Giải pháp nâng cao năng lực học sinh, để học tốt văn biểu cảm lớp 7 tại trường THCS hoàng diệu

CNG HềA X HI CH NGHA VIT NAM

c lp - T do - Hnh phỳc
N NGH XẫT, CễNG NHN SNG KIN
Nm: 2016
Kớnh gi: Hi ng thm nh sỏng kin Qun Lờ Chõn
ng kớnh gi: Hi ng thm nh sỏng kin trng THCS Hong
Diu
H v tờn: Phm Th Thanh Du
Chc v, n v cụng tỏc: Giỏo viờn Trng THCS Hong Diu
Tờn sỏng kin: Gii Phỏp nõng cao nng lc hc sinh, hc tt vn biu
cm lp 7 ti trng THCS Hong Diu
Lnh vc ỏp dng sỏng kin: Ging dy vn biu cm lp 7 ti trng THCS
Hong Diu.
Sỏng kin: Gii phỏp nõng cao nng lc hc sinh, hc tt vn biu
cm lp 7 ti trng THCS Hong Diu l sn phm ca cỏ nhõn tụi. Tụi xin
mnh dn c trỡnh by vn ny v rt mong nhn c nhng ý kin úng
gúp quý bỏu ca cỏc cp lónh o, cỏc bn ng nghip ti ca tụi c
hon thin tt p hn!
1. Túm tt trỡnh trng gii phỏp ó bit
Tụi ó trin khai gii phỏp tng quỏt trờn thnh sỏu gii phỏp nh sau:
Gii phỏp1. Bớc đầu tiên giáo viên cần giúp học sinh biết cách xác định
đúng yêu cầu của đề bài để xây dựng hớng làm bài .
*Ví dụ :
Đề bài:
Mỗi khi Tết đến xuân về đất trời tràn ngập không khí đầm ấm và vui tơi . Em
hãy bày tỏ cảm xúc trớc vẻ đẹp của mùa xuân trên quê hơng em.
a. u im ca gii phỏp:
- Giỏo viờn t chc cỏc hot ng v hng dn hc sinh hc tp theo hng
phỏt trin nng lc.
- Hc sinh xác định ỳng c yêu cầu, ni dung, phm vi, tớnh cht ca

bi .
Tôi thấy cần phải định hớng cho các em , trên đây là đề bài biểu cảm cảnh
đẹp
của quê hơng - dạng bài tổng hợp .Vậy thế nào là cảnh tổng hợp chúng ta đi
sâu vào phân tích đề bài trên .
Ví dụ : Với đề bài biểu cảm tổng hợp thờng chứa những từ ngữ nh : quê hơng
em , thành phố em , đất nớc em , miền quê , nơi em đang ở...Vậy tổng hợp cảnh
1


là nh thế nào ? Là bao gồm nhiều cảnh nhỏ, lẻ , hợp lại . Vậy biểu cảm về cảnh
đẹp của mùa xuân trên quê hơng là cảnh : con đờng , cụng viờn, vn hoa,
cánh đồng , dòng sông ,vờn tợc , cây đa , giếng nớc , sân đình , những mái
ấm gia đình ....
- Xác định cảnh đợc biểu cảm vào thời gian nào ? không gian nào?
Vẻ đẹp của mùa xuân . Tràn ngập lên khung cảnh đó là hơng sắc mùa
xuân : tinh khôi ,rực rỡ, quyến rũ , quyện vào lòng ngời nồng say men rợu
cuộc sống .
b. Hn ch ca gii phỏp ? Bin phỏp khc phc
Do thi gian trờn lp cú hn, nờn giỏo viờn thng thc hin gii phỏp ny
rt nhanh, dn n mt s hc sinh yu kộm, tip thu chm cha kp hiu ,
lm sai yờu cu ca bi, chỳng ta vn gi nhng trng hp ú bng hai ting
ngn gn: lc . Vy lm th no khc phc hin tng ny?
Th nht khi ra bi chỳng ta phi la chn t ng d hiu, phự hp vi
mi i tng hc sinh, th hai chỳng ta phi bit nh hng cho cỏc em c k
, bỏm sỏt cỏc t ng ca bi, nm c chớnh xỏc yờu cu ca bi, t
ú s nh hng ỳng cỏc em lm bi tt hn.
Gii phỏp2. Giỏo viờn hớng dẫn cách tìm ý cho bài văn biểu cảm.
a. u im ca gii phỏp:
- Giỏo viờn t chc cỏc hot ng v hng dn hc sinh hc tp theo hng

phỏt trin nng lc.
- Sau khi học sinh đã xác định đợc yêu cầu của đề , xác định chính xác đối
tợng biểu cảm. Để định hớng cho các em viết bài đợc tốt chúng tôi hớng
dẫn học sinh bớc tìm ý cho bài văn biểu cm.
- Bộc lộ cảm xúc chung về đối tợng biểu cảm . Sau đó vận dụng hai phơng
thức tự sự và miêu tả , tái hiện vẻ đẹp của đối tợng một cách cụ thể hơn ở các
khía cạnh khác nhau của đối tợng , qua đó bộc lộ tình cảm thái độ của ngời
viết.
-Thể hiện đợc tình cảm chân thành , trọn vẹn với đối tợng biểu cảm , các
em phải xác định đợc đặc điểm của đối tợng biểu cảm . Có hiểu chính xác về
đối
tợng thì dòng cảm xúc chi phối mới có sự định hớng chính xác cho tình cảm
của ngời làm bài văn biểu cảm.
- Các em bit biểu cảm cụ thể từng khía cạnh của đối tợng biểu cảm . Ví dụ:
Em hãy bày tỏ cảm xúc trớc vẻ đẹp của mùa xuân quê hơng em ( bao gồm :
con
đờng, cụng viờn, vn hoa, cánh đồng , dòng sông , vờn tợc , cây đa , giếng
2


nớc , sân đình , những mái ấm gia đình...)
- Hng dn hc sinh tỡm ý viết lời văn nhận xét , đánh giá , bộc lộ cảm xúc
, các em phải biết diễn đạt cho trong sáng , giàu cảm xúc và sử dụng linh hoạt
các biện pháp tu từ , để ngời đọc, ngời nghe tái hiện đợc chân dung đối tợng và vẻ đẹp , tình cảm , sức sống niềm tin toát ra từ chân dung đó .
b. Hn ch ca gii phỏp ? Bin phỏp khc phc
Khi chỳng ta thc hin gii phỏp ny, hc sinh s bit cỏch tỡm ý cho bi
vn biu cm, tuy nhiờn nu chỳng ta khụng bit cỏch nh hng khộo lộo, hc
sinh s dp khuụn theo ỳng nh li thy cụ m khụng cú s sỏng to ca bn
thõn, dn n kt qu cỏc em vit ra nhng vn bn cú ni dung v cỏch trỡnh
by khỏ ging nhau. Nờn chm dt tỡnh trng ny bng cỏch giỏo viờn nh

hng cho hc sinh t tỡm ý, phỏt huy kh nng t tỡm tũi v sỏng to, khụng
nờn cho cỏc em chộp cỏc ý ca thy cụ, ri yờu cu cỏc em hc thuc v a vo
bi lm, lm nh vy l ỏp t, l iu cm k trong gii phỏp dy hc theo
hng phỏt trin nng lc.
Gii phỏp 3. Rèn luyện kỹ năng diễn dạt cho học sinh trong văn biểu cảm
a. u im ca gii phỏp:
- Giỏo viờn t chc cỏc hot ng v hng dn hc sinh hc tp theo hng
phỏt trin nng lc.
- Hng dn hc sinh vận dụng c hai phơng thức tự sự và miêu tả, diễn đạt
nh thế nào để từng lời văn thấm sâu vào con tim ngời đọc , sâu đậm nh chất
dinh dỡng thấm sâu vào lòng đất , để nuôi những mầm xanh hứa hẹn mt ngày
đơm hoa , kết trái .
- Tôi luôn động viên học trò ,và thờng sửa nhiều câu diễn đạt cho các em.
Với những đối tợng khá , giỏi hầu hết các em có văn hoá đọc cao nên vốn từ
khá phong phú , diễn đạt trong sáng, mạch lạc, giàu hình ảnh. Mt khỏc c
rốn luyn nhiu, k nng vit ca cỏc em s tin b, nõng cao kh nng din t
giu cm xỳc . ú chớnh l c trng riờng ca vn biu cm.
Khi rèn kĩ năng diễn đạt cho các em , chúng tôi đặc biệt chú ý đến các phép
so sánh , nhân hoá... trong đoạn văn . Vận dụng thành thục hai phơng thức tự
sự và miêu tả để biểu cảm về đối tợng . Nếu nh văn miêu tả chỉ dừng lại ở việc
tái hiện chân dung đối tợng , thì văn biểu cảm phải biểu đạt đợc tình cảm một
cách sâu sắc và chân thành về đối tợng đó . Chính vì thế để diễn đạt một đoạn
văn biểu cảm khó hơn nhiều , yêu cầu về sự biểu đạt cao hơn . Chúng tôi h ớng
dẫn các em sử dụng từ ngữ biểu cảm kết hợp với các dấu chấm than để biểu đạt
cảm xúc đạt hiệu quả cao.
3


b. Hn ch ca gii phỏp ? Bin phỏp khc phc
Tuy nhiên khi thc hin gii phỏp ny, chúng tôi nhn thy ở một số em vốn

từ quá ít , diễn đạt lủng củng , nghèo cảm xúc và hình ảnh , hiện tợng lặp từ còn
nhiều . Vậy chúng ta phải làm gì ? Chỉ còn một cách là trau dồi vốn từ cho các
em . Trau dồi bằng cách nào ? Chúng tôi chọn một số t liệu trích trong các văn
bản giàu tính biểu cảm cung cấp cho học sinh .
* Ví dụ : Mẹ tôi , giọng khàn đặc , từ trong màn nói vọng ra : - Thôi , hai đứa
liệu mà đem chia đồ chơi ra đi . Vừa nghe thấy thế ,em tôi bất giác run lên bần
bật , kinh hoàng đa cặp mắt tuyệt vọng nhìn tôi . Cặp mắt đen của em lúc này
buồn thăm thẳm , hai bờ mi đã sng mọng lên vì khóc nhiều. Đêm qua, lúc nào
chợt tỉnh, tôi cũng nghe tiếng nức nở , tức tởi của em . Tôi cứ phải cắn chặt môi
để khỏi bật lên tiếng khóc to, nhng nớc mắt cứ tuôn ra nh suối , ớt đầm cả
gối và hai cánh tay áo .
Sáng nay dậy sớm , tôi khẽ mở cửa rón rén đi ra vờn , ngồi xuống gốc cây
hồng xiêm. Chợt thấy động phía sau, tôi quay lại: em tôi đã theo ra từ lúc nào ?
Em lặng lẽ đặt tay lên vai tôi. Tôi kéo em ngồi xuống và khẽ vuốt lên mái tóc .
( Cuộc chia tay của những con búp bê- Khánh Hoài )
Chúng tôi hớng dẫn các em tìm hiểu sâu một vài đoạn văn nh thế , phân
tích những từ ngữ có tác dụng biểu đạt cảm xúc run lên bần bật , kinh
hoàng , thăm thẳm , nức nở , tức tởi , để thấy đợc nỗi đau đớn tuyệt
vọng của Thuỷ khi bố mẹ chia tay . Từ đó khơi dậy trong trái tim các em sự xúc
động trớc nỗi đau đến xé lòng của bé Thuỷ . Tạo hứng thú cho các em đi sâu
vào khám phá thế giới nội tâm nhân vật , kích thích các em thích tìm những lời
văn , từ ngữ giàu sắc thái biểu cảm ( Đặc biệt là việc sử dụng các từ láy gợi âm
thanh và hình ảnh ).
Khi học sinh hứng thú với nhứng t liệu chọn lọc . Tôi hớng dẫn học sinh
bằng cách đa ra một vài hình ảnh biểu cảm. Yêu cầu các em vận dụng các biện
pháp nghệ thuật tu từ : so sánh , nhân hoá một cách linh hoạt tạo cho lời văn giàu
hình ảnh . Từ đó cảm xúc đợc thăng hoa để diễn đạt những lời văn giàu hỡnh
nh.
Gii phỏp 4. Rèn luyện kĩ năng dựng đoạn văn biểu cảm.
a. u im ca gii phỏp:

- Giỏo viờn t chc cỏc hot ng v hng dn hc sinh hc tp theo hng
phỏt trin nng lc.
- Hc sinh c rốn k nng dng on vn biu cm.
- Cỏc em bit cần phải dựng đoạn văn nh thế nào ? Dựng đoạn văn tức là cách
sắp xếp các lời văn diễn đạt sao cho phù hợp , lô gíc, chặt chẽ, mạch lạc. Có
nhữnh học sinh không xác định đợc đối tợng biểu cảm . Biểu cảm nh thế nào
4


? Vận dụng phơng thức nào để biểu cảm ?
* Ví dụ . Tôi xin đợc dẫn ra một đoạn văn của một em học sinh giỏi lớp 7
Viết một đoạn văn từ 6-8 câu thể hiện cảm xúc của em về trận ma rào mùa hạ .
Bạn hãy nhìn kìa ! Anh nắng vàng rực rỡ chợt tắt . Mặt trời đỏ rực nh
một quả cầu lửa đang khép màn đi ngủ . Ông trời mặc áo giáp đen xung trận thật
là hùng dũng ! Sấm ghé xuống sân cời khanh khách nghe thật vui tai ! Ma
rơi ! Giọt bay ! Giọt ngã ! Từng ngôi nhà đang khoác vai nhau nhảy múa trong
vũ hội ma dập dìu trong tiếng nhạc ru dơng . Dới lòng đờng từng đoàn
ngời với chiếc áo ma trông ngồ ngộ nh những chú chim cánh cụt đang bơi
dới tuyết . Bạn ơi ! Thích quá ! Mát quá ! Tôi nh đợc uống không khí mát
mẻ , từ những dòng suối tinh khiết trong ngần , rộn vang tiếng nhạc .
Nh vậy các em đã xác định đợc đối tợng biểu cảm là trận ma rào
diễn ra vào mùa hè . Các em vận dụng linh hoạt hai phơng thức tự sự và miêu tả
để biểu cảm về trận ma rào . Với những hình ảnh tiêu biểu : ông mặt trời , bầu
trời , sấm , ma rơi , con ngời ...Khép lại đoạn văn là lời nhận xét , đánh giá .
- nh hng c cho hc sinh , một trong những kĩ năng , kỹ xảo khi dựng
đoạn văn biểu cảm là cảm xúc thể hiện phải tăng tiến dần , cái sau cao hơn cái trớc . Lời kết lại đoạn văn phải là hình ảnh gợi cảm và đọng cảm xúc , tạo đợc sự
xốn xang , chấn động tâm hồn ngời đọc , ngời nghe.
Theo cách hớng dẫn nh trên , chúng tôi đã hớng dẫn học sinh dng
đoạn văn biểu cảm rất thành công . Các em bắt đầu hứng thú luyện tập viết đoạn
văn . Chất lợng của từng bài viết nâng lên rõ rệt , đó chính là niềm vui , niềm

hạnh phúc của mỗi giáo viên ngữ văn chúng tôi .
b. Hn ch ca gii phỏp ? Bin phỏp khc phc
Một số em cha biết vận dụng linh hoạt phng thức tự sự và miêu tả để biểu
cảm . Có em sa vào kể lể dài dòng , chỉ đa ra một loạt các sự việc có liên quan
đến đối tợng mà không đa ra một ý kiến nhận xét , đánh giá về đối tợng .
Không biểu đạt đợc cảm xúc hay tái tạo một ấn tợng sâu đậm về đối tợng .
Vậy làm thế nào để dựng đợc đoạn văn biểu cảm ? Trớc hết các em phải xác
định đợc đối tợng biểu cảm ? Đặt đối tợng biểu cảm vào không gian , thời
gian nào ?
Hớng dẫn học sinh biểu cảm những khía cạnh nào của i tợng ( tìm ý) và đặc
biệt rèn kỹ năng diễn đạt trong văn biểu cảm. Tức là khâu tóm lại các gii phỏp,
kết hợp chặt chẽ từng khâu , từng bớc , mới thực hiện đợc kỹ năng dng on
vn biu cm.
5


Gii phỏp 5. Luyện lời văn chuyển đoạn , liên kết đoạn trong văn biểu cảm .
a. u im ca gii phỏp:
- Giỏo viờn t chc cỏc hot ng v hng dn hc sinh hc tp theo hng
phỏt trin nng lc.
- Hc sinh bit cỏch chuyển ý liên kết bằng cách nối không gian với không
gian.
* Vớ d:
Bạn hãy nhìn kìa ! Anh nắng vàng rực rỡ chợt tắt . Mặt trời đỏ rực nh một
quả cầu lửa đang khép màn đi ngủ . Ông trời mặc áo giáp đen xung trận thật là
hùng dũng ! Sm ghé xuống sân cời khanh khách nghe thật vui tai ! Ma rơi !
Giọt bay ! Giọt ngã !
Nh vậy chúng tôi đã hớng dẫn các em chuyển đoạn từ không gian trời nắng
sang không gian trời ma rất nhẹ nhàng biểu cảm .
- Hc sinh bit cỏch chuyển ý liên kết đoạn bằng cách vận dụng sự cảm nhận

qua các giác quan khác nhau : thính giác , thị giác , cảm giác . v ..v ..
* Ví dụ :
Tôi đang chiêm ngỡng vờn xuân lao xao , rì rào trong làn gió sớm . Tôi
lắng nghe đâu đây thoang thoảng mùi hơng của hoa hồng , hoa cúc , hoa lan,
quyện vào nhau quyến rũ đến lạ lùng ! Thơm quá ! tuyệt vời quá ! Chị gió nhẹ
nhàng đa mùi hơng trái cây bay tới . Tôi muốn uống cả không gian ngọt lịm
cùng hơng vị sức sống mùa xuân .
- Cỏc em cũn bit chuyển ý bằng cách nối âm thanh với không gian :
* Ví dụ
Chiều ! Chiều rồi ! Một chiều êm ả nh ru . Thoang thoảng đâu đây tiếng sáo
diều vi vu trong gió .Hoàng hôn buông xuống bản làng êm nh một giấc mộng .
Tôi lặng nhìn cánh cò chao lợn trên biển lúa vàng rực rỡ , lắng nghe tiếng mõ
trâu trên những con đờng làng mà lòng thấy xốn xang rạo rực . Chiều quê tôi
đẹp, bình yên nh một nàng công chúa đang ngủ trong rừng sâu .
b. Hn ch ca gii phỏp ? Bin phỏp khc phc
- Nhiu hc sinh khi vit lời văn chuyển đoạn , liên kết đoạn cha c mch
lc v nghốo cm xỳc. Vy lm th no khc phc tỡnh trng ny? Giỏo viờn
cn cung cp nhiu ng liu lm mu cho cỏc em, cỏc em tham kho v tp
rốn k nng luyện lời văn chuyển đoạn , liên kết đoạn. Giỏo viờn giao bi tp cho
cỏc em v nh lm, sau ú thu bi chm v cha li cho cỏc em.
Gii phỏp 6. Giáo viên hớng dẫn học sinh luyện cách mở bài và kết bài văn
biểu cảm .
a. u im ca gii phỏp:
6


- Giỏo viờn t chc cỏc hot ng v hng dn hc sinh hc tp theo hng
phỏt trin nng lc.
- Hc sinh bit cỏch mở bài trực tiếp: Giới thiệu đối tợng biểu cảm một cách
trực tiếp, sau ú bc lộ cảm xúc chung về đối tợng.

- Hc sinh bit cỏch mở bài giỏn tip : ( Đây là cách mở bài thờng gặp ở học
sinh khá, giỏi). Thờng giới thiệu bằng một câu hát , ý thơ , một tình huống, để
tiếp cận đối tợng biểu cảm . Tuy nhiên dù mở bài bằng cách nào học sinh cũng
phải trình bày đầy đủ ý cần nêu ở đề bài .
* Ví dụ : Tôi lặng ngời đi , khi chợt nhớ lời của một bài hát : ớc muốn
ngày nào nhe nhói trong tim mai đây là cô giáo .Tôi ngắm cô giáo trên bục
giảng thanh thoát , dịu hiền nh một nàng tiên vừa bớc ra trong truyện cổ tích .
Đó là cô Ngọc Lan - cô giáo dạy ngoại ngữ của lớp chúng tôi .
- Hng dn hc sinh vit phn kt bi : Cỏc em không chỉ dừng lại ở việc chốt
lại ý của bài viết mà phải tạo đợc độ lắng đọng , xao xuyến thậm chí phải đạt
đợc sự chấn động trong tâm hồn ngời đọc , ngời nghe . Điều này phụ thuộc
rất nhiều vào vốn văn hoá đọc của các em .
* Ví dụ : Cảm xúc về ngời mẹ thân yêu .
Mẹ thân yêu của con ! Con khao khát mẹ mãi mãi trẻ đẹp nh ngày nào !
Mẹ là cô Tấm dịu hiền . Mẹ gần gũi hơn thế ! Mẹ đi từ ngôi nhà con ở , trang
sách con đọc , giấc ngủ con say nồng , bữa cơm con ăn ngon miệng . Hình ảnh
mẹ luôn đợc nuôi dỡng trong trái tim ngây thơ và trong sáng của con . Mẹ là
mặt trời không bao giờ tắt . Mẹ là mặt trăng dịu hiền . Mẹ là biển cả mênh
mông . Mẹ là tất cả ! Mẹ yêu !
b. Hn ch ca gii phỏp ? Bin phỏp khc phc
- Khi hng dn cỏc em thc hin gii phỏp ny cỏc em thng mc li: phn
kt lun thng lp li ý ca phn m bi. Lm th no khc phc tỡnh trng
ny? Giỏo viờn cn khc sõu nhim v c th ca tng phn, hng dn cỏc em
vit on m bi v kt bi, sau ú i chiu tỡm ch lp, ch sai sa cho hc
sinh.
* Bỡnh lun ca tỏc gi v tng gii phỏp:
ỏnh giỏ mt cỏch khỏi quỏt, c sỏu gii phỏp c th trờn u rt quan trng,
tng hp tt c cỏc gii phỏp ny , chỳng ta s ỏp dng thnh cụng: Gii
phỏp nõng cao nng lc hc sinh, hc tt vn biu cm lp 7 ti trng
THCS Hong Diu. gii phỏp1. Bớc đầu tiên giáo viên cần giúp học sinh

biết cách xác định đúng yêu cầu của đề bài để xây dựng hớng làm bài. Hc
sinh xác định ỳng c yêu cầu, ni dung, phm vi, tớnh cht ca bi .
7


Lm tt c gii phỏp ny hc sinh trỏnh c hin tng lc , xa . Sau
ú, gii phỏp 2. Giỏo viờn hớng dẫn cách tìm ý cho bài văn biểu cảm. Cỏc em
tỡm ý v thể hiện đợc tình cảm chân thành , trọn vẹn với đối tợng biểu cảm ,
các em phải xác định đợc đặc điểm của đối tợng biểu cảm . Có hiểu chính
xác về đối tợng thì dòng cảm xúc chi phối mới có sự định hớng chính xác cho
tình cảm của ngời làm bài văn biểu cảm. Gii phỏp 3. Rèn luyện kỹ năng diễn
dạt cho học sinh trong văn biểu cảm. Hng dn hc sinh vận dụng c hai
phơng thức tự sự và miêu tả biu cm diễn đạt nh thế nào để từng lời văn
thấm sâu vào con tim ngời đọc. n
Gii phỏp 4. Rèn luyện kĩ năng dựng đoạn văn biểu cảm. Cỏc em bit cần phải
dựng đoạn văn nh thế nào ? Dựng đoạn văn tức là cách sắp xếp các lời văn diễn
đạt sao cho phù hợp , lô gíc, chặt chẽ, mạch lạc. Gii phỏp 5. Luyện lời văn
chuyển đoạn , liên kết đoạn trong văn biểu cảm. Hc sinh bit cỏch chuyển ý
liên kết bằng cách nối không gian với không gian, chuyển ý liên kết đoạn bằng
cách vận dụng sự cảm nhận qua các giác quan khác nhau : thính giác , thị giác ,
cảm giác . v ..v ..Cỏc em cũn bit chuyển ý bằng cách nối âm thanh với không
gian. Cui cựng gii phỏp 6. Giáo viên hớng dẫn học sinh luyện cách mở bài
và kết bài văn biểu cảm . Hc sinh bit cỏch mở bài trực tiếp v giỏn tip, bit
vit kt bi khỏi quỏt c ni dung ton bi v bc bl cm xỳc sõu sc v i
tng biu cm. Vn dng nhp nhng, sỏng to v linh hot sỏu gii phỏp trờn,
chỳng ta s gt hỏi c nhng thnh cụng tt p trong vic ỏp dng sỏng
kin : Gii phỏp nõng cao nng lc hc sinh, hc tt vn biu cm lp 7
ti trng THCS Hong Diu .
2. Túm tt ni dung gii phỏp ngh cụng nhn sỏng kin
*Tớnh mi, tớnh sỏng to

Tụi ó vn dng sỏu gii phỏp trờn vo giang dy vn biu cm. Mỗi tác
phẩm văn học tự tạo của học sinh thể hiện toàn bộ sự hiểu biết sáng tạo của các
em về nghệ thuật ngôn từ . Các em viết văn biểu cảm tức là có nhu cầu biểu đạt
tình cảm , cảm xúc về một đối tợng nào đó . Chúng tôi hớng dẫn học sinhvận
dụng linh hoạt hai phơng thức tự sự và miêu tả để gợi ra đối tợng miêu tả và
gửi gắm cảm xúc . Tuy nhiên chúng tôi phải hớng dẫn cho học sinh ,tự sự và
miêu tả ở đây nhằm khơi gợi cảm xúc , do cảm xúc chi phối chứ không nhằm
mục đích kể chuyện ,miêu tả đầy đủ sự việc phong cảnh .
Các em đã học cách làm văn kểchuyện ở tiểu học và lớp 6 . Sang chơng trình
ngữ văn 7 ,đòi hỏi một sự chuyển giao và đột phá cao hơn : học làm văn biểu

8


cảm , học sinh sẽ biểu đạt cảm xúc nh thế nào đối với mọi đối tợng tác động
đến tâm thế và nhãn quan các em .
Chúng tôi đánh giá một cách công bằng rằng chơng trình ngữ văn 7 rât khó so
với chơng trình các em đã đợc trải nghiệm .Thực sự choáng đối với các em
là phần thơ trung đại Việt Nam . Các em cảm thụ những văn bản thơ chữ Hán
này đã khó , biểu cảm về các văn bản này còn khó hơn nhiều . Các em sẽ phải
làm quen nhiều với những khái niệm trừu tợng . Các em phải có sự hiểu biết
phong phú hơn , biết đi vào trái tim ngời đọc bằng nghệ thuật ngôn từ . Trong t duy của các em , phải hình thành đợc mt kho báu các hình ảnh và sự sáng
tạo nghệ thuật .
Từ sự cảm nhận vẻ đẹp ngôn từ , vẻ đẹp của những hình ảnh , hình tợng văn
học định hớng cho các em hớng tới cái đẹp , tránh xa cái xấu , cái ác. Phấn
đấu hết mình để đạt đến những giá trị mang tính nhân văn cao đẹp ,đó chính là
đỉnh cao nghệ thuật mà mỗi giáo viên ngữ văn chúng tôi hớng tới .
Nh vy cỏc em khụng ch hc kin thc m cũn hc lm ngi tt. Qua
bi hc ó gúp phn rốn luyn k nng sng cho hc sinh. ú chớnh l hiu
qu ca tớnh mi, tớnh sỏng to m tụi gt hỏi c qua vic ging dy vn

biu cm theo nh hng phỏt trin nng lc.
* Kh nng ỏp dng, nhõn rng
- Tụi ó ỏp dng sỏng kin : Gii phỏp nõng cao nng lc hc sinh, hc
tt vn biu cm lp 7 ti trng THCS Hong Diu vo ging dy lp 7C6Trng THCS Hong Diu nm hc 2015-2016. Tụi ó gt hỏi c nhng
thnh cụng nht nh. Hc sinh nm chc chun kin thc v k nng, cỏc em cú
c hi th hin nng lc ca mỡnh, t bc l v khng nh s trng thnh
ca mỡnh, hỡnh thnh k nng, k xo, hỡnh thnh nhõn cỏch tt p, rốn luyn k
nng sng. Sỏng kin ny phự hp vi mi i tng hc sinh lp 7, cú th ỏp
dng cho hc sinh cỏc trng THCS.
- Tụi cng rt mong cỏc cp lónh o úng gúp ý kin quý bỏu sỏng kin ca
tụi c hon thin hn v c nhiu bn ng nghip trin khai s dng.
*Hiu qu kinh t
Khi vn dng cỏc gii phỏp trờn vo ging dy vn biu cm cho hc sinh
lp 7, mt rt ớt kinh phớ . Chỳng ta cú th s dng dựng dy hc h tr :
bng ph, phiu hc tp, mỏy chiu, bỳt d, nam chõmS dng cỏc dựng
ny rt tit kim, khụng gõy tn kộm v giỏ tr kinh t, giỏo viờn dnh c
nhiu thi gian t chc cỏc hot ng trờn lp.
* Hiu qu v mt xó hi
p dng : Gii phỏp nõng cao nng lc hc sinh, hc tt vn biu
9


cm lp 7 ti trng THCS Hong Diu, vi nhng phng phỏp trờn s em
li hiu qu rt ln cho hc sinh. Cỏc bin phỏp ny cú th ỏp dng cho tt c
hc sinh lp 7 trong phm vi ton quc. Hc sinh lp 7 s c lnh hi nhng
kin thc v vn biu cm mt kiu vn bn hay v khú trong chng trỡnh.
Nu chỳng ta khụng ỏp dng cỏc gii phỏp trờn thỡ hc sinh khụng th hc vn
biu cm núi riờng v cỏc loi vn bn núi chung tt c. Trc õy giỏo viờn
ch yu s dng phng phỏp thuyt trỡnh, hc sinh lng nghe th ng, khụng
cú s tỏc ng ngc chiu gia thy v trũ. Giỏo viờn vn dng linh hot cỏc

phng phỏp trờn, kt hp s dng dựng dy hc hiu qu v cỏc k thut dy
hc tớch cc , t ú giỳp hc sinh hc tp theo hng phỏt trin nng lc. To
ng lc cho cỏc em hỡnh thnh k nng, k xo, rốn luyn k nng sng,
hỡnh thnh nhõn cỏch tt p, tr thnh con ngi ton din cú ớch cho
gia ỡnh v xó hi.
*. Giỏ tr lm li khỏc
Mi nh giỏo chỳng ta u gi trng trỏch thiờng liờng m nhng ht ging
tõm hn cho tng lai t nc, bi sn phm ca chỳng ta l con ngi ú l
ti sn vụ giỏ. Khi tin hnh: Gii phỏp nõng cao nng lc hc sinh, hc
tt vn biu cm lp 7 ti trng THCS Hong Diu , tụi khao khỏt gt hỏi
nhng thnh qu ln lao- ú l o to th h tr phỏt trin ton din: vn, trớ,
c, th, mú l nhng li ớch to ln m khụng thc o no tớnh c.
Tôi đã ỏp dng sỏng kin: Gii phỏp nõng cao nng lc hc sinh,
hc tt vn biu cm lp 7 ti trng THCS Hong Diu vào thực tế giảng
dạy trong thi gian qua và đã gặt hái đợc thành công tt p. Tụi vn tip tc
nghiờn cu v ỏp dng sỏng kin n ht nm hc ny. Tụi cng rt mong sn
phm ca tụi c cỏc bn ng nghip ỏp dng vo thc t ging dy. ú l
nim t ho, l s phn u v say mờ ca ngi trớ thc yờu vn chng, ngy
ờm mit mi m nhng ht ging tõm hn cho tng lai t nc. Với tuổi
nghề còn trẻ, kinh nghiệm ging dy cha nhiều, s khụng tránh khỏi những hạn
chế nht nh, tôi rất mong nhận đợc ý kiến đóng góp quý báu của các cấp lãnh
đạo, các bạn đồng nghiệp để đề tài của tôi đạt hiệu quả tốt hơn!
Tôi xin trân trọng cám ơn !

C QUAN N V
P DNG SNG KIN

Hi Phũng, ngy 11 thỏng 03 nm 2016
Ngi vit n

................................................

10


…………………………………

Phạm Thị Thanh Dịu

THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1.Tên sáng kiến: Giải pháp nâng cao năng lực học sinh, để học tốt văn
biểu cảm lớp 7 tại trường THCS Hoàng Diệu
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Môn Ngữ văn lớp 7 tại trường THCS Hoàng
Diệu
3.Tác giả:
Họ và tên: Phạm Thị Thanh Dịu
Ngày/tháng/năm sinh: 04.06.1974
Chức vụ, đơn vị công tác: Trường THCS Hoàng Diệu
Điện thoại: 01288342240
4. Đồng tác giả : không có
5. Đơn vị áp dụng sáng kiến
Tên đơn vị: Trường THSC Hoàng Diệu
Địa chỉ: số 11/274 Hàng Kênh- Quận Lê Chân- Thành phố Hải Phòng
Điện thoại:
I. Mô tả giải pháp đã biết
Sáng kiến: “ Giải pháp nâng cao năng lực học sinh, để học tốt văn biểu
cảm tại trường THCS Hoàng Diệu” là sản phẩm của cá nhân tôi. Tôi xin mạnh
dạn được trình bày vấn đề này và rất mong nhận được những ý kiến đóng góp
quý báu của các cấp lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp để đề tài của tôi được hoàn
thiện tốt đẹp hơn!

* Bình luận của tác giả về từng giải pháp
11


Tụi ó trin khai gii phỏp tng quỏt trờn thnh sỏu gii phỏp nh sau:
Gii phỏp1. Bớc đầu tiên giáo viên cần giúp học sinh biết cách xác định
đúng yêu cầu của đề bài để xây dựng hớng làm bài .
*Ví dụ :
Đề bài:
Mỗi khi Tết đến xuân về đất trời tràn ngập không khí đầm ấm và vui tơi . Em
hãy bày tỏ cảm xúc trớc vẻ đẹp của mùa xuân trên quê hơng em.
a. u im ca gii phỏp:
- Giỏo viờn t chc cỏc hot ng v hng dn hc sinh hc tp theo hng
phỏt trin nng lc.
- Hc sinh xác định ỳng c yêu cầu, ni dung, phm vi, tớnh cht ca
bi .
Tôi thấy cần phải định hớng cho các em , trên đây là đề bài biểu cảm cảnh
đẹp
của quê hơng - dạng bài tổng hợp .Vậy thế nào là cảnh tổng hợp chúng ta đi
sâu vào phân tích đề bài trên .
Ví dụ : Với đề bài biểu cảm tổng hợp thờng chứa những từ ngữ nh : quê hơng
em , thành phố em , đất nớc em , miền quê , nơi em đang ở...Vậy tổng hợp cảnh
là nh thế nào ? Là bao gồm nhiều cảnh nhỏ, lẻ , hợp lại . Vậy biểu cảm về cảnh
đẹp của mùa xuân trên quê hơng là cảnh : con đờng , cụng viờn, vn hoa,
cánh đồng , dòng sông ,vờn tợc , cây đa , giếng nớc , sân đình , những mái
ấm gia đình ....
- Xác định cảnh đợc biểu cảm vào thời gian nào ? không gian nào?
Vẻ đẹp của mùa xuân . Tràn ngập lên khung cảnh đó là hơng sắc mùa
xuân : tinh khôi ,rực rỡ, quyến rũ , quyện vào lòng ngời nồng say men rợu
cuộc sống .

b. Hn ch ca gii phỏp ? Bin phỏp khc phc
Do thi gian trờn lp cú hn, nờn giỏo viờn thng thc hin gii phỏp ny
rt nhanh, dn n mt s hc sinh yu kộm, tip thu chm cha kp hiu ,
lm sai yờu cu ca bi, chỳng ta vn gi nhng trng hp ú bng hai ting
ngn gn: lc . Vy lm th no khc phc hin tng ny?
Th nht khi ra bi chỳng ta phi la chn t ng d hiu, phự hp vi
mi i tng hc sinh, th hai chỳng ta phi bit nh hng cho cỏc em c k
, bỏm sỏt cỏc t ng ca bi, nm c chớnh xỏc yờu cu ca bi, t
ú s nh hng ỳng cỏc em lm bi tt hn.
Gii phỏp2. Giỏo viờn hớng dẫn cách tìm ý cho bài văn biểu cảm.
a. u im ca gii phỏp:
12


- Giỏo viờn t chc cỏc hot ng v hng dn hc sinh hc tp theo hng
phỏt trin nng lc.
- Sau khi học sinh đã xác định đợc yêu cầu của đề , xác định chính xác đối
tợng biểu cảm. Để định hớng cho các em viết bài đợc tốt chúng tôi hớng
dẫn học sinh bớc tìm ý cho bài văn biểu cm.
- Bộc lộ cảm xúc chung về đối tợng biểu cảm . Sau đó vận dụng hai phơng
thức tự sự và miêu tả , tái hiện vẻ đẹp của đối tợng một cách cụ thể hơn ở các
khía cạnh khác nhau của đối tợng , qua đó bộc lộ tình cảm thái độ của ngời
viết.
-Thể hiện đợc tình cảm chân thành , trọn vẹn với đối tợng biểu cảm , các
em phải xác định đợc đặc điểm của đối tợng biểu cảm . Có hiểu chính xác về
đối
tợng thì dòng cảm xúc chi phối mới có sự định hớng chính xác cho tình cảm
của ngời làm bài văn biểu cảm.
- Các em bit biểu cảm cụ thể từng khía cạnh của đối tợng biểu cảm . Ví dụ:
Em hãy bày tỏ cảm xúc trớc vẻ đẹp của mùa xuân quê hơng em ( bao gồm :

con
đờng, cụng viờn, vn hoa, cánh đồng , dòng sông , vờn tợc , cây đa , giếng
nớc , sân đình , những mái ấm gia đình...)
- Hng dn hc sinh tỡm ý viết lời văn nhận xét , đánh giá , bộc lộ cảm xúc
, các em phải biết diễn đạt cho trong sáng , giàu cảm xúc và sử dụng linh hoạt
các biện pháp tu từ , để ngời đọc, ngời nghe tái hiện đợc chân dung đối tợng và vẻ đẹp , tình cảm , sức sống niềm tin toát ra từ chân dung đó .
b. Hn ch ca gii phỏp ? Bin phỏp khc phc
Khi chỳng ta thc hin gii phỏp ny, hc sinh s bit cỏch tỡm ý cho bi
vn biu cm, tuy nhiờn nu chỳng ta khụng bit cỏch nh hng khộo lộo, hc
sinh s dp khuụn theo ỳng nh li thy cụ m khụng cú s sỏng to ca bn
thõn, dn n kt qu cỏc em vit ra nhng vn bn cú ni dung v cỏch trỡnh
by khỏ ging nhau. Nờn chm dt tỡnh trng ny bng cỏch giỏo viờn nh
hng cho hc sinh t tỡm ý, phỏt huy kh nng t tỡm tũi v sỏng to, khụng
nờn cho cỏc em chộp cỏc ý ca thy cụ, ri yờu cu cỏc em hc thuc v a vo
bi lm, lm nh vy l ỏp t, l iu cm k trong gii phỏp dy hc theo
hng phỏt trin nng lc.
Gii phỏp 3. Rèn luyện kỹ năng diễn dạt cho học sinh trong văn biểu cảm
a. u im ca gii phỏp:
- Giỏo viờn t chc cỏc hot ng v hng dn hc sinh hc tp theo hng
13


phỏt trin nng lc.
- Hng dn hc sinh vận dụng c hai phơng thức tự sự và miêu tả, diễn đạt
nh thế nào để từng lời văn thấm sâu vào con tim ngời đọc , sâu đậm nh chất
dinh dỡng thấm sâu vào lòng đất , để nuôi những mầm xanh hứa hẹn mt ngày
đơm hoa , kết trái .
- Tôi luôn động viên học trò ,và thờng sửa nhiều câu diễn đạt cho các em.
Với những đối tợng khá , giỏi hầu hết các em có văn hoá đọc cao nên vốn từ
khá phong phú , diễn đạt trong sáng, mạch lạc, giàu hình ảnh. Mt khỏc c

rốn luyn nhiu, k nng vit ca cỏc em s tin b, nõng cao kh nng din t
giu cm xỳc . ú chớnh l c trng riờng ca vn biu cm.
Khi rèn kĩ năng diễn đạt cho các em , chúng tôi đặc biệt chú ý đến các phép
so sánh , nhân hoá... trong đoạn văn . Vận dụng thành thục hai phơng thức tự
sự và miêu tả để biểu cảm về đối tợng . Nếu nh văn miêu tả chỉ dừng lại ở việc
tái hiện chân dung đối tợng , thì văn biểu cảm phải biểu đạt đợc tình cảm một
cách sâu sắc và chân thành về đối tợng đó . Chính vì thế để diễn đạt một đoạn
văn biểu cảm khó hơn nhiều , yêu cầu về sự biểu đạt cao hơn . Chúng tôi h ớng
dẫn các em sử dụng từ ngữ biểu cảm kết hợp với các dấu chấm than để biểu đạt
cảm xúc đạt hiệu quả cao.
b. Hn ch ca gii phỏp ? Bin phỏp khc phc
Tuy nhiên khi thc hin gii phỏp ny, chúng tôi nhn thy ở một số em vốn
từ quá ít , diễn đạt lủng củng , nghèo cảm xúc và hình ảnh , hiện tợng lặp từ còn
nhiều . Vậy chúng ta phải làm gì ? Chỉ còn một cách là trau dồi vốn từ cho các
em . Trau dồi bằng cách nào ? Chúng tôi chọn một số t liệu trích trong các văn
bản giàu tính biểu cảm cung cấp cho học sinh .
* Ví dụ : Mẹ tôi , giọng khàn đặc , từ trong màn nói vọng ra : - Thôi , hai đứa
liệu mà đem chia đồ chơi ra đi . Vừa nghe thấy thế ,em tôi bất giác run lên bần
bật , kinh hoàng đa cặp mắt tuyệt vọng nhìn tôi . Cặp mắt đen của em lúc này
buồn thăm thẳm , hai bờ mi đã sng mọng lên vì khóc nhiều. Đêm qua, lúc nào
chợt tỉnh, tôi cũng nghe tiếng nức nở , tức tởi của em . Tôi cứ phải cắn chặt môi
để khỏi bật lên tiếng khóc to, nhng nớc mắt cứ tuôn ra nh suối , ớt đầm cả
gối và hai cánh tay áo .
Sáng nay dậy sớm , tôi khẽ mở cửa rón rén đi ra vờn , ngồi xuống gốc cây
hồng xiêm. Chợt thấy động phía sau, tôi quay lại: em tôi đã theo ra từ lúc nào ?
Em lặng lẽ đặt tay lên vai tôi. Tôi kéo em ngồi xuống và khẽ vuốt lên mái tóc .
( Cuộc chia tay của những con búp bê- Khánh Hoài )
Chúng tôi hớng dẫn các em tìm hiểu sâu một vài đoạn văn nh thế , phân
tích những từ ngữ có tác dụng biểu đạt cảm xúc run lên bần bật , kinh
14

hoàng , thăm thẳm , nức nở , tức tởi , để thấy đợc nỗi đau đớn tuyệt
vọng của Thuỷ khi bố mẹ chia tay . Từ đó khơi dậy trong trái tim các em sự xúc
động trớc nỗi đau đến xé lòng của bé Thuỷ . Tạo hứng thú cho các em đi sâu
vào khám phá thế giới nội tâm nhân vật , kích thích các em thích tìm những lời
văn , từ ngữ giàu sắc thái biểu cảm ( Đặc biệt là việc sử dụng các từ láy gợi âm
thanh và hình ảnh ).
Khi học sinh hứng thú với nhứng t liệu chọn lọc . Tôi hớng dẫn học sinh
bằng cách đa ra một vài hình ảnh biểu cảm. Yêu cầu các em vận dụng các biện
pháp nghệ thuật tu từ : so sánh , nhân hoá một cách linh hoạt tạo cho lời văn giàu
hình ảnh . Từ đó cảm xúc đợc thăng hoa để diễn đạt những lời văn giàu hỡnh
nh.
Gii phỏp 4. Rèn luyện kĩ năng dựng đoạn văn biểu cảm.
a. u im ca gii phỏp:
- Giỏo viờn t chc cỏc hot ng v hng dn hc sinh hc tp theo hng
phỏt trin nng lc.
- Hc sinh c rốn k nng dng on vn biu cm.
- Cỏc em bit cần phải dựng đoạn văn nh thế nào ? Dựng đoạn văn tức là cách
sắp xếp các lời văn diễn đạt sao cho phù hợp , lô gíc, chặt chẽ, mạch lạc. Có
nhữnh học sinh không xác định đợc đối tợng biểu cảm . Biểu cảm nh thế nào
? Vận dụng phơng thức nào để biểu cảm ?
* Ví dụ . Tôi xin đợc dẫn ra một đoạn văn của một em học sinh giỏi lớp 7
Viết một đoạn văn từ 6-8 câu thể hiện cảm xúc của em về trận ma rào mùa hạ .
Bạn hãy nhìn kìa ! Anh nắng vàng rực rỡ chợt tắt . Mặt trời đỏ rực nh
một quả cầu lửa đang khép màn đi ngủ . Ông trời mặc áo giáp đen xung trận thật
là hùng dũng ! Sấm ghé xuống sân cời khanh khách nghe thật vui tai ! Ma
rơi ! Giọt bay ! Giọt ngã ! Từng ngôi nhà đang khoác vai nhau nhảy múa trong
vũ hội ma dập dìu trong tiếng nhạc ru dơng . Dới lòng đờng từng đoàn
ngời với chiếc áo ma trông ngồ ngộ nh những chú chim cánh cụt đang bơi

dới tuyết . Bạn ơi ! Thích quá ! Mát quá ! Tôi nh đợc uống không khí mát
mẻ , từ những dòng suối tinh khiết trong ngần , rộn vang tiếng nhạc .
Nh vậy các em đã xác định đợc đối tợng biểu cảm là trận ma rào
diễn ra vào mùa hè . Các em vận dụng linh hoạt hai phơng thức tự sự và miêu tả
để biểu cảm về trận ma rào . Với những hình ảnh tiêu biểu : ông mặt trời , bầu
trời , sấm , ma rơi , con ngời ...Khép lại đoạn văn là lời nhận xét , đánh giá .
- nh hng c cho hc sinh , một trong những kĩ năng , kỹ xảo khi dựng
đoạn văn biểu cảm là cảm xúc thể hiện phải tăng tiến dần , cái sau cao hơn cái tr-

15


ớc . Lời kết lại đoạn văn phải là hình ảnh gợi cảm và đọng cảm xúc , tạo đợc sự
xốn xang , chấn động tâm hồn ngời đọc , ngời nghe.
Theo cách hớng dẫn nh trên , chúng tôi đã hớng dẫn học sinh dng
đoạn văn biểu cảm rất thành công . Các em bắt đầu hứng thú luyện tập viết đoạn
văn . Chất lợng của từng bài viết nâng lên rõ rệt , đó chính là niềm vui , niềm
hạnh phúc của mỗi giáo viên ngữ văn chúng tôi .
b. Hn ch ca gii phỏp ? Bin phỏp khc phc
Một số em cha biết vận dụng linh hoạt phng thức tự sự và miêu tả để biểu
cảm . Có em sa vào kể lể dài dòng , chỉ đa ra một loạt các sự việc có liên quan
đến đối tợng mà không đa ra một ý kiến nhận xét , đánh giá về đối tợng .
Không biểu đạt đợc cảm xúc hay tái tạo một ấn tợng sâu đậm về đối tợng .
Vậy làm thế nào để dựng đợc đoạn văn biểu cảm ? Trớc hết các em phải xác
định đợc đối tợng biểu cảm ? Đặt đối tợng biểu cảm vào không gian , thời
gian nào ?
Hớng dẫn học sinh biểu cảm những khía cạnh nào của i tợng ( tìm ý) và đặc
biệt rèn kỹ năng diễn đạt trong văn biểu cảm. Tức là khâu tóm lại các gii phỏp,
kết hợp chặt chẽ từng khâu , từng bớc , mới thực hiện đợc kỹ năng dng on
vn biu cm.

Gii phỏp 5. Luyện lời văn chuyển đoạn , liên kết đoạn trong văn biểu cảm .
a. u im ca gii phỏp:
- Giỏo viờn t chc cỏc hot ng v hng dn hc sinh hc tp theo hng
phỏt trin nng lc.
- Hc sinh bit cỏch chuyển ý liên kết bằng cách nối không gian với không
gian.
* Vớ d:
Bạn hãy nhìn kìa ! Anh nắng vàng rực rỡ chợt tắt . Mặt trời đỏ rực nh một
quả cầu lửa đang khép màn đi ngủ . Ông trời mặc áo giáp đen xung trận thật là
hùng dũng ! Sm ghé xuống sân cời khanh khách nghe thật vui tai ! Ma rơi !
Giọt bay ! Giọt ngã !
Nh vậy chúng tôi đã hớng dẫn các em chuyển đoạn từ không gian trời nắng
sang không gian trời ma rất nhẹ nhàng biểu cảm .
- Hc sinh bit cỏch chuyển ý liên kết đoạn bằng cách vận dụng sự cảm nhận
qua các giác quan khác nhau : thính giác , thị giác , cảm giác . v ..v ..
* Ví dụ :
Tôi đang chiêm ngỡng vờn xuân lao xao , rì rào trong làn gió sớm . Tôi
lắng nghe đâu đây thoang thoảng mùi hơng của hoa hồng , hoa cúc , hoa lan,
quyện vào nhau quyến rũ đến lạ lùng ! Thơm quá ! tuyệt vời quá ! Chị gió nhẹ
16


nhàng đa mùi hơng trái cây bay tới . Tôi muốn uống cả không gian ngọt lịm
cùng hơng vị sức sống mùa xuân .
- Cỏc em cũn bit chuyển ý bằng cách nối âm thanh với không gian :
* Ví dụ
Chiều ! Chiều rồi ! Một chiều êm ả nh ru . Thoang thoảng đâu đây tiếng sáo
diều vi vu trong gió .Hoàng hôn buông xuống bản làng êm nh một giấc mộng .
Tôi lặng nhìn cánh cò chao lợn trên biển lúa vàng rực rỡ , lắng nghe tiếng mõ
trâu trên những con đờng làng mà lòng thấy xốn xang rạo rực . Chiều quê tôi

đẹp, bình yên nh một nàng công chúa đang ngủ trong rừng sâu .
b. Hn ch ca gii phỏp ? Bin phỏp khc phc
- Nhiu hc sinh khi vit lời văn chuyển đoạn , liên kết đoạn cha c mch
lc v nghốo cm xỳc. Vy lm th no khc phc tỡnh trng ny? Giỏo viờn
cn cung cp nhiu ng liu lm mu cho cỏc em, cỏc em tham kho v tp
rốn k nng luyện lời văn chuyển đoạn , liên kết đoạn. Giỏo viờn giao bi tp cho
cỏc em v nh lm, sau ú thu bi chm v cha li cho cỏc em.
Gii phỏp 6. Giáo viên hớng dẫn học sinh luyện cách mở bài và kết bài văn
biểu cảm .
a. u im ca gii phỏp:
- Giỏo viờn t chc cỏc hot ng v hng dn hc sinh hc tp theo hng
phỏt trin nng lc.
- Hc sinh bit cỏch mở bài trực tiếp: Giới thiệu đối tợng biểu cảm một cách
trực tiếp, sau ú bc lộ cảm xúc chung về đối tợng.
- Hc sinh bit cỏch mở bài giỏn tip : ( Đây là cách mở bài thờng gặp ở học
sinh khá, giỏi). Thờng giới thiệu bằng một câu hát , ý thơ , một tình huống, để
tiếp cận đối tợng biểu cảm . Tuy nhiên dù mở bài bằng cách nào học sinh cũng
phải trình bày đầy đủ ý cần nêu ở đề bài .
* Ví dụ : Tôi lặng ngời đi , khi chợt nhớ lời của một bài hát : ớc muốn
ngày nào nhe nhói trong tim mai đây là cô giáo .Tôi ngắm cô giáo trên bục
giảng thanh thoát , dịu hiền nh một nàng tiên vừa bớc ra trong truyện cổ tích .
Đó là cô Ngọc Lan - cô giáo dạy ngoại ngữ của lớp chúng tôi .
- Hng dn hc sinh vit phn kt bi : Cỏc em không chỉ dừng lại ở việc chốt
lại ý của bài viết mà phải tạo đợc độ lắng đọng , xao xuyến thậm chí phải đạt
đợc sự chấn động trong tâm hồn ngời đọc , ngời nghe . Điều này phụ thuộc
rất nhiều vào vốn văn hoá đọc của các em .
* Ví dụ : Cảm xúc về ngời mẹ thân yêu .

17

Mẹ thân yêu của con ! Con khao khát mẹ mãi mãi trẻ đẹp nh ngày nào !
Mẹ là cô Tấm dịu hiền . Mẹ gần gũi hơn thế ! Mẹ đi từ ngôi nhà con ở , trang
sách con đọc , giấc ngủ con say nồng , bữa cơm con ăn ngon miệng . Hình ảnh
mẹ luôn đợc nuôi dỡng trong trái tim ngây thơ và trong sáng của con . Mẹ là
mặt trời không bao giờ tắt . Mẹ là mặt trăng dịu hiền . Mẹ là biển cả mênh
mông . Mẹ là tất cả ! Mẹ yêu !
b. Hn ch ca gii phỏp ? Bin phỏp khc phc
- Khi hng dn cỏc em thc hin gii phỏp ny cỏc em thng mc li: phn
kt lun thng lp li ý ca phn m bi. Lm th no khc phc tỡnh trng
ny? Giỏo viờn cn khc sõu nhim v c th ca tng phn, hng dn cỏc em
vit on m bi v kt bi, sau ú i chiu tỡm ch lp, ch sai sa cho hc
sinh.
* Bỡnh lun ca tỏc gi v tng gii phỏp:
ỏnh giỏ mt cỏch khỏi quỏt, c sỏu gii phỏp c th trờn u rt quan trng,
tng hp tt c cỏc gii phỏp ny , chỳng ta s ỏp dng thnh cụng: Gii
phỏp nõng cao nng lc hc sinh, hc tt vn biu cm lp 7 ti trng
THCS Hong Diu. gii phỏp1. Bớc đầu tiên giáo viên cần giúp học sinh
biết cách xác định đúng yêu cầu của đề bài để xây dựng hớng làm bài. Hc
sinh xác định ỳng c yêu cầu, ni dung, phm vi, tớnh cht ca bi .
Lm tt c gii phỏp ny hc sinh trỏnh c hin tng lc , xa . Sau
ú, gii phỏp 2. Giỏo viờn hớng dẫn cách tìm ý cho bài văn biểu cảm. Cỏc em
tỡm ý v thể hiện đợc tình cảm chân thành , trọn vẹn với đối tợng biểu cảm ,
các em phải xác định đợc đặc điểm của đối tợng biểu cảm . Có hiểu chính
xác về đối tợng thì dòng cảm xúc chi phối mới có sự định hớng chính xác cho
tình cảm của ngời làm bài văn biểu cảm. Gii phỏp 3. Rèn luyện kỹ năng diễn
dạt cho học sinh trong văn biểu cảm. Hng dn hc sinh vận dụng c hai
phơng thức tự sự và miêu tả biu cm diễn đạt nh thế nào để từng lời văn
thấm sâu vào con tim ngời đọc. n
Gii phỏp 4. Rèn luyện kĩ năng dựng đoạn văn biểu cảm. Cỏc em bit cần phải

dựng đoạn văn nh thế nào ? Dựng đoạn văn tức là cách sắp xếp các lời văn diễn
đạt sao cho phù hợp , lô gíc, chặt chẽ, mạch lạc. Gii phỏp 5. Luyện lời văn
chuyển đoạn , liên kết đoạn trong văn biểu cảm. Hc sinh bit cỏch chuyển ý
liên kết bằng cách nối không gian với không gian, chuyển ý liên kết đoạn bằng
cách vận dụng sự cảm nhận qua các giác quan khác nhau : thính giác , thị giác ,
cảm giác . v ..v ..Cỏc em cũn bit chuyển ý bằng cách nối âm thanh với không
gian. Cui cựng gii phỏp 6. Giáo viên hớng dẫn học sinh luyện cách mở bài
18


và kết bài văn biểu cảm . Hc sinh bit cỏch mở bài trực tiếp v giỏn tip, bit
vit kt bi khỏi quỏt c ni dung ton bi v bc bl cm xỳc sõu sc v i
tng biu cm. Vn dng nhp nhng, sỏng to v linh hot sỏu gii phỏp trờn,
chỳng ta s gt hỏi c nhng thnh cụng tt
p.
II. Ni dung gii phỏp ngh cụng nhn sỏng kin
- Sỏng kin ny c a vo ỏp dng ging dy vn biu cm lp 7 - Đây là
một kiểu văn bản mới đợc đa vào chơng trình THCS, cũng là kiểu bài lạ v
khú đối với học sinh lớp 7 nên việc học có phần lúng túng.
Vậy, làm thế nào để giảng dạy vn biu cm có hiệu quả nhất ? Đây là vấn
đề tôi luôn băn khoăn. Tôi xin mạnh dạn đa ra một số giải pháp với hy vọng đợc
sự trao đổi, đóng góp ý kiến của các bạn đồng nghiệp.
Sau đây tôi xin trình bày 6 gii phỏp cơ bản trên mà tôi đã áp dụng trong quá
trình giảng dạy.
Gii phỏp1. Bớc đầu tiên giáo viên cần giúp học sinh biết cách xác định
đúng yêu cầu của đề bài để xây dựng hớng làm bài .
- Xác định yêu cầu của đề bài:
Tôi thấy cần phải định hớng cho các em , trên đây là đề bài biểu cảm cảnh
đẹp
của quê hơng - dạng bài tổng hợp .Vậy thế nào là cảnh tổng hợp chúng ta đi

sâu vào phân tích đề bài trên .
Ví dụ : Với đề bài biểu cảm tổng hợp thờng chứa những từ ngữ nh : quê hơng
em , thành phố em , đất nớc em , miền quê , nơi em đang ở...Vậy tổng hợp cảnh
là nh thế nào ? Là bao gồm nhiều cảnh nhỏ, lẻ , hợp lại . Vậy biểu cảm về cảnh
đẹp của mùa xuân trên quê hơng là cảnh : con đờng , cụng viờn, vn hoa,
cánh đồng , dòng sông ,vờn tợc , cây đa , giếng nớc , sân đình , những mái
ấm gia đình ....
- Xác định cảnh đợc biểu cảm vào thời gian nào ? không gian nào?
Vẻ đẹp của mùa xuân . Tràn ngập lên khung cảnh đó là hơng sắc mùa
xuân : tinh khôi ,rực rỡ, quyến rũ , quyện vào lòng ngời nồng say men rợu
cuộc sống .
Gii phỏp2. Giỏo viờn hớng dẫn cách tìm ý cho bài văn biểu cảm.
Sau khi học sinh đã xác định đợc yêu cầu của đề , xác định chính xác đối
tợng biểu cảm . Để định hớng cho các em viết bài đợc tốt chúng tôi hớng
dẫn học sinh bớc tìm ý cho bài văn biểu cảm nh sau:

19


Điều đầu tiên các em phải thực hiện đợc : Bộc lộ cảm xúc chung về đối tợng biểu cảm . Sau đó vận dụng hai phơng thức tự sự và miêu tả , tái hiện vẻ
đẹp của đối tợng một cách cụ thể hơn ở các khía cạnh khác nhau của đối tợng , qua đó bộc lộ tình cảm thái độ của ngời viết.
Để thể hiện đợc tình cảm chân thành , trọn vẹn với đối tợng biểu cảm , các
em phải xác định đợc đặc điểm của đối tợng biểu cảm . Có hiểu chính xác về
đối
tợng thì dòng cảm xúc chi phối mới có sự định hớng chính xác cho tình cảm
của ngời làm bài văn biểu cảm.
Khi đã biết đợc đặc điểm của đối tợng , các em sẽ biểu cảm cụ thể từng
khía cạnh của đối tợng biểu cảm . Ví dụ: Em hãy bày tỏ cảm xúc trớc vẻ đẹp
của mùa xuân quê hơng em ( bao gồm : con đờng, cụng viờn, vn hoa, cánh
đồng , dòng sông , vờn tợc , cây đa , giếng nớc , sân đình , những mái ấmgia

đình...)
Tuy nhiên khi viết lời văn nhận xét , đánh giá , bộc lộ cảm xúc , các em phải
biết diễn đạt cho trong sáng , giàu cảm xúc và sử dụng linh hoạt các biện pháp tu
từ , để ngời đọc, ngời nghe tái hiện đợc chân dung đối tợng và vẻ đẹp , tình
cảm , sức sống niềm tin toát ra từ chân dung đó .
* Ví dụ : Tình cảm của em khi đứng trớc biển lúa vàng quê hơng trong mùa giáp
hạt.
Tôi men theo triền đê , phóng tầm mắt ra xa ngắm biển lúa vàng quê hơng
đang rì rào gợn sóng . Đẹp đến tuyệt vời ! Những bông vàng cong cong nh lỡi
liềm nặng trĩu hứa hẹn một mùa vàng bội thu . Tôi đắm mình sung sớng nh
đang đợc uống sự thanh bình , trù phú , tràn đầy sức sống của quê hơng .
Gii phỏp 3. Rèn luyện kỹ năng diễn dạt cho học sinh trong văn biểu cảm
a. u im ca gii phỏp:
Xác định đợc đối tợng, nắm chắc đặc điểm của đối tợng và tìm ý cho đối
tợng là một bớc quan trọng, tuy nhiên cha đủ để biểu đạt cảm xúc một cách
toàn diện. Khi vận dụng hai phơng thức tự sự và miêu tả thì diễn đạt nh thế
nào để từng lời văn thấm sâu vào con tim ngời đọc , sâu đậm nh chất dinh dỡng thấm sâu vào lòng đất , để nuôi những mầm xanh hứa hẹn mt ngày đơm
hoa , kết trái .
Tôi yêu văn chơng và rất yêu những tác phẩm nghệ thuật của các em . Khi
chấm bài trong lời phê, tôi luôn động viên học trò ,và thờng sửa nhiều câu diễn
đạt cho các em. Với những đối tợng khá , giỏi hầu hết các em có văn hoá đọc
cao nên vốn từ khá phong phú , diễn đạt trong sáng, mạch lạc, giàu hình ảnh.
20


Mt khỏc c rốn luyn nhiu, k nng vit ca cỏc em s tin b, nõng cao kh
nng din t giu cm xỳc . ú chớnh l c trng riờng ca vn biu cm.
Khi rèn kĩ năng diễn đạt cho các em , chúng tôi đặc biệt chú ý đến các phép
so sánh , nhân hoá trong đoạn văn . Vận dụng thành thục hai phơng thức tự sự
và miêu tả để biểu cảm về đối tợng . Nếu nh văn miêu tả chỉ dừng lại ở việc

tái hiện chân dung đối tợng , thì văn biểu cảm phải biểu đạt đợc tình cảm một
cách sâu sắc và chân thành về đối tợng đó . Chính vì thế để diễn đạt một đoạn
văn biểu cảm khó hơn nhiều , yêu cầu về sự biểu đạt cao hơn . Chúng tôi h ớng
dẫn các em sử dụng từ ngữ biểu cảm kết hợp với các dấu chấm than để biểu
đạt cảm xúc đạt hiệu quả cao .
* Ví dụ : Chao ôi ! Bạn hãy lắng lại mà nghe tiếng sáo diều đang ngân vangnhững giai điệu trầm bổng . Đó chính là khúc nhạc của làng quê yêu dấu !
* Ví dụ : Mẹ ơi ! Mẹ có nghe thấy tiếng con gọi mẹ không ? Đó chính là
tiếng gọi đang trỗi dậy trong lòng con đấy ! Con muốn khóc thật to ! Gọi thật to!
Mẹ yêu ơi ! Hãy về với con !
Nh vậy việc kết hợp với từ ngữ và các dấu chấm than có sức biểu đạt khá
cao. Nếu các em cha vận dụng linh hoạt và thành thục thao tác thì các em
không thể viết đợc đoạn văn biểu cảm dạt dào cảm xúc , gợi sự xao động cho
ngời đọc,
ngời nghe.
Gii phỏp 4. Rèn luyện kĩ năng dựng đoạn văn biểu cảm.
Cần phải dựng đoạn văn nh thế nào ? Dựng đoạn văn tức là cách sắp xếp
các lời văn diễn đạt sao cho phù hợp , lô gíc, chặt chẽ, mạch lạc. Có nhữnh học
sinh không xác định đợc đối tợng biểu cảm . Biểu cảm nh thế nào ? Vận
dụng phơng thức nào để biểu cảm ?
* Ví dụ . Tôi xin đợc dẫn ra một đoạn văn của một em học sinh giỏi lớp 7
Viết một đoạn văn từ 6-8 câu thể hiện cảm xúc của em về trận ma rào mùa hạ .
Bạn hãy nhìn kìa ! Anh nắng vàng rực rỡ chợt tắt . Mặt trời đỏ rực nh
mộ t quả cầu lửa đang khép màn đi ngủ . Ông trời mặc áo giáp đen xung trận
thật là hùng dũng ! Sấm ghé xuống sân cời khanh khách nghe thật vui tai !
Ma rơi ! Giọt bay ! Giọt ngã ! Từng ngôi nhà đang khoác vai nhau nhảy múa
trong vũ hội ma dập dìu trong tiếng nhạc ru dơng . Dới lòng đờng từng
đoàn ngời với chiếc áo ma trông ngồ ngộ nh những chú chim cánh cụt
đang bơi dới tuyết . Bạn ơi ! Thích quá ! Mát quá ! Tôi nh đợc uống không
khí mát mẻ , từ những dòng suối tinh khiết trong ngần , rộn vang tiếng nhạc .
Nh vậy các em đã xác định đợc đối tợng biểu cảm là trận ma rào

diễn ra vào mùa hè . Các em vận dụng linh hoạt hai phơng thức tự sự và miêu tả
21


để biểu cảm về trận ma rào . Với những hình ảnh tiêu biểu : ông mặt trời , bầu
trời , sấm , ma rơi , con ngời ...Khép lại đoạn văn là lời nhận xét , đánh giá .
Một trong những kĩ năng , kỹ xảo khi dựng đoạn văn biểu cảm là cảm xúc
thể hiện phải tăng tiến dần , cái sau cao hơn cái trớc . Lời kết lại đoạn văn phải
là hình ảnh gợi cảm và đọng cảm xúc , tạo đợc sự xốn xang , chấn động tâm hồn
ngời đọc , ngời nghe.
Theo cách hớng dẫn nh trên , chúng tôi đã hớng dẫn học sinh viết
đoạn văn biểu cảm rất thành công . Các em bắt đầu hứng thú luyện tập viết đoạn
văn . Chất lợng của từng bài viết nâng lên rõ rệt , đó chính là niềm vui , niềm
hạnh phúc của mỗi giáo viên ngữ văn chúng tôi .
Gii phỏp 5. Luyện lời văn chuyển đoạn , liên kết đoạn trong văn biểu cảm .
Làm thế nào để liên kết và chuyển ý trong văn biểu cảm ? Từ ý nọ sang
ý kia, từ đoạn nọ sang đoạn kia , giữa các đoạn phải liền mạch đảm bảo tính
thống nhất để thể hiện trọn vẹn nội dung ý nghĩa . Để làm đợc điều đó , đòi hỏi
sự khéo léo tài hoa của ngời viết , để lời văn nhịp nhàng , uyển chuyển , lô gíc và
có giá trị biểu đạt cao . Chúng tôi hớng dẫn các em một vài cách chuyển ý nh
sau:
+ Chuyển ý liên kết bằng cách nối không gian với không gian : Chúng ta
cùng trở lại với đoạn văn trên .
Bạn hãy nhìn kìa ! Anh nắng vàng rực rỡ chợt tắt . Mặt trời đỏ rực nh một
quả cầu lửa đang khép màn đi ngủ . Ông trời mặc áo giáp đen xung trận thật là
hùng dũng ! Sám ghé xuống sân cời khanh khách nghê thật vui tai ! Ma rơi !
Giọt bay ! Giọt ngã !Nh vậy chúng tôi đã hớng dẫn các em chuyển đoạn từ
không gian trời nắng sang không gian trời ma rất nhẹ nhàng biểu cảm .
+ Chuyển ý liên kết đoạn bằng cách vận dụng sự cảm nhận qua các giác
quan khác nhau : thính giác , thị giác , cảm giác . v ..v ..

* Ví dụ : Tôi đang chiêm ngỡng vờn xuân lao xao , rì rào trong làn gió
sớm . Tôi lắng nghe đâu đây thoang thoảng mùi hơng của hoa hồng , hoa cúc ,
hoa lan quyện vào nhau quyến rũ đến lạ lùng ! Thơm quá ! tuyệt vời quá ! Chị
gió nhẹ nhàng đa mùi hơng trái cây bay tới . Tôi muốn uống cả không gian ngọt
lịm cùng hơng vị sức sống mùa xuân .
+ Chuyển ý bằng cách nối âm thanh với không gian : Chiều ! Chiều rồi !
Một chiều êm ả nh ru . Thoang thoảng đâu đây tiếng sáo diều vi vu trong gió
.Hoàng hôn buông xuống bản làng êm nh một giấc mộng . Tôi lặng nhìn cánh cò
chao lợn trên biển lúa vàng rực rỡ , lắng nghe tiếng mõ trâu trên những con đờng
làng mà lòng thấy xốn xang rạo rực . Chiều quê tôi đẹp, bình yên nh một nàng công
chúa đang ngủ trong rừng sâu .
Gii phỏp 6. Giáo viên hớng dẫn học sinh luyện cách mở bài và kết bài văn
biểu cảm .
+ Mở bài trực tiếp : - Giới thiệu đối tợng biểu cảm một cách trực tiếp .
- Bộc lộ cảm xúc chung về đối tợng .
22


+ Mở bài gián tiếp : ( Đây là cách mở bài thờng gặp ở gặp ở học sinh khá, giỏi).
Thờng giới thiệu bằng một câu hát , ý thơ , một tình huống để tiếp cận đối t ợng biểu cảm . Tuy nhiên dù mở bài bằng cách nào học sinh cũng phải trình bày
đầy đủ ý cần nêu ở đề bài .
* Ví dụ : Tôi lặng ngời đi , khi chợt nhớ lời của một bài hát : ớc muốn
ngày nào nhe nhói trong tim mai đây là cô giáo .Tôi ngắm cô giáo trên bục
giảng thanh thoát , dịu hiền nh một nàng tiên vừa bớc ra trong truyện cổ tích . Đó
là cô Ngọc Lan - cô giáo dạy ngoại ngữ của lớp chúng tôi .
+ Kết bài : không chỉ dừng lại ở việc chốt lại ý của bài viết mà phải tạo đợc độ
lắng đọng , xao xuyến thậm chí phải đạt đợc sự chấn động trong tâm hồn ngời
đọc , ngời nghe . Điều này phụ thuộc rất nhiều vào vốn văn hoá đọc của các em .
* Ví dụ : Cảm xúc về ngời mẹ thân yêu .
Mẹ thân yêu của con ! Con khao khát mẹ mãi mãi trẻ đẹp nh ngày nào !

Mẹ là cô Tấm dịu hiền . Mẹ gần gũi hơn thế ! Mẹ đi từ ngôi nhà con ở , trang
sách con đọc , giấc ngủ con say nồng , bữa cơm con ăn ngon miệng . Hình ảnh
mẹ luôn đợc nuôi dỡng trong trái tim ngây thơ và trong sáng của con . Mẹ là mặt
trời không bao giờ tắt . Mẹ là mặt trăng dịu hiền . Mẹ là biển cả mênh mông .
Mẹ là tất cả ! Mẹ yêu!
II.1. Tớnh mi, tớnh sỏng to:
*Tớnh mi, tớnh sỏng to
Tụi ó vn dng sỏu gii phỏp trờn vo giang dy vn biu cm. Mỗi tác
phẩm văn học tự tạo của học sinh thể hiện toàn bộ sự hiểu biết sáng tạo của các
em về nghệ thuật ngôn từ . Các em viết văn biểu cảm tức là có nhu cầu biểu đạt
tình cảm , cảm xúc về một đối tợng nào đó . Chúng tôi hớng dẫn học sinhvận
dụng linh hoạt hai phơng thức tự sự và miêu tả để gợi ra đối tợng miêu tả và
gửi gắm cảm xúc . Tuy nhiên chúng tôi phải hớng dẫn cho học sinh ,tự sự và
miêu tả ở đây nhằm khơi gợi cảm xúc , do cảm xúc chi phối chứ không nhằm
mục đích kể chuyện ,miêu tả đầy đủ sự việc phong cảnh .
Các em đã học cách làm văn kểchuyện ở tiểu học và lớp 6 . Sang chơng trình
ngữ văn 7 ,đòi hỏi một sự chuyển giao và đột phá cao hơn : học làm văn biểu
cảm , học sinh sẽ biểu đạt cảm xúc nh thế nào đối với mọi đối tợng tác động
đến tâm thế và nhãn quan các em .
Chúng tôi đánh giá một cách công bằng rằng chơng trình ngữ văn 7 rât khó so
với chơng trình các em đã đợc trải nghiệm .Thực sự choáng đối với các em
là phần thơ trung đại Việt Nam . Các em cảm thụ những văn bản thơ chữ Hán
này đã khó , biểu cảm về các văn bản này còn khó hơn nhiều . Các em sẽ phải
làm quen nhiều với những khái niệm trừu tợng . Các em phải có sự hiểu biết
phong phú hơn , biết đi vào trái tim ngời đọc bằng nghệ thuật ngôn từ . Trong t duy của các em , phải hình thành đợc mt kho báu các hình ảnh và sự sáng
tạo nghệ thuật .
23


Từ sự cảm nhận vẻ đẹp ngôn từ , vẻ đẹp của những hình ảnh , hình tợng văn

học định hớng cho các em hớng tới cái đẹp , tránh xa cái xấu , cái ác. Phấn
đấu hết mình để đạt đến những giá trị mang tính nhân văn cao đẹp ,đó chính là
đỉnh cao nghệ thuật mà mỗi giáo viên ngữ văn chúng tôi hớng tới .
Nh vy cỏc em khụng ch hc kin thc m cũn hc lm ngi tt. Qua
bi hc ó gúp phn rốn luyn k nng sng cho hc sinh. ú chớnh l hiu
qu ca tớnh mi, tớnh sỏng to m tụi gt hỏi c qua vic ging dy vn
biu cm theo nh hng phỏt trin nng lc.
II.2. Kh nng ỏp dng, nhõn rng
- Tụi ó ỏp dng sỏng kin : Gii phỏp nõng cao nng lc hc sinh, hc
tt vn biu cm lp 7 ti trng THCS Hong Diu vo ging dy lp 7C6Trng THCS Hong Diu nm hc 2015-2016. Tụi ó gt hỏi c nhng
thnh cụng nht nh. Hc sinh nm chc chun kin thc v k nng, cỏc em cú
c hi th hin nng lc ca mỡnh, t bc l v khng nh s trng thnh
ca mỡnh, hỡnh thnh k nng, k xo, hỡnh thnh nhõn cỏch tt p, rốn luyn k
nng sng. Sỏng kin ny phự hp vi mi i tng hc sinh lp 7, cú th ỏp
dng cho hc sinh cỏc trng THCS.
- Tụi cng rt mong cỏc cp lónh o úng gúp ý kin quý bỏu sỏng kin ca
tụi c hon thin hn v c nhiu bn ng nghip trin khai s dng.
*Hiu qu kinh t
Khi vn dng cỏc gii phỏp trờn vo ging dy vn biu cm cho hc sinh
lp 7, mt rt ớt kinh phớ . Chỳng ta cú th s dng dựng dy hc h tr :
bng ph, phiu hc tp, mỏy chiu, bỳt d, nam chõmS dng cỏc dựng
ny rt tit kim, khụng gõy tn kộm v giỏ tr kinh t, giỏo viờn dnh c
nhiu thi gian t chc cỏc hot ng trờn lp.
* Hiu qu v mt xó hi
p dng : Gii phỏp nõng cao nng lc hc sinh, hc tt vn biu
cm lp 7 ti trng THCS Hong Diu, vi nhng phng phỏp trờn s em
li hiu qu rt ln cho hc sinh. Cỏc bin phỏp ny cú th ỏp dng cho tt c
hc sinh lp 7 trong phm vi ton quc. Hc sinh lp 7 s c lnh hi nhng
kin thc v vn biu cm mt kiu vn bn hay v khú trong chng trỡnh.
Nu chỳng ta khụng ỏp dng cỏc gii phỏp trờn thỡ hc sinh khụng th hc vn

biu cm núi riờng v cỏc loi vn bn núi chung tt c. Trc õy giỏo viờn
ch yu s dng phng phỏp thuyt trỡnh, hc sinh lng nghe th ng, khụng
cú s tỏc ng ngc chiu gia thy v trũ. Giỏo viờn vn dng linh hot cỏc
phng phỏp trờn, kt hp s dng dựng dy hc hiu qu v cỏc k thut dy
hc tớch cc , t ú giỳp hc sinh hc tp theo hng phỏt trin nng lc. To
24


ng lc cho cỏc em hỡnh thnh k nng, k xo, rốn luyn k nng sng,
hỡnh thnh nhõn cỏch tt p, tr thnh con ngi ton din cú ớch cho
gia ỡnh v xó hi.
*. Giỏ tr lm li khỏc
Mi nh giỏo chỳng ta u gi trng trỏch thiờng liờng m nhng ht ging
tõm hn cho tng lai t nc, bi sn phm ca chỳng ta l con ngi ú l
ti sn vụ giỏ. Khi tin hnh: Gii phỏp nõng cao nng lc hc sinh, hc
tt vn biu cm lp 7 ti trng THCS Hong Diu , tụi khao khỏt gt hỏi
nhng thnh qu ln lao- ú l o to th h tr phỏt trin ton din: vn, trớ,
c, th, mú l nhng li ớch to ln m khụng thc o no tớnh c.
Tôi đã ỏp dng sỏng kin: Gii phỏp nõng cao nng lc hc sinh,
hc tt vn biu cm lp 7 ti trng THCS Hong Diu vào thực tế giảng
dạy trong thi gian qua và đã gặt hái đợc thành công tt p. Tụi vn tip tc
nghiờn cu v ỏp dng sỏng kin n ht nm hc ny. Tụi cng rt mong sn
phm ca tụi c cỏc bn ng nghip ỏp dng vo thc t ging dy. ú l
nim t ho, l s phn u v say mờ ca ngi trớ thc yờu vn chng, ngy
ờm mit mi m nhng ht ging tõm hn cho tng lai t nc. Với tuổi
nghề còn trẻ, kinh nghiệm ging dy cha nhiều, s khụng tránh khỏi những hạn
chế nht nh, tôi rất mong nhận đợc ý kiến đóng góp quý báu của các cấp lãnh
đạo, các bạn đồng nghiệp để đề tài của tôi đạt hiệu quả tốt hơn!
Tôi xin trân trọng cám ơn !
C QUAN N V

Hi Phũng, ngy 11 thỏng 03 nm 2016
P DNG SNG KIN
Tỏc gi sỏng kin
....................................
....................................
Phm th Thanh Du
.
.

25