Báo cáo tốt nghiệp đề tài Kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương ở Công ty TNHH Kiến trúc Việt Nhật

TRƯỜNG ………………….
KHOA……………………….
-----[\[\-----

Báo cáo tốt nghiệp
Đề tài:
Kế toán tiền lương và các khoản trích theo
lương ở Cơng ty TNHH Kiến trúc Việt Nhật

1


MỤC LỤC
Lời nói đầu............................................................................ 3
Phần I ................................................................................. 5
Lý luận chung về cơng tác kế tốn tiền lương ................... 5
và các khoản trích theo lương............................................ 5
I. Sự cần thiết khách quan phải hạch toán lao động tiền
lương. ................................................................................. 5
II. Tiền lương và phân loại tiền lương. .............................. 6
1. Khái niệm tiền lương .................................................. 6
2. Nhiệm vụ của kế toán tiền lương và các khoản trích
theo lương. ...................................................................... 7
3. Các hình thức tiền lương. ........................................... 7
4. Quỹ tiền lương trong doanh nghiệp.......................... 11
6. Tổ chức kế toán tiền lương trong các doanh nghiệp. 13
Phần ii .............................................................................. 20
b-thực trạng Tổ chức công tác kế tốn tiền lương và các khoản
trích theo lương tại Công ty TNHH Kiến trúc Việt Nhật ........ 32
i. Đặc điểm cơng tác kế tốn tiền lương tại Cơng ty........ 32
II. Tổ chức hạch toán kế toán tiền lương tại Cơng ty

TNHH Kiến trúc Việt Nhật.............................................. 34
1. Hạch tốn lao động ................................................... 34
2. Tính lương và BHXH phải trả cho công nhân viên:. 36
Phần III ............................................................................ 59
Một số đề xuất nhằm hồn thiện cơng tác kế tốn tiền
lương và các khoản trích theo lương, nâng cao hiệu quả sử
dụng lao động tại công ty tnhh kiến trúc việt - nhật ........ 59
Kết luận............................................................................ 61
Nhận xét của cơ quan thực tập......................................... 62

2


Lời nói đầu
Q trình chuyển sang nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa ở nước ta đã tác động mạnh mẽ đến hoạt động sản xuất kinh doanh trong các
doanh nghiệp. Trong đó, cơ chế mà cấu thành là hệ thống kích thích vật chất thơng qua tiền
lương đối với lao động đã có thay đổi lớn. Tuy nhiên nhìn về những vấn đề cơ bản trong
nền sản xuất hàng hố thì lao động vẫn là yếu tố quan trọng trong quá trình sản xuất kinh
doanh. Nhất là trong tình hình hiện nay nền kinh tế thế giới bắt đầu chuyển sang nền kinh
tế tri thức thì lao động có trí tuệ có kiến thức, có kỹ thuật cao là nhân tố hàng đầu. Muốn
quá trình sản xuất kinh doanh diễn ra liên tục thì người lao động phải được tái sản xuất sức
lao động. Tiền lương mà doanh nghiệp trả cho người lao động được dùng để bù đắp sức lao
động mà người bỏ ra, xét về mối quan hệ thì lao động và tiền lương có quan hệ mật thiết
lẫn nhau. Bởi vậy tiền lương đã động viên người lao động sản xuất kinh doanh tăng thêm
sự quan tâm của người lao động đến sản phẩm cuối cùng, nâng cao năng suất lao động, hạ
giá thành sản phẩm, đảm bảo tính cạnh tranh trong thương trường.
Cơng ty TNHH Kiến trúc Việt Nhật chun lĩnh vực xây dựng cơng trình và dân
dụng. Tuy mới thành lập nhưng Công ty đã sớm biết vận dụng cơ chế thị trường vào trong
kinh doanh để đưa lại hiệu quả kinh tế cao. Trong Công ty vấn đề về lao động và sử dụng

lao động vấn đề về tiền lương luôn được các nhà lãnh đạo quan tâm. Qua thời gian thực tập
tại Công ty dựa vào kiến thức đã học và quá trình xem xét kết quả về tổ chức hoạt động sản
xuất kinh doanh trong lĩnh vực lao động tiền lương tại Công ty TNHH Kiến trúc Việt Nhật
em xin viết chuyên đề tốt nghiệp với đề tài là: “Kế toán tiền lương và các khoản trích
theo lương ở Cơng ty TNHH Kiến trúc Việt Nhật”. Với mục đích của chuyên đề là dựa
vào những nhận thức chung về quản lý lao động tiền lương trong cơ chế thị trường để phân
tích trình bày những vấn đề cơ bản của công tác tiền lương và các khoản trích theo lương ở
Cơng ty đồng thời đánh giá và đưa ra một số kiến nghị để hồn thiện cơng tác quản lý lao
động tiền lương đối với Công ty.
Nội dung chuyên đề gồm các phần sau:
Phần I: Lý luận chung về cơng tác kế tốn tiền lương và các khoản trích theo
lương.
Phần II: Thực trạng và tổ chức cơng tác kế tốn tiền lương và các khoản trích theo
lương tại Cơng ty TNHH Kiến trúc Việt- Nhật.
3


Phần III: Một số kiến nghị nhằm hồn thiện cơng tác kế toán tiền lương nâng cao
hiệu quả sử dụng lao động ở Công ty TNHH Kiến trúc Việt Nhật.
Trong quá trình làm chuyên đề tốt nghiệp em đã được sự quan tâm hướng dẫn tận
tình của cơ giáo Phạm Vân Huyền, và các bác, các cô chú và anh chị trong Cơng ty đặc
biệt trong phịng Tài vụ đã tạo điều kiện cho em hoàn thành bài chuyên đề này. Em xin
chân thành cảm ơn và mong nhận được sự góp ý của các thầy cơ giáo để em có thể nâng
cao chất lượng đề tài cũng như hiểu sâu hơn nữa về cơng tác kế tốn tiền lương và các
khoản trích theo lương.

4


Phần I

Lý luận chung về cơng tác kế tốn tiền lương
và các khoản trích theo lương
I. Sự cần thiết khách quan phải hạch tốn lao động tiền lương.
Q trình phát triển của xã hội loài người dưới bất cứ chế độ nào, việc tạo ra của
cải vật chất đều không tách rời lao động. Lao động với tư cách là hoạt động chân tay và trí
óc sử dụng cơng cụ tái lao động, biến đổi đối tượng lao động thành các sản phẩm có ích
phục vụ cho cuộc sống của mình. Như vậy lao động là điều kiện đầu tiên cho sự tồn tại và
phát triển của xã hội loài người.
Để đảm bảo liên tục quá trình tái sản xuất, trước hết phải đảm bảo tái sản xuất sức
lao động. Điều đó có nghĩa là sức mà con người hao phí trong q trình sản xuất phải được
bồi hồn dưới dạng thù lao lao động. Tiền công hay tiền lương là phần thù lao lao động
được biểu hiện bằng tiền mà doanh nghiệp trả cho người lao động căn cứ vào thời gian,
khối lượng, chất lượng sản phẩm mà họ làm ra. Thực chất tièn lương là biểu hiện bằng tiền
của giá trị sức lao động của người làm công.
Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, sức lao động cũng như
các hàng hố khác. Nó có giá cả và phụ thuộc vào quy luật cung cầu và chịu sự tác động
của các quy luật kinh tế thị trường khác.
Tiền lương là nguồn thu nhập chính của người lao động. Nó là nguồn đảm bảo cuộc
sống của bản thân người lao động và gia đình họ. Đối với chủ doanh nghiệp khối lượng
tiền lương trả cho người lao động được coi là khoản chi phí kinh doanh.
Ngồi tiền lương, cơng nhân viên chức cịn được nhận các khoản trợ cấp xã hội như
bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế. Như vậy, tiền lương cùng với các khoản chi phí theo lương
hợp thành khoản chi phí lao động sống trong giá thành sản phẩm.
Tại các doanh nghiệp, hạch tốn tiền lương là cơng việc phức tạp trong hạch tốn
chi phí kinh doanh. Bởi vì tính chất lao động và thù lao lao động, không đơn nhất mà thuộc
nhiều ngành nghề, kỹ thuật khác nhau. Việc hạch tốn chi phí lao động có tầm quan trọng
đặc biệt. Vì nó là cơ sở để xác định giá thành sản phẩm và giá xuất xưởng. Mặt khác nó
cịn là căn cứ xác định các khoản nghĩa vụ và phúc lợi xã hội.

5

II. Tiền lương và phân loại tiền lương.
1. Khái niệm tiền lương
Tại mỗi thời kỳ khác nhau thì có những quan điểm khác nhau về tiền lương. Tuy
nhiên, trong tất cả các thời kỳ tiền lương đều là phần thù lao lao động mà người lao động
được huởng duy chỉ có cách xác định là khác nhau.
1.1. Quan niệm về tiền lương trong thời kỳ bao cấp
Trước Đại hội Đảng lần thứ VI (1986) nền kinh tế nước ta vận hành theo cơ chế tập
trung quan liêu bao cấp. Và trong suốt những năm này quan niệm tiền lương là một phần
thu nhập quốc dân, được Nhà nước phân phối một cách có tổ chức, có kế hoạch cho người
lao động căn cứ vào số luợng và chất lượng lao động. Điều đó có nghĩa là tiền lương chịu
sự tác động của quy luật cân đối, có kế hoạch và chịu sự chi phối của Nhà nước. Nhà nước
ban hành các chính sách chế độ và mức lương cụ thể để áp dụng cho mỗi người lao động,
bất kỳ họ là lực lượng lao động gián tiếp hay trực tiếp. Tiền lương của người lao động phụ
thuộc vào kết quả hoạt động sản xuất của tồn đơn vị chứ khơng phụ thuộc vào năng suất
của từng người. Do đó tiền lương của người làm nhiều cũng chỉ bằng người làm ít, người
làm việc có hiệu quả cũng chỉ bằng người làm việc chưa hiệu quả thậm chí là kém. Chính
vì lý do này mà nó đã kơng kích thích phát triển được khả năng của người lao động trong
việcphát huy sáng kiến cũng như đẩy mạnh hiệu quả sản xuất kinh doanh. Và hậu quả là
đến những năm 80 đất nước lâm vào khủng hoảng trầm trọng về kinh tế xã hội.
1.2. Quan niệm về tiền lương trong thời kỳ cơ chế thị trường.
Để khắc phục những sai lầm trên Đại hội VI của dr đã đề ra đường lối đổi mới.
Trên lĩnh vực kinh tế Đảng chủ trương đẩy mạnh quá trình chuyển nền kinh tế tập trung
quan liêu bao cấp sang nền kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường. Khi
chuyển sang nền kinh tế thị trường thì tất yếu thị trường sức lao động phải được hình thành
và hoạt động theo quy luật cung cầu về sức lao động. Giá cả của sức lao động là tiêu chuẩn
chả công lao động. Như vậy quan niệm về tiền lương trong thời kỳ này là số lượng tiền tệ
mà người sử dụng lao động phải trả cho người lao động để hồn thành cơng việc. Với quan
niệm này thì bản chất của tiền lương chính là giá cả sức lao động được hình thành trên cơ

sở giá trị sức lao động thông qua sự thoả thuận giữa người có sức lao động và người sử
dụng lao động.

6


1.3. Như vậy tiền lương nó là một phạm trù kinh tế gắn liền với lao động, tiền tệ và nền
sản xuất hàng hố.
Nó là biểu hiện bằng tiền của bộ phận sản xuất xã hội mà người lao động sử dụng
sử dụng để bù đắp hao phí lao động của mình trong quá trình sản xuất nhằm tái sản xuất
sức lao động.
1.4. Chức năng của tiền lương.
Tiền lương đóng vai trò là đòn bẩy kinh tế trong sản xuất kinh doanh. Đảm bảo vai
trị kích thích của tiền lương và thúc ý của tiền lương khiến người lao động phải có trách
nhiệm cao với cơng việc.
2. Nhiệm vụ của kế tốn tiền lương và các khoản trích theo lương.
- Tổ chức ghi chép, phản ánh, tổng hợp một cách trung thực, kịp thời, đầy đủ tình
hình hiện có và sự biến động về số lượng và chất lượng lao động. Tình hình sử dụng thời
gian lao động, kết quả lao động.
- Tính tốn, chính xác, kịp thời, đúng chính sách chế độ các khoản tiền lương và
các khoản trợ cấp phải trả cho người lao động.
- Thực hiện việc kiểm tra tình hình huy động và sử dụng lao động, tình hình chấp
hành các chính sách, quỹ BHXH, BHYT.
- Tính tốn và phân bổ chính xác đúng đối tượng các khoản tiền lương, khoản trích
BHXH, BHYT vào chi phí sản xuất kinh doanh. Hướng dẫn và kiểm tra các bộ phận trong
đơn vị thực hiện đầy đủ đúng đẵn chế độ ghi chép ban đầu về tiền lương, BHXH, BHYT
đúng chế độ, đúng phương pháp hạch toán.
- Lập báo cáo về lao động tiền lương, BHXH, BHYT thuộc phận vi trách nhiệm
của kế tốn, tổ chức phân tích tình hình sử dụng lao động, quỹ tiền lương, quỹ BHXH,
BHYT, đề xuất các biện pháp nhằm khai thác có hiệu quả tiềm năng lao động, đấu tranh

chống những hành vi vô trách nhiệm, vi phạm kỷ luật lao động, vi phạm chính sách chế độ
lao động tiền lương, quỹ lương.
3. Các hình thức tiền lương.
Tiền lương trả cho người lao động phải quán triệt nguyên tắc phân phối theo lao
động, trả lương theo số lượng và chất lượng lao động. Việc trả lương theo số lượng và chất
lượng có ý nghĩa rất to lớn trong việc động viên khuyến khích người lao động, thúc đẩy họ
hăng say lao động, sáng tạo năng suất lao động nhằm tạo ra nhiều của cải vật chất, nâng
cao đời sống vật chất tinh thần cho mỗi công nhân viên.
Do ngành nghề, công việc trong doanh nghiệp khác nhau nên việc chi trả lương cho
các đối tượng cùng khác nhau nhưng trên cơ sở tiền thuế phù hợp. Thực tế có nhiều cách
7


phân loại như cách trả lương theo sản phẩm, lương thời gian, phân theo đối tượng gián tiếp
trực tiếp… Mỗi cách phân loại đều có tác dụng tích cức giúp cho quản lý điều hành được
thuận lợi. Tuy nhiên, để cơng tác quản lý nói chung và hạch tốn nói riêng đỡ phức tạp tiền
lương thường được chia làm tiền lương chính và tiền lương phụ.
Tiền lương chính là tiền lương trả cho người lao động bao gồm tiền lương cấp bậc,
tiền lương và các khoản phụ cấp có tính chất tiền lương. Tiền lương phụ là bộ phận tiền
lương trả cho người lao động mà thực tế không làm việc như nghỉ phép, hội họp, học tập,
lễ tết…
Hai cách phân loại này giúp cho lãnh đạo tính tốn phân bổ chi phí tiền lương được
hợp lý, chính xác đồng thời cung cấp thơng tin cho việc phân tích chi phí tiền lương một
cách khoa học.
Dựa vào nguyên tắc phân phối tiền lương và đặc điểm, tính chất trình độ quản lý
của doanh nghiệp mà các doanh nghiệp trả lương theo các hình thức sau:
3.1. Hình thức trả lương theo thời gian.
Tiền lương tính theo thời gian là tiền lương tính trả cho người lao động theo thời
gian làm việc, cấp bậc công việc và thang lương của người lao động.
Tiền lương thời gian có thể thực hiện tính theo tháng – tuần – ngày – giờ làm việc

của người lao động. Tuỳ thuộc theo yêu cầu và trình độ quản lý thời giam làm việc của
doanh nghiệp.
+ Lương tháng: Là lương trả cố định hàng tháng được quy định đối với từng bậc
lương trong các doanh nghiệp có tháng lương. Hình thức này có nhược điểm là khơng tính
được số ngày làm việc trong tháng thực tế. Thường nó chỉ áp dụng cho nhân viên hành
chính.
+ Lương ngày: Căn cứ vào mức lương ngày và số ngày làm việc thực tế trong
tháng. Lương ngày thường được áp dụng cho mọi người lao động trong những ngày học
tập, làm nghĩa vụ khác và làm căn cứ để tính trợ cấp bảo hiểm xã hội.
Hình thức này có ưu điểm là thể hiện được trình độ và điều kiện làm việc của người
lao động. Nhược điểm là chưa gắn tiền lương với sức lao động của từng người nên không
động viên tận dụng thời gian lao động để nâng cao năng suất lao động.
+ Tiền lương giờ: được tính dựa trên cơ sở mức lương ngày chia cho số giờ tiêu
chuẩn (áp dụng cho lao động trực tiếp không hưởng theo lương sản phẩm). Ưu điểm: tận
dụng được thời gian lao động nhưng nhược điểm là không gắn tiền lương và kết quả dlj và
theo dõi phức tạp.

8


Tiền lương thời gian có hai loại: tiền lương thời gian, giản đơn và tiền lương thời
gian có thưởng.
+ Tiền lương thời gian giản đơn: là tiền lương của công nhân được xác định căn cứ
vào mức lương cấp bậc và thời gian làm việc thực tế.
+ Tiền lương thời gian có thưởng: có hình thức dựa trên sự kết hợp giữa tiền lương
trả theo thời gian giản đơn, với các chế độ tiền lương, khoản tiền lương này được tính tốn
dựa trên các yếu tố nhự sự đảm bảo đủ ngày, giờ công của người lao động, chất lượng hiệu
quả lao động.
Tiền lương thời gian
Tiền lương thời gian

=
+
Tiền thưởng
có thưởng
giản đơn
Tiền lương thời gian có ưu điểm là dễ tính tốn xong có nhiều hạn chế, vì tiền
lương tính trả cho người lao động chưa đảm bảo đầy đủ ngun tắc phân phối theo lao
động . Vì chưa tính đến một cách đầy đủ chất lượng lao động. Do đó chưa phát huy được
hết chức năng của tiền lương cho sự phát triển sản xuất và chưa phát huy được khả năng
sẵn có của người lao động.
3.2. Hình thức trả lương theo sản phẩm.
Tiền lương tính theo sản phẩm là tiền lương trả cho người lao động theo kết quả lao
động khối lượng sản phẩm, công việc lao vụ đã hoàn thành đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng
kỹ thuật đã quy định và đơn giá tiền lương tính cho mỗi đơn vị sản phẩm đó. Đây là cách
phân phối sát hợp với nguyên tắc phân phối theo lao động. Điều này được thể hiện rõ có sự
kết hợp giữa thù lao lao động với kết quả sản xuất, giữa tài năng với việc sử dụng nâng cao
năng suất máy móc để nâng cao năng suất lao động.
Tuy nhiền hình thức này còn hạn chế như chỉ coi trọng số lượng sản phẩm mà chưa
quan tâm đến chất lượng công việc, không theo đúng định mức kinh tế, kỹ thuật để làm cơ
sở cho cách tính lương, đơn giá đối với từng loại sản phẩm, từng loại công việc hợp lý
nhất.
+ Tiền lương trả theo sản phẩm trực tiếp: là tiền lương trả cho người lao động được
tính trực tiếp theo số lượng sản phẩm. Sản phẩm này phải đúng quy cách, phẩm chất, định
mức kinh tế và đơn giá tiền lương sản phẩm đã quy định.
Tiền lương tính theo sản phẩm được tính như sau:
Tiền lương được lĩnh
Số lượng( khối lượng ) cơng
Đơn giá tiền
=
x

trong tháng
việc hồn thành
lương
Tiền lương sản phẩm trực tiếp được sử dụng để tính lương cho từng người lao động
hay cho một tập thể người lao động thuộc bộ phận trực tiếp sản xuất.

9


Đơn giá tiền lương được xây dựng căn cứ vào mức lương cấp bậc và định mức thời
gian hoặc định mức số lượng cho cơng việc đó. Ngồi ra nếu có phụ cấp khu vực thì đơn
giá tiền lương cịn được cộng thêm phụ cấp khu vực.
Hình thức trả lương theo sản phẩm trực tiếp là hình thức trả lương được sử dụng
phố biến trong các doanh nghiệp phải trả lương cho lao động trực tiếp. Vì nó có ưu điểm
đơn giản, dễ tính, quán triệt nguyên tắc phân phối theo lao động, sản phẩm làm ra càng
nhiều thì lương càng cao. Do đó khuyến khích được người lao động quan tâm đến mục
tiêu. Tuy nhiên hình thức này có nhược điểm là dễ nảy sinh tình trạng cơng nhân chỉ quan
tâm đến lợi ích cá nhân, lợi ích cục bộ mà khơng quan tâm đến lợi ích chung của tập thể
của đơn vị.
+ Hình thức trả lương theo sản phẩm gián tiếp.
Hình thức trả lương này được tính bằng tiền lương thực lĩnh của bộ phận trực tiếp
nhân với tỷ lệ % lương gián tiếp.
Tiền lương được lĩnh
trong tháng

=

Tiền lương được lĩnh của bộ
phận trực tiếp

x

Tỷ lệ lương
gián tiếp

Hình thức này được áp dụng trả lương gián tiếp cho các bộ phận sản xuất như công
nhân điều chỉnh máy. Sửa chữa thiết bị, bảo dưỡng máy móc, nhân cơng vận chuyển vật tư
… Trả lương theo sản phẩm gián tiếp khuyến khích người lao động gián tiếp gắn bó với
người lao động trực tiếp để nâng cao năng suất lao động, quan tâm đến sản phẩm chung.
Tuy nhiên nó khơng đánh giá được chính xác kết quả của người lao động gián tiếp.
+ Tiền lương tính theo sản phẩm có thưởng.
Là tiền lương tính theo sản phẩm trực tiếp hoặc gián tiếp kết hợp với chế độ khen
thưởng cho doanh nghiệp quy định. Chế độ khen thưởng này được đặt ra khuyến khích
người lao động nêu cao ý thức trách nhiệm, doanh nghiệp có chế độ tiền lương thưởng cho
công nhân đạt và vượt chỉ tiêu mà doanh nghiệp quy định. Ví dụ: như thưởng do tăng năng
suất lao động, tiết kiệm vật tư.
Trong trường hợp người lao động lăng phí vật tư, gây thất thốt vật tư, khơng bảo
đảm ngày cơng, chất lượng sản phẩm thì cũng sẽ phải chịu phạt bằng cách trừ vào lương
mag họ được hưởng.
+ Tiền lương sản phẩm luỹ tiến.
Là tiền lương tính theo sản phẩm trực tiếp kết hợp với xuất tiền thưởng luỹ tiến
theo mức độ hoàn thành vượt mức sản xuất hoặc định mức sản lượng.
Lương trả theo sản phẩm luỹ tiến có tác dụng động viên người lao động tăng năng
suất lao động và tăng khoản mục chi phí nhân công trong giá thành của doanh nghiệp.
10


+ Tiền lương khốn theo khối lượng cơng việc hay từng cơng việc.
Hình thức này doanh nghiệp quy định mức tiền lương cho mồi loại công việc hoặc
khối lượng sản phẩm cần hoàn thành. Căn cứ vào mức lương này lao động có thể tích tiền

lương quy khối lượng cơng việc mình đã hồn thành.
Hình thức khốn quỹ lương: theo hình thức này người lao động biết trước số tiền
lương mà họ sẽ nhện được khi hồn thành cơng việc với mức thời gian được giao. Căn cứ
vào khối lượng cơng việc, khối lượng sản phẩm thời gian hồn thành mà doanh nghiệp tiến
hành khốn quỹ lương.
Hình thức này áp dụng cho những công việc không thể định mức cho từng bộ phận
công việc, thường là những việc đúng thời hạn.
Trả lương theo hình thức này tạo cho người lao động chủ động sắp xếp cơng việc
của mình. Từ đó, bố rí thời gian hồn thành cơng việc được giao. Tuy nhiên nó có nhược
điểm để gây ra hiện tượng làm ấu, chất lượng kém. Do đó, khi áp dụng hình thức này thì
cơng tác nghiệm thu phải thực hiện chặt chẽ và nghiêm túc.
Như vậy hình thức trả lương theo sản phẩm nói chung đã quán triệt được nguyên
tắc phân phối lao động. Để hình thức này phát huy được tác dụng của nó, các doanh nghiệp
phải có định mức lao động cụ thể của từng công việc, phải sắp xếp bậc thợ chính xác. Chỉ
có như vậy việc trả lương theo sản phẩm mới bảo đảm bảo chính xác, cơng bằng hợp lý.
Tóm lại ta thấy rằng :Các hình thức trả lương ở mỗi doanh nghiệp kế tốn khác
nhau. Điều quan trọng là việc chi trả đó có phản ảnh đúng kết quả của người lao động hay
không. Do vậy ngoài căn cứ vào bảng lương, thang lương, các định mức kinh tế – kỹ thuật
lãnh đạo các doanh nghiệp cịn phải chọn hình thức trả lương phù hợp với điều kiện cụ thể
của từng doanh nghiệp. Việc tổ chức lao động tiền lương là một khâu quan trọng trong hệ
thống quản lý toàn diện của doanh nghiệp vì nó có tác động trực tiếp đến nhân tố con
người, nhân tố quyết định đối với nền sản xuất xã hội. Giải quyết tốt lao động tiền lương
có nghĩa doanh nghiệp đã quan tâm đến bồi dưỡng nhân tố con người, điều này sẽ tạo điều
kiện thuận lợi để doanh nghiệp phát triển vững chắc, bảo đảm sức cạnh tranh trong cơ chế
thị trường.
4. Quỹ tiền lương trong doanh nghiệp.
* Quỹ tiền lương là toàn bộ số tiền lương tính theo số cơng nhân viên của doanh
nghiệp trực tiếp quản lý và chi trả lương. Trên phương diện hoạch tốn tiền lương thì tiền
lương của cơng nhân viên gồm 2 loại: tiền lương chính và tiền lương phụ.

11


- Tiền lương chính: là tiền lương trả cho cơng nhân viên trong thời gian công nhân
viên thực hiện nhiệm vụ chỉnh của họ, bao gồm tiền lương trả theo cấp bậc và các khoản
phụ cấp kèm theo như lương phụ cấp chức vụ.
- Tiền lương phụ là tiền lương trả cho công nhân viên trong thời gian công nhân
viên thực hiện nhiệm vụ khác ngồi nhiệm vụ chính của họ và thời gian công nhân viên
nghỉ theo chế độ được hưởng lương như nghỉ phép, đi họp, đi học…
Việc chia tiền lương chính và phụ có ý nghĩa quan trọng trong cơng tác kế tốn tiền
lương và phân tích các khoản mục chi phí tiền lương trong giá thành sản phẩm. Trong cơng
tác kế tốn, tiền lương chính của cơng nhân sản xuất thường hạch tốn trực tiếp và chi phí
sản xuất cho từng loại sản phẩm và tiền lương chính của cơng nhân trực tiếp sản xuất có
quan hệ trực tiếp với khối lượng cơng việc hồn thành.
5. Các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ.
5.1. Quỹ bảo hiểm xã hội.
Được hìnhthành từ việc trích lập và tính vào chi phí sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp. Quy BHYT được xây dựng theo quy định của nhà nước. Hiện nay là 20% tính trên
tiền lương cơ bản phải trả cho người lao động trong tháng, trong đó 15% là do đơn vị sử
dụng lao động trả, phần này được hạch tốn vào chi phí của doanh nghiệp: 5% do người
lao động đóng góp, phần này được trừ vào thu nhập hàng tháng của người lao động. Tiền
lương cơ bản được tính theo cấp bậc hệ só, loại cơng việc của từng công nhân quy định.
Mức lương cơ bản tối thiểu là 290.000 đ/tháng. Quỹ BHXH – được thiết lập để tạo ra
nguồn kinh phí trợ cấp cho người lao động.
- Trợ cấp ốm đau: Mức trợ cấp 75% mức tiền lương mà người đó đóng BHXH
trước khi nghỉ.
- Trợ cấp thai sản: hưởng 100% mức lương người đó đóng trước khi nghỉ.
- Trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp trong thời gian điều trị hưởng 1005
mức lương đang hưởng.
- Trợ cấp thơi việc hưu trí: Khi nghỉ hưu tuỳ theo thời gian đóng BHXH thì lương

hưu được hưởng 55% thời gian đóng BHXH bình qn. Sau đó cứ thêm một năm đóng
BHXH sẽ được tính thêm 2%. Và tối đa là 75% tiền đóng BHXH.
- Trợ cấp chơn cất tư tuất. Tuỳ theo từng loại đối tượng mà có thể được trợ cấp,
theo quy định hàng tháng doanh nghiệp phải nộp 20% tiền trích BHXH theo lương cho cơ
quan BHXH.

12


5.2. Quỹ BHYT.
Được sử dụng để hạch toán các khoản tiền khám chữa bệnh, tiền thuốc, viện phí
cho người lao động trong thời gian ốm đau. Quỹ này được hình thành bằng cách trích theo
tỷ lệ quy định trên tổng số tiền lương phải trả và căn cứ vào các khoản phụ cấp khác của
công nhân viên thực tế phát sinh trong kỳ. Tỷ lệ trích BHXH hiện nay là 3%. Trong đó 2%
tính vào chi phí sản xuất kinh doanh và 1% tính vào thu nhập của người lao động.
5.3. KPCĐ.
Hình thành do việc trích lập theo tỷ lệ quy định trên tổng số tiền lương cơ bản và
các khoản phụ cấp của cơng nhân viên. Tỷ lệ trích hiện hành 2% tính vào chi phí sản xuất
kinh doanh trong kỳ.
Các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ cùng với tiền lương phải trả cơng nhân viên
hợp thành chi phí cho cơng nhân viên.
* Tiền lương nghỉ phép trích trước.
Đối với cơng nhân viên nghỉ phép năm, theo chế độ chính quy cơng nhân trong thời
gian nghỉ phép đó vẫn được hưởng lương đầu đủ, như trong thời gian đi làm. Tuy nhiên
nếu việc nghỉ phép diễn ra không đều đặn sẽ dẫn đễn những khó khăn trong Cơng ty trong
việc bố trí kế hoạch sản xuất, tính tốn chi phí tiền lương cũng như giá thành sản phẩm. Do
đó, để hạn chế biến động của chi phí tiền lương khi công nhân sản xuất nghỉ phép đối với
công nhân sản xuất sản phẩm. Căn cứ vào quỹ lương cấp bậc và số ngày nghỉ quy định để
dự tính số lượng sẽ phải trả cho công nhân viên trong thời gian nghỉ phép. Trên cơ sở xác
định mức tiền lương nghỉ phép của cơng nhân sản xuất.

Số trích trước theo kế
hoạch tiền lương nghỉ
pháp của công nhân sản
xuất trong tháng
Tỷ lệ trích trước theo kế
hoạch tiền lương nghỉ
phép của cơng nhân sản
xuất

Tỷ lệ trích trước theo kế
hoạch tiền lương nghỉ
pháp của công nhân sản
xuất

=

Số tiền lương chỉnh
phải trả trong tháng

==

Tổng tiền lương nghỉ pháp phải trả cho CNSX theo kế
hoạch trong năm
Tổng tiền lương chỉnh phải trả cho CNSX theo kế
hoạch trong năm

x

6. Tổ chức kế toán tiền lương trong các doanh nghiệp.
Quản lý lao động, tiền lương, giúp cho doanh nghiệp hồn thành kế hoạch sản xuất

của mình. Cơng tác hạch toán lao động tiền lương giúp cho lãnh đạo quản lý tốt quỹ lương,
bảo đảm việc chỉ trả và trợ cấp, bảo hiểm theo đúng nguyên tắc đúng chế độ.

13


6.1. Hạch toán chi tiết tiền lương.
- Hạch toán theo thời gian lao động là đảm bảo ghi chép kịp thời chính xác số giờ
cơng, ngày cơng làm việc thực tế cũng như ngày nghỉ của người lao động.
- Chứng từ để hạch tốn thời gian lao động cho cơng nhân là bảng chấm công.
Bảng chấm công dung để ghi chép thời gian làm việc hàng tháng, ngày vắng mặt của cán
bộ cơng nhân viên thuộc các phịng ban bảng chấm công do người phụ trách bộ phận hoặc
người được uỷ quyền căn cứ vào tình hình thực tế của bộ phận mình để chếm cơng cho
từng người trong ngày theo các ký hiệu quy định trong các chứng từ. Cuối tháng người
chấm công và người phụ trách bộ phận ký vào bảng chấm công và chuyển bảng chấm công
cùng các chứng từ có liên quan về bộ phận kế tốn kiểm tra đối chiều quy ra cơng để tính
lương, BHXH.
- Các chứng từ khác như phiếu gian nhện công việc, phiếu báo ca, phiếu làm thêm
giờ … các chứng từ này được lập và do tổ trưởng ký, cán bộ kiểm tra kỹ thuật chất lượng
xác nhận, và được chuyển về phịng kế tốn để làm căn cứ tính lương.
- Giấy nghỉ ốm hưởng bảo hiểm xã hội, chứng nhận của cơ quan y tế… là căn cứ để
kế toán xác định trợ cấp BHXH cho người lao động.
6.2. Tài khoản sử dụng trong hạch toán tiền lương.
Để hạch toán tiền lương, BHXH và các khoản thu nhập khác của người lao động thì
người ta sử dụng:
* TK 334 – phải trả CNV: tình hình thanh tốn các khoản phải trả cho công nhân
viên trong doanh nghiệp.
Kết cấu tài khoản 334:
Bên Nợ:
- Phản ánh các khoản khấu trừ vào tiền công, tiền lương CNV

- Tiền lương, tiền công và các khoản khác đã trả cho công nhân viên
- Kết chuyển tiền lương cơng nhân viên chưa lĩnh
Bên Có: Tiền lương, tiền cơng và các khoản khác cịn phải trả cho CNV
Bên Có: Tiền lương, tiền cơng và các khoản khác cịn phải trả cho CNV
Dư Nợ (nếu có): số thừa đã trả cho cơng nhân viên
Dư Có: Tiền lương tiền cơng và các khoản khác cịn phải trả CNV
* TK 335 – Chi phí phải trả: tài khoản này dùng để phản ảnh các khoản chi phí
trích trước về tiền lương nghỉ phép của CN SX sửa chữa lớn TSCĐ và các khoản trích
trước khác.
Kết cấu TK 335:
14


Bên Nợ: Phản ánh các khoản ghi giảm chi phí phải trả
Bên Có: Phản ánh các khoản ghi tăng chi phí phải trả
Dư Có: Phản ánh các khoản cịn phải trả CNV.
* TK 338 – phải trả phải nộp khác. Tài khoản này dùng để phản ảnh các khoản phải
trả phải nộp cho cơ quan pháp luật, cho các tổ chức đồn thể xã hội, cho cấp trên về kinh
phí cơng đồn, bảo hiểm xã hội các khoản khấu trừ vào lương theo quyết định.
Tài khoản này được mở chi tiết theo từng loại.
TK 338.2

KPCĐ

TK 338.3

BHXH

TK 338.4

BHYT

Kết cấu tài khoản 338:
Bên Nợ:
+ Các khoản đã nộp cho cơ quan quản lý các quỹ
+ Các khoản đã chi về kinh phí cơng đồn
+ Xử lý giá trị tài sản thừa
+ Kết chuyển doanh thu nhận trước vào doanh thu bán hàng tương ứng từng kỳ
+Các khoản đã trả đã nộp khác.
Bên Có:
+ Trích KPCĐ, BHXH, BHYT theo tỷ lệ quy định
+ Tổng số doanh thu nhận trước phát sinh trong kỳ
+ Các khoản phải nộp, phải trả hay thu hộ
+ Giá trị tài sản thừa chờ xử lý
+ Số đã nộp, đã trả lớn hơn số phải nộp, phải trả được hồn lại.
Dư nợ (nếu có): số trả thừa, nộp thừa, vượt chi chưa được thanh tốn.
Dư có: số tiền cịn phải trả, phải nộp và giá trị tài sản thừa chờ xử lý
6.3. Kế toán tổng hợp tiền lương và các khoản trích theo lương.
+ Hàng tháng tính tiền lương phải trả cho công nhân viên và phân bổ các đối tượng
sử dụng.
Nợ TK 622 (tiền lương trả cho CNTTSX)
Nợ TK 627 (tiền lương trả cho lao động gián tiếp – quản lý phân xưởng)
Nợ TK 641 (tiền lương trả cho nhân viên bán hàng)
Nợ TK 642 (tiền lương đưa cho nhân viên quản lý doanh nghiệp)
Nợ TK 241 (tiền lương XDCBDD)
Có TK 334 – phải trả CNV.
15


+ Số tiền thưởng phải ttả cho công nhân viên từ quỹ khen thưởng phúc lợi.

Nợ TK 431
Có TK 334
+ Hàng tháng trích BHXH, BHY, KPCĐ (19%)
Nợ TK 622 – CPNCTT
Nợ TK 627 – CPSXC
Nợ TK 641 – CPBH
Nợ TK 642 – CPQLDN
Nợ TK 241 – XDCBDD
Có TK338 – phải trả, phải nộp.
(Chi tiết TK 338,3, TK 338,4)
+ Khoản trích BHXH, BHYT trừ vào thu nhập của người lao động (6%)
Nợ TK 334 – phải trả cơng nhân viên
Có TK 338 – phải nộp, phải trả.
( chi tiết TK 338,3, TK 338,4)
+ Trường hợp chế độ chính quy định tồn bộ số trích BHXH phải nộp lên cấp trên.
Việc chi tiêu trợ cấp BHXH cho công nhân viên tại doanh nghiệp được quyết tốn sau khi
chi phí thực tế.
Nợ TK 138 – phải thu khác.
Có TK 334 – phải trả công nhân viên
+ Các khoản khấu trừ vào thu nhập của công nhân viên.
Nợ TK 334 – phải trả công nhân viên.
Có TK 334 – khấu trừ thuế TNCNV.
Có TK 141 – khấu trừ TTƯ
Có TK 138 – Bồi thường thiệt hại mất tài sản.
+ Khi thanh tốn tiền cơng thưởng, BHXH cho cơng nhân viên.
Nợ TK 334
Có TK 111 – Nếu thanh toán bằng TM
Nếu thành toán bằng hiện vật thì phải ghi bằng hai bút tốn.
Nợ TK 334
Có TK 512 – doanh thu bán hàng nội bộ.

Có TK 33 – Thuế GTGT phải nộp
Đồng thời phản ánh giá vốn của số hàng đã xuất ra.
Nợ TK 632 – GVHB

16


Có TK 153,155…
* Khi nộp BHXH, BHYT, KPCĐ.
Nợ TK 338 (chi tiết 338.2, 338.3, 338.4)
Có TK 111 – nếu bằng TM
Có TK 112 – nếu bằng TGNH
+ Cuối cùng kết chuyển tiền lương cho công nhân viên vắng chưa lĩnh.
Nợ TK 334
Có TK 338 (TK338.8)
+ Trong trường hợp thanh tốn BHXH, KPCĐ nếu số thực chi lớn hơn số để lại
doanh nghiệp thì sẽ được cơ quan quản lý cấp bù.
Nợ TK 111,112
Có TK 338
+ Trích trước tiền lương của công nhân viên trực tiếp sản xuất sản phẩm.
Nợ TK 622 - CPNCTT
Có TK 335 – chi phí phải trả.
+ Tiền lươngthực tế nghỉ phép phát sinh
Nợ TK 335
Có TK 334
Các hình thức hạch tốn áp dụng trong kế tốn tiền lương và các khoản trích theo
lương:
+ Nhật ký sổ cái: Theo hình thức này các nghiệp vụ kinh tế phát sinh được phản
ánh vào một quyển sổ được gọi là nhật ký sổ cái. Sổ này là sổ hạch tốn tổng hợp duy nhất,
trong đó kết hợp phản ánh theo thời gian và theo hệ thống. Tất cả các tài khoản mà doanh

nghiệp sử dụng được phản ánh vào hai bên Nợ - Có trên cùng một vài trang sổ. Căn cứ ghi
vào sổ là chứng từ gốc hoặc bảng tổng hợp chứng từ gốc, mỗi chứng từ ghi một dòng vào
nhật ký sổ cái.
+ Chứng từ ghi sổ: Hình thức này thích hợp với mọi loại hình đơn vị, thuận tiện
cho việc áp dụng máy tính. Tuy nhiên việc ghi chép lại bị trùng lặp nhiều nên việc lập báo
cáo dễ bị chậm trễ nhất là trong điều kiện thủ cơng. Sổ sách sử dụng trong hình thức này
gồm có: Sổ Cái, sổ đăng ký chứng từ ghi sổ, bảng cân đối tài khoản.
+ Nhật ký chứng từ: Hình thức này thích hợp với các doanh nghiệp lớn, số lượng
nghiệp vụ nhiều và điều kiện kế toán thủ cơng, dễ chun mơn hố cán bộ kế tốn. Tuy
nhiên địi hỏi trình độ nghiệp vụ của cán bộ kế tốn phải cao. Mặt khác khơng phù hợp với

17


việc kế tốn bằng máy. Sổ sách trong hình thức này gồm có: Sổ nhật ký chứng từ, sổ Cái,
bảng kê, bảng phân bổ, sổ chi tiết.
+ Nhật ký chung: Hình thức nhật ký chung là hình thức phản ánh các nghiệp vụ
kinh tế phát sinh theo thứ tự thời gian vào một quyển sổ gọi là nhật ký chung, sau đó căn
cứ vào nhật ký chung, lấy số liệu để ghi vào sổ cái, mỗi bút toán phản ánh trong sổ nhật ký
được chuyển vào sổ cái ít nhất cho hai tài khoản có liên quan. Đối với các tài khoản chủ
yếu phát sinh nhiều nghiệp vụ, có thể mở các nhật ký phụ. Cuối tháng hoặc định kỳ, cộng
các nhật ký phụ, lấy số liệu ghi vào nhật ký chung hoặc thẳng vào sổ cái.

18


Sơ đồ kế tốn tiền lương và các khoản trích theo lương

TK 334

TK 333,

TK 622, 627, 641, 642
Tính tiền lương phải trả cho CNV

Các khoản phải khấu trừ
vào lương

TK 335
Trích trước TL nghỉ phép
Tiền lương nghỉ phép phải

TK 338

Khấu trừ vào thu nhập của
người lao động (6%)

TK 431
Tiền thưởng từ quỹ khen
thưởng phúc loại

TK 111,112,

TK 338
Thanh toán tiền lương,
thưởng, BHXH

BHXH phải trả theo phân
cấp
Nộp BHXH, BHYT, KPCĐ cho cấp trên

19

Trích BHXH, BHYT,
KPCĐ (19%) TK 111,112
BHXH được cấp bù


CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP

NGUYỄN PHƯƠNG MAI

Phần ii
thực trạng và tổ chức cơng tác kế tốn tiền lương
và các khoản trích theo lương tại Công ty TNHH
Kiến trúc Việt Nhật
a- Tổng quan về công ty tnhh kiến trúc việt nhật
I. Một số đặc điểm cơ bản về Công ty TNHH Kiến trúc Việt Nhật.
1. Q trình hình thành
Cơng ty TNHH kiến trúc Việt - Nhật là một cơng ty khơng có sở hữu vốn của nhà
nước, bản chất là một công ty tư nhân. Tiền thân của công ty là một dự án hợp tác giữa
Chính phủ Nhật Bản với Chính phủ Việt Nam thông qua trường đại học Kiến trúc Hà Nội về
kiến trúc, quy hoạch khu phố cổ Hà Nội. Sau khi dự án kết thúc, cơ sở vật chất sử dụng trong
dự án được thanh lý cho một số thành viên tham gia dự án trên. Trên cơ sở này các thành
viên đó đã đóng góp vốn và nhân lực thành lập theo giấy phép đăng ký kinh doanh số
0102004672 của Sở Kế hoạch đầu tư Hà Nội cấp ngày 11/3/2002.
Tên gọi của công ty là: Công ty TNHH kiến trúc Việt - Nhật
Tên giao dịch: Vietnam - Japan Architectual company Limited
Tên viết tắt: VJA Co.,Ltd
Trụ sở chính: Nhà A8 phố Tràng Hào, phường Trung Hoà, quận Cầu Giấy, Hà Nội.

Công ty là một doanh nghiệp tư nhân, hạch tốn độc lập, có tư cách pháp nhân, có
con dấu riêng và tài khoản riêng mở tại ngân hàng công thương Việt Nam. Chịu trách nhiệm
với các khoản nợ thuộc phạm vi vốn góp của mình.
* Các ngành nghề kinh doanh chính của Cơng ty gồm có:
- Tư vấn thiết kế kiến trúc, quy hoạch
- Tư vấn đầu tư
- Tư vấn đấu thầu
- Xây dựng dân dụng, công nghiệp, thuỷ lợi và cơng trình giao thơng.
- Lắp đặt trang thiết bị cho các cơng trình xây dựng.
- Dịch vụ san lắp mặt bằng xây dựng.
- Buôn bán tư liệu sản xuất, tư liệu tiêu dùng (chủ yếu là máy móc thiết bị, vật tư
ngành xây dựng, nguyên liệu, nhiên liệu, vậtliệu cho ngành nông nghiệp.
- Đại lý mua, đại lý bán, ký gửi hàng hoá.
- Tư vấn đầu tư và chuyển giao công nghệ.
- Dịch vụ tư vấn nhà đất kinh doanh bằng bất động sản/
20