su PT cua sinh gioi qua cac dai dia chat TLBG

Khoá h c LTQG PE N-C: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

S

S PT c a sinh gi i qua các đ i đ a ch t

PHÁT TRI N C A SINH GI I QUA CỄC

I

A CH T

(TÀI LI U BÀI GI NG)

Giáo viên: NGUY N QUANG ANH
ây là tài li u tóm l

c các ki n th c đi kèm v i bài gi ng S phát tri n c a sinh gi i qua các đ i đ a ch t thu c khóa

h c LTQG PEN-C: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh) t i website Hocmai.vn.

có th n m v ng ki n th c

ph n S phát tri n c a sinh gi i qua các đ i đ a ch t, B n c n k t h p xem tài li u cùng v i bài gi ng này.

I. Hóa th ch và vai trò c a hóa th ch
1. Khái ni m hóa th ch
Hoá th ch là di tích c a các sinh v t đ l i trong các l p đ t đá c a v Trái đ t. Di tích c a sinh v t có
th d i d ng các b x ng, nh ng d u v t c a sinh v t đ l i trên đá (v t chân, hình dáng…), xác các
sinh v t đ c b o qu n g n nh nguyên v n trong các l p h phách ho c trong các l p b ng.
Hóa th ch s ng: Qua th i gian l ch s , đ a ch t r t dài, các d ng con cháu c a nó không có s sai khác

v các đ c đi m c u t o, hình thái…
T i sao hóa th ch là m t b ng ch ng ti n hóa và phát tri n c a sinh v t?
Hóa th ch là m t b ng ch ng ti n hóa vì hóa th ch là di tích c a các sinh v t đã t ng sinh s ng trong
các th i đ i đ a ch t đ c l u t n trong các l p đ t đá c a v Trái đ t.
2. C ch hình thành hóa th ch
Thông th ng , sau khi sinh vât chêt th ng thôi r a , phân huy hay bi sinh vât khac n . Tuy nhiên trong
môt sô tr ng h p xac sinh vât ngay lâp t c bi đât , cát, tro bui chôn vui . Sau đo cac c hât se l ng đong va
ńn các xác sinh v t l i . Các ph n c ng c a c th ban đ u d n d n đ c thay th b ng các mu i vô c
đ c tich tu lai t n c . C chê nay đ c goi la c chê hoa đa . Sau nhiêu triêu n m , các hóa t h ch này
đ c đ a lên l p đât đa bê m t thông qua cac chuyên đông đia chât va xoi mon
.
C ng có tr ng h p c th sinh v t đ c b o qu n nguyên v n . Thí d nh các côn tr̀ng b m c b y
nh a thông va tr thanh hoa thach trong hô phach hay xac voi Mamut phat hiên Xiberi bao quan trong
tuyêt tôt t i m c thit cua chung cho vân con n đ c .
3. Vai trò c a hóa th ch
Hóa th ch có ý ngh a to l n trong nghiên c u sinh h c và đ a ch t h c
- C n c vào hoá th ch trong các l p đ t đá có th suy ra lch s phát sinh , phát tri n và di t vong c a
sinh v t . B ng ph ng pháp đ a t ng h c và ph ng pháp đo th i gian phân rã c a các nguyên t phóng
x , ng i ta có th xác đ nh đ c tu i c a đ a t ng , t đó xác đ nh đ c tu i c a sinh v t đã b ch t và
ng c l i n u bi t tu i c a hóa th ch s suy ra tu i c a đ a t ng. Ngoài ra, d a vào hóa th ch c ng xác
đ nh đ c loài nào xu t hi n tr c, loài nào xu t hi n sau và m i quan h gi a các loài.
- Hóa th ch là d n li u quý đ nghiên c u l ch s v trái đ t. Ví d : s có m t c a các hoá th ch quy t
th c v t ch ng t th i đ i đó khí h u m t; s có m t và phát tri n c a bò sát ch ng t khí h u khô
ráo…
Ph ng pháp xác đ nh tu i c a hóa th ch
xác đ nh tu i t ng đ i c a các l p đ t đá c ng nh tu i t ng đ i c a các hóa th ch ch a trong đó,
ng i ta th ng c n c vào th i gian l ng đ ng c a các l p tr m tích (đ a t ng) ph lên nhau theo th t
t nông đ n sâu. L p càng sâu có tu i c h n, nhi u h n, s m h n so v i l p nông.
xác đ nh tu i tuy t đ i (bao nhiêu n m) ng i ta th ng s d ng ph ng pháp đ ng v phóng x ,
c n c vào th i gian bán rã c a môt ch t đ ng v phóng x nào đó có trong hoá th ch. Th i gian bán rã là

th i gian (s n m) qua đó 50% l ng ch t phóng x ban đ u b phân rã. T l phân rã này x y ra t t và
Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 1 -


Khoá h c LTQG PE N-C: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

S PT c a sinh gi i qua các đ i đ a ch t

không ph thu c vào nhi t đ , áp su t c ng nh các đi u ki n c a môi tr ng. Ví d : cacbon 14 có th i
gian bán rã là 5730 n m. S d ng C14
ch có th xác đ nh tu i c a các hóa th ch có đ tu i kho ng
75.000 n m. Vi t Nam các nhà kh o c h c đã xác đ nh đ c đ tu i c a các h t cây tr ng trong di ch
v n hóa Hòa Bình (t nh Hòa Bình) có niên đ i 11.237 n m.
xác đ nh các hoá th ch có đ tu i nhi u h n (hàng tr m tri u ho c hàng t n m) ng i ta th ng s
d ng urani 238 vì chúng có th i gian bán rã là 4.5 t n m. Ví d :
+ Xác đ nh đ c hóa th ch đ ng v t không x ng s ng Brachiopoda có tu i 375 tri u n m.
+ Hóa th ch vi khu n có đ tu i 3,5 t n m.
Ph ng pháp xác đ nh tu i b ng ch t đ ng v phóng x có đ sai s d i 10%.
II. L ch s phát tri n c a sinh gi i qua các đ i đ a ch t
1. Hi n t ng trôi d t l c đ a
Trôi d t l c đ a là s chuy n đ ng t ng đ i v i nhau c a các l c đ a trên Trái t. Lý thuy t trôi d t
l c đ a đ c Alfred Wegener đ a ra l n đ u tiên n m 1912 và t n t i cho đ n khi nó đ c thay th b i lý
thuy t ki n t o m ng.
Hi n t ng trôi d t l c đ a nh h ng r t l n đ n đi u ki n khí h u Trái t. Ví d , khi các l c đ a liên

k t l i v i nhau thành siêu l c đ a thì v̀ng trung tâm c a siêu l c đ a s tr nên khô h n h n nhi u và
ng c l i. S trôi d t l c đ a c ng nh h ng đ n s phát tán và s ti n hóa c a sinh v t. S trôi d t l c
đ a c ng làm xu t hi n các dãy núi, đ ng đ t, sóng th n… d n đ n làm tuy t ch ng nhi u loài sinh v t.
2. Sinh v t trong các đ i đ a ch t (Nghiên c u b ng trong SGK)
- S phân đ nh các m c th i gian trong l ch s Trái đ t đ c c n c vào nh ng bi n đ i l n v : đ a
ch t và khí h u; c n c vào hóa th ch đi n hình.
- L ch s Trái đ t (kèm theo s s ng) đ c chia thành 5 đ i:
+ Thái c
+ Nguyên sinh
+ C sinh
+ Trung sinh
+ Tân sinh
Chú ý: Tham kh o và nh b ng trong SGK
B ng trên gi i thi u tóm t t và khái quát các đ i – k , c̀ng các sinh v t đi n hình đ i di n cho t ng k ,
các em c n n m đ c s phát sinh, phát tri n và di t vong c a các d ng sinh v t có liên quan đ n môi
tr ng, ch y u là: s bi n đ ng đ a ch t, khí h u…
Giáo viên : Nguy n Quang Anh
Ngu n :
Hocmai.vn

Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 2 -