Giáo trình: Quản trị tài chính

H C VI N CÔNG NGH B U CHÍNH VI N THÔNG

QU N TR TÀI CHÍNH
(Dùng cho sinh viên h đào t o đ i h c t xa)
L u hành n i b

HÀ N I - 2007


QU N TR TÀI CHÍNH

Biên so n : ThS. V QUANG K T (Ch biên)
TS. NGUY N V N T N


L I NÓI

U

Qu n tr Tài chính doanh nghi p gi m t vai trò đ c bi t quan tr ng trong qu n tr kinh
doanh. Trong giai đo n hi n nay, khi n n kinh t Vi t nam đang trong th i k m c a và h i nh p
vào các khu v c nh AFTA, ASEAN, APEC, và g n đây là WTO, m c đ m c a th tr ng
hàng hoá, d ch v , tài chính , ngân hàng, s m nh m h n đ đ a n n kinh t Vi t nam h i nh p
sâu h n vào n n kinh t khu v c và trên th gi i. Do v y, qu n tr tài chính doanh nghi p c n ph i
đ c thay đ i v i nh ng ki n th c v kinh t th tr ng hi n đ i đ phù h p v i xu h ng phát
tri n đó.
V i m c đích cung c p nh ng ki n th c c b n có h th ng và hi n đ i v qu n tr tài chính
doanh nghi p, “Sách h ng d n h c t p Qu n tr Tài chính Doanh nghi p” đ c biên so n
nh m đáp ng yêu c u h c t p, nghiên c u c a sinh viên đ c bi t là sinh viên h đào t o t xa,
Chuyên ngành qu n tr Kinh doanh, H c vi n Công Ngh B u chính Vi n thông,
N i dung cu n sách đ c b c c g m 10 ch ng do Th.S. V Quang K t làm ch biên và

biên so n các ch ng IV, V, VI, VII, VIII, IX , X, TS Nguy n V n T n biên so n các ch ng I,
II, III M i ch ng đ c k t c u thành 4 ph n : ph n gi i thi u nh m gi i thi u khái quát n i
dung c a ch ng; ph n n i dung đ c biên so n theo trình t , k t c u, n i dung c a môn h c m t
cách chi ti t, c th , v i nh ng ví d minh ho th c t d hi u; ph n tóm t t n i dung nh m nêu
b t nh ng khái ni m c b n, nh ng n i dung c t y u c a ch ng; ph n câu h i và bài t p ôn t p
có đáp án kèm theo giúp sinh viên luy n t p nh m c ng c ki n th c đã h c.
M c dù r t c g ng đ hoàn thành tài li u này v i n i dung, k t c u h p lý và khoa h c, đáp
ng nhu c u đào t o trong giai đo n m i. Song do tài li u đ c biên so n l n đ u nên không tránh
kh i thi u sót, chúng tôi r t mong nh n đ c nhi u ý ki n đóng góp c a b n đ c, sinh viên và các
gi ng viên.
Xin chân thành c m n!

Tác gi biên so n
THS. V QUANG K T (Ch biên)
TS. NGUY N V N T N


Ch

ng I: T ng quan v qu n tr tài chính doanh nghi p

CH

NG I

T NG QUAN V QU N TR TÀI CHÍNH
DOANH NGHI P

GI I THI U
Qu n tr tài chính đóng vai trò quan tr ng và có ph m vi r t r ng l n hi n h u trong m i

ho t đ ng c a doanh nghi p có tác đ ng đ n t t c các ho t đ ng c a doanh nghi p. H u h t các
quy t đ nh quan tr ng c a lãnh đ o doanh nghi p d a trên nh ng thông tin t s phân tích tình
hình tài chính c a doanh nghi p nh các ho t đ ng t l a ch n hình th c t ch c doanh nghi p,
xây d ng chi n l c kinh doanh đ n vi c th c hi n đi u hành các ho t đ ng s n xu t kinh doanh
th ng xuyên...N i dung ch ng này đ c p đ n các v n đ t ng quan v qu n tr tài chính doanh
nghi p và m i quan h gi a tài chính doanh nghi p v i th tr ng tài chính.

N I DUNG
1.1. VAI TRÒ C A QU N TR TÀI CHÍNH DOANH NGHI P TRONG HO T
NG KINH DOANH
1.1.1. Khái ni m tài chính doanh nghi p và qu n tr tài chính doanh nghi p
a. Khái ni m v tài chính doanh nghi p
Tài chính doanh nghi p là m t khâu c a h th ng tài chính trong n n kinh t , là m t ph m
trù khách quan g n li n v i s ra đ i c a n n kinh t hàng hoá ti n t .
ti n hành ho t đ ng kinh doanh, b t c m t doanh nghi p nào c ng ph i có m t l ng
v n ti n t nh t đ nh, đó là m t ti n đ c n thi t. Quá trình ho t đ ng kinh doanh c a doanh
nghi p c ng là quá trình hình thành, phân ph i và s d ng các qu ti n t c a doanh nghi p.
Trong quá trình đó, đã phát sinh các lu ng ti n t g n li n v i ho t đ ng đ u t vào các ho t đ ng
kinh doanh th ng xuyên c a doanh nghi p, các lu ng ti n t đó bao hàm các lu ng ti n t đi vào
và các lu ng ti n t đi ra kh i doanh nghi p, t o thành s v n đ ng c a các lu ng tài chính c a
doanh nghi p.
G n li n v i quá trình t o l p, phân ph i và s d ng các v n ti n t c a doanh nghi p là các
quan h kinh t bi u hi n d i hình th c giá tr t c là các quan h tài chính trong doanh nghi p.
Trong các doanh nghi p, có nh ng quan h tài chính sau:
- Quan h gi a doanh nghi p v i nhà n c, đ c th hi n qua vi c nhà n c c p v n cho
doanh nghi p ho t đ ng (đ i v i các doanh nghi p nhà n c) và doanh nghi p th c hi n các
ngh a v tài chính đ i v i nhà n c nh n p các kho n thu và l phí v.v...
- Quan h gi a các doanh nghi p đ i v i các ch th kinh t khác nh quan h v m t thanh
toán trong vi c vay và cho vay v n, đ u t v n, mua ho c bán tài s n, v t t , hàng hoá và các d ch
v khác.

1


Ch

ng I: T ng quan v qu n tr tài chính doanh nghi p

- Quan h trong n i b doanh nghi p, đ c th hi n trong doanh nghi p thanh toán ti n
l ng, ti n công và th c hi n các kho n ti n th ng, ti n ph t v i công nhân viên c a doanh
nghi p; quan h thanh toán gi a các b ph n trong doanh nghi p, trong vi c phân ph i l i nhu n
sau thu c a doanh nghi p; vi c phân chia l i t c cho các c đông, vi c hình thành các qu c a
doanh nghi p...
T nh ng v n đ trên có th rút ra:
- Tài chính doanh nghi p là quá trình t o l p, phân ph i và s d ng các qu ti n t phát sinh
trong quá trình ho t đ ng c a doanh nghi p nh m góp ph n đ t t i các m c tiêu c a doanh
nghi p. Các ho t đ ng có liên quan đ n vi c t o l p, phân ph i và s d ng các qu ti n t thu c
các ho t đ ng tài chính c a doanh nghi p.
- Các quan h kinh t phát sinh g n li n v i vi c t o l p, phân ph i và s d ng các qu ti n
t c a doanh nghi p h p thành các quan h tài chính c a doanh nghi p. T ch c t t các m i quan
h tài chính trên c ng nh m đ t t i các m c tiêu ho t đ ng c a doanh nghi p.

b. Qu n tr tài chính c a doanh nghi p.
Qu n tr tài chính doanh nghi p là vi c l a ch n và đ a ra các quy t đ nh tài chính, t ch c
th c hi n các quy t đ nh đó nh m đ t đ c m c tiêu ho t đ ng tài chính c a doanh nghi p, đó là
t i đa hoá l i nhu n, không ng ng làm t ng giá tr doanh nghi p và kh n ng c nh tranh c a
doanh nghi p trên th tr ng.
Qu n tr tài chính có quan h ch t ch v i qu n tr doanh nghi p và gi v trí quan tr ng
hàng đ u trong qu n tr doanh nghi p. H u h t m i quy t đ nh khác đ u d a trên nh ng k t qu
rút ra t nh ng đánh giá v m t tài chính trong qu n tr tài chính doanh nghi p.

Trong ho t đ ng kinh doanh, ho t đ ng đ u t c a doanh nghi p, có nhi u v n đ tài chính
n y sinh đòi h i các nhà qu n lý ph i đ a ra nh ng quy t đ nh tài chính đúng đ n và t ch c th c
hi n các quy t đ nh y m t cách k p th i và khoa h c, có nh v y doanh nghi p m i đ ng v ng
và phát tri n.
t n t i và phát tri n trong ho t đ ng kinh doanh thì các ho t đ ng c a doanh nghi p ph i
đ c đ t trên c s v m t chi n l c và m t chi n thu t, v m t chi n l c, ph i xác đ nh ra m c
tiêu kinh doanh, các ho t đông dài h n nh m phát tri n doanh nghi p và chính sách tài chính c a
doanh nghi p. Ví d : vi c quy t đ nh đ a ra th tr ng s n ph m m i vào m t th i đi m nào đó,
vi c tham ra liên doanh, vi c s d ng v n c ph n c a công ty thay vì s d ng ngu n v n vay đ
tài tr cho ho t đ ng kinh doanh, vi c quy t đ nh phát hành thêm c phi u đ huy đ ng v n góp
đ u là nh ng quy t đ nh có tính chi n l c.
V m t chi n thu t, ph i xác đ nh công vi c trong th i h n ng n nh ng tác nghi p th đ
ph c v cho k ho ch chi n l c c a doanh nghi p. Ví d vi c đ a ra nh ng quy t đ nh thay th
m t tài s n c đ nh m i, vi c l a ch n đ a đi m thuê c a hàng, vi c xem xét gi a đi thuê hay mua
m t c n nhà, xem xét giá c c a hàng hoá lúc m i bán ra th i đi m đ u v , vi c h giá theo
mùa... đ u là nh ng quy t đ nh v m t chi n thu t.
Các quy t đ nh v m t chi n l
tích, cân nh c v m t tài chính.

c và chi n thu t đ

c l a ch n ch y u d a trên c s phân

T nh ng v n đ trên có th rút ra.
- Qu n tr tài chính doanh nghi p là m t b ph n c a qu n tr doanh nghi p th c hi n nh ng
n i dung c b n c a qu n tr tài chính đ i v i các quan h tài chính n y sinh trong ho t đ ng s n
xu t - kinh doanh nh m th c hi n các m c tiêu c a doanh nghi p.

2

Ch

ng I: T ng quan v qu n tr tài chính doanh nghi p

- Qu n tr tài chính doanh nghi p đ c hình thành đ nghiên c u, phân tích và s lý các m i
quan h tài chính trong doanh nghi p, hình thành nh ng công c qu n lý tài chính và đ a ra
nh ng quy t đ nh tài chính đúng đ n và có hi u qu .

1.1.2. Các quy t đ nh ch y u c a qu n tr tài chính doanh nghi p.
a. Quy t đ nh đ u t
Quy t đ nh đ u t là nh ng quy t đ nh liên quan đ n: (1) t ng giá tr tài s n và giá tr t ng
b ph n tài s n( Tài s n l u đ ng và tài s n c đ nh) c n có và (2) m i quan h cân đ i gi a các
b ph n tài s n trong doanh nghi p. C th có th li t kê m t s quy t đ nh v đ u t nh sau:
- Quy t đ nh đ u t tài s n l u đ ng bao g m: quy t đ nh t n qu , quy t đ nh t n kho, quy t
đ nh chính sách bán ch u hàng hoá, quy t đ nh đ u t tài chính ng n h n.
- Quy t đ nh đ u t tài s n c đ nh bao g m: quy t đ nh mua s m tài s n c đ nh m i, quy t
đ nh thay th tài s n c đ nh c , quy t đ nh đ u t d án, quy t đ nh đ u t tài chính dài h n.
- Quy t đ nh quan h c c u gi a đ u t tài s n l u đ ng và tài s n c đ nh, bao g m: quy t
đ nh s d ng đòn b y ho t đ ng, quy t đ nh đi m hoà v n.
Quy t đ nh đ u t đ c xem là quy t đ nh quan tr ng nh t trong các quy t đ nh tài chính
doanh nghi p vì nó t o ra giá tr cho doanh nghi p. M t quy t đ nh đ u t đúng s góp ph n làm
gia t ng giá tr c a doanh nghi p, qua đó gia t ng giá tr tài s n cho ch s h u. Ng c l i, m t
quy t đ nh đ u t sai s làm t n th t giá tr doanh nghi p, do đó s làm thi t h i tài s n cho ch
doanh nghi p.

b. Quy t đ nh v ngu n tài tr
Quy t đ nh ngu n tài tr g n li n v i quy t đ nh l a ch n lo i ngu n v n nào cung c p cho
vi c mua s m tài s n, nên s d ng v n ch s h u hay v n vay, nên dùng v n vay ng n h n hay
dài h n. Ngoài ra quy t đ nh v ngu n v n còn xem xét m i quan h gi a l i nhu n đ l i tái đ u

t và l i nhu n đ c phân chia cho các c đông d i hình th c c t c. Ti p theo nhà qu n tr ph i
quy t đ nh làm th nào đ huy đ ng đ c các ngu n v n đó. C th có th li t kê m t s quy t
đ nh v ngu n v n nh sau:
- Quy t đ nh huy đ ng ngu n v n ng n h n, bao g m: Quy t đ nh vay ng n h n hay quy t
đ nh s d ng tín d ng th ng m i, quy t đ nh vay ng n h n ngân hàng hay s d ng tín phi u công
ty.
- Quy t đ nh huy đ ng ngu n v n vay dài h n, bao g m: quy t đ nh n dài h n hay v n c
ph n, quy t đ nh vay dài h n ngân hàng hay phát hành trái phi u công ty, quy t đ nh s d ng v n
c ph n ph thông hay v n c ph n u đãi.
Trên đây là nh ng quy t đ nh liên quan đ n ngu n v n trong ho t đ ng c a doanh nghi p.
Có đ c m t quy t đ nh đúng đ n là m t thách th c không nh đ i v i nh ng ng i ra quy t
đ nh. i u đó dòi h i ng i ra quy t đ nh ph i có nh ng hi u bi t v vi c s d ng các công c
phân tích tr c khi ra quy t đ nh.

c. Quy t đ nh v phân chia l i nhu n
Quy t đ nh v phân chia l i nhu n hay còn g i là chính sách c t c c a công ty (đ i v i
công ty c ph n). Trong lo i quy t đ nh này giám đ c tài chính s ph i l a ch n gi a vi c s d ng
l i nhu n sau thu đ chia c t c hay là gi l i đ tái đ u t . Ngoài ra giám đ c tài chính c n ph i
quy t đ nh xem doanh nghi p nên theo chính sách c t c nào và li u chính sách c t c có tác
đ ng gì đ n giá tr c a doanh nghi p hay giá c phi u trên th tr ng c a doanh nghi p hay
không.

3


Ch

ng I: T ng quan v qu n tr tài chính doanh nghi p

d. Các quy t đ nh khác

Ngoài ba lo i quy t đ nh trên còn có nhi u quy t đ nh khác liên quan đ n ho t đ ng c a
doanh nghi p nh quy t đ nh v hình th c chuy n ti n, quy t đ nh v phòng ng a r i ro trong
ho t đ ng kinh doanh, quy t đ nh v ti n l ng, quy t đ nh ti n th ng b ng quy n ch n.

1.1.3. Vai trò c a qu n tr tài chính doanh nghi p.
Qu n tr tài chính doanh nghi p có vai trò to l n trong ho t đ ng kinh doanh c a doanh
nghi p. Trong ho t đ ng kinh doanh hi n nay, tài chính doanh nghi p gi nh ng vai trò ch y u
sau:
- Huy đ ng đ m b o đ u đ và k p th i v n cho ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p.
Trong quá trình ho t đ ng c a doanh nghi p th ng n y sinh các nhu c u v n ng n h n và
dài h n cho ho t đ ng kinh doanh th ng xuyên c a doanh nghi p c ng nh cho đ u t phát tri n.
Vai trò c a tài chính doanh nghi p tr c h t th hi n ch xác đ nh đúng đ n các nhu c u v v n
cho ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p trong th i k và ti p đó ph i l a ch n các ph ng
pháp và hình th c thích h p huy đ ng ngu n v n t bên trong và bên ngoài đáp ng k p th i các
nhu c u v n cho ho t đ ng c a doanh nghi p. Ngày nay, cùng v i s phát tri n c a n n kinh t đã
n y sinh nhi u hình th c m i cho phép các doanh nghi p huy đ ng v n t bên ngoài. Do v y, vai
trò c a tài chính doanh nghi p ngày càng quan tr ng h n trong vi c ch đ ng l a ch n các hình
th c và ph ng pháp huy đ ng v n đ m b o cho doanh nghi p ho t đ ng nh p nhàng và liên t c
v i chi phí huy đ ng v n m c th p.
- T ch c s d ng v n ti t ki m và hi u qu .
Hi u qu ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p ph thu c r t l n vào vi c t ch c s
d ng v n. Tài chính doanh nghi p đóng vai trò quan tr ng trong vi c đánh giá và l a ch n d án
đ u t trên c s phân tích kh n ng sinh l i và m c đ r i ro c a d án t đó góp ph n ch n ra
d án đ u t t i u. Vi c huy đ ng k p th i các ngu n v n có ý ngh a r t quan tr ng đ doanh
nghi p có th ch p đ c các c h i kinh doanh. M t khác, vi c huy đ ng t i đa s v n hi n có
vào ho t đ ng kinh doanh có th gi m b t và tránh đ c nh ng thi t h i do đ ng v n gây ra,
đ ng th i gi m b t đ c nhu c u vay v n, t đó gi m đ c các kho n ti n tr lãi vay.Vi c hình
thành và s d ng t t các qu c a doanh nghi p, cùng v i vi c s d ng các hình th c th ng, ph t
v t ch t h p lý s góp ph n quan tr ng thúc đ y cán b công nhân viên g n li n v i doanh nghi p
t đó nâng cao n ng su t lao đ ng, góp ph n c i ti n s n xu t kinh doanh nâng cao hi u qu s

d ng ti n v n.
- Giám sát, ki m tra ch t ch các m t ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.
Thông qua các hình th c, chi ti n t hàng ngày, tình hình tài chính và th c hi n các ch tiêu
tài chính, ng i lãnh đ o và các nhà qu n lý doanh nghi p có th đánh gia khái quát và ki m soát
đ c các m t ho t đ ng c a doanh nghi p, phát hi n đ c k p th i nh ng t n t i v ng m c trong
kinh doanh, t đó có th đ a ra các quy t đ nh đi u ch nh các ho t đ ng phù h p v i di n bi n
th c t kinh doanh

1.2. N I DUNG VÀ CÁC NHÂN T
DOANH NGHI P

NH H

NG T I QU N TR TÀI CHÍNH

1.2.1. N i dung qu n tr tài chính doanh nghi p.
Qu n tr tài chính doanh nghi p th

ng bao g m nh ng n i dung ch y u sau:

- Tham gia đánh giá, l a ch n, các d án đ u t và k ho ch kinh doanh.

4


Ch

ng I: T ng quan v qu n tr tài chính doanh nghi p

Vi c xây d ng và l a ch n các d án đ u t do nhi u b ph n trong doanh nghi p cùng h p

tác th c hi n. Trên góc đ tài chính, đi u ch y u c n ph i xem xét là hi u qu ch y u c a tài
chính t c là xem xét, cân nh c gi a chi phí b ra, nh ng r i ro có th g p ph i và kh n ng có th
thu l i nhu n, kh n ng th c hi n d án. Trong vi c phân tích l a ch n, đánh giá các d án t i u,
các d án có m c sinh l i cao, ng i qu n tr tài chính là ng i xem xét vi c s d ng v n đ u t
nh th nào; trên c s tham gia đánh giá, l a ch n d án đ u t , c n tìm ra đ nh h ng phát tri n
doanh nghi p, khi xem xét vi c b v n th c hi n d án đ u t , c n chú ý t i vi c t ng c ng tính
kh n ng c nh tranh c a doanh nghi p đ đ m b o đ t đ c hi u qu kinh t tr c m t c ng nh
lâu dài.
- Xác đ nh nhu c u v n, t ch c huy đ ng các ngu n v n đ đáp ng cho ho t đ ng c a
doanh nghi p.
M i ho t đ ng c a doanh nghi p đòi h i ph i có v n. B c vào ho t đ ng kinh doanh, qu n
tr tài chính doanh nghi p c n ph i xác đ nh các nhu c u v n c p thi t cho các ho t đ ng c a
doanh nghi p trong k . V n ho t đ ng g m có v n dài h n và v n ng n h n, và đi u quan tr ng
là ph i t ch c huy đ ng ngu n v n đ m b o đ y đ cho các nhu c u ho t đ ng c a doanh
nghi p. Vi c t ch c huy đ ng các ngu n v n nh h ng r t l n đ n hi u qu ho t đ ng c a m t
doanh nghi p.
đi đ n vi c quy t đ nh l a ch n hình th c và ph ng pháp huy đ ng v n thích
h p doanh nghi p c n xem xét, cân nh c trên nhi u m t nh : k t c u v n, chi phí cho vi c s
d ng các ngu n v n, nh ng đi m l i và b t l i c a các hình th c huy đ ng v n.
- T ch c s d ng t t các s v hi n có, qu n lý ch t ch các kho n thu, chi, đ m b o kh
n ng thanh toán c a doanh nghi p.
Qu n tr tài chính doanh nghi p ph i tìm ra các bi n pháp góp ph n huy đ ng t i đa các s
v n hi n có vào ho t đ ng kinh doanh, gi i phóng các ngu n v n b đ ng. Theo dõi ch t ch và
th c hi n t t vi c thu h i bán hàng và các kho n thu khác, qu n lý ch t ch các kho n chi tiêu
phát sinh trong quá trình ho t đ ng c a doanh nghi p. Tìm các bi n pháp l p l i s cân b ng gi a
thu và chi b ng ti n đ đ m b o cho doanh nghi p luôn có kh n ng thanh toán. M t khác, c ng
c n xác đ nh rõ các kho n chi phí trong kinh doanh c a doanh nghi p, các kho n thu mà doanh
nghi p ph i n p, xác đ nh các kho n chi phí nào là chi phí cho ho t đ ng kinh doanh và nh ng chi
phí thu c v các ho t đ ng khác. Nh ng chi phí v t quá đ nh m c quy đ nh hay nh ng chi phí
thu c v các ngành kinh phí khác tài tr , không đ c tính là chi phí ho t đ ng kinh doanh.

- Th c hi n t t vi c phân ph i l i nhu n, trích l p và s d ng các qu c a doanh nghi p.
Th c hi n vi c phân ph i h p lý l i nhu n sau thu c ng nh trích l p và s d ng t t các
qu c a doanh nghi p s góp ph n quan tr ng vào vi c phát tri n doanh nghi p và c i thi n đ i
s ng c a công nhân viên ch c. L i nhu n là m c tiêu c a ho t đ ng kinh doanh là m t ch tiêu mà
doanh nghi p ph i đ c bi t quan tâm vì nó liên quan đ n s t n t i, phát tri n m r ng c a doanh
nghi p. Không th nói doanh nghi p ho t đ ng kinh doanh t t hi u qu cao trong khi l i nhu n
ho t đ ng l i gi m. doanh nghi p c n có ph ng pháp t i u trong vi c phân chia l i t c doanh
nghi p. Trong vi c xác đ nh t l và hình th c các qu c a doanh nghi p nh : qu đ u t phát
tri n, qu d phòng tài chính, qu khen th ng và qu phúc l i.
m b o ki m tra,ki m soát th ng xuyên đ i v i tình hình ho t đ ng c a doanh nghi p
và th c hi n t t vi c phân tích tài chính.
Thông qua tình hình thu chi ti n t hàng ngày, tình hình th c hi n các ch tiêu tài chính cho
phép th ng xuyên ki m tra, ki m soát tình hình ho t đ ng c a doanh nghi p. M t khác, đ nh k
c n ph i ti n hành phân tích tình hình tài chính doanh nghi p. Phân tích tài chính nh m đánh giá

5


Ch

ng I: T ng quan v qu n tr tài chính doanh nghi p

đi m m nh và nh ng đi m y u v tình hình tài chính và ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p,
qua đó có th giúp cho lãnh.đ o doanh nghi p trong vi c đánh giá t ng quát tình hình ho t đ ng
c a doanh nghi p, nh ng m t m nh và nh ng đi m còn h n ch trong ho t đ ng kinh doanh nh
kh n ng thanh toán, tình hình luân chuy n v t t , ti n v n, hi u qu ho t đ ng kinh doanh, t đó
có th đ a ra nh ng quy t đ nh đúng đ n v s n xu t và tài chính, xây d ng đ c m t k ho ch
tài chính khoa h c, đ m b o m i tài s n ti n v n và m i ngu n tài chính c a doanh nghi p đ c
s d ng m t cách có hi u qu nh t.
- Th c hi n t t vi c k ho ch hoá tài chính.

Các ho t đ ng tài chính c a doanh nghi p c n đ c d ki n tr c thông qua vi c l p k
ho ch tài chính. Th c hi n t t vi c l p k ho ch tài chính là công c c n thi t giúp cho doanh
nghi p có th ch đ ng đ a ra các gi i pháp k p th i khi có s bi n đ ng c a th tr ng. Quá trình
th c hi n k ho ch tài chính c ng là quá trình ra quy t đ nh tài chính thích h p nh m đ t t i các
m c tiêu c a doanh nghi p.

1.2.2. Nh ng nhân t ch y u nh h

ng t i qu n tr tài chính doanh nghi p.

Qu n tr tài chính nh ng doanh nghi p khác nhau đ u có nh ng đi m khác nhau. s khác
nhau đó nh h ng b i nhi u nhân t nh : S khác bi t v hình th c pháp lý t ch c doanh
nghi p, đ c đi m kinh t - k thu t c a ngành và môi tr ng kinh doanh c a doanh nghi p.

a. Hình th c pháp lý c a t ch c doanh nghi p.
Theo t ch c pháp lý c a doanh nghi p hi n hành,
doanh nghi p ch y u sau:
- Doanh nghi p nhà n

n

c ta hi n có các lo i hình th c

c

- Công ty c ph n.
- Công ty trách nhi m h u h n.
- Doanh nghi p t nhân.
- Doanh nghi p có v n đ u t n

c ngoài.

Nh ng đ c đi m riêng v hình th c pháp lý t ch c doanh nghi p gi a các doanh nghi p
trên có nh h ng đ n qu n tr tài chính doanh nghi p nh vi c t ch c, huy đ ng v n, s n xu t
kinh doanh, vi c phân ph i l i nhu n.

b.

c đi m kinh t k thu t c a ngành kinh doanh.

c đi m kinh t và k thu t c a ngành kinh doanh có nh h ng không nh t i qu n tr tài
chính doanh nghi p. M i ngành kinh doanh có nh ng đ c đi m v m t kinh t và k thu t khác
nhau. Nh ng nh h ng đó th hi n:
- nh h

ng c a tính ch t ngành kinh doanh:

nh h ng này th hi n trong thành ph n và c c u v n kinh doanh c a doanh nghi p, nh
h ng t i quy mô c a v n s n xu t kinh doanh, c ng nh t l thích ng đ hình thành và s d ng
chúng, do đó nh h ng t i t c đ luân chuy n v n (v n c đ nh và v n l u đ ng) nh h ng t i
ph ng pháp đ u t , th th c thanh toán chi tr .
- nh h

ng c a tính th i v và chu k s n xu t kinh doanh:

Tính th i v và chu k s n xu t có nh h ng tr c h t đ n nhu c u v n s d ng và doanh
thu tiêu th s n ph m. Nh ng doanh nghi p s n xu t có chu k ng n thì nhu c u v n l u đ ng
gi a các th i k trong n m th ng không có bi n đ ng l n, doanh nghi p c ng th ng xuyên thu
đ c ti n bán hàng, đi u đó giúp cho doanh nghi p d dàng đ m b o s cân đ i gi a thu và chi

6


Ch

ng I: T ng quan v qu n tr tài chính doanh nghi p

b ng ti n; c ng nh trong vi c t ch c đ m b o ngu n v n cho nhu c u kinh doanh. Nh ng doanh
nghi p s n xu t ra nh ng lo i s n ph m có chu k s n xu t dài, ph i ng ra m t l ng v n l u
đ ng t ng đ i l n, doanh nghi p ho t đ ng trong ngành s n xu t có tính ch t th i v , thì nhu c u
v n l u đ ng gi a các quý trong n m th ng có s bi n đ ng l n, ti n thu v bán hàng c ng
không đ c đ u, tình hình thanh toán, chi tr , c ng th ng g p nh ng khó kh n. Cho nên vi c t
ch c đ m b o ngu n v n c ng nh đ m b o s cân đ i gi a thu và chi b ng ti n c a doanh
nghi p c ng khó kh n h n.

c. Môi tr

ng kinh doanh.

B t c m t doanh nghi p nào c ng ho t đ ng trong m t môi tr ng kinh doanh nh t đ nh.
Môi tr ng kinh doanh bao g m t t nh ng đi u ki n bên ngoài nh h ng m i ho t đ ng c a
doanh nghi p. Môi tr ng kinh doanh có tác đ ng m nh m đ n m i ho t đ ng c a doanh nghi p
trong đó có ho t đ ng tài chính.
D i đây ch y u xem xét tác đ ng c a môi tr
tài chính doanh nghi p.
-S

ng kinh doanh đ n các ho t đ ng qu n tr

n đ nh c a n n kinh t .

S n đ nh hay không n đ nh c a n n kinh t , c a th tr ng có nh h ng tr c ti p t i
m c doanh thu c a doanh nghi p, t đó nh h ng t i nhu c u v v n c a doanh nghi p. Nh ng
bi n đ ng c a n n kinh t có th gây nên nh ng r i ro trong kinh doanh mà các nhà qu n tr tài
chính ph i l ng tr c, nh ng r i ro đó có nh h ng t i các kho n chi phí v đ u t , chi phí tr
lãi hay ti n thuê nhà x ng, máy móc thi t b hay ngu n tài tr cho vi c m r ng s n xu t hay
vi c t ng tài s n.
- nh h

ng v giá c th tr

ng, lãi su t và ti n thu .

Giá c th tr ng, giá c s n ph m mà doanh nghi p tiêu th có nh h ng l n t i doanh
thu, do đó c ng có nh h ng l n t i kh n ng tìm ki m l i nhu n. C c u tài chính c a doanh
nghi p c ng đ c ph n nh n u có s thay đ i v giá c . S t ng, gi m lãi su t và giá c phi u
c ng nh h ng t i s chi phí tài chính và s h p d n c a các hình th c tài tr khác nhau. M c lãi
su t c ng là m t y u t đo l ng kh n ng huy đông v n vay. S t ng hay gi m thu c ng nh
h ng tr c ti p t i tình hình kinh doanh, t i kh n ng ti p t c đ u t hay rút kh i đ u t .
T t c các y u t trên có th đ c các nhà qu n tr tài chính s d ng đ phân tích các hình
th c tài tr và xác đ nh th i gian tìm ki m các ngu n v n trên th tr ng tài chính.
- S c nh tranh trên th tr

ng và s ti n b k thu t, công ngh .

S c nh tranh s n ph m đang s n su t và các s n ph m t ng lai gi a các doanh nghi p có
nh h ng l n đ n kinh t , tài chính c a doanh nghi p và có liên quan ch t ch đ n kh n ng tài
tr đ doanh nghi p t n t i và t ng tr ng trong m t n n kinh t luôn luôn bi n đ i và ng i giám
đ c tài chính ph i ch u trách nhi m v vi c cho doanh nghi p ho t đ ng khi c n thi t.
C ng t ng t nh v y, s ti n b k thu t và công ngh đòi h i doanh nghi p ph i ra s c

c i ti n k thu t, qu n lý, xem xét và đánh giá l i toàn b tình hình tài chính, kh n ng thích ng
v i th tr ng, t đó đ ra nh ng chính sách thích h p cho doanh nghi p.
- Chính sách kinh t và tài chính c a nhà n
- S ho t đ ng c a th tr

c đ i v i doanh nghi p.

ng tài chính và h th ng các t ch c tài chính trung gian.

7


Ch

ng I: T ng quan v qu n tr tài chính doanh nghi p

1.3. TH TR

NG TÀI CHÍNH

1.3.1. Khái ni m th tr
th

ng tài chính.

Nói đ n th tr ng là nói đ n hàng hóa, ti n t và các lo i th tr
ng đ c l u thông (mua bán) trên th tr ng bình th ng, ví d :
- V t ph m tiêu dùng đ

c l u thông trên th tr

- V t t thi t b đ

c l u thông trên th tr

- S c lao đ ng đ

c l u thông trên th tr

ng. Các lo i hàng hóa bình

ng hàng tiêu dùng.

ng v t t thi t b .
ng lao đ ng.

Th c ti n đã kh ng đ nh r ng, th tr ng tài chính là nhân t kh i đ u c a n n kinh t th
tr ng. Cùng v i ti n và ho t đ ng ngân hàng, ho t đ ng c a th tr ng tài chính tác đ ng tr c
ti p và gián ti p đ n l i ích c a m i cá nhân, t c đ phát tri n c a doanh nghi p và đ n hi u qu
c a n n kinh t . V y th tr ng tài chính là gì? T i sao nó có tác d ng to l n nh v y?
Trong xã h i, xét b t k m t th i đi m nào đó, luôn x y ra đ ng th i hi n t ng:
- Có nh ng ng i có v n t m th i nhàn r i vì thu nh p l n h n chi tiêu. H mu n làm sinh
sôi n y n đ ng v n d th a c a mình nh ng có th ch a có c h i t đ u t ho c không mu n t
b v n đ u t vì s r i ro. Nh ng ng i d th a v n c ng có th là h gia đình, cá nhân, doanh
nghi p và chính ph . Trong đó h gia đình và cá nhân là nh ng ng i có v n d th a do ti t ki m
là nhi u nh t. Doanh nghi p c ng có v n d th a do thu nh p và chi phí không kh p ho c doanh
nghi p tích lu v n nh ng ch a có k ho ch s d ng. Còn chính ph c ng có lúc t m th i th a
v n do thu nh p l n h n chi tiêu c a chính ph .
- Bên c nh nh ng ng i có v n t m th i d th a l i xu t hi n nh ng ng i c n v n do nhu
c u chi tiêu l n h n kh n ng thu nh p c a h . Nhu c u v n chi tiêu c a s ng i này có th đ u

t vào s n xu t kinh doanh ho c tiêu dùng khác. S ng i c n v n c ng có th là h gia đình, cá
nhân, doanh nghi p và chính ph . Trong đó, doanh nghi p là nh ng ng i luôn luôn c n v n do
nhu c u v n đ u t s n xu t, kinh doanh c a h th ng l n h n thu nh p. Chính ph c ng có lúc
thi u v n đ u t vào d án, ch ng trình và k ho ch c a mình nh ng ngu n thu ch a đáp ng.
H gia đình và cá nhân c ng c n v n đ l p doanh nghi p t nhân, s n xu t cá th và mua s m
tiêu dùng khác nh ng kh n ng thu nh p ch a đáp ng.
Hi n t ng nói trên đòi h i ph i đi u hòa cung - c u v n đ đ ng v n đ c chuy n t n i
d th a sang n i c n v n. Nh ng làm th nào đ đi u hòa đ c? Ng i có v n d th a không
ph i ng u nhiên chuy n v n c a mình cho ng i khác s d ng, mà m c đích vi c chuy n v n c a
h là t o cho đ ng v n đó ph i l n h n, ngh a là có l i t c và ph i b o đ m an toàn. i u này đòi
h i ng i c n v n khi s d ng v n ph i tr cho ng i có v n m t kho n chi phí. Chính chi phí
này g i là giá mua v n. Nh v y th c ch t vi c đi u hòa cung - c u v n là vi c t ch c ra th
tr ng đ mua bán v n. Hàng hóa trên th tr ng này là "v n". Vi c mua bán v n khác v i vi c
mua bán m t lo i hàng hóa bình th ng. Mua bán hàng hóa trên th tr ng bình th ng v a mua
quy n s h u v a mua quy n s d ng hàng hóa đó; còn mua bán hàng hóa - v n, ch mua bán
quy n s d ng mà thôi.
c thù c a vi c mua bán v n nói trên đã đòi h i th tr ng mua bán v n ph i khác v i m t
lo i th tr ng bình th ng m i b o đ m cho cung và c u v n g p nhau. Hay nói cách khác, do
tính đ c bi t c a quá trình mua bán v n đòi h i th tr ng - n i mua bán v n, ph i có th ch t
ch c và ho t đ ng trên m t s nguyên t c nh t đ nh. N i đó ng i ta g i là th tr ng tài chính.
Nh v y, th tr ng tài chính là th tr ng trong đó v n đ c chuy n t nh ng ng i hi n có
v n d th a mu n sinh l i sang ng i c n v n theo nh ng nguyên t c nh t đ nh c a th tr ng.

8


Ch

ng I: T ng quan v qu n tr tài chính doanh nghi p

Có th mô t th tr

ng tài chính theo s đ sau:

S đ 1.1: Các khu v c c a th tr
C¸c trung
gian tµi chÝnh

Vèn

Vèn

Ng i có v n d th a
- H gia đình, cá nhân
- Doanh nghi p.
- Chính ph
- Ng i n c ngoài

C¸c thÞ tr−êng
tµi chÝnh

Vèn

ng tài chính
Vèn

Ng i c n v n
- Doanh nghi p
- H gia đình, cá nhân.
- Chính ph

- Ng i n c ngoài

Vèn

Tính đ c bi t c a th tr ng tài chính còn th hi n ch ph n l n hàng hóa trên th tr ng
này đ c th hi n thông qua các công c g i chung là các gi y t có giá (hay ch ng khoán) nh :
tín phi u, trái phi u, c phi u, th ng phi u, các ch ng ch ti n g i và gi y t có giá khác. Các
công c đó không ph i là ti n th t (ti n m t) nh ng có giá tr nh ti n m t

1.3.2. C u trúc c a th tr

ng tài chính.

D i các góc nhìn khác nhau, th tr ng tài chính đ c phân thành các th tr ng b ph n
khác nhau. Vi c phân lo i đó c ng ch là t ng đ i, tu vào đi u ki n phát tri n th tr ng tài
chính và t p quán m i qu c gia. Ví d , th tr ng tài chính M đ c c u trúc b i th tr ng ti n
t và th tr ng v n, nh ng Pháp, th tr ng tài chính và th tr ng ti n t t o nên th tr ng
v n. n c ta hi n nay, tuy th tr ng tài chính ch a phát tri n hoàn ch nh nh ng c u trúc th
tr ng tài chính g n gi ng nh quan ni m M .

a. C n c theo ph
tr

ng th c v n đ ng c a lu ng tài chính.

V i c n c này, th tr ng tài chính đ c phân chia thành hai th tr
ng tài chính gián ti p và th tr ng tài chính tr c ti p.
a1 Th tr

ng b ph n là: th

ng tài chính gián ti p.

Gián ti p đây đ c hi u là ng i có v n d th a c n cho vay không chuy n v n tr c ti p
đ n ng i c n v n ph i đi vay mà chuy n qua m t ng i th ba. Ng i th ba này có ch c n ng
làm trung gian môi gi i gi a ng i mu n cho vay v n và ng i c n vay v n. Trên th tr ng tài
chính, các trung gian môi gi i đó đ c g i chung là các trung gian tài chính. Vi c làm môi gi i
trung gian gi a ng i đi vay v i ng i cho vay c a trung gian tài chính hoàn toàn không ph i là
môi gi i b ng "n c b t" đ h ng hoa h ng, mà h đi vay v n c a ng i c n cho vay và tìm
ng i c n vay đ cho vay l i. Giá cho vay - bán v n c a trung gian tài chính bao gi c ng cao h n
giá đi vay - mua v n c a h , b i l h c n ph n chênh l ch gi a chi phí cho vay và đi vay đ trang
tr i chi phí làm trung gian và có l i t c.
Nh v y, trong th tr ng tài chính gián ti p, ng i có v n cho trung gian tài chính vay và
ng i c n v n đi vay c a trung gian tài chính, gi a h không h quan tâm l n nhau. Ng i có v n cho
trung gian tài chính vay ch quan tâm đ n m c lãi thu đ c, uy tín, kh n ng hoàn tr c a trung gian
tài chính và tình hình n đ nh giá tr đ ng ti n mà h đã cho vay. Trong khi đó, ng i c n v n ph i đi
vay c a trung gian tài chính thì quan tâm t i m c lãi ph i tr , s ti n đ c vay, th i h n vay, th t c

9


Ch

ng I: T ng quan v qu n tr tài chính doanh nghi p

vay và đi u ki n vay v n, ...
Các trung gian tài chính trên th tr ng tài chính gián ti p bao g m: ngân hàng th ng m i, t
ch c tín d ng, công ty tài chính và các t ch c tài chính phi ngân hàng khác; trong đó ngân hàng
th ng m i đóng vai trò ch y u.
Nh s đ (1) nói trên, ng i cho trung gian tài chính vay v n và ng i vay v n c a trung gian

tài chính c ng có th bao g m: h gia đình và cá nhân, doanh nghi p, chính ph .
Th c ti n đã rút ra r ng, nh ng ng i chuy n v n cho các trung gian tài chính vay trên th
tr ng tài chính gián ti p th ng là nh ng ng i s m o hi m, mu n sinh l i đ ng v n c a mình
nh ng mu n n ch c nên ph i ch p nh n l i t c th p. H ch y u là nh ng ng i không có c h i
ho c không mu n t đ u t , nh : nh ng ng i h u trí, công nhân viên ch c, h gia đình nh ,...
các n c phát tri n, ph n l n dân chúng n u không mua c phi u thì có m t tài kho n ti n g i t i
ngân hàng.
a2. Th tr

ng tài chính tr c ti p.

Khác v i th tr ng tài chính gián ti p, trên th tr ng tài chính tr c ti p, v n c a ng i có
v n d th a đ c chuy n tr c ti p đ n ng i thi u v n đ u t . đây không có s xu t hi n các
trung gian tài chính, nh ng đ v n chuy n đ c t ng i có v n sang ng i c n v n thì b n thân
th tr ng ph i đóng vai trò môi gi i, qu n lý và h ng phí hoa h ng.
Trên th tr ng tài chính tr c ti p, ng i có v n b ti n ra mua các lo i ch ng khoán c a
ng i phát hành - ng i huy đ ng v n, có th là doanh nghi p nhà n c, công ty c ph n và
chính ph . Doanh nghi p nhà n c phát hành trái phi u công ty đ huy đ ng v n, ng i mua trái
phi u công ty đó là ng i đ u t trên th tr ng tài chính tr c ti p. Công ty c ph n phát hành c
ph n, ng i mua c phi u c a công ty là đ u t trên th tr ng tài chính tr c ti p. T ng t nh
v y, chính ph phát hành trái phi u chính ph , vi c mua trái phi u chính ph là đ u t trên th
tr ng tài chính tr c ti p. C ng c n phân tích rõ r ng, vi c mua trái phi u công ty, trái phi u
chính ph nh nói trên c a m t ng i nào đó, th c ch t là đ u t gián ti p, nh ng v ph ng
di n v n đ ng c a lu ng tài chính thì v n l i đ c chuy n tr c ti p t ng i có v n sang ng i
c n v n. Vì v y, nó là ho t đ ng trên th tr ng tài chính tr c ti p.
Th tr ng tài chính tr c ti p là n i đ doanh nghi p và chính ph phát hành trái phi u đ
huy đ ng v n. Tuy v y, th ph n l n c a th tr ng tài chính tr c ti p chính là n i đ các công ty
c ph n phát hành c phi u huy đ ng v n ch s h u. Nh ng ng i mu n có thu nh p n đ nh và
ít r i ro th ng b v n d th a đ mua trái phi u chính ph và trái phi u công ty. Ng c l i,
nh ng ng i ch p nh n r i ro và mong ch m c l i t c l n th ng b v n mua c phi u.

b. C n c theo th i h n thanh toán c a công c tài chính.
Theo cách phân chia này, th tr ng tài chính đ c c u trúc b i th tr ng ti n t và th
tr ng v n. Hi n đ i v i n c ta, s phân chia này ch a th c rõ ràng và ch a th ch ra đâu là
khu v c chuyên môn hóa c a th tr ng ti n t , đâu là khu v c chuyên môn hóa c a th tr ng
v n. Ví d : cho vay trung và dài h n đang thu c khu v c th tr ng ti n t .
b1. Th tr

ng ti n t :

Th tr ng ti n t là th tr ng trong đó bao g m các giao d ch mua bán các công c tài
chính có th i h n thanh toán (đáo h n) t 12 tháng tr xu ng. Theo thông l qu c t , các công c
trên th tr ng ti n t có th i h n thanh toán d i 12 tháng.
tr

10

Th tr ng ti n t bao g m 4 th tr ng b ph n ch y u: th tr ng tín d ng ng n h n; th
ng h i đoái (vàng và ngo i t ); th tr ng liên ngân hàng; th tr ng m . Trong đó th tr ng tín


Ch

ng I: T ng quan v qu n tr ti chớnh doanh nghi p

d ng ng n h n v th tr ng h i oỏi cú quan h tr c ti p n ho t ng huy ng v n v s d ng
v n c a doanh nghi p. Ch th c a th tr ng tớn d ng ng n h n l cỏc trung gian ti chớnh, nh ng
ng i cho trung gian ti chớnh vay l nh ng ng i i vay v n c a trung gian ti chớnh. Cỏc trung
gian ti chớnh l n i cung c p cho doanh nghi p nh ng kho n tớn d ng ng n h n d i cỏc hỡnh th c
cho vay, chi t kh u, c m c . V cỏc trung gian ti chớnh l n i doanh nghi p g i v n t m th i
nhn r i, cung c p cỏc d ch v thanh toỏn, ngõn qu cho doanh nghi p. Ch th c a th tr ng h i

oỏi l ng i c phộp kinh doanh ngo i t , vng b c (trong ú ch y u l ngõn hng th ng m i),
cỏc doanh nghi p tham gia giao d ch h i oỏi, ngõn hng trung ng tham gia th tr ng th c
hi n chớnh sỏch ti n t v cỏc cỏ nhõn c phộp giao d ch h i oỏi cú nhu c u. Cỏc doanh nghi p
cú th m ti kho n ti n g i ngo i t t i ngõn hng th ng m i th c hi n giao d ch thanh toỏn,
mua bỏn ngo i t ph c v m c ớch kinh doanh.

b2. Th tr

T. trờng cầm cố
bất động sản

Thị trờng cho
thuê ti chính

Thị trờng vốn

Thị trờng
chứng khoán

Thị trờng
mở

Thị trờng ti chính

Thị trờng liên
ngân hng

Thị trờng
hối đoái

Thị trờng
tín dụng ngắn
h

Thị trờng tiền tệ

ng ti chớnh phõn lo i theo th i h n thanh toỏn

T.trờng tín dụng
trung v di hạn

S 1.2: Mụ t c c u th tr

ng v n:

Th tr ng v n l th tr ng trong ú bao g m cỏc giao d ch mua bỏn cỏc cụng c ti chớnh
cú th i h n thanh toỏn trờn m t n m.
Th tr ng v n cú 4 th tr ng b ph n l: th tr ng ch ng khoỏn; th tr
trung v di h n, th tr ng cho thuờ ti chớnh v th tr ng c m c b t ng s n.

ng tớn d ng

Cụng c c a th tr ng v n ch y u l: c phi u; trỏi phi u; h p ng cho thuờ, cho vay
v c m c trung v di h n; cỏc ch ng khoỏn trung v di h n khỏc.
Trong khu v c th tr ng v n, th tr ng ch ng khoỏn úng vai trũ ch y u. Ch a cú th tr
ch ng khoỏn, ng i ta ch a cú khỏi ni m th tr ng v n.

ng

Bờn c nh th tr ng ch ng khoỏn, th tr ng cho thuờ ti chớnh c ng ngy cng cú th ph n

quan tr ng. n c ta th tr ng tớn d ng trung v di h n ang ho t ng chung v i khu v c th
tr ng ti n t .
i v i th tr ng c m c b t ng s n ch a ho t ng m nh vỡ lu t s h u b t
ng s n c a n c ta ch a hon thi n. N i dung ch ng ny ch gi i thi u m t s nột c b n c a
th tr ng ch ng khoỏn.

c. C n c theo cỏch th c huy ng v n.
Trờn th tr ng ti chớnh, doanh nghi p cú th huy ng v n u t s n xu t, kinh doanh t
cỏc ngu n khỏc nhau v d i cỏc hỡnh th c khỏc nhau, nh ng t ng h p l i ch cú hai cỏch sau:
- Nh n n v i ng i cú v n cho vay d i hỡnh th c m t h p ng tho thu n, theo ú sau
m t th i h n ng i nh n n ph i tr v n g c v ch u thanh toỏn ti n lói u n hng thỏng ho c
n m, ti n lói ú thanh toỏn b ng cỏch no ú hai bờn tho thu n. Ch ng h n ti n lói cú th tr

11


Ch

tr

ng I: T ng quan v qu n tr tài chính doanh nghi p

c, tr sau, tr m t l n ho c chia ra nhi u l n.

- Bán m t t l v n c a doanh nghi p cho ng i có ti n mu n đ u t sinh l i b ng cách
phát hành các c phi u t ng ng v i ph n v n đó. V i cách này, doanh nghi p huy đ ng đ c
v n đ đ u t s n xu t, kinh doanh nh ng không ph i nh n n ph n v n huy đ ng y. Ph n v n
do bán c phi u là v n s h u c a doanh nghi p nh ng do ng i có v n mua c phi u làm ch s
h u, ng i này g i là c đông c a doanh nghi p.
Trong quá trình s n xu t kinh doanh, đ nh k hàng n m doanh nghi p ph i thanh toán cho

c đông m t m c ti n lãi g i là l i t c c ph n (c t c) tu theo kh n ng l i nhu n c a doanh
nghi p.
tr

T ng ng v i hai cách huy đ ng v n nói trên hình thành hai th tr
ng tài chính là th tr ng n và th tr ng v n c ph n.
c1. Th tr

ng b ph n c a th

ng n .

Th tr ng n là th tr ng tài chính gi a ng i đi vay và ng i cho vay.
i v i doanh
nghi p khi h huy đ ng v n trên th tr ng n s hình thành kho n n ph i tr th hi n trên b ng
t ng k t tài s n.
Th tr ng n ho t đ ng thông qua các công c tài chính nh : h p đ ng cho vay, ch ng ch
ti n g i, trái phi u, k phi u ngân hàng, th ng phi u và m t s công c khác, th i h n thanh toán
c a các công c tài chính trên th tr ng n , có th ng n h n, trung h n, dài h n.
Khi nghiên c u đ n th tr ng ch ng khoán thì th tr ng n còn đ c g i là th tr ng trái
phi u. Trái phi u là công v vay n ch y u c a doanh nghi p các n c đã có th tr ng ch ng
khoán phát tri n, nó h p d n nhà đ u t b i tính thanh kho n cao.
c2. Th tr

ng v n c ph n.

Th tr ng v n c ph n là th tr ng gi a ng i bán quy n s h u công ty và ng i mua
quy n s h u công ty. Công c tài chính duy nh t trên th tr ng v n c ph n là c phi u và các
công c phát sinh t vi c s h u c phi u.
i v i doanh nghi p, đi m khác c b n c a vi c huy đ ng v n trên th tr ng n và trên

th tr ng v n c ph n là doanh nghi p hình thành v n n ph i tr n u huy đ ng trên th tr ng
i v i ng i
n và hình thành v n ch s h u n u huy đ ng v n trên th tr ng v n c ph n.
đ u t , khi bán v n trên th tr ng n đ c h ng m c l i t c khá n đ nh, nói chung là bi t
tr c và không l y tr c ti p t thu nh p ròng c a doanh nghi p; còn bán v n trên th tr ng v n
c ph n có l i t c không n đ nh, khó có th bi t tr c và h ng tr c ti p t thu nh p ròng c a
doanh nghi p ho c do giá tr tài s n doanh nghi p t ng lên.
Th tr ng v n c ph n phát tri n g n li n v i quá trình phát tri n c a công ty c ph n và
công ty c ph n hóa. So v i th tr ng trái phi u, th tr ng c phi u th ng ho t đ ng sôi đ ng
h n, tuy quy mô có th không l n h n. So v i đ u t vào th tr ng trái phi u, thì đ u t vào th
tr ng c phi u th ng có m c l i t c cao h n nh ng không n đ nh và ph i ch p nh n r i ro cao
h n. Vì v y, ng i ta nói nh ng ng i đ u t vào trái phi u là nh ng nhà đ u t b o th , còn
nh ng ng i đ u t vào c phi u là nh ng nhà đ u t m o hi m.
d. C n c vào s l n mua đi bán l i c a các công c tài chính.
tr

V i c n c này, th tr ng tài chính đ c c u trúc b i th tr ng s c p hay còn g i là th
ng c p m t và th tr ng th c p hay còn g i là th tr ng c p hai.
d1. Th tr
Th tr

12

ng s c p.

ng s c p là th tr

ng tài chính trong đó nh ng công c tài chính ch m i bán ra

Ch

ng I: T ng quan v qu n tr tài chính doanh nghi p

l n đ u. Ch ng h n công ty A phát hành trái phi u, b n b ti n ra mua trái phi u c a công ty A là
mua công c tài chính trên th tr ng s c p.
Th tr ng s c p là lo i th tr ng không có đ a đi m c đ nh, ng i bán công c tài chính cho
ng i đ u t ho c tr c ti p t i phòng c a t ch c huy đ ng v n, ho c thông qua t ch c đ i lý. m t s
n c, ch ng h n M , th tr ng s c p là th tr ng c a các t ch c phát hành các công c tài chính và
các ngân hàng làm đ i lý tiêu th .
i v i nhà đ u t , th tr ng s c p là n i đ th c hi n đ u t v n vào các công c tài chính Do
các công c tài chính đ c bán trên th tr ng s c p th ng không thông qua đ u giá nên vi c đ nh giá
công c tài chính lúc bán ra h t s c quan tr ng. Riêng đ i v i vi c bán c phi u ra l n đ u, vi c đ nh giá
đ bán có hai ph ng th c chính, đó là:
• Ph ng th c đ nh giá c đ nh: Ng i b o lãnh phát hành và ng i phát hành tho thu n
n đ nh giá sao cho b o đ m quy n l i c a ng i phát hành, l i ích c a ng i b o lãnh phát hành.
• Ph ng th c l p s (book building): ng i b o lãnh phát hành đ ra m t ph ng án s
b và t ch c th m dò các nhà đ u t ti m tàng v s l ng, giá c c phi u mà h có th đ t
mua, sau đó th ng kê l i s l ng phát v i nh ng m c giá khác nhau đ cùng ng i phát hành
ch n ra nh ng ph ng án t i u.
d2. Th tr

ng th c p.

Th tr ng th c p là th tr ng tài chính mà các công c tài chính đã mua bán l n đ u trên
th tr ng s c p đ c mua đi bán l i.
Th tr

ng th c p có hai ch c n ng ch y u:

- T o tính "l ng" cho các công c tài chính th tr ng s c p, vì v y làm cho các công c
tài chính trên th tr ng s c p có s c h p d n h n. Không có th tr ng th c p thì ho t đ ng c a
th tr ng s c p s khó kh n, h n ch .
- Xác đ nh giá các công c tài chính đã đ c bán trên th tr ng s c p. Giá th tr ng th
c p đ c hình thành ch y u d a theo quan h cung - c u và thông qua đ u giá ho c th ng
l ng giá trên th tr ng m t cách công khai hóa.

1.3.3 Vai trò c a th tr

ng tài chính.

- Th tr ng tài chính là nhân t kh i đ u c a kinh t th tr ng. Ho t đ ng c a th tr ng
tài chính mang l i l i ích cho c hai ch th tham gia (ng i cho vay và ng i đi vay). Th tr ng
tài chính là n i t o ra môi tr ng thu n l i đ dung hòa các l i ích kinh t khác nhau c a các
thành viên khác nhau trên th tr ng.
- i u hòa các ngu n v n nhàn r i t n i th a v n đ n n i thi u v n t ng n n kinh t .
- Thúc đ y, ph n ánh trình đ xã h i hóa s n xu t.
- Quy t đ nh c c u kinh t t khâu lãi su t, giá, t giá, c c u đ u t v n.
- T o l p c ch b m - hút ti n h p lý nhanh nh y, do đó t c đ vòng quay nhanh, góp ph n
làm t ng tr ng kinh t .
- Bà đ cho s ra đ i c a doanh nghi p m i đ y s c s ng.
- Là s i dây truy n chuy n giao th c hi n v m t kinh t gi a ng
d ng v n.

i s h u và ng

is

13

Ch

ng I: T ng quan v qu n tr tài chính doanh nghi p

TÓM T T
Tài chính doanh nghi p là các m i quan h ti n t phát sinh trong quá trình t o l p, phân
ph i và s d ng các qu ti n t trong doanh nghi p.
Qu n tr tài chính doanh nghi p liên quan đ n vi c phân tích và đ a ra các quy t đ nh ch
y u bao g m: Quy t đ nh v đ u t , quy t đ nh v ngu n v n và quy t đ nh v phân chia l i
nhu n. Khi ra các quy t đ nh này các giám đ c tài chính ph i đ m b o m c tiêu v a t o ra l i
nhu n, v a đ m b o kh n ng thanh kho n c a doanh nghi p.
Các giám đ c tài chính c n ph i am hi u m i quan h gi a tài chính doanh nghi p v i h
th ng tài chính. Các b ph n c u thành h th ng tài chính bao g m: th tr ng tài chính, các t
ch c tài chính và các công c tài chính. Ngoài ra các giám đ c tài chính c n ph i am hi u v hi u
qu c a th tr ng tài chính. Th tr ng tài chính đ c xem là hi u qu n u giá c ph n ánh toàn
b thông tin liên quan đ n tài s n tài chính.

CÂU H I ÔN T P
1. Khái ni m tài chính doanh nghi p và qu n tr tài chính doanh nghi p? và các m i quan
h tài chính doanh nghi p?
2. N i dung c b n c a qu n tr tài chính doanh nghi p?
3. Trình bày và cho ví d minh ho các quy t đ nh tài chính ch y u c a doanh nghi p?
4. Trình bày các y u t

nh h

ng đ n qu n tr tài chính doanh nghi p ?

5. Trình bày các lo i t ch c tài chính trong h th ng tài chính qu c gia?

6. Trình bày các lo i th tr

ng tài chính trong h th ng tài chính c a m t qu c gia?

7. T i sao Vi t nam c n ph i xây d ng và phát tri n m t th tr ng tài chính hi u qu .
Làm th nào đ t ng b c gia t ng hi u qu c a th tr ng tài chính.

14


Ch

ng II: Giá tr theo th i gian c a ti n

CH

NG II

GIÁ TR THEO TH I GIAN C A TI N T
GI I THI U
Ch ng này nh m gi i thi u khái quát khái ni m giá tr theo th i giam c a ti n t và h ng
d n s d ng giá tr theo th i gian c a ti n t nh m t công c quan tr ng trong tài chính. H u h t
các quy t đ nh quan trong trong tài chính t quy t đ nh đ u t , quy t đ nh tài tr đ n các quy t
đ nh v qu n lý tài s n đ u liên quan đ n gián tr theo th i gian c a ti n t . N i dung c a ch ng
s đ c p đ n m t s v n đ sau đây:
-

Các khái ni m v giá tr t

ng lai, giá tr hi n t i c a ti n t

-

Giá tr hi n t i và t

-

K ho ch tr d n m t kho n n

-

Mô hình chi t kh u các dòng ti n.

-

Tìm lãi su t các kho n vay hay đ u t

ng lai c a m t kho n đ u t

N I DUNG
2.1. LÃI

N, LÃI KÉP VÀ

NG TH I GIAN

2.1.1. Lãi đ n ( Simple interest)
Lãi chính là s ti n thu đ c (đ i v i ng i cho vay) ho c chi ra (đ i v i ng i đi vay) do
vi c s d ng v n vay. Lãi đ n là s ti n lãi ch đ c tính trên s ti n g c mà không tính trên s
ti n lãi do s ti n g c sinh ra. Công th c tính lãi đ n nh sau:

SI = P0 x i x n
Trong đó SI là lãi đ n, P0 là s ti n g c, i là lãi su t m t k h n, n là s k h n tính lãi.
S ti n có đ

c sau n k h n g i là

Pn = P0 + P0 x i x n = P0(1+ i x n)

(2.1)

Ví d : m t ng i g i 10 tri u đ ng vào tài kho n đ nh k tính lãi đ n v i lãi su t 8%/n m.
Sau 10 n m s ti n g c và lãi ng i đó thu đ c là 10+ 10x 0,08 x10= 18 tri u đ ng.

2.1.2. Lãi kép (compound interest)
Lãi kép là s ti n lãi không ch tính trên s ti n g c mà còn tính trên s ti n lãi do s ti n
g c sinh ra. Nó chính là lãi tính trên lãi hay còn g i là ghép lãi (compounding). Khái ni m lãi kép
r t quan tr ng vì nó đ c ng d ng đ gi i quy t nhi u v n đ trong tài chính.
N u ta xem xét v n đ u t ban đ u là P0 đ u t trong vòng n k h n v i lãi su t m i k là i,
sau 1 k ta s có:
P1 = P0 + i P0 = P0(1+ i )
Lãi đ

c nh p g c đ tính lãi cho k sau, đ cu i k th hai ta s có:
15


Ch

ng II: Giá tr theo th i gian c a ti n
P2 = P1 + i P1 = P1(1+ i )= P0(1+ i )2

M t cách t ng quát
Pn= P0(1+ i )n

Trong ví d trên s ti n ng

(2.1)
i đó nh n đ

c sau 10 n m là:

P10 = P0(1+ i )n = 10x(1+ 0,08 )10 = 21,589 tri u đ ng

1.1.3.

ng th i gian.
ng th i gian là m t đ
Th i gian

ng th ng và đ

0 10%

1

c qui đ nh nh sau:
2

3

4

5

Lu ng ti n -1.000.000
- Th i gian 0 là hôm nay (th i đi m hi n t i).
- Th i gian 1 là m t giai đo n k t hôm nay hay là cu i giai đo n 1.
- Th i gian 2 là hai giai đo n k t hôm nay hay là cu i giai đo n th 2 .v.v... N u giai đo n
đây là 1 n m thì th i gian 0 là hôm nay th i gian 1 là cu i n m th 1, th i gian 2 là cu i n m
th 2.v.v...
Lu ng ti n t c là m t kho n ti n b ra ho c nh n đ
Lu ng ti n vào, là m t kho n ti n thu đ

c.

c, nó mang d u d

ng.

Lu ng ti n ra, là m t kho n ti n chi ra, nó mang d u âm.
Lãi su t c a m i giai đo n đ c ghi bên trên t
1.000.000đ, lãi su t c a giai đo n 1 là 10%. N u lãi su t
10% thì không c n ghi, nh ng n u thay đ i thì ph i ghi.

2.2 GIÁ TR T
2.2.1 - Giá tr t

ng ng. Ví d ngày hôm nay ta b ra
các giai đo n 2,3,4… không đ i v n là

NG LAI C A TI N.

ng lai.

Giá tr t ng lai là giá tr m t s ti n s nh n đ c trong t ng lai. ó là m t s ti n s t ng
lên n u đ u t v i m t t l lãi xu t nào đó, trong m t kho ng th i gian nh t đ nh. V i ví d trên
giá tr t ng lai c a 1.000.000đ sau 2 n m v i t l 10% là 1.210.000đ.
Ký hi u :

PV Là giá tr hi n t i c a t ng s ti n ban đ u.
FVn : là giá tr t

ng lai sau n k h n.

i : Là t l l i t c d ki n (có th là % hay s th p phân).
Ta có

FV1 = PV(1+i)

(2.3)

và

FV2 = PV (1+i)2

(2.4)

T

ng t : FVn = PV(1 + i)n
V i công th c trên ta có th tính đ

(2.5)
c giá tr t

sau:
FV1 = 1.000.000 (1+0,1) = 1.100.000đ
FV2 = 1.000.000 (1+0,1)2 = 1.210.000đ
FV3 = 1.000.000 (1+0,1)3 = 1.331.000đ
FV4 = 1.000.000 (1+0,1)4 = 1.464.100đ
FV5 = 1.000.000 (1+0,1)5 = 1.610.510đ
16

ng lai c a 1.000.000đ sau m i n m nh


Ch

ng II: Giá tr theo th i gian c a ti n
Ta có th ghi trên đ

ng th i gian nh sau:

0 10%
-1.000.000

1

2

3

4

5

Ti n g i
ban đ u
Lãi ki m đ c
100.000
210.000
331.000
464.000
610.510
Ti n có đ c
1.100.000 1.210.000 1.331.000 1.464.000 1.610.510
cu i n m (FV)
S h ng (1+1)n đ c g i là th a s giá tr t ng lai, ký hi u FVF (The Future Value
Factor). Khi PV=1 thì FVn = (1+i)n . Th a s này đã đ c tính s n d i d ng b ng.
i ta c ng ký hi u (1+i)n = FVF(i,n).

Ng

Công th c (2.3) đ

2.2.2 - Giá tr t

c vi t l i thành FVn = PV.FVF(i,n)

(2.6).

ng lai c a dòng ti n đ u

Trong th c t không ph i lúc nào chúng ta c ng tính giá tr t ng lai cho nh ng kho n ti n
riêng l , thông th ng chúng ta ph i tính cho c dòng ti n. Trong m c này ta hãy xem xét giá tr
t ng lai c a m t dòng ti n t có nh ng kho n ti n b ng nhau m i k .
- Tr

ng h p các lu ng ti n xu t hi n vào cu i m i n m:

Gi s m t ng i có thu nh p hàng n m là 1 tri u và g i 1 tri u đó vào ti t ki m B , th i
đi m cu i m i n m và ng i đó th c hi n đi u này trong 5 n m liên t c và lãi xu t hàng n m là
10%. Ng i đó s có bao nhiêu ti n vào cu i n m th 5.
Ta có:
0

10%

1

2

-1.000.000

-1.000.000

3

4

-1.000.000

-1.000.000

5
-1.000.000
1.000.000
1.100.000
1.210.000
1.331.000
1.464.100
C ng: 6.105.100

1

2

FV = 1.000.000 + 1.000.000 (1+0,1) + 1.000.000 (1+0,1) +
1.000.000 (1+0,1)3+ 1.000.000 (1+0,1)4 = 6.105.100
tr t

N u ta ký hi u kho n thu nh p hàng n m là CF (Cash Flow) i là lãi su t, s n m là n và giá
ng lai c a dòng ti n t đ u n n m là FVAn (The Future Value of Annuity) ta có công th c:
FVAn = CF + CF(1+i) + CF(1+i)2 + ... + (CF(1+i)n-1.
Hay FVAn = CF[1+(1+i)+(1+i)2+ ... + (1+i)n-1]

Bi u th c 1 + (1+i) + (1+i)2++ ... + (1+i)n-1 đ c g i là th a s giá tr t
ti n t đ u FVFA(1,n). Th a s này đã đ c tính s n d i d ng b ng.
Và ta có FVAn = CF.FVFA(i,n)
Ng

ng lai c a dòng

(2.7)

i ta c ng có th tính FVAn b ng công th c sau:
n

FVAn = CF ∑ (1 + i ) n − t

(2.8).

t =1

17


Ch

ng II: Giá tr theo th i gian c a ti n
Hay FVAn = CF.

(1 + i )

n

−1

(2.9)

i
- Tr

ng h p các lu ng ti n xu t hi n vào đ u n m.

C ng ví d , nh ng đây các lu ng ti n xu t hi n vào đ u n m, thì ng
nhiêu ti n cu i n m th 5.
0

10%

1

-1.000.000

2

-1.000.000

3

-1.000.000

4

-1.000.000

i đó s có bao
5

-1.000.000
1.100.000
1.210.000

1.331.000
1.464.100
C ng: 6.715.610

T ng quát:
FVAn = CF. ( 1 + i )

n

−1

(2.10)

(1 + i )

i

Hay

(1 + i )

FVAn = CF.

2.2.3 - Giá tr t

n +1

− (1 + i )

(2.11)

i
ng lai c a dòng ti n bi n thiên:

Trong th c ti n s n xu t kinh doanh, di n bi n c a nh ng kho n thu nh p hay chi phí
không ph i lúc nào c ng đ u đ n mà nó còn ph thu c vào th tr ng, vào mùa v , vào đ c đi m
c a quá trình s n xu t kinh doanh, t đó s xu t hi n dòng ti n t bi n thiên.
tính giá tr t

ng lai ta có th xét ví d sau:

Công ty A d đ nh đ u t m t x ng ch bi n g o, công ty d ki n đ u t liên t c trong 5
n m, b v n vào cu i m i n m v i s v n l n l t là: 100 đ n v , 200 đ n v , 300 đ n v , 0 đ n
v , 500 đ n v (đ n v là tri u đ ng). V y t ng giá tr đ u t tính đ n n m th 5 là bao nhiêu. Lãi
xu t tài tr là 6% n m.
0

10%

1

2

-100

- 200

3
- 300

4

5

0

500,0000
500,0000
0,0000
337,0800
238,2023
126,2477
C ng: 1.201,5309

N u kí hi u nh ng kho n đ u t hàng n m là CF ta có:
FVAn=CFn + CFn-1(1+i) + CFn-2(1+i)2 +...+ CF2(1+i)n-2 + CF1(1+i)n-1.
n

Hay: FVAn =

∑ CF (1 + i)
t =1

18

t

n −1

(2.12)

Ch

ng II: Giá tr theo th i gian c a ti n

2.3. GIÁ TR HI N T I C A TI N
2.3.1. Giá tr hi n t i:
Trong qu n lý tài chính, chúng ta có th có nh ng dòng ti n khác nhau d ki n chi phí ho c
thu nh p trong t ng lai. Chúng ta không th nào so sánh đ c nh ng giá tr trong t ng lai khác
nhau v i nhau và do v y không th có c s trong vi c l a ch n đánh giá các ph ng án. i u đó
đ t ra v n đ ph i tính toán giá tr hi n t i.
T công th c (2.1) FV1 = PV(1+i).
Ta có PV = FV 1
1+ i
Ví d :
có 1.100.000đ vào cu i n m, ngay đ u n m ph i g i vào ti t ki m B
nhiêu (lãi xu t 10% n m)?

là bao

S ti n g i là:
1 . 100 . 000
= 1 . 000 . 000 đ
1 + 0 .1

M t cách t ng quát ta s có:
PV =

FV n

(1 + i )
1

PV =

(1 + i )

Trong đó :

1
đ
(1 + i) n

(2.13)

n

n

(2.14)

. FV n

c g i là th a s lãi hay th a s giá tr hi n t i v i t l chi t kh u i

và n k h n.
Ký hi u:

1
= PVF (i,n)

(1 + i) n

Ta có PV = FVn . PVF(i,n)

(2.15).

Nh v y, mu n tìm giá tr hi n t i c a m t kho n ti n trong t ng lai, chúng ta ch vi c
đem giá tr trong t ng lai nhân v i th a s giá tr hi n t i t ng ng. Th a s giá tr hi n t i có
th đ c tính b ng máy tính tài chính ho c tra b ng.
Ví d : M t sinh viên đi h c H, anh ta r t mu n có m t xe máy đ đi làm khi ra tr ng,
anh sinh viên ph i h c t p 5 n m, xe máy d ki n là 20.000.000đ trong đi u ki n lãi xu t ngân
hàng là 14%n m. H i r ng khi b t đ u đi h c, anh ta ph i xin nhà l ng ti n bao nhiêu, đ đáp
ng yêu c u đó.
Tra b ng, có PVF (14%;5) = 0,5194
Ta có PV = 20.000.000 x 0,5194 = 10.388.000đ.

2.3.2. Giá tr hi n t i c a dòng đi n đ u
- Tr

ng h p các lu ng ti n xu t hi n vào cu i m i n m:

⎛ 1
⎜⎜
⎝ 1 + i

⎞
⎟⎟
⎠

t

⎛ 1
⎞
⎟⎟ + ⎜⎜
⎝ 1 + i
⎝ 1 + i ⎠

⎞
⎟⎟
⎠

2

PVAn = CF

n

∑

t=1

Bi u th c : ⎛⎜
⎜

1

(2.16)
⎛ 1
+ .... + ⎜⎜
⎝ 1 + i

⎞
⎟⎟
⎠

n

19


Ch

ng II: Giá tr theo th i gian c a ti n

đ c g i là th a s giá tr hi n t i c a dòng ti n t đ u - PVFA (Present - Value Factor of
Annuity).
2

PVFA (i, n)

1 ⎞ ⎛ 1 ⎞
⎛ 1
= ⎛⎜
⎟⎟ + ⎜⎜
⎟⎟ + .... + ⎜⎜
⎜
⎝1+ i
⎝1+ i⎠ ⎝1+ i⎠
= PVF(i,1) + PVF(i,2) +...+PVF(i,n).

⎞
⎟⎟
⎠

n

Chúng ta có th tính ho c tra b ng PVFA(i,n) v i nh ng giá tr khác nhau c a i và n.
Lúc đó công th c 2.14 s tr thành:
PVAn = CF . PVFA(i,n)
- Tr

(2.17)

ng h p các lu ng ti n xu t hi n vào đ u n m.

⎛1
1 ⎞
⎟.(1 + i )
PVAn = CF . ⎜⎜ −
n ⎟
⎝ i i (1 + i ) ⎠

(2.18)

2.3.3. Giá tr hi n t i c a dòng ti n t bi n thiên.
So v i dòng ti n t đ u, dòng ti n t bi n thiên ta g p r t nhi u trong th c t .
Ví d : M t d án đ u t theo ph ng th c chìa khoá trao tay có các kho n thu d ki n cu i
n m th 1 là 100 tri u đ, cu i n m th 2 là 200 tri u đ, cu i n m th 3 là 200 tri u đ, cu i n m
th 4 là 200 tri u đ, cu i n m th 5 là 200 tri u đ, n m th 6: 0 và cu i n m th 7 là 1.000 tri u đ.
T l chi t kh u c a d án là 6% n m.

0

6%

1

2

3

4

5

6

7

100

200

200

200

200

0

1.000

94,34
178,00
167,92
158,42
149,46
0,00
665,10
C ng: 1.413,24. tri u đ ng
Nh v y:
100
200
200
200
200
0
1000
PVA7 =
+
+
+
+
+
+
= 1434,24 tri u đ
1
2
3
4

5
6
(1.06)
(1.06)
(1.06)
(1.06)
(1.06)
(1.06)
(1.06) 7
Hay ta có:
PVA7 = 100.(PVA(6%,1) + 200.(PVA(6%,2) + 200.(PVA(6%,3) + 200.(PVA(6%,4) +
+200.(PVA(6%,5) + 0.(PVA(6%,6) + 1.000.(PVA(6%,7)
Tra b ng ta tìm đ

c PVA(i,n)

Ta c ng có PVA7 = 1.413,24 tri u.
T ng quát:
PVAn =

n

∑

t =1

20

⎛ 1 ⎞
CF t ⎜

⎟
⎝1+ i ⎠

t

(2.19)


Ch

ng II: Giá tr theo th i gian c a ti n

2.3.4. Giá tr hi n t i c a dòng ti n vô h n.
Trong th c t , các kho n thu nh p t m t d án đ u t nào đó có th là m t s h u h n.
i u đó có th do đ c đi m kinh t k thu t c a quá trình s n xu t kinh doanh, do tu i th c a s n
ph m.vv… nên bao gi ng i ta c ng ch d ki n kho n thu sau m t s n m h u h n. Tuy nhiên
khi đ u t mua c phi u c a m t công ty: V m t nguyên t c, thu nh p t l i t c c ph n là kho n
thu nh p v nh vi n, b i vì v n đ u t đã b vào công ty thì không th rút ra đ c. i u đó có
ngh a là n u công ty còn t n t i, c đông còn đ c h ng l i t c c ph n. Do v y vi c xác đ nh
giá tr hi n t i c a m t dòng ti n t vô h n là m t v n đ đ c đ t ra trong th c t .
T công th c (2.15) ta có :
n
1
2
⎡1
1 ⎤
PVFA(i,x) = ⎛⎜ 1 ⎞⎟ + ⎛⎜ 1 ⎞⎟ + .... + ⎛⎜ 1 ⎞⎟ = ⎢ −
n ⎥
⎜
⎟

⎜
⎟
⎜
⎟
⎣ i i (1 + i ) ⎦
⎝1+ i ⎠
⎝1+ i ⎠
⎝1+ i ⎠
Khi n ti n đ n +∞ thì h s 1/(1+i)n s ti n đ n 0 do đó:
1
PVFA (i, ∞) =
i

(2.20)

2.4 – MÔ HÌNH CHI T KH U DÒNG TI N
Mô hình chi t kh u dòng ti n (DCF- Discounted Cash Flows Model) đ c xây d ng d a
trên n n t ng c a khái ni m giá tr theo th i gian c a ti n và quan h gi a l i nhu n và r i ro. Mô
hình có th bi u di n d i d ng bi u th c toán h c nh sau:

PV =

n
CF0
CFn −1
CFn
CFt
CF1
CF2
....

+
+
+
+
+
=
∑
n −1
n
t
0
1
2
(1 + k )
(1 + k )
(1 + k )
(1 + k )
(1 + k )
t = 0 (1 + k )

Trong đó CFt là dòng ti n k v ng s có đ c trong t
chi t kh u dòng ti n v giá tr hi n t i, và n là s k h n.

(2.21)

ng lai, k là su t chi t kh u dùng đ

Mô hình DCF đ c ng d ng r ng rãi trong nhi u quy t đ nh tài chính doanh nghi p, đ c
bi t là quy t đ nh đ u t , c th nh :
-

nh giá tài s n, bao g m tài s n c đ nh h u hình và tài s n tài chính đ ra quy t đ nh
nêm mua hay bán nó.

-

Phân tích, đánh giá và ra quy t đ nh đ u t vào d án

-

Phân tính, đánh giá và quy t đ nh nên mua hay thuê tài s n c đ nh.
ng d ng mô hình DCF, các giám đ c tài chính c n chú ý th c hi n các b

-

cl

c sau đây:

ng chính xác dòng ti n qua cá k t 0 đ n n.

-

c l ng chính xác t su t chi t kh u k dùng đ làm c s xác đ nh giá tr hi n t i c a
dòng ti n th i đi m 0.

-

Tính PV ho c NPV

-

Ra quy t đ nh d a vào k t qu PV ho c NPV v a xác đ nh.

2.5. TÌM LÃI SU T TI N VAY.
Trong r t nhi u tr ng h p ng i qu n lý tài chính bi t rõ đ c dòng ti n d i d ng ng i
ta cho vay, ho c vay d i hình th c tr góp nh ng h không cho lãi su t. Do v y ng i qu n lý s
không có c s đ so sánh v i lãi su t trên th tr ng xem có nên vay hay không, c ng không th
so sánh v i lãi c a kho n vay này so v i kho n vay khác đ l a ch n ph ng án có l i h n. T

21


Ch

ng II: Giá tr theo th i gian c a ti n

nh ng đòi h i đó, trên c s c a giá tr hi n t i và giá tr t
su t.

ng lai ta có th tính toán đ tìm lãi

2.5.1. Tìm lãi su t theo n m.
a. Tìm lãi su t c a kho n ti n vay có th i h n b ng m t n m.
Ví d : B u đi n T nh mua m t TSC tr giá 10.000.000 đ nh ng vì B T nh g p khó kh n
v tài chính nên mu n n đ n cu i n m m i tr , và ng i bán yêu c u tr 11.200.000 đ. Yêu c u
tìm lãi su t c a kho n mua ch u.
Ta tìm lãi su t c a kho n mua ch u (kho n vay) nh sau:
FV = PV(1+i).
FV

FV
1+ i =
=>
−1
i=
(2. 22)
PV
PV
Thay FV = 11.200.000đ. PV = 10.000.000đ, ta có
11.200.000
i=
− 1 = 0,12 Hay i = 12%
10.000.000
b. Tìm lãi su t theo n m c a kho n ti n vay có th i h n vay l n h n 1 n m.
T công th c (2.3) FVn = PV(1+i)n.

FVn
FVn
(2. 23)
−1
và i = n
PV
PV
Ví d : B u đi n T nh vay c a ngân hàng m t kho n ti n 10.000.000đ sau 4 n m ph i tr
14.641.000đ. Tìm lãi xu t c a kho n vay này.
Ta có (1 + i ) =
n

T công th c (2.21) ta có:

14.641.000
FVn
− 1 = 0,1 = 10%
−1 = 4
PV
10.000.000
c. Tìm lãi su t khi mua tr góp.
i= n

các ph n trên khi có lãi su t và có lu ng ti n đ u ho c bi n thiên thì ta luôn tính đ c giá tr
t ng lai và giá tr hi n t i. Nh ng đây c n tìm lãi su t thì chúng ta ch tìm đ c trong đi u ki n
dòng ti n t đ u nh tr ng h p tính lãi su t c a m t kho n vay tr góp hay mua tr góp máy móc
thi t b , kho n ti n vay đ c hoàn tr vào nh ng th i đi m đ nh tr c v i s ti n b ng nhau.
Ta đã có công th c 2.16.
PVAn = CF . PVFA(i,n).
- N u bi t đ

c PVAn, CF và n thì hoàn toàn có th tính đ

c i.

Ví d : B u đi n T nh mua tr góp m t TSC giá 3.790,8 tri u đ. Ng i bán tr góp yêu c u
B T nh ph i tr cu i m i n m 1.000 tri u đ trong th i gian 5 n m. Tính lãi su t mua tr góp
trong tr ng h p này.
Ta có: PVAn = 3.790.000 tri u; CF = 1.000 tri u; n = 5
Thay vào ta đ

c:

3.790,8 = 1.000 . PVFA(i,5).

3.790,8
ö PVFA (i,5) =
= 3,7908
1.000

22