PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SẢN XUẤT KINH DOANH CỦA CÔNG TY TNHH SÁCH VÀ VĂN HÓA TỔNG HỢP TRIỀU DƯƠNG

B GIÁO D C ÀO T O
TR

NGă

IăH CăTH NGăLONG

---o0o---

KHịAăLU NăT TăNGHI P
TÀI:

PHÂN TÍCH HI UăQU ăS NăXU TăKINHă
DOANHăC AăCỌNG TY TNHHăSÁCHăVÀăV Nă
HịAăT NGăH PăTRI UăD
NG

SINHăVIểNăTH CăHI N : V NăTHANHăHÀ
MÃ SINH VIÊN

: A16935

CHUYÊN NGÀNH

: TÀI CHÍNH

HÀăN Iăậ 2014


B GIÁO D C ÀO T O
TR

NGă

IăH CăTH NGăLONG

---o0o---

KHịAăLU NăT TăNGHI P
TÀI:

PHÂN TÍCH HI UăQU ăS NăXU TăKINHă
DOANHăC AăCỌNGăTYăTNHH SÁCH VÀ V Nă
HịAăT NGăH PăTRI UăD
NG

Giáoăviênăh

ngăd n : Th.s Nguy năH ngăNga

Sinhăviênăth căhi n

: V năThanhăHƠ

Mã sinh viên

: A16935

Chuyên ngành

: Tài chính

HÀăN Iă- 2014

Thang Long University Library


L IăCÁMă N
Trong su t th i gian tìm hi u và hoàn thành khoá lu n t t nghi p, em đư nh n
đ

c s giúp đ c ng nh đ ng viên nhi t tình t gia đình, b n bè và nhà tr ng.
Tr c h t, em xin đ c g i l i c m n chân thành nh t t i Th c S Nguy n
H ng Nga - giáo viên tr c ti p h ng d n khoá lu n c a em.Cô đư cho em r t nhi u
l i khuyên đ có đ c nh ng s li u c n thi t trong quá trình phân tích.H n n a, cô
đã dành r t nhi u th i gian, tâm huy t và ch b o em trong su t quá trình nghiên c u,
tìm hi u, th c hi n và hoàn thành khoá lu n này.
Em c ng xin g i l i c m n đ n toàn b các th y cô đang gi ng d y trong
tr ng i h c Th ng Long, đ c bi t là các th y cô trong khoa Kinh t - Qu n lý c a
tr ng đư t o đi u ki n và t n tình truy n đ t cho em nh ng ki n th c b ích, giúp em
hoàn thi n h n, hi u bi t sâu h n v chuyên ngành h c c a mình, qua đó t o c s
ti n đ đ em hoàn thành t t khoá lu n này.
Bên c nh đó, em xin chân thành c m n Công ty Trách nhi m h u h n Sách và
V n hóa T ng h p Tri u D ng- n i em đang th c t p nói chung và t p th phòng
Tài chính - K toán c a Công ty nói riêng đư h ng d n, giúp đ , truy n đ t kinh
nghi m x lý nh ng tình hu ng phát sinh trong th c t đ em có c h i hi u thêm v
th tr ng s n xu t- kinh doanh.
Cu i cùng, em xin đ c g i l i c m n đ n nh ng thành viên trong gia đình em
cùng nh ng ng i b n đư luôn bên c nh giúp đ , ng h em đ em có thêm ni m tin
và đ ng l c hoàn thành t t khoá lu n này.
Em xin chân thành c m n!

L IăCAMă OAN
Tôi xin camđoan Khóa lu n t t nghi p này là do t b n thân th c hi n, hoàn
thi n cùng v i s h tr t giáo viên h ng d n và không sao chép các công trình
nghiên c u c a ng i khác. Các d li u thông tin th c p s d ng trong Khóa lu n là
có ngu n g c và đ c trích d n rõ ràng.
Tôi xin ch u hoàn toàn trách nhi m v l i cam đoan này!
Sinh viên
V n Thanh Hà

Thang Long University Library


M CL C
CH
NGă1:ăLụăLU N CHUNG V HI U QU S N XU T KINH DOANH
C A DOANH NGHI P............................................................................................. 1
1.1.T ng quan v hi u qu s n xu t kinh doanh...................................................... 1
1.1.1. Khái ni m v hi u qu ....................................................................................... 1
1.1.2. Khái ni m v hi u qu s n xu t kinh doanh .................................................... 1
1.1.3. B n ch t hi u qu s n xu t kinh doanh. .......................................................... 2
1.1.4. Phân lo i hi u qu s n xu t kinh doanh.......................................................... 3
1.1.5. Vai trò hi u qu s n xu t kinh doanh .............................................................. 5
1.1.6. S c n thi t và ý ngh a c a vi c nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh c a
doanh nghi p. .............................................................................................................. 6
1.2. Các y u t

nhăh

ng t i hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p .. 7

1.2.1. Các y u t n i t i trong doanh nghi p.............................................................. 7
1.2.2. Các y u t bên ngoài doanh nghi p................................................................ 12
1.3.ăCácăph ngăphápăphơnătíchăhi u qu s n xu t kinh doanh trong doanh
nghi p ........................................................................................................................ 15
1.3.1. Ph

ng pháp so sánh ...................................................................................... 15

1.3.2.Ph

ng pháp lo i tr ....................................................................................... 17

1.3.3.Mô hình Dupont ............................................................................................... 20
1.3.4.Ph

ng pháp đ th .......................................................................................... 21

1.4.Các n i dung phân tích hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p..... 21
1.4.1.Phân tích khái quát hi u qu s n xu t kinh doanh ........................................ 21
1.4.2.Phân tích hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p ................................... 25
1.4.3.Phân tích hi u qu s d ng ngu n v n........................................................... 26
1.4.4.Phân tích hi u qu s d ng chi phí ................................................................. 27
CH
NGă2:ăPHỂNăTệCHăHI U QU S N XU T KINH DOANH C A
CÔNG TY TNHH SÁCH VÀăV NăHịAăT NG H P TRI UăD
NG ........... 29
2.1. Gi i thi u chung v CôngătyăTNHHăsáchăvƠăV năhóaăT ng h p Tri uăD ng
................................................................................................................................... 29

2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n c a Công ty TNHH Sách và V n hóa
T ng h p Tri u D ng ............................................................................................. 29
2.1.2. S đ c c u t ch c c a Công ty TNHH Sách và VHTH Tri u D

ng ...... 30

2.1.3. Ch c n ng và nhi m v các phòng ban c a Công ty TNHH Sách và VHTH
Tri uD ng ............................................................................................................... 30
2.1.4.

c đi m ho t đ ng s n xu t kinh doanh ...................................................... 31

2.1.5. Quy trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh...................................................... 31


2.2. Phân tích hi u qu s n xu t kinh doanh c a Công ty TNHH SáchăVƠăV nă
hóa T ng h p Tri uăD ng ..................................................................................... 34
2.2.1. Phân tích khái quát hi u qu s n xu t kinh doanh ....................................... 34
2.2.2.Phân tích hi u qu s d ng tài s n ................................................................. 57
2.2.3. Phân tích hi u qu s d ng ngu n v n.......................................................... 62
2.2.4. Phân tích hi u qu s d ng chi phí ................................................................ 64
2.2.5. ánh giá tình hình ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a Công ty TNHH Sách
và VHTH Tri u D ng so v i tình hình chung c a doanh nghi p Vi t Nam. ....... 68
2.3. ánhăgiáăth c tr ng hi u qu s n xu t kinh doanh c a Công ty TNHH Sách
vƠăV năhóaăT ng h p Tri uăD ng. ....................................................................... 72
2.3.1. Nh ng thành công đ t đ

c ........................................................................... 72

2.3.2.M t s h n ch và nguyên nhân ...................................................................... 74

CH
NGă3: NH NG GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU S N XU T KINH
DOANH T I CÔNG TY TNHH SÁCH VÀ VHTH TRI UăD
NG ................ 78
3.1.ă nhăh ng phát tri n và s c n thi t trong vi c nâng cao hi u qu s n xu t
kinh doanh t i Công ty TNHH Sách và VHTH Tri uăD ng .............................. 78
3.1.1.

nh h

ng phát tri n c a Công ty TNHH Sách và VHTH Tri u D

ng ... 78

3.1.2. S c n thi t nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh t i Công ty Tri u
D ng trong xu h ng h i nh p hi n nay. ............................................................. 79
3.2. Các gi i pháp nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh c a Công ty Tri u
D ng ........................................................................................................................ 81
3.2.1. Các gi i pháp v tài chính ............................................................................... 81
3.2.2. Các gi i pháp v s n ph m, d ch v và th tr

ng ......................................... 87

3.2.3. Các gi i pháp khác .......................................................................................... 89
3.2.4. Ki n ngh v i các bên liên quan..................................................................... 90

Thang Long University Library


DANHăM CăVI TăT T

KỦăhi uăvi tăt t
BG
DN
KNTT
NH
NXB
QTSX
SXKD
TNHH
TS
TSC
TSDH
TSNH

Tênăđ yăđ
Ban giám đ c
Doanh nghi p
Kh n ng thanh toán
Ngân hàng
Nhà xu t b n
Quy trình s n xu t
S n xu t kinh doanh
Trách nhi m h u h n
Tài s n
Tài s n c đ nh
Tài s n dài h n
Tài s n ng n h n

VBiS
VCCI

VCSH
VHTH
VN

Kh o sát ng thái Doanh nghi p Vi t Nam
Phòng Công nghi p và Th ng m i Vi t Nam
V n ch s h u
V n hóa T ng h p
Vi t Nam đ ng


DANHăM CăCÁCăB NG
B ng 2.1 C c u tài s n ng n h n c a Công ty Tri u D ng trong giai đo n 2010 –
2012 ........................................................................................................................... 36
B ng 2.2 Tình hình v n ch s h u c a Công ty Tri u D ng giai đo n 2010 – 2012
................................................................................................................................... 40
B ng 2.3 Ch tiêu ph n ánh kh n ng thanh toán c a Công ty Tri u D
B ng 2.4 T su t sinh l i trên doanh thu c a Công ty Tri u D
B ng 2.5 T su t sinh l i trên tài s n c a Công ty Tri u D

ng .............. 41

ng .......................... 48

ng ................................ 52

B ng 2.6 T su t sinh l i trên v n ch s h u c a Công ty Tri u D

ng .................. 54

B ng 2.7 Ch tiêu ROE c a Công ty Hòa Phát ........................................................... 56
B ng 2.8 Các ch tiêu ph n ánh hi u qu s d ng tài s n c a Công ty Tri u D
B ng 2.9 Kh n ng tr lãi vay c a Công ty Tri u D

ng . 57

ng........................................... 64

B ng 3.1. Danh sách các nhóm r i ro ......................................................................... 83
B ng 3.2 Danh sách các nhóm r i ro c a Công ty TNHH Sách và VHTH Tri u
D ng ........................................................................................................................ 84
B ng 3.3 D tính phân b l i nhu n sau thu cho Công ty TNHH Sách và VHTH
Tri u D ng ............................................................................................................... 86

Thang Long University Library


DANHăM CăCÁCăBI Uă
Bi u đ 2.1 C c u tài s n c a Công ty Tri u D

ng ................................................ 35

Bi u đ 2.2 C c u ngu n v n c a Công ty Tri u D

ng.......................................... 38

Bi u đ 2.3 Kho n m c Vay ng n h n và ph i tr ng i bán c a Công tyTri u D ng
................................................................................................................................... 39
Bi u đ 2.4 Kh n ng thanh toán ng n h n c a Công ty Tri u D
Bi u đ 2.5 KNTT ng n h n c a Công ty Tri u D

ng và Công ty Hòa Phát ........... 43

Bi u đ 2.6 Kh n ng thanh toán nhanh c a Công ty Tri u D
Bi u đ 2.7 KNTT nhanh c a Công ty Tri u D

ng ........................... 44

ng và Công ty Hòa Phát................ 45

Bi u đ 2.8 Kh n ng thanh toán t c th i c a Công ty Tri u D
Bi u đ 2.9 KNTT t c th i c a Công ty Tri u D
Bi u đ 2.10 Doanh thu c a Công ty Tri u D

ng ...................... 42

ng......................... 46

ng và Công ty Hòa Phát ............. 47

ng .................................................... 48

Bi u đ 2.11 Ch tiêu ROS c a Công ty Tri u D

ng và Công ty Hòa Phát ............. 50

Bi u đ 2.12 Ch tiêu ROA c a Công ty Tri u D

ng và Công ty Hòa Phát ............. 53

Bi u đ 2.13 Ch tiêu ROE c a Công ty Tri u D

ng và Công ty Hòa Phát ............. 56

Bi u đ 2.14 Vòng quay tài s n l u đ ng c a Công ty Tri u D
Bi u đ 2.15 Vòng quay hàng l u kho c a Công ty Tri u D

ng ......................... 58

ng ............................. 59

Bi u đ 2.16 Vòng quay kho n ph i thu c a Công ty Tri u D

ng ........................... 59

Bi u đ 2.17 Vòng quay tài s n c đ nh c a Công ty Tri u D

ng ........................... 60

Bi u đ 2.18 Vòng quay t ng tài s n c a Công ty Tri u D

ng ................................ 61

Bi u đ 2.19 Vòng quay kho n ph i tr c a Công ty Tri u D
Bi u đ 2.20 H s n c a Công ty Tri u D

ng............................ 62

ng 2010 – 2012 .................................. 63

Bi u đ 2.21 T su t sinh l i c a giá v n hàng bán c a Công ty Tri u D

ng.......... 65

Bi u đ 2.22 T su t sinh l i c a chi phí bán hàng c a Công ty Tri u D

ng .......... 66

Bi u đ 2.23 T su t sinh l i c a chi phí QLDN c a Công ty Tri u D
Bi u đ 2.24 T su t sinh l i c a t ng chi phí c a Công ty Tri u D

ng ............. 67

ng .................. 68

Bi u đ 2.25 Lao đ ng và v n bình quân th c t c a các doanh nghi p Vi t Nam giai
đo n 2002 – 2011 ....................................................................................................... 69
Bi u đ 2.26 Khó kh n trong vay v n ngân hàng c a DN Vi t Nam n m 2012 ........ 70

DANHăM CăCÁCăS ă
S đ 2.1 C c u t ch c c a Công ty TNHH Sách và VHTH Tri u D
S đ 2.2 Quy trình s n xu t l ch T t c a Công ty Tri u D

ng ............. 30

ng: .............................. 32


L IăM ă

U

1. LỦădoăch năđ ătƠi
H i nh p kinh t qu c t là m t xu th khách quan mà không m t qu c gia nào
có th phát tri n đ c n u không tham gia vào quá trình này. N m b t đ c xu th
chung c a th i đ i, t n m 1986 đ n nay, Vi t Nam đư ti n hành công cu c đ i m i
và đ y m nh h i nh p kinh t qu c t v i ph ng châm “đa d ng hóa, đa ph ng hóa
quan h đ i ngo i”.
ng hành cùng v i vi c m ra m t c h i m i, không ít nh ng
khó kh n và thách th c đang đ n v i Vi t Nam, đ c bi t là v i nh ng doanh nghi p
ho t đ ng trong l nh v c s n xu t.
Bên c nh vi c kinh doanh sách, Công ty TNHH Sách và V n hóa T ng h p
Tri u D ng mà em l a ch n th c t p c nglà m t trong nh ng doanh nghi p ho t
đ ng trong l nh v c s n xu t và kinh doanh v l ch n m m i. Tri u D ng đang ngày
càng c g ng t ng b c phát tri n đ đ a nh ng s n ph m t t nh t đ n tay ng i tiêu
dùng. Tuy đư đ t đ c nhi u thành công trong th tr ng l ch, Tri u D ng v n ph i
đ i m t tr c ti p v i nhi u s c ép t s c nh tranh gay g t c a các đ i th cùng
ngành, gánh n ng v thu phí hay nh giá c c a các nguyên v t li u đ u vào đang
tr nên đ t đ h n. Vì ho t đ ng chính c a Công ty Tri u D ng là s n xu t l ch, vì
th đ ti p t c kh ng đ nh và nâng cao v th c a mình trên th tr ng, ngoài vi c
sáng t o trong kinh doanh, t n d ng s phát tri n c a công ngh hi n đ i, bi t n m b t
c h i, tranh th l i th th ng m i thì Công ty Tri u D ng r t c n chú tr ng đ n
hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p mình.
Là m t sinh viên h c chuyên ngành Tài Chính c a tr ng i h c Th ng Long,
trong quá trình tìm hi u v ho t đ ng s n xu t và kinh doanh c a Công ty TNHH
Sách và V n hóa T ng h p Tri u D ng, em nh n th y t m quan tr ng không th
thi u đ c trong ho t đ ng qu n lý kinh doanh c a Công ty là vi c phân tích hi u qu
s n xu t kinh doanh. Thông qua vi c phân tích các ho t đ ng s n xu t kinh doanh
m t cách toàn di n, Công ty s có c s đ đánh giá đ y đ nh t các ho t đ ng c a
doanh nghi p mình, nh n ra đi m m nh và đi m y u trong công tác qu n tr doanh

nghi p, xác đ nh đ c nh ng nhân t ch y u gây nh h ng đ n quá trình ho t đ ng
kinh doanh c a doanh nghi p. Qua đó, Công ty s đ a ra nh ng gi i pháp phù h p
nh m nâng cao hi u qu kinh t c ng nh đ l i nhu n đ t đ c là t i đa.
B ng nh ng ki n th c v tài chính doanh nghi p đư đ c h c và tích l y trong
th i gian h c t p t i tr ng i h c Th ng Long cùng s giúp đ c a giáo viênh ng
d n – Th c s Nguy n H ng Nga, em l a ch n đ tài khóa lu n“Phân tích hi u qu
s n xu t kinh doanh c a Công ty TNHH sách và V n hóa T ng h p Tri u D ng”.
2.

iăt

ngăvƠăph măviănghiênăc u

Thang Long University Library


i t ng nghiên c u: Th c tr ng ho t đ ng s n xu t kinh doanh t i Công ty
TNHH Sách và V n hóa T ng h p Tri u D ng.
Ph m vi nghiên c u: Ho t đ ng s n xu t kinh doanh trong giai đo n 2010 –
2012c a Công ty TNHH Sách và V n hóa T ng h p Tri u D ng.
3. Ph ngăphápănghiênăc u
Khóa lu n s d ng ch y u ph ng pháp so sánh, ph ng pháp phân tích theo
chi u ngang, phân tích theo chi u d c, ph ng pháp phân tích t l và ph ng pháp
đ th đ đ a ra đánh giá và k t lu n trên c s là các s li ut báo cáo tài chính c a
Công ty và th c t tình hình ho t đ ng c a Công ty Sách và V n hóa T ng h p Tri u
D ng.
4. K tăc uăkhóaălu n
Ngoài ph n m đ u và k t lu n, khoá lu n đ c chia thành ba ch ng:
Ch ngă1: C s lý lu n v hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.
Ch ngă 2: Th c tr ng v hi u qu s n xu t kinh doanh c a Công ty TNHH

Sách và V n hóa T ng h p Tri u D ng.
Ch ngă3: M t s gi i pháp nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh c a Công
ty TNHH Sách và V n hóa T ng h p Tri u D ng.


CH

NGă1:ăLụăLU NăCHUNGăV ăHI UăQU ăS NăXU TăKINHăDOANHă
C A DOANHăNGHI P
1.1.T ngăquanăv ăhi uăqu ăs năxu tăkinhădoanh
1.1.1. Kháiăni măv ăhi uăqu
Hi u qu là m t ph m trù ph n ánh trình đ s d ng các đi u ki n chính tr – xã
h i và trình đ phát tri n c a l c l ng s n xu t đ đ t đ c k t qu cao nh t trong
quá trình ho t đ ng c a doanh nghi p theo mong mu n v i chi phí b ra là th p
nh t.Nh ng ch tiêu ph n ánh hi u qu trong doanh nghi p bao g m:
- Doanh thu, l i nhu n, v n kinh doanh…
- nh m c tiêu hao v t t , s n ph m.
- Vòng quay TSNH
1.1.2.ăKháiăni măv ăhi uăqu ăs năxu tăkinhădoanh
Kinh doanh là vi c th c hi n m t s ho c th c hi n t t c các công đo n c a quá
trình t đ u t s n xu t đ n tiêu th ho c th c hi n d ch v trên th tr ng nh m m c
đích sinh l i.
Hi u qu s n xu t kinh doanh là ph m trù khoa h c c akinh t v mô nói chung,
g n v i c ch th tr ng có quan h v i t t c các y u t trong quá trình s n xu t
kinh doanh nh : lao đ ng, v n, máy móc, nguyên v t li u… Nó là m c tiêu mà t t c
các nhà kinh t đ u h ng t i v i m c đích r ng h s thu đ c l i nhu n cao, m
r ng đ c doanh nghi p, chi m l nh và nâng cao uy tín c a mình trên th tr ng. Vì
v y doanh nghi p mu n đ t đ c m c tiêu c n ph i chú tr ng đ n đi u ki n n i t i,
phát huy n ng l c hi u qu c a các y u t s n xu t và ti t ki m m i chi phí yêu c u
c a vi c nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh là ph i s d ng các y u t đ u vào

h p lý nh m đ t đ c k t qu t i đa và chi phí t i thi u.
Khi đ c p đ n hi u qu kinh doanh nhà kinh t d a vào t ng góc đ xem xét đ
đ a ra các đ nh ngh a khác nhau.M i nhà kinh t l i có nh ng quan đi m khác
nhau.C th nh m t vài quan đi m mang tính ch t hi n đ i. Có quan đi m cho r ng:
"Hi u qu s n xu t kinh doanh di n ra khi xư h i không t ng s n l ng m t lo i hàng
hoá mà c ng không c t gi m m t lo i hàng hoá khác. M t n n kinh t có hi u qu
n m trên đ ng gi i h n kh n ng s n xu t c a nó".Th c ch t quan đi m này mu n
đ c p đ n v n đ phân b có hi u qu các ngu n l c c a n n s n xu t xư h i.Trên
ph ng di n này, vi c phân b các ngu n l c c a n n kinh t sao cho vi c s d ng
m i ngu n l c s n xu t trên đ ng gi i h n kh n ng s n xu t s làm cho n n kinh t
có hi u qu .
M t s tác gi khác l i cho r ng: "Hi u qu s n xu t kinh doanh th hi n ngay
t i hi u s gi a doanh thu và chi phí, n u doanh thu l n h n chi phí thì k t lu n doanh
nghi p ho t đ ng có hi u qu . Ng c l i doanh thu nh h n chi phí t c là doanh

1
Thang Long University
Library


nghi p làm n thua l ". Quan đi m này đánh giá m t cách chung chung ho t đ ng c a
doanh nghi p, gi d nh : Doanh thu l n h n chi phí, nh ng do khách hàng chi m
d ng v n c a doanh nghi p do v y ti n chi l i l n h n doanh thu th c t , khi đó
doanh nghi p b thâm h t v n, kh n ng chi tr kém c ng có th d n đ n kh ng
ho ng mà cao h n n a là có th b phá s n. C ng có tác gi cho r ng "Hi u qu s n
xu t kinh doanh đ c xác đ nh b i quan h t l Doanh thu/V n hay l i nhu n/v n..."
quan đi m này nh m đánh giá kh n ng thu h i v n nhanh hay ch m, kh n ng sinh
l i c a m t đ ng v n b ra cao hay th p, đây c ng ch là nh ng quan đi m riêng l
ch a mang tính khái quát th c t .Nhi u tác gi khác l i đ c p đ n hi u qu kinh t
d ng khái quát, h coi: "hi u qu kinh t đ c xác đ nh b i t s gi a k t qu đ t

đ c và chi phí b ra đ đ t đ c k t qu đó". Quan đi m này đánh giá đ c t t nh t
trình đ l i d ng các ngu n l c m i đi u ki n "đ ng" c a ho t đ ng kinh t .Theo
quan đi m này thì hoàn toàn có th tính toán đ c hi u qu kinh t cùng s bi n đ ng
và v n đ ng không ng ng c a các ho t đ ng kinh t , chúng ph thu c vào quy mô và
t c đ bi n đ ng khác nhau. [14]
Qua đó, chúng ta hi u r ng hi u qu kinh t hay hi u qu ho t đ ng s n xu t
kinh doanh là m t ph m trù kinh t ph n ánh trình đ l i d ng các ngu n l c (lao
đ ng, máy móc, thi t b , khoa h c công ngh và v n) nh m đ t đ c m c tiêu mong
đ i mà doanh nghi p đư đ t ra.
1.1.3. B n ch t hi uăqu ăs năxu tăkinhădoanh.
T t c các ho t đ ng c a m t t ch c nào đó đ u h ng t i m c tiêu là đ t hi u
qu cao nh t trên m i ph ng di n kinh t , xư h i và b o v môi tr ng.Ho t đ ng
kinh doanh c a các t ch c trong th tr ng đ u đòi h i ph i đ t đ c hi u qu , do đó
đây là đ ng l c thúc đ y các doanh nghi p c nh tranh và phát tri n lành m nh.
hi u rõ đ c b n ch t th c s c a hi u qu kinh t c a ho t đ ng s n xu t
kinh doanh thì chúng ta ph i phân bi t đ c ranh gi i gi a hai khái ni m đó là hi u
qu và k t qu c a ho t đ ng s n xu t kinh doanh.
hi u rõ và ng d ng đ c ph m trù hi u qu s n xu t kinh doanh vào vi c
thành l p các ch tiêu, các công th c c th nh m đánh giá tính hi u qu các ho t
đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p thì chúng ta c n :
Th nh t: Ph i hi u r ng ph m trù hi u qu s n xu t kinh doanh th c ch t là m i
quan h so sánh gi a k t qu đ t đ c và chi phí b ra đ s d ng các y u t đ u vào
và có tính đ n các m c tiêu c a doanh nghi p. M i quan h so sánh đây có th là so
sánh tuy t đ i và c ng có th là so sánh t ng đ i.
V m t so sánh tuy t đ i thì hi u qu s n xu t kinh doanh là :
H=K-C
Trong đó:

2

H : Là hi u qu s n xu t kinh doanh
K : Là k t qu đ t đ c
C : Là chi phí b ra đ s d ng các ngu n l c đ u vào
T công th c trên, ta th y r ng doanh nghi p đ t hi u qu s n xu t kinh doanh
khi K-C >0 hay k t qu doanh nghi p đ t đ c ph i l n h n chi phí b ra đ s d ng
các ngu n l c đ u vào.
Còn v so sánh t ng đ i thì :
H = K/C
Ch tiêu này là s so sánh gi a doanh thu đ t đ c v i toàn b chi phí lao đ ng
s ng và lao đ ng v t hoá mà doanh nghi p b ra trong k s n xu t kinh doanh. Doanh
nghi p đ t đ c hi u qu s n xu t kinh doanh khi s d ng chi phí m t cách có hi u
qu .Chi phí b ra càng th p thì hi u qu đ t đ c càng cao.
Do đó đ tính đ c hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p ta ph i tính
k t qu đ t đ c và chi phí b ra đ c xem xét trong m t th i k nh t đ nh. N u xét
m i quan h gi a k t qu và hi u qu thì k t qu nó là c s và tính hi u qu s n xu t
kinh doanh, k t qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.C th là nh ng ch tiêu
tài chính ph n ánh hi u qu kinh doanh là c s khoa h c đ đánh giá trình đ c a các
nhà qu n lý, c n c đ a ra quy t đ nh trong t ng lai.Song, đ chính xác c a thông
tin t các ch tiêu hi u qu phân tích ph thu c vào ngu n s li u, th i gian và không
gian phân tích.
Th hai: Ph i phân bi t hi u qu xư h i, hi u qu kinh t xư h i v i hi u qu s n
xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Hi u qu xư h i ph n ánh trình đ l i d ng các
ngu n l c nh m đ t đ c các m c tiêu v xư h i nh t đ nh.Các m c tiêu xư h i
th ng là: Gi i quy t công n vi c làm cho ng i lao đ ng trong ph m vi toàn xư h i
hay ph m vi t ng khu v c, nâng cao trình đ v n hoá, nâng cao m c s ng, đ m b o
v sinh môi tr ng.... Còn hi u qu kinh t xư h i ph n ánh trình đ l i d ng các
ngu n l c đ đ t đ c các m c tiêu v kinh t xư h i trên ph m vi toàn b n n kinh t
qu c dân c ng nh trên ph m vi t ng vùng, t ng khu v c c a n n kinh t .[14]
1.1.4. Phơnălo iăhi uăqu ăs năxu tăkinhădoanh

Tùy theo ph m vi, k t qu đ t đ c hay chi phí b ra mà có các ph m trù hi u
qu khác nhau. T đó, ta có r t nhi u tiêu chí khác nhau đ phân lo i hi u qu .
- D a vào ph m vi, ta có th phân lo i thành hi u qu kinh doanh cá bi t và hi u
qu kinh t – xư h i c a n n kinh t qu c dân.
Hi u qu kinh doanh cá bi t là hi u qu kinh doanh thuđ c t ho t đ ng kinh
doanh c a t ng doanh nghi p. Bi u hi n chung c a hi u qu kinh doanh cá bi t là l i
nhu n mà m i doanh nghi p đ t đ c.

3
Thang Long University
Library


Hi u qu kinh t – xư h i mà ho t đ ng kinh doanh đem l i cho n n kinh t qu c
dân là nh ng đóng góp thông qua k t qu ph c v s n xu t, đ i s ng, chuy n d ch c
c u kinh t , thúc đ y phát tri n s n xu t, tích l y ngo i t , t ng thu cho ngân sách, c i
thi n đ i s ng nhân dân….
Gi a hi u qu kinh doanh cá bi t và hi u qu kinh t – xư h i có quan h nhân
qu và tác đ ng qua l i v i nhau.Hi u qu kinh t qu c dân ch có th đ t đ c trên
c s ho t đ ng có hi u qu c a các doanh nghi p. M i doanh nghi p nh m t t bào
c a n n kinh t , doanh nghi p ho t đ ng có hi u qu s đóng góp vào hi u qu chung
c a n n kinh t . Ng c l i, tính hi u qu c a b máy kinh t s là ti n đ tích c c, là
khung c s cho ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p đ t k t qu cao. ó chính là
m i quan h gi a cái chung và cái riêng, gi a l i ích b ph n v i l i ích t ng th .
Tính hi u qu c a n n kinh t xu t phát t chính hi u qu c a m i doanh nghi p và
m t n n kinh t v n hành t t là môi tr ng thu n l i đ doanh nghi p ho t đ ng và
ngày m t phát tri n. Vì v y, trong ho t đ ng kinh doanh c a mình các doanh nghi p
ph i th ng xuyên quan tâm đ n hi u qu kinh t – xư h i, đ m b o l i ích riêng hài
hòa v i l i ích chung. V phía các c quan qu n lý nhà n c, v i vai trò đ nh h ng
cho s phát tri n c a n n kinh t c n có các chính sách t o đi u ki n thu n l i đ

doanh nghi p có th ho t đ ng đ t hi u qu cao nh t trong kh n ng có th c a mình.
- D a vào chi phí ta có th phân lo i hi u qu s n xu t thành hi u qu chi phí b
ph n và hi u qu chi phí t ng h p.
M i doanh nghi p ti n hành ho t đ ng kinh doanh c a mình trong nh ng đi u
ki n riêng v tài nguyên, trình đ trang thi t b k thu t, trình đ t ch c, qu n lý lao
đ ng, qu n lý kinh doanh mà Paul Samuelson g i đó là “h p đen” kinh doanh c a
m i doanh nghi p. B ng kh n ng c a mình h cung ng cho xư h i nh ng s n ph m
v i chi phí cá bi t nh t đ nh và nhà kinh doanh nào c ng mu n tiêu th hàng hóa c a
mình v i s l ng nhi u nh t. Tuy nhiên th tr ng ho t đ ng theo quy lu t riêng c a
nó và m i doanh nghi p khi tham gia vào th tr ng là ph i ch p nh n “lu t ch i”.
M t trong nh ng quy lu t th tr ng tác đ ng rõ nét nh t đ n các ch th c a n n
kinh t xư h i là quy lu t giá tr . Th tr ng ch ch p nh n m c hao phí trung bình xư
h i c n thi t đ s n xu t ra m t đ n v hàng hóa s n ph m. Quy lu t giá tr đư đ t t t
c các doanh nghi p v i m c chi phí cá bi t khác nhau trên m t m t b ng trao đ i
chung, đó là giá c th tr ng.
Suy đ n cùng, chi phí b ra là chi phí lao đ ng xư h i. Nh ng t i m i doanh
nghi p mà chúng ta c n đánh giá hi u qu , thì chi phí lao đ ng xư h i đó l i đ c th
hi n d i các d ng chi phí c th : giá thành s n xu t, chi phí s n xu t. B n thân m i
lo i chi phí trên l i có th đ c phân chia chi ti t h n.Vì v y, đánh giá hi u qu kinh
doanh không th không đánh giá hi u qu t ng h p c a các lo i chi phí trên đây và

4


c ng c n thi t ph i đánh giá hi u qu c a t ng lo i chi phí hay nói cách khác là đánh
giá hi u qu c a chi phí b ph n.
- D a vào ph ng pháp tính toán, ta có th chia hi u qu s n xu t kinh doanh
thành hi u qu tuy t đ i và hi u qu t ng đ i. Vi c xác đ nh hi u qu nh m hai m c
đích c b n sau:
M t là th hi n và đánh giá trình đ s d ng các d ng chi phí khác nhau trong

ho t đ ng kinh doanh.
Hai là đ phân tích lu n ch ng kinh t c a các ph ng án khác nhau trong vi c
th c hi n m t nhi m v c th nào đó.
T hai m c đích trên mà ng i ta phân chia hi u qu kinh doanh ra làm hai
lo i.Hi u qu tuy t đ i là l ng hi u qu đ c tính toán cho t ng ph ng án c th
b ng cách xác đ nh m c l i ích thuđ c v i l ng chi phí b ra.Hi u qu t ng đ i
đ c xác đ nh b ng cách so sánh các ch tiêu hi u qu tuy t đ i c a các ph ng án
v i nhau. Nói cách khác, hi u qu so sánh chính là m c chênh l ch v hi u qu tuy t
đ i c a các ph ng án.
Vi c xác đ nh hi u qu tuy t đ i là c s đ xác đ nh hi u qu t ng đ i.Tuy
v y, có nh ng ch tiêu hi u qu t ng đ i đ c xác đ nh không ph thu c vào vi c
xác đ nh hi u qu tuy t đ i. Ch ng h n, vi c so sánh m c chi phí c a các ph ng án
khác nhau đ ch n ra ph ng án có chi phí th p nh t th c ch t ch là s so sánh m c
chi phí c a các ph ng án ch không ph i là vi c so sánh m c hi u qu tuy t đ i c a
các ph ng án.
D a vào l i ích nh n đ c trong kho ng th i gian ng n hay dài mà ng i ta
phân thành hi u qu tr c m t và hi u qu lâu dài. Hi u qu tr c m t là hi u qu
đ c xem xét trong m t kho ng th i gian ng n.Hi u qu lâu dài là hi u qu đ c
xem xét trong m t kho ng th i gian dài.Doanh nghi p c n ti n hành các ho t đ ng
kinh doanh sao cho nó mang l i c l i ích tr c m t c ng nh trong t ng lai cho
doanh nghi p.Ph i k t h p hài hòa l i ích tr c m t và l i ích lâu dài, không đ c ch
vì l i ích tr c m t mà làm thi t h i đ n l i ích lâu dài c a doanh nghi p. [24]
1.1.5. Vaiătròăhi uăqu ăs năxu tăkinh doanh
Hi u qu s n xu t kinh doanh là công c h u hi u đ các nhà qu n tr doanh
nghi p th c hi n nhi m v qu n tr kinh doanh.Khi ti n hành b t k m t ho t đ ng
s n xu t kinh doanh nào thì các doanh nghi p đ u ph i huy đ ng và s d ng các
ngu n l c mà doanh nghi p có kh n ng t o ra k t qu phù h p v i m c tiêu mà
doanh nghi p đ ra. m i giai đo n phát tri n c a doanh nghi p thì h đ u có nhi u
m c tiêu khác nhau, nh ng m c tiêu cu i cùng bao trùm toàn b quá trình s n xu t
kinh doanh c a doanh nghi p là t i đa hoá l i nhu n trên c s s d ng t i u các

ngu n l c c a doanh nghi p. th c hi n m c tiêu t i đa hoá l i nhu n c ng nh các

5
Thang Long University
Library


m c tiêu khác, các nhà doanh nghi p ph i s d ng nhi u ph ng pháp, nhi u công c
khác nhau.Hi u qu s n xu t kinh doanh là m t trong các công c h u hi u nh t đ
các nhà qu n tr th c hi n ch c n ng qu n tr c a mình. Thông qua vi c tính toán hi u
qu s n xu t kinh doanh không nh ng cho phép các nhà qu n tr ki m tra đánh giá
tính hi u qu c a các ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p (các ho t đ ng
có hi u qu hay không và hi u qu đ t m c đ nào), mà còn cho phép các nhà qu n
tr phân tích tìm ra các nhân t nh h ng đ n các ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a
doanh nghi p, t đó đ a ra đ c các bi n pháp đi u ch nh thích h p trên c hai
ph ng di n gi m chi phí, t ng k t qu nh m nâng cao hi u qu ho t đ ng s n xu t
kinh doanh. V i t cách là m t công c qu n tr kinh doanh, hi u qu s n xu t kinh
doanh không ch đ c s d ng đ ki m tra, đánh giá và phân tích trình đ s d ng
t ng h p các ngu n l c đ u vào trong ph m vi toàn doanh nghi p mà còn đ c s
d ng t ng b ph n c u thành c a doanh nghi p. Do v y xét trên ph ng di n lý
lu n và th c ti n thì ph m trù hi u qu s n xu t kinh doanh đóng vai trò r t quan
tr ng và không th thi u đ c trong vi c ki m tra đánh giá và phân tích nh m đ a ra
các gi i pháp t i u nh t, l a ch n đ c các ph ng pháp h p lý nh t đ th c hi n
các m c tiêu c a doanh nghi p đư đ ra.
Ngoài ra, trong nhi u tr ng h p các nhà qu n tr còn coi hi u qu s n xu t kinh
doanh nh là các nhi m v , các m c tiêu đ th c hi n.Vì đ i v i các nhà qu n tr khi
nói đ n các ho t đ ng s n xu t kinh doanh thì h đ u quan tâm đ n tính hi u qu c a
nó. Do v y mà hi u qu s n xu t kinh doanh có vai trò là công c đ th c hi n nhi m
v qu n tr kinh doanh đ ng th i v a là m c tiêu đ qu n tr kinh doanh. [25]
1.1.6. S ă c nă thi tă vƠă Ủă ngh aă c aă vi că nơngă caoă hi uă qu ă s nă xu tă kinhă doanh

c aădoanhănghi p.
- S c n thi t khách quan c a vi c nâng cao hi u qu SXKD:
Trong đi u ki n s n xu t kinh doanh theo c ch th tr ng hi n nay, đ ti p t c
t n t i và phát tri n đòi h i các doanh nghi p c n có l i nhu n.
đ t đ c k t qu
cao nh t, các doanh nghi p c n xác đ nh ph ng h ng m c tiêu trong đ u t . Mu n
v y t ch c c n ph i n m ch c các nhân t nh h ng, xu h ng c a t ng nhân t
trên.D a vào nó, các t ch c th c hi n trên c s phân tích kinh doanh và đ t thành
công.
Ngày nay, nh ng thành t u to l n v s phát tri n kinh t – v n hóa, trình đ
khoa h c k thu t cao thì vi c phân tích hi u qu càng quan tr ng h n trong quá trình
qu n lý doanh nghi p. Phân tích càng k và sâu càng giúp các nhà qu n lý tìm ra
đ c ph ng án kinh doanh có hi u qu nh t.
Bên c nh đó, đ có đ c l i th c nh tranh trên th tr ng so v i các đ i th
c nh tranh, đòi h i các doanh nghi p ph i áp d ng th ng xuyên nh ng ti n b khoa

6


h c, c i ti n ph ng th c ho t đ ng, t ch c qu n lý s n xu t và kinh doanh nh m
nâng cao n ng su t, ch t l ng.
-Ý ngh a c a vi c nâng cao hi u qu SXKD:
i v i n n kinh t qu c dân: hi u qu s n xu t kinh doanh là m t ph m trù
kinh t quan tr ng, ph n ánh yêu c u quy lu t ti t ki m th i gian, trình đ s d ng các
ngu n l c m t cách hi u qu , trình đ s n xu t và m c đ hoàn thi n c a quan h s n
xu t trong c ch th tr ng. Trình đ phát tri n c a l c l ng s n xu t càng cao,
quan h s n xu t càng hoàn thi n.Nh v y, hi u qu s n xu t kinh doanh đem l i cho
qu c gia s phân b , s d ng các ngu n l c trong doanh nghi p m t cách h p lý nh t.
i v i b n thân doanh nghi p: V m t tuy t đ i c a hi u qu kinh doanh đó
chính là l i nhu n thu đ c. Nó là c s đ tái s n xu t m r ng, c i thi n đ i s ng

c a cán b công nhân viên trong công ty. Vi c nâng cao hi u qu SXKD đóng vai trò
quan tr ng trong s t n t i và phát tri n c a t ch c.Ngoài ra còn giúp doanh nghi p
c nh tranh trên th tr ng đ u t , m r ng, c i t o, hi n đ i hóa c s v t ch t k
thu t ph c v cho vi c s n xu t kinh doanh, giúp cho doanh nghi p có thêm l i th đ
phát tri n trong s c nh tranh gay g t trên th tr ng hi n nay.
i v i ng i lao đ ng: Hi u qu SXKD là đ ng l c thúc đ y ng i lao đ ng
h ng say s n xu t, quan tâm h n đ n công vi c và k t qu lao đ ng c a mình. Nâng
cao hi u qu s n xu t kinh doanh c ng đ ng th i c i thi n ch t l ng đ i s ng lao
đ ng, thúc đ y n ng su t lao đ ng và nâng cao hi u qu kinh doanh c a doanh
nghi p.
1.2. Cácăy u t ă nhăh ngăt iăhi uăqu ăs năxu tăkinhădoanhăc aădoanhănghi p
1.2.1. Cácăy uăt ăn iăt iătrongădoanhănghi p
1.2.1.1. B máy qu n tr trong ếoanh nghi p
Các doanh nghi p ho t đ ng trong c ch th tr ng, b máy qu n tr doanh
nghi p có vai trò đ c bi t quan tr ng đ i v i s t n t i và phát tri n doanh nghi p, b
máy qu n tr doanh nghi p ph i đ ng th i th c hi n nhi u nhi m v khác nhau :
- Nhi m v đ u tiên c a b máy qu n tr doanh nghi p là xây d ng cho doanh
nghi p m t chi n l c kinh doanh và phát tri n doanh nghi p. N u xây d ng đ c
m t chi n l c kinh doanh và phát tri n doanh nghi p h p lý (phù h p v i môi
tr ng kinh doanh, phù h p v i kh n ng c a doanh nghi p) s là c s , là đ nh
h ng t t đ doanh nghi p ti n hành các ho t đ ng s n xu t kinh doanh có hi u qu .
- Xây d ng các k ho ch kinh doanh, các ph ng án kinh doanh và k ho ch
hoá các ho t đ ng c a doanh nghi p trên c s chi n l c kinh doanh và phát tri n
doanh nghi p đư xây d ng.
- T ch c th c hi n các k ho ch, các ph ng án và các ho t đ ng s n xu t kinh
doanh đư đ ra.

7
Thang Long University
Library

- T ch c ki m tra, đánh giá và đi u ch nh các quá trình trên.
V i ch c n ng và nhi m v vô cùng quan tr ng c a b máy qu n tr doanh
nghi p, ta có th kh ng đ nh r ng ch t l ng c a b máy qu n tr quy t đ nh r t l n
t i hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. N u b máy qu n tr đ c t
ch c v i c c u phù h p v i nhi m v s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p, g n
nh linh ho t, có s phân chia nhi m v ch c n ng rõ ràng, có c ch ph i h p hành
đ ng h p lý, v i m t đ i ng qu n tr viên có n ng l c và tinh th n trách nhi m cao
s đ m b o cho các ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p đ t hi u qu
cao. N u b máy qu n tr doanh nghi p đ c t ch c ho t đ ng không h p lý (quá
c ng k nh ho c quá đ n gi n), ch c n ng nhi m v ch ng chéo và không rõ ràng
ho c là ph i kiêm nhi m quá nhi u, s ph i h p trong ho t đ ng không ch t ch , các
qu n tr viên thi u n ng l c và tinh th n trách nhi m s d n đ n hi u qu s n xu t
kinh doanh c a doanh nghi p không cao. [9]
1.2.1.2. Lao đ ng ti n l ng
Lao đ ng là m t trong các y u t đ u vào quan tr ng, nó tham gia vào m i ho t
đ ng, m i giai đo n, m i quá trình s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Trình đ ,
n ng l c và tinh th n trách nhi m c a ng i lao đ ng tác đ ng tr c ti p đ n t t c các
giai đo n, các khâu c a quá trình s n xu t kinh doanh, tác đ ng tr c ti p đ n n ng
su t, ch t l ng s n ph m, tác đ ng t i t c đ tiêu th s n ph m do đó nó nh h ng
tr c ti p đ n hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Ngoài ra công tác t
ch c ph i ph i h p lao đ ng h p lý gi a các b ph n s n xu t, gi a các cá nhân trong
doanh nghi p, s d ng đúng ng i đúng vi c sao cho phát huy t t nh t n ng l c s
tr ng c a ng i lao đ ng là m t yêu c u không th thi u trong công tác t ch c lao
đ ng c a doanh nghi p nh m đ a các ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p có hi u
qu cao. Nh v y n u ta coi ch t l ng lao đ ng (con ng i phù h p trong kinh
doanh) là đi u ki n c n đ ti n hành s n xu t kinh doanh thì công tác t ch c lao
đ ng h p lý là đi u ki n đ đ doanh nghi p ti n hành s n xu t kinh doanh có hi u
qu . Công tác t ch c b trí s d ng ngu n nhân l c ph thu c vào nhi m v s n xu t

kinh doanh c a doanh nghi p, ph thu c vào chi n l c kinh doanh, k ho ch kinh
doanh, ph ng án kinh doanh…đư đ ra. Tuy nhiên công tác t ch c lao đ ng c a b t
k m t doanh nghi p nào c ng c n tuân th các nguyên t c chung và s d ng đúng
ng i đúng vi c, quy n l i và trách nhi m rõ ràng sao cho có th th c hi n nhanh
nh t, t t nh t các nhi m v đ c giao, đ ng th i ph i phát huy đ c tính đ c l p,
sáng t o c a ng i lao đ ng, có nh v y s góp ph n vào vi c nâng cao hi u qu s n
xu t kinh doanh c a doanh nghi p.
Bên c nh lao đ ng thì ti n l ng và thu nh p c a ng i lao đ ng c ng nh
h ng tr c ti p t i hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p vì ti n l ng là

8


m t b ph n c u thành lên chi phí s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p đ ng th i nó
còn tác đ ng t i tâm lý ng i lao đ ng trong doanh nghi p. N u ti n l ng cao thì chi
phí s n xu t kinh doanh s t ng do đó làm gi m hi u qu s n xu t kinh doanh, nh ng
l i tác đ ng t i tinh th n và trách nhi m ng i lao đ ng cao h n do đó làm t ng n ng
su t và ch t l ng s n ph m c a doanh nghi p nên làm t ng hi u qu s n xu t kinh
doanh. Còn n u mà m c l ng th p thì ng c l i. Cho nên doanh nghi p c n chú ý
t i các chính sách ti n l ng, chính sách phân ph i thu nh p, các bi n pháp khuy n
khích sao cho h p lý, hài hoà gi a l i ích c a ng i lao đ ng và l i ích c a doanh
nghi p. [9]
1.2.1.3. Tình hình tài chính c a ếoanh nghi p
Doanh nghi p có kh n ng tài chính m nh thì không nh ng đ m b o cho các
ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p di n ra liên t c và n đ nh mà còn
giúp cho doanh nghi p có kh n ng đ u t đ i m i công ngh và áp d ng k thu t
tiên ti n vào s n xu t nh m làm gi m chi phí, nâng cao n ng su t và ch t l ng s n
ph m. Ng c l i, n u nh kh n ng v tài chính c a doanh nghi p y u kém thì doanh
nghi p không nh ng không đ m b o đ c các ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a
doanh nghi p di n ra bình th ng mà còn không có kh n ng đ u t đ i m i công

ngh , áp d ng k thu t tiên ti n vào s n xu t do đó không nâng cao đ c n ng su t và
ch t l ng s n ph m. Kh n ng tài chính c a doanh nghi p nh h ng tr c ti p t i uy
tín c a doanh nghi p, t i kh n ng ch đ ng trong s n xu t kinh doanh, t i t c đ tiêu
th và kh n ng c nh tranh c a doanh nghi p, nh h ng t i m c tiêu t i thi u hoá
chi phí b ng cách ch đ ng khai thác và s d ng t i u các ngu n l c đ u vào. Vì v y
tình hình tài chính c a doanh nghi p tác đ ng r t m nh t i hi u qu s n xu t kinh
doanh c a chính doanh nghi p đó. [9]
1.2.1.4.
c tính c a s n ph m và công tác t ch c tiêu th s n ph m
- c tính c a s n ph m: Ngày nay ch t l ng c a s n ph m tr thành m t công
c c nh tranh quan tr ng c a các doanh nghi p trên th tr ng, vì ch t l ng c a s n
ph m nó tho mưn nhu c u c a khách hàng v s n ph m, ch t l ng s n ph m càng
cao s đáp ng t t h n nhu c u ngày càng t ng c a ng i tiêu dùng. Ch t l ng s n
ph m luôn luôn là y u t s ng còn c a m i doanh nghi p, khi ch t l ng s n ph m
không đáp ng đ c nh ng yêu c u c a khách hàng, l p t c khách hàng s chuy n
sang tiêu dùng các s n ph m khác cùng lo i. Bên c nh đó, nh ng đ c tính mang hình
th c bên ngoài c a s n ph m nh : m u mư, bao bì, nhưn hi u ... tr c đây không
đ c coi tr ng nh ng ngày nay nó đư tr thành nh ng y u t c nh tranh quan tr ng
không th thi u đ c. Th c t cho th y, khách hàng th ng l a ch n các s n ph m
theo tr c giác, vì v y nh ng lo i hàng hoá có m u mư bao bì nhưn hi u đ p và b t
m t... luôn giành đ c u th h n so v i các hàng hoá khác cùng lo i.

9
Thang Long University
Library


- Công tác t ch c tiêu th s n ph m: Tiêu th s n ph m là m t khâu cu i cùng
trong quá trình s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p và quy t đ nh t i các khâu khác
c a quá trình s n xu t kinh doanh. Doanh nghi p s n xu t ra s n ph m có tiêu th

đ c hay không m i là đi u quan tr ng nh t. T c đ tiêu th quy t đ nh t c đ s n
xu t và nh p đ cung ng nguyên v t li u. N u doanh nghi p t ch c đ c m ng l i
tiêu th s n ph m phù h p v i th tr ng và các chính sách tiêu th h p lý khuy n
khích ng i tiêu dùng s giúp cho doanh nghi p m r ng và chi m l nh đ c th
tr ng, t ng s c c nh tranh c a doanh nghi p, đ y nhanh t c đ tiêu th s n ph m,
t ng doanh thu, t ng l i nhu n, t ng vòng quay c a v n, góp ph n gi v ng và đ y
nhanh nh p đ s n xu t c ng nh cung ng các y u t đ u vào. [9]
1.2.1.5. Nguyên v t li u và công tác t ch c đ m b o nguyên v t li u
Nguyên v t li u là m t trong nh ng y u t đ u vào quan tr ng và không th
thi u đ c đ i v i các doanh nghi p s n xu t công nghi p. S l ng, ch ng lo i, c
c u, ch t l ng, giá c c a nguyên v t li u và tính đ ng b c a vi c cung ng nguyên
v t li u nh h ng t i hi u qu s d ng nguyên v t li u, nh h ng t i n ng su t và
ch t l ng c a s n ph m do đó nh h ng t i hi u qu s n xu t kinh doanh c a
doanh nghi p. Chi phí s d ng nguyên v t li u c a các doanh nghi p công nghi p
th ng chi m t tr ng l n trong chi phí kinh doanh và giá thành đ n v s n ph m cho
nên vi c s d ng ti t ki m nguyên v t li u có ý ngh a r t l n đ i v i vi c nâng cao
hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.[9]
1.2.1.6. C s v t ch t, k thu t và công ngh s n xu t c a ếoanh nghi p
C s v t ch t k thu t trong doanh nghi p là y u t v t ch t h u hình quan
tr ng ph c v cho quá trình s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p, làm n n t ng
quan tr ng đ doanh nghi p ti n hành các ho t đ ng kinh doanh.C s v t ch t đem
l i s c m nh kinh doanh cho doanh nghi p trên c s s c sinh l i c a tài s n. C s
v t ch t dù chi m t tr ng l n hay nh trong t ng tài s n c a doanh nghi p thì v n có
vai trò quan tr ng thúc đ y các ho t đ ng kinh doanh và th hi n b m t kinh doanh
c a doanh nghi p qua h th ng nhà x ng, kho hàng, c a hàng, b n bưi... C s v t
ch t k thu t c a doanh nghi p càng đ c b trí h p lý bao nhiêu thì càng góp ph n
đem l i hi u qu cao b y nhiêu. Bên c nh đó, trình đ k thu t và trình đ công ngh
s n xu t c a doanh nghi p nh h ng t i n ng su t, ch t l ng s n ph m, nh h ng
t i m c đ ti t ki m hay t ng phí nguyên v t li u, do đó nh h ng đ n hi u qu s n
xu t kinh doanh c a doanh nghi p. N u doanh nghi p có trình đ k thu t s n xu t

t t k t h p v i công ngh s n xu t tiên ti n và hi n đ i s h tr cho doanh nghi p s
d ng ti t ki m nguyên v t li u, nâng cao n ng su t và ch t l ng s n ph m. N u trình
đ k thu t s n xu t c a doanh nghi p th p kém ho c công ngh s n xu t l c h u hay

10


thi u đ ng b s làm cho n ng su t, ch t l
s d ng lưng phí nguyên v t li u.[9]

ng s n ph m c a doanh nghi p gi m đi,

1.2.1.7. Môi tr ng v n hóa trong ếoanh nghi p
Môi tr ng v n hoá trong doanh nghi p: Môi tr ng v n hoá do doanh nghi p
xác l p và t o thành s c thái riêng c a t ng doanh nghi p. ó là b u không khí, là
tình c m, s giao l u, m i quan h , ý th c trách nhi m và tinh th n h p tác ph i h p
trong th c hi n công vi c. Môi tr ng v n hoá có ý ngh a đ c bi t và có tác đ ng
quy t đ nh đ n vi c s d ng đ i ng lao đ ng và các y u t khác c a doanh nghi p.
Trong kinh doanh hi n đ i, r t nhi u doanh nghi p đ c bi t là các doanh nghi p liên
doanh r t quan tâm chú ý và đ cao môi tr ng v n hoá c a doanh nghi p, vì đó có
s k t h p gi a v n hoá các dân t c và các n c khác nhau.Nh ng doanh nghi p
thành công trong kinh doanh th ng là nh ng doanh nghi p chú tr ng xây d ng, t o
ra môi tr ng v n hoá riêng bi t khác v i các doanh nghi p khác. V n hoá doanh
nghi p t o ra l i th c nh tranh r t l n cho các doanh nghi p, nó nh h ng tr c ti p
đ n vi c hình thành các m c tiêu chi n l c và các chính sách trong kinh doanh c a
doanh nghi p, đ ng th i t o thu n l i cho vi c th c hi n thành công chi n l c kinh
doanh đư l a ch n c a doanh nghi p.
Các y u t mang tính ch t v t lý và hoá h c trong doanh nghi p: Các y u t
không khí, không gian, ánh sáng, đ m, đ n, các hoá ch t gây đ c h i … là nh ng
y u t nh h ng tr c ti p t i th i gian lao đ ng, t i tinh th n và s c kho c a ng i

lao đ ng. Vì nh ng lý do đó, nó nh h ng t i hi u qu s d ng lao đ ng c a doanh
nghi p, đ ng th i còn nh h ng t i đ b n c a máy móc thi t b và ch t l ng c a
s n ph m.
Môi tr ng thông tin: H th ng trao đ i các thông tin bên trong doanh nghi p
bao g m t t c các thông tin có liên quan đ n t ng b ph n, t ng phòng ban, t ng
ng i lao đ ng trong doanh nghi p và các thông tin khác.
th c hi n các ho t đ ng
s n xu t kinh doanh thì gi a các b ph n, các phòng ban c ng nh nh ng ng i lao
đ ng trong doanh nghi p luôn có m i quan h ràng bu c đòi h i ph i giao ti p, ph i
liên l c và trao đ i v i nhau các thông tin c n thi t. Do đó mà hi u qu các ho t đ ng
s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p ph thu c r t l n vào h th ng trao đ i thông
tin c a doanh nghi p. Vi c hình thành quá trình chuy n thông tin t ng i này sang
ng i khác, t b ph n này sang b ph n khác s t o nên s ph i h p trong công
vi c, s hi u bi t l n nhau, b sung nh ng kinh nghi m, nh ng ki n th c và s am
hi u v m i m t cho nhau m t cách thu n l i, nhanh chóng và chính xác. ây là đi u
ki n c n thi t đ doanh nghi p th c hi n có hi u qu các ho t đ ng s n xu t kinh
doanh c a mình. [9]

11
Thang Long University
Library


1.2.1.8. Ph ng pháp tính toán c a ếoanh nghi p
Hi u qu s n xu t đ c xác đ nh b i k t qu đ u ra và chi phí s d ng các y u
t đ u vào, hai đ i l ng này trên th c t đ u r t khó xác đ nh đ c m t cách chính
xác, nó ph thu c vào h th ng tính toán và ph ng pháp tính toán trong doanh
nghi p. M i doanh nghi p đ u có m t ph ng pháp, m t cách tính toán khác nhau do
đó mà tính hi u qu kinh t c a các ho t đ ng s n xu t c a doanh nghi p c ng ph
thu c r t nhi u vào ph ng pháp tính toán trong doanh nghi p đó.

1.2.2. Cácăy u t ăbênăngoƠiădoanhănghi p
1.2.2.1. Các y u t trong ngành
- S c nh tranh gi a các ếoanh nghi p hi n có trong ngành
M c đ c nh tranh gi a các doanh nghi p trong cùng m t ngành v i nhau nh
h ng tr c ti p t i l ng cung c u s n ph m c a m i doanh nghi p, nh h ng t i
giá bán, t c đ tiêu th s n ph m... do v y nh h ng t i hi u qu c a m i doanh
nghi p. [9]
- Kh n ng gia nh p m i c a các ếoanh nghi p
Trong c ch th tr ng n c ta hi n nay trong h u h t các l nh v c, các ngành
ngh s n xu t kinh doanh có m c doanh l i cao thì đ u b r t nhi u các doanh nghi p
khác chú ý đ n và s n sàng đ u t vào l nh v c đó. Vì v y bu c các doanh nghi p
trong các ngành có m c doanh l i cao đ u ph i t o ra các hàng rào c n tr s gia
nh p m i b ng cách khai thác tri t đ các l i th riêng có c a doanh nghi p, b ng
cách đ nh giá phù h p (m c ng n ch n s gia nh p, m c giá này có th làm gi m m c
doanh l i) và t ng c ng m r ng chi m l nh th tr ng. Do v y nh h ng t i hi u
qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. [9]
- S n ph m thay th
H u h t các s n ph m c a doanh nghi p đ u có s n ph m thay th , s l ng,
ch t l ng, giá c , m u mư bao bì c a s n ph m thay th , các chính sách tiêu th c a
các s n ph m thay th nh h ng r t l n t i l ng cung c u, ch t l ng, giá c và t c
đ tiêu th s n ph m c a doanh nghi p. Do đó nh h ng t i k t qu và hi u qu s n
xu t kinh doanh c a doanh nghi p. [9]
- Ng i cung ng
Các ngu n l c đ u vào c a m t doanh nghi p đ c cung c p ch y u b i các
doanh nghi p khác, các đ n v kinh doanh và các cá nhân. Vi c đ m b o ch t l ng,
s l ng c ng nh giá c các y u t đ u vào c a doanh nghi p ph thu c vào tính
ch t c a các y u t đó, ph thu c vào tính ch t c a ng i cung ng và các hành vi
c a h . N u các y u t đ u vào c a doanh nghi p là không có s thay th và do các
nhà đ c quy n cung c p thì vi c đ m b o y u t đ u vào c a doanh nghi p ph thu c
vào các nhà cung ng r t l n, chi phí v các y u t đ u vào c a doanh nghi p ph

12


thu c vào các nhà cung ng r t l n, chi phí v các y u t đ u vào s cao h n bình
th ng nên s làm gi m hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Còn n u các
y u t đ u vào c a doanh nghi p là s n có và có th chuy n đ i thì vi c đ m b o v
s l ng, ch t l ng c ng nh h chi phí các y u t đ u vào là d dàng và không b
ph thu c vào ng i cung ng thì s nâng cao đ c hi u qu s n xu t kinh doanh. [9]
- Ng i mua
Khách hàng là m t v n đ vô cùng quan tr ng và đ c các doanh nghi p đ c
bi t quan tâm chú ý. N u nh s n ph m c a doanh nghi p s n xu t ra mà không có
ng i mua ho c là không đ c ng i tiêu dùng ch p nh n r ng rưi thì doanh nghi p
không th ti n hành s n xu t đ c. M t đ dân c , m c đ thu nh p, tâm lý và s
thích tiêu dùng… c a khách hàng nh h ng l n t i s n l ng và giá c s n ph m s n
xu t c a doanh nghi p, nh h ng t i s c nh tranh c a doanh nghi p vì v y nh
h ng t i hi u qu c a doanh nghi p. [9]
1.2.2.2.Các y u t môi tr ng bên ngoài
-Nhân t môi tr ng qu c t và khu v c
Các xu h ng chính tr trên th gi i, các chính sách b o h và m c a c a các
n c trên th gi i, tình hình chi n tranh, s m t n đ nh chính tr , tình hình phát tri n
kinh t c a các n c trên th gi i... nh h ng tr c ti p t i các ho t đ ng m r ng th
tr ng tiêu th s n ph m c ng nh vi c l a ch n và s d ng các y u t đ u vào c a
doanh nghi p. Do v y mà nó tác đ ng tr c ti p t i hi u qu s n xu t kinh doanh c a
các doanh nghi p. Môi tr ng kinh t n đ nh c ng nh chính tr trong khu v c n
đ nh là c s đ các doanh nghi p trong khu v c ti n hành các ho t đ ng s n xu t
kinh doanh thu n l i góp ph n nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh. Ví d nh tình
hình m t n đ nh c a các n c ông Nam Á trong m y n m v a qua đư làm cho hi u
qu s n xu t c a n n kinh t các n c trong khu v c và trên th gi i nói chung, hi u
qu s n xu t kinh doanh c a các doanh nghi p trong khu v c nói riêng b gi m r t

nhi u. Xu h ng t do hoá m u d ch c a các n c ASEAN và c a th gi i đư nh
h ng t i hi u qu s n xu t kinh doanh c a các n c trong khu v c. [9]
- Nhân t môi tr ng n n kinh t qu c ếân
Môi tr ng chính tr , lu t pháp
Môi tr ng chính tr n đ nh luôn luôn là ti n đ cho vi c phát tri n và m r ng
các ho t đ ng đ u t c a các doanh nghi p, các t ch c cá nhân trong và ngoài
n c.Các ho t đ ng đ u t nó l i tác đ ng tr l i r t l n t i các hi u qu s n xu t
kinh doanh c a các doanh nghi p.
Môi tr ng pháp lý bao g m lu t, các v n b n d i lu t, các quy trình quy ph m
k thu t s n xu t t o ra m t hành lang cho các doanh nghi p ho t đ ng, các ho t đ ng
c a doanh nghi p nh s n xu t kinh doanh cái gì, s n xu t b ng cách nào, bán cho ai

13
Thang Long University
Library


đâu, ngu n đ u vào l y đâu đ u đ c th c hi n trên c s tuân th các quy đ nh
c a pháp lu t. Các doanh nghi p ph i ch p hành các quy đ nh c a pháp lu t, ph i
th c hi n các ngh a v c a mình v i nhà n c, v i xư h i và v i ng i lao đ ng nh
th nào là do lu t pháp quy đ nh (ngh a v n p thu , trách nhi m đ m b o v sinh môi
tr ng, đ m b o đ i s ng cho cán b công nhân viên trong doanh nghi p... ). Có th
nói lu t pháp là nhân t kìm hưm ho c khuy n khích s t n t i và phát tri n c a các
doanh nghi p, do đó nh h ng tr c ti p t i các k t qu c ng nh hi u qu c a các
ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a các doanh nghi p. [9]
Môi tr ng v n hoá xã h i
Tình tr ng th t nghi p, trình đ giáo d c, phong cách, l i s ng, phong t c, t p
quán, tâm lý xư h i... đ u tác đ ng m t cách tr c ti p ho c gián ti p t i hi u qu s n
xu t kinh doanh c a m i doanh nghi p, có th theo hai chi u h ng tích c c ho c tiêu
c c. N u không có tình tr ng th t nghi p, ng i lao đ ng có nhi u c h i l a ch n

vi c làm thì ch c ch n chi phí s d ng lao đ ng c a doanh nghi p s cao do đó làm
gi m hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p và ng c l i n u tình tr ng th t
nghi p là cao thì chi phí s d ng lao đ ng c a doanh nghi p s gi m làm t ng hi u
qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p, nh ng tình tr ng th t nghi p cao s làm
cho c u tiêu dùng gi m và có th d n đ n tình tr ng an ninh chính tr m t n đ nh, do
v y l i làm gi m hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Trình đ v n hoá
nh h ng t i kh n ng đào t o c ng nh ch t l ng chuyên môn và kh n ng ti p
thu các ki n th c c n thi t c a đ i ng lao đ ng, phong cách, l i s ng, phong t c, t p
quán, tâm lý xư h i... nó nh h ng t i c u v s n ph m c a các doanh nghi p. Nên
nó nh h ng tr c ti p t i hi u qu s n xu t kinh doanh c a các doanh nghi p. [9]
Môi tr ng kinh t
Các chính sách kinh t c a nhà n c, t c đ t ng tr ng n n kinh t qu c dân,
t c đ l m phát, thu nh p bình quân đ u ng i... là các y u t tác đ ng tr c ti p t i
cung c u c a t ng doanh nghi p. N u t c đ t ng tr ng n n kinh t qu c dân cao,
các chính sách c a Chính ph khuy n khích các doanh nghi p đ u t m r ng s n
xu t, s bi n đ ng ti n t là không đáng k , l m phát đ c gi m c h p lý, thu nh p
bình quân đ u ng i t ng... s t o đi u ki n cho các doanh nghi p phát tri n s n xu t,
nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh và ng c l i. [9]
- i u ki n t nhiên, môi tr ng sinh thái và c s h t ng
Các đi u ki n t nhiên nh : các lo i tài nguyên khoáng s n, v trí đ a lý, th i ti t
khí h u... nh h ng t i chi phí s d ng nguyên v t li u, nhiên li u, n ng l ng, nh
h ng t i m t hàng kinh doanh, n ng su t ch t l ng s n ph m, nh h ng t i cung
c u s n ph m do tính ch t mùa v ... do đó nh h ng t i hi u qu s n xu t kinh
doanh c a các doanh nghi p trong vùng.

14