skkn một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học tin 11

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 2
--------------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Tên đề tài:

MỘT SỐ GIẢI PHÁP TẠO HỨNG THÚ CHO HỌC SINH
TRONG GIỜ HỌC MÔN TIN HỌC LỚP 11 Ở TRƯỜNG THPT

Người thực hiện: Trần Thị Hương
Đơn vị: Tổ Tin học
Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc môn: Tin học


Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

THANH HÓA NĂM 2013

Trang 2


Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
1. Về mặt lý luận
Một trong những tư tưởng đổi mới GD& ĐT hiện nay là tăng cường giáo dục
toàn diện cho học sinh cả về đạo đức và trí tuệ để bắt kịp và hội nhập quốc tế.

Điều đó được thể hiện rõ trong nghị quyết số 40/2000/QH 10 ngày 9/2/2000 của
Quốc Hội khoá X về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông với mục tiêu
“Xây dựng nội dung chương trình, phương pháp giáo dục, SGK phổ thông mới
nhằm nâng cao chất lượng toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng nhu cầu phát triển
nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hoá – hiện đại hoá đất Nước phù hợp với
thực tiễn và tiếp cận trình độ giáo dục phổ thông của các nước trong khu vực và
trên thế giới”. Luật giáo dục điều 24.2 đã ghi: “Phương pháp giáo dục phổ thông
phải phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc
điểm với từng lớp học, môn học. Bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ
năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm đem lại niềm vui,
hứng thú học tập cho học sinh”.
2. Về mặt thực tiễn
Hội nhập kinh tế quốc tế đòi hỏi về mặt con người khá toàn diện: Ngoài trình
độ chuyên môn đòi hỏi con người Việt Nam còn phải sử dụng thành thạo máy vi
tính, cập nhật công nghệ thông tin, nói thông thạo một số ngoại ngữ... Hiện nay
một số bộ phận thanh thiếu niên có dấu hiệu thờ ơ và thiếu nghiêm túc trong
việc học tin học, ngoại ngữ và cập nhật công nghệ thông tin dẫn đến trong quá
trình phát triển kém, trong quan hệ cộng đồng khó khăn, thiếu niềm tin trong
cuộc sống, ý chí hội nhập phát triển kém, không còn tính tự chủ dễ bị tụt hậu so
với xã hội.
Trong những năm gần đây, Tin Học được đưa vào trường THPT và một số
trường THCS trong phạm vi cả nước là một môn học bắt buộc. Khi mới làm
quen với Tin Học, học sinh tỏ ra rất hào hứng vì đây là một môn học khá mới
mẻ, hiện đại và mang tính thực tế cao. Tuy nhiên một thời gian sau, khi kiến
thức đã khó hơn thì học sinh lại có thái độ thờ ơ trong việc học cũng như vận
dụng tin học vào cuộc sống hằng ngày.

Trang 3

Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

3. Về cá nhân
Xuất phát từ lý luận thực tiễn và thực tế công tác 4 năm giảng dạy bộ môn
Tin Học ở trường THPT Hà Tông Huân tôi luôn đặt ra câu hỏi tại sao một môn
học có tính tư duy cao, mới mẽ, hấp dẫn vậy mà không thu hút được được học
sinh tiếp thu bài và vận dụng kiến thức vào cuộc sống. Song nguyên nhân chính
có lẽ là do quan niệm đây chỉ là môn học phụ không thi tốt nghiệp THPT, không
thi Đại Học nên đa số các em không chú ý đến cái hay và mặt tích cực trong bộ
môn này. Về phía giáo viên, mặt nào đó vẫn chưa có một phương pháp dạy học
thật sự phù hợp, chưa tạo được hứng thứ cho học sinh yêu thích bộ môn này. Đó
là lý do tại sao tôi chọn đề tài “MỘT SỐ GIẢI PHÁP TẠO HỨNG THÚ CHO
HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC MÔN TIN HỌC LỚP 11 Ở TRƯỜNG THPT”.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Đánh giá được thực trạng của công tác giáo dục môn tin học ở trường THPT
và phương pháp giảng dạy của giáo viên, thông qua đó đề ra biện pháp giáo dục
phù hợp có hiệu quả giúp cho các em hứng thú và hăng say hơn với môn Tin
học.
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
- Học sinh khối 11 trường THPT Yên Định 2;
- Chương trình Tin học 11;
- Ngôn ngữ lập trình Pascal.
IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
- Nghiên cứu một số vấn đề về cơ sở lý luận học môn Tin học;
- Tiến hành điều tra thực trạng của công tác học tập và giảng dạy, phân tích
nguyên nhân;
- Tìm ra những biện pháp liên quan đến công tác này để từ đó đề ra biện pháp
học tập và phương pháp dạy học tích cực trong giai đoạn hiện nay.
V. GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI:
Nghiên cứu về thực trạng học tập và phương pháp dạy học môn Tin Học ở

trường THPT Yên Định 2 – Thanh Hóa.

Trang 4


Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
1. Phương pháp nghiên cứu lý luận.
Trên cơ sở những kiến thức cơ bản bộ môn Tin Học THPT, phương pháp dạy
học và những quan điểm đường lối của Đảng, các văn bản của Bộ giáo dục và
Đào tạo về chuẩn kiến thức và phương pháp dạy học tích cực.
2. Phương pháp quan sát.
Nhìn nhận lại thực trạng của công tác giảng dạy bộ môn Tin Học và việc tiếp
thu bài của học sinh của trường THPT Yên Định 2 – Thanh Hóa trong năm học
2012-2013.
Đưa ra một số biện pháp về việc đổi mới công tác giảng dạy bộ môn Tin Học
cho học sinh của trường trong giai đoạn hiện nay.

Trang 5


Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

B. PHẦN NỘI DUNG
I. THỰC TRẠNG GIẢNG DẠY MÔN TIN HỌC
1. Kết quả khảo sát chất lượng
Từ thực tế giảng dạy tại trường THPT thuộc huyện Yên Định, trường Hà
Tông Huân (cũ). Tôi có ghi lại bảng khảo sát chất lượng giữa kì I năm học
2012 – 2013 như sau:

Lớp

Điểm >=8

Sĩ số

SL

TL%

Trên TB
SL

TL%

Dưới TB
SL

TL%

Điểm < 2.5
SL

TL%

11C8 42

4

9.5

11

26.3

12

28.5

15

35.7

11C11 37

2

5.4

10

27.1

11

29.7

14

37.8

Vì trong thời gian nghiên cứu tôi chỉ tham gia giảng dạy môn tin ở 2 lớp khối
11 nên nội dung nghiên cứu chủ yếu dựa trên tình hình học tập, đặc điểm tâm lí
học sinh mà tôi trực tiếp giảng dạy.
2. Một số đặc điểm thể hiện học sinh không hứng thú với môn học.
2.1. Không nắm được kiến thức cơ bản của một số môn như Toán, Tiếng
Anh… và vận dụng kiến thức đó vào môn Tin Học.
Như chúng ta đã biết kiến thức Tin Học 11 là về lập trình và các bài toán
tin học thường liên quan đến Toán Học. Nếu học sinh không nắm vững kiến
thức Toán thì sẽ rất khó để tư duy thuật toán trong Tin Học dẫn đến khả năng
viết chương trình gặp nhiều khó khăn. Ví dự như:
Viết chương trình tính: S = N! N được nhập từ bàn phím.
Một số học sinh thậm chí còn không biết N! là gì và bằng cái gì
Hay tìm UCLN của 2 số nguyên dương M, N. khi được hỏi thì một số em
không nhớ UCLN của 2 số nguyên dương là như thế nào.
Hoặc các từ khoá và các câu lệnh trong ngôn ngữ lập trình thường được viết
bằng Tiếng Anh. Nhưng một số từ cơ bản như while, else, read, write… nhưng
các vẫn không hiểu nghĩa của những từ này.

Trang 6


Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

2.2. Tiếp thu kiến thức chậm, không nắm được cú pháp và ý nghĩa của các
câu lệnh.
Nhìn chung đây là kiến thức cơ bản của Tin Học nhưng với một số học
sinh thường tiếp thu kiến thức này rất chậm hoặc chỉ học vẹt theo kiểu học thuộc
lòng còn đến khi vận dụng kiến thức đó vào thực hành làm bài tập thì rất khó
khăn đôi khi không thực hiện được. Ví dụ như viết chương trình tính:

S=1+2+3+…+N
(N là số nguyên dương được nhập từ bàn phím).
Ở đây tính tổng của N số nguyên liên tiếp trong phần khai báo ta chỉ cần khai
báo dữ liệu vào là biến N và sử dụng câu lệnh For - Do để viết như đoạn chương
trình sau:
S:= 0;
For i:= 1 to N do
S:= S+ i;
Nhưng hầu hết học sinh đều không biết vận dụng hoặc biết thì lại viết sai
S:= 0;
For i:= 1 to N do
S:= S+ 1;
Thậm chí nhiều học sinh còn nhớ lẫn lộn 2 câu lệnh lặp For – do và While –
do
S:= 0;
While i:=1 to N do
S:= S+ 1;
2.3. Năng lực tư duy yếu, kém:
Do kiến thức cơ bản của môn Tin Học có liên quan nhiều đến môn Toán
Học nên những học sinh học yếu môn Toán thì cũng đồng nghĩa với việc tư duy
viết chương trình môn Tin Học cũng rất kém. Đến lúc này việc áp dụng kiến

Trang 7


Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

thức Tin Học để làm bài tập thực hành gặp rất nhiều khó khăn, chỉ trông chờ vào
giáo viên giải bài trên lớp và chép vào vở.
Đơn giản như thuật toán:

S = 1+ 1/2 + 1/3 +…+1/ N ,N được nhập từ bàn phím
Tổng này khá tương tự như tổng trên nhưng hầu hết học sinh khó có thể
viết chính xác đoạn chương trình tính tổng bằng cách sử dụng vòng lặp For – do.
S : = 0;
For i : = 1 to N do
S : = S + 1/ i ;
Hoặc một số học sinh biết cách sử dụng vòng For nhưng viết câu lệnh sau
đó lại sai:
S:=0;
For i : = 1 to 1/N do
S: = S + i ;
2.4. Thao tác với máy tính chưa thành thạo hoặc biết sử dụng máy tính
quá ít.
Do điều kiện cơ sở vật chất vẫn chưa hoàn thiện nhiều trường học được
trang bị chỉ có một phòng máy với một số lượng rất hạn chế mà học sinh của
một lớp thì rất đông, hôm nào thực hành phải ghép 2 đến 3 em sử dụng một máy
nên việc thao tác trên máy là cực kỳ hạn chế. Một điều kiện khách quan khác đó
là đa số học sinh là con nông dân sống ở khu vực nông thôn nên việc có máy
tính tại nhà là rất ít. Mà việc được tiếp xúc với máy tính tại những nơi học tập lại
như thế nên dẫn đến về cơ bản đa số học sinh vẫn chưa thành thạo khi sử dụng
máy tính. Việc này sẽ phân cấp rõ rệt hai đối tượng học sinh, một số em gia đình
có điều kiện hơn đã trang bị được máy tính tại nhà sẽ sử dụng thành thạo và hiệu
quả hơn. Số còn lại là những học sinh thuộc diện gia đình khó khăn không có
điều kiện tiếp xúc nhiều với máy tính, khi thực hành sẽ gặp nhiều khó khăn,
lúng túng dẫn đến dễ chán nản, tự ti. Bộ phận này kỹ năng cơ bản về máy tính
yếu như thế thì việc áp dụng cho các em làm bài tập thực hành trên máy là rất
chậm và không ít khó khăn.
Trang 8

Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

2.5. Thái độ học tập thờ ơ, phương pháp học tập chưa tốt.
Nhiều em chưa tự giác học tập, chưa có động cơ học tập nên không chú ý
học tập. Nhiều em học các môn tự nhiên khá nhưng ngại học Tin Học. Tâm lí
chung của các em là sợ môn Tin vì nghĩ là nó rất khó. Hầu hết các em trong giờ
học thường thiếu sự tập chung không chú ý, có thái độ rất thụ động và thờ ơ
trong việc học. Trên lớp không chú ý về nhà lại không học bài cũ nên kiến thức
nắm rất hời hợt càng khó vận dụng lí thuyết để viết chương trình.
3. Nguyên nhân
Một trong những nguyên nhân khiến các em có thái độ e dè ngại học môn
Tin Học : Đó là một trong các bộ môn khoa học đòi hỏi người học phải có tính
tư duy cao, tính kiên trì nhẫn nại điều này không phải ai cũng có sẵn càng không
thể học vẹt, học tủ. Ngoài ra còn một số nguyên nhân khách quan sau:
3.1. Hoàn cảnh gia đình, điều kiện học tập khó khăn
Do hoàn cảnh gia đình khó khăn, học sinh phải làm việc nhà nhiều hoặc làm
thêm để kiếm sống nên không chú ý đến học tập.
Không chỉ đối với riêng môn Tin học mà còn nhiều môn khác. Sự quan tâm
của phụ huynh cũng ảnh hưởng đến việc học của học sinh. Nếu như trên lớp đã
không chịu tập chung nghe giảng về nhà không xem lại bài thì các em học sẽ
càng kém hơn, có suy nghĩ chán nản hơn và thiếu tích cực. Nhiều học sinh thuộc
diện khá giả nhưng do bố mẹ bận công việc nên không biết các em học hành như
thế nào? Lại có những học sinh vì hoàn cảnh gia đình khó khăn bố mẹ đều phải
đi làm ăn xa không ở bên cạnh để các em ở nhà tự xoay sở, vì tuổi còn nhỏ nên
các em không đủ ý thức để vươn lên bằng cách tự giác học tập mà chỉ đến lớp
cho có còn hầu như không có ý thức tiếp thu bài giảng.
3.2. Yếu tố tâm lý, xã hội.
Có lẽ do áp lực của các kì thi tốt nghiệp cũng như đại học nên hầu hết học
sinh chỉ coi trọng những môn trong các kì thi mà tỏ ra xem nhẹ các môn khác.
Nếu như môn Toán hay 1 số môn ngoài học trên lớp chính khoá các em còn

được học thêm và về nhà các em dành hết thời gian cho chúng vậy thì còn thời
gian nào các em dành cho Tin học.

Trang 9


Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

Sự phát triển bùng nổ của công nghệ thông tin cùng với internet, các dịch vụ
vui chơi, giải trí hấp dẫn lôi cuốn các em hơn là nhiệm vụ học tập nhất là các
môn học có tính tư duy cao như môn Tin học. Thực tế dạy học môn Tin ở
trường hiện nay cho thấy nhiều học sinh chán học, lười học và có khuynh hướng
ham chơi hơn ham học.
3.3. Nhiều giáo viên dạy Tin chưa có phương pháp phù hợp.
Chưa bao giờ chúng ta thấy báo chí và các phương tiện, diễn đàn trên mạng
nói nhiều về phương pháp dạy học như hiện nay. Nếu như trước đây giáo viên
thường sử dụng phương pháp dạy học truyền thống thì bây giờ phải sử dụng
nhiều phương pháp dạy học khác nhau trong một tiết dạy. Sự phát triển của xã
hội làm cho học sinh có nhiều điều kiện tiếp xúc với kiến thức của nhân loại
sinh động và hấp dẫn đặc biệt là mạng Internet. “Nếu như giáo viên chỉ biết bôi
đen kiến thức và dán vào học sinh thì sẽ không hiệu quả “ chính vì vậy mà hiệu
quả của quá trình dạy học tương đối phụ thuộc vào phong cách, phương pháp
truyền thụ của giáo viên.
3.4. Do đặc thù của môn học
Tâm lí một số học sinh ham chơi vẫn nghĩ học Tin là được giải trí ,chơi điện
tử nhưng thực ra đối với Tin học 11 đòi hỏi học sinh phải tư duy rất nhiều. Phải
vận dụng kiến thức nhiều môn học để viết chương trình. Thậm chí khi các em đã
có thuật toán đúng nhưng khi bắt tay vào viết chương trình vẫn gặp khá nhiều
khó khăn. Hoặc khi đã viết xong chương trình nhưng không chạy được với các
bộ test thì đòi hỏi học sinh phải kiểm tra và sữa lại. Nên đôi khi hay gây tâm lí

chán nản đối với học sinh.
II. MỘT SỐ GIẢI PHÁP TẠO HỨNG THÚ CHO HỌC SINH
Học sinh không có hứng thú với môn học là một tồn tại khách quan, một
phần do giáo viên chưa có phương pháp dạy học phù hợp chưa quan tâm tới suy
nghĩ, thái độ của học sinh. Một phần là học sinh lười học, không chịu học dẫn
đến ngày càng tụt hậu so với yêu cầu chung của học sinh.
Nếu giáo viên không sớm nhận ra hiện tượng này thì nhận thức của học sinh
ngày càng thụ động trong việc tiếp thu kiến thức dẫn đến các em không đáp ứng
được chuẩn kiến thức của môn học và những kĩ năng cơ bản. Không cần kể

Trang 10


Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

nguyên nhân do đâu, cần phải làm sao để học sinh có thể hứng thú với môn học.
Chủ động tiếp thu kiến thức, tăng khả năng tự học đáp ứng được yêu cầu của xã
hội đối với con người trong xã hội ngày nay.
Để tạo cho học sinh một niềm hứng khởi với môn học tôi đưa ra một số giải
pháp khắc phục tình trạng trên.
1. Tạo tâm lí thoải mái cho học sinh
Một trong những yếu tố khiến các em không có hứng thú khi tiếp xúc với bộ
môn này là do giáo viên tạo áp lực cho học sinh. Một số giáo viên luôn đòi hỏi
cao đối với những học sinh nhưng không tìm hiểu xem liệu học sinh có thể đáp
ứng được những yêu cầu đó không. Chính vì vậy mà ngay từ khi tiếp xúc với
các em tôi đã tạo cho các em tâm lí thoải mái, sự thân thiện, chân thành tin cậy
trong các hoạt động dạy và học.
Làm sao để cho học sinh thấy được đối với mỗi học sinh khi ngồi trên ghế
nhà trường chúng ta phải thật sự nỗ lực để tiếp thu những kiến thức phổ thông
sau này có thể học cao hơn hoặc áp dụng vào thực tế, chứ không phải học chỉ để

vượt qua các kì thi mà những kiến thức này lại xem nhẹ.
Trong quá trình dạy giáo viên phải có thái độ nhẹ nhàng khi các học sinh mắc
khuyết điểm, cư xử khéo léo với các em, xử lí tốt các tình huống sư phạm.
Việc đánh giá nhận xét phải công bằng, khách quan và công tâm, công khai
kết quả trong các giờ kiểm tra và nhận xét bài làm của học sinh. Không nên
đánh giá quá thấp sẽ làm cho học sinh chán nản, nên tạo cho học sinh một niềm
tin khi học môn này.
Phải có kiến thức vững vàng để giải đáp thắc mắc một cách thuyết phục,
khuyến khích các em mạnh dạn hỏi bài khi chưa hiểu.
Xây dựng cho các em thói quen học tập tích cực, động viên kịp thời những
học sinh tiến bộ, cung cấp cho các em phương pháp học tập đúng đắn, khuyến
khích các em không ngừng cố gắng, tạo điều kiện để mọi học sinh trong lớp đều
có cơ hội phát biểu trong giờ học.

Trang 11


Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

2. Tăng cường sử dụng phương tiện dạy học, thực hành.
Có thể nói phương tiện dạy học góp phần quan trọng và quyết định đến hiệu
quả của tiết học. Nếu như không có phương tiện dạy học thì giáo viên phải làm
việc nhiều nhưng kiến thức học sinh thu được lại rất ít. Đặc biệt đối với bộ môn
Tin nếu như không có phương tiện dạy học thì tiết học lại càng nhàm chán.
Nếu như đối với bài 7: Các thủ tục chuẩn vào ra đơn giản.
Giáo viên dạy theo phương pháp thông thường thì học sinh sẽ không nhớ và
không hiểu việc nhập dữ liệu từ bàn phím và đưa dữ liệu ra màn hình như thế
nào. Nhưng nếu như giáo viên sử dụng một chương trình pascal đơn giản và
minh họa cho học sinh thì học sinh sẽ hiểu và nhớ lâu hơn.
Đối với bài 8 giáo viên kết hợp máy tính và máy chiếu để hướng dẫn học

sinh các bước để soạn thảo, dịch, thực hiện và hiệu chỉnh chương trình sẽ giúp
học sinh nắm vững hơn.
Có thể nói giờ học thực hành khá quan trọng với bộ môn Tin Học. Nếu như
giáo viên chỉ dạy lí thuyết mà không chú trọng đến thực hành thì sẽ không khắc
sâu được kiến thức cho học sinh đồng thời học sinh không biết được những lỗi
mà mình mắc trong quá trình viết chương trình. Đối với học sinh vì hầu hết đều
ít tiếp xúc với máy tính nên các em rất háo hức mong chờ tiết thực hành nên nếu
như giáo viên thường xuyên cho các em thực hành trong giờ dạy cũng như giờ
thực hành thì học sinh sẽ rất hào hứng trong giờ học.
Để giờ thực hành đạt hiệu quả thì cần có sự chuẩn bị thật tốt:
Đối với giáo viên: Cần chuẩn bị thật kĩ tiến trình bài thực hành, lựa chọn nội
dung phù hợp với từng lớp. Giáo viên có thể lựa chọn các chương trình đơn giản
đã viết trên lớp làm nội dung buổi thực hành sau đó có thể thực hành thêm nội
dung trong sách giáo khoa vì có những lớp kiến thức của các em khá kém các
em không nắm bắt được hết nội dung trong sách giáo khoa của tiết đó.
Đối với học sinh: Cần nghiên cứu trước nội dung buổi thực hành và phải
mang đầy đủ sách vở cần thiết tránh hiện tượng không nắm được trước nội dung
sẽ không chủ động trong quá trình thực hành.
Trong buổi thực hành giáo viên có thể hướng dẫn trước một số công việc trên
máy chiếu trong phòng thực hành để học sinh quan sát sau đó để các em tự thực
Trang 12


Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

hành. Giáo viên cần phải thường xuyên quan sát trong phòng máy vì rất nhiều
em tranh thủ chơi điện tử hoặc thực hành không đúng nội dung mà giáo viên yêu
cầu.
3. Sử dụng bài giảng điện tử, minh hoạ từ thực tế.
Với sự phát triển của khoa học kĩ thuật và bùng nổ công nghệ thông tin làm

cho tất cả các lĩnh vực đều ảnh hưởng trong đó có giáo dục. Nếu như trước đây
hoạt động dạy và học chủ yếu theo phương pháp truyền thống và kiến thức mà
học sinh thu nhận được chủ yếu là từ giáo viên thông qua phương tiện truyền tải
chính là sách giáo khoa thì giờ đây trong giờ học học sinh không phải nhàm
chán chỉ với riêng cuốn sách giáo khoa mà còn rất nhiều phương tiện khác
truyền tải thông tin hay và hấp dẫn trong đó có bài giảng điện tử của giáo viên.
Trong mỗi tiết học nếu như giáo viên sử dụng hợp lí bài giảng điện tử thì sẽ
đạt hiệu quả rất cao. Giáo viên không phải làm việc nhiều nhưng lại kích thích
sự hứng thú tiếp thu bài giảng ở học sinh.
Trong chương trình Tin Học 11 sử dụng rất nhiều thuật toán cơ bản ở lớp 10,
tuy nhiên do học từ đầu năm lớp 10 nên hầu như học sinh không nắm được
chính vì vậy việc ôn tập và củng cố những thuật toán này khá quan trọng đối với
học sinh. Nếu như chúng ta chỉ ôn tập theo phương pháp truyền thống thì sẽ
không đạt được kết quả như mong muốn. Hiện nay trên mạng Internet có rất
nhiều tài liệu liên quan đến vấn đề này như minh họa thuật toán rất sinh động và
hấp dẫn nếu như giáo viên tích hợp trong bài giảng điện tử thì việc ôn tập lại
những kiến thức này cho học sinh không có gì quá khó khăn.
Một trong những vấn đề quan trọng để tạo ra thuật toán đó chính là ý tưởng.
Nếu như chúng ta không có ý tưởng nhìn nhận vấn đề đúng đắn thì không thể
tạo ra thuật toán chính xác. Một trong những phương pháp để truyền đạt lại ý
tưởng thuật toán cho học sinh đó là liên hệ gần gũi từ thực tế giúp học sinh hiểu
rõ vấn đề và nhớ lâu.
Ví dụ: hoán đổi giá trị 2 biến x, y cho nhau.
Ban đầu học sinh có thể chưa hiểu rõ công việc trên là như thế nào. Nhưng
nếu như giáo viên đưa ra ý tưởng: Hãy hình dung chúng ta có 2 chiếc cốc 1

Trang 13


Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

chiếc cốc đựng rượu và 1 chiếc cốc đựng nước làm sao để chiếc cốc đựng nước
ban đầu sẽ đựng rượu còn chiếc cốc đựng rượu sẽ đựng nước.
Học sinh sẽ nghỉ ngay ra muốn làm được công việc trên chúng ta chỉ có thể
sử dụng thêm chiếc cốc thứ 3 đóng vai trò là biến trung gian t trong đoạn
chương trình sau:
t:= x;
x:= y;
y:= t;
Ví dụ: Tìm số lớn nhất trong 3 số a,b,c.
Học sinh sẽ rất khó khăn trong việc đưa ra ý tưởng đúng cho thuật toán . Bây
giờ hãy đặt ra vấn đề này cho học sinh: Chúng ta hãy đưa ra cách tìm bạn cao
nhất trong 1 bàn có 3 người. Có thể học sinh sẽ đưa ra nhiều cách trong đó có 1
cách là so sánh 2 bạn ban đầu tìm người cao hơn sau đó sẽ so sánh người cao
hơn với người thứ 3 sẽ tìm được người cao nhất đó chính là tư tưởng của thuật
toán trên học sinh sẽ nhanh chóng hiểu ra vấn đề và nhớ kĩ.
Var a,b,c, max : real;
Begin
If a> b then max: = a
Else max := b;
If max< c then max: = c;
Write( ‘so lon nhat la:’ ,max)
End.
Việc giáo viên sử dụng những liên hệ gần gũi từ thực tế này giúp cho quá
trình dạy và học diễn ra một cách sôi nổi và hấp dẫn giúp học sinh chủ động
nắm vững kiến thức.
4. Chú trọng đến dạy tư duy thuật toán cho học sinh
Có thể nói mục tiêu chính của môn Tin học 11 không phải là dạy một ngôn
ngữ lập trình cụ thể. Ngôn ngữ lập trình pascal được sử dụng như là công cụ để
chuyển tải kiến thức văn hoá phổ thông về lập trình, về ngôn ngữ lập trình bậc

Trang 14


Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

cao cũng như để rèn luyên kĩ năng lập trình. Trong phạm vi văn hoá tin học phổ
thông, lập trình để giải bài toán trên máy tính được hiểu theo nghĩa chuyển đổi
thuật toán đã có sang chương trình viết trên ngôn ngữ lập trình bậc cao. Do đó ở
lớp 10 đã có sẵn một số thuật toán trình bày khá kĩ, nên lớp 11 coi trọng việc cài
đặt chương trình cho hầu hết các thuật toán đó. Cần đảm bảo tính kế thừa, liên
thông môn Tin học của 2 lớp 10 và 11. Tạo điều kiện cho học sinh ôn lại, ghi
nhớ lâu dài một số thuật toán căn bản, đặc trưng trong Tin học như sắp xếp và
tìm kiếm.
Ngôn ngữ lập trình pascal chỉ là ngôn ngữ để chuyển tải thuật toán nên giáo
viên không nên quá đi sâu vào ngôn ngữ này mà chủ yếu vẫn là truyền đạt thuật
toán cho học sinh. Đối với mỗi bài tập nào đó giáo viên cần phải yêu cầu học
sinh đưa ra ý tưởng sau đó đến thuật toán, nên khuyến khích học sinh đưa ra
nhiều ý tưởng và thuật toán khác nhau. Sau đó sẽ phân tích để tìm thuật toán tối
ưu.
Ví dụ như trong Sách giáo khoa Tin học 11 có bài tập
Lập trình để giải bài toán cổ sau:
Vừa gà vừa chó.
Bó lại cho tròn.
Ba mươi sáu con.
Một trăm chân chẵn.
Hỏi có bao nhiêu con mỗi loại
Đối với bài toán trên chúng ta có thể có rất nhiều thuật toán tương ứng với
nhiều chương trình khác nhau.
Chương trình 1:
Var cho, ga : byte;

Begin
Cho:= 1 to 36 do
Ga := 1 to 36 do
If cho* 4 + ga*2 =100 then write(‘cho=’, cho :3, ‘ga=’, ga);
Trang 15


Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

End.
Chương trình 2:
Var cho: byte;
Begin
Cho:= 1 to 36 do
If cho*4 + (36 – cho) *2 =100 then write(‘cho=’ ,cho: 4, ‘ga=’,36- cho);
End.
Chương trình 3:
Var cho: byte;
Begin
For cho: = 1 to 24 do
If cho*4 +(36-cho)* 2= 100 then write(‘cho=’ ,cho: 4, ‘ga=’,36-cho);
End.
Giáo viên sẽ yêu cầu học sinh đi phân tích xem thuật toán nào là tối ưu nhất.
Trong quá trình phân tích sẽ lôi cuốn học sinh vào tiết học một cách sôi nổi và
hào hứng. Khi đi tìm một ý tưởng, thuật toán cho một bài toán nào đó học sinh
không chỉ ôn tập và rèn luyện kiến thức môn Tin học mà còn là vận dụng và
tổng hợp kiến thức môn Toán và rất nhiều môn học khác nhau và trong thực tế
cuộc sống hằng ngày. Tại sao mà biến (cho<= 24) trong chương trình 3 ,vì tối đa
là 100 chân mà chó có 4 chân nên tối đa là 25 con chó mà trong đó có cả gà nên
tối đa chỉ có 24 con chó. Trong giờ học giáo viên nên khuyến khích học sinh

đưa ra các thuật toán có thể có. Tuỳ từng đối tượng học sinh mà có thể tăng độ
khó của thuật toán.
Trong chương trình Tin Học của chúng ta có 2 loại câu lệnh lặp đó là For do và While - do giáo viên có thể yêu cầu học sinh chuyển đổi qua lại giữa 2 loại
câu lệnh trên. Ví dụ trên chúng ta đã sử dụng For – do vậy có thể sử dụng While
– do không, nếu được hãy cài đặt bằng while – do. Đến đây không chỉ đòi hỏi
học sinh phải nhớ từng loại câu lệnh mà nó còn đòi hỏi sự tư duy của học sinh vì
tuỳ từng bài toán mới có thể chuyển đổi chứ không phải bài nào cũng có thể.

Trang 16


Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

5. Tích cực hoá hoạt động nhóm.
Phương pháp dạy học theo nhóm là một trong những phương pháp dạy học
mới. Phương pháp này tỏ ra khá nhiều ưu điểm:
Làm việc theo nhóm cho phép tất cả các thành viên trong nhóm giải quyết 1
cam kết làm việc được mô tả rõ ràng, không được giáo viên dẫn dắt trực tiếp mà
chỉ nhờ vào sự kết hợp chặt chẽ và phân công công việc trong nhóm nhỏ.
Phương pháp này thích hợp cho việc thảo luận nhóm, đưa ra những cách
thức giải quyết đầy tính sáng tạo, kích thích sự hợp tác của các thành viên trong
nhóm cùng tham gia vào việc giải quyết 1 vấn đề. Làm việc theo nhóm thoả mãn
nhu cầu học tập của cá nhân, người học có thể đưa ra những giải pháp, cách biểu
đạt riêng cho vấn đề nào đó. Nếu trong phương pháp thuyết trình người học chỉ
có thể trao đổi với nhau rất ít thì làm việc theo nhóm các thành viên tham gia có
cơ hội đưa ra quan điểm của mình đối với chủ đề thảo luận, mặt khác ở đó cũng
đòi hỏi tăng cường tư duy độc lập và trao đổi lẫn nhau trong nhóm.
Trong khi thực hiện phương pháp làm việc theo nhóm, giáo viên đóng vai trò
là người chuyển giao kiến thức và hiểu biết, chuẩn bị, tổ chức, theo dõi việc thực
hiện và đánh giá tổng kết kết quả làm việc của các nhóm. Như vậy công việc của

giáo viên trong làm việc theo nhóm là không bao giờ thừa, trái lại đó là sự cần
thiết để giúp các nhóm đạt được kết quả trong việc tìm ra giải pháp, câu trả lời
trong việc giải quyết vấn đề được đưa ra.
Để thực hiện được phương pháp này giáo viên cần lập kế hoạch bài dạy cụ
thể và chi tiết. Dự kiến cách chia nhóm, số lượng nhóm, nhiệm vụ và thời gian
thảo luận trình bày. Thiết kế bài giảng cần chuẩn bị hệ thống câu hỏi, nhằm
khuyến khích học sinh tích cực, hào hứng suy nghĩ ở mức độ cao và sâu hơn.
Đặt biệt đối với môn Tin Học việc chia nhóm để thực hiện khá dễ dàng. Vì
mỗi nhóm có thể viết 1 chương trình con nhỏ hay một đoạn của chương trình lớn
sau đó ghép tất cả các nhóm thành một chương trình lớn. Hoặc chúng ta có thể
để cho mỗi nhóm tiến hành 1 công đoạn trong công việc lập trình trên máy tính
như: ý tưởng, viết chương trình, hiệu chỉnh, chạy các bộ test.

Trang 17


Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

6. Kết quả đạt được.
Bằng việc áp dụng các giải pháp để tạo hứng thú cho học sinh đã trình bày
trên đây, kết hợp với phương pháp dạy học mới, cùng với sự nỗ lực của thầy và
trò, chất lượng môn Tin của các lớp 11C8, 11C11 ở trường THPT Hà Tông
Huân (cũ) chuyển biến khả quan.
Điểm tổng kết môn Tin học kì 1 năm học 2012 - 2013
Lớp

Điểm >=8

Sĩ số

SL

TL%

Trên TB
SL

Dưới TB

TL%

SL

Điểm < 2.5

TL%

SL

TL%

11C8

42

12

28.6

25

59.5

5

11.9

0

0

11C11

37

5

13.5

25

67.6

7

18.9

0

0

Trong những học kì vừa qua đa số học sinh đã có những tiến bộ rõ rệt, các
em đã tự tin làm bài, mạnh dạn phát biểu ý kiến phát biểu và quan trọng nhất là
thái độ của các em, tôi thấy trong ánh mắt của các em hiện lên niềm vui, phấn
khởi vì đã chủ động tiếp thu bài giảng một cách say mê. Đó cũng là niềm hạnh
phúc không nhỏ của giáo viên.
III. MỘT SỐ Ý KIẾN ĐỀ XUẤT
Với đối tượng học sinh và cách nhìn nhận của các em về môn học nên sự
chuyển tải kiến thức không phải là vấn đề đơn giản. Do vậy cần phải có thời
gian và phải vận dụng linh hoạt, thường xuyên, kiên trì và cần phải có nhiều tài
liệu tham khảo.
Tạo hứng thú cho học sinh là vấn đề quan trọng vì nó ảnh hưởng đến quá
trình tiếp thu và vận dụng kiến thức. Nên giáo viên cần phải thường xuyên trao
đổi với đồng nghiệp để có thể tham khảo thêm các phương pháp mới. Giáo viên
cần có sự chủ động, có kế hoạch trong từng ngày, từng giờ lên lớp.
Phong trào viết sáng kiến kinh nghiệm trong trường học là một phong trào
có tác dụng tốt, rất có ý nghĩa, đặc biệt trong xu thế thời đại đang cần sự sáng
tạo, chủ động, tích cực trên mọi lĩnh vực công tác hiện nay. Vì vậy tôi mạnh dạn
mong muốn sở giáo dục đào tạo và cấp trên duy trì phong trào này, khích lệ
động viên các tập thể cá nhân có những sáng kiến hiện hữu tích cực, có hình
thức phổ biến, trao đổi về các sáng kiến hay tới đông đảo giáo viên.

Trang 18


Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin học 11 ở Trường THPT

C. PHẦN KẾT LUẬN
Với mục đích khắc phục tình trạng học sinh thụ động trong việc tiếp thu kiến
thức, chưa có mục đích và phương pháp học tập đúng đắn, để tạo hứng thú cho

học sinh tôi đã áp dụng các giải pháp nêu trên vì vậy mức độ mong muốn đạt
được ở các em học sinh:
Về mặt nhận thức: Các em cần nhận thức được là học tập để làm gì và phải
học tập như thế nào để nắm được kiến thức cơ bản.
Về mặt hành động: Các em chú ý đến bài giảng, tham gia hăng say vào các
hoạt động dạy và học do giáo viên đề ra.
Do điều kiện công tác và do năng lực của học sinh hạn chế nên tôi mới áp
dụng giải pháp này ở trường THPT Hà Tông Huân (cũ) học kì I năm học 2012 –
2013. Nhưng tôi tin rằng với các giải pháp trên sẽ khắc phục được tình trạng học
sinh thờ ơ với môn học hiện đại này.
Với khả năng nghiên cứu và kinh nghiệm còn nhiều hạn chế, tôi rất mong
nhận được sự quan tâm đóng góp ý kiến của tổ chuyên môn, sự góp ý của đồng
nghiệp để giải pháp được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn.
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến do tôi nghiên cứu và viết ra trong quá
trình giảng dạy từ thực tế.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Xác nhận của thủ trưởng
đơn vị

Thanh Hóa, ngày 15 tháng 05 năm 2013
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác
(Ký và ghi rõ họ tên)

Trần Thị Hương

Trang 19


Một số giải pháp tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học Tin Học lớp 11 ở trường THPT

MỤC LỤC

Trang 19