giáo trình kỹ thuật quấn dây động cơ motor

Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
---------------------------------------------------------------------------------------LỜI NÓI ĐẦU
Trong đà phát triển và tiến bộ của khoa học kỹ thuật, rất nhiều
thành tựu mới được áp dụng vào lĩnh vực công nghiệp như kỹ thuật điện
tử, tự động hóa, kỹ thuật số … Ở nước ta đã và đang nhập khá nhiều máy
móc thiết bị rất hiện đại nhằm phục vụ cho quá trình phát triển và hiện
đại hóa của đất nước. Do đó đòi hỏi quá trình đào tạo cần có những
giáo trình mới để trang bị những kiến thức cho sinh viên- học sinh, nhằm
bắt kịp với thực tế của xã hội trong hiện tại và những năm sau này.
Từ những nhu cầu đó, giáo trình “Thực hành kỹ thuật quấn dây ”
này được biên soạn, làm tài liệu học tập cho học sinh – sinh viên bậc cao
đẳng và trung cấp ngành điện công nghiệp và tự động hóa của Trường
Cao Đẳng Nghề Số 8 – BQP.
Nội dung giáo trình gồm 5 phần:
Phần 1 : Quấn dây máy biến áp
Phần 2 : Quấn dây quạt trần
Phần 3 : Quấn dây quạt bàn
Phần 4 : Quấn dây động cơ KĐB một pha
Phần 5 : Quấn dây động cơ KĐB ba pha
Trong quá trình biên soạn giáo trình chắc chắn còn nhiều thiếu sót. Vì
vậy tác giả rất mong được sự đóng góp ý kiến của các bạn đọc để giáo trình
được hoàn thiện hơn.
TRƯỜNG CAO ĐẲNG

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 1


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
---------------------------------------------------------------------------------------Biên Soạn :

HÀNG KHẮC PHỤC

GIÀO TRÌNH
Dùng cho các lớp cao đẳng nghề điện
Tài liệu tham khảo
Bình Dương năm 2015
NỘI DUNG

Phần 1 - Quấn dây máy biến áp
Phần 2 - Quấn dây quạt trần
Phần 3 - Quấn dây quạt bàn
Phần 4 - Quấn dây động cơ KĐB một pha
Phần 5 - Quấn dây động cơ KĐB ba pha

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 2


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
----------------------------------------------------------------------------------------

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 3


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
----------------------------------------------------------------------------------------

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 4

Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
---------------------------------------------------------------------------------------MỤC LỤC
Tên bài
TRANG
Lời nói đầu
1
Phần mở đầu
Phần 1 - Quấn dây máy biến áp
Phần 2 - Quấn dây quạt trần
Phần 3 - Quấn dây quạt bàn
Phần 4 - Quấn dây động cơ KĐB một pha
Phần 5 - Quấn dây động cơ KĐB ba pha

2
16
32
38
44
78

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 5


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
---------------------------------------------------------------------------------------TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Công nghệ chế tạo Máy điện và Máy biến áp, Nguyễn Đức Sỹ, NXB
Giáo dục, Hà Nội - 1995.

2. Máy điện 1, 2 ,Vũ Gia Hanh - Trần Khánh Hà - Phan Tử Thụ - Nguyễn
Văn Sáu, NXB Khoa học và Kỹ thuật , Hà Nội - 2001.
3. Tính toán sửa chữa các loại Máy điện quay và Máy biến áp - tập 1, 2,
Nguyễn Trọng Thắng - Nguyễn Thế Kiệt, NXB Giáo dục, Hà Nội 1993.
4. Công nghệ chế tạo và tính toán sửa chữa Máy điện - tập 3, Nguyễn
Trọng Thắng - Nguyễn Thế Kiệt, NXB Giáo dục, Hà Nội - 1993.
5. Kỹ thuật quấn dây, Minh Trí, NXB Đà Nẵng, năm 2000.
6. Quấn dây sử dụng và Sửa chữa Động cơ điện xoay chiều thông dụng,
Nguyễn Xuân Phú - Tô Đằng, NXB Khoa học và Kỹ thuật , Hà Nội 1989.
7. Sổ tay thợ Sửa chữa, vận hành máy điện , A.S. KOKREP, Phan Đoài
Bắc dịch, NXB Công nhân kỹ thuật, năm 1993.
8. Sổ tay thợ điện trẻ, A.M. VISTÔC, M.B. DÊVIN, E.P. PARINI, Bạch
Quang Văn dịch, NXB Công nhân kỹ thuật, năm 1981.

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 6


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
----------------------------------------------------------------------------------------

MỞ ĐẦU
Mục đích thực hành quấn dây máy điện:
- Thực hành quấn dây máy điện để tăng thêm kiến thức và tay nghề cho
học viên , giúp cho học viên nắm được các bước thao tác sửa chữa một máy
điện.
- Trong phạm vi môn học thực hành máy điện bao gồm phần quấn dây
trên một số mẫu máy, phần thí nghiệm và kiểm tra. Mục đích giúp học viên
nắm được những vấn đề sau:
+ Củng cố thêm về kiến thức lý thuyết, đồng thời dùng lý thuyết phân tích

những vấn đề thực tế.
+ Biết cách tiến hành các thí nghiệm thông thường về máy điện, sử dụng
các loại dụng cụ đo như Đồng hồ vạn năng…….
+ Biết cách quấn dây mới và kiểm tra một động cơ điện sau khi sửa chữa.
+ Bồi dưỡng các đức tính của một công nhân kỹ thuật là : thận trọng, tuân
theo các quy trình thao tác.
+ Bồi dưỡng khả năng công tác độc lập, luyện tập các cách quan sát, phát
hiện các hiện tượng, phân tích và nhận xét để tạo ra điều kiện tốt cho công
tác sửa chữa sau này .
Các bước chuẩn bị:
- Trước khi thực hiện học viên phải biết cách sử dụng một số thiết bị và
các bước tiến hành.
- Khi chuẩn bị một bài thực hành học viên phải đọc kỹ phần hướng dẫn lý
thuyết ban đầu, nắm được các vấn đề sau:
+ Mục đích thực hành.
Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 7


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
---------------------------------------------------------------------------------------+ Sơ đồ mạch (sơ đồ dây quấn )
+ Trình tự thực hiện.
+ Những điều cần chú ý trong quá trình thực hành
- Mỗi nhóm thực hiện bầu ra một nhóm trưởng, chịu trách nhiệm chung về
thiết bị, đồ nghề, vệ sinh, tài liệu …..vv.
Phương pháp tiến hành:
- Học viên phải tìm hiểu nguồn điện mà mình sử dụng, các dụng cụ làm
và dụng cụ đo.
- Theo sơ đồ nguyên lý của từng bài thực hành mà thực hiện.
- Chỉ khi giáo viên hướng dẫn kiểm tra và cho phép thử điện thì mới được

thử.
- Khi thực hành cần tiến hành theo trình tự.
- Khi thực hành không được làm ồn ào.
- Sau khi là xong giáo viên thu lại sản phẩm và chấm điểm .
Nội quy thực tập:
- Bảo vệ: khi vào thực hành học viên phải ăn mặc theo đúng quy định của
nhà trường và đeo bảng tên. Mỗi học viên đều có trách nhiệm kiểm tra người
lạ mặt vào phòng thực tập. Và cấm hút thuốc lá trong phòng thực tập
- Thực tập:
+ Tuyệt đối phục tùng sự hướng dẫn của giáo viên.
+ Trước khi thực tập học viên phải nắm vững đực mục đích, yêu cầu, nội
dung của buổi thực hành. Học viên không được phép thử nghiệm khi không
được phép của giáo viên hướng dẫn.
+ Trong phòng học thực tập các thiết bị không biết tuyệt đối không được sử
dụng, nếu cần thứ gì thì hỏi giáo viên hướng dẫn.
+ Khi làm xong phải bàn giao thiết bị, dụng cụ cho giáo viên hướng dẫn
đầy đủ. Nếu làm hư hỏng hoặc đổ vỡ, mất mát phải lập biên bản tại chỗ và
tuỳ theo mức độ phê bình, kiểm điểm hoặc bồi thường.
Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 8


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
---------------------------------------------------------------------------------------Trật tự vệ sinh:
- Khi thực hành phải trật tự, không cười đùa ca hát.
- Hết sức tiết kiệm các loại nguyên liệu, điện …...vv
- Giữ vệ sinh chung phòng học, quét dọn sau mỗi buổi thực tập.
- Khi thực tập xong phải để các thiết bị, dụng cụ vào vị trí gọn gàng và
bàn giao cho giáo viên hướng dẫn kiểm tra lại mới được ra về.
- Tất cả học viên thực tập phải thực hiện nghiêm nội quy này.

SỬ DỤNG ĐỒNG HỒ ĐO

Giới thiệu về đồng hồ vạn năng ( VOM)

Đồng hồ vạn năng ( VOM ) là thiết bị đo không thể thiếu được với bất kỳ
một sinh viên điện công nghiệp, điện tử nào, đồng hồ vạn năng có các chức
năng chính là Đo điện trở, đo điện áp DC, đo điện áp AC và đo dòng điện.

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 9


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
---------------------------------------------------------------------------------------Ưu điểm của đồng hồ là đo nhanh, kiểm tra được nhiều loại linh kiện,
thấy được sự phóng nạp của tụ điện , tuy nhiên đồng hồ này có hạn chế về độ
chính xác và có trở kháng thấp khoảng 20K/Vol do vây khi đo vào các mạch cho
dòng thấp chúng bị sụt áp.
Hướng dẫn đo điện áp xoay chiều.

Sử dụng đồng hồ vạn năng đo áp AC
Khi đo điện áp xoay chiều ta chuyển thang đo về các thang AC, để thang AC
cao hơn điện áp cần đo một nấc, Ví dụ nếu đo điện áp AC220V ta để thang AC
250V, nếu ta để thang thấp hơn điện áp cần đo thì đồng hồ báo kịch kim, nếu để
thanh quá cao thì kim báo thiếu chính xác.
* Chú ý :
Tuyết đối không để thang đo điện trở hay thang đo dòng điện khi đo vào điện
áp xoay chiều => Nếu nhầm đồng hồ sẽ bị hỏng ngay lập tức !
Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 10

Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
----------------------------------------------------------------------------------------

Để nhầm thang đo dòng điện, đo vào
nguồn AC => sẽ hỏng đồng hồ

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 11


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
---------------------------------------------------------------------------------------Để nhầm thang đo điện trở, đo vào nguồn AC
=> sẽ hỏng các điện trở trong đồng hồ
* Nếu để thang đo áp DC mà đo vào nguồn AC thì kim đồng hồ không báo ,
nhưng đồng hồ không ảnh hưởng .

Để thang DC đo áp AC đồng hồ không lên kim
tuy nhiên đồng hồ không hỏng
Hướng dẫn đo điện áp một chiều DC bằng đồng hồ vạn năng.
Khi đo điện áp một chiều DC, ta nhớ chuyển thang đo về thang DC, khi
đo ta đặt que đỏ vào cực dương (+) nguồn, que đen vào cực âm (-) nguồn, để
thang đo cao hơn điện áp cần đo một nấc. Ví dụ nếu đo áp DC 110V ta để thang
DC 250V, trường hợp để thang đo thấp hơn điện áp cần đo => kim báo kịch
kim, trường hợp để thang quá cao => kim báo thiếu chính xác.

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 12

Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
----------------------------------------------------------------------------------------

Dùng đồng hồ vạn năng đo điện áp một chiều DC
* Trường hợp để sai thang đo :
Nếu ta để sai thang đo, đo áp một chiều nhưng ta để đồng hồ thang xoay chiều
thì đồng hồ sẽ báo sai, thông thường giá trị báo sai cao gấp 2 lần giá trị thực của
điện áp DC, tuy nhiên đồng hồ cũng không bị hỏng .

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 13


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
----------------------------------------------------------------------------------------

Để sai thang đo khi đo điện áp một chiều => báo sai giá trị.
* Trường hợp để nhầm thang đo
Chú ý : Tuyệt đối không để nhầm đồng hồ vào thang đo dòng điện hoặc thang
đo điện trở khi ta đo điện áp một chiều (DC) , nếu nhầm đồng hồ sẽ bị hỏng
ngay !!

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 14


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
----------------------------------------------------------------------------------------

Trường hợp để nhầm thang đo dòng điện
khi đo điện áp DC => đồng hồ sẽ bị hỏng !

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 15


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
---------------------------------------------------------------------------------------Trường hợp để nhầm thang đo điện trở khi đo điện
áp DC => đồng hồ sẽ bị hỏng các điện trở bên trong!
Hướng dẫn đo điện trở và trở kháng.
Với thang đo điện trở của đồng hồ vạn năng ta có thể đo được rất nhiều thứ.
•

Đo kiểm tra giá trị của điện trở

•

Đo kiểm tra sự thông mạch của một đoạn dây dẫn

•

Đo kiểm tra sự thông mạch của một đoạn mạch in

•

Đo kiểm tra các cuộn dây biến áp có thông mạch không

•

Đo kiểm tra sự phóng nạp của tụ điện

•

Đo kiểm tra xem tụ có bị dò, bị chập không.

•

Đo kiểm tra trở kháng của một mạch điện

•

Đo kiểm tra đi ốt và bóng bán dẫn.

* Để sử dụng được các thang đo này đồng hồ phải được lắp 2 Pịn tiểu 1,5V
bên trong, để xử dụng các thang đo 1Kohm hoặc 10Kohm ta phải lắp Pin 9V.
Đo điện trở :

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 16


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
----------------------------------------------------------------------------------------

Đo kiểm tra điện trở bằng đồng hồ vạn năng
Để đo trị số điện trở ta thực hiện theo các bước sau :
•

Bước 1 : Để thang đồng hồ về các thang đo trở, nếu điện trở nhỏ thì để

thang x1 ohm hoặc x10 ohm, nếu điện trở lớn thì để thang x1Kohm hoặc
10Kohm. => sau đó chập hai que đo và chỉnh triết áo để kim đồng hồ báo vị trí
0 ohm.
•

Bước 2 : Chuẩn bị đo .

•

Bước 3 : Đặt que đo vào hai đầu điện trở, đọc trị số trên thang đo , Giá trị

đo

được

=

chỉ

số

thang

đo

X

thang

đo.

Ví dụ : nếu để thang x 100 ohm và chỉ số báo là 27 thì giá trị là = 100 x 27 =
2700 ohm = 2,7 Kohm
•

Bước 4 : Nếu ta để thang đo quá cao thì kim chỉ lên một chút , như vậy

đọc trị số sẽ không chính xác.
Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 17


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
---------------------------------------------------------------------------------------• Bước 5 : Nếu ta để thang đo quá thấp , kim lên quá nhiều, và đọc trị số
cũng không chính xác.
•

Khi đo điện trở ta chọn thang đo sao cho kim báo gần vị trí giữa vạch

chỉ số sẽ cho độ chính xác cao nhất.
Hướng dẫn đo dòng điện bằng đồng hồ vạn năng.
Cách 1 : Dùng thang đo dòng
Để đo dòng điện bằng đồng hồ vạn năng, ta đo đồng hồ nối tiếp với tải tiêu
thụ và chú ý là chỉ đo được dòng điện nhỏ hơn giá trị của thang đo cho phép, ta
thực hiện theo các bước sau
•

Bươc 1 : Đặt đồng hồ vào thang đo dòng cao nhất .

•

Bước 2: Đặt que đồng hồ nối tiếp với tải, que đỏ về chiều dương, que đen

về chiều âm .
•

Nếu kim lên thấp quá thì giảm thang đo

•

Nếu kim lên kịch kim thì tăng thang đo, nếu thang đo đã để thang cao
nhất thì đồng hồ không đo được dòng điện này.

•

Chỉ số kim báo sẽ cho ta biết giá trị dòng điện .

Cách 2 : Dùng thang đo áp DC
Ta có thể đo dòng điện qua tải bằng cách đo sụt áp trên điện trở hạn dòng mắc
nối với tải, điện áp đo được chia cho giá trị trở hạn dòng sẽ cho biết giá trị dòng
điện, phương pháp này có thể đo được các dòng điện lớn hơn khả năng cho phép
của đồng hồ và đồng hồ cũmg an toàn hơn.
Cách đọc trị số dòng điện và điện áp khi đo như thế nào ?

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 18


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử

----------------------------------------------------------------------------------------

* Đọc giá trị điện áp AC và DC
Khi đo điện áp DC thì ta đọc giá trị trên vạch chỉ số DCV.A
•

Nếu ta để thang đo 250V thì ta đọc trên vạch có giá trị cao nhất là 250, tương

tự để thang 10V thì đọc trên vạch có giá trị cao nhất là 10. trường hợp để thang
1000V nhưng không có vạch nào ghi cho giá trị 1000 thì đọc trên vạch giá trị
Max = 10, giá trị đo được nhân với 100 lần
•

Khi đo điện áp AC thì đọc giá trị cũng tương tự. đọc trên vạch AC.10V, nếu

đo ở thang có giá trị khác thì ta tính theo tỷ lệ. Ví dụ nếu để thang 250V thì mỗi
chỉ số của vạch 10 số tương đương với 25V.
•

Khi đo dòng điện thì đọc giá trị tương tự đọc giá trị khi đo điện áp .

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 19


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
----------------------------------------------------------------------------------------

PHẦN 1
1.1 QUẤN DÂY MÁY BIẾN ÁP

1.1.1 Định nghĩa :
Máy biến áp là một thiết bị điện dùng để biến đổi điện áp xoay chiều từ điện
áp này sang điện áp khác nhưng tần số được giữ nguyên .

1.1.2 Cấu tạo gồm 2 phần chính .
1.1.2.1 Lõi thép ( mạch từ )
Được ghép từ các lá thép kỹ thuật điện trên bề mặt lá thép được phủ một lớp
sơn cách điện để trống dòng phu cô
Hình dạng:
Thường gặp ở 3 dạng chủ yếu như .
Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 20


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
---------------------------------------------------------------------------------------Mạch từ được ghép bằng các lá thép chữ U và chữ I còn gọi là mạch từ kiểu
trụ.
Mạch từ được ghép bằng các lá thép chữ E và chữ I còn gọi là mạch từ kiểu
bọc.
Mạch từ được ghép bằng các lá thép vành khăn còn gọi là mạch từ hình
xuyến.
Các kích thước chủ yếu của lõi thép .

b
h
a

c

b

h
a

c

a, Bề rộng lá thép (cm)
b, Bề dày củalõi thép (cm)
h, Chiều cao cửa sổ (cm)
c, Các bề rộng cửa sổ (cm)
1.1.2.2 Các cuộn dây .
Được quấn trên lõi thép nhưng được cách điện với nhau và được chia làm 2
phần :
Cuộn dây sơ cấp :
Để đưa điện áp và được ký hiệu là U1
Dòng điện chạy cuộn dây này là dòng điện sơ cấp ký hiệu là I1
Đường kính dây quấn ký hiệu d1
Số vòng dây quấn ký hiệu W1
Cuộn dây thứ cấp
Để đưa điện áp ra được ký hiệu là U2

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 21


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
---------------------------------------------------------------------------------------Dòng điện chạy cuộn dây này là dòng điện sơ cấp ký hiệu là I2
Đường kính dây quấn ký hiệu d2
Số vòng dây quấn ký hiệu W2
1.1.3 Nguyên lý làm việc :

Dựa vào hiện tượng cảm ứng điện từ

U1
I1

U2
I2

W1

W2

Khi đặt 2 đầu cuộn dây sơ cấp một điện áp xoay chiều U 1 trong cuộn dây sơ
cấp có dòng điện xoay chiều I1 chạy qua sinh ra trong cuộn dây sơ cấp 1 từ
trường biến thiên mắc vòng qua lõi thép sơ cấp đường dây làm cảm ứng ra ở 2
đầu cuộn dây thứ cấp 1 điện áp U2 cũng là điện áp xoay chiều tỷ số giữa U 1 và
U2 gọi là tỷ số biến đổi điện áp ký hiệu là Ku

Ku =

U1 W 1
U1*W 2
=
=> U 2
U 2 W1
W1

1.1.4 Phân loại :
Theo nguyên lý cấu tạo thì chia làm 2 loại
1.1.4.1 Máy biến áp cảm ứng ( cách ly )

Là những máy biến áp mà cuộn dây sơ cấp và thứ cấp được quấn cách biệt
với nhau dùng để chế tạo máy biến áp hàn , máy nạp ác quy các máy biến áp
nguồn
1.1.4.1 Máy biến áp tự ngẫu

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 22


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
---------------------------------------------------------------------------------------Là những máy biến áp mà cuộn dây được quấn thành một cuộn ứng dụng
dùng để chế tạo máy đổi điện
1.1.5 Máy biến áp cảm ứng
1.1.5.1 Sơ đồ nguyên lý của máy biến áp cảm ứng

U1
I1

U2
I2

W1

W2

1.1.5.2 Phương pháp tính toán chế tạo máy biến áp máy biến áp cảm ứng
•

Tính tiết diện lõi thép
2

- S = a * b(cm )

- S = 1.2 I1
•

Tính công suất sơ cấp và thứ cấp
- P1 = U1 * I1 (VA)
- P2 = P2 * I 2 (VA)
P1

- P1 = 1,1 * P2 => P2 1,1
- P1 =
•

S2
1,44

Tính dòng điện sơ cấp I1 và thứ cấp I2
P

1
- I1 = U ( A)
1

P

2
- I 2 = U ( A)
2

•

Tính đường kính dây sơ cấp d1 và thứ cấp d2
- d1 = (0.5− : −0.6) * I1 (mm)
- d 2 = (0.5− : −0.6) * I 2 (mm)

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 23


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
---------------------------------------------------------------------------------------+ Nếu P1 < 100 (VA) thì lấy 0.6
+ Nếu P1 > 100 (VA) thì lấy 0.5
•

Tính số vòng 1 vôn no
- n0 =

45
(vòng/1vôn)
B*S

B = 0.7 thép thường
B = 1 tôn si lích cũ
B = 1.1 tôn si lích mới
•

Tính số vòng dây sơ cấp W1 và thứ cấp W2
- W1 = n0 *U1 (voøng)
- W2 = n0 * U 2 *1.05 (voøng)

VÍ DỤ:
Tính toán chế tạo máy biến áp cảm ứng có số liệu như sau:
U1= 220 (V) U2 = 12 (V) a = 3(cm2) b = 4(cm2) B= 0,7
•

Tính tiết diện lõi thép
- S = a * b = 3 * 4 = 12(cm 2 )

•

Giải Tính công suất sơ cấp và thứ cấp
S2
12 2
=
= 100(VA)
- P1 =
1,44 1.44
P 100
- P2 1,11 = 1,1 = 90,9(VA)

•

Tính dòng điện sơ cấp I1 và thứ cấp I2
P

100

P

90,9

1
- I1 = U = 220 = 0.4( A)
1
2
- I 2 = U = 12 = 7,5( A)
2
Tính đường kính dây sơ cấp d1 và thứ cấp d2
•
- d1 = (0.5− : −0.6) * I1 = 0.5 * 0,4 = 0.5 * 0.63 = 0.30(mm)
- d 2 = (0.5− : −0.6) * I 2 = 0,5 * 7,5 = 0,5 * 2,7 = 1,30(mm)
+ Nếu P1 < 100 (VA) thì lấy 0.6

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 24


Trường Cao đẳng– Khoa điện - Điện tử
---------------------------------------------------------------------------------------+ Nếu P1 > 100 (VA) thì lấy 0.5
•

Tính số vòng 1 vôn no
45

45

45

- n0 = B * S = 0.7 *12 = 8,4 = 5,3 (vòng/1vôn)

B = 0.7 thép thường
B = 1 tôn si lích cũ
B = 1.1 tôn si lích mới
•

Tính số vòng dây sơ cấp W1 và thứ cấp W2
- W1 = n0 * U1 = 5.3 * 220 = 1,166 (vòng)
- W2 = n0 * U 2 *1.05 = 5,3 *12 *1,05 = 66,7 (vòng)

•

Chú ý trường hợp ở thứ cấp máy biến áp có nhiều cấp điện áp ra cách

tính tương tự như trên nhưng cần lưu ý
P

2
- I 2 = U ( A)
2

Với U2 là cấp điện áp lớn nhất ở dây thứ cấp
Ví dụ ta có (12, 9, 6, 4.5, 3, 1.5) thì ta tính U2 là 12V
Sau khi tính toán được số vòng vôn n o sau đó ta tính số vòng từng đoạn của
cuộn dây thứ cấp theo công thức
W1 đoạn = no x U2 x1.05
1.1.5.3 ,Một số máy biến áp cảm cảm ứng đặc biệt như :
Máy biến áp hàn là một máy biến áp cảm ứng đặc biệt làm việc ở chế
độ cuộn dây thứ cấp bị nối ngắn mạch điện áp cần thiết bị để hàn là 40V
để đạt được điện áp này thì điện áp khi chư hàn là 70 -:- 80 V
Vậy khi tính máy hàn cần lưu ý dòng điện hàn

I2 =

P2
(A)
U2

với U2 là 40V

Giáo trình môn kỹ thuật quấn dây dùng cho sinh viên CĐ nghề và trung cấp nghề
Trang 25