Nói giảm nói tránh văn 8

Ví dụ 1:
_ Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và
các vị cách mạng đàn anh khác , thì đồng bào cả nớc, đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp
nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột.
(Hồ Chí Minh , Di chúc)

_

Bác đã đi rồi sao Bác ơi !
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.
( Tố Hữu, Bác ơi )

_ Lợng con ông Độ đây mà Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ

chẳng còn
.

(Hồ Phơng, Th nhà)
Những từ ngữ in màu xanh trong các đoạn trích trên có nghĩa là gì?
- đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và
các vị cách mạng đàn anh khác
- đi
- chẳng còn

Đều có cùng nghĩa là chết
Diễn đạt nh vậy để giảm nhẹ, để tránh đi
phần nào sự đau buồn


Ví dụ 2:
Phải bé lại và lăn vào lòng một ngời mẹ, áp mặt vào bầu sữanóng của ngời mẹ, để

bàn tay ngời mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lng cho, mới thấy ngời mẹ có
một êm dịu vô cùng.
( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu )
Vì sao trong đoạn văn trên tác giả dùng từ bầu sữa mà không dùng một từ ngữ khác cùng
nghia?
-Tác giả dùng từ bầu sữa mà không dùng một từ ngữ khác cùng nghĩa để tránh thô tục ,
gây cời cho ngời đọc ngời nghe.


Ví dụ 3:
_ Con dạo này lời lắm .

_ Con dạo này không đợc chăm chỉ lắm .

Trong hai cách nói trên cách nói nào nhẹ nhàng, tế nhị hơn đối với ngời nghe ?

_ Cách nói thứ hai là cách nói tế nhị , có tính chất nhẹ nhàng hơn đối với ngời
nghe.


_

Bác Dơng thôi đã thôi rồi,
Nớc mây man mác ngậm ngùi lòng ta.
Nhớ từ thủa đăng khoa ngày trớc,
Vẫn sớm hôm tôi, bác cùng nhau
Kính yêu từ trớc đến sau,
Trong khi gặp gỡ khác đâu duyên trời
( Khóc Dơng Khuê Nguyễn Khuyến )

_

Bác Dơng thôi đã chếtrồi,
Nớc mây man mác ngậm ngùi lòng ta.
Nhớ từ thủa đăng khoa ngày trớc,
Vẫn sớm hôm tôi, bác cùng nhau
Kính yêu từ trớc đến sau,
Trong khi gặp gỡ khác đâu duyên trời


Ghi nhớ:
Nói giảm nói tránh là một biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển
chuyển, tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục , thiếu lịch
sự.


Bài tập: Trong những câu sau câu nào sử dụng cách nói giảm nói tránh ?
A1. Anh ấy chết cách đây đã ba năm.
A2. Anh ấy qua đời cách đây đã ba năm.
B1. Bài thơ của anh dở lắm.
B2. Bài thơ của anh cha đợc hay lắm.
C1. Anh còn kém lắm.
C2. Anh cần phải cố gắng hơn nữa.
D1. Anh ấy bị thơng nặng nh thế này
thì không sống đợc lâu nữa đâu chị
ạ.
D2. Anh ấy thế thì không đợc lâu nữa
đâu chị ạ.

Nói giảm nói tránh bằng cách dùng từ đồng

nghĩa: chết - qua đời .
Nói giảm nói tránh bằng cách phủ định từ
trái nghĩa: dở lắm- cha hay lắm.
Nói giảm nói tránh bằng cách dùng cách nói
vòng.

Nói giảm nói tránh bằng cách nói trống ( nói
tỉnh lợc ).


Bài tập. Tìm biện pháp tu từ nói nói giảm nói tránh trong đoạn trích sau và nêu rõ tác dụng
của chúng:
Hôm sau , Lão Hạc sang nhà tôi. Vừa tôi tôi lão bảo ngay:
_ Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ !
_ Cụ bán rồi ?
_ Bán rồi ! Họ vừa bắt xong.
( Lão Hạc Nam Cao )
* Tác dụng: Tránh gây cảm giác ghê sợ cho ngời đọc ngời nghe( Nói giảm nói tránh
bằng cách sử dụng từ đồng nghĩa : đi đời bị giết).


Bài tập 1: Điền các từ ngữ nói giảm nói tránh sau đây vào chỗ trống:đi nghỉ , khiếm thị
chia tay nhau , có tuổi , đi bớc nữa .

a) Khuya rồi mời bà .
b) Cha mẹ em .từ ngày em còn rất bé, em về ở với bà ngoại.
c) Đây là lớp học cho trẻ em
d) Mẹ đã .rồi, nên chú ý giữ gìn sức khỏe.
e) Cha nó mất, mẹ nó , nên chú nó rất thơng nó.

Bài tập 2: Trong mỗi cặp câu dới đây, câu nào có sử dụng cách nói giảm nói tránh ?
a Anh phải hòa nhã với bạn bè !
a Anh nên hòa nhã với bạn bè !
b. Anh ra khỏi phòng tôi ngay !
b Anh không nên ở đây nữa !
c. Xin đừng hút thuốc trong phòng
c. Cấm hút thuốc trong phòng
d. Nó nói nh thế là thiếu thiện chí.
d. Nó nói nh thế là là ác ý.
e. Hôm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi.
e. Hôm qua em có lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi.


Bài tập : Tìm biện pháp nói giảm , nói tránh trong các trờng hợp sau:
Ông mất năm nao ? Ngày độc lập ,
Buồm cao đỏ sóng bóng cờ sao.
Bà về năm đói làng treo lới,
Biển động, Hòn Mê giặc bắn vào
( Mẹ Tơm- Tố Hữu )
Ngời nằmdới mả, ai ai đó?
Biết có quê đây, hay vùng xa ?
( Thăm mả cũ bên đờng- Tản Đà )
_ Năm nay con cha đỗ , con nên cố gắng ôn tập để sang năm thi tiếp đạt kết quả
tốt đẹp hơn. Nhận đợc phiếu báo điểm thi Đại học và giấy gọi nhập học , tôI vô cùng
sung sớng , và không thể nào quên đợc lời mẹ dặn dò ân cần trớc đây
( Trích báo)
_ Giờ sinh hoạt lớp lần nào cô giáo chủ nhiệm cũng nhẹ nhàng nhắc nhở chúng em:
Các em không nên làm việc riêng, không nên nói chuyện riêng mà nên tập trung chú ý
trong giờ học. Có thế mới đạt đợc nhiều hiệu quả tốt đẹp trong học tập.

( Trích bài làm của học sinh )