[TH-TOÁN 5] Chuyên đề số thập phân

Họ tên: ……………………… Lớp: …… Thứ …… ngày …. tháng …. năm ……
CHUYÊN ĐỀ : SỐ THẬP PHÂN
1, Cấu tạo:
- Số thập phân gồm 2 phần (ngăn cách bằng dấu phẩy): phần nguyên (bên trái dấu
phẩy) và phần thập phân (bên phải dấu phẩy).
- Khi viết thêm (bớt đi) các chữ số 0 ở tận cùng bên phải phần thập phân thì giá trị
số đó vẫn không đổi.
- Một số tự nhiên có thể viết thành các số thập phân có các chữ số 0 ở phần thập
phân.
2. Sự thay đổi của 1 số thập phân:
- Khi dịch chuyển dấu phẩy sang bên trái 1; 2; 3; … hàng thì số đó giảm đi 10;
100; 1000; … lần (nếu thiếu viết thêm các chữ số 0 vào bên trái).
- Khi dịch chuyển dấu phẩy sang bên phải 1; 2; 3; … hàng thì số đó tăng lên 10;
100; 1000; … lần (nếu thiếu viết thêm các chữ số 0 vào tận cùng bên phải).
3. Cách chuyển phân số sang số thập phân và ngược lại:
a, Cách chuyển từ phân số sang số thập phân:
Bước 1: Viết thành phân số thập phân (khi mẫu số chưa là 10; 100; 1000; …).
Bước 2: Viết thành số thập phân.
- Đếm mẫu số có bao nhiêu chữ số 0 số thập phân có bấy nhiêu chữ số ở phân
thập phân.
- Đánh dấu phẩy vào tử số (nếu thiếu viết thêm các chữ số 0 vào tận cùng bên
phải).
b, Cách chuyển từ số thập phân sang phân số:
Bước 1: Viết thành phân số thập phân
- Phần thập phân có bao nhiêu chữ số thì n có bấy nhiêu chữ số 0.
- Bỏ dấu phẩy của số thập phân tử số.
Bước 2: Rút gọn phân số (nếu có thể).
4. So sánh số thập phân:
a, Cách 1:
Bước 1: So sánh phần nguyên (như STN).
Bước 2: So sánh phần thập phân 9 (so sánh từng cặp chữ số từ hàng cao nhất:

phần mười, phần trăm, phần nghìn, …).


b, Cách 2: (thường dùng khi phần nguyên bằng nhau và số chữ số ở phần
thập phân không bằng nhau)
Bước 1: Viết thêm các chữ 0 ở tận cùng bên phải phần thập phân của 2 số
có cùng số chữ số.
Bước 2: Bỏ dấu phẩy của 2 số 2 số tự nhiên.
Bước 3: So sánh như số tự nhiên.
4. Bốn phép tính với số thập phân:
a, Cộng trừ số thập phân:
- Đặt tính: * Đặt các số sao cho các chữ số ở cùng hàng thẳng cột nhau.
* Đặt dấu cộng (trừ) giữa các số.
* Kẻ gạch ngang thay cho dấu bằng.
- Tính: * Cộng (trừ) như số tự nhiên.
* Đặt dấu phẩy ở tổng (hiệu) thẳng cột với dấu phẩy ở các số.
b, Nhân số thập phân:
- Đặt tính: Viết 2 thừa số, viết dấu nhân giữa 2 số.
- Tính: * Nhân như số tự nhiên.
* Đếm ở phần thập phân của cả 2 thừa số có bao nhiêu chữ số rồi
dùng dấu phẩy tách ở tích ra bấy nhiêu chữ sô kể từ phải sạng trái.
c, Chia số thập phân:
- Đặt tính: * Như số tự nhiên
- Tính:
* Số chia luôn phải số tự nhiên. Nếu số chia là số thập phân thì ta phải đếm
xem có bao nhiêu chữ số ở phần thập phân của số chia thì :



Số bị chia là số tự nhiên thì thêm bấy nhiêu chữ số 0 vào tận cùng bên

phải.
Số bị chia là số thập phân thì chuyển dấu phẩy sang bấy nhiêu chữ số.

* Thực hiên như chia cho số tự nhiên:



Chia lần lượt từ trái sang phải như số tự nhiên
Khi hạ chữ số ở phần mười lập tức đánh dấu ở thương và tiếp tục chia.

* Số dư: Số chia ban đầu và thương có bao nhiêu nhiêu chữ số ở phần thập
phân thì số dư cũng có bấy nhiêu chữ số ở phần thập phân.


d, Quy tắc nhân, chia nhẩm:
- Muốn nhân 1 số thập phân với 10; 100; 1000; … ta chỉ việc chuyển dấu
phẩy của số đó lần lượt sang bên phải 1; 2; 3; …(nếu thiếu viết thêm các chữ
số 0 vào tận cùng bên phải).
- Muốn chia 1 số thập phân cho 10; 100; 1000; … ta chỉ việc chuyển dấu
phẩy của số đó lần lượt sang bên trái 1; 2; 3; …(nếu thiếu viết thêm các chữ
số 0 vào tận cùng bên trái).
- Muốn nhân 1 số thập phân với 0,1; 0,01; 0,001; … ta chỉ việc chuyển dấu
phẩy của số đó lần lượt sang bên trái 1; 2; 3; …(nếu thiếu viết thêm các chữ
số 0 vào tận cùng bên trái).
- Muốn chia 1 số thập phân cho 0,1; 0,01; 0,001; … ta chỉ việc chuyển dấu
phẩy của số đó lần lượt sang bên phải 1; 2; 3; …(nếu thiếu viết thêm các chữ
số 0 vào tận cùng bên phải).
- Muốn nhân 1 số thập phân với 0,25 ta chỉ việc chia số đó cho 4.
- Muốn chia 1 số thập phân cho 0,25 ta chỉ việc nhân số đó với 4.
- Muốn nhân 1 số thập phân với 0,5 ta chỉ việc chia số đó cho 2.

- Muốn chia 1 số thập phân cho 0, 5 ta chỉ việc nhân số đó với 2.
- Muốn nhân 1 số thập phân cho 0,2 ta chỉ việc chia số đó cho 5.
- Muốn chia 1 số thập phân cho 0,2 ta chỉ việc nhân số đó với 5.
e, Các tính chất của phép tính: (như số tự nhiên)
- Tính chất giao hoán.
- Tính chất kết hợp.
- Tính chất phân phối.