Tiểu sử nhạc sĩ Hoàng Vân

Tiểu sử và sự nghiệp âm nhạc của nhạc sĩ Hoàng Vân
Hoàng Vân (tên khai sinh: Lê Văn Ngọ, sinh 24 tháng 7 năm 1930) là một nhạc sĩ
nhạc đỏ Việt Nam, người được coi là có nhiều nhất sáng tác về các ngành và các bài
hát của ông đều trở thành bài truyền thống. Ông nổi tiếng với hàng loạt ca khúc như
"Bài ca xây dựng", "Hò kéo pháo", "Người chiến sĩ ấy", "Quảng Bình quê ta ơi",
"Tôi là người thợ lò",... Ông còn có bút danh là Y - Na (tức "Yêu Ngọc Anh" - Ngọc
Anh là người bạn đời của ông).

1. Tiểu sử nhạc sĩ Hoàng Vân
Hoàng Vân sinh 24 tháng 7 năm 1930 tại Hà Nội. Ông sinh ra trong một gia đình Nho
học, cha và ông nội đều là nhà nho. Gia đình ông sống ở phố Hàng Thùng. Hoàng Vân
vẫn tự hào là ít có người sống trong phố cổ Hà nội từ lúc sinh ra đến năm hơn 80 tuổi.
Năm 16 tuổi, ông gia nhập Đội thiếu niên cứu quốc Mai Hắc Đế, là liên lạc viên tự vệ
khu Đông Kinh Nghĩa Thục (Liên khu I), Hà Nội, rồi làm phụ trách Thiếu sinh quân
Trung đoàn 165, Sư đoàn 312. Sau đó ông tham gia Đội Tuyên truyền võ trang Lao Hà,
làm báo chí và công tác địch vận của trung đoàn, sư đoàn, và sau đó phụ trách văn nghệ ở


Sư đoàn 312.
Sau 1954, hòa bình lập lại, ông được gửi đi tu nghiệp tại Nhạc viện Bắc Kinh, Trung
Quốc. Khi về nước, ông chỉ huy dàn nhạc đoàn ca nhạc Đài Tiếng nói Việt Nam kiêm chỉ
đạo nghệ thuật, đồng thời tham gia giảng dạy môn sáng tác và phối khí tại Nhạc viện Hà
Nội cho đến năm 1989. Từ năm 1963 đến năm 1989, ông là uỷ viên Ban Chấp hành Hội
nhạc sĩ Việt Nam, là trưởng ban sáng tác thanh nhạc và công tác tại Hội cho đến năm
1996. Năm 1975, ông đi thực tập một thời gian tại Nhạc viện Sofia, Bulgaria.
Hiện tại ông đang sống ở Hà Nội. Ngoài ra ông còn có sở thích viết thư pháp, chơi đồ cổ
và đọc sách.
2. Sự nghiệp

Hoàng Vân bắt đầu sáng tác từ năm 1951 với những ca khúc được phổ biến rộng rãi tại
vùng Tây Bắc, Việt Bắc như "Chiến thắng Hoà Bình", "Tin chiến thắng", "Chiến thắng

Tây Bắc",... Năm 1954, ông sáng tác ca khúc nổi tiếng "Hò kéo pháo". Từ đây sự nghiệp
sáng tác của ông bắt đầu nở rộ với hàng loạt ca khúc, hợp xướng, hòa tấu. Ngoài ra ông
còn viết nhạc cho phim, kịch nói, chèo, cải lương.
Ngoài công việc sáng tác, ông còn tham gia công tác giảng dạy ở Nhạc viện Hà Nội. Học
trò ông nhiều người đã thành danh như: An Thuyên, Trương Ngọc Ninh, Văn Thành
Nho,Phú Quang,...
Ông đã xuất bản các sách nhạc: Hai chị em (Nhà xuất bản Âm nhạc, 1973), 6 ca khúc
Hoàng Vân (Nhà xuất bản Âm nhạc, 1980), Ca khúc Hoàng Vân (Nhà xuất bản Âm
nhạc,1986), Tuyển chọn ca khúc Hoàng Vân (Nhà xuất bản Âm nhạc và Hội nhạc sĩ Việt
Nam) kèm theo băng cassette audio. Xuất bản tại nước ngoài: Tổng phổ giao hưởng


Thành đồng Tổ quốc (in tại Cộng hoà Dân chủ Đức và Bulgaria), Hành khúc con voi (Voi
kéo gỗ) (Nhà xuất bản Âm nhạc Moskva, Liên Xô).
Ông được trao Giải thường Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật vào năm 2000.
3. Các ca khúc tiêu biểu của nhạc sĩ Hoàng Vân

Hoàng Vân là một nhạc sĩ có nhiều ca khúc cách mạng nổi tiếng như: "Hò kéo pháo",
"Tôi là người thợ lò", "Hà Nội - Huế - Sài Gòn", "Quảng Bình quê ta ơi", "Nổi trống lên
rừng núi ơi", "Không cho chúng nó thoát", "Bài ca giao thông vận tải", "Chào anh giải
phóng quân - Chào mùa xuân đại thắng", "Hai chị em", "Tiếng cồng giải phóng - Tiếng
cồng chiến thắng" (bút danh Y - Na), "Trên đường tiếp vận" (bút danh Y - Na), "Người
chiến sỹ ấy", "Guồng nước quay",... Ông còn một số sáng tác phổ thơ như: "Hát ru"
(thơ Tố Hữu), "Những cánh buồm" (thơ Hoàng Trung Thông), "Nhớ" (thơ Nguyễn Đình
Thi), "Bài ca người thủy thủ" (thơ Mai Nam, tức Hà Nhật),... Sau 1975, ông có các sáng
tác như: "Bài ca xây dựng", "Tình yêu của đất và nước", "Hát về cây lúa hôm nay", "Bài
ca tình bạn", "Tình ca Tây Nguyên",... Ngoài ra ông còn viết các ca khúc thiếu nhi như:
"Mùa hoa phượng nở", "Em yêu trường em", "Mùa hè" (rút từ tổ khúc "Bốn mùa"), "Con
chim vành khuyên", "Bảy sắc cầu vồng", "Đường lên đỉnh Olympia",...

Nhiều bài hát của ông đã trở thành "ngành ca" - bài hát truyền thống của ngành. Ví dụ
như "Bài ca xây dựng", "Bài ca người giáo viên nhân dân", "Hát về cây lúa hôm nay",
"Tôi là người thợ lò", "Bài ca giao thông vận tải", "Bài ca người thủy thủ"... Tiếp nối thể
loại trường ca, ông có những tác phẩm: "Hà Nội - Huế - Sài Gòn", "Bài thơ gửi Thái
Nguyên" (lời Lê Nguyên), "Việt Nam muôn năm", "Tôi là người thợ lò",...
4. Hợp xướng - Khí nhạc

Ngoài sáng tác ca khúc, ông còn viết nhiều tác phẩm hợp xướng và khí nhạc. Một số hợp
xướng viết với dàn nhạc giao hưởng như: Hồi tưởng, Việt Nam muôn năm, Vượt núi,
Tuổi lên mười, Hát dưới cờ búa liềm, Thành phố chúng ta nhà máy chúng ta...
Lĩnh vực khí nhạc, ông có các tác phẩm như: Fugue cho piano, Tổ khúc cho hautboy và
piano, Rhapsodie cho violon, độc tấu kèn basson, Hành khúc con voi, độc tấu flute Vui
được mùa, Hoa thơm bướm lượn, âm nhạc cho vũ kịch Chị Sứ, Concerto cho piano và
dàn nhạc, thơ giao hưởng số 1 Thành đồng Tổ quốc, concerto TS và tình yêu, Đại hợp
xướng Điện Biên Phủ...
10-6-2005, có một đêm hòa nhạc giao hưởng mang tên ông được tổ chức tại Nhà hát lớn
Hà Nội, biểu diễn 3 tác phẩm: Thơ giao hưởng số 1 Thành đồng Tổ quốc (1960), concerto
TS và tình yêu (1975) và Đại hợp xướng Điện Biên Phủ (2004). Chương trình do Dàn


nhạc giao hưởng, hợp xướng Nhạc viện Hà Nội thể hiện, do con trai ông, nhạc trưởng Lê
Phi Phi chỉ huy.
5. Nhạc cho phim
Hoàng Vân đã viết nhạc cho nhiều bộ phim Việt Nam, trong đó có những phim đã ghi dấu
ấn trong nền điện ảnh như: Nổi gió, Con chim vành khuyên, Vĩ tuyến 17 ngày và
đêm, Em bé Hà Nội, Mối tình đầu...
6. Gia đình
Vợ ông là một bác sĩ tên Ngọc Anh. Hai ông bà có hai người con. Con trai ông là giáo sư,
nhạc trưởng Lê Phi Phi. Con gái ông là Lê Y Linh, tiến sĩ âm nhạc tai Pháp