Giáo án bài Phong cách ngôn ngữ chính luận (tiếp theo)

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
(tiếp)
I. Mục tiêu cần đạt
Giúp học sinh:
1. Kiến thức:
- Kiến thức chủ yếu về một số loại VB chính luận thường gặp.
- Khái niệm ngôn ngữ chính luận, mối quan hệ và sự khác biệt giữa chính luận và nghị
luận.
- Đặc điểm về phương tiện ngôn ngữ (từ ngữ, ngữ pháp, biện pháp tu từ,...) của ngôn ngữ
chính luận.
- Đặc trưng cơ bản của PC ngôn ngữ chính luận: tính công khai về quan điểm chính trị,
tính chặt chẽ trong diễn đạt và suy luận, tính truyền cảm, thuyết phục.
2. Kỹ năng:
- Nhận biết và phân tích được những đặc điểm về phương tiện ngôn ngữ trong VB thuộc
PC ngôn ngữ chính luận.
- Nhận biết và phân tích được những biểu hiện của các đặc trưng cơ bản trong PC ngôn
ngữ chính luận.
- Viết văn nghị luận chính trị xã hội; dùng từ, đặt câu, lập luận, kết cấu văn bản, ...
3. Thái độ: Có ý thức vận dụng kiến thức được vào thực tế c/s.
II. Chuẩn bị của GV và HS
GV: SGK, SGV Ngữ văn 11 chuẩn, Thiết kế bài soạn, chuẩn kiến thức kĩ năng
HS: SKG, vở ghi, vở soạn
III. Tiến trình dạy học


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

1. Kiểm tra bài cũ (3 phút):
Tình cảm của Ăng-ghen đối với Mác trong VB “Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác”?

2. Bài mới (38 phút):
Hoạt động của thầy và trò

Kiến thức cơ bản

HĐ1 (28 phút): Hướng dẫn tìm hiểu II. Các phương tiện diễn đạt và đặc trưng của
Các phương tiện diễn đạt của PCNN phong cách ngôn ngữ chính luận
C.L

1. Các phương tiện diễn đạt

GV: Từ các VB chính luận đã học a) Về từ ngữ
em có nhận xét gì về từ ngữ, ngữ
- Sử dụng NN thông thường nhưng có nhiều từ
pháp, các BPTT của PCNNCL?
ngữ chính trị
HS: Làm việc cá nhân, trả lời.
b) Về ngữ pháp
VD1:
(1) Đảng ta là Đảng lãnh đạo. Đảng ta cần phải
mạnh mẽ, trong sạch.
(2) Là một đảng lãnh đạo, Đảng ta//cần phải mạnh
GV: đưa VD, gọi H/s phân tích cấu
tạo ngữ pháp, so sánh.

TrN

CN

VN

mẽ, trong sạch.
VD2:
(1) Chúng tôi là chính phủ lâm thời của nước
VNDCCH. Chúng tôi trịnh trọng tuyên bố ...
(2) Chúng tôi, chính phủ..., trịnh trọng tuyên bố ...
CN

Chú thích

VN


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

→ Câu thường có kết cấu chuẩn mực gần với kiểu
câu phán đoán lôgic trong hệ thống lập luận (câu
trước gợi câu sau...) các câu lkết với nhau một
cách chặt chẽ
+ Thường sử dụng kiểu câu phức hợp dùng từ ngữ
liên kết: Do vậy, bởi thế, cho nên, vì lẽ đã...
+ Kiểu câu ghép chính phụ với nhiều mối quan hệ
(Nguyên nhân kết quả, nhượng bộ tăng tiến,
phương tiện mục đích)
c) Về BPTT
- Sử dụng biện pháp tu từ khá nhiều giúp lí lẽ lập
luận thêm phần hấp dẫn (không phải là mục đích
chủ yếu).
- ở dạng nói: chú trọng đến phát âm, đến cách diễn
đạt có khi cả ngữ điệu.

2. Đặc trưng của PCNN chính luận
a) Tính công khai về quan điểm chính trị
GV: Hãy cho biết đặc trưng của - Tính công khai về quan điểm chính trị: rõ ràng,
PCNN chính luận?
công khai về quan điểm, không mơ hồ, úp mở.
HS: Làm việc cá nhân, trả lời.

- Tránh sử dụng từ ngữ mơ hồ, câu nhiều ý, dễ làm
người đọc (nghe) nhầm lẫn quan điểm
b) Tính chặt chẽ trong biểu đạt và suy luận
- Luận điểm, luận cứ, ý lớn, ý nhỏ, câu, đoạn phải
rõ ràng, rành mạch.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

c) Tính truyền cảm và thuyết phục
+ Mục đích: hấp dẫn, lôi cuốn, để thuyết phục
GV: Tính truyền cảm, thuyết phục + Thể hiện: hùng hồn, tha thiết, thể hiện nhiệt tình
được thể hiện như thế nào trong và sáng tạo của người viết.
PCNN chính luận?

III. Luyện tập
Bài tập 1
- Điệp ngữ kết hợp điệp cú pháp: Ai có ... dùng ...

HĐ2 (10 phút): Hướng dẫn học sinh - Liệt kê: súng, gươm, cuốc, thuổng, ...
luyện tập
- Ngắt câu ngắn → giọng văn mạnh mẽ
→ Nhấn mạnh trách nhiệm, ý thức công dân, cách

HS làm việc theo bàn

đánh giặc của dân tộc ta.

Chỉ ra biện pháp tu từ trong đoạn Bài tập 2: Viết một đề cương bài nói để chứng
văn chính luận?
minh cho câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Non
sông ... của các em”
+ Người quan tâm đến thế hệ trẻ
HS: trao đổi làm việc theo nhóm

+ Công lao học tập: chỉ có học tập mới có nhận
thức, trình độ, khả năng ... phục vụ cuộc sống.
+ Học tập: là nghĩa vụ, lẽ sống, niềm vui của mỗi
người. (cụ thể công việc của học sinh)

3. Củng cố (3 phút): Vì sao văn chính luận ở nước ta lại rất phát triển?
+ Bề dày lịch sử, thực tế khách quan


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

+ PCNN C.L ở nước ta, đã trở thành một PCNN độc lập với ba đặc trưng: Tính công
khai về quan điểm chính trị, tính chặt chẽ trong diễn đạt, suy luận; tính truyền cảm và
thuyết phục.
4. Hướng dẫn học bài (3 phút):
- Làm BT3 trang 108
- Soạn bài Một thời đại thi ca