BDA huong dan dieu tri va theo doi vo bang quang

H

NG D N I U TR VÀ THEO DÕI V

ic

1.

BÀNG QUANG

ng

V bàng quang là b nh lý c p c u ni u khoa, c n ph i đ

c ch n đoán s m và chính xác đ

đi u tr k p th i.
Các d u hi u lâm sàng c a v bàng quang t
t

ng đ i mu n, d

ng đ i ít n i b t nên th

ng đ

c ch n đoán

i b nh c nh là m t tình tr ng v t ng r ng.

Tuy bàng quang là m t t ng r ng nh ng không gi ng nh

ng tiêu hóa. V bàng quang có

nh ng đ c đi m b nh h c và lâm sàng riêng bi t.Vi c đi u tr c n ph i tôn tr ng các nguyên t c
c a b nh lý này.
T n th

ng bàng quang x y ra th

h p v i gãy x

Nguyên Nhân:

Do v trí gi i ph u c a bàng quang đ

cb ov b ix

Tuy nhiên, bàng quang và ni u đ o th
ng n ng vùng b ng d

ti u.Có 4 tr
ây là tr

ng khi x

ng.

ng ch u b v ho c ch n

i có th gây v bàng quang lúc bàng quang đang c ng đ y n

ng h p ch n th

2.1. Ch n th

ng ch u nên hi m khi b t n th

ng hay b t th

c

ng kín gây v bàng quang:

ng lúc bàng quang c ng đ y

ng h p thông th

N
H

th

ng k t

ng ch u, r t ph c t p.

D
ÂN

2.

ng nh t là do l c t bên ngoài tác đ ng vào và th

ng nh t, th

ng g p

nh ng b nh nhân u ng nhi u r

b té ngã hay tai n n lúc bàng quang c ng đ y. Ngoài ra còn có nh ng tr

u bia r i

ng h p do trâu bò

BÌ

húc hay tai n n giao thông. Khi bàng quang c ng đ y, thành bàng quang r t m ng và s c ép
bên trong b t ng cao đ t ng t khi có ch n th
ng t n th

ng t p trung

đây.

BV

nh t, các th

ng, lúc này m t sau bàng quang là đi m y u

2.2. Bàng quang ph i ch u m t s c c ng quá đ do m t c m giác
S m t c m giác có th x y ra do tê, gây mê. Tr

ng h p này hay x y ra trong soi bàng quang,

soi ni u qu n ho c nh ng ph u thu t l n, kéo dài mà không đ
giác có th do th

c đ t thông ti u.S m t c m

ng t n th n kinh nh đ t tu s ng, b nh nhân hôn mê.

2.3. Bàng quang b xé rách hay đâm th ng
Tr
x

ng h p này x y ra trong ch n th

ng gây gãy x

ng ch u hay toác r ng kh p mu. Mãnh

ng nh n có th đâm th ng bàng quang ho c s di l ch c a vách m t tr

c bàng quang qua

các dây ch ng ch u mu.
2.4. Bàng quang có đi m y u t tr

c

Bàng quang có túi ngách hay các c t hõm x y ra trong tr

ng h p bàng quang ch ng đ i lâu

ngày, ho c bàng quang có v t loét do viêm nhi m hay ung th .
Trong tr
tìm th y đ
H

ng h p này, m t ch n th
c nguyên nhân nên đ

ng nh c ng có th gây v bàng quang mà ng

i ta không

c g i là v bàng quang t nhiên.

NG D N CH N OÁN VÀ I U TR - B NH VI N BÌNH DÂN

1


V bàng quang có th x y ra trong ph u thu t can thi p. Trong ph u thu t n i soi ph khoa.
Ngoài ra còn có th x y ra

nh ng ph u thu t vùng ch u b n, sa sinh d c, ph u thu t qua ngã

ni u đ o.
3.

Ch n đoán

3.1. Lâm sàng:
a) Tri u ch ng chung
− Choáng: Là tri u ch ng xu t hi n đ u tiên, nh t là trong vòng n a gi đ u sau ch n
th

ng khi kèm đa ch n th

ng, đ c bi t là khi có gãy x

ng ch u.

au vùng h v : B nh nhân th y đau nhói vùng h v và lan đ n hai h ch u. Th m

−

khám s có d u hi u ph n ng thành b ng.
− Bu n ti u nh ng không ti u đ

c, có tr

ng h p b nh nhân ti u đ

c 20-40ml n

c

ti u có l n máu.
th y n

c tháo ra ít h n n

c b m vào, tr tr

máu t ho c vào phúc m c.
b) Tri u ch ng đ c hi u
thông ti u ch ra ít n
n

c ti u l n máu. B m n

c b m vào. Sau 24 gi s có d u hi u ch

c vào bàng quang th y n

V bàng quang d

i phúc m c: Các d u hi u c a g y cung tr

vùng h v nh ng không lan đ n th

BV

Ph n ng thành b ng

t

c tháo ra ít h n

ng b ng và ph n ng thành b ng lan kh p

BÌ

b ng.


ng h p ng thông chui qua l th ng vào

V bàng quang trong phúc m c:Ti ng kêu Douglas. Gõ đ c hai bên hông.

N
H



c ti u có l n máu. B m r a bàng quang s

D
ÂN

t thông ti u: Ch ra kho ng 20-40ml n

−

ti u l n máu đ ho c toàn máu đ n u đ u thông vào

cx

ng ch u.

ng v . Thông ti u th y ít n

c

máu t . S t cao sau 24 gi . Sau 72

gi s có d u hi u nhi m trùng, nhi m đ c toàn thân s t cao mach nhanh, l m , b ch c u
t ng cao trên 20.000, vùng h v s có hi n t

ng phù n lan đ n l p t bào d

i da và có

th xu ng bìu.
Sau m t v t th

ng, b nh nhân có ti u máu dù b t k m c đ nào c ng ph i đánh giá c n th n:

th n, ni u qu n, bàng quang, ni u đ o. T n th

ng bàng quang đ

c g i ý b i qu đ o c a dao

ho c đ n. T t c nh ng b nh nhân ti u máu nghi t bàng quang ph i đ

c ch p X quang bàng

quang ho c thám sát trong m .
Sau m t ch n th
t n th

ng bàng quang. Tuy nhiên nh ng d u hi u trên khó phân bi t v i nh ng tri u ch ng

c a gãy x

H

ng, đau lan b ng vùng h v , ph n ng thành b ng, b m tím, ph i ngh đ n

ng ch u.

NG D N CH N OÁN VÀ I U TR - B NH VI N BÌNH DÂN

2


3.2.C n lân sàng:
a) Siêu âm: Có th th y d ch
t n th

b ng, lòng bàng quang ít d ch.Ngoài ra có th th y nh ng

ng đi kèm.

b) X.Quang:



B ng không chu n b : Có th th y gãy x



UCR:

ng ch u, n

c gi a các quai ru t

− V bàng quang trong phúc m c:Th y thu c c n quang lan to vào gi a các quai ru t.
Tháo h t thu c c n quang ch p s th y:Thu c

đ ng

hai h c ch u.Ho c thu c đ ng

túi cùng Douglas.
− V bàng quang d
l i

i phúc m c: Bàng quang có hình gi t n

hai h c ch u ngoài bàng quang.Thu c đ ng l i

− B m h i vào bàng quang s th y li m h i d

c. Thu c c n quang đ ng

kh p mu sau khi tháo thu c ra.

i hoành

nh ng b nh nhân v bàng

D
ÂN

quang trong phúc m c.
c) CT Scan: CT Scan c ng có vai trò nh t đ nh đ i v i nh ng tr
nh ng th
4.

ng t n kèm theo trong

ng h p c n kh o sát

b ng b ng CT Scan.

i u tr

ng ch u nghi v bàng quang ho c ni u đ o

N
H

Phác đ x trí nh ng b nh nhân gãy x

i u tr bao g m:H i s c ch ng choáng, kháng sinh và ph u thu t.
Tu theo t n th

ng c a bàng quang và c a các c quan khác đi kèm mà có cách gi i

Nh ng t n th

ng đ ng d p

ng này không đòi h i đi u tr đ c hi u.

BV

4.1.T n th

ng h p.

BÌ

quy t c th riêng cho t ng tr

4.2.V bàng quang trong phúc m c
C n ph i m c p c u, thám sát
d

b ng tìm nh ng t n th

i r n vào khoang phúc m c th y n

ng ph i h p.M theo đ

ng gi a

c ti u có l n máu, khâu l th ng b ng ch Chromic

b ng các m i r i. M bàng quang ra da, đ t ng d n l u

túi cùng Douglas. Ngày nay còn có

th ph u thu t n i soi khâu l v bàng quang.
M t s tác gi không m bàng quang ra da mà đ t thông ti u. Tuy nhiên m t phân tích c a
Volpe và c ng s (1999) k t lu n r ng m bàng quang ra da và đ t thông ti u k t qu t t nh
nhau.
4.3.V bàng quang d
R ch da đ

ng gi a d

i phúc m c

i r n vào khoang Retzius, hút s ch máu và n

c ti u. Khâu l i v t rách

b ng chromic m bàng quang ra da. N u khoang mô liên k t quanh bàng quang đã b viêm t y
n ng c n ph i d n l u th t t t theo ph

H

ng pháp Fullerton hay Buyansky.

NG D N CH N OÁN VÀ I U TR - B NH VI N BÌNH DÂN

3


V bàng quang ngoài phúc m c có th đ
ch ng ch đ nh đi u tr b o t n trong tr

c đi u tr b o t n b ng đ t thông ti u. Tuy nhiên

ng h p m nh x

ng gãy đâm vào bàng quang.X

ng

ch u gãy h và rách tr c tràng có nguy c nhi m trùng cao n u đi u tr b o t n.
M c dù h u h t các tác gi tán thành đi u tr không ph u thu t c a v bàng quang ngoài phúc
m c, tuy nhiên c ng có nhi u quan đi m b t đ ng.
4.4.V bàng quang ph i h p ph c t p
-

Kh n tr

-

Ti n hành m s m khi tình tr ng b nh nhân cho phép.

-

Ch th c hi n các ph u thu t c n thi t nh ng h u hi u v i m c tiêu là c u s ng b nh

ng h i s c và ch n đoán đ y đ các th

ng t n

nhân và t o đi u ki n thu n l i cho các ph u thu t t o hình v sau, ch y u là tránh tình
tr ng nhi m trùng trong ch u hông bé.
-

D n l u máu t

-

Làm h u môn nhân t o đ chuy n l u phân trong tr

-

Khâu v t rách bàng quang và m bàng quang ra da. C đ nh x
ng ph n m m.

TÀI LI U THAM KH O

ng h p có v t th

D
ÂN

quy t các v t th

v trí th p nh t
ng tr c tràng.

ng ch u gãy và gi i

Mau, Tr45-61

Tr166-171.

ng b ng đái do ho khí, Ni u h c t p I, Nhà xu t b n y h c, Tr

BV

3. Ngô Gia Hy (1985), V t th
393-401.

ng bàng quang, B nh h c ti t ni u, Nhà xu t b n Y h c,

BÌ

2. Lê Ng c T (2003), Ch n th

N
H

1. Tr n V n Sáng (1998), V bàng quang, Bài gi ng b nh h c ni u khoa, Nhà xu t b n Cà

4. Tr n Lê Linh Ph

ng (2003),

i u tr ch n th

ng đ

ng ni u d

i ph c t p trong gãy

khung ch u n ng, Lu n án ti n s y h c.
5. D

ng Quang Trí (2002),

i u Tr Ch n Th

ng Ni u Sinh D c, Ni u h c lâm sàng, Nhà

xu t b n y h c, Tr 282 – 292.
6. Jack W.McAnich (2008), Injuries to the Genitourinary Tract, Smith’s General Urology,17th
Edition, The McGraw – Hill Compapies, pp: 278-296.
7. Allen F. Morey (2012), Genital and Lower Urinary Tract Trauma, Campbell – Wash
Urology, 10th Edition, volumne 3, pp: 2507-2520.

H

NG D N CH N OÁN VÀ I U TR - B NH VI N BÌNH DÂN

4