chuyen de ta cay coi lop 4

CHUYÊN ĐỀ DẠY TẬP LÀM VĂN TẢ CÂY CỐI
I. Mục tiêu của chuyên đề
* Đối với giáo viên và CBQL:
- Giúp giáo viên nghiên cứu kĩ nội dung dạng văn Tả cây cối, sử dụng kiến
thức nền (Bài tập đọc ; luyện từ và câu)
- Giúp giáo viên xác định được kĩ năng cần dạy cho HS về bài văn tả cây cối
thông qua việc rèn luyện cho HS qua các kĩ năng như : Quan sát ; dùng từ đặt câu ;
xây dựng đoạn văn ;
- Giúp giáo viên tự rút ra được kinh nghiệm thông qua việc trãi nghiệm thực
tế trên lớp học của mình để tiếp tục dạy tốt hơn cho những dạng văn khác;
- Bồi dưỡng cho GV, CBQL kĩ năng viết chuyên đề và tổ chức sinh hoạt
chuyên đề tại cơ sở nhằm nâng cao năng lực giáo viên, CBQL trong giai đoạn hiện
nay.
* Đối với học sinh:
- Giúp HS nắm được cách tả một bài văn tả cây cối.
- Giúp HS có kĩ năng sử dụng kiến thức nền làm văn
- Tăng cường kĩ năng nói, viết của HS thông qua việc làm văn tả cây cối.
III. NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ
1. Phân tích sư phạm
a) Bài văn Tả cây cối
Nội dung

Số tiết quy định
Lí thuyết
Luyện tập
Cấu tạo bài văn tả cây cối
01
Luyện tập quan sát
01
Luyện tập miêu tả các bộ
02

phận của cây
Đoạn văn trong miêu tả
01
cây cối
Luyện tập xây dựng đoạn
01
văn miêu tả cây cối
Luyện tập xây dựng mở
01
bài
Luyện tập xây dựng kết bài
01
Luyện tập miêu tả cây cối
01
Thực hành viết bài văn

01

1

Dạy tăng cường SEQAP
Lí thuyết Luyện tập
01
01
01

Ghi
chú
(T30)
Tuần 21

Tuần 22
Tuần 22,23

01

Tuần 23

01

Tuần 24

01

Tuần 25

01
01

Tuần 26
Tuần 26

01 (Trả bài)

Tuần 27


b) Nội dung các bài văn Tả cây cối được hệ thống như sau:
* Phân môn Tập đọc: Bài sầu riêng (Trang 34) tuần 22
Bài Hoa học trò (tr 43) Tuần 23
* Chính tả: Cây mai tứ quý ( Tr 23) Tuần 21

* Luyện từ và câu: (dùng trong tiết tăng cường) tập trung vào việc Dùng từ
đặt câu về miêu tả cây cối. Ví dụ: Đặt câu với từ: Sum xuê, khẳng khiu, xù xì, mơn
mởn...
* Phân môn tập làm văn:
- Cấu tạo một bài văn miêu tả cây cối;
- Quan sát cây;
- Miêu tả các bộ phận;
- Hình thành đoạn văn ( Mở bài, thân bài, kết bài);
- Viết 1 bài văn hoàn chỉnh;
- Trả bài ( Rút kinh nghiệm)
Về kỹ năng, tập trung:
- Kĩ năng diễn đạt (Chuyển từ đọc sang nói – Luyện nói) Tiết tập đọc khi trả
lời câu hỏi.
- Kĩ năng quan sát, dùng từ đặt câu; (Tiết Luyện từ và câu)
- Kĩ năng dựng một đoạn văn. (Tiết tập làm văn)
** Đối với HS ở vùng không thuận lợi:
*Tập trung vào kĩ năng:
- Quan sát các bộ phận của cây ( gốc, thân, lá, hoa, quả)
- Diễn đạt ý mà HS quan sát được;
- Viết lại ý vừa diễn đạt.
** Đối với HS ở những nơi thuận lợi:
*Tập trung vào kĩ năng:
- Quan sát các bộ phận của cây ( gốc, thân, lá, hoa, quả....)
- Diễn đạt ý mà HS quan sát được; (Khuyến khích HS sử dụng một số
từ ngữ có hình ảnh, từ đồng nghĩa, so sánh, nhân hóa)
- Viết lại ý vừa diễn đạt.
2. Rèn các thao tác tư duy khi học văn tả cây cối
Các ví dụ minh họa:
a) Đối với bài tập đọc

2


Bài: Sầu riêng (Trang 34); Hoa học trò (Trang 43).
Khai thác nội dung tập trung vào ý 2 SGK; Luyện cho HS cách nói chứ
không cầm sách để đọc ý.
b) Đối với tiết tăng cường trong phân môn Luyện từ và câu, Tập làm
văn:
Trong chương trình từ tuần 21 đến tuần 27 hầu như tiết luyện từ và câu chỉ
tập trung vào mẫu câu Ai, làm gì, như thế nào, là gì, do vậy không có liên kết để dạy
cho HS đặt câu theo ý tả cây cối được. GV cần linh hoạt đưa nội dung đặt câu theo
gợi ý tả từng bộ phận của cây cối vào tiết tăng cường để hỗ trợ cho HS ở tiết tăng
cường, tiết tập đọc... Cụ thể:
Tập trung làm rõ ở phần miêu tả nét đặc sắc (hoa, quả, dáng) câu 2 SGK
Tr.35 ở tiết chính khóa cũng như tiết tăng cường.
Tiết: Luyện từ và câu: Tập trung vào cách đặt câu theo từng bộ phận của cây;
Tiết Tập làm văn tập trung vào việc diễn đạt ( Nói); (Viết)
HS không thuận lợi
- Ở vườn nhà em có trồng cây...

HS thuận lợi
----

cây
Dáng

- Thân màu nâu, thẳng...

Thân khẳng khiu, thon nhỏ, da xù xì....;

cây
Hoa

Từng mùa thay đổi.....
Hoa màu trắng, mọc thành từng - Hoa nở vào mùa....Cánh hoa nhỏ hao hao

Quả

chùm.
- Quả tròn, có nhiều gai

Giới
thiệu

Ích lợi

giống cánh sen....
- Tròn, lủng lẳng trông giống như tổ

kiến...
- Cây cho quả, bóng mát...
- .....
Đối với các tiết chính khóa của tập làm văn:

Nội dung bài
Tuần
Cấu tạo bài văn tả cây cối Tuần 21
Luyện tập quan sát

Tuần 22

Luyện tập miêu tả các bộ Tuần
phận của cây
22,23

HS k thuận lợi
Cấu tạo bài văn có 3
phần: Mở bài, thân bài,
kết luận.
Gốc, thân, cành, lá, hoa,
quả.

HS thuận lợi
Cấu tạo bài văn có 3
phần: Mở bài, thân
bài, kết luận.
- Theo trình tự thơì
gian (bãi ngô), Cây
gạo; Từ xa đến gần
về thân, cành, lá, hoa,
quả.
- Tả thực theo quan sát; - Tả thực theo quan
Diễn đạt bằng lời; viết sát (sử dụng một số từ
câu mình vừa diễn đạt;
ngữ có hình ảnh, từ

3


Đoạn văn trong miêu tả Tuần 23

cây cối

- Tả bao quát, tả từng bộ
phận, nêu ích lợi của cây.
- Biết tách đoạn.

Luyện tập xây dựng Tuần 24
đoạn văn miêu tả cây cối

- Giới thiệu cây (trực
tiếp)
- Tả bao quát
- Tả từng bộ phận
- Lợi ích.

Luyện tập xây dựng mở Tuần 25
bài

- Giới thiệu cây (trực
tiếp)
HS diễn đạt bằng lời; viết
lại câu (đoạn) vừa đạt.

Luyện tập xây dựng kết Tuần 26
bài

- Nêu ích lợi; Tình cảm
HS diễn đạt bằng lời; viết
lại câu (đoạn) vừa đạt.

Luyện tập miêu tả cây cối Tuần 26

- Nói, viết theo bố cục bài
văn miêu tả cây cối theo
dàn bài.
- HS thực hành viết văn

Thực hành viết bài văn

Tuần 27

Trả bài ( Tăng cường)

Tuần 28

- HS tự sửa các câu sai về
lỗi chính tả, về ý…

đồng nghĩa, so sánh,
nhân hóa...); Diễn đạt
bằng lời; viết câu
mình vừa diễn đạt;
- Tả bao quát, tả từng
bộ phận theo mùa
( Có thể tả từ xa đến
gần), nêu ích lợi của
cây.
- Biết tách đoạn.
- Giới thiệu cây ( gián
tiếp)

- Tả bao quát
- Tả từng bộ phận
- Lợi ích, thái độ, tình
cảm.
- Giới thiệu cây ( gián
tiếp)
HS diễn đạt bằng lời;
viết lại câu (đoạn)
vừa đạt.
- Nêu ích lợi; Tình
cảm.
HS diễn đạt bằng lời;
viết lại câu (đoạn)
vừa đạt.
- Nói, viết theo bố
cục bài văn miêu tả
cây cối theo dàn bài.
- HS thực hành viết
văn
- HS tự sửa các câu
(đoạn) sai về lỗi
chính tả, về ý…

Theo tinh thần dạy đâu chắc đó. Khi HS đặt câu, diễn đạt được ý (Nói, viết) tiến hành cho
HS thực hành viết một bài văn hoàn chỉnh.
3. Dự kiến những khó khăn HS thường mắc phải và cách khắc phục:
- Khó khăn:
+ HS thường kể, liệt kê, lặp từ.
+ Sắp xếp không theo trình tự dẫn đến bài văn lủng củng.
+ Miêu tả thiếu hình ảnh...

- Khắc phục:

4


- Tiết luyện từ và câu cho HS tập đặt câu theo từng bộ phận của cây; Khuyến
khích cách đặt câu có sử dụng các hình ảnh so sánh,....
- Sắp xếp các bộ phận của cây theo thứ tự. ( Dùng tranh, cho HS tự vẽ cây
mình yêu thích...)
- Trình bày miệng theo trình tự: Giới thiệu cây; tả bao quát; tả bộ phận; nêu
ích lơi, thái độ tình cảm của mình với cây...ở tiết tăng cường, tiết chính khóa.
4. Xây dựng các giáo án theo từng lớp phù hợp với đối tượng HS
- Dạy thực hành; theo dõi sự tiến bộ của HS. Rút kinh nghiệm cho dạng văn
khác.
Giới

HS không thuận lợi
HS thuận lợi
Số HS giới thiệu được vị trí của Số HS giới thiệu trực tiếp được vị trí của

thiệu

cây:.......Tỉ lệ:..........

cây:.......Tỉ lệ:..........

cây

Số HS giới thiệu gián tiếp được vị trí của
câu tả

cây:.......Tỉ lệ:..........
thân Số HS đặt được câu tả thân (lá, quả)cây

Dáng

Số HS đặt được

cây

cây:.......Tỉ lệ:..........

(Bao

Số HS đặt được câu tả lá (hoa, quả) Số HS đặt được câu tả lá (hoa, quả) cây có

quát,

cây:.......Tỉ lệ:..........

sử dụng hình ảnh :.......Tỉ lệ:..........

- Số HS nói được ích lợi.... tỉ lệ.....

- Số HS nói được ích lợi.... tỉ lệ.....

cây:.......Tỉ lệ:..........

chi
tiết)

Ích lợi

Nêu được tỉnh cảm, thái độ......Tỉ lệ.... Nêu được tỉnh cảm, thái độ......Tỉ lệ....
HS không thuận lợi
Viết bài văn Số HS .... Tỉ lệ:..........

HS thuận lợi
Số HS .... Tỉ lệ:..........

đúng bố cục
Tả theo thứ Số HS .... Tỉ lệ:..........

Số HS .... Tỉ lệ:..........

tự

trong

phần tả chi
tiết
Trong tả còn Số HS .... Tỉ lệ:..........

Số HS .... Tỉ lệ:..........

kể và liệt kê
nhiều
Tả có
dụng

sử Số HS .... Tỉ lệ:..........

Số HS .... Tỉ lệ:..........

hình

5


ảnh, so sánh
BMT, ngày ..... tháng
Người viết

6

năm