Áp dụng các phương pháp đo lường rủi ri hệ thống trên thị trường chứng khoán Việt Nam

I.ăM ă

Uă

1.ăLỦădoăch năđ ătƠi:ă
Vi t Nam đang trong quá trình hoàn thành công nghi p hóa - hi n đ i
hoá đ t n

c, nhà n

c đòi h i tri n khai,th c hi n nhi u d án đ u t v i

ngu n v n huy đ ng c trong và ngoài n

c, thu c m i thành ph n kinh t .

Trong đó, ngu n v n huy đ ng t các ngân hàng th

ng m i (NHTM) là ch

y u và chi m t tr ng l n. NHTM là t ch c g n ch t v i n n kinh t th
tr

ng, đóng vai trò quan tr ng trong vi c thúc đ y n n kinh t hàng hóa phát

tri n. Ngu n v n cho vay theo d án đ u t c a NHTM ngày càng ph bi n,
c b n và quan tr ng đ i v i m i cá nhân, doanh nghi p và Chính ph .
NHTM đóng vai trò là trung tâm ti n t tín d ng c a n n kinh t , đ phù
h p v i xu h

ng đa d ng hoá các ho t đ ng c a ngân hàng nh m cung c p

các ngu n v n cho doanh nghi p ho t đ ng, h th ng NHTM Vi t Nam đã
ch đ ng đ y m nh ho t đ ng tín d ng cho vay v i m i thành ph n kinh t
n u đáp ng th a mãn đi u ki n cho vay c a ngân hàng.

ây là ho t đ ng

đem l i thu nh p chính cho các NHTM. Trong quá trình c p tín d ng, Ngân
hàng luôn ph i đ i m t v i nguy c x y ra r i ro tín d ng. R i ro tín d ng có
th x y ra do nhi u nguyên nhân khác nhau và các Ngân hàng không th lo i
tr hoàn toàn r i ro tín d ng mà ch có th đ phòng, h n ch nó. Chính vì v y
trong quá trình kinh doanh c a mình, vi c phát sinh các kho n n x u là
không th tránh kh i

các NHTM. V n đ đ t ra là các ngân hàng s

ng phó

v i các kho n n x u này ra sao, làm th nào đ có th h n ch t i đa các nh
h

ng c a n x u t i tình hình ho t đ ng kinh doanh c a ngân hàng.
Trong quá trình nghiên c u t i Ngân hàng th

ng m i c ph n đ u t và

phát tri n Vi t Nam - Chi nhánh S n Tây , nh n th y t m quan tr ng c a công
tác qu n lý n có v n đ và x lý h u qu c a kho n n đó gây ra, em quy t
đ nh ch n đ tài: “X ălỦăn ăx uăt iăNgơnăhƠngăth

ngăm iăc ăph năđ uăt ă

vƠăphátătri năVi tăNamă- ChiănhánhăS năTơyă” làm đ tài lu n v n.
2.ăM căđíchănghiênăc u:
1


Lu n v n đi vào nghiên c u nh ng v n đ lý lu n c b n v n x u,
nguyên nhân gây ra n x u và nh ng nh h

ng c a n x u đ n ho t đ ng

ngân hàng c ng nh toàn th n n kinh t . T đó có nh ng bi n pháp qu n lý
và x lý hi u qu các kho n n x u.
3.ă

iăt
it

-

ngăvƠăph măviănghiênăc u:ă
ng nghiên c u: Quy trình, ch tiêu liên quan đ n công tác qu n

lý và công tác x lý các kho n n x u trong ho t đ ng cho vay t i Ngân hàng
th

ng m i c ph n đ u t và phát tri n Vi t Nam.
- Ph m vi nghiên c u: Công tác x lý n x u t i Chi nhánh S n Tây giai

đo n t

2012 - 2014.
4.ăPh
Ph

ngăphápănghiênăc u:

ng pháp áp d ng xuyên su t lu n v n là ph

ng pháp lu n c a

ch ngh a duy v t bi n ch ng, ch ngh a duy v t l ch s k t h p v i ph
pháp t i bàn, ph
l , ph

ng pháp t ng h p, ph

ng pháp phân tích t

s li u thu th p đ

ng pháp so sánh, ph

ng

ng pháp t

ng tác các h s . Bên c nh đó còn d a vào các

c đ tính toán các t s , xem xét, ki m tra, đ i chi u và so

sánh nh m làm rõ, gi i quy t v n đ c n nghiên c u.

2

Thang Long University Libraty


CH

NG I: N ăX UăVÀăPH

NGăPHÁPăX ăLụăN ăX Uă

C A NGỂNăHÀNGăTH

NGăM I

1.1.ăN ăx uătrongăho tăđ ngătínăd ngăc aăNHTM
1.1.1. NgơnăhƠngăth

ngăm iăvƠăho tăđ ngătínăd ngăc aăNHTM:

1.1.1.1. Kháiăni m:
a. Ngân hàng th

ng m i:

Hi n nay, trên th gi i có khá nhi u khái ni m v ngân hàng th

(NHTM).

M , ngân hàng th

ng m i đ

ng m i

c đ nh ngh a là công ty kinh

doanh ti n t , chuyên cung c p d ch v tài chính và ho t đ ng trong ngành
công nghi p d ch v tài chính.
T i Pháp, ngân hàng th

ng m i đ

c đ nh ngh a là nh ng xí nghi p hay

c s mà ngh nghi p th

ng xuyên là nh n ti n b c c a công chúng d

i các

hình th c ký thác ho c d

i các hình th c khác và s d ng tài nguyên đó cho

chính h trong các nghi p v v chi t kh u, tín d ng và tài chính.
Vi t Nam, ngân hàng th

ho t đ ng ch y u và th

ng m i là t ch c kinh doanh ti n t mà

ng xuyên là nh n ti n ký g i t khách hàng v i

trách nhi m hoàn tr và s d ng s ti n đó đ cho vay, th c hi n nghi p v
chi t kh u và làm ph

ng ti n thanh toán.

b.Tín d ng và tín d ng ngân hàng th

ng m i:

Tín d ng nói chung là m t ph m trù kinh t quen thu c và t lâu đã đ

c

đ nh ngh a m t cách khá hoàn ch nh. Theo K.Max: “Tín d ng là quá trình
chuy n nh

ng t m th i m t l

ng giá tr t ng

đ sau m t th i gian nh t đ nh thu h i m t l

i s h u đ n ng

i s d ng

ng giá tr l n h n l

ng giá tr

ban đ u”. Nh v y, v b n ch t tín d ng là quan h vay m

n trên c s hoàn

tr c g c và lãi v i các đ c tr ng là: có th i h n, có tính hoàn tr và quan h
tín d ng d a trên c s s tin t

ng gi a ng

i đi vay và ng

i cho vay.

Tín d ng NHTM là hình th c phát tri n cao c a tín d ng. Tín d ng
NHTM là m t giao d ch v tài s n (ti n t ho c hi n v t) gi a bên cho vay
(NHTM) và bên đi vay (cá nhân, doanh nghi p và các ch th khác), trong đó
3


bên cho vay chuy n giao tài s n cho bên đi vay s d ng trong m t th i h n
nh t đ nh theo th a thu n, bên đi vay có trách nhi m hoàn tr vô đi u ki n
v n g c và lãi cho bên cho vay khi đ n h n thanh toán.

có th thi t l p

quan h tín d ng v i ngân hàng, bên đi vay còn ph i cam k t s d ng v n vay
đúng m c đích đã đ

c tho thu n và trong nhi u tr

ng h p ph i có tài s n

đ m b o cho kho n vay. ây là nh ng nguyên t c quan tr ng và c n thi t đ i
v i ho t đ ng tín d ng nói riêng và đ i v i s t n t i, phát tri n c a ngân
hàng nói chung.
Trong khuôn kh nghiên c u c a đ tài, tín d ng NHTM đ

c hi u là

quan h cung ng v n c a NHTM dành cho các cá nhân, doanh nghi p và t
ch c khác trong n n kinh t thông qua các kho n cho vay và ph i đ m b o
tuân th các nguyên t c c b n c a tín d ng. Ho t đ ng tín d ng đ

c th c

hi n trên nguyên t c “đi vay đ cho vay”, ngh a là ngu n v n mà ngân hàng
cho khách hàng vay d a trên ngu n v n huy đ ng c a cá nhân, t ch c khác
là ch y u.

c tr ng c a tín d ng ngân hàng là tính l i nhu n và r i ro cao.

V i kh n ng đáp ng t t m i nhu c u đa d ng v v n c a n n kinh t , tín
d ng ngân hàng đang phát tri n ngày càng m nh m và tr thành m t kênh
d n v n vô cùng quan tr ng trong h u kh p các ngành, l nh v c kinh t .

1.1.1.2. Vaiătròăc aăho tăđ ngătínăd ngăngơnăhƠngăth
Trong s phát tri n kinh t , tín d ng ngân hàng th

ngăm i:

ng m i đóng m t vai

trò vô cùng quan tr ng.
a.

i v i n n kinh t :

- Tín d ng NHTM là c u n i gi a cung và c u v v n trong n n kinh t ,
góp ph n đi u ti t các ngu n v n trong n n kinh t , t o đi u ki n phát tri n
s n xu t kinh doanh.
Trong n n kinh t th
nhàn r i đ

ng xuyên có m t b ph n v n ti n t t m th i

c tách ra kh i quá trình tái s n xu t c a các doanh nghi p, các

kho n ti n đ dành c a dân c khi ch a có nhu c u s d ng... T t c t o thành
ngu n v n ti m tàng trong n n kinh t mà nh ng ng

i s h u luôn mu n

4

Thang Long University Libraty

ki m đ

c l i t các kho n ti n t m th i nhàn r i này. Trong khi đó có m t

s doanh nghi p, cá nhân thi u v n đ ph c v cho nhu c u kinh doanh c a
mình; m t s cá nhân trong xã h i c n v n đ c i thi n sinh ho t ho c đ i phó
v i nh ng r i ro trong cu c s ng; Ngân sách Nhà n

c b thâm h t, Nhà n

c

c n v n đ bù đ p s thâm h t đó đ m b o cân đ i thu chi cho n n kinh
t …Nh v y, ta th y trong xã h i luôn có m t s ng
và m t s ng

i th a v n, c n đ u t

i thi u v n mu n đi vay. Song nh ng ng

tr c ti p g p nhau, ho c n u mu n đáp ng đ

i này khó có th

c nhu c u c a mình thì ph i

b ra chi phí r t cao và không k p th i. Ho t đ ng tín d ng c a các ngân hàng
th

ng m i đã giúp tho mãn nhu c u c a nh ng ng

ng

i c n v n, có ngh a là các ngân hàng th

i có v n và nh ng

ng m i đ ng ra làm trung gian

nh n ti n g i t t t c các thành ph n kinh t và cho vay l i các đ n v , cá
nhân trong n n kinh t . Hay nói cách khác: "tín d ng ngân hàng là chi c c u
n i đ nh ng ng

i có v n và nh ng ng

i c n v n g p nhau"

Tín d ng nói chung và tín d ng NHTM nói riêng th c hi n vai trò k t
n i gi a ti t ki m và đ u t , khai thác các kho n ti n nhàn r i trong xã h i
đ a nhanh vào s n xu t kinh doanh. Thông qua vi c t p trung và phân ph i l i
v n, tín d ng NHTM là trung tâm đáp ng nhu c u v n to l n c a xã h i. Các
ngân hàng, t ch c đ c bi t th c hi n vi c kinh doanh ti n t , v i l i th v
quy mô, uy tín và s ho t đ ng chuyên nghi p c a mình, có th d dàng huy
đ ng các kho n ti n nhàn r i t nhi u ngu n khác nhau trong n n kinh t , do
đó c ng s n sàng đáp ng đ

c m i nhu c u v n, dù l n hay nh , c a các cá

nhân và t ch c. Tín d ng NHTM giúp các doanh nghi p rút ng n đ

c th i

gian tích l y v n, nhanh chóng m r ng đ u t . Nh v y, tín d ng NHTM
đóng vai trò quan tr ng trong vi c thúc đ y tái s n xu t m r ng và t o đi u
ki n t ng tr

ng kinh t .

- Tín d ng NHTM góp ph n c c u l i n n kinh t qu c dân.
B ng nh ng u tiên v lãi su t, th i h n cho vay, m c cho vay đ i v i
t ng ngành, t ng vùng kinh t , tín d ng ngân hàng đã t o đi u ki n cho các
5


ngành, các vùng này phát tri n thu n l i h n. Ng

c l i, nh ng ngành, l nh

v c có kh n ng phát tri n t t, hi u qu kinh t cao s giúp các ngân hàng
gi m thi u r i ro khi cho vay, kh n ng thu l i t t, thu hút s đ u t , tài tr
c a ho t đ ng tín d ng ngân hàng. Tín d ng NHTM là công c tài tr cho các
ngành kinh t m i nh n, các ngành và vùng kém phát tri n trong chi n l
phát tri n kinh t c a đ t n

c

c, t đó t o đi u ki n cho vi c hình thành m t c

c u kinh t h p lý.
- Tín d ng NHTM c ng giúp cho Nhà n

c qu n lý và đi u hành h u

hi u chính sách ti n t , ki m soát l m phát thông qua vi c ki m soát l

ng

ti n cung ng.
V i ch c n ng t o ti n c a ngân hàng th

ng m i, nhà n

c có th

thông qua ho t đ ng tín d ng NHTM đ th c hi n các chính sách ti n t
nh m m c đích t ng tr

ng kinh t hay ki m ch l m phát trong t ng th i k .

Ngoài ra, v i vi c đ a ra các m c lãi su t ch đ o, t l d tr b t bu c…,
Chính ph c ng đ nh h

ng, tác đ ng t i n n kinh t qua vi c tác đ ng t i các

ho t đ ng tín d ng c a ngân hàng th
d ng c a NHTM mà nhà n

ng m i. Nh v y, nh có ho t đ ng tín

c có th s d ng h u hi u, linh ho t các công c

chính sách ti n t đ đi u ti t n n kinh t .
- Ngoài ra, tín d ng NHTM còn góp ph n t o công n vi c làm, nâng cao
đ i s ng dân c và n đ nh tr t t xã h i. Thông qua ho t đ ng cho vay tiêu
dùng, tín d ng NHTM đáp ng nhu c u nâng cao đ i s ng v t ch t c a dân
c . Tín d ng NHTM c ng góp ph n th c hi n các ch
Nhà n

ng trình xã h i c a

c nh cho vay xoá đói gi m nghèo, cho vay gi i quy t vi c làm,

v.v… giúp c i thi n đ i s ng ng

i dân, gi m t l th t nghi p, t đó n đ nh

tr t t xã h i.
b.

i v i các ngân hàng th

ng m i:

Tín d ng là ho t đ ng ch y u, mang l i ph n l n l i nhu n cho ngân
hàng, có vai trò quy t đ nh đ n s t n t i và phát tri n c a ngân hàng.
6

Thang Long University Libraty

1.1.2. Kháiăni măn ăx u:
Vi t Nam hi n nay, v n đ n x u ngày càng đ
tr ng. Th ng đ c Ngân hàng Nhà n

c quan tâm và chú

c Vi t Nam đã ký Quy t đ nh s

493/2005/Q -NHNN ngày 22/04/2005 v vi c ban hành “Quy đ nh v phân
lo i n , trích l p và s d ng d phòng đ x lý r i ro tín d ng trong ho t đ ng
ngân hàng c a t ch c tín d ng”; Quy t đ nh s 18/2007/Q -NHNN ngày
25/04/2007 v vi c s a đ i, b sung m t s đi u c a Quy đ nh v phân lo i
n , trích l p và s d ng d phòng đ x lý r i ro tín d ng trong ho t đ ng
ngân hàng c a t ch c tín d ng ban hành theo Quy t đ nh s 493/2005/Q NHNN ngày 22/04/2005; Thông t s 02/2013/TT-NHNN ngày 21 tháng 01
n m 2013 c a Th ng đ c Ngân hàng Nhà n
lo i tài s n có, m c trích, ph

c Vi t Nam quy đ nh v phân

ng pháp trích l p d phòng r i ro và vi c s

d ng d phòng đ x lý r i ro trong ho t đ ng c a t ch c tín d ng, chi
nhánh ngân hàng n

c ngoài; Thông t s 14/2014/TT-NHNN ngày 20 tháng

5 n m 2014 c a Th ng đ c Ngân hàng Nhà n

c Vi t Nam s a đ i, b sung

m t s đi u c a Quy đ nh v phân lo i n , trích l p và s d ng d phòng đ
x lý r i ro tín d ng trong ho t đ ng ngân hàng c a t ch c tín d ng ban hành
theo Quy t đ nh s 493/2005/Q -NHNN ngày 22/4/2005 c a Th ng đ c
Ngân hàng Nhà n

c. G n đây nh t, t t c các v n b n trên đã đ

c h p nh t

trong Quy t đ nh s 22/VBHN – NHNN ngày 04/6/2014 c a Ngân hàng nhà
n

c Vi t Nam ban hành quy đ nh v phân lo i n , trích l p và s d ng d

phòng đ x lý r i ro tín d ng trong ho t đ ng ngân hàng c a t ch c tín
d ng. Theo đó, vi c xác đ nh, phân lo i n x u c a các t ch c tín d ng
(TCTD) đã b

c đ u theo sát v i thông l qu c t (phân lo i c n c vào th c

tr ng khách hàng ch không ch c n c vào th i gian quá h n c a kho n c p
tín d ng).

ng th i, các TCTD có th th c hi n xác đ nh, phân lo i các

kho n n thành 05 nhóm n d a trên ph

ng pháp phân lo i n đ nh l

ng

ho c đ nh tính. Theo k t qu phân lo i đó, quy t đ nh s 22/VBHN – NHNN
c a ngân hàng nhà n

c ban hành ngày 04/6/2014 quy đ nh “N x u là nh ng
7


kho n n thu c nhóm 3 (n d

i tiêu chu n), nhóm 4 (n nghi ng ), nhóm 5

(n có kh n ng m t v n)”.
Nh v y, v c b n thì nh ng kho n n đ
4 và 5 (bao g m n d
đ

c phân vào các nhóm n 3,

i tiêu chu n, n nghi ng và n có kh n ng m t v n)

c coi là n x u. Trên c s k t qu phân lo i n , TCTD ch đ ng th c

hi n h ch toán, trích l p d phòng r i ro theo quy đ nh. Tuy nhiên trên th c t
các TCTD xem xét n x u ch y u d a trên các đánh giá v kh n ng thu h i
các món vay.

i v i các kho n n đã đ n h n nh ng ch a tr , ng

i ta ít

quan tâm xem các món n đó đã quá h n bao nhiêu ngày, mà xem xét kh
n ng thu h i n lúc này là bao nhiêu. i u đó có ngh a là m t món vay cho dù
m i ch quá h n m t ngày nh ng ngân hàng th y rõ và xác minh đ
n ng thua l và có d u hi u c a s l a đ o... thì món vay này c ng đ

c kh
c coi

là n x u.
1.1.3. Phơnălo iăn :
Theo Quy t đ nh s 22/VBHN – NHNN ngày 04/6/2014 c a ngân
hàng nhà n

c ban hành quy đ nh v phân lo i n , trích l p và s d ng d

phòng đ x lý r i ro tín d ng trong ho t đ ng ngân hàng c a t ch c tín d ng
thì N x u đ

c xác đ nh d a trên c y u t th i h n n và kh n ng thu h i.

T ch c tín d ng

Vi t Nam hi n nay ph bi n th c hi n phân lo i n

theo 5 nhóm nh sau :
- Nhóm 1 ( N đ tiêu chu n), bao g m :
Các kho n n trong h n và t ch c tín d ng đánh giá là có đ kh n ng

thu h i đ y đ c g c và lãi đúng th i h n.
Các kho n n quá th i h n d

i 10 ngày và t ch c tín d ng đánh giá

là có kh n ng thu h i đ y đ c g c và lãi b quá h n và thu h i đ y đ c
g c và lãi đúng th i h n còn l i.
Các kho n n khác đ

c phân lo i vào nhóm 1 theo quy đ nh t i Kho n

2 đi u này.
- Nhóm 2 ( N c n chú ý ), bao g m :
8

Thang Long University Libraty


Các kho n n quá h n t 10 đ n 90 ngày;
Các kho n n đi u ch nh kì h n tr n l n đ u ( đ i v i khách hàng là
doanh nghi p, t ch c thì t ch c tín d ng có đánh giá khách hàng và kh
n ng v tr n đ y đ g c và lãi đúng kì h n đ
Các kho n n đ

c đi u ch nh l n đ u);

c phân lo i vào nhóm 2 theo quy đ nh t i Kho n 3

đi u này;
- Nhóm 3 ( N d

i tiêu chu n ), bao g m :

Các kho n n quá th i h n t 91 ngày đ n 180 ngày;
Các kho n n c c u l i th i h n tr n l n đ u, tr các kho n n đi u
ch nh kì h n tr n l n đ u phân lo i vào nhóm 2 theo quy đ nh t i

i mb

kho n này;
Các kho n n đ

c mi n ho c gi m lãi do khách hàng không đ kh

n ng tr lãi đ y đ theo h p đ ng tín d ng;
Các kho n n đ

c phân lo i vào nhóm 3 theo quy đ nh t i Kho n 3 đi u

này;
N x u thu c nhóm này đ

c xem là các kho n n cáo kh n ng thu h i

n cao nh t. Ngân hàng s trích l p 1 t l DPRR cho n x u nhóm này là
20%d n c a nhóm.
- Nhóm 4 ( N nghi ng ) , bao g m :
Các kho n n quá h n t 181 ngày đ n 360 ngày;
Các kho n n c c u l i th i h n tr n l n đ u quá h n d
th i h n tr n đ

i 90 ngày theo

c c c u l i l n đ u;

Các kho n n c c u l i th i h n tr n l n th 2
Các kho n n đ

c phân lo i vào nhóm 4 theo quy đ nh t i Kho n 3 đi u

này.
N x u thu c nhóm này đ

c đánh giá là có kh n ng thu h i n th p h n

so v i các kho n n c a nhóm 3. Các kho n n này đ

c x p vào nh ng kho n

n mà ngân hàng có s nghi ng v kh n ng tr n . T l trích l p DPRR cho n
x u thu c nhóm này là 50% t ng d n c a nhóm.
9


- Nhóm 5 ( N có kh n ng m t v n) bao g m :
Các kho n n quá h n trên 360 ngày;
Các kho n n c c u l i th i h n tr n l n đ u quá h n t 90 ngày tr lên
theo th i h n tr n đ

c c c u l i l n đ u;

Các kho n n đ
h n tr n đ

c c c u l i th i h n tr n l n th hai quá h n theo th i

c c c u l i l n hai.

Các kho n n khoanh, n ch x lý.
Các kho n n đ

c phân lo i vào nhóm 5 theo quy đ nh t i Kho n 3 đi u

này.
Kh n ng thu h i n c a nhóm này đ
l p DPRR t

c coi nh b ng 0, do v y t l trích

ng ng là 100% t ng d n c a nhóm.

Còn riêng đ i v i các kho n n khoanh ch chính ph x lý thì đ

c trích

l p d phòng c th theo kh n ng tài chính c a t ch c tín d ng.
Theo quy đ nh, n x u là n đ

c phân vào nhóm 3 (n d

i tiêu chu n),

nhóm 4 (n nghi ng ) và nhóm 5 (n có kh n ng m t v n).
1.1.4. Nh ngătácăđ ngăc aăn ăx u:
N x u là m t trong nh ng v n đ nan gi i nh t hi n nay c a các t ch c
tín d ng, không nh ng nh h
ngân hàng, mà còn nh h
1.1.4.1. nhăh

ng l n đ n ho t đ ng kinh doanh c a chính các

ng đ n s phát tri n c a toàn b n n kinh t .

ngăc aăn ăx uăt iăho tăđ ngăc aăngơnăhƠng:

- Làm gi m ngu n v n kinh doanh c a ngân hàng:
Khi phát sinh m t kho n n x u, ngu n v n c a ngân hàng không đ

c

thu h i v n m t cách nhanh chóng, k p th i, đúng th i h n. S v n đó b đóng
b ng m t ch , không đ

c đ a vào s d ng, ti p t c vòng quay tín d ng c a

ngân hàng. Do đó, vòng quay v n tín d ng gi m, t c đ l u chuy n v n tín d ng
c a ngân hàng gi m, ngu n v n đ ti p t c cho vay c a ngân hàng b gi m.
Th m chí, trong nh ng tr

ng h p x u, ngân hàng không th thu h i đ

kho n n x u này d n đ n m t v n kinh doanh. Nh v y, n x u nh h

c các
ng c

10

Thang Long University Libraty


đ n hi u qu s d ng v n kinh doanh c a ngân hàng c ng nh l

ng v n đ

ph c v cho ho t đ ng kinh doanh c a ngân hàng.
- nh h

ng đ n kh n ng thanh toán c a ngân hàng:

c tr ng c b n c a ngân hàng là đi vay đ cho vay. Vì v y, n u ho t
đ ng tín d ng g p r i ro d n đ n n x u s

nh h

ng r t l n đ n kh n ng

thanh toán c a ngân hàng. Ngu n v n kinh doanh c a ngân hàng ch y u là
các kho n ti n huy đ ng t dân c , do đó ngân hàng luôn ph i thanh toán đ y
đ , đúng h n cho các kho n g c và lãi huy đ ng. Khi n x u x y ra, ngân

hàng không th thu h i đ

c đ y đ các kho n g c và lãi cho vay đúng th i

h n, do đó làm chênh l ch th i h n c a các kho n thu h i g c lãi v i các
kho n ph i thanh toán cho ng
quá l n, th m chí v

i g i ti n. N u các kho n ti n chênh l ch này

t quá m c d tr c a ngân hàng, ngân hàng hoàn toàn

có th r i vào tình tr ng m t kh n ng thanh toán, đi u này nh h

ng r t l n

đ n uy tín c a ngân hàng.
- N x u làm gi m l i nhu n c a ngân hàng:
Khi ngân hàng không th thu h i các kho n cho vay g c và lãi đúng
h n, doanh thu c a ngân hàng gi m. Ngân hàng m t thêm các kho n chi phí
cho vi c qu n lý kho n n vay quá h n, chi phí thu h i kho n vay… Khi các
kho n vay tr lên x u h n, ngân hàng bu c ph i trích l p các kho n d
phòng, th m chí trong nh ng tr
đ

ng h p x u, ngân hàng có th không thu h i

c các kho n v n và lãi cho vay, vì v y chi phí cho ho t đ ng tín d ng c a

ngân hàng càng t ng cao, làm gi m sút đáng k đ n l i nhu n ngân hàng.

Trong khi không thu h i đ

c kho n v n cho vay, ngân hàng v n bu c ph i

tr lãi huy đ ng cho các ngu n v n tài tr cho các kho n cho vay đó nên n u
đ t l n x u trong c c u cho vay c a ngân hàng quá l n, ngân hàng s
không có l i nhu n ho c b l v n, thâm h t vào v n s h u c a ngân hàng.
Nh v y, n x u c a ngân hàng có nh h

ng r t l n đ n l i nhu n c a ngân

hàng. Nh ng ngân hàng ki m soát n x u t t d thu đ
11

c t l l i nhu n cao,


nh ng ngân hàng có t l n x u cao th

ng b thua l do chi phí trích l p d

phòng l n.
- T l n x u cao làm nh h

ng đ n uy tín c a ngân hàng:

M t ngân hàng có t l n x u cao t c là m c đ r i ro c a các tài s n
có cao thì ngân hàng đó th
trên th tr

ng đ ng tr

c nguy c đánh m t uy tín c a mình

ng. Không m t khách hàng nào mu n g i ti n vào m t ngân hàng

mà có t l n quá h n, n x u v

t quá m c cho phép, có ch t l

ng tín

d ng không t t và gây ra nhi u v th t thoát l n. Thông tin v vi c m t ngân
hàng có m c đ r i ro cao, kh n ng thanh toán suy gi m th

ng đ

c báo

chí đ a tin và lan truy n trong dân chúng r t nhanh, đi u này s khi n cho
vi c huy đ ng v n c a ngân hàng g p r t nhi u khó kh n và nh h

ng dây

chuy n là t t y u.
- N x u nh h

ng đ n kh n ng m r ng th tr

ng, phát tri n quy

mô và h i nh p qu c t c a ngân hàng:
T l n x u c a ngân hàng th hi n hi u qu c a ho t đ ng tín d ng
ngân hàng. N u ngân hàng có nhi u n x u cho th y ngân hàng đang g p khó
kh n trong ho t đ ng kinh doanh chính, khó có kh n ng thu h i các kho n
g c và lãi cho vay. Tình tr ng này kéo dài làm nh h

ng đ n l i nhu n c a

ngân hàng, ngu n v n kinh doanh c a ngân hàng s b gi m sút, hình nh, uy
tín c a ngân hàng không cao. Do v y, ngân hàng s r t khó kh n trong vi c
huy đ ng v n kinh doanh, kh n ng m r ng th tr
kém.

ng c a ngân hàng là r t

c bi t, trong tình hình h i nh p kinh t nh hi n nay, các ngân hàng

đ ng tr

c thách th c c nh tranh r t cao, đ ng th i c ng có c h i phát tri n

m ng l

i ho t đ ng ra ngoài ph m vi lãnh th . Tuy nhiên, v i t l n x u

cao, v

t quá m c cho phép, ngân hàng r t khó trong vi c chi m đ

tin c a các khách hàng c trong và ngoài n

c lòng

c. Vì v y, ngân hàng s m t v

th trong c nh tranh, đánh m t c h i tham gia th tr

ng ti n t qu c t .

12

Thang Long University Libraty


1.1.4.2. nhăh

ngăc aăn ăx uăt iăn năkinhăt :

Ngoài vi c tác đ ng tr c ti p đ n ho t đ ng kinh doanh c a ngân hàng,
n x u c ng nh h

ng khá l n đ n n n kinh t .

- N x u làm ch m quá trình tu n hoàn và chu chuy n v n c a các
TCTD, qua đó làm gi m vòng quay c a v n, gi m hi u qu s d ng v n trong
n n kinh t , kìm hãm s phát tri n c a n n kinh t .
- Các chi phí phát sinh do n x u gây ra là r t l n (bao g m: chi tr lãi
ti n g i, chi phí qu n lý - x lý n x u và các chi phí khác liên quan). Nh ng
chi phí này không mang l i b t kì l i ích nào cho xã h i, làm gi m t ng l i

ích xã h i. M t khác, các kho n chi phí này làm gi m thi u đáng k , th m chí
gây l cho các ngân hàng khi h ch toán k t qu kinh doanh d n đ n ngu n thu
c a ngân sách nhà n

c b suy gi m, nh h

ng đ n các ho t đ ng đ u t c

s h t ng c a nhà n

c, các ho t đ ng mang m c đích c ng đ ng, th c hi n

công b ng xã h i...
- N x u h n ch kh n ng m r ng và t ng tr
kh n ng kinh doanh c a các TCTD, qua đó nh h

ng tín d ng, h n ch

ng đ n ngu n cung v n

cho các doanh nghi p, làm cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh
nghi p b đình tr . V n b

đ ng t i nh ng ho t đ ng kinh doanh kém hi u

qu trong khi l i thi u v n đ u t cho các kênh s n xu t khác hi u qu h n
c a n n kinh t .
1.1.5. Cácănguyênănhơnăphátăsinhăn ăx u:
1.1.5.1.Nguyênănhơnăch ăquan:
Các nguyên nhân ch quan gây ra n x u là các nguyên nhân xu t phát

t chính các ngân hàng th

ng m i. Nh ng nguyên nhân này hoàn toàn có th

h n ch n u ngân hàng ch t ch h n trong ho t đ ng qu n lý kinh doanh c a
mình. Các nguyên nhân này bao g m:
- M c đ ch p nh n r i ro c a t ng ngân hàng trong t ng th i k :
13


M i ngân hàng th

ng có quan đi m kinh doanh riêng, do đó m c đ

ch p nh n r i ro c a m i ngân hàng c ng khác nhau và đ i v i m t ngân
hàng, trong t ng th i k thì m c đ này c ng khác nhau. Ban lãnh đ o c a
m t ngân hàng th

ng đ ra m c r i ro t i đa có th ch p nh n đ

c trong

m i th i k (g i là kh u v r i ro c a ngân hàng). Do r i ro ch p nh n càng
cao thì l i nhu n k v ng càng l n, nên có m t s ngân hàng ch p nh n cho
vay nh ng d án m o hi m đ thu v l i nhu n cao. N u ngân hàng th

ng

m i l a ch n đ t m c tiêu l i nhu n lên trên nh t thì c ch qu n lý s khuy n
khích và t o đi u ki n đ b ph n có liên quan tìm ki m, quy t đ nh nh ng

kho n cho vay, đ u t có thu nh p k v ng cao nh ng ti m n r i ro l n;
đ ng th i các quy đ nh v ki m tra, ki m soát, đ c bi t là tiêu chu n đ xem
xét, đánh giá khi quy t đ nh cho vay c ng s th p h n. Ng

c l i, n u quan

đi m kinh doanh c a ngân hàng là l y an toàn v n làm m c tiêu chính thì các
quy đ nh v đi u ki n cho vay, c ch qu n lý tài s n trong vi c th m đ nh,
xem xét tr

c khi ra quy t đ nh cho vay, đ u t s ch t ch h n, c th h n,

các tiêu chu n đ ph c v cho vi c ra quy t đ nh, vi c ki m tra, giám sát c ng
đ

cđ t

m c cao h n. Các ngân hàng th

ng m i tùy thu c vào kh n ng

ngu n v n kinh doanh, kh n ng qu n lý c a mình mà l a ch n kh u v r i ro
phù h p v i tình hình kinh doanh trong t ng th i k . N u ngân hàng ch n
m c r i ro quá cao, ngân hàng s d b r i vào tình tr ng nhi u n x u. N u
ngân hàng ch n m c ch p nh n r i ro th p, ngân hàng s ít b n x u h n
nh ng t

ng ng v i vi c an toàn này là t su t sinh l i s th p. Vì v y, ngân

hàng c n l a ch n m t m c đ ch p nh n r i ro phù h p nh t v i ngân hàng

mình.
- S y u kém trong ho t đ ng qu n lý c a ngân hàng.
S y u kém trong ho t đ ng qu n lý c a ngân hàng th hi n

m ts

n i dung nh : ch m tr trong vi c ban hành, đi u ch nh các c ch , chính sách
c a ngân hàng cho phù h p v i tình hình kinh doanh t ng th i k ; ch đ o
14

Thang Long University Libraty


nghi p v không sâu sát, k p th i; không có các chính sách phòng ng a r i ro
ho c có nh ng không hoàn thi n...
Ho t đ ng tín d ng c a ngân hàng là ho t đ ng vì m c tiêu l i nhu n
nên luôn g n li n v i r i ro.

đ t l i nhu n cao, các ngân hàng không

ng ng gia t ng d n tín d ng trong khi ch a hoàn thi n đ

c các chính sách

tín d ng ho c chính sách tín d ng không phù h p, thi u s ki m soát ch t ch
là nguyên nhân d n đ n phát sinh n x u. N x u có th phát sinh t t t c
các khâu trong quá trình c p tín d ng c a NHTM bao g m: giai đo n th m
đ nh h s tr

c khi cho vay, quy t đ nh cho vay, gi i ngân và giai đo n qu n

lý kho n vay c a khách hàng.
giai đo n th m đ nh h s tr

c khi cho vay, vi c không ch p hành

nghiêm túc quy trình th m đ nh tín d ng, thu th p h s d li u c a kho n
vay không chính xác, vi c phân tích h s tín d ng, đánh giá khách hàng và
d án vay v n không k , không t t s d n đ n r i ro trong ho t đ ng cho vay,
kh n ng phát sinh n x u trong t

ng lai cao h n.

Khi quy t đ nh cho vay: D a trên nh ng k t qu thu đ

c c a quá trình

th m đ nh h s c a khách hàng, ngân hàng s đ a ra quy t đ nh cho khách
hàng vay hay không. Tuy nhiên, vi c ra quy t đ nh này c ng ph thu c khá
nhi u vào nh n đ nh c a ng
c a ng

i ra quy t đ nh. N u vi c đánh giá, nh n đ nh

i ra quy t đ nh đúng thì r i ro c a kho n cho vay s ít h n, n u vi c

đánh giá này sai thì nguy c d n đ n n x u có th cao h n.
Trong giai đo n gi i ngân và giai đo n qu n lý kho n vay sau khi gi i
ngân: Sau khi th c hi n gi i ngân cho khách hàng, n u ngân hàng không tuân
th theo quy đ nh tín d ng, buông l ng vi c ki m soát, theo dõi v m c đích

s d ng v n vay c a khách hàng, v vi c ki m tra tình hình s n xu t kinh
doanh, tình hình tài chính và tài s n b o đ m c a khách hàng thì s d d n đ n
kh n ng phát sinh n x u trong t

ng lai.

- C s v t ch t k thu t, trình đ công ngh thông tin c a ngân hàng
ch a đáp ng đ

c yêu c u:
15


Ngày nay trình đ công ngh là y u t quan tr ng trong t ch c kinh
doanh ngân hàng, đ c bi t là đ i v i qu n lý r i ro tín d ng. Trình đ công
ngh thông tin c a ngân hàng càng cao càng giúp ngân hàng thu th p, l u gi
và c p nh t thông tin c a khách hàng m t cách nhanh chóng, k p th i nh t.
Các ph n m m h tr đã tr giúp cho ngân hàng sàng l c nh ng khách hàng,
ngành ngh đang có m c đ r i ro cao đ t đó có đ nh h
nhóm đ i t

ng khách hàng phù h p.

các n

ng l a ch n các

c phát tri n, công ngh ngân

hàng c ng r t phát tri n, đ c bi t là trong đi u ki n có s h tr h t s c hi u

qu c a công ngh thông tin nh ngày nay. Công ngh ngân hàng th hi n
m c đ t p trung thông tin,

kh n ng phân tích, x lý thông tin, t đó rút

các k t lu n, nh n đ nh ph c v cho qu n tr ngân hàng nh các nhân t
h

ng đ n ch t l

nh

ng, tình hình phân b tài s n, m c đ t p trung r i ro....

Công ngh c a ngân hàng còn th hi n kh n ng chi ph i, ki m soát đ i v i
ho t đ ng c a các b ph n tác nghi p.

m i trình đ công ngh khác nhau

đ u ph i đòi h i m t c ch qu n lý khác nhau. Vi c các cán b ngân hàng
đ

c s d ng công ngh hi n đ i giúp cho cán b có th ti p c n, n m b t các

thông tin đ y đ k p th i v các khách hàng, các kho n vay, nh đó h n ch
đ

c r i ro trong quá trình cung c p các kho n tín d ng cho khách hàng và

qu n lý kho n vay c a khách hàng.

- Trình đ chuyên môn c a các cán b ngân hàng:
Trình đ chuyên môn và kinh nghi m làm vi c c a các cán b ngân
hàng có vai trò c c k quan tr ng trong vi c đánh giá, l a ch n khách hàng
cho vay. Cán b tín d ng ph i ti p xúc v i nhi u khách hàng
kinh doanh khác nhau.
à

à

nhi u l nh v c

đánh giá t t khách hàng, h ph i am hi u v

à

àhình tài chính, l nh v c mà khách hàng kinh doanh, đ o đ c

l i s ng c a khách hàng. Cán b tín d ng ph i có kh n ng phân tích, d báo
các v n đ liên quan đ n khách hàng vay. Nh v y, đ th c hi n t t công vi c
c a mình, các cán b tín d ng ph i có kh i ki n th c v kinh doanh, có kh
16

Thang Long University Libraty


n ng thu th p, x lý, t ng h p thông tin, t đó có th đánh giá, nh n đ nh xu
h

ng phát tri n c a các l nh v c kinh doanh trogn n n kinh t . Khi cán b tín

d ng th c hi n cho vay đ i v i m t khách hàng mà h ch a đ trình đ đ
hi u v l nh v c đ u t c a khách hàng, không th đánh giá đ

c kh n ng

thành công c a d án, kh n ng hoàn tr g c lãi c a khách hàng thì cán b tín
d ng đó không th l

ng tr

cđ

c các r i ro ti m n c a kho n tín d ng.

S h n ch trong chuyên môn c a cán b ngân hàng th

ng d n đ n m t s

thi u sót trong quá trình th m đ nh khách hàng nh :
+ Không phân tích đ y đ kh n ng qu n lý kinh doanh c a doanh
nghi p.

i v i doanh nghi p vai trò c a ng

i lãnh đ o r t quan tr ng. S

thành b i trong ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p ph thu c r t nhi u
vào ý t

ng kinh doanh và các quy t đ nh c a ng

i lãnh đ o doanh nghi p.

N u cho vay doanh nghi p mà không đánh giá đúng kh n ng c a ng

i qu n

lý s d d n đ n t n th t.
+ Phân tích báo cáo tài chính không chính xác, đánh giá không đúng
hi u qu c a d án đ u t : M t s doanh nghi p có tình hình kinh doanh
không t t, d án đ u t không th c s hi u qu , nh ng vì đang c n v n kinh
doanh nên các doanh nghi p này đã v ra nh ng báo cáo tài chính đ p, nh ng
hi u qu kinh t cao, kh n ng thành công cao c a các d án đ u t . N u
không có kh n ng phân tích t t, ki n th c th m đ nh d án đ u t và nh ng
hi u bi t nh t đ nh v các ngành ngh kinh doanh thì các cán b tín d ng hoàn
toàn có th m c sai l m, d dàng đánh giá sai v kh n ng tài chính c a khách
hàng, đánh giá sai v hi u qu c a d án đ u t , t đó đ a ra các quy t đ nh
tín d ng sai, đ y ngân hàng r i vào tình tr ng r i ro tín d ng. Trong tr

ng

h p kh n ng tài chính c a khách hàng quá kém, d án đ u t không hi u
qu , ngân hàng s khó thu h i v n và lãi đ u t , r i vào tình tr ng n x u.
+ Vi c xác đ nh k h n tr n không chính xác: D a trên chu k kinh
doanh c a khách hàng và lu ng ti n t d án đ u t , ngân hàng và khách hàng
17


s th a thu n các k h n tr n c a khách hàng. N u trong quá trình th m
đ nh d án, nhân viên tín d ng xác đ nh sai th i đi m v c a các lu ng ti n

ho c sau khi gi i ngân, ngân hàng không giám sát ch t ch vi c s d ng v n
c a khách hàng, đ khách hàng s d ng v n vay không đúng m c đích d n
đ n vi c th c hi n d án đ u t không đúng theo k ho ch ban đ u thì khách
hàng khó có th hoàn tr g c và lãi theo đúng k h n đã cam k t, ngân hàng
s g p ph i r i ro tín d ng đ i v i các kho n vay này.
-

o đ c ngh nghi p c a cán b ngân hàng.

Tín d ng ngân hàng là m t ngh có nhi u s cám d . V i các kho n vay
càng nhi u r i ro và không đ m b o nh ng đi u ki n tín d ng đ t ra, khách
hàng vay th

ng b ra nh ng kho n “hoa h ng” r t l n đ có th vay đ

c

ti n. i u này d n t i tình tr ng m t s cán b tín d ng c ý làm sai quy trình
tín d ng, b sót m t vài b

c trong quy trình hay giúp khách hàng v h s

vay v n cho h p l đ nh m nh n đ

c nh ng kho n "hoa h ng" t khách

hàng. B i v y, nh ng cán b tín d ng mà đ o đ c ngh nghi p không đ m
b o, vì l i ích cá nhân mà hi sinh l i ích ngân hàng c ng s d d n đ n r i ro
tín d ng cho ngân hàng.
- C ch trích l p qu d phòng r i ro không h p lý.

Ngu n d phòng r i ro đ

c trích l p hàng n m c a ngân hàng là m t

ngu n quan tr ng đ bù đ p nh ng m t mát khi không thu h i đ
n . Qu này đ

c các kho n

c dùng đ x lý các kho n n x u theo danh m c c th khi

kho n n vay đó đáp ng nh ng đi u ki n theo quy đ nh c a t ng qu c gia.
M i qu c gia có đ c thù riêng nên c ch trích l p và s d ng d phòng r i ro
c a t ng qu c gia c ng có s khác bi t v ngu n trích l p, t l trích l p và
danh m c trích l p d phòng r i ro.
Khi trích l p d phòng r i ro, l i nhu n c a ngân hàng s gi m đi, kh n ng
cho vay c a ngân hàng c ng s b gi m t

ng ng, do v y các ngân hàng th

ng

18

Thang Long University Libraty


trích l p qu d phòng này ít h n so v i yêu c u th c t . S b t h p lý trong
trích l p và s d ng d phòng r i ro c a ngân hàng là m t trong các nguyên
nhân làm cho n x u không đ

c x lý d t đi m khi x y ra. Kh i l

ng n x u

ngày càng ch ng ch t khi n tình hình tài chính c a ngân hàng ngày càng x u, đe
do ho t đ ng và làm suy gi m uy tín c a ngân hàng. N u n x u x y ra quá
nhi u, ngân hàng s khó có th x lý k p th i khi không có ngu n d phòng này,
gây ra tình tr ng m t kh n ng thanh toán và thua l l n.
1.1.5.2. Nguyênănhơnăkháchăquan:
- Môi tr

ng kinh t v mô không n đ nh:

Ho t đ ng c a ngân hàng và khách hàng đ u ch u tác đ ng c a môi
tr

ng kinh t - xã h i. Chính sách kinh t v mô n đ nh s giúp cho các ho t

đ ng kinh doanh c a khách hàng thu n l i, do đó có th hoàn tr các kho n
g c và lãi vay đúng k h n cho ngân hàng. Ng

c l i, chính sách kinh t v

mô không n đ nh, ho t đ ng kinh doanh c a khách hàng g p khó kh n,
không nh d tính ban đ u. M t khác, ngân hàng c ng r t khó có th phân
tích, d báo chính xác ho t đ ng kinh doanh, tài chính c a khách hàng trong
t

ng lai c ng nh khó có th l

ng tr

cđ

c nh ng r i ro khách hàng ph i

đ i m t, do v y mà ngân hàng không th đánh giá đúng kh n ng tr n ng tr
n c a khách hàng trong t

ng lai, khi đó ch t l

ng tín d ng c a ngân hàng

không đ t yêu c u.
- Thông tin trên th tr

ng không chính xác, đ y đ , minh b ch và rõ ràng:

Các thông tin kinh t có vai trò r t quan tr ng trong vi c ra quy t đ nh
kinh doanh c a c khách hàng và ngân hàng. Vi c các thông tin trên th
tr

ng không chính xác, nhi u tin đ n th t thiêt làm l ng đo n th tr

khi n cho vi c kinh doanh c a khách hàng b

nh h

ng

ng không nh . Vi c

thông tin không cân x ng, sai l ch và không k p th i khi n cho các khách
hàng và ngân hàng đánh giá không đúng tình hình kinh doanh c a doanh
19


nghi p, hi u qu c a d án đ u t , đ a ra các quy t đ nh không chính xác gây
t n th t v n, không hoàn tr các kho n vay đúng k h n đã đ nh.
- Khách hàng g p khó kh n trong kinh doanh, không có kh n ng tr n
g c và lãi đúng h n cho ngân hàng:
Vi c kinh doanh c a các doanh nghi p không ph i lúc nào c ng đ

c

nh d tính ban đ u. Khi r i ro x y ra, doanh nghi p b thua l , tình hình tài
chính kém đi nên không có kh n ng thanh toán các kho n vay cho ngân hàng
đúng h n.

ây là tr

mong mu n x y ra.

ng h p mà c ngân hàng và doanh nghi p đ u không
h n ch r i ro này x y ra, ngân hàng c n xem xét k

tính kh thi c a d án, kh n ng qu n lý c a khách hàng, đ ng th i ph i yêu
c u tài s n b o đ m và b o hi m ti n vay h p lý, phòng ng a khi x y ra
tr

ng h p x u nh t là doanh nghi p b phá s n, không có kh n ng tr n .
- Khách hàng ch đ nh l a đ o ngân hàng, chây

trong vi c thanh toán

n g c và lãi vay:
Trong kinh doanh, không ph i khách hàng nào c ng có thi n ch tr n
g c và lãi sòng ph ng cho ngân hàng. Có nh ng khách hàng ch đ nh l a đ o
ngân hàng đ chi m d ng v n kinh doanh, có nh ng ngân hàng có kh n ng
tr n nh ng l i c tình chây

không thanh toán các kho n n g c, lãi khi

đ n h n. Nh ng khách hàng này m c dù ch là m t s nh nh ng l i có nh
h

ng l n đ n ho t đ ng kinh doanh c a ngân hàng và nh h

ng đ n uy tín

c a ngân hàng. Chính vì v y, khi th m đ nh h s tín d ng, cán b tín d ng
c n ph i tìm hi u k , đánh giá chính xác v đ o đ c kinh doanh c a ch
doanh nghi p, cách hành x c a doanh nghii p v i các b n hàng trong vi c
thanh toán ti n hàng và l ch s vay v n c a khách hàng xem khách hàng có
uy tín hay không, có thi n chí h p tác v i ngân hàng hay không tr

c khi ra

quy t đ nh tín d ng v i khách hàng.

20

Thang Long University Libraty


1.2.ăX ălỦăn ăx uătrongăho tăđ ngătínăd ngăc aăNHTM
1.2.1.ăT ăch căb ămáyăx ălỦăn ăx uăc aăNHTM
Nguyên t c c a m t môi tr

ng tín d ng lành m nh theo thông l qu c

t thì b máy t ch c ho t đ ng tín d ng và qu n lý r i ro tín d ng ph i đ
tách b ch. Ch c n ng qu n lý r i ro tín d ng đ

c

c giao cho m t b ph n đ c

l p v i các đ n v ho t đ ng kinh doanh và s không tham gia vào ho t đ ng
t o ra r i ro (ho t đ ng cho vay). B ph n này s qu n lý và giám sát r i ro
trong toàn h th ng ngân hàng trong đó có r i ro tín d ng. Thông th

ng các

NHTM đ u thành l p m t h i đ ng đ x lý r i ro. H i đ ng này có ch c
n ng gi i quy t các v n đ liên quan đ n x lý n x u.
Vi c nh n bi t, qu n lý và thu h i các kho n n x u là v n đ quan tr ng
đ i v i h u h t các ngân hàng. Các NHTM đ u xây d ng h th ng nh n bi t
và báo cáo n i b các kho n n x u theo chu n m c c a t ng ngân hàng.

Vi c nh n bi t và báo cáo các kho n n x u theo các tiêu chu n nghiêm ng t
đ

c thi t k đ b o v v th c a ngân hàng. Công tác xác đ nh, chuy n giao

và x lý n x u th

ng đ

c các NHTM t ch c theo s đ sau:

21


S ăđ ă1 :ăNg năng aăvƠăx ălỦăr iăroătínăd ng
Giám sát th

ng xuyên danh m c
à

ng

Rà soát đ nh k /hi n t

ng phát sinh*

Xu ng h ng r i ro tín d ng, kho n vay b
giáng h ng n x u

Chuy n sang b ph n x lý n x u, b

ph n x lý n th c hi n vi c rà soát

L p ph

ng án g p g khách hàng

N u không

ng án kh c ph c

L p ph

ch p thu n

Chuy n b ph n x lý n
x u

N u ch p thu n
Th c thi ph

N u không thành công

ng án kh c ph c

N u thành công
Chuy n b ph n tín d ng theo dõi bình
th ng

*Hi n t

ng phát sinh là b t c d u hi u nào mà có th

nh h

ng

nghiêm tr ng đ n kh n ng tr n g c và lãi c a khách hàng
Khi m t kho n n đã đ
này s đ

c xác đ nh là n x u, ngay l p t c kho n n

c chuy n sang b ph n x lý n x u. T i th i đi m này, tài li u v

kho n n ph i đ

c hoàn thi n v i nh ng ch ng c v tình tr ng và nguyên
22

Thang Long University Libraty


nhân xu ng h ng c a n x u. Tuy nhiên, cán b tín d ng có kho n n đ

c

chuy n sang b ph n x lý n x u ph i có nhi m v thông báo cho cán b
thu c b ph n x lý n x u nh ng thông tin c n thi t. Vi c chuy n giao này
đ

c phê duy t thông qua Lãnh đ o ph trách b ph n x lý n x u.
Cán b thu c b ph n x lý n x u c n ph i ti n hành ngay vi c rà soát

kho n n x u m i phát sinh nh thu th p thông tin c p nh t đ đánh giá l i
tình tr ng c a khách hàng và hoàn hi n vi c rà soát n x u: rà soát toàn b
các tài li u liên quan đ n kho n vay và tài s n đ m b o, ki m tra và đánh giá
l i tài s n làm đ m b o (ch t l

ng, s l

và thi n ý c a khách hàng, c a ng

ng, giá tr ...); ki m tra l i kh n ng

i b o lãnh, trong vi c th c hi n trách

nhi m tr n ; đánh giá l i kh n ng tài chính c a khách hàng theo tình hình
m i; đánh giá kh n ng th t

u tiên trong vi c thanh toán n c a khách

hàng cho các ch n , bao g m c các ngân hàng khác ho c ng

i cho vay

khác, n u c n thi t; ghi chép nh ng chi ti t có liên quan v l ch s c a khách
hàng và v th hi n hành c a khách hàng...
Sau khi đã hoàn thành vi c rà soát n x u, cán b b ph n x lý n x u,
ph i g i ngay m t b n báo cáo rà soát n x u và đ xu t v chi n l
nh ng hành đ ng đ tri n khai th c hi n. Có hai chi n l

c x lý,

c trong x lý n

x u nh sau:
+ Chi n l

c “duy trì” áp d ng khi ngân hàng quy t đ nh ti p t c duy trì

m i quan h tín d ng gi a ngân hàng v i khách hàng. Các khách hàng đ
ti p t c duy trì có th có c h i đ c c u l i, th

c

ng th o l i các đi u kho n

tín d ng tu thu c vào kh n ng tr n và kh n ng t n t i c ng nh h

ng

phát tri n trong ho t đ ng kinh doanh c a khách hàng. Nhóm khách hàng này
có th bao g m các khách hàng là doanh nghi p đang t m th i g p khó kh n
v dòng ti n nh ng có kh n ng t n t i, phát tri n ho c các doanh nghi p g p
khó kh n trong kinh doanh nh ng có kh n ng t n t i và có c h i đ c u trúc
l i n ho c thu h i n .

i u ki n áp d ng: khách hàng ph i thành th t, quy t

tâm khôi ph c s n xu t kinh doanh, có ý th c hoàn tr món n ; khách hàng

23


ph i th hi n đ

c kh n ng tr n t dòng ti n m t thông th

tr n t vi c bán tài s n và/ho c t dòng ti n m t trong t

ng; kh n ng

ng lai. Có ngh a

là, n u bên vay cho th y kh n ng tr n g c và n lãi khi đ n h n thì Ngân
hàng có th đ ng ý thu x p vi c “x lý n ”.
+ Chi n l

c “rút lui” đ

c s d ng đ i v i các kho n vay không có kh

n ng hoàn tr và c n ph i thanh lý ho c xoá n .

i v i các tr

ng h p này,

ngân hàng c n thu n b t bu c thông qua các th t c pháp lý, ho c thông qua
các quy trình không chính th c khác đ nh m duy trì k lu t tín d ng. Khi đã
có k t lu t r ng kho n vay không th ph c h i đ

duy trì mà không làm ph

c ho c không th ti p t c

ng h i đ n v th c a ngân hàng, thì các hành đ ng

quy t li t là c n thi t. Khi đó vi c phát mãi tài s n th ch p, thu h i các kho n
công n c a khách hàng… s đ

c s d ng đ t n thu h i v n.

1.2.2.ăCácăbi năphápăx ălỦăn ăx uăc aăNHTM
1.2.2.1.

Th căhi năc ăc uăl iăth iăh nătr ăn ăchoăkháchăhƠng

i v i các kho n n x u c a nh ng khách hàng mà sau khi phân tích
th c tr ng tài chính, ho t đ ng s n xu t kinh doanh, n u NHTM đánh giá
khách hàng t m th i g p khó kh n, khó có kh n ng tr n đúng h n theo h p
đ ng tín d ng đã ký nh ng có kh n ng ti p t c duy trì và phát tri n trong
t

ng lai đ thanh toán n g c và lãi cho ngân hàng thì ngân hàng s áp d ng

bi n pháp c c u l i th i h n tr n cho khách hàng.
C c u l i th i h n tr n cho khách hàng là vi c NHTM th c hi n đi u
ch nh k h n tr n ho c gia h n n cho khách hàng do NHTM đánh giá
khách hàng b suy gi m kh n ng tr n g c ho c lãi đúng th i h n ghi trong
h p đ ng tín d ng nh ng NHTM có đ c s

đ đánh giá khách hàng có kh

n ng tr đ y đ n g c và lãi theo th i h n đã đ

c c c u l i. C c u l i th i

h n tr n bao g m 2 lo i: i u ch nh k h n tr n và gia h n n .
i u ch nh k h n n : Là vi c ngân hàng ch p thu n thay đ i k h n tr
n g c ho c lãi ho c c g c và lãi vay trong ph m vi th i h n cho vay đã th a
24

Thang Long University Libraty


thu n tr

c đó trong h p đ ng tín d ng, mà k h n tr n cu i cùng không

thay đ i.
Gia h n n : Là vi c ngân hàng ch p thu n kéo dài thêm m t kho ng th i
gian tr n g c ho c lãi ho c c g c và lãi vay, v
th a thu n tr

t quá th i h n cho vay đã

c đó trong h p đ ng tín d ng.

Vi c c c u l i th i h n tr n nh m gi m b t áp l c tr n g c, lãi cho
khách hàng trong đi u ki n hi n t i khách hàng g p khó kh n v tài chính,
giúp khách hàng ti p t c duy trì và phát tri n ho t đ ng kinh doanh trong th i

gian t i, v

t qua khó kh n đ t o ngu n tr n cho ngân hàng, đ ng th i

gi m áp l c n x u cho ngân hàng

hi n t i và t

ng lai.

Nói chung, x lý n x u theo gi i pháp c c u l i th i h n tr n th
ch đ

ng

c áp d ng cho các kho n n thu c nhóm 3 và nhóm 4 và đ i v i các

khách hàng đ

c quy t đ nh ti p t c duy trì quan h . Khi đã có quy t đ nh

ti p t c duy trì quan h v i đ i t

ng khách hàng này, kho n n có th đ

c

qu n lý thông qua vi c giám sát ch t ch , nh m đ m b o r ng bên vay th c
thi các hành đ ng c n thi t đ c i thi n tình hình c a h , và s a ch a sai sót.
Trong tr

ng h p khách hàng không tr đ

theo th i h n đã đ

c k tr n đ u tiên đúng h n

c c c u l i, ngân hàng c n có hành đ ng d t khoát, yêu

c u khách hàng c n th c hi n nh ng bi n pháp c th đ c i thi n tình hình.
N u khách hàng ti p t c không có kh n ng tr n đúng h n

k tr n ti p

theo, ngân hàng c n chuy n kho n n vay c a khách hàng sang n quá h n,
n x u ngay và có nh ng bi n pháp c ng r n nh x lý tài s n đ m b o...đ
thu h i n vay, gi m t n th t cho ngân hàng.
Vi c x lý n x u thông qua bi n pháp c c u l i th i h n tr n th

ng

ch hi u qu khi khách hàng trung th c trong vi c cung c p các thông tin v
tình hình tài chính và ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p hi n
t i và d báo đúng kh n ng ph c h i c a doanh nghi p trong t

ng lai, đ ng

th i ngân hàng c ng có nh ng phân tích, đánh giá đúng v kh n ng c a
25