Giáo án Lịch sử 7 bài Sự phát triển của văn hóa dân tộc cuối thế kỉ XVIII - nửa đầu thế kỉ XIX

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Bài 28: SỰ PHÁT TRIỂN CỦA VĂN HÓA DÂN TỘC
CUỐI THẾ KỈ XVIII - NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX

I. Mục tiêu bài học.
1. Về kiến thức: Giúp HS nắm được:
- Nhận thức rõ sự phát triển rực rỡ của văn học, nghệ thuật - nhất là văn học dân
gian với những tác phẩm văn học đặc sắc.
- Bước tiến bộ trong lĩnh vực giáo dục, khoa học - kĩ thuật.
2. Về tư tưởng:
- Bồi dưỡng lòng tự hào về nền văn học Việt Nam - đậm đà bản sắc dân tộc ở thời
kì này.
- Tự hào về di sản và những thành tựu Sử học, Địa lí, Y học và khoa học - kĩ thuật
của nhân dân ta cuối XVIII - nửa đầu XIX.
3. Về kĩ năng:
- Sưu tầm ca dao, tục ngữ phản ánh những bất công và tội ác trong xã hội phong
kiến Việt Nam.
II. Thiết bị dạy học:
- Tranh ảnh về các công trình văn hóa nghệ thuật tiêu biểu thời Nguyễn (Ngọ Môn,
Lăng Tự Đức,...)
- Một số bức tranh dân gian nổi tiếng.
- Các ảnh chụp trong SGK.
III. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ:
- Kể tên những cuộc khởi nghĩa tiêu biểu của nhân dân ta nửa đầu thế kỉ XIX
chống lại nhà Nguyễn? Nguyên nhân thất bại, ý nghĩa lịch sử của những cuộc khởi
nghĩa đó?
3. Dạy bài mới:

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Hoạt động của GV và HS

Nội dung kiến thức cơ bản
I. Văn học, nghệ thuật.
1. Văn học:

- Văn học dân gian bao gồm những thể
loại gì?

* Văn học dân gian:

- Trong văn học bác học có những tác
giả, tác phẩm tiêu biểu nào?

* Văn học bác học:

- Tục ngữ, ca dao, truyện Nôm, truyện
Trạng, truyện tiếu lâm, ...
- Nguyễn Du: Truyện Kiều.
- Hồ Xuân Hương.
- Bà Huyện Thanh Quan.
- Cao Bá Quát.

- Em nào phát hiện trong văn học thời kì - Nguyễn Văn Siêu.
này có điểm gì mới?
- Đoàn Thị Điểm ...
→ Xuất hiện các nhà thơ nữ → Họ đấu

tranh bênh vực quyền lợi của người phụ
nữ.
- Nội dung cơ bản của văn học thời kì
này là gì?

* Nội dung:
Phản ánh cuộc sống xã hội, nguyện
vọng của quần chúng nhân dân....
2. Nghệ thuật.

- Văn nghệ dân gian bao gồm những thể - Văn nghệ dân gian:
loại nào?
+ Sân khấu: chèo, tuồng, cải lương, ...
+ Hát quan họ, hát lí, hát dặm, ...
- Em có nhận xét gì về đề tài tranh dân
gian?

- Tranh dân gian: Tranh Đông Hồ.
+ Mang đậm tính dân tộc.
+ Phản ánh sinh hoạt, nguyện vọng của
nhân dân.
- Kiến trúc:

- Em hãy kể tên một số công trình kiến
trúc tiêu biểu bấy giờ?

Chùa Tây Phương (Hà Tây)
Đình Làng Đình Bảng (Bắc Ninh)

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Đại Nội (Huế)
Ngọ Môn (Huế)
Các lăng vua Nguyễn: Tự Đức, Minh
Mạng
Chùa Hương
Chùa Thiên Mụ ....
- Nhận xét của em về kiến trúc bấy giờ?

+ Kiến trúc độc đáo.
+ Nghệ thuật tạc tượng, đúc đồng réât
tài hoa.
II. Giáo dục, khoa học - kĩ thuật.
1. Giáo dục:

- Em hãy cho biết những việc làm của
nhà Nguyễn trong giáo dục và thi cử?

Thời Nguyễn:
- Mở các khoa thi (Hương - Hội - Đình)
- Mở Quốc Tử Giám (ở Huế)
- Lập Tứ Dịch Quán (dạy tiếng Pháp,
Xiêm)
2. Sử học, địa lí, y học:
* Sử học:

- Kể tên các tác giả và tác phẩm tiêu
biểu của Sử học thời bấy giờ?

- Tác giả:
Lê Quý Đôn
Phan Huy Chú
- Tác phẩm:
Đại Việt sử kí tiền biên
Đại Nam thực lục
Đại Việt thông sử

- Kể tên các tác giả và tác phẩm tiêu
biểu của Địa lí thời bấy giờ?

* Địa lí:
Trịnh Hoài Đức
Lê Quang Định
Nhất thống dư địa chí
Gia Định thành thông chí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

- Kể tên tác giả và tác phẩm tiêu biểu
của Y học nước ta thời bấy giờ?

* Y học:
Lê Hữu Trác (Hải Thượng Lãn Ông):
''Hải Thượng y tông tâm lĩnh''.
3. Những thành tựu về kĩ thuật.

- Em hãy nêu những thành tựu về kĩ
thuật nước ta bấy giờ?

- Chế tạo đồng hồ và kính thiên lí
(Nguyễn Văn Tú).
- Máy xẻ gỗ chạy bằng sức nước.
- Tàu thủy chạy bằng máy hơi nước.

- Những thành tựu đó phản ánh điều gì?

- Nhưng vì sao nước ta vẫn là 1 nước có
nền kĩ thuậtg lạc hậu?

→ Thể hiện tài năng sáng tạo, thông
minh, cần cù, siêng năng học hỏi của
nhân dân ta.
→ Triều đình Nguyễn với tư tưởng bảo
thủ, lạc hậu đã ngăn cản → không tạo
được cơ hội đưa nước tá ta tiến lên.

4. Củng cố bài:
Cùng với sự phát triển của văn học, nghệ thuật, khoa học - kĩ thuật ở nước ta thời
kì này cũng đạt được nhiều thành tựu rực rỡ, đặc biệt phải kể đến sự du nhập
những kĩ thuật tiên tiến của phương Tây. Tuy nhiên, với chính sách bảo thủ, đóng
kín cửa của chế độ phong kiến nhà Nguyễn làm cho các nghành khoa học mới
không thể phát triển lên được.
5. Bài tập, dặn dò
a. Bài tập: Trả lời các câu hỏi trong SGK.
b. Dặn dò:
- Học bài cũ.
- Chuẩn bị bài 29.