Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội

LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân. Các số
liệu và kết quả trình bày trong Khóa luận được thu thập trong quá trình
nghiên cứu là trung thực, khách quan và chưa từng được ai công bố trước
đây trong bất cứ công trình nghiên cứu nào khác.

Hà Nội, ngày 11 tháng 03 năm 2014
Sinh viên

Đỗ Thị Thu Trang


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài, do thời gian có hạn
cộng với trình độ chuyên môn nghiệp vụ cũng như kinh nghiệm thực tế
còn hạn chế, mặc dù rất cố gắng song khóa luận chắc chắn không tránh
khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được sự đóng góp, chỉ bảo của
các thầy cô, các cán bộ tại thư viện và bạn bè để khóa luận của em được
hoàn chỉnh hơn.
Qua đây, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới toàn thể các thầy, cô
trong khoa Thông tin – Thư viện trường Đại học Khoa học Xã hội – Nhân
văn, Đại học Quốc gia Hà Nội đã dạy dỗ và truyền đạt kiến thức cho em
trong suốt quá trình học tập.
Em cũng xin chân thành cảm ơn đến các cán bộ đang làm việc tại
Trung tâm thông tin - thư viện Đại học Quốc Gia Hà Nội đã tạo điều
kiện giúp đỡ em trong quá trình viết khóa luận và thực tập tại Trung
tâm, đặc biệt là sự hướng dẫn tận tình của cô giáo - Thạc sỹ Trịnh
Khánh Vân, người đã trực tiếp hướng dẫn và chỉ bảo em trong suốt quá
trình làm khóa luận.
Hà Nội, ngày 11 tháng 03 năm 2014
Sinh viên

Đỗ Thị Thu Trang


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

CD – ROM
CSDL
ĐHQGHN
LAN
NCKH
NCT
NDT
TT - TV
VTL

Compact Disk – Read – Only – Memory
Cơ sở dữ liệu
Đại học Quốc gia Hà Nội
Local Area Network
Nghiên cứu khoa học

Nhu cầu tin
Người dùng tin
Thông tin - thư viện
Vốn tài liệu

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, ĐỒ THỊ
Hình 1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức Trung tâm TT – TV ĐHQGHN

9


Hình 2: Sơ đồ biểu diễn quy trình bổ sung vốn tài liệu tại Trung tâm

40

DANH MỤC BẢNG THỐNG KÊ SỐ LIỆU
Bảng 1: Vốn tài liệu của Trung tâm

15

Bảng 2: Số lượng báo – tạp chí của Trung tâm

18

MỤC LỤC



Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN

MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Trong mọi xã hội, chúng ta không thể phủ nhận vai trò to lớn của thư
viện trong việc nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài
thúc đẩy xã hội tiến lên, làm phong phú đời sống tinh thần của nhân dân và
nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Chính vì vậy, trong
một xã hội như hiện nay, nhu cầu thông tin là một vấn đề hết sức cần thiết và
cấp bách. Thông tin tạo nên nguồn lực chi phối sự phát triển của xã hội, tiêu
biểu là lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Hoạt động thông tin - thư viện (TT –
TV) ngày càng trở thành nhân tố quan trọng góp phần quyết định chất lượng
giáo dục đào tạo của các trường đại học nói chung và Đại học Quốc gia Hà
Nội (ĐHQGHN)nói riêng
Đại học Quốc gia Hà Nội là trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học,
chuyển giao tri thức và công nghệ đa ngành, đa lĩnh vực, chất lượng cao;
ngang tầm khu vực, dần đạt trình độ quốc tế; đáp ứng yêu cầu phát triển của
đất nước, phù hợp với xu hướng phát triển giáo dục đại học tiên tiến. Với bề
dày truyền thống, ĐHQGHN đã có nhiều đóng góp tích cực trong công cuộc
đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, bồi dưỡng nhân tài, có mối quan hệ
hợp tác song phương, đa phương với nhiều trường đại học, nhiều nước trong
khu vực và trên thế giới. Người dùng tin của ĐHQGHN đa dạng và phong
phú, hoạt động học tập, nghiên cứu, giảng dạy đòi hỏi phải sử dụng lượng
thông tin lớn và biến đổi không ngừng. Vì vậy, Trung tâm Thông tin – thư
viện Đại học Quốc gia Hà Nội (sau đây gọi tắt là Trung tâm) cần phải cung
cấp nguồn tài liệu đầy đủ, cập nhật nhanh chóng và phù hợp cho cán bộ, giảng
viên, sinh viên và học viên trong Đại học Quốc gia Hà Nội. Xây dựng và phát
triển nguồn lực thông tin phù hợp với nhu cầu của người dùng tin là một
nhiệm vụ quan trọng và cấp bách, công tác phát triển vốn tài liệu tại thư viện
cần được chú trọng quan tâm. Trong xã hội bùng nổ thông tin hiện nay, một
Đỗ Thị Thu Trang

1

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN
nhiệm vụ được đặt ra cho Trung tâm TT – TV ĐHQGHN là làm thế nào để tổ
chức khai thác và phát triển được các nguồn lực thông tin hiện có đồng thời
sử dụng hiệu quả được các nguồn tin bên ngoài để đáp ứng được yêu cầu sử
dụng thông tin của người dùng tin (NDT) hiệu quả nhất. Đây là thuận lợi và
cũng là thách thức đối với Trung tâm nói chung và cán bộ làm công tác bổ
sung của Trung tâm nói riêng.
Với những lý do như vậy, tôi quyết định chọn đề tài “Phát triển vốn
tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội” làm
đề tài Khóa luận của mình.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
- Khảo sát công tác phát triển vốn tài liệu (VTL) tại Trung tâm
Thông tin – thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội, đánh giá ưu điểm và nhược
điểm trong công tác này.
- Từ đó đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả và hoàn thiện
công tác phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nêu rõ vai trò và tầm quan trọng của công tác phát triển vốn tài liệu
tại Trung tâm Thông tin – thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội.
- Mô tả thực trạng công tác phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông
tin – thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội.
- Phân tích và đánh giá những ưu điểm, hạn chế của công tác phát triển
vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác phát triển vốn tài

liệu cũng như nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng tài liệu tại Trung tâm
Thông tin - thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội.

Đỗ Thị Thu Trang

2

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu tất cả các nội dung liên quan tới vốn tài liệu
và công tác phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin - thư viện Đại học
Quốc gia Hà Nội
3.2.

Phạm vi nghiên cứu
- Giới hạn về không gian: công tác phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm

Thông tin - thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội.
- Giới hạn về thời gian: Công tác phát triển vốn tài liệu của Trung tâm
trong giai đoạn hiện nay.
4. Tình hình nghiên cứu theo hướng đề tài
Nghiên cứu về Trung tâm Thông tin - thư viện Đại học Quốc gia Hà
Nội đã có một số đề tài và tập trung vào một số vấn đề như: Nâng cao chất
lượng sản phẩm – dịch vụ thông tin tại Trung tâm Thông tin - thư viện Đại
học quốc gia Hà Nội, Nghiên cứu việc bảo quản vốn tài liệu tại Trung tâm
TT – TV ĐHQGHN,... Về công tác Phát triển vốn tài liệu đã có một số đề tài

đề cập đến nhưng cùng với thời gian, công tác này cũng có những thay đổi, vì
vậy tôi quyết định chọn đề tài: “Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin –
thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội” làm đề tài khóa luận của mình.
5. Phương pháp nghiên cứu
Bên cạnh việc vận dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật
lịch sử của Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, dựa trên các quan
điểm, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển khoa học và
công nghệ, giáo dục và đào tạo. Trong khóa luận tôi sử dụng các phương pháp
nghiên cứu cụ thể sau:
-

Phương pháp khảo sát thực tế
Phương pháp nghiên cứu tài liệu
Phương pháp thống kê
Phương pháp phân tích, tổng hợp và đánh giá.

6. Đóng góp về lý luận và thực tiễn của đề tài
Đỗ Thị Thu Trang

3

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN
6.1. Đóng góp về mặt lý luận
Khóa luận khẳng định vai trò cũng như tầm quan trọng của công tác
phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin - thư viện Đại học Quốc gia Hà
Nội.
6.2. Đóng góp về mặt thực tiễn

Khóa luận đã phản ánh được thực trạng công tác phát triển vốn tài liệu
tại Trung tâm Thông tin - thư viện Đại học quốc gia Hà Nội, đánh giá những
mặt mạnh, mặt yếu và đưa ra các kiến nghị giúp Trung tâm Thông tin - thư
viện ĐHQGHN phát huy được những lợi thế của mình đồng thời khắc phục
những hạn chế giúp Trung tâm ngày càng phát triển và hoạt động hiệu quả
phục vụ sự nghiệp giáo dục, đào tạo.
7. Bố cục của khóa luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, khóa luận
bao gồm 3 chương:
Chương 1: Khái quát về Đại học Quốc gia Hà Nội và Trung tâm
Thông tin – thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội.
Chương 2: Thực trạng công tác phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm
Thông tin – thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội.
Chương 3: Một số nhận xét và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao công
tác phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện Đại học Quốc
gia Hà Nội.

Đỗ Thị Thu Trang

4

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1
KHÁI QUÁT VỀ ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI VÀ TRUNG TÂM
THÔNG TIN - THƯ VIỆN ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
1.1.

Khái quát về Đại học Quốc gia Hà Nội
Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN – Tên giao dịch bằng tiếng Anh:

Vietnam National University, Hanoi, tên viết tắt là VNU). Theo Quyết định
số 1514a ngày 16/5/1906 của Toàn quyền Đông Dương, Đại học Đông
Dương được thành lập. Trên cơ sở Đại học Đông Dương, Trường Đại học
Quốc gia Việt Nam được thành lập và khai giảng khóa đầu tiên vào ngày
15/11/1945, dưới sự chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Ngày 4/6/1956 Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội và Trường Đại học
Sư phạm Hà Nội được thành lập theo Quyết định số 2183/TC của Chính phủ.
Năm 1967, Trường Đại học Sư phạm Ngoại ngữ Hà Nội được thành lập
trên cơ sở Khoa Ngoại ngữ của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
Theo Nghị định 97/CP ngày 10/12/1993 của Chính phủ, ĐHQGHN
được thành lập trên cơ sở tổ chức, sắp xếp lại 3 trường Đại học lớn ở Hà Nội:
Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội I và
Trường Đại học Sư phạm Ngoại ngữ Hà Nội. ĐHQGHN chính thức hoạt
động theo quy chế tổ chức và hoạt động do Thủ tướng Chính phủ ban hành
ngày 5/9/1994.
Đến nay, ĐHQGHN đã trở thành một trung tâm đào tạo đại học, sau đại
học nghiên cứu khoa học và chuyển giao tri thức đa ngành, đa lĩnh vực chất
lượng cao bao gồm: 43 đơn vị thành viên trong đó 6 trường đại học trực thuộc
(ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Khoa học xã hội và nhân văn, ĐH Giáo dục,
ĐH Công nghệ, ĐH Kinh tế, ĐH Ngoại ngữ), 5 viện nghiên cứu, 5 khoa trực
thuộc, 27 trung tâm nghiên cứu, đào tạo và đơn vị phục vụ.
Ngày 20/12/2003, trụ sở mới của ĐHQGHN tại Hòa Lạc đã được chính
thức khởi công, nhằm mục tiêu xây dựng ĐHQGHN quy mô, hiện đại xứng
tầm là trường đại học hàng đầu của cả nước.
Đỗ Thị Thu Trang

5

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN
1.2.

Khái quát về Trung tâm Thông tin – thư viện, Đại học Quốc gia Hà Nội

1.2.1. Lịch sử hình thành
Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN (tên giao dịch tiếng Anh là:
Library and Information Center Vietnam National University, Hanoi), được
thành lập ngày 14/2/1997 trên cơ sở hợp nhất các thư viện của các trường
thành viên thuộc ĐHQGHN. Trung tâm là một đơn vị sự nghiệp trực thuộc
ĐHQGHN, có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng. Những ngày
đầu thành lập tuy còn gặp nhiều khó khăn nhưng bằng tâm huyết và lòng yêu
nghề, cán bộ nhân viên của Trung tâm đã không ngừng phấn đấu xây dựng
Trung tâm từng bước đi lên bắt kịp những thư viện hiện đại trên thế giới.
Do đặc điểm trụ sở của các đơn vị trực thuộc ĐHQGHN phân tán nên
mỗi đơn vị đều có các phòng phục vụ bạn đọc nhằm tạo điều kiện thuận lợi
nhất cho người dùng tin đến thư viện sử dụng tài liệu. Trung tâm TT – TV
ĐHQGHN hiện có trụ sở chính đặt tại nhà C1T – 144 Xuân Thủy – Cầu Giấy
– Hà Nội.
Các phòng phục vụ bạn đọc bao gồm:
- Phòng phục vụ bạn đọc chung: Nhà C1T – 144 Xuân Thủy – Cầu
Giấy – Hà Nội.
- Phòng phục vụ bạn đọc Thượng Đình:
+ Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn – 336, Nguyễn
Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội.

+ Tầng 7, nhà T5 – Đại học Khoa học Tự nhiên – 334, Nguyễn
Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội.
- Phòng phục vụ bạn đọc Mễ Trì: 182 Lương Thế Vinh – Thanh Xuân –
Hà Nội.
- Phòng phục vụ bạn đọc Đại học Ngoại ngữ: Đường Phạm Văn Đồng
– Cầu Giấy – Hà Nội.
1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ
Trung tâm TT – TV ĐHQGHN trực thuộc ĐHQGHN – một đơn vị
đứng đầu cả nước trong công tác đào tạo nên chức năng, nhiệm vụ của Trung
tâm luôn gắn liền với mục tiêu giáo dục của ĐHQGHN. Trung tâm luôn bám
Đỗ Thị Thu Trang

6

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN
sát những nhiệm vụ cụ thể mà ĐHQGHN giao phó để xác định phương hướng
phát triển cũng như khẳng định vai trò của mình trong xã hội.
Chức năng: Trung tâm có chức năng thông tin và thư viện phục vụ các
công tác: Đào tạo, nghiên cứu khoa học (NCKH), triển khai ứng dụng và quản
lí của ĐHQGHN.
Nhiệm vụ: Trung tâm có nhiệm vụ nghiên cứu, thu thập, xử lý, thông
báo và cung vấp thông tin, tư liệu về khoa học, giáo dục, ngoại ngữ và công
nghệ phục vụ cán bộ và sinh viên ĐHQGHN, cụ thể là:
+ Nghiên cứu, thu thập, xử lí, thông báo và cung cấp tin, tư liệu về
khoa học, giáo dục, ngoại ngữ và công nghệ phục vụ cán bộ và sinh viên
ĐHQGHN.
+ Tham mưu, tư vấn, cung cấp thông tin phục vụ cho việc ra quyết định

của cán bộ, lãnh đạo trong và ngoài ĐHQGHN.
+ Nhận, thu thập, lưu chiểu luận án, luận văn của cán bộ, học viên học
và bảo vệ tại ĐHQGHN, các xuất bản phẩm do ĐHQGHN phát hành, các đề
tài nghiên cứu khoa học cấp nhà nước và ĐHQG do ĐHQGHN chủ trì hoặc
cán bộ ĐHQGHN thực hiện,...
+ Thu thập, bổ sung, xử lý, xây dựng, quản lý, tổ chức phục vụ và bảo
quản kho tư liệu của ĐHQGHN.
+ Nghiên cứu khoa học thông tin, tư liệu, thư viện, góp phần xây dựng
lý luận khoa học chuyên ngành, ứng dụng những thành tựu khoa học và kỹ
thuật mới vào xử lý và phục vụ thông tin - thư viện.
+ Tổ chức đào tạo đội ngũ cán bộ thư viện của Trung tâm đảm bảo về
chuyên môn nghiệp vụ, hỗ trợ các thư viện khác trong việc nâng cao trình độ
cho cán bộ thư viện.
+ Đẩy mạnh quan hệ trao đổi, hợp tác với các thư viện, trung tâm thông
tin, viện nghiên cứu, các trường đại học trong và ngoài nước để phát triển
nguồn lực thông tin, đào tạo cán bộ, trao đổi công nghệ,... góp phần đưa
Trung tâm

TT – TV ĐHQGHN bắt kịp với sự phát triển của các thư viện

hiện đại trên thế giới.

Đỗ Thị Thu Trang

7

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN

Với chức năng và nhiệm vụ trên đã trở thành kim chỉ nam cho mọi hoạt
động của Trung tâm TT – TV, ĐHQGHN giúp Trung tâm có những bước đi
đúng hướng và hiệu quả, phục vụ sự nghiệp giáo dục của ĐHQGHN.
1.2.3. Cơ cấu tổ chức
Bộ máy tổ chức của Trung tâm bao gồm: Ban Giám đốc, khối các
phòng chức năng, khối các phòng chuyên môn nghiệp vụ và khối các phòng
phục vụ bạn đọc.
Ban Giám đốc bao gồm Giám đốc và các Phó giám đốc
Giám đốc là người đứng đầu Trung tâm TT – TV, phụ trách chung và
trực tiếp phụ trách công tác tổ chức - cán bộ, đối ngoại, tài chính và tin học
hóa. Giám đốc Trung tâm chịu trách nhiệm trước Ban Giám đốc ĐHQGHN
về hoạt động của Trung tâm và trong quan hệ với các cơ quan khác trong và
ngoài ĐHQGHN
Các khối phòng chức năng và nghiệp vụ của Trung tâm:
- Khối phòng chức năng:
+ Phòng Hành chính – tổng hợp.
+ Phòng Tài vụ
- Khối các phòng chuyên môn, nghiệp vụ:
+ Phòng Bổ sung – trao đổi
+ Phòng Phân loại – biên mục
+ Phòng Thông tin – nghiệp vụ
+ Phòng Phát triển tài nguyên số
+ Phòng Tin học
- Khối phòng phục vụ bạn đọc gồm:
+ Phòng phục vụ bạn đọc chung
+ Phòng phục vụ bạn đọc Ngoại ngữ
+ Phòng phục vụ bạn đọc Khoa học xã hội và Nhân văn và Khoa
học Tự nhiên.
+ Phòng phục vụ bạn đọc Mễ Trì.
Trung tâm thường xuyên có những cải tổ trong cơ cấu tổ chức để

phù hợp với yêu cầu và tính chất công việc trong giai đoạn mới.
Cơ cấu tổ chức của Trung tâm có thể được hệ thống hóa bằng sơ đồ
sau:

Đỗ Thị Thu Trang

8

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN
CÔNG ĐOÀN

GIÁM ĐỐC

CHI BỘ

dđDDDDDĐ
CHI ĐOÀN TN

PGĐ Phụ trách CSVC

PGĐ Phụ trách KT

PGĐ Phụ trách CTBĐ

HỘI ĐỒNG THƯ VIỆN
P. Hành chính TH

P. Bổ sung – Trao đổi

P. Tài vụ

P. Phân loại – Biên mục

P. Thiết bị bảo hành

P. Tin học
P. Thông tin – Nghiệp vụ
P. Phát triển TN số

P. PVBĐ chung

P. PVBĐ Ngoại ngữ

P. PVBĐ KHXHNV-

P. PVBĐ

KHTN

chi nhánh

Đọc tổng hợp

Mượn tham khảo

Đọc báo, tạp chí

Mượn giáo trình

Đọc chuyên đề

Multimedia

Tra cứu

CSDL hồi cố

Hình 1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức Trung tâm TT – TV ĐHQGHN
Trung tâm được xây dựng với một mô hình tương đối hoàn chỉnh và
khoa học dựa trên nguyên tắc tính hệ thống và tính linh hoạt
Đỗ Thị Thu Trang

9

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN
Cơ cấu tổ chức của Trung tâm thể hiện tính hệ thống cao. Tất cả các
phòng của Trung tâm tạo thành một khối thống nhất, vừa mang tính chuyên
môn hóa cao, vừa mang tính chất quán. Các bộ phận của Trung tâm hoạt động
phối hợp lẫn nhau nên việc lưu thông chia sẻ nguồn tin rất dễ dàng và thuận
tiện. Với mô hình hoạt động này, Trung tâm có những điều kiện thuận lợi
trong ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình hoạt động.
1.2.4. Đội ngũ cán bộ
Trung tâm TT – TV, ĐHQGHN có đội ngũ cán bộ khá đông đảo với
136 người, trong đó có:

-

1 tiến sĩ
15 thạc sĩ
104 cử nhân
16 cao đẳng

Cán bộ của Trung tâm được phân bố tại các bộ phận phù hợp với trình
độ chuyên môn của từng người, trong đó:
- Khối các phòng chức năng: 24 cán bộ
- Khối các phòng chuyên môn, nghiệp vụ: 38 cán bộ
- Khối các phòng phục vụ bạn đọc: 74 cán bộ.
Cán bộ nhân viên của Trung tâm đều được đảm bảo về chuyên môn
nghiệp vụ, có lòng yêu nghề, tâm huyết với công việc, một số cán bộ thuộc
chuyên ngành khác làm việc ở Trung tâm đều được đào tạo qua lớp tập huấn
về nghiệp vụ thông tin - thư viện. Đội ngũ cán bộ ngày càng trẻ hóa nên năng
động, sáng tạo, nhanh nhạy trong việc nắm bắt thông tin, ứng dụng thông tin
khoa học công nghệ, có nhiều đóng góp tích cực giúp Trung tâm ngày càng
hoạt động có hiệu quả.

Đỗ Thị Thu Trang

10

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN
1.2.5. Cơ sở vật chất
Trung tâm TT – TV, ĐHQGHN đã xây dựng được cơ sở vật chất khang

trang, hiện đại. Trung tâm có tổng diện tích 6.001 m2 bao gồm:
- Khu vực Cầu Giấy: 3.652 m2
- Khu vực Thượng Đình: 1430 m2
- Khu vực Mễ Trì: 732 m2
- Khu vực 19 Lê Thánh Tông: 54 m2
- Khu vực Hòa Lạc: 133 m2
Trung tâm đã tiến hành tin học hóa hoạt động thông tin - thư viện.
Trung tâm sử dụng hệ thống mạng LAN hoàn chỉnh tại trụ sở chính và các
khu vực Thượng Đình, Ngoại ngữ, Mễ Trì được kết nối Intranet ĐHQGHN và
kết nối Internet. Trung tâm được trang bị 10 máy chủ, hơn 200 máy trạm cấu
hình cao, có nối mạng để làm việc và phục vụ bạn đọc tra cứu, khai thác tài
liệu của thư viện.
1.2.6. Đặc điểm người dùng tin và nhu cầu tin.
 Đặc điểm người dùng tin
Đại học Quốc gia Hà Nội là Trung tâm đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực,
bao gồm nhiều thành viên vì vậy Trung tâm TT - TV ĐHQGHN, trực thuộc
ĐHQGH phục vụ người dùng tin (NDT) rất đa dạng và phong phú. Để đạt
được hiệu quả phục vụ tốt nhất, Trung tâm đã chia NDT làm 3 nhóm đối
tượng chủ yếu như sau:


Nhóm NDT là cán bộ lãnh đạo, quản lý
Nhóm NDT là giảng viên, cán bộ nghiên cứu
Nhóm NDT là nghiên cứu sinh, học viên cao học, sinh viên
Nhu cầu tin của người dùng tin

Nhóm NDT là cán bộ lãnh đạo, quản lý: đây là nhóm NDT có số
lượng ít nhưng quan trọng. Bao gồm: Ban Giám đốc ĐHQGHN, Ban giám
hiệu các trường đại học thành viên, Ban Giám đốc các Trung tâm, cán bộ
quản lý các khoa, các tổ bộ môn trực thuộc ĐHQGHN. Họ có trình độ chuyên

môn cao nên nhu cầu tin của họ rất rộng, đa dạng và phong phú. Họ cần thông
Đỗ Thị Thu Trang

11

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN
tin về khoa học quản lý, kinh nghiệm quản lý, những thông tin khái quát về
tình hình chính trị - xã hội trong nước và quốc tế, những thông tin có tính chất
chỉ đạo như văn bản pháp quy, điều lệ,...
Chính vì vậy, nhu cầu tin của họ phải chính xác và có độ tin cậy cao,
phải bao quát và có định hướng rõ ràng. Ngoài ra, một số lượng không nhỏ,
cán bộ quản lý còn tham gia công tác giảng dạy, vì vậy nhu cầu tin của họ
cũng bao gồm các sách giáo trình, tài liệu chuyên ngành, tài liệu các ngành
liên quan,...
Nhóm NDT là giảng viên, cán bộ nghiên cứu: Đây là đối tượng NDT
có nhu cầu khai thác thông tin và có khả năng tạo ra thông tin có giá trị làm
phong phú thêm nguồn lực thông tin của Trung tâm. Họ là những người có
trình độ chuyên môn cao, được giao lưu và tiếp xúc rộng rãi nên nhu cầu tin
rất đa dạng và phong phú.
Nhu cầu tin của họ là những thông tin chuyên sâu về một ngành khoa
học nào đó nhưng ở diện hẹp và có trọng điểm. Họ không chỉ tham khảo các
tài liệu chuyên ngành, các tài liệu về các ngành khác có liên quan mà họ còn
tham khảo báo, tạp chí trong và ngoài nước, sao chụp các tài liệu quý hiếm,
sử dụng các loại hình sản phẩm và dịch vụ của Trung tâm. Nhóm NDT này là
những người quyết định trực tiếp đến chất lượng đào tạo nên Trung tâm cần
tạo mọi điều kiện tốt nhất để thỏa mãn nhu cầu tin của họ.
Nhóm NDT là nghiên cứu sinh, học viên cao học, sinh viên: Đây là

nhóm NDT có số lượng đông đảo nhất, chiếm phần lớn số NDT của Trung
tâm. Những năm học gần đây, ĐHQGHN đã chuyển đổi hình thức đào tạo
sang hình thức đào tạo tín chỉ. Hình thức đào tạo này yêu cầu người học phải
chủ động rất cao trong việc tự học và tham khảo tài liệu. Sinh viên không còn
học một cách thụ động mà phải tìm tòi, học hỏi, bổ sung thêm kiến thức từ
bên ngoài. Do vậy, NCT của nhóm này rất phong phú và đa dạng. Bên cạnh
sách giáo trình, sách tham khảo, họ cũng cần được cung cấp nhanh chóng, kịp
thời các thông tin mới, bao gồm cả tài liệu trong nước và tài liệu nước ngoài
Đỗ Thị Thu Trang

12

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN
Việc phân chia NDT thành từng nhóm nhỏ tạo thuận lợi cho Trung tâm
trong việc quản lý bạn đọc cũng như bổ sung tài liệu sát thực hơn với nhu cầu
tin của từng đối tượng NDT. Trung tâm cần phải xây dựng các sản phẩm và
dịch vụ thông tin phù hợp và thân thiện với người dùng. Bên cạnh đó việc
nâng cao chất lượng và hiệu quả phục vụ các sản phẩm và dịch vụ thông tin
cũng là cần thiết để thu hút NDT đến sử dụng thư viện.

Đỗ Thị Thu Trang

13

K55 - TTTV

Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN VỐN TÀI LIỆU
TẠI TRUNG TÂM THÔNG TIN – THƯ VIỆN ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
2.1. Loại hình vốn tài liệu
Vốn tài liệu là yếu tố quan trọng quyết định sự tồn tại và phát triển của
thư viện hay có thể hiểu sự phát triển của thư viện luôn đi cùng với sự đa
dạng và phong phú của vốn tài liệu. Vốn tài liệu là tài sản quý giá, là tiềm lực,
là sức mạnh, là niềm tự hào của thư viện. Thông tin là động lực góp phần thúc
đẩy các hoạt động kinh tế, sản xuất, đóng vai trò quan trọng hàng đầu trong
hoạt động giáo dục đào tạo, NCKH và là cơ sở để các cấp lãnh đạo, quản lý
đưa ra các quyết định. Nguồn lực thông tin càng phong phú và đa dạng thư
viện càng thực hiện tốt chức năng của mình, đáp ứng tốt hơn nhu cầu tin của
người dùng tin.
Nhận thấy tầm quan trọng của vốn tài liệu trong phục vụ bạn đọc,
Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN đã tập trung làm tốt công tác phát
triển vốn tài liệu. Từ khi thành lập cho đến nay, Trung tâm luôn quan tâm
phát triển VTL thư viện cả về số lượng và chất lượng. Nhằm phục vụ tốt hơn
nhu cầu học tập, giảng dạy, NCKH của cán bộ, giảng viên, sinh viên, Trung
tâm đã tập trung phát triển, bổ sung các loại hình tài liệu chủ yếu: Tài liệu
truyền thống và tài liệu hiện đại.
Những ngày đầu thành lập, vốn tài liệu của Trung tâm còn ít, nghèo
nàn. Nhưng đến nay, Trung tâm đã thu thập được vốn tài liệu phát triển cả về
số lượng và phong phú về nội dung. Có thể thống kê số lượng vốn tài liệu tại
Trung tâm theo bảng sau:

Đỗ Thị Thu Trang

14

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN

TT

Vốn tài liệu

Số lượng tên

Số lượng cuốn

Tỷ lệ (%)

1

Sách giáo trình

3.458

225.640

52,2

2

Sách tham khảo

67.137

178.711

41,2

3

Tài liệu tra cứu

8.674

13.869

2,9

4

Báo – tạp chí

372

852

1

13.050

13.067

2,7

92.691

432.139

100

Luận Luận án, luận văn,
5
đề tài NCKH
Tổng

Bảng 1: Vốn tài liệu của Trung tâm
2.1.1.Sách
Sách bao gồm: sách giáo trình, sách tham khảo, sách tra cứu. Đây là
loại hình tài liệu chiếm số lượng lớn nhất tại Trung tâm. Sách là tài liệu quan
trọng , nó đáp ứng phần lớn nhu cầu của bạn đọc, vì trong quá trình học tập
cũng như giảng dạy, sách là loại hình tài liệu quen thuộc và được sử dụng phổ
biến nhất. Cụ thể:
 Sách giáo trình
Với vai trò phục vụ hoạt động giảng dạy, nghiên cứu đào tạo nên giáo
trình là dạng tài liệu đặc biệt, chiếm tỉ lệ lớn trong kho tài liệu của Trung tâm.
Sách giáo trình cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ bản, có hệ thống
về các môn học theo chương trình đào tạo của trường, giúp người học nắm
được kiến thức nền tảng vững chắc trước khi đi vào nghiên cứu chuyên sâu.
Đây là nguồn tài liệu có giá trị, được bạn đọc, đặc biệt là sinh viên khai thác
với cường độ lớn.
Hiện nay, sách giáo trình của Trung tâm có khoảng 225.640 cuốn giáo
trình với hơn 3.458 tên. Sách giáo trình tại Trung tâm chủ yếu do các Giáo sư,
Tiến sỹ, các cán bộ giảng dạy tại các khoa, trường của ĐHQG biên soạn,

Đỗ Thị Thu Trang

15

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN
thuộc nhiều chuyên ngành đào tạo khác nhau như: Công nghệ, Kinh tế, Khoa
học tự nhiên, Khoa học xã hội và nhân văn, Luật,... Trung tâm còn có nhiều
giáo trình nhận lưu chiểu từ các khoa và các trường đại học trong cả nước.
Đây là nguồn lực thông tin lớn, sẵn có giúp NDT của Trung tâm có điều kiện
tham khảo các tài liệu về ngành của mình đang học tập, nghiên cứu.
Nghị quyết 14/2005/NQ-CP của Chính phủ về đổi mới cơ bản và toàn
diện giáo dục đại học Việt Nam giai đoạn 2006 đến 2020 đề ra mục tiêu:
“ Đến 2020 giáo dục đại học Việt Nam phải đạt trình độ tiên tiến trong khu
vực và tiếp cận trình độ tiên tiến trên thế giới, có năng lực cạnh tranh cao,
thích ứng với cơ chế thị trường định hướng XHCN”. Để thực hiện chủ trương
này, ĐHQGHN đã xây dựng và triển khai Đề án "Xây dựng và phát triển
một số ngành, chuyên ngành khoa học cơ bản, công nghệ cao và kinh tế xã hội mũi nhọn ở ĐHQGHN đạt trình độ quốc tế". Nhiệm vụ chiến lược
là một trong những chương trình trọng tâm lớn nhằm thực hiện chủ trương
của ĐHHQGHN trong việc đổi mới và nâng cao chất được đào tạo. Bám sát
chương trình đào tạo của ĐHQGHN, Trung tâm TT – TV ĐHQGHN đã xây
dựng kho giáo trình nhiệm vụ chiến lược với số lượng hơn 2.847 cuốn, đáp
ứng nhu cầu học tập và giảng dạy chất lượng cao, đạt trình độ quốc tế.
Hiện nay, tại Trung tâm TT – TV ĐHQGHN, kho mượn sách giáo trình
luôn phải phục vụ lượng sinh viên lên mượn sách rất đông. Thời gian đầu học
kỳ, trung bình mỗi ngày, bộ phận này phải phục vụ gần 400 lượt bạn đọc với
khoảng 1.742 lượt mượn và trả tài liệu.

 Sách tham khảo
Hiện nay Trung tâm có khoảng trên 178.711 cuốn sách tham khảo với
khoảng 67.137 tên tài liệu. Sách tham khảo tại Trung tâm bao gồm cả sách
tham khảo tiếng Việt và sách tham khảo ngoại văn.
Sách tham khảo tiếng Việt là những sách có nội dung đề cập tới tất cả
các ngành, các bộ môn đào tạo của ĐHQGHN và một số ngành khoa học khác
có liên quan. Bao gồm cả các sách giúp bạn đọc mở rộng tầm hiểu biết: sách
Đỗ Thị Thu Trang

16

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN
về chính trị, xã hội, văn học nghệ thuật,... Kho tài liệu này giúp bạn đọc bồi
dưỡng và củng cố thêm kiến thức, nâng cao tầm hiểu biết về các kiến thức đã
được học ở trong giáo trình.
Sách tham khảo ngoại văn phản ánh về những chuyên ngành đào tạo
của ĐHQGHN. Sách tham khảo ngoại văn có nhiều thứ tiếng khác nhau: tiếng
Anh, tiếng Trung, Tiếng Pháp, tiếng Nga, và một số ngôn ngữ khác.
Là Trung tâm TT - TV phục vụ đa ngành, đa lĩnh vực, Trung tâm
thường xuyên cập nhật, bổ sung các tài liệu thuộc chuyên ngành đào tạo.
Ngoài ra, việc áp dụng đào tạo theo hình thức tín chỉ, nhu cầu tham khảo, học
tập, nghiên cứu của NDT rất lớn và đa dạng. Sách tham khảo tiếng Việt
thường xuyên được bổ sung trên cơ sở tìm hiểu các sách tham khảo mới hoặc
là do yêu cầu từ các Trường, các khoa và các đơn vị đào tạo yêu cầu bổ sung
tài liệu phục vụ học tập, nghiên cứu.
Tại Trung tâm TT – TV ĐHQGHN sách tham khảo ngoại văn chiếm số
lượng chủ yếu là sách tham khảo tiếng Anh. Ngoài ra, còn có các sách tham

khảo tiếng Trung, tiếng Nga, tiếng Nhật mang đặc thù đào tạo của Trường
Đại học Ngoại ngữ.
Trung tâm còn thường xuyên hợp tác, trao đổi với các tổ chức, thư viện
các trường đại học lớn trên thế giới nhằm tranh thủ sự giúp đỡ đáng kể cho
việc tăng cường nguồn lực sách ngoại văn. Trong những năm gần đây, Trung
tâm TT - TV ĐHQGHN đã khai thác triệt để nguồn kinh phí được cấp để bổ
sung tài liệu ngoại văn đặc biệt là tài liệu bằng tiếng Anh để đáp ứng kịp thời
nhu cầu của bạn đọc. Một số ngành mũi nhọn được Trung tâm chú trọng,
quan tâm bổ sung sách tham khảo ngoại văn: điện tử viễn thông, khoa học
máy tính, quản trị kinh doanh,... đáp ứng nhu cầu tham khảo sách nước ngoài
của đông đảo NDT.
Sách tham khảo chiếm số lượng lớn trong tổng số vốn tài liệu của
Trung tâm TT – TV ĐHQGHN. Điều này cho thấy Trung tâm đã rất quan tâm
bổ sung tài liệu phục vụ nhu cầu nghiên cứu, tham khảo của NDT.
Đỗ Thị Thu Trang

17

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN
 Sách tra cứu
Tài liệu tra cứu của Trung tâm hiện nay có khoảng 13.869 cuốn với
8.674 tên, bao gồm: Bách khoa toàn thư, Cẩm nang, Sổ tay tra cứu, Từ điển,..
Một số bộ bách khoa toàn thư đang được lưu giữ tại Trung tâm:
-

Bách khoa toàn thư tuổi trẻ: nhân loại xã hội
Bách khoa toàn thư tuổi trẻ: khoa học kỹ thuật

Đại bách khoa toàn thư Trung Quốc
....

Trung tâm lưu giữ một lượng lớn từ điển phục vụ cho việc học ngoại
ngữ, các từ điển thuật ngữ mang nội dung tổng hợp hoặc chuyên ngành.
-

Từ điển tiếng Anh
Hán – Việt từ điển
Từ điển tin học Anh – Anh – Việt
Từ điển kinh tế

Ngoài ra, ở Trung tâm còn có các loại sổ tay: Sổ tay toán học, Sổ tay
thiết kế cơ khí, Sổ tay cơ học, Sổ tay công nghệ chế tạo máy,... cùng nhiều
loại lịch biểu, niên giám, niên biểu.
2.1.2. Báo – tạp chí
Trung tâm TT – TV ĐHQGHN đang lưu giữ một số lượng lớn báo –
tạp chí với 372 tên và 852 cuốn báo tạp chí.
STT

Loại báo - tạp chí

Số lượng đầu

1

Báo – tạp chí tiếng Việt

356

2

Báo – tạp chí tiếng Nga và tiếng
Trung

12

3

Báo – tạp chí tiếng Anh

4

Tổng

372

Bảng 2: Số lượng báo – tạp chí tại Trung tâm
Báo: là xuất bản phẩm định kỳ hàng ngày, hàng tuần cung cấp thông tin
cập nhật thường xuyên, giúp bạn đọc mở rộng tầm hiểu biết của mình. Đây là
nguồn tài liệu không thể thiều với bất kỳ thư viện nào.
Đỗ Thị Thu Trang

18

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN
Hiện nay, Trung tâm đang lưu giữ các loại báo:

Báo ngày: Báo Nhân dân, báo Hà Nội mới, Tiền Phong, Công an nhân
dân, Pháp luật Việt Nam, Thanh niên... Cung cấp cho bạn đọc những thông
tin mới, được cập nhật thường xuyên về đường lối chính trị, tư tưởng của
Đảng và Nhà nước. Giúp bạn đọc cập nhật được những thông tin mới nhất về
các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Báo tuần: Báo An ninh Thủ đô, báo Tiền phong, báo Phụ nữ Việt Nam
cuối tuần, Hà Nội mới cuối tuần... và các phụ san: Phụ nữ Việt Nam, Hạnh
phúc gia đình, Phụ san sống khỏe... Đây là nguồn giải trí hữu ích cho sinh
viên sau những giờ học tập căng thẳng, mệt mỏi, có thêm những kiến thức
thiết thực về đời sống xã hội.
Tạp chí: bao gồm cả tạp chí Việt và tạp chí ngoại. Hiện tại, Trung tâm
lưu giữ 852 cuốn báo – tạp chí phục vụ cho việc học tập, nghiên cứu, giảng
dạy, giải trí của cán bộ, giảng viên và sinh viên trong ĐHQGHN.
Một số tạp chí khoa học đang được lưu giữ tại Trung tâm:
-

Các khoa học và Trái đất
Tạp chí cộng sản
VN Journal of Mechan
Hóa học
Hóa học và ứng dụng
Tạp chí Giáo dục
UEH Journal of Economic Development
Thư viện Việt Nam

Cùng với các tạp chí khoa học, Trung tâm còn lưu giữ và phục vụ các
tạp chí có nội dung đề cập đến các lĩnh vực xã hội khác như: Kinh tế, nghệ
thuật:
-

Tạp chí Diễn đàn văn nghệ Việt Nam
Tạp chí Thời trang trẻ
Tạp chí Biển Việt Nam
Tạp chí Tiếp thị và gia đình

Ngoài số lượng đầu báo – tạp chí đặt mua, tạp chí biếu cũng là nguồn
bổ sung quý giá cho vốn tài liệu của Trung tâm. Báo – tạp chí tiếng Việt
Đỗ Thị Thu Trang

19

K55 - TTTV


Phát triển vốn tài liệu tại Trung tâm Thông tin – thư viện ĐHQGHN
Trung tâm được biếu tặng như: Trường Đại học sư phạm Thành phố Hồ Chí
Minh tặng tạp chí khoa học số 41 (12/2012), Viện Thông tin Khoa học xã hội
tặng Tạp chí Khoa học xã hội,... Trung tâm còn nhận được báo – tạp chí ngoại
văn từ các tổ chức quốc tế, nhà xuất bản, trường đại học trên thế giới. Trung
tâm Hoa Kỳ (Đại sứ quán Mỹ) tặng Tạp chí giải trí, 8 tên tạp chí với 68 cuốn.
Trường Oxford University Press tặng ELT Journal vol 67/1 Jan 2013,...
Kho báo và tạp chí của Trung tâm rất đa dạng về nội dung và hình thức
được quan tâm bổ sung thường xuyên với nhiều ngôn ngữ khác nhau, đáp ứng
phần lớn nhu cầu của bạn đọc. Loại hình tài liệu này trở thành nguồn tin
không thể thiếu đối với NDT của Trung tâm. Tuy nhiên,với nhu cầu học tập
và nghiên cứu tạp chí ngoại của NDT ngày càng cao, Trung tâm cần có chiến
lược bổ sung báo - tạp chí ngoại, đặc biệt là các báo - tạp chí Tiếng Anh.
2.1.3. Luận án, luận văn
Luận án, luận văn được coi là nguồn tài liệu “xám” của Trung tâm hiện
nay. Đó là công trình nghiên cứu của các cán bộ đang nghiên cứu và giảng

dạy trong trường, học viên cao học học và bảo vệ tại ĐHQGHN.
Đại học Quốc gia Hà Nội là trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học,
chuyển giao tri thức và công nghệ đa ngành, đa lĩnh vực. Hàng năm,
ĐHQGHN đào tạo được trên 5.000 cử nhân, trong đó 10% sinh viên tài năng,
chất lượng cao, chương trình tiên tiến, đạt chuẩn quốc tế; 2.400 thạc sỹ và 200
tiến sỹ của 108 chương trình đào tạo đại học và 121 chương trình đào tạo thạc
sỹ và 112 chương trình đào tạo tiến sỹ thuộc hầu hết các lĩnh vực khoa học tự
nhiên, công nghệ, kinh tế, xã hội, giáo dục, ngoại ngữ…
Hiện nay, Trung tâm TT –TV ĐHQGHN đang lưu giữ hơn 11.931 cuốn
luận án, luận văn. Đây là những tài liệu rất hữu ích cho NDT tham khảo để
thực hiện các công trình nghiên cứu khoa học hoặc để định hướng triển khai
khóa luận tốt nghiệp. Những luận án, luận văn lưu trữ và phục vụ tại Trung
tâm đều có nội dung liên quan tới các chuyên ngành đào tạo của ĐHQGHN.
Nguồn thông tin trong các tài liệu này có giá trị khoa học rất cao, được cập
Đỗ Thị Thu Trang

20

K55 - TTTV