o n ngoan va m o t p h u o n g phap
toi uu de nam bat khoa hoc, cong nghe thong t i n , nang lire quan l i . . .

Sach v a , d o n g nghiep, ban be... deu la n a i de ta hoc h o i them p h u a n g
phap hoc. D u n g nghT m i n h da hieu tat ca va p h u o n g phap cua m i n h la t6t

H e n r y A d a m s c u n g da t i j n g k h a n g d i n h rang " B i e t each hoc la d u

nhat. T o i da doc Toi tai gioi, ban cung the va nhan ra nhirng bai hoc sau

c h u n g to ban la n g u a i t h o n g t h a i " . Chac han c h u n g ta da t u n g t r a i qua

sac t u n h i i n g cai nho nhat cua A d a m K h a o , xh d u n g v o i n h i l u ban tre

hang chuc Ian phai g 6 n g m i n h thuc thau dem cho n h i j n g k i t h i , k h o n g i t

dang sa hiru nhieu kha nang n h u n g chua t i m dugc n h u n g p h u a n g phap de

ISn ngao ngan hoc thuoc l o n g n h u n g tap de c u o n g l i t h u y e t day c o m .

hoc tot. V a ban c u n g n h a rang viec h o m nay c h a de ngay m a i . B d i

H a y x e m l a i each hoc cua m i n h ! C h u n g ta phai hoe p h u o n g phap hoc v i

" N g i r o i k h o n g hoan lai cho ngay mai la n g u d i da l a m dugc riit n h i l u v i e c "

t h a i gian ciia d o i n g u a i t h i c6 han ma k i e n thuc nhan loai la v 6 tan. T h e

(Batasar Gracian). O cac nuac p h u a n g T a y , dien h i n h la d MT, n g u d i ta

g i a i dang thay d o i t i m g g i a . H a n g n g h i n nam truac, c o n n g u a i da t i m ra

da day each de hoc eho hoc sinh tCr nho va ren kT nang s6ng tir rat s d m .

phep t i n h toan de xay d u n g K i m t u thap A i C a p . M a y t r a m n a m truac

T r o n g k h i d V i e t N a m , van At nay van con han che. NhOng khai n i e m hoc

con n g u a i phai k i n h ngac k h i n h i n G a l i l e c h u n g m i n h t h i n g h i e m a thap

n h o m , thdi gian b i e u , d i thuc te, t h i n g h i e m . . . it dugc de cap, ma nSu co

n g h i e n g Pisa ( Y ) . C u n g n h u c a c h day chua dSy m o t t r a m nam c o n n g u a i

thi hieu qua cung chua cao. D o la m o t sir thiet t h d i , m o t su x u i t phat

lai m o t phen k i n h ngac k h i nuac N g a p h o n g tau v u t r u , k h i mang internet
ra d a i . T h 6 m a g i a day c h i l e d i e n thoai d i d o n g da t r a nen b i n h t h u a n g ,
m a n g internet da t r d nen t h o n g d u n g va da c6 nhirng n g u a i d i d u l i c h
tren v u t r u . V a ngay m a i l i e u ai c6 the doan truac the g i a i se d i den dau?
T r o n g tien t r i n h phat t r i e n ay, neu ta k h o n g c6 p h u a n g phap tiep can va

m u g n va c h u n g ta k h o n g the c h a m han nira trong n h i j n g chang sau.
" M o i con d u d n g deu dan den thanh R o m e " - D i l u do k h o n g han la
m o i con n g u d i deu dugc den thanh R o m e . T h a n h R o m e that su l o n g lEy
huy hoang ciia d i n h cao t r i thuc, van m i n h c h i c h d d o n n h i j n g ai biet each
hoc p h u a n g phap hoc de t h i c h n g h i v d i the g i d i phang.

phat t r i e n t h i se la thut l i i i , ma t h u t l u i la tan b i e n . M o i phat m i n h ciJa
nhan loai cSn con n g u a i thua h u o n g va van d u n g . H o c p h u a n g phap hoc

Urp 12D - THPT

Trail Thi Ngoc

Huyen

chuyen Quang Trung - Bmh

Plunk-

la d i Cling vai t h a i d a i , va cao h a n la d o n dau t h a i d a i .
V a y l a m the nao de " h o c p h u a n g phap h o c " c6 hieu qua?

(VH&TT

s6 thdng 2 -

2010)


ngoai khong he che giiiu. Con vc'ri "nguai Ion", hp cung dam me s6ng

Toi va "ngiroi Ion"

nhung luon khoac ra ngoai ve lanh dam. Toi ban khoan tu hoi - tai sao hp
tr5m tinh den vay? "Nguai Ian" khong hieu toi. Va toi cijng khong hieu
,i.v:;j'v.r'::!,

Dt BAI

^

"Toi vci nguai

Ian".

BAI L A M

hp. Dieu do that de hieu khi c6 qua nhieu diem khac nhau giua hai thi he.
Hoi truac, toi da tiing mac vao cai gpi la "chirng tram cam" (c6 le d cai
tuoi am uong ay ai cung c6 the nhu vay). "Nguai Ion" va toi chua he c6
bat cu lai chia se nao. Va moi khi c6 y djnh thi duong nhu hai chung toi
khong cung mot ngon ngu. Co nhiSu liic, toi bat gap mot anh nhin ciia

Trong nhirng cuoc thao luan gia dinh giCra bo va me, toi rat it khi

"ngudi Idn" hay mot tieng thd dai, nhung dii c6 gSng dSn may, hai chung

dugfc tham gia. D o i luc, khong the kiem che sir to mo, toi da bat len

toi khong the cung chung mot nhjp. Va dhn dan, "ngudi I d n " va toi da xa

nhijng cau hoi. Dap lai, bo me toi chi phay tay "Tre con khong nen tham

lai cang xa hon.

''

gia chuyen nguai Ion". H6i nho toi khong thuc sir hieu cau noi do lam.

Toi muon trd thanh "ngudi I d n " ! Do la diSu ma hit cu ngudi nao d

Nhung cang ngay toi cang nghiem ra. Va toi chert nhan thSy rSng con

lira tuoi toi cung ao udc. Toi dang bj phu thupc, toi khong the dua ra hk

mot doan duang kha xa nua truac khi dat chan toi cai nguong goi la

cu su lira chpn nao cho rieng minh. Toi khong nhan duac sir tin tudng

"nguai Ion".

hoan toan d "ngudi Idn" va toi muon trudng thanh di chung to minh. Toi

"Nguai Ian" la nhimg nguai truang thanh ca the xac Ian tinh than,

muon Idn len, dii cimg cap de duong dau vdi the gidi va sEn sang lam mot

tiing trai qua nhung thu thach cupc doi a mot m i k do nao do. Ho dii sue

dieu gi do de thay doi the gidi. Tuy nhien, trong sau thEm tarn hon toi vEn

dua ra nhirng quygt djnh he trong va tu chiu trach nhiem ve no. Ho c6 l i

ton tai sir mau thuan. Toi muon Idn len, trudng thanh nhung cung so set

tri va tinh cam di xet doan hay thau hie'u truac mot \in de. Ho tuong tu

trudc noi lo phai Idn. Toi bd ngd trudc the gidi ma toi chua tiing bi6t vdi

nhu nhung cai cay cung cap, vuon thang len duong dau voi gio bao, song

nhimg bon chen vat va. Toi khong muon mEt di sir v6 t u yen lanh dudi

tu lap thoat khoi sir dua dim. Toi va "nguai Ion" a hai thS giai khac nhau.

doi canh che chd an toan. Toi nhu con chim dang dirng trudc cira Idng da

Dii cho toi da 16 tu6i khong con bi goi la tre con nua nhung chua c6 nghla

md, khao khat dupe bay ra ngoai de don nhan tu do nhung con dEn do

la toi da tra thanh "nguai Ian". 6 cai tuoi nay nguai ta chua thirc su

khong biet dieu gi dang chd minh d phia trudc. A i do da ndi rang "Cupc

truang thanh nhung lai khong bao gia c6 the chap nhan dieu do. "Nguai

song nhieu khi khong nEm trong du tinh ciia ban. No khong phai chi

Ion" va chung toi c6 nhung suy nghl khac nhau. Truac mot lai mai goi

mang toan mot mau hong. Diing qua hi vpng keo giac mpng bat cii" liic

hua hen t6t dep hay nhijng kSt qua d8n qua de dang, chung toi thuong cho

nao cung cd the tan v d " . Nhung dD toi cd sa set tdi mire nao, toi vEn can

la dieu hien nhien. Chung toi vui thich, sue soi va hi vpng. Nhung "nguai

Idn, dau c6 ai tre tho mai duac. Chinh vi vay toi muon chuan bj mpi thu

Ion" thi thuong chau may, ban khoan, dSn do, suy nghl xem c6 cam d6

cho cai ngay bat dau cupc hanh trinh cupc song tren con dudng ddi. V d i

nao dSng sau buc man mau h6ng ky khong. Dung truac mot quyet djnh
chung toi thuong hanh dpng theo cam tinh, nhung hp thi nguac lai l i tinh
vSn la truac nhSt. Chung toi song h6n nhien, sEn sang lao v l phia truac,
mau nong ran rat trong huySt quan. Tat ca didu do duac phoi bay ra ben

sire tre, toi cam thay nhu minh cd the' lam duac tat ca, khong cd d i l u gi
cd the khien tdi so hai. Ngudi Idn cd the nghl chiing toi la lii tre ngao man
xuan ngoc ve cupc ddi nhung chiing tdi vEn hai long va hanh phiic vi cam
thay minh dang dupe song. Ngudi Idn chan ghet sir 6n ao, ganh dua


nhung chung toi thi lai them khat dieu do. M o i thudeu nam trong dirtinh,
em dem troi di thi that chSng khac gi c6 con gian gam nh£m tam hon.

Chiec binh nut

Cupc s6ng that v6 vj nSu no khong cho ta nhCing cii vap. Mot ngay nao
do, chung toi cung c6 the lam ducrc nhimg viec to Ion, vT dai cua nguoi
Ian. chung to ban than minh, marong doi tay don lay ngon gio tudo, mot
ngay nao dSy, mot ngay nao day...
ChiJng toi tran day tin ivxmg vao cuoc dai bai vi chua ai tCmg nem
trai su tuyet vong thyc sir, chua tung trii gia cho bat cu thu gi cung nhu
s6ng bang ca m6 hoi, nuac mil va ca mau niJa. Nhung mot ngay nao do,
chung toi cung trof thanh "nguiai Ion", ngoi ben cua so ngam nghi ve thai

gian da qua, c6 the mim cuai hay buon rau, man nguyen hay tiec nuoi ve
mot thai tre dai da troi qua va nha rang chung toi da tCmg mot thai khong
phai la "ngudi Ion". ThS he theo sau chung toi, mot ngay khong xa cung
se giong nhu toi bay gia ngoi day de viet ve "nguai Ian". Ho se cho rang
chung toi va ho d hai Ihi gioi khac nhau va to ra buon buc vi khong hieu
ho. Khong sao, chung toi cung da tung nhu vay. Chi xin mot dieu hay nha
rhng: Toi da tung sue soi song, khao khat tu do, tin tuong vao cuoc doi.
X i n dung quen the he ciia chung toi!

DEBAI
Mot ngmri cd hai chiec bhih Idn de chuyen nude. Mot trong hai chiec
hinh hi nut nen khi gdnh tu gieng ve, nude trong bmh chi con mot nua.
Chiec h)nh Icinh rat hdnh dien vi su hodn hdo cua minh, con chiec bmh
mh hum dan vat, can rul vi khong hodn thanh nhiem vu. Mot hom chiec
b)nh nut ndi vdi ngudi chu: "Toi thuc su thdy xdu ho vi mmh. Toi mudn
xin loi ong... Chi vi toi nut ma ong khong nhqn ducrc dhy du nhChig g]
xung ddng vdi cong sue md ong bd ra ". "Khong dau - ong chu trd hri khi di ve nguai cd chu y tdi ludng hoa ben dudng hay khong?

Nguai

khong thdy hoa chi moc ben ndy dudng phia cua nha nguai sao? Ta dd
biet duqc vet nut cua nhd nguai nen da gieo hat giSng hoa phia hen dy.
Trong nhCmg nam qua, ta dd vun xdi cho chung vd hdi chiing vi trang
hodng cdn nhd. Niu khong cd nguai, nhd ta cd duqc dm cung vd duyin
ddng nhu thi ndy khong?"
Cuoc song cua moi chiing ta diu cd the nhu edi bmh nut.

Chuyen tuong lai hay de cho tuong lai. G i a day toi lai muon trd ve

"

Anh (chi) cd ddng y vdi cau kit cua vein ban tren khong?

'^i-' i

BAI L A M

^ i

vai chinh minh, la mot ke la lung chan khong toi dat, dau khong cham
din trai. Toi va "nguai Ion" tuy hai nhung ma mot, tudng rang xa vdi vgi
nhung CO nhimg lien kk khong the tach rdi. "Ngudi Idn" van ben toi,
thfim lang lam nhiing cong viec v i toi, yeu thuong toi vai tat ca tam long.
Toi yeu nhiing "ngudi Idn" cua toi!

Con ngudi sinh ra v6n khong ai hoan hao, va mdi ngudi chung ta
Cling da tu chat van vS ban than minh khong h'lk bao nhieu \an trong ddi?
Khi chung ta nhin lai minh, hSn ta se thSy cdn that nhiSu digu thiSu sot,

Le Pliimig Thdo
Lfxp 10 Van - THPT chuyen Bdc Ninh - Bcic Ninh

nhiing cho khuyet, nhiing vet xudc. Va nhu the, cau chuyen ve chigc binh
nut ma chung ta sap ban dudi day chinh la cau chuyen danh cho nhijng
ai chua bao g i d thay minh hoan hao.

(VH&TT

s6 4 - 2010)

Chuyen ke ve mot ngudi cd hai chiec binh Idn de chuyen nude. Mot
trong hai chiec binh bj nut nen khi ganh ti> gieng ve, nude trong binh chi
cdn mot nua. Chiec binh nut v i thd ma ludn thSy dan vat, cSn rut, nen mot
ngay no ndi vdi ngudi chij noi xSu hd cua minh, no xin 16i ong v i khong
hoan thanh nhiem vu ganh nude mot each tron ven. Va rdi, trudc ndi mac


cam cua chiSc binh nut, ngircri chu da tra l o i : chinh nha v6t nut cua chiec
binh ma nuac gieo xu6ng cho nhung lu6ng hoa mpc len, duyen dang va
xinh dep...

^

'-'^ •

Vang, cuoc s6ng cua moi chung ta deu c6 the nhu chiec binh nut kia.
'

"Vgt nut" ay tugng trung cho khigm khuySt, cho nhijng gi khong tron

ven trong ban than m6i con nguoi. Nhung cung nhu chiec binh - du nut
ma vSn c6 ich cho dai - gieo ngu6n nuac cho nhung luong hoa moc len.
M 6 i nguoi chung ta - dii khong hoan hao nhu chiec binh lanh, nhung ai
cung CO nhung gia tri rieng, nhiJng dong gop rieng cho xa hoi. Chinh d i l u
do lam nen nhijng ch6 dung khac nhau cua moi con nguoi trong cupc doi.
Con nguoi vSn thuong hay ban khoan ve ban than, v i theo each tu
nhien, tSt ca moi nguai trong cuoc dai nay deu yeu thich va huong ve cai
d?p, ua chupng su toan thien, toan m l . V i thg nen khi chiing ta nhan thSy
minh khong hoan hao. thSy minh c6 nhimg khuyet diem, nhung mat han
chg, thay minh khong bang duac nguai ta, khong duac tot dep nhu nguai

khac... chiing ta se thSy kho chiu va c^n rut - cijng nhu chiSc binh niit
luon mang niSm mac cam khi so sanh no vai chiec binh lanh. That vay,
CO bigt bao khigm khuySt khiSn chiing ta mac cam ve ban than minh. Mot
doi tay khong lanh Ian, mot gigng hat khong hay, mot kha nang toan hoc
dof te hay mot gia canh kern dSy dii... tat ca doi voi chiing ta that dang
bu6n, that la nhOng v6t nut kho xoa bo. Va nhu thi, chung ta cu mai dSn
vat ve ban than minh.
The nhung, chiing ta quen mat r i n g , dSng sau nhung khiem khuyet
ay, m6i nguai vSn luon c6 nhung gia tri rieng. Nuac chay ra tu khe nut
ciia chide binh khong lanh Ian kia da gieo mSm su song cho nhirng luong
hoa ven duong.
Chung ta cung tung biet mot N g u y i n Ngoc Ky du liet hai tay nhung
van di hoc va hoc gioi voi nhung net chu, nhung con so viet ra kho nhoc
tCr doi chan. Ong tra thanh tSm guong chien ddu vai nghich canh khong
met moi. T u mot doi tay khong tron ven, tir noi bat hanh ciia so phan - tu
nhirng "vSt nut", N g u y i n Ngoc Ky da lam dugc han rat nhieu nhiJng gi
ma so phan da dinh cho ong.

M 6 i nguai chiing ta cung thS, chiing ta c6 the thieu sot, khiSm khuyet
a didm nay nhung ta vSn con nhijng gia tri t6t dep a diem khac. Co the
ban hat khong hay, nhung ban c6 the chai tr6ng. Co the ban khong

bik

danh dan, nhung ban lai la mot van dong vien marathon rat cii. Co the
ban sinh ra trong mot gia dinh khong hanh phijc, nhung nha do ban biSt
nang niu nhung niSm vui du nho nhat nhat a cuoc dai, bik

quy trong va

bao ve tinh yeu thuong giiia minh vai moi nguai xung quanh. Bai vi moi
thir trong cupc song chi c6 tinh tuong d6i, bai vi khong c6 gi la "bSt hanh
hoan toan", "khigm khuySt hoan toan" - ndu ban bigt m d rpng doi mdt lac
quan de nhin nhan va yeu thuong cupc s6ng, de yeu thuong va quy trpng
chinh ban than minh.
M 6 i con nguai, d6i dien vai nhiing khiSm khuyet ciia ban than, nen
hpc each chap nhan su khong hoan hao iy va d6ng thai can bik vuan den
nhirng d i l u tot dep. Hay noi each khac, chiing ta can hoc each hieu vg ban
than, bigt diem manh, diem yeu ciia chinh minh de tu hoan thien, de lam
nen mot "ta" ngay cang tot dep han. Chiing ta s6ng giiia xa hpi, s6ng vai
mpi ngudi, nen viec ta nhin vao ngudi khac la mot digu tat ygu. Nhung ta
hay chi ngn nhin ngudi khac de hpc hoi, de \iy do lam guong, lam dong
luc hoan thien ban than minh, hon la nhin ngudi khac r6i chi toan th§y
minh xiu x i , kem coi va cii" mai dan vat trach cii" ban than. M o t ngudi
khon ngoan la ngudi luon "bigt ngudi biet ta", bigt vg ngudi khac va hieu
ve chinh minh se giiip moi ngudi c6 thai dp nhin nhan xac dang vg nhihig
uu - khuygt ciia cupc ddi.
Va chung ta hay hpc each nhd rSng: cupc s6ng nay khong c6 ai la
hoan hao, khong c6 gi la tuyet doi. Chigc binh lanh tudng chiing rk hoan
hao, nhung hoa ra no "khuygt" d cho khong thg lam nhiing ludng hoa ven
dudng mpc Ign. N h u vay, mot each nao do, chiec binh lanh va chiec binh
nut da bo khuygt cho nhau, ciing nhau giup ong chii vira c6 nude day, vua
CO nhirng luong hoa xinh dep. Cupc song cung vay; v i con ngudi khong
ai hoan hao ngn con ngudi phai tim dgn nhau, bo khuygt cho nhau - Sy
chinh la mot trong nhung digu k i dieu ciia cupc s6ng. Va ngu c6 mot ngay
nao do tat ca mpi ngudi trong vu tru nay dgu hoan hao, thi c6 le con ngudi


den cai dep n h u con n g u o i da v a dang

tac p h a m , song dat ra y e u cau v6 trach n h i e m can c 6 c u a m 6 i n g u o i

khat khao. K h i i y , c 6 le c o n n g u o i se k h o n g c o n can t i m den nhau, b d i

t r o n g c o n g v i e c c u a m i n h c u n g l a m o t vSn dS v 6 c u n g cSn thidt m a ta

ban than m 6 i n g u o i da d i i la m o t the g i o i hoan hao r o i .

can

c u n g se k h o n g con khat khao

vvxm

V a n h u th6, c h i n h n h u n g vet xuoc, n h u n g m a n h k h u y e t , c h i n h su
k h o n g - hoan - hao da va dang d u y t r i ve dep cua cuoc song nay...

xem

xet.

•

;H.l^f^|,'•; .it,i'w^^;S^^'\.:

N g h 8 nghiep - hieu theo nghla d o n gian nhSt - la c o n g viec m a ta l a m
de tao ra n h u n g gia t n vat chat v a tinh than nhhm phuc v u c h o cuoc s6ng.

Cau c h u y e n " C h i e c b i n h n u t " khep l a i , de l a i c h o c h u n g ta that n h i l u
suy t u . D 6 i dien v o i n h u n g k h i i m k h u y 6 t cua c h i n h m i n h , m 6 i n g u o i can

hoc each chap nhan, d o n g t h o i biSt h u o n g den nhijng dieu tot dep cija ban
than. B o i v i m 6 i c h u n g ta sinh ra deu mang t r o n g m i n h n h i j n g g i a t r i va
kha nang v 6 gia. B o i v i cuoc song ciia m o i c h u n g ta deu c 6 the n h u chiec
b i n h n u t , d i i nut n h u n g vSn gieo nguon nuofc c h o n h u n g l u o n g hoa m o c
len, tucri dep va c6 i c h c h o cuoc d o i . . .

Gan v o i m o i nghe l a m o t y e u cau, d o i h o i v6 t r i n h d p chuyen m o n va y
thuc trach n h i e m v o i c o n g viec. C a u tha t r o n g n g h i nghiep la thai do h o i
hot, v o i vang, c h i cot hoan thanh c h u k h o n g quan t a m d i n hieu qua, c h i
coi trong so l u o n g m a k h o n g de tam d i n chat l u o n g c o n g viec, do la bieu
hien cu the ciia t h o i v 6 trach n h i e m . N h a v a n N a m Cao da t h i hien m o t
thai d o phe phan gay gat d o i v o i hien t u o n g nay k h i d 6 n g nhat t h o i quen
cau tha v o i ban chat ciia c o n n g u o i xau xa, v 6 l u o n g t a m : " C a u tha trong

Trieu Nguyen
Lap

12 Van - THPT

Ndng khih

Quynh

- DHQG

Nhu

TP. HCM

bat c u nghe g i cung la bat l u o n g " . N h u vay, c 6 the thay d 6 i v o i N a m Cao,

y thuc trach n h i e m t r o n g nghe nghiep c h i n h l a m o t thuoc d o nhan each
con n g u o i .

(VH&

TT so thdng 11 - 2010)

T i n h than trach n h i e m t r o n g c o n g viec la y l u to quan t r o n g nhat d l
tao nen thanh cong. C h o d u ban c6 tai m a k h o n g chuyen tam l a m viec t h i

C h o n nghe

cijng k h o n g the nao phat huy duge h i t k h a nang v o n eo, c o n g viec k h o n g
the dat dugc hieu qua t o i u u . C o n g viec ta l a m gan l i e n v o i l o i i c h cua ca
nhan ta. N e u n h u den ca cuoc s6ng cua ban than m a ta c u n g k h o n g de t a m

,

Dfi BAI
Trong

truyen

"Su cdu tha trong

den niJa t h i sao c 6 the t r o thanh m o t c o n n g u o i hoan t h i e n , chua n o i d i n
ngdn Doi thm, Nam Cao dci de nhdn vat Ho nghi
hdt cir nghi

gi cung

khi lua chon nghi

nghiip

anh (chi),

viec l o lang, c h a m s6c c h o n g u o i khac. T h e n h u n g , ' q u a n t r o n g h o n la
c o n g viec ciia m o i n g u o i deu eo lien quan true t i l p d i n n h u n g n g u o i x u n g

Id bat liratig ".

Y kien ciia anh (chi) vi vdn de nay? Theo
CO thai do nhu thindo

rang:

moi nguoi

vd thuc Men cong

can

quanh, den hieu qua cua ca m o t he thSng l a m viec, m o t day c h u y i n san

viec?

xuat. B o i v a y , bat can t r o n g c o n g viec tue la t h i l u trach n h i e m v o i ca
c o n g d o n g , v o i c o n g viec c h u n g cua m o i n g u o i . M o t kT su n h l m Ian t r o n g

BAI L A M

thiet ke se k e o theo su sai sot t r o n g qua t r i n h t h i c o n g , c o n g viec se v i t h i

T r o n g t r u y e n ngSn Dai thua - tac p h a m eo y n g h l a n h u m o t t r o n g

ma phai d i n h d o n . M o i n g u o i tua n h u m o t m i l x i c h t r o n g g u o n g m a y

n h u n g t u y e n n g o n nghe thuat cua N a m C a o , nha v a n da de c h o n h a n vat

c h u n g dang boat dong. N e n v 6 trach n h i e m t r o n g c o n g viec cua ban than

H g n g h i r h n g : " S u cau tha t r o n g bSt c u n g h i g i c u n g l a bat l u o n g " . T u y

m i n h cung d o n g t h o i se la lang p h i k h o n g ehi n h u n g cua cai vat chat m a

rang do k h o n g phai l a vSn d6 t r u n g t a m m a N a m C a o de cap d e n t r o n g

ca c o n g sue ciia n g u o i khac, anh h u o n g d i n tat ca m o i n g u o i . M 6 i c o n g


viec luon doi hoi o con ngiroi mot luomg tarn, y thuc. Bai c6 nhOng sai
\am se khong bao gia c6 ca hoi sua chija, lam lai. Bac sT, y ta ma sa suat
CO th6 hai chet ngucri benh. Giao vien v6 trach nhiem c6 the lam hong ca
mot thS he hoc tro. Nguoi buon ban vi tiSn ma gian doi, loc lira se khien
ngucri tieu dung thiet hai. Bai the, trach nhiem cua m6i nguai trong cong
viec luon phai dugc dat len hang dliu. Co ngucri tung vi thoi v6 trach
nhiem nhu mot thu axit an mon ca xa hoi. Mot khi con ngucri khong d8
tarn din nhung hau qua ma minh c6 the gay ra khi cau tha trong cong
viec, do cung la luc luong tam da khong con hien dien, de phan xet, nhac

nha, de dieu chinh moi hanh vi.
Thoi quen cau tha c6 the xudt phat tir vk nhiSu nguyen nhan. Co the
la do ban tinh ich ki, v6 tam, thieu trach nhiem ciia con nguoi. Nhung
cung CO rk nhieu truong hop, do la do con nguoi chan nan, bat man voi
cong viec ma minh dang dam nhiem. Nghl nghiep, voi mot s6 nguoi chi
la each thuc muu sinh, cung c6 nguoi coi do la nghTa vu lao dong de dong
gop va cong hiSn, lai c6 nguoi lam viec vi niem hung thu, dam me. Cach
nhin v6 nghl nghiep khac nhau se khiSn con nguoi c6 nhijng thai do khac
nhau voi nghS nghiep cua minh. Coi nghe la con duong kiem song, ta c6
the' se VI mon Igi cua ban than ma di nguoc lai voi luong tam nghe
nghiep. Coi nghh la nghia vu, ta c6 the se phai lam viec voi tam li bi ep
buoc, khong thoai mai. Chi khi coi nghe la niem vui, ta moi c6 the het
long VI nhung viec dang lam va hon thS nira, c6 the sang tao tim ra nhimg
con duong, each thuc moi hieu qua nhat, toi uu nhat cho cong viec. Va
chinh nhimg nigm vui nho nho iy lai la dong luc di ta tiep tuc vuon len
va thanh cong trong cong viec cua minh. Nhu vay each duy nhat di ta
khong mSc thoi quen cSu tha trong cong viec chinh la tim trong do niem
hung thu, dam me thuc sir. Mu6n vay, ta can can trong ngay tir luc lua
chon nghl nghiep, de chon lua dugc cong viec phii hop voi so thich, y
mu6n ciia ban than. Tuy nhien, ta can phai phan biet giiJa y thich nhat
thoi va niSm dam me thuc su. Nhung nguoi chon nghe nghiep theo y
muon nhat thoi thuong se chon nhijng nghS thoi thugng, de roi khi nghe

ay tro thanh loi thoi, lac hau lai h6i han, r6i thay doY Thich ma khong
xem xet din kha nang, dieu kien theo duoi nghl nghiep ay thi khi d6i mat
voi nhung kho khan lien tiSp, ta cung se nhanh chong chan nan. Hay
gianh thoi gian di can nhSc xem nghl nghiep nao thuc su phii hop voi
ban than. Boi chi khi chon nghS ma minh dam me, ta moi c6 the gin bo
voi no mot each bin vimg lau dai, moi c6 dong lire di vuot qua nhimg tro
ngai ma bat cu nghe nghiep nao cung c6, va quan trong nh§t la chi voi

nghe ma minh yeu thich, ta moi de dang tim dugc hung thu voi cong viec,
de CO the' can trong, chu dao trong timg chi hit. Lira chon nghh nghiep la
mot quyet djnh quan trong trong cuoc doi moi con ngucri. Boi vay, dijng
bao gio voi vang, hap tap. Can tranh moi quan diem sai lam trong lira
chon nghg nghiep nhu chon nghS theo phong trao, chon nghl thiSu thuc
ti, khong gan voi nhu cau xa hoi, hay tham chi la chon theo may rui, boi
toan... Neu ban cau tha ngay ca trong quy&t djnh nay, ban se phai tra gia
bang tuong lai cua chinh minh va c6 the' se tiep tuc tro thanh mot con
nguoi cau tha trong cong viec ma minh khong mong dgi. '''''
Va boi "tap quan xau ban dhu chi la nguoi khach qua duong" - sucau
tha luon bat nguon tir nhung diSu tuong nhu vun vat, nhu mot lan tac ludi
cho qua de cong viec som hoan thanh, mot lan ngai ngan kie'm tra, xem
xet ... nen hay luon hinh thanh va gin giu cho minh thoi quen can trong
tir nhOng chi tiSt dii la nho nhat. Doi khi, chinh tij nhiJng tieu tiet ma
khong ai chii y dgn ay lai c6 the gay ra nhung hau qua khon luong. Chi
can mot chiec 6c vit khong dugc van chat trong may moc doi khi cung
CO the' gay ra nhijng tai nan ch6t nguoi. Chi can nhlm \an mot con s6
trong thong ke, tinh toan la c6 the se that thoat mot s6 tiln khong nho.
cay Ion mot 6m khoi sinh tir mot cai mam nho, dai cao chin tang khoi
dau tu mot sot dat - nhiing diSu Ion lao se lu6n dugc hinh thanh tir nhung
gi tuong chijng don gian nhat, hay lu6n khac ghi diSu do.
Quan niem cua Nam Cao la mot thai do dung dan, xuat phat tir y thuc
trach nhiem cua mot nguoi nghe sT c6 luong tam nghg nghiep. Ban than
Nam Cao cung lu6n tran tro voi cai nghiep cam but cua minh, n6 luc tim