BÀI 1 THÁO lắp, KHẢO sát ĐỘNG cơ kđb

1


BÀI 1: THÁO LẮP, KHẢO SÁT ĐỘNG CƠ KĐB

MỤC TIÊU CỦA BÀI:
Sau bài học này học sinh có khả năng:
-Tháo lắp được động cơ không đồng bộ đúng trình tự.
-Đánh giá được tình trạng hư hỏng của động cơ KĐB.
-Đưa ra các phương án sửa chữa các hư hỏng của động cơ
Đồ dùng và trang thiết bò dạy học:
- Vật tư: Dẻ lau.
- Dụng cụ: VOM, M êgaôm, bộ khoá, mỏ lét, dao, kéo, búa nguội, búa cao su, mỏ
hàn…
- Thiết bò: Động cơ không đồng bộ 1 pha, 3 pha các lọai.
1. Xác đònh hư hỏng trước khi tháo máy.
1.1 Vệ sinh máy
-Làm sạch động cơ bằng dẻ lao, khí nén.
1.2 Xác đònh hư hỏng ( Kiểm tra tổng quát tính trạng động cơ).
- Kiểm tra bên ngoài:
+KiĨm tra phÇn c¬: Vá m¸y, chi tiÕt ghÐp nèi, mỈt bÝch, ®é r¬ däc trơc, ngang trơc…..
+ KiĨm tra phÇn ®iƯn: Dïng VOM ®o Rcd, Rc® thư ch¹m m¸t, kiĨm tra hép nèi d©y.
2. Tháo ráp động cơ.
2.1. Trình tự tháo động cơ: Thực hiện theo trình tự các bước sau:
+Lµm dÊu n¾p vµ th©n, th¸o puli ra b»ng c¶o, th¸o n¾p vµ qu¹t giã (nÕu cã)->th¸o n¾p
che ỉ bi ngoµi, th¸o c¸c bul«ng råi dïng ®ơc dĐt, máng ®Ĩ c¹y ë c¸c tai cđa n¾p che ë vÞ trÝ
x¸c ®Þnh, ®a n¾p ra khái trơc.
+Th¸o n¾p m¸y : Th¸o c¸c bu l«ng 2 ®Çu n¾p->dïng gç hc Cu ®á chèng vµo tai (n¾p)
®Ĩ ®ãng n¾p m¸y ra(®ãng ë c¸c vÞ trÝ x¸c ®Þnh).
+Rót r«to ra khái stato, dïng tay n©ng 2 ®Çu trơc(víi ®éng c¬ nhá) kh«ng lµm háng
d©y vµ Fe.

KiĨm tra x¸c ®Þnh h háng vµ sưa ch÷a
-KiĨm tra x¸c ®Þnh h háng vµ sưa ch÷a phÇn c¬:
+Bi, b¹c cã bÞ r¬ hay kh«ng, kĐt, nøt rç, nÕu ®é r¬ qu¸ møc cho phÐp hc bi bÞ kĐt
kh«ng quay ®ỵc nhĐ nhµng, bÞ nøt rç->thay c¸i míi ®¶m b¶o c¸c th«ng sè cđa nã. NÕu vßng
bi ch¹y tù do th× ph¶i c¨n, ®Ưm ¸o trong vµ ngoµi, th¸o l¾p vßng bi ®óng kü tht.
+ kiĨm tra cỉ trơc: Cong hay kh«ng, mßn… n¾n chØnh l¹i hc hµn ®¾p råi tiƯn l¹i.
+ Gi¸ cỉ trơc vá m¸y, trơc m¸y tïy vµo tõng h háng ®Ĩ ®Ị ra biƯn ph¸p sưa ch÷a phï
hỵp.…
-KiĨm tra x¸c ®Þnh h háng vµ sưa ch÷a phÇn ®iƯn.
+Dïng VOM ®o Rcd(nh khi cha th¸o) nÕu Rcd>> ∞ hc b»ng 0 ->cã thĨ t¸ch rêi tõng
phÇn (cn, nhãm) ®Ĩ x¸c ®Þnh tõng phÇn; §o Rcd, ®o ch¹m m¸t, pha……
+ KiĨm tra c¸ch ®iƯn d©y qn: Ch¹m m¸t: §Ĩ kiĨm tra chÊt lỵng d©y qn ta dïng M
Ω (t¸ch rêi c¸c thiÕt bÞ nèi tíi d©y qn). X¸c ®Þnh trÞ sè ë 2 thêi ®iĨm 15s vµ 60s sau ®ã tÝnh.

α

h thơ =

R 60
; NÕu α >1.3; Rstato>1 M Ω ; Rr«to>0.5 M Ω =>d©y qn cßn tèt
R15

NÕu α <=1.3; Rstato<=1 M Ω ; Rr«to<=0.5 M Ω
=>T×m nguyªn nh©n vµ phơc håi c®.
- KiĨm tra c¸ch ®iƯn pha: C¸ch lµm t¬ng tù.
* X¸c ®Þnh ®iĨm ng¾n m¹ch cđa cn d©y: Khi dïng M Ω ®o Rc® ta x¸c ®Þnh ®ỵc cn nµo,
pha vµo ch¹m nhau hc ch¹m vá-> ®Ĩ t×m chỉ c¸ch ®iƯn bÞ háng ta dïng ph¬ng ph¸p ®¬n
2
gi¶n sau:

3


Bài 2: QUẤN DÂY STATOR ĐỘNG CƠ BA PHA
2.1.QUẤN DÂY STATOR ĐỘNG CƠ BA PHA 1 LỚP
2.1.1.VẼ SƠ ĐỒ DÂY QUẤN ĐỘNG CƠ BA PHA 1 LỚP
MỤC TIÊU CỦA BÀI:
Sau bài học xong bài này người học sinh có khả năng:
- Trình bày được các bước để tiến hành vẽ sơ đồ dây quấn stato động cơ
khơng đồng bộ ba pha 1 lớp.
- Vẽ được sơ đồ dây quấn stato động cơ khơng đồng bộ ba pha theo đúng
u cầu giáo viên đặt ra.
- Có ý thức tốt, tự giác và phát huy tính sáng tạo trong công việc.
1.Khái niệm chung về dây quấn:
- Nhiệm vụ: Nhận dòng điện AC sinh ra từ trường quay.
- Các yêu cầu kỹ thuật : Cách điện tốt.
- Phân loại dây quấn: Dây quấn rô to (dây quấn sóng, xếp). Dây quấn stato (dây
quấn ĐC 1 pha, 3 pha, dây quấn 1 lớp, 2 lớp).
2. Những cơ sở để vẽ sơ đồ dây quấn.
2.1.C¸c kh¸i niƯm c¬ b¶n:
* Bèi d©y: Gåm nhiỊu vßng d©y cã h×nh d¸ng vµ kÝch thíc gièng nhau,qn nèi tiÕp vµ
®Ỉt tai 1 vÞ trÝ trªn m¹ch tõ stato.
- C¹nh t¸c dơng: PhÇn n»m trong m¹ch tõ, 1bèi cã 2 c¹nh t¸c dơng.
- §Çu nèi bèi d©y: PhÇn n»m ngoµi m¹ch tõ, nèi liỊn 2 c¹nh t¸c dơng cđa bèi d©y ®ã.
-Bước bối dây (y): Là khoảng cách giữa 2 cạnh tác dụng của cùng môt bối

dây, đ¬n vÞ r·nh
* Nhãm bèi d©y(nhãm phÇn tư):
- §Þnh nghÜa: Gåm 1 hay nhiỊu bèi d©y m¾c nèi tiÕp nhau theo1chiỊu qn d©y nhÊt

®Þnh, ®ỵc bè trÝ kÕ cËn nhau trªn m¹ch tõ stato. Cã nhãm bèi d©y ®ång t©m vµ nhãm bèi
d©y ®ång khu«n ®ỵc thĨ hiƯn nh h×nh vÏ.

4


Nhóm bối dây đồng khuôn

Nhóm bối dây đồng tâm
H×nh vÏ 3.2.2

*Cùc tõ:
- §Þnh nghÜa: Lµ vïng kh«ng gian bªn trong stato gåm nh÷ng r·nh chøa c¹nh t¸c dơng
cã chiỊu I ch¹y trong chóng theo cïng mét híng.
+Sè cùc tõ: 2p
+Sè ®«i cùc:P(hay sè cỈp cùc)
- Bíc cùc tõ: BỊ réng cđa1cùc tõ(kho¶ng c¸ch cđa 2 t©m cđa 2 cùc tõ liªn tiÕp).
+Ký hiªu: τ (t«)
Z

+ Công thức tính: τ = 2 P (: rãnh)
- Quan hƯ gi÷a bíc bèi d©y (Y)vµ bíc cùc tõ (τ ).
+y< τ :D©y qn bíc ng¾n->sư dơng nhiỊu ®Ỉc tÝnh lµm viƯc tèt(dq ph©n
t¸n + dq 2 líp).
+ y= τ :D©y qn bíc ®đ->sư dơng nhiỊu víi ®éng c¬ cã P<<.
+y> τ :D©y qn bíc dµi-> RÊt Ýt ®ỵc sư dơng.
+HƯ sè rót ng¾n y= β τ víi 0.67< β <1.

*§Êu d©y gi÷a c¸c nhãm bèi ®Ĩ t¹o thµnh cn d©y pha:
C¸c nhãm bèi d©y1pha ®ỵc ®Êu nèi tiÕp hay song song sao cho khi I ch¹y qua c¸c nhãm

bèi cùc tõ h×nh thµnh tr¸i dÊu nhau xen kÏ.
Cã 2 c¸ch ®Êu nèi t¹o cùc tõ:
+ §Êu d©y t¹o cùc tõ thËt:

5


H×nh vÏ 3.2.3
§Ỉc ®iĨm: Sè Nb1pha =2P(gi÷a 2Nb liªn tiÕp kh«ng chøa c¸c r·nh trèng).
Nguyªn t¾c:CNb1+ CNB2; §NB2 + §NB3;.....(ci+ci;®Çu+®Çu)
+§Êu d©y t¹o cùc tõ gi¶:

H×nh vÏ 3.2.4
§Ỉc ®iĨm:
Sè NB1pha=P(gi÷a 2Nb liªn tiÕp cã chøa c¸c r·nh trèng)
Nguyªn t¾c: CNb1+§Nb2;Cnb2+§nb3...(ci+®Çu;ci+®Çu)
*Gãc lƯch h×nh häc, gãc lƯch ®iƯn:
360 0
Gãc lƯch h×nh häc: Lµ góc gi÷a 2 rãnh liªn tiÕp. α hh= Z

Ta biÕt :1 ®«i cùc t¬ng øng 3600 ®iƯn->M§ cã P ®«i cùc th× gãc lƯch t¬ng øng lµ
P0=3600 ®iƯn vËy:
360 0
Gãc lƯch ®iƯn: lµ gãc gi÷a 2 r·nh liªn tiÕp α ®=P* Z

hay α ®= α hh*p
Víi ®éng c¬ kh«ng ®ång bé 3 pha, 3 cn d©y ®Ỉt lƯch nhau trªn m¹ch tõ stato
Z
lµ120 ®iƯn.VËy sÏ c¸ch nhau 1 sè r·nh lµ: α ABC= 3P
0

*Sè r·nh cđa mçi pha díi mçi cùc tõ (q):
- Víi ®éng c¬ 3 pha sè r·nh trong mçi cùc tõ ®ỵc chia ®Ịu cho c¶ 3 pha nªn ta cã: qA =
τ

pb = qC= 3

Z

hay: q= 2 Pm (m lµ sè pha §C).

2.2.Phân loại dây quấn:
-Theo sè c¹nh t¸c dơng trong r·nh ta cã d©y qn1 líp, 2líp.
-Theo h×nh d¸ng nhãm bèi ta cã:d©y qn §Tâm- d©y qn §Khuôn.
-Theo bíc bèi d©y ta cã:y= τ ; y> τ ; y< τ .
-Theo sè r·nh mçi pha díi mçi cùc tõ ta cã:
-D©y qn q nguyªn.
-D©y qn q ph©n sè.
3. Phương pháp vẽ sơ đồ dây quấn (sơ đồ trải) stato động cơ khơng đồng bộ ba pha một
lớp, q là số ngun.
3.1.Kh¸i niƯm vỊ s¬ ®å tr¶i: Lµ s¬ ®å biĨu diƠn d©y qn b»ng c¸ch bỉ däc theo trơc
råi tr¶i ra mỈt ph¼ng, khi ®ã c¸c r·nh lµ nh÷ng ®o¹n th¼ng song song c¸ch ®Ịu nhau.
Nh×n vµo s¬ ®å ta biÕt ®ỵc:Z,sè líp, kiĨu d©y qn, y, m, ∑ B d,τ , α .
6


*Bài tập áp dụng 1 : Xây dựng sơ đồ dây quấn stato động cơ không đồng bộ xoay
chiều 3 pha rôto lồng sóc, dây quấn đồng tâm tập trung 1 lớp có: z = 24 , 2p = 4
+X¸c ®Þnh c¸c sè liƯu ban ®Çu: Z=24, 2P=4 (hc n®c), d¹ng d©y qn.
Z

24
=
=6(r); qA = qB = qC=
2P
4
Z
24
ABC= = =4;
3P 3.2

+TÝnh to¸n sè liƯu: τ =
τ

=3 =

24
=2(r) ;
2 .2 .3

α

Chän y theo yªu cÇu bµi to¸n.
3.2.C¸c bíc vÏ s¬ ®å:
B1: kỴ Z(24) ®o¹n th¼ng song song c¸ch ®Ịu nhau víi d©y qn 1líp. 2 Z ®o¹n th¼ng
song song c¸ch ®Ịu nhau víi d©y qn 2 líp.
Lu ý: Víi d©y qn 2 líp cã 2 c¹nh t¸c dơng trong1r·nh, c¹nh n»m trªn vÏ nÐt liỊn,
c¹nh n»m díi ®¸y r·nh vÏ nÐt ®øt.
B2: Dùa vµo τ ®Ĩ ph©n cùc trªn stato.
B3: Trong mçi τ c¨n cø vµo qA,qB,qC, ®Ĩ x¸c ®Þnh sè r·nh cđa mçi pha díi mçi cùc tõ,
ph©n theo thø tù : qA,qC,qB; qA,qC, qB...

B4: X¸c ®Þnh cùc tõ b»ng c¸ch ®¸nh dÊu chiỊu mòi tªn lªn c¸c c¹nh t¸c dơng sao cho
c¸c cùc tõ h×nh thµnh liªn tiÕp tr¸i dÊu nhau xen kÏ.
B5: C¨n cø vµo sè bèi d©y/1 nhãm, sèNB/1 pha, bíc d©y qn, d¹ng d©y qn ®Ĩ kỴ c¸c
®Çu nèi gi÷a c¸c c¹nh t¸c dơng h×nh thµnh c¸c Nb d©y, ®Çu tiªn chØ vÏ pha A.
B6: C¨n cø vµo sè Nb/1 pha vµ 2p ®Ĩ ®Êu d©y t¹o cùc tõ thËt hay gi¶ t¹o thµnh cn d©y
pha.
B7: C¨n cø vµo α ABC ®Ĩ x¸c ®Þnh r·nh khëi ®iĨm cđa pha B->vÏ pha B theo c¸ch vÏ
pha A t¬ng tù vÏ pha C.
Lu ý: T¹i1 thêi ®iĨm bÊt kú sÏ cã 2 pha chiỊu I ®i tõ ®Çu->ci pha cßn l¹i tõ ci ®Õn
®Çu.

+VÏ s¬ ®å tr¶i: Thùc hiƯn vÏ tr×nh tù tõ bíc1 ®Õn bíc 4 ta ®ỵc.

7


Thùc hiÖn vÏ tr×nh tù tõ bíc5 ®Õn bíc 7 ta ®îc.

H×nh vÏ 3.3.2

8


-Z=36; 2p=4 dây quấn đồng khuôn tập trung 1 lớp.
-Một HS lên
bảng vẽ, cả
lớp cùng vẽ.

Hướng dẫn tự học:
Vẽ sơ đồ dây quấn stato ĐCKĐB ba pha có:

-Z=36, 2p=6 dây quấn đồng tâm tập trung, phân tán 1 lớp.
-Z=24, 2p=2 dây quấn đồng khươn , phân tán 1 lớp.

9


2.1.2.THI CÔNG QUẤN VÀ HỒN THIỆN BỘ DÂY QUẤN ĐỘNG CƠ BA
PHA 1 LỚP
MỤC TIÊU CỦA BÀI:
Sau bài học này học sinh có khả năng:
- Quấn lại động cơ ba pha bị hỏng theo số liệu có sẵn, đảm bảo động cơ hoạt
động tốt với các thông số kỹ thuật, theo tiêu chuẩn kỹ thuật điện.
- Sửa chữa được các pan hư hỏng của động cơ ba pha.

10


3.1. Tháo và vệ sinh động cơ:
Làm sạch động cơ bằng dẻ lao, khí nén.
3.2. Khảo sát và thu thập các số liệu cần thiết
+X¸c ®Þnh c¸c sè liƯu ban ®Çu: Tổng sè r·nh stato (Z) 2P , d¹ng d©y qn ®ång t©m hay
®ång khu«n…, Bíc d©y qn, kích thước khuôn quấn,
Số vòng dây/ bối, đường kính dây.
+Phân tích sơ đồ dây quấn:
-Z=24; 2p=4 dây quấn đồng tâm tập trung 1 lớp.

-Z=36; 2p=4 dây quấn đồng khuôn tập trung 1 lớp.

3.3 Thi công quấn và hoàn thiện bộ dây quấn
3.3.1. Lãt c¸ch ®iƯn r·nh:

Chän giÊy c¸ch ®iƯn phï hỵp, ®o ím giÊy theo kÝch thíc cđa r·nh ®Ĩ lÊy kÝch thíc
chn, sau ®ã c¾t giÊy theo kÝch thíc ®· chän(®o), lµm(gÊp)®ång lo¹t sau ®ã ®Ỉt vµo r·nh,
n¾n chØnh giÊy «m s¸t bê r·nh, kh«ng cao, kh«ng thÊp qóa miƯng r·nh.
3.3.2.§o lµm khu«n qn d©y:
+§o kÝch thíc lâi(l, y, hr, cung ®Çu nèi)
+Lµm khu«n chuyªn dïng b»ng gç hay ®ãng ®inh lªn v¸n ®Ĩ qn d©y.
11
+Lµm khu«n v¹n n¨ng: Dïng sỵi d©y ®ång cã φ võa ®đ 0.8 ÷ 2.0 mm víi c«ng st


2.2. QUẤN DÂY STATOR ĐỘNG CƠ BA PHA 2 LỚP
2.2.1.VẼ SƠ ĐỒ DÂY QUẤN ĐỘNG CƠ
MỤC TIÊU CỦA BÀI:
Sau bài học xong bài này người học sinh có khả năng:
- Trình bày được các bước để tiến hành vẽ sơ đồ dây quấn stato động cơ
khơng đồng bộ ba pha 2 lớp.
- Vẽ được sơ đồ dây quấn stato động cơ khơng đồng bộ ba pha theo đúng
u cầu giáo viên đặt ra.
- Có ý thức tốt, tự giác và phát huy tính sáng tạo trong công việc.
2. Những cơ sở để vẽ sơ đồ dây quấn 2 lớp.
2.1.C¸c kh¸i niƯm c¬ b¶n:
*Dây quấn 2lớp là dây quấn mà trong1 rảnh của stator có chứa 2cạnh tác dụng của 2
bối dây khác nhau.

2.2 Quan hƯ gi÷a bíc bèi d©y (Y)vµ bíc cùc tõ (τ ).
+y< τ :D©y qn bíc ng¾n->sư dơng nhiỊu ®Ỉc tÝnh lµm viƯc tèt(dq ph©n t¸n
+ dq 2 líp).
+ y= τ :D©y qn bíc ®đ->sư dơng nhiỊu víi ®éng c¬ cã P<<.
+y> τ :D©y qn bíc dµi-> RÊt Ýt ®ỵc sư dơng.
+HƯ sè rót ng¾n y= β τ víi 0.67< β <1.

3. Phương pháp vẽ sơ đồ dây quấn 2 lớp.

12


3.1.C¸c bíc vÏ s¬ ®å:
B1: kỴ 2Z ®o¹n th¼ng song song c¸ch ®Ịu nhau ,c¹nh n»m trªn vÏ nÐt liỊn, c¹nh
n»m díi ®¸y r·nh vÏ nÐt ®øt.
B2: Dùa vµo τ ®Ĩ ph©n cùc trªn stato.
B3: Trong mçi τ c¨n cø vµo qA,qB,qC, ®Ĩ x¸c ®Þnh sè r·nh cđa mçi pha díi mçi
cùc tõ, ph©n theo thø tù : qA,qC,qB; qA,qC, qB...
B4: X¸c ®Þnh cùc tõ b»ng c¸ch ®¸nh dÊu chiỊu mòi tªn lªn c¸c c¹nh t¸c dơng sao
cho c¸c cùc tõ h×nh thµnh liªn tiÕp tr¸i dÊu nhau xen kÏ.
B5: C¨n cø vµo sè bèi d©y/1 nhãm, sèNB/1 pha, bíc d©y qn, d¹ng d©y qn ®Ĩ
kỴ c¸c ®Çu nèi gi÷a c¸c c¹nh t¸c dơng h×nh thµnh c¸c Nb d©y, ®Çu tiªn chØ vÏ pha A.
B6: C¨n cø vµo sè Nb/1 pha vµ 2p ®Ĩ ®Êu d©y t¹o cùc tõ thËt hay gi¶ t¹o thµnh
cn d©y pha.
B7: C¨n cø vµo α ABC ®Ĩ x¸c ®Þnh r·nh khëi ®iĨm cđa pha B->vÏ pha B theo
c¸ch vÏ pha A t¬ng tù vÏ pha C.
Lu ý: T¹i1 thêi ®iĨm bÊt kú sÏ cã 2 pha chiỊu I ®i tõ ®Çu->ci pha cßn l¹i tõ ci
®Õn ®Çu.

3.2 Bài tập áp dụng : Xây dựng sơ đồ bộ dây quấn stato động cơ không đồng bộ
xoay chiều 3 pha rôto lồng sóc dây quấn đồng khuôn xếp 2 lớp có: z = 24 , 2p = 4
+X¸c ®Þnh c¸c sè liƯu ban ®Çu: Z=24, 2P=4 (hc n®c), d¹ng d©y qn.
Z
24
=
=6(r);
2P

4
τ
Z
24
qA = qB = qC= =2(r) ;
ABC= = =4; Y= τ =6
3P 3.2
3

+TÝnh to¸n sè liƯu: τ =

α

+VÏ s¬ ®å: Thùc hiƯn tõ bíc 1 ®Õn b¬c 4 (nh vÏ d©y qn ®ång t©m)ta ®ỵc:

Thùc hiƯn vÏ tr×nh tù tõ bíc5 ®Õn bíc 7 ta ®ỵc.

13


Hướng dẫn tự học:
Vẽ sơ đồ dây quấn stato ĐCKĐB ba pha có:
-Z=36, 2p=6 dây quấn đồng tâm tập 2 lớp.
-Z=24, 2p=2 dây quấn đồng khươn 2 lớp.

14


2.1.2.THI CÔNG QUẤN VÀ HỒN THIỆN BỘ DÂY QUẤN ĐỘNG CƠ
MỤC TIÊU CỦA BÀI:

Sau bài học này học sinh có khả năng:
- Quấn lại động cơ ba pha bị hỏng theo số liệu có sẵn, đảm bảo động cơ hoạt
động tốt với các thông số kỹ thuật, theo tiêu chuẩn kỹ thuật điện.
- Sửa chữa được các pan hư hỏng của động cơ ba pha.

15


3.1. Tháo và vệ sinh động cơ:
Làm sạch động cơ bằng dẻ lao, khí nén.
3.2. Khảo sát và thu thập các số liệu cần thiết
+X¸c ®Þnh c¸c sè liƯu ban ®Çu: Tổng sè r·nh stato (Z) 2P , d¹ng d©y qn ®ång t©m hay
®ångkhu«n…, Bíc d©y qn, kích thước khuôn quấn,
Số vòng dây/ bối, đường kính dây.
+Phân tích sơ đồ dây quấn:
-Z=24; 2p=4 dây quấn xếp 2 lớp

3.3 Thi công quấn và hoàn thiện bộ dây quấn
3.3.1. Lãt c¸ch ®iƯn r·nh:
Chän giÊy c¸ch ®iƯn phï hỵp, ®o ím giÊy theo kÝch thíc cđa r·nh ®Ĩ lÊy kÝch thíc
chn, sau ®ã c¾t giÊy theo kÝch thíc ®· chän(®o), lµm(gÊp)®ång lo¹t sau ®ã ®Ỉt vµo r·nh,
n¾n chØnh giÊy «m s¸t bê r·nh, kh«ng cao, kh«ng thÊp qóa miƯng r·nh.
3.3.2.§o lµm khu«n qn d©y:
+§o kÝch thíc lâi(l, y, hr, cung ®Çu nèi)
+Lµm khu«n chuyªn dïng b»ng gç hay ®ãng ®inh lªn v¸n ®Ĩ qn d©y.
+Lµm khu«n v¹n n¨ng: Dïng sỵi d©y ®ång cã φ võa ®đ 0.8 ÷ 2.0 mm víi c«ng st
®éng c¬ 1-5 HP.
§Ỉt sỵi d©y ®ång vµo r·nh ®óng vÞ trÝ bèi d©y nhá nhÊt(dq ®ång t©m), bèi bÊt kú víi §K
theo ®óng s¬ ®å t¶i (®óng y) trªn m¹ch tõ stato.
+Qn thư mét nhãm bèi d©y vµo khu«n võa ®o, sau ®ã lång vµo m¹ch tõ stato ®Ĩ

kiĨm tra vµ ®iỊu chØnh khu«n cho phï hỵp(chó ý sù phï hỵp cđa d©y qn ®ång t©m).
3.3.3. Qn d©y thµnh bèi theo nhãm:
-G¸ khu«n lªn m¸y d©y qn, chän, ®iỊu khiĨn khu«n phï hỵp, ®iỊu chỉnh kim ®ång
hå m¸y qn d©y vỊ 0.
-§Ỉt rul« d©y qn ë vÞ trÝ thÝch hỵp ®Ĩ qn d©y thµnh bèi theo nhãm(số vòng dây
của 1 bối bằng 1/2), qn xong ®đ 1 nhãm cét ®Þnh vÞ bèi vµ th¸o nhãm ra ®Ĩ qn tiÕp
16
nhãm kh¸c. Cø thùc hiƯn nh vËy cho ®đ bé d©y(m¸y Z=24;2P=4 gåm cã 12Nb,


BÀI 4: ĐẤU DÂY VẬN HÀNH ĐỘNG CƠ
4.1 ĐẤU DÂY VẬN HÀNH ĐỘNG CƠ Ở LƯỚI 3 PHA
MỤC TIÊU CỦA BÀI:
Sau bài học này học sinh có khả năng:
- Đấu dây vận hành động cơ khơng đồng bộ phù hợp với điện áp nguồn 3 pha
- Kiểm tra dòng điện khơng tải từ đó đánh giá sơ bộ được tình trạng động cơ.
Đồ dùng và trang thiết bò dạy học:
- Vật tư: Dây điện các loại….
- Dụng cụ: VOM, M êgaôm, bộ khoá, mỏ lét, dao, kéo, búa nguội, búa
cao su, mỏ hàn…
- Thiết bò: Động cơ không đồng bộ 3 pha 1; 2 cấp tốc độ các lọai.

17


3.1.Ý nghóa các số liệu ghi trên nhãn máy:
-KW: Công suất đònh mức ở đầu trục động cơ.
-△/ Y: Cách đấu dây tam giác hay sao.
-V220/380: Điện áp pha/ điện áp dây.
-A Ip /Id: Dòng điện pha /dòng điện dây.

-V/ph-: Tốc độ quay của rô to vòng /phút.
-Hz: Tần số nguồn điện.
-Y% : hiệu suất của máy tính theo %.
-Cosφ: Hệ số công suất đònh mức.
Ngoài ra trên nhãn máy còn có thể ghi thêm các số liệu như: Cấp điện áp, số cực,
năm sản xuất, trong lượng.....
3.2. Cách bố trí các mối dây trên hộp nối:
a) Kí hiệu đầu –cuối.
Đầu: A, B, C
Cuối: X, Y, Z
Hoặc:
U1, V1,W1
U2, V2, W2
C1, C2, C3
C4, C5 , C6
Nếu động cơ có 9 đầu dây ra thì dây quấn mỗi pha gồm hai thành phần đầu, cuối
của mỗi phần được ghi thêm số 1 hoặc 2.
Ví dụ: Pha A: A1, X1; A2, X2
Các đầu cuối X2,Y2,Z2 được nối lại với nhau phía bên trong, 9 đầu dây ra là:
A1,X1,A2; B1,Y1, B2; C1,Z1,C2.

b)Cách bố trí các mối dây trên hộp nối:
Để thuận lợi cho việc đấu dây vận hành động cơ các đầu dây được bố trí trên hộp nối
theo quy cách như hình vẽ:

A

A

B

C

Z

X

Y

X

A
L1A1

Y2

A
3P

3P
L2

L3

Y2

L1
A

B2

X1

2A

3A

Y1

B

A

C2

H-1b
H-5a

Y1

C

ĐCKĐB
Z2

B2

2A
A2

C1

Z1

X2 B1

Y1

B

L3 Z1

A

B

3A
B

B2

C

X1

A C2
2

C

ĐCKĐB

CB

Z1

B

2A

A2
Z2

H-4a

H-3a Đấu △

H-5a

C

L2A1

3P

Y

X1

2A

A

B1

C

Z

3P

H-1a

Đấu YY

C2

Z1

H-4b

C1

Y1

X2

A2

AB B C

H-3a Đấu △

18
H-5bZ

X Y

B2

X1

C2

C


BÀI 5 :QUẤN DÂY ĐỘNG CƠ KĐB 1 PHA
5.1: QUẤN DÂY QUẠT BÀN

MỤC TIÊU CỦA BÀI:
Sau bài học này học sinh có khả năng:
- Quấn lại quạt bàn bị hỏng theo số liệu có sẵn, đảm bảo quạt hoạt động tốt
với các thông số kỹ thuật, theo tiêu chuẩn kỹ thuật điện.
- Sửa chữa được các pan hư hỏng của quạt bàn.

3P

A

B

Z

3P

C

A

Y

X

Z

B

C

X

Y

H-1d

Y
1

X1

A1

Z1

X1
A2
X2
Z2
C
1

Z1

Y
2

C2

H-2a đấu Y

B
Y
2
1

A
1
B
1

19

B
1

C
1


3.1. Tháo và vệ sinh quạt bàn:
Làm sạch quạt bằng dẻ lao, khí nén.
3.2. Sơ đồ dây quấn.
3.2.1.Sơ đồ trải:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11 12

13

14

3.2.1.Sơ đồ đấu dây:
Đlv

Clv
Ckđ

Đkđ

Cs1
CS2
Đs1

Đs2

C
D
Hẹn giờ

20

15 16

U

5.2. QUẤN DÂY QUẠT TRẦN
MỤC TIÊU CỦA BÀI:
Sau bài học này học sinh có khả năng:
- Quấn lại quạt trần bị hỏng theo số liệu có sẵn, đảm bảo quạt hoạt động tốt
với các thông số kỹ thuật, theo tiêu chuẩn kỹ thuật điện.
- Sửa chữa được các pan hư hỏng của quạt trần.

21


3.1. Tháo và vệ sinh quạt trần :
Làm sạch bằng dẻ lao, khí nén.
3.2. Sơ đồ dây quấn.
3.2.1.Sơ đồ trải:

3.2.1.Sơ đồ đấu dây:

Đlv

Clv

Đkđ

Ckđ

Hộp số

C

U

22


5.3. QUẤN DÂY ĐỘNG CƠ BƠM NƯỚC

MỤC TIÊU CỦA BÀI:
Sau bài học này học sinh có khả năng:
- Quấn lại động cơ một pha(máy bơm nước, máy mài) bị hỏng theo số liệu
có sẵn, đảm bảo động cơ hoạt động tốt với các thông số kỹ thuật, theo tiêu
chuẩn kỹ thuật điện.
- Sửa chữa được các pan hư hỏng của động cơ một pha(máy bơm nước,
máy mài).

23


3.1. Tháo và vệ sinh động cơ:
Làm sạch động cơ bằng dẻ lao, khí nén.

3.2. Sơ đồ dây quấn.

H-1

H-2
+X¸c ®Þnh c¸c sè liƯu cần thiết:
*H-1 ta có tổng sè r·nh stato Z=24, 2P=2 , d©y qn ®ång t©m phân tán 1 lớp,

Số vòng dây/ bối, đường kính dây, quan hệ qa24=2qb, ...
*H-2 ta có tổng sè r·nh stato Z=24, 2P=2 , d©y qn sin (là một loại dây quấn đặc biệt của


25