GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ TÂN MINH

TR

B GIÁO D C ÀO T O
NGă I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P

TÀI:

GI I PHÁP NÂNG CAO
HI U QU S D NG V N T I
CÔNG TY C PH Nă UăT ăTỂNăMINH

SINH VIÊN TH C HI N
MÃ SINH VIÊN
CHUYÊN NGÀNH

HÀ N I - 2014

:
NG ANH QUÂN
: A20115
: TÀI CHÍNH


TR

B GIÁO D C ÀO T O
NGă I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P

TÀI:

GI I PHÁP NÂNG CAO
HI U QU S D NG V N T I
CÔNG TY C PH Nă UăT ăTỂNăMINH

Giáoăviênăh ng d n
Sinh viên th c hi n
Mã sinh viên
Chuyên ngành

: Ts. Tr nă ìnhăToƠn
: ng Anh Quân
: A20115
: Tài chính

HÀ N I - 2014

Thang Long University Library


L I C Mă N
hoàn thành khóa lu n này, tr
th y giáo – Ts. Tr n ình Toàn, ng
th c hi n khóa lu n t t nghi p.

c tiên tôi xin t lòng bi t n sâu s c nh t đ n

i đư t n tình h

ng d n tôi trong su t quá trình

Tôi xin chân thành c m n quỦ th y, cô trong khoa Tài chính – Ngân hàng cùng
các th y cô đư gi ng d y tôi t i tr ng i H c Th ng Long đư t n tình truy n đ t ki n
th c cho tôi trong h n 3 n m h c t p. V i v n ki n th c đ c ti p thu trong quá trình
h c không ch là n n t ng cho quá trình nghiên c u khóa lu n mà còn là hành trang
quỦ báu đ tôi b c vào đ i m t cách v ng ch c và t tin.
Tôi xin chân thành c m n Ban lưnh đ o, các anh ch cán b công nhân viên
Công ty C ph n u t Tân Minh đư cho phép, cung c p tài li u và t o m i đi u ki n
thu n l i đ tôi hoàn thành khóa lu n t t nghi p này.
M c dù đư có nhi u c g ng, nh ng do th i gian có h n, trình đ , k n ng c a
b n thân còn nhi u h n ch nên ch c ch n đ tài khóa lu n t t nghi p c a tôi không
tránh kh i nh ng h n ch , thi u sót. R t mong đ c s đóng góp, ch b o, b sung
thêm c a các th y cô.
Hà N i, tháng 10 n m 2014
Sinh viên

ng Anh Quân


L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan Khóa lu n t t nghi p này là do t b n thân th c hi n có s h
tr t giáo viên h ng d n và không sao chép các công trình nghiên c u c a ng i
khác. Các d li u thông tin th c p s d ng trong Khóa lu n là có ngu n g c và đ c
trích d n rõ ràng.
Tôi xin ch u hoàn toàn trách nhi m v l i cam đoan này!
Sinh viên

ng Anh Quân

Thang Long University Library


M CL C
CH

NGă1. LÝ LU N CHUNG V V N VÀ HI U QU S D NG V N
TRONG DOANH NGHI P................................................................ 1

1.1. Khái ni m,ăđ căđi m và vai trò c a v n trong doanh nghi p ........................... 1
1.1.1. Khái ni m v n.................................................................................................. 1
c đi m c a v n ............................................................................................ 1

1.1.2.

1.1.3. Vai trò c a v n đ i v i doanh nghi p ............................................................ 2
1.2. Phân lo i v n ........................................................................................................... 2
1.2.1. Phân lo i theo hình th c chu chuy n ............................................................ 2
1.2.2. Phân lo i theo ngu n hình thành .................................................................. 2
1.2.3. Phân lo i theo th i gian huy đ ng và s d ng .............................................. 3
1.3. Hi u qu s

d ng v n và phân tích hi u qu s

d ng v n trong doanh

nghi p 3
1.3.1. Khái ni m, phân lo i, t m quan tr ng và các nhân t

nh h

ng đ n hi u

qu s d ng v n trong doanh nghi p ............................................................ 3
1.3.1.1. Khái ni m hi u qu s d ng v n ................................................................. 3
1.3.1.2. Phân lo i hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p ................................... 3
1.3.1.3. T m quan tr ng c a vi c nâng cao hi u qu s d ng v n ........................... 3
1.3.1.4. Các nhân t

nh h

ng đ n hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p ...... 4

1.3.2. Khái ni m, m c tiêu và vai trò c a vi c phân tích hi u qu s d ng v n
trong doanh nghi p ......................................................................................... 5
1.3.2.1. Khái ni m phân tích hi u qu s d ng v n ................................................. 5
1.3.2.2. M c tiêu c a phân tích hi u qu s d ng v n ............................................. 5
1.3.2.3. Vai trò c a phân tích hi u qu s d ng v n ................................................ 6
1.3.3. Các ph

ng pháp phân tích hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p..... 6

1.3.3.1. Ph

ng pháp so sánh ................................................................................... 6

1.3.3.2. Ph

ng pháp phân tích t l ........................................................................ 7

1.3.4. N i dung phân tích hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p ................... 7
1.3.4.1.

ánh giá khái quát tình hình bi n đ ng c a các thành ph n v n ................ 7

1.3.4.2. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p ................ 7
1.3.4.2.1. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n nói chung .......................... 7
1.3.4.2.2. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n ch s h u ........................ 8


1.3.4.2.3. Ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng n ph i tr ...................................... 9
1.3.4.2.4. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n c đ nh .............................. 9
1.3.4.2.5. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng V n l u đ ng ......................... 10
CH

NGă2. TH C TR NG HI U QU S D NG V N C A CÔNG TY
C PH Nă UăT ăTỂNăMINH .................................................... 12

2.1. Gi i thi u v Công ty C ph nă

uăt ăTơnăMinh ............................................ 12

2.2. Th c tr ng hi u qu s d ng v n c a Công ty C ph nă

uăt ăTơnăMinh . 13

2.2.1. Khái quát k t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a Công ty................. 13

2.2.2. Th c tr ng hi u qu s d ng v n c a Công ty C ph n
17

u t Tân Minh

2.2.2.1. Các ch tiêu t ng quát đánh giá th c tr ng hi u qu s d ng v n nói
chung ......................................................................................................... 17
2.2.2.1.1. Tình hình bi n đ ng và t tr ng c a các thành ph n v n theo ngu n
hình thành c a Công ty C ph n u t Tân Minh .............................. 19
2.2.2.1.2. Các ch tiêu t ng quát đánh giá hi u qu s d ng v n nói chung ........ 20
2.2.2.2. Các ch tiêu đánh giá th c tr ng hi u qu s d ng v n ch s h u .......... 22
2.2.2.3. Ch tiêu đánh giá th c tr ng hi u qu s d ng n ph i tr ........................ 28
2.2.2.4. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng V n c đ nh ................................ 32
2.2.2.5. Các ch tiêu đánh giá th c tr ng hi u qu s d ng v n l u đ ng.............. 36
2.2.2.5.1. Các ch tiêu t ng h p............................................................................. 36
2.2.2.5.2. Các ch tiêu thành ph n......................................................................... 43
2.3. K t lu n 48
2.3.1. Nh ng k t qu đ t đ
2.3.1.1. K t qu đ t đ

c và h n ch c a vi c s d ng v n c đ nh ........... 48

c c a vi c s d ng v n c đ nh ........................................ 48

2.3.1.2. H n ch c a vi c s d ng v n c đ nh ...................................................... 48
2.3.2. Nh ng k t qu đ t đ
2.3.2.1. K t qu đ t đ

c và h n ch c a vi c s d ng v n l u đ ng ........ 49

c c a vi c s d ng v n l u đ ng ...................................... 49

2.3.2.2. H n ch c a vi c s d ng v n l u đ ng .................................................... 50
2.3.3. Nh ng k t qu đ t đ

c và h n ch c a vi c s d ng v n ch s h u ..... 51

2.3.4. Nh ng k t qu đ t đ

c và h n ch c a vi c s d ng n ph i tr ............ 52

CH

NGă3. GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU S D NG V N CÔNG
TY C PH Nă UăT ăTỂNăMINH .............................................. 53

3.1. Gi i pháp nâng cao hi u qu s d ng v n c đ nh .......................................... 53

Thang Long University Library


3.1.1. V i tài s n c đ nh......................................................................................... 53
3.1.2. V i các kho n đ u t tài chính dài h n ....................................................... 54
3.2. Gi i pháp nâng cao hi u qu s d ng v năl uăđ ng ........................................ 54
3.2.1. Xác đ nh nhu c u v n l u đ ng ................................................................... 54
3.2.2. Nâng cao hi u qu qu n lý kho n ph i thu khách hàng ............................ 54
3.2.3. Nâng cao hi u qu qu n lý hàng t n kho .................................................... 55
3.2.4. T ch c t t vi c tiêu th nh m đ y nhanh t c đ luân chuy n v n l u
đ ng ................................................................................................................ 56

3.3. M t s gi i pháp khác .......................................................................................... 56
3.3.1. Coi tr ng nhân t con ng

i trong t ch c ................................................. 56

3.3.1.1. Nâng cao h n n a tay ngh c a cán b , công nhân viên ........................... 56
3.3.1.2. Thu hút thêm l c l

ng lao đ ng trình đ cao .......................................... 57

3.3.1.3. Th c hi n c ch th

ng ph t trong quá trình s d ng v n ...................... 57

3.3.2. Gia t ng ngu n v n vay dài h n trong t ng ngu n v n .............................. 58


DANH M C CÁC HÌNH NH, B NG BI U, BI Uă
Hình 2.1. C c u t ch c c a Công ty ........................................................................... 12
B ng 2.1. K t qu ho t đ ng kinh doanh t i CTCP TTM t 2011 – 2013 ................. 14
B ng 2.2. Chi ti t ngu n v n theo ngu n hình thành c a CTCP TTM giai đo n 2011
– 2013 ............................................................................................................................ 18
B ng 2.3. Các ch tiêu t ng quát đánh giá hi u qu s d ng v n nói chung ................ 20
B ng 2.4. Chi ti t VCSH c a CTCP TTM giai đo n 2011 – 2013 ............................. 24
B ng 2.5. Các ch tiêu ROE, ROA và đòn b y tài chính c a CT t 2011 - 2013 ......... 25
B ng 2.6. Chi ti t n ph i tr trong giai đo n 2011 – 2013 .......................................... 27
B ng 2.7. Chi ti t VC t i CTCP TTM giai đo n 2011 – 2013 ................................. 31
B ng 2.8. Chi ti t TSL c a CTCP TTM trong giai đo n 2011– 2013 ..................... 35
B ng 2.9. Kh n ng thanh toán c a CTCP TTM giai đo n 2011 – 2013.................... 35
B ng 2.10. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n l u đ ng ................................ 40

B ng 2.11. T tr ng các kho n ph i thu ng n h n c a CTCP TTM ........................... 43
B ng 2.12. Vòng quay hàng t n kho và th i gian luân chuy n hàng t n kho trung bình
c a CTCP TTM giai đo n 2011 – 2013 ...................................................................... 45
Bi u đ 2.1. C c u t tr ng ngu n v n c a CTCP TTM giai đo n 2011 - 2013 ...... 18
Bi u đ 2.2. Ch tiêu vòng quay VCSH và bi u đ 2.3. Ch tiêu t su t sinh l i trên
VCSH……………………......................................................................................... 24
Bi u đ 2.4. Ch tiêu t su t sinh l i trên n ph i tr .................................................... 27
Bi u đ 2.5. Ch tiêu vòng quay VC ; bi u đ 2.6. Ch tiêu su t hao phí VC

và

bi u đ 2.7. Ch tiêu t su t sinh l i trên VC ............................................................. 31
Bi u đ 2.8. Vòng quay kho n ph i thu khách hàng và th i gian thu n trung bình c a
CTCP TTM giai đo n 2011 – 2013 ............................................................................. 44

Thang Long University Library


DANH M C VI T T T
Ký hi u vi t t t

Tênăđ yăđ

CT

Công ty

CTCP TTM

Công ty C ph n

DN

Doanh nghi p

ROA

T su t sinh l i trên t ng tài s n

ROE

T su t sinh l i trên V n ch s h u

TSC

Tài s n c đ nh

TSDH

Tài s n dài h n

TSL

Tài s n l u đ ng

TSNH

Tài s n ng n h n

VC

V n c đ nh

VCSH

V n ch s h u

VL

V n l u đ ng

VN

Vi t Nam

ng

u T Tân Minh


L IM

U

Lý do ch năđ tài
Không ng ng nâng cao hi u qu s d ng v n luôn là m t trong nh ng m i quan
tâm hàng đ u c a các nhà qu n tr DN. B i vi c s d ng v n hi u qu s góp ph n
giúp DN phát tri n, đ ng v ng và giành đ c th ng l i trong môi tr ng c nh tranh
hi n nay Vi t Nam. T th c ti n tình hình ho t đ ng kinh doanh c a các CT hi n
nay, ta th y không ph i CT nào c ng đ t đ c các m c tiêu nh mong mu n. Nh ng

CT có chi n l c phát tri n phù h p v i đi u ki n kinh t th tr ng c ng v i vi c s
d ng và qu n lý các ngu n v n hi u qu đư mang l i nh ng k t qu đáng khích l .
Trong khi đó c ng có nh ng CT làm n thua l d n đ n ph i sáp nh p ho c b phá s n
m t ph n c ng là do s d ng v n kém hi u qu .
Chính vì t m quan tr ng và s c n thi t ph i nâng cao hi u qu s d ng v n nên
trong khi th c t p t i Công ty C ph n
u t Tân Minh tôi đư ch n đ tài: ắGi i
pháp nâng cao hi u qu s d ng v n t i Công ty C ph nă

uăt ăTơnăMinh”.

M c tiêu nghiên c u
Nghiên c u th c tr ng s d ng v n và hi u qu s d ng v n c a Công ty C
ph n
u t Tân Minh trong nh ng n m qua có mang l i hi u qu nh mong mu n
hay không, hi u qu mang l i là cao hay th p… T đó đ a ra nh ng bi n pháp nâng
cao hi u qu s d ng v n đ đ t đ
ti p theo cho CT.
iăt

c hi u qu kinh doanh t t h n trong nh ng n m

ng nghiên c u và ph m vi nghiên c u

V n và hi u qu s d ng v n t i Công ty C ph n

u t Tân Minh trong giai

đo n t n m 2011 đ n n m 2013.
T ng quan nghiên c u

Sau khi có m t kho ng th i gian đ đ c và tìm hi u v m t s đ tài “Gi i pháp
nâng cao hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p”, tôi th y các h

ng nghiên c u và

cách gi i quy t v n đ c a các tác gi có nhi u đi m khá gi ng nhau, tuy nhiên v n có
s khác bi t rõ nét trong vi c đào sâu phân tích v n đ .
Tác gi
Th H ng [3]. ph n c s lý lu n tác gi nêu ra m t s khái ni m
v v n đ c trích d n trong các tài li u tham kh o, r i cu i cùng đ a ra m t lý thuy t
chung v v n cho riêng mình nh sau: “V n c a DN là bi u hi n b ng ti n c a v t t ,
tài s n đ c đ u t vào quá trình s n xu t kinh doanh c a DN nh m thu l i nhu n.”
[3, tr.5]. Các lý thuy t ti p theo tác gi đ a vào bài vi t c a mình nh hi u qu s
d ng v n là gì?, các nhân t nh h ng,… Các ph ng pháp ch y u tác gi s d ng

Thang Long University Library


đ ti n hành phân tích, đánh giá hi u qu s d ng v n nh ph

ng pháp so sánh,

ph ng pháp phân tích t l . V l a ch n ch tiêu phân tích hi u qu s d ng v n thì
tác gi s d ng các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng VC và VL . Các ch tiêu
đánh giá hi u qu s d ng VC thì có hi u qu s d ng TSC , h s đ m nhi m
VC , h s sinh l i c a TSC . V i VL thì có vòng quay VL , t su t l i nhu n
VL ,... Tuy nhiên vi c s p x p các ch tiêu phân tích còn ch a th c s h p lý khi n
b c c bài vi t b ng t quãng, không ch t ch đ b sung tính g n k t cho nhau. Còn
khi đi phân tích thì tác gi c ng ch đánh giá m t cách chung chung, ch a đi sâu và
làm rõ đ c v n đ hi u qu s d ng v n c a CT, các nguyên nhân cho s thay đ i

c ng ch a đ c thích đáng và còn nhi u ch mâu thu n.
Tác gi Nguy n Hà Oanh [5], thì đ a ra m t đ nh ngh a riêng v v n cho mình
nh sau: “Ngu n v n c a DN là ngu n hình thành nên các tài s n c a DN, ngu n v n
c a DN th ng bao g m 2 ngu n c b n là ngu n VCSH và n ph i tr ” [5, tr.2].
ti n hành phân tích hi u qu s d ng v n trong DN thì c ng gi ng nh bài vi t tr c,
tác gi ti n hành phân lo i v n trong DN theo ba cách: Phân lo i theo tính ch t luân
chuy n, phân lo i theo ngu n hình thành, phân lo i theo th i gian huy đ ng và s
d ng. Các ph ng pháp đ c tác gi s d ng cho bài vi t c a mình là ph ng pháp so
sánh, ph ng pháp phân tích t l , ph ng pháp liên h đ i chi u và x p h ng. i m
khác bi t c a bài vi t này so v i bài vi t tr c là tác gi có đi sâu vào phân tích các ch
tiêu thành ph n khác c a ngu n v n h n bài vi t tr c (nh VCSH, n ph i tr , ngu n
v n ng n h n và ngu n v n dài h n ngoài VC và VL ). Cách s p x p các ch tiêu
c ng khá h p lý khi n bài đ c d hi u h n. Ví d v i VCSH tác gi s d ng các ch
tiêu nh vòng quay VCSH và ROE, v i v n vay có kh n ng sinh l i c a ti n vay. V i
VC là các ch tiêu vòng quay VC , t su t sinh l i VC ,… V i VL thì đ u tiên
tác gi l a ch n các ch tiêu t ng h p nh kh n ng thanh toán nhanh, kh n ng thanh
toán ng n h n, vòng quay v n l u đ ng, t su t sinh l i VL , sau đó thì phân tích
thêm các ch tiêu thành ph n khác c a VL nh th i gian thu n trung bình, th i gian
luân chuy n hàng t n kho trung bình. V i ngu n v n ng n h n thì s d ng m t s ch
tiêu nh vòng quay v n ng n h n, t su t sinh l i trên v n ng n h n, v i v n dài h n
thì s d ng hai ch tiêu là vòng quay v n dài h n và t su t sinh l i trên v n dài h n.
(Tuy nhiên vi c phân tích hi u qu s ngu n v n ng n h n và dài h n có ph n không
c n thi t b i hai ý này th c ra đư n m trong hi u qu s d ng VCSH và n ph i tr ).
Thông qua các ch tiêu trên cùng v i nh ng s li u v s bi n đ ng c a các thành ph n
trong t ng ngu n v n tác gi đư đ a ra nh ng nh n đ nh, đánh giá v hi u qu s d ng
v n c a CT mình th c t p, cùng v i đó c ng không quên đ a ra nguyên nhân cho s
thay đ i c a các ch tiêu qua các n m. T đó, tác gi đ a ra các gi i pháp thích h p đ
kh c ph c ho c ti p t c phát huy t t h n n a hi u qu s d ng v n cho CT.

Tác gi Tr n Th Lan Anh [1]. C ng nh các bài vi t tr

c, đ u tiên tác gi c ng

nêu ra m t s khái ni m v v n đ c trích d n trong các tài li u tham kh o r i m i
đ a ra m t đ nh ngh a v v n cho riêng bài vi t c a mình nh sau: “V n kinh doanh là
bi u hi n b ng ti n, là giá tr v tài s n mà doanh nghi p đang n m gi ” [1, tr.1]. Sau
đó, tác gi c ng ti n hành l a ch n các ph ng pháp nghiên c u và các ch tiêu phân
tích hi u qu s d ng v n khá gi ng hai bài vi t tr c. Tuy nhiên, đi m khác bi t bài
vi t này là tác gi có đ a thêm vào ph n c s lý lu n m t s khía c nh khác mà hai
bài vi t tr c không có. C th , tr c khi đi vào đánh giá hi u qu s d ng VC ,
VL , VCSH hay v n vay tác gi còn có riêng m t ph n đ đánh giá hi u qu s d ng
v n nói chung thông qua các ch tiêu: vòng quay toàn b v n trong k ; su t hao phí
v n trong k ; t l doanh l i trên t ng v n. Ngoài ra, tác gi còn đ a vào bài vi t c a
mình các chi n l c qu n lý v n trong DN: chi n l c c p ti n, chi n l c th n tr ng
và chi n l c dung hòa (ý này thì trong bài vi t th hai có nh ng bài vi t đ u tiên thì
không), m t s mô hình qu n lý tài s n l u đ ng nh mô hình qu n lý hàng t n kho
(EOQ) và mô hình d tr ti n t i u (Baumol),... ó là m t s đi m khác bi t c a bài
vi t này so v i hai bài tr c. Tuy nhiên, ph n c s lý lu n mà bài vi t này đ a ra có
nhi u ph n r t dài nh ng l i không đ c s d ng đ phân tích trong ch ng 2 nh các
ph ng pháp kh u hao tài s n c đ nh hay chính các mô hình qu n lý ti n và hàng t n
kho (Baumol, EOQ,…). Nh ng ph n này tuy có đ c nh c đ n trong ch ng 3 nh ng
c ng ch là các gi i pháp mang tính lý thuy t, không thi t th c.
Tóm l i, trong ph n c s lý thuy t c a 3 bài lu n v n trên có nhi u ph n không
ph c v cho vi c đào sâu phân tích ch ng 2 nh ng các tác gi vi t quá dài. Khi đi
sâu vào phân tích thì trong n i dung c a các bài vi t có m t s nguyên nhân đ c đ a
ra đ gi i thích cho hi u qu s d ng v n các n m thay đ i, có đôi ch còn mâu
thu n so v i các ph n đư vi t tr
Ph

c đó.

ngăphápănghiênăc u

Thông qua vi c tìm hi u v k t c u, b c c và n i dung c a m t s bài lu n v n
có liên quan đ n đ tài tôi ch n, tôi đư có đ nh h ng đ th c hi n bài vi t c a mình
nh sau:

u tiên đ a ra c s lý lu n v v n và hi u qu d ng v n trong doanh

nghi p. Sau đó dùng ph ng pháp so sánh đ th y đ c s thay đ i c a các y u t
trong ngu n v n qua các n m và đ a ra lỦ do cho s thay đ i y. Ti p theo s d ng
ph ng pháp phân tích t l đ
c tính đ c t tr ng c a các kho n nh ROE, kh
n ng sinh l i,… t đó đ a ra nh ng nh n đ nh, phân tích, đánh giá hi u qu s d ng
c a t ng b ph n trong t ng ngu n v n m t cách đúng đ n và khách quan nh t. Cu i
cùng đ a ra các gi i pháp giúp Công ty C ph n
qu h n trong nh ng n m ti p theo.

u t Tân Minh s d ng v n hi u

Thang Long University Library


K t c uăđ tài
V ih
Ch

ng nghiên c u nh v y, Lu n v n đ

c xây d ng thành 3 ch

ng:

ngă1.ăLỦălu n chung v v n và hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p

Ch ngă2.ăTh c tr ng hi u qu s d ng v n c a Công ty C ph n
Tân Minh
Ch ngă3.ăGi i pháp nâng cao hi u qu s d ng v n
uăt ăTơnăMinh

uăt ă

Công ty C ph n


CH

NGă1.

LÝ LU N CHUNG V V N VÀ HI U QU S
TRONG DOANH NGHI P

D NG V N

1.1. Khái ni m,ăđ căđi m và vai trò c a v n trong doanh nghi p
1.1.1. Khái ni m v n
M t s quan đi m cho r ng v n là giá tr đem l i giá tr th ng d . Ví d , theo
quan đi m c a Mác:“v n (t b n) không ph i là m t v t, là t li u s n xu t, nó có giá
tr t m th i trong l ch s . T b n là giá tr mang l i giá tr th ng d b ng cách bóc l t

lao đ ng không công c a công nhân làm thuê”. [6, tr.238]. nh ngh a này mang m t
t m khái quát l n, nh ng do b h n ch b i đi u ki n khách quan lúc b y gi nên Mác
đư quan ni m ch có khu v c s n xu t v t ch t m i t o ra giá tr th ng d cho DN.
Trong tài chính DN có nhi u quan ni m v v n nh :
Theo ngh a h p: V n là ti m l c tài chính c a m i cá nhân, m i DN, m i qu c gia.
Theo ngh a r ng: V n bao g m toàn b các y u t kinh t đ c b trí đ s n xu t
hàng hoá, d ch v nh tài s n h u hình, tài s n vô hình, các ki n th c kinh t , k thu t
c a DN đ c tích lu , s khéo léo v trình đ qu n lý và tác nghi p c a các cán b
đi u hành, cùng đ i ng cán b công nhân viên trong DN, uy tín c a DN. [5, tr.1 và
tr.2]. Quan đi m này có Ủ ngh a quan tr ng trong vi c khai thác đ y đ hi u qu c a
v n trong n n kinh t th tr ng.
Vì v y, đ phù h p cho c ch th tr

ng hi n nay, có th khái quát: ắv n là tr

giáătínhăđ c b ng ti n c a nh ng tài s n thu c quy n s h u ho c s d ng h p
pháp c aăDN,ăđ c DN s d ngătrongăkinhădoanh”.
Trong m i DN, v n đ u bao g m 2 b ph n: VCSH và n ; m i b ph n này đ
c u thành b i nhi u kho n m c khác nhau tùy theo tính ch t c a chúng. [4, tr.61]
1.1.2.

c đi m c a v n

Th nh t: V n ph i đ i di n cho m t l
ph i đ

c

ng tài s n nh t đ nh. Có ngh a là v n

c bi u hi n b ng giá tr tài s n h u hình và tài s n vô hình c a DN.

Th hai: V n ph i v n đ ng và sinh l i, đ t đ

c m c tiêu trong kinh doanh.

Th ba: V n ph i đ c tích t và t p trung m t l ng nh t đ nh thì m i có kh n ng
phát huy tác d ng khi đ u t vào các l nh v c kinh t đ c bi t trong l nh v c kinh doanh.
Th t : V n có giá tr v m t th i gian. i u này có th có vai trò quan tr ng khi
b v n vào đ u t và tính hi u qu khi s d ng đ ng v n.
Th n m: V n ph i g n li n v i ch s h u nh t đ nh, v n s không đ
đ đ u t khi mà ng

c đ a ra

i ch c a nó ngh v m t s đ u t không có l i nhu n.

Th sáu: V n đ c quan ni m nh m t hàng hoá đ c bi t vì nó có kh n ng đ
mua bán quy n s h u trên th tr ng v n, trên th tr ng tài chính.
1

Thang Long University Library

c


1.1.3. Vai trò c a v n đ i v i doanh nghi p
Th nh t: V n có vai trò quy t đ nh cho vi c thành l p, ho t đ ng và phát tri n
c a DN. V m t pháp lý, t t c các DN dù thành ph n kinh t nào, đ đ c thành l p
và đi vào ho t đ ng thì nh t thi t c n ph i có l

Nhà n c hay còn g i là v n pháp đ nh.

ng v n t i thi u theo quy đ nh c a

Th hai: V n giúp DN ti n hành ho t đ ng s n xu t kinh doanh m t cách liên t c
có hi u qu . N u DN thi u v n s gây ra nh ng t n th t nh : không đ m b o th c hi n
các h p đ ng đư kỦ k t v i khách hàng, không đ ti n đ thanh toán v i nhà cung ng
k p th i d n t i m t tín nhi m trong quan h mua bán, do đó s không gi đ c khách
hàng,... N u nh ng khó kh n đó kéo dài nh t đ nh DN s d n đ n thua l , phá s n.
Th ba: V n giúp DN nâng cao kh n ng c nh tranh trên th tr

ng.

đ mb o

chi n th ng trong c nh tranh, t t y u các DN ph i n ng đ ng n m b t nhu c u th
tr ng, đ u t đ i m i máy móc thi t b , c i ti n quy trình công ngh , đa d ng hoá s n
ph m, h giá thành,... i u đó đòi h i các DN ph i có nhi u v n. Có v n trong tay có
th giúp DN nâng cao kh n ng c nh tranh đ t n t i trong th i bu i hi n nay.
1.2. Phân lo i v n
1.2.1. Phân lo i theo hình th c chu chuy n
V n c đ nh: Là m t b ph n c a v n s n xu t bi u hi n d

i giá tr ban đ u đ

đ u t vào TSC nh m ph c v cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh, mà đ c đi m c a
nó là luân chuy n d n d n t ng ph n vào giá tr c a s n ph m qua nhi u chu k s n xu t
và hoàn thành m t vòng tu n hoàn khi TSC h t th i gian s d ng. B ph n VC s
tr v tay ng

is h ud

i hình thái ti n t sau khi tiêu th s n ph m ra th tr

V n l u đ ng: Là bi u hi n b ng s ti n ng tr
quá trình tái s n xu t c a DN đ

c v TSL

c ti n hành m t cách th

ng.

nh m đ m b o cho

ng xuyên liên t c, nó đ

c

chuy n toàn b m t l n vào giá tr s n ph m và đ c thu h i sau khi thu đ c ti n bán
s n ph m. VL c a DN bao g m nh ng b ph n sau: ti n và các kho n t ng
đ

ng ti n, các kho n ph i thu ng n h n, hàng t n kho và tài s n ng n h n khác.

1.2.2. Phân lo i theo ngu n hình thành
V n ch s h u: là s v n c a các ch s h u đ u t vào kinh doanh. S v n này
không ph i là m t kho n n và DN không ph i cam k t thanh toán. VCSH có th do các
ch s h u góp (góp l n đ u và góp b sung trong quá trình ho t đ ng) ho c đ c hình
thành t các ngu n khác (t k t qu kinh doanh đ l i, t các ngu n tài tr ,...). [2, tr.263]

N ph i tr : là kho n n phát sinh trong quá trình kinh doanh mà DN có trách
nhi m ph i thanh toán cho các tác nhân kinh t . ó là s ti n v n mà DN đi vay,
chi m d ng c a các đ n v , t ch c, cá nhân nh : V n vay c a ngân hàng th ng m i,
2


các t ch c tài chình khác, v n vay thông qua phát hành trái phi u, các kho n n
khách hàng ch a thanh toán. [1, tr.3]
1.2.3. Phân lo i theo th i gian huy đ ng và s d ng
Ngu n v n dài h n: Là ngu n v n có tính ch t n đ nh và dài h n mà DN có th
s d ng đ đ u t vào TSC và m t b ph n TSL t i thi u th ng xuyên c n thi t
cho ho t đ ng c a DN. Ngu n v n này bao g m VCSH và v n vay dài h n c a DN.
Ngu n v n ng n h n: Là ngu n v n có tính ch t ng n h n (d i m t n m), đ c
s d ng đ đáp ng cho các nhu c u có tính ch t t m th i, b t th ng phát sinh trong
ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a DN. Ngu n v n này bao g m các kho n vay ng n
h n và các kho n chi m d ng c a b n hàng. [5, tr.6]
1.3. Hi u qu s d ng v n và phân tích hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p
1.3.1. Khái ni m, phân lo i, t m quan tr ng và các nhân t
qu s d ng v n trong doanh nghi p

nh h

ng đ n hi u

1.3.1.1. Khái ni m hi u qu s d ng v n
Hi u qu s d ng v n c a DN là m t ph m trù kinh t ph n ánh trình đ khai
thác, s d ng và qu n lý ngu n v n, làm cho đ ng v n sinh l i t i đa, nh m m c tiêu
cu i cùng là t i đa hoá giá tr tài s n c a ch s h u. Hi u qu s d ng v n đ c
l ng hóa hoá thông qua các ch tiêu v hi u qu s d ng VC , VL ,VCSH,… Nó
ph n ánh m i quan h gi a đ u ra và đ u vào c a quá trình s n xu t kinh doanh thông

qua th c đo ti n t hay c th là m i t ng quan gi a k t qu thu đ c v i chi phí b
ra. K t qu thu đ c càng cao so v i chi phí b ra thì hi u qu s d ng v n càng cao.
1.3.1.2. Phân lo i hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p
Hi u qu toàn b : th hi n m i t ng quan gi a k t qu thu đ
DN b ra đ th c hi n nhi m v s n xu t kinh doanh.

c v i t ng s v n

Hi u qu b ph n: cho th y m i t ng quan gi a k t qu thu đ c v i t ng b
ph n v n (VCSH, n ph i tr , VC , VL ). Vi c tính toán, phân tích hi u qu b ph n
s ch ra cho chúng ta th y hi u qu s d ng t ng lo i v n c a DN và nh h

ng c a

chúng đ i v i hi u qu s d ng v n chung trong DN.
1.3.1.3. T m quan tr ng c a vi c nâng cao hi u qu s d ng v n
Th nh t: Nâng cao hi u qu s d ng v n là m t trong các y u t nh h ng đ n
s t n t i và phát tri n c a DN. N u s d ng v n có hi u qu đ sinh l i thì DN s huy
đ ng v n tài tr m t cách d dàng đ đáp ng cho nhu c u s n xu t kinh doanh hay
m r ng quy mô, t o đi u ki n thu n l i cho s phát tri n c a DN.
Th hai: Nâng cao hi u qu s d ng v n giúp DN nâng cao uy tín c a mình trên
th tr ng, nâng cao m c s ng c a cán b công nhân viên.
3

Thang Long University Library


Th ba: Nâng cao hi u qu s d ng v n giúp DN t ng kh n ng c nh tranh trên th
tr ng. Khi DN m r ng quy mô, đ t ng hi u qu s d ng v n theo thì đi u t t y u
ph i đ u t vào máy móc, công ngh hi n đ i đ nâng cao ch t l ng s n ph m h n, đào

t o đ i ng cán b v i ch t l ng tay ngh cao h n,... T t c các y u t trên giúp DN
hoàn thi n và m nh m h n qua th i gian, nâng cao kh n ng c nh tranh trên th tr ng.
1.3.1.4. Các nhân t

nhăh

ngăđ n hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p

Chu k s n xu t: N u nh chu k s n xu t ng n, thì đ ng ngh a v i vi c DN s
có th thu h i v n nhanh h n, có kh n ng t o ra nhi u l i nhu n h n, t đó mang l i
nhi u c h i h n trong v n đ đ u t ho c m r ng ho t đ ng s n xu t kinh doanh.
Ng c l i, n u nh chu k s n xu t kinh doanh kéo dài d n t i vi c DN s m t đi các
c h i kinh doanh do th i gian thu h i v n lâu.
Chi n l

c kinh doanh c a doanh nghi p: B t c m t DN nào khi ti n hành kinh

doanh đ u đ nh h ng tr c cho mình m t k ho ch đ phát tri n thông qua các chi n
l c kinh doanh. Do đó, đ hi u qu s d ng v n c a DN đ c t t thì các chi n l c
kinh doanh ph i đúng h

ng, phù h p v i nh ng ngu n l c hi n có trong DN.

Giá c các nguyên nhiên v t li u đ u vào: Trong đi u ki n giá bán s n ph m c a
DN không đ i, n u giá c c a các y u t đ u vào bi n đ ng theo chi u h ng t ng lên
s làm gi m l i nhu n, th m chí còn khi n l i nhu n âm b i doanh thu t vi c bán s n
ph m c a DN không đ bù đ p đ c chi phí mà DN ph i b ra đ s n xu t chúng. T
đó làm cho hi u qu s d ng v n c a DN gi m xu ng.
i th c nh tranh cùng ngành: D

is

nh h

ng c a y u t đ i th c nh tranh

thì các lo i s n ph m, d ch v ngày càng đa d ng, phong phú. Thông th ng, s n ph m
s n xu t ra mu n tiêu th đ c thì ph i đáp ng đ c 3 tiêu chí c b n: ch t l ng t t,
giá thành h , phù h p v i th hi u c a ng i tiêu dùng. Rõ ràng là d i s c ép c a đ i
th c nh tranh thì doanh thu tiêu th s n ph m c ng nh chi phí s n xu t c a DN s b
nh h ng. Vì th , ch c ch n c ng s tác đ ng đ n hi u qu s d ng v n c a DN.
Nhân t khách hàng: Hi u qu kinh doanh c a DN ph thu c vào s l

ng khách

hàng và s c mua c a h . DN bán đ c nhi u hàng h n khi s n ph m có uy tín, công tác
qu ng cáo t t và thu đ c nhi u l i nhu n nh th a mãn t t các nhu c u và th hi u c a
khách hàng. M t khác, khách hàng c ng có th là gi m l i nhu n c a DN b ng cách đòi
h i ch t l ng cao h n ho c giá bán th p h n,... khi n DN m t nhi u chi phí h n.
Nhà cung c p: Mu n s n xu t kinh doanh thì DN ph i có các y u t đ u vào nh :
nguyên v t li u, máy móc, thi t b , công ngh ,... Khi đó DN ph i mua các DN khác.
N u nh DN có m i quan h lâu n m v i nhà cung c p thì khi mua nguyên v t li u,
máy móc,… có th đ c cung c p nh ng s n ph m có ch t l ng t t nh t, chi phí r ,
góp ph n t ng l i nhu n sau thu , gia t ng hi u qu s d ng v n.
4


Tác đ ng c a máy móc, công ngh : Ít có DN nào mà không ph thu c vào nhân
t công ngh . Công ngh m i ra đ i làm cho máy móc đư đ c đ u t v i l ng v n
l n c a DN d n tr nên l c h u. So v i công ngh m i, công ngh c đòi h i chi phí

b ra ít h n nh ng l i đ t hi u qu th p h n làm cho s c c nh tranh c a DN trên th
tr ng gi m sút hay hi u qu s d ng v n th p.
i v i DN có trình đ s n xu t cao,
công ngh hi n đ i s ti t ki m đ c nhi u chi phí s n xu t, t đó h giá thành s n
ph m, t ng s c c nh tranh trên th tr

ng.

Trình đ t ch c qu n lý c a lưnh đ o: N u trình đ c a nhà qu n lỦ t t s đ m
b o cho DN có kh n ng thanh toán, ti t ki m chi phí, thúc đ y quá trình tiêu th s n
ph m,... góp ph n gia t ng hi u qu s d ng v n. Còn ng c l i, n u trình đ nhà qu n
lỦ y u kém, ho t đ ng s n xu t kinh doanh thua l kéo dài s làm cho v n c a DN b
thâm h t sau m i chu kì s n xu t, d n đ n hi u qu s d ng v n gi m.
Trình đ tay ngh c a ng

i lao đ ng: Vai trò c a ng

i lao đ ng đ

c th hi n

trình đ tay ngh cao, ý th c trách nhi m và lòng nhi t tình v i công vi c. N u h i t
đ các y u t này, ng i lao đ ng s thúc đ y quá trình s n xu t kinh doanh phát tri n,
h n ch hao phí nguyên v t li u, gi gìn, b o qu n t t tài s n, góp ph n nâng cao hi u
qu s d ng v n c a DN.
1.3.2. Khái ni m, m c tiêu và vai trò c a vi c phân tích hi u qu s d ng v n trong
doanh nghi p
1.3.2.1. Khái ni m phân tích hi u qu s d ng v n
Phân tích hi u qu s d ng v n là m t thu t ng đ

c s d ng đ ch quá trình

nghiên c u toàn b ho t đ ng s d ng ngu n v n c a m t DN. Nói cách khác phân tích
hi u qu s d ng v n là vi c phân chia ngu n v n thành các b ph n c u thành nên nó
r i dùng các ph ng pháp so sánh, phân tích t l , … đ làm rõ đ c tình hình bi n
đ ng c a các thành ph n v n và sau đó t ng h p l i nh m rút ra xu h ng v n đ ng,
phát tri n c a t ng thành ph n v n trong DN, r i đánh giá xem hi u qu s d ng v n
c a DN là cao hay th p, có đ t đ c m c tiêu nh ban đ u DN đ ra hay không.
ng
th i ph i nêu ra đ c các nguyên nhân cho s thay đ i c a ngu n v n trong DN qua
các n m. Cu i cùng đ a ra các gi i pháp đ kh c ph c các nh
ph ng h ng đ phát huy các thành tích đư đ t đ
v n trong các n m ti p theo cho CT.

c đi m còn t n t i và

c nh m nâng cao hi u qu s d ng

1.3.2.2. M c tiêu c a phân tích hi u qu s d ng v n
M t: ánh giá tình hình s d ng v n c a DN trên các khía c nh nh t tr ng các
thành ph n v n trong t ng ngu n v n, kh n ng sinh l i c a t ng lo i v n đó,… nh m
đáp ng thông tin cho các đ i t ng quan tâm đ n hi u qu sinh l i t v n c a DN
nh các nhà đ u t , ngân hàng,…
5

Thang Long University Library


Hai: Là công c đ ki m soát quá trình s d ng v n c a DN trên c s ki m tra,
đánh giá các ch tiêu v hi u qu s d ng v n, k t qu đ t đ c so v i các ch tiêu k

ho ch đư d toán tr c,… T đó xác đ nh đ c nh ng đi m m nh và đi m y u trong
ho t đ ng s n xu t kinh doanh, giúp cho DN có đ c nh ng quy t đ nh và gi i pháp
đúng đ n, đ m b o cho vi c s d ng v n đ t hi u qu cao trong các n m ti p theo.
Ba: Tr thành m t trong nh ng c s cho d báo tài chính DN, giúp các nhà
phân tích d đoán đ

c ti m n ng sinh l i t v n c a DN trong t

ng lai.

1.3.2.3. Vai trò c a phân tích hi u qu s d ng v n
Cung c p nh ng thông tin h u ích cho các đ i t ng quan tâm đ n hi u qu s d ng
v n c a DN, giúp h có c s đ a ra các quy t đ nh phù h p v i m c đích c a mình.
V i các nhà qu n tr DN: c n thông tin đ ki m soát và ch đ o tình hình s n xu t
kinh doanh đ đ ng v n đ

c đem đi đ u t không b th t thoát hay lãng phí. Vi c

phân tích s d ng v n giúp h đ a ra các đ nh h ng cho các quy t đ nh v c c u
v n, đánh giá l i hi u qu s d ng v n đ có nh ng bi n pháp đi u ch nh phù h p.
V i các t ch c tín d ng (Ngân hàng): c n nh ng thông tin v vi c s d ng v n
c a DN đ đem đi đ u t . N u nh ng đ ng v n này t o ra đ c nhi u l i nhu n thì s
t o đ c ni m tin cho ngân hàng đ ngân hàng quy t đ nh s cho vay hay ti p t c cho
vay. Ng c l i, n u nh ng đ ng v n đem đi đ u t có kh n ng sinh l i kém hay th m
chí là thua l thì các thông tin này c ng đ u đ c ph n ánh thông qua quá trình phân
tích hi u qu s d ng v n, giúp cho các ngân hàng cân nh c k tr c khi có quy t
đ nh cho DN đó vay v n hay không đ tránh r i vào tình tr ng n x u.
V i c quan thu : quan tâm đ n hi u qu s d ng v n c a DN đ n m đ c tình
hình kinh doanh c a DN, t đó bi t đ c DN có th c hi n đúng ngh a v n p thu cho
ngân sách Nhà n c hay không.

V i ng i lao đ ng: c n nh ng thông tin v hi u qu s d ng v n đ bi t đ c
s c m nh th c s c a DN mình đang làm vi c, t đó có đ c ni m tin v i DN và t o
đ ng l c làm vi c t t h n.
1.3.3. Các ph
1.3.3.1. Ph

ng pháp phân tích hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p

ngăphápăsoăsánh

áp d ng ph ng pháp so sánh ta c n ph i đ m b o các đi u ki n so sánh đ c
gi a các ch tiêu tài chính (Ví d nh th ng nh t v không gian, th i gian, n i dung,
tính ch t và đ n v tính,…) và theo m c đích phân tích đ ch n g c so sánh. G c so
sánh đ c ch n là g c v th i gian ho c không gian. K phân tích đ c ch n là k báo
cáo ho c k ho ch. Giá tr so sách có th đ c l a ch n là s tuy t đ i, s t ng đ i
ho c s bình quân.
6


1.3.3.2. Ph

ngăpháp phân tích t l

Ph ng pháp này d a trên Ủ ngh a chu n m c các t l c a đ i l ng tài chính.
V nguyên t c thì ph ng pháp t l đòi h i ph i xác đ nh đ c các ng ng, các đ nh
m c đ nh n xét, đánh giá tình hình tài chính c a DN, trên c s so sánh các t l c a
DN v i t l tham chi u.
1.3.4. N i dung phân tích hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p
1.3.4.1.

ánhăgiáăkháiăquátătìnhăhìnhăbi năđ ng c a các thành ph n v n

ánh giá khái quát tình hình bi n đ ng c a các thành ph n v n (nh VC

và

VL ; VSCH và n ph i tr ) thông qua vi c so sánh các s li u tài chính c a n m nay
so v i n m tr c c v s tuy t đ i l n t ng đ i. Công vi c này s cung c p cho
ng i s d ng thông tin bi t đ c tình hình thay đ i v t ng quy mô v n kinh doanh,
t tr ng c a t ng thành ph n v n trong t ng v n qua các n m, l ng v n mà đ n v s
d ng trong k c ng nh kh n ng huy đ ng v n t các ngu n khác nhau c a DN.
đánh giá tình hình bi n đ ng c a các thành ph n trong t ng ngu n v n qua
các n m, ta s d ng các thông tin (TSNH, TSDH, vay ng n h n, vay dài h n, v n đ u
t c a ch s h u, l i nhu n không chia,…) n m trong các ch tiêu T ng tài s n và
T ng ngu n v n c a B ng cân đ i k toán.
Tuy nhiên, vi c đánh giá tình hình bi n đ ng c a các thành ph n trong t ng
ngu n v n trên m i ch d ng l i m c đ khái quát.
có th đánh giá chi ti t h n
v hi u qu s d ng v n c a DN ta c n ph i đi sâu phân tích các ch tiêu sau:
1.3.4.2. Các ch tiêuăđánhăgiáăhi u qu s d ng v n trong doanh nghi p
1.3.4.2.1. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n nói chung
đánh giá hi u qu s d ng v n m t cách chung nh t ng i ta dùng các ch
tiêu nh : Hi u su t s d ng t ng ngu n v n; su t hao phí v n trong k ; t su t sinh l i
trên t ng v n.
 Hi u su t s d ng t ng ngu n v n (Vòng quay toàn b v n trong k )
Hi u su t s d ng t ng ngu n v n =

Doanh thu thu n
T ng ngu n v n

(1)

ụ ngh a: Ch tiêu này cho bi t m t đ ng v n đ c huy đ ng đ đ u t cho ho t
đ ng s n xu t kinh doanh sau m t k s đem l i bao nhiêu đ ng doanh thu thu n. Ch
tiêu này càng l n càng ch ng t trình đ s d ng v n c a DN đem đi đ u t có hi u qu .
 Su t hao phí v n trong k
Su t hao phí v n trong k =

T ng ngu n v n
Doanh thu thu n

(2)

7

Thang Long University Library


ụ ngh a: Ch tiêu này cho ta th y đ thu đ

c m t đ ng doanh thu thu n thì DN

c n b ra bao nhiêu đ ng v n. Ch tiêu này ng c l i v i ch tiêu hi u su t s d ng
t ng ngu n v n c a DN nên con s này càng th p thì càng t t.
 T su t sinh l i trên t ng v n
T su t sinh l i trên t ng v n =

L i nhu n ròng

(3)

T ng ngu n v n

ụ ngh a: Ch tiêu này cho bi t c m t đ ng v n đ c s d ng trong quá trình s n
xu t kinh doanh thì đem l i bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . Ch tiêu này càng cao
thì càng bi u hi n xu h

ng tích c c cho hi u qu s d ng v n trong DN.

Tuy nhiên, các ch tiêu trên ch a ph n ánh đ

c nh ng nét riêng bi t v hi u qu

s d ng c a t ng b ph n v n. Do đó, đ đánh giá đ y đ h n hi u qu s d ng v n
chúng ta c n xem xét t i các ch tiêu cá bi t. ó là các ch tiêu đánh giá hi u qu s
d ng VCSH, n ph i tr , VL và VC c a DN.
1.3.4.2.2. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n ch s h u
 Vòng quay v n ch s h u
Vòng quay v n ch s h u =

Doanh thu thu n
V n

ụ ngh a: Ch tiêu này cho bi t 1 đ ng VCSH t o ra đ

(4)

c bao nhiêu đ ng doanh thu

thu n. N u ch tiêu này ngày càng cao do doanh thu thu n t ng lên đ ng th i VCSH

không bi n đ ng nhi u là bi u hi n t t, ch ng t DN s d ng VCSH có hi u qu .
Ng c l i n u ch s này gi m xu ng do t c đ t ng doanh thu không b ng t c đ gia
t ng c a các kho n đ u t t VCSH thì cho th y DN đang s d ng VCSH ch a hi u qu .
 T su t sinh l i trên v n ch s h u (ROE)
T su t sinh l i trên v n ch s h u =

L i nhu n ròng
V n ch s h u

(5)

ụ ngh a: Ch tiêu này cho bi t 1 đ ng VCSH đ a vào s n xu t kinh doanh đem l i
m y đ n v l i nhu n sau thu . Tr s c a ch tiêu này càng l n thì s c sinh l i c a
VCSH càng cao, hi u qu kinh doanh càng cao và ng

c l i, tr s c a ch tiêu này càng

nh thì kh n ng sinh l i c a VCSH càng nh , hi u qu s d ng VCSH càng th p.
đánh giá nh ng thay đ i c a ROE là tích c c hay tiêu c c, ta c n đ t nó trong
m i quan h v i t su t sinh l i trên t ng tài s n (ROA). B i VCSH là m t ph n c a
t ng v n, góp ph n hình thành lên tài s n nên ROE ph thu c vào ROA.
Ta có m i quan h sau: ROE
ROA =

ROAă

năb yătƠiăchính. Trong đó:

L i nhu n ròng
à

8

(6)


òn b y tài chính =

T ng ngu n v n

(7)

V n ch s h u

Khi ch tiêu đòn b y tài chính t ng t c là DN t ng s d ng n , đi u này đ ng
ngh a v i vi c ph i đ i m t v i nh ng r i ro tài chính. N u ch tiêu ROA gi m nhi u
h n so v i m c t ng c a tr s đòn b y tài chính thì ch ng t vi c gia t ng đòn b y tài
chính d n đ n làm gi m ROE. Ng c l i, n u ROA t ng nhi u h n m c gi m c a h s
đòn b y tài chính thì d n đ n ROE t ng và giúp DN gi m thi u đ c r i ro tài chính.
1.3.4.2.3. Ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng n ph i tr
 T su t sinh l i trên t ng n ph i tr
T su t sinh l i trên t ng n ph i tr =

L i nhu n ròng
T ng n ph i tr

(8)

ụ ngh a: Ch tiêu này cho bi t trong k kinh doanh DN s d ng 1 đ ng n ph i
tr đ đ u t thì thu đ c bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . Ch tiêu này càng cao thì
ch ng t DN đang s d ng n m t cách hi u qu . Ng c l i, n u ch tiêu này th p

ch ng t DN s d ng n ch a hi u qu .
1.3.4.2.4. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n c đ nh
 Vòng quay v n c đ nh
Vòng quay VC =

Doanh thu thu n
V n c đ nh

ụ ngh a: Ch tiêu này ph n ánh, m t đ ng VC

đ

(9)

c đ u t vào vi c mua s m

và s d ng TSC trong k t o ra đ c bao nhiêu đ ng doanh thu thu n. Ch tiêu này
càng cao ch ng t hi u qu s d ng VC c a DN càng cao và ng c l i .
 Su t hao phí v n c đ nh
Su t hao phí VC =

V n c đ nh
Doanh thu thu n

ụ ngh a: Ch tiêu này ph n ánh đ t o ra đ

(10)

c m t đ ng doanh thu thu n trong k

thì DN c n s d ng bao nhiêu đ ng VC . Ch tiêu này ng c l i v i ch tiêu vòng quay
VC nên ch tiêu này càng nh càng th hi n trình đ qu n lý và s d ng VC càng cao.
 T su t sinh l i trên v n c đ nh
T su t sinh l i trên VC =

L i nhu n ròng
V n c đ nh

(11)

ụ ngh a: Ch tiêu này cho bi t, m t đ ng VC có th t o ra đ c bao nhiêu đ ng
l i nhu n sau thu cho DN. Ch tiêu này càng cao bao nhiêu thì ch ng t DN s d ng
VC càng có hi u qu b y nhiêu.
9

Thang Long University Library


1.3.4.2.5. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng V n l u đ ng
(1) Các ch tiêu t ng h p
 Kh n ngăthanhătoánăng n h n
Kh n ng thanh toán ng n h n =

T ng TSL

(12)

N ng n h n

ụ ngh a: M t đ ng n ng n h n đ c đ m b o b ng bao nhiêu đ ng TSL . H

s kh n ng thanh toán ng n h n > 1 thì ch ng t r ng DN ch đ ng trong vi c hoàn
l i s v n do n ng n h n. Tuy nhiên, n u t s này l n quá thì c ng không t t do t n
nhi u chi phí đ qu n lỦ các TSL , nh h ng đ n l i nhu n ròng c a CT.
 Kh n ngăthanhătoánănhanh
Kh n ng thanh toán nhanh =

T ng TSL  Hàng t n kho
N ng n h n

(13)

Ý ngh a: Ch tiêu này ph n ánh chính xác h n kh n ng thanh toán ng n h n c a
DN b i nó đư lo i b hàng t n kho ra kh i công th c tính (vì hàng t n kho có tính
thanh kho n không cao). H s kh n ng thanh toán nhanh < 1 thì thanh toán kém, có
kh n ng không th đáp ng các nhu c u thanh toán cho các kho n n trong ng n h n.
N u ≥ 1 đ c xác đ nh là kh quan, nh ng n u duy trì h s này
c ng d n đ n s d ng v n kém hi u qu .

m c cao quá thì

 Kh n ngăthanhătoánăb ng ti n
Kh n ng thanh toán b ng ti n =

Ti n và các kho n t

ng đ

N ng n h n

ng ti n

(14)

ụ ngh a: N u ch s này cao thì ch ng t kh n ng DN có th đáp ng nhanh cho
các kho n n ng n h n đ n h n tr (b i ti n và các ch ng khoán kh th có tính thanh
kho n cao nh t). Tuy nhiên, n u t su t này cao quá ch ng t DN đang b đ ng v n
ho c đang trong tình tr ng không bi t t o ra c h i cho đ ng v n c a mình sinh l i.
 Vòng quay v năl uăđ ng
Vòng quay VL =

Doanh thu thu n
V n l u đ ng

(15)

ụ ngh a: Ch tiêu này cho bi t trong m t chu kì kinh doanh VL quay đ
nhiêu vòng. H s này càng cao thì ch ng t hi u qu s d ng VL
l u đ ng ti t ki m đ c càng l n và ng c l i.
 T su t sinh l i trên v năl uăđ ng
T su t sinh l i trên VL =

L i nhu n ròng

10

V n l u đ ng

(16)

c bao

càng cao, s v n


ụ ngh a: Ch tiêu này cho bi t m t đ ng VL

tham gia vào ho t đ ng s n xu t

kinh doanh thì t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n trong k . H s sinh l i c a VL
l i nhu n sau thu càng l n thì hi u qu s d ng VL càng cao.

theo

(2) Các ch tiêu thành ph n
 H s thu n (Vòng quay kho n ph i thu khách hàng)
H s thu n =

Doanh thu thu n
(17)
Ph i thu khách hàng

ụ ngh a: Trong m t n m hay m t k kho n ph i thu quay đ c bao nhiêu vòng.
H s này càng cao ch ng t DN thu h i các kho n n càng nhanh. i u này đ c
đánh giá là t t vì gi m đ c v n b chi m d ng. Tuy nhiên, n u h s này quá cao có
th

nh h

ng không t t đ n quá trình tiêu th , làm gi m doanh thu do chính sách tín

d ng quá h n ch .
 Th i gian thu n trung bình
Th i gian thu n trung bình =

360 ngày
H s thu n

ụ ngh a: K t khi DN bán ch u đ n khi thu đ

(18)

c ti n trung bình là bao nhiêu

ngày. Ch s này càng th p thì ch ng t kh n ng thu h i n c a DN là t t, cho th y
DN ki m soát t t các kho n ph i thu c a mình. N u th i gian thu n trung bình quá
dài thì là d u hi u không t t cho DN do làm t ng v n b chi m d ng, t ng chi phí n
quá h n và có th d n đ n không thu h i đ c n .
 H s l uăkhoă(V ngăquayăhƠngăt n kho)
H s l u kho =

Giá v n hàng bán
Hàng t n kho

(19)

ụ ngh a: Trong m t n m hay m t k , hàng t n kho quay đ

c bao nhiêu vòng.

Thông th ng, n u s vòng quay hàng t n kho càng cao thì càng th hi n công vi c

s n xu t kinh doanh c a DN là t t, t o ra các s n ph m ch t l ng nên th i gian tiêu
th nhanh. N u s vòng quay hàng t n kho th p, ch ng t m t l ng v n đáng k b
đ ng l i do d tr v t t , hàng hóa quá m c ho c vi c tiêu th s n ph m là khó kh n.
 Th i gian luân chuy n hàng t n kho trung bình
Th i gian luân ch y n hàng t n kho trung bình =

360
H s l u kho

(20)

ụ ngh a: K t khi DN mua hàng đ n khi bán đ c hàng trung bình là bao nhiêu
ngày. Do v y, ng c v i h s l u kho, ch tiêu này càng nh , th i gian quay vòng
càng ng n thì t c đ luân chuy n hàng t n kho càng l n, kh n ng ho t đ ng kinh
doanh c a DN càng t t và ng c l i.
11

Thang Long University Library


CH

NGă2. TH C TR NG HI U QU S
C

PH Nă

2.1. Gi i thi u v Công ty C ph nă

D NG V N C A CÔNG TY

UăT ăTỂNăMINH

uăt ăTơnăMinh

CTCP TTM thành l p ngày 16 tháng 8 n m 2005, có tr s chính t i T ng 5 S 475 – Nguy n Trãi – Ph ng Thanh Xuân Nam – Qu n Thanh Xuân – Hà N i.
Trong th i gian đ u m i thành l p t n m 2005 đ n n m 2008, mô hình CT còn nh và
d ch v cung c p còn h n ch . n cu i n m 2008, CT đư có nh ng chi n l c m nh
d n nh : thay đ i c c u thành viên, t ng v n đi u l , thay đ i đ ng kỦ kinh doanh và
c i t đ i ng nhân s . K t qu là CT đư m r ng thêm các ngành ngh l nh v c kinh
doanh nh : s n xu t các s n ph m n i th t (bàn gh , t g , nhôm, s t),… (ngoài thi
công xây d ng và t v n thi t k xây d ng nh h i m i thành l p).
Trong ba n m g n đây, CTCP TTM ch y u cung c p cho th tr

ng các công

trình xây d ng cho các h gia đình và khu công nghi p, m r ng đ ng b , xây d ng
c u c ng m t s n i trên đ a bàn Th đô Hà N i, t v n thi t k và giám sát xây
d ng theo các yêu c u c th c a khách hàng. Ngoài ra, CT còn s n xu t và bán các
s n ph m n i th t cho các c quan hành chính và h gia đình.
Hi n nay, CT có 150 cán b công nhân viên, trong đó có 8 k s , 12 đ i h c, 17
cao đ ng, 30 trung c p thu c các ngành ngh , còn l i là công nhân và lao đ ng ph
thông. Trong ba n m tr l i đây (2011, 2012, 2013). L i nhu n sau thu c a CT luôn
d ng, đóng góp m t kho n thu không nh cho Ngân sách Nhà n c.
Hình 2.1. C ăc u t ch c c a Công ty
i h i đ ng c đông
H i đ ng qu n tr

Ban ki m soát

T ng Giám đ c
Phó T ng Giám

Phòng

Phòng

Tài chính

T ch c

K toán

Hành chính

Phòng

X

Thi t k

s n xu t

ng

Các đ i

Phòng

Thi công

T v n

Xây d ng

Giám sát

(Ngu n: Phòng T ch c – Hành chính)
12