bài tập học kì dân sự đề 7 đại học luật Hà Nội

MỤC LỤC

1


A. MỞ ĐẦU
Trong nền kinh tế thị trường, các pháp nhân xuất hiện ngày càng nhiều, làm
xuất hiện nhiều nhu cầu về cải tổ pháp nhân. Trong các hình thức cải tổ pháp
nhân, sáp nhập là một hình thức quan trọng. Vậy sáp nhập pháp nhân là gì? Trên
thức tế, sáp nhập pháp nhân diễn ra như thế nào Các khía cạnh pháp lí của sáp
nhập pháp nhân ra sao? Trong bài này, em xin trình bày “một tình huống sáp
nhập pháp nhân trên thực tế, qua đó phân tích các khía cạnh pháp lý của tình
huống này”. Em xin chọn tình huống sáp nhập hai ngân hàng Sacombank và
Southern Bank.
Bài làm còn nhiều thiếu sót, mong thầy cô góp ý để em hoàn thiện thêm.
Em xin cảm ơn!
B. NỘI DUNG
I.
PHÁP NHÂN VÀ SÁP NHẬP PHÁP NHÂN
1. Pháp nhân
Pháp nhân là một tổ chức thống nhất, độc lập, hợp pháp có tài sản riêng và
chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình, nhân danh của mình tham gia vào các
quan hệ pháp luật.
Điều 84 Bộ Luật Dân Sự mô tả các dấu hiệu của một tổ chức có tư cách
pháp nhân là:
a. Được thành lập một cách hợp pháp
b. Có cơ cấu tổ chức chặt chẽ
c. Có tài sản độc lập với cá nhân, tổ chức khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài
sản đó
d. Nhân danh mình tham gia vào các quan hệ pháp luật một các độc lập.
Một pháp nhân có những nhiệm vụ, mục đích cũng như hình thức sở hữu

khác nhau. Cho nên có thể phân loại pháp nhân theo những đặc tính của chúng.
Theo đó, pháp nhân được phân loại thành:
Các pháp nhân là cơ quan nhà nước đơn vị vũ trang nhân dân.
Các pháp nhân là các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội, tổ chức
chính trị - xã hội – nghề nghiệp
Các pháp nhân là các tổ chức kinh tế
2


Các pháp nhân là các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, các quỹ
xã hội, quỹ từ thiện.
2. Sáp nhập pháp nhân
Sáp nhập pháp nhân là một hình thức cải tổ pháp nhân. Cải tổ pháp nhân là
một hình thức chấm dứt pháp nhân thông qua việc tổ chức lại pháp nhân đó.
Cũng như hợp nhất pháp nhân, việc sáp nhập pháp nhân được tiến hành khi
có đủ hai điều kiện: có ít nhất hai pháp nhân, các pháp nhân được sáp nhập là
pháp nhân cùng loại. Việc sáp nhập pháp nhân được tiến hành do chính bản thân
pháp nhân đó quyết định (trên cơ sở quy định tại điều lệ pháp nhân, hoặc theo
thỏa thuận giữa các pháp nhân) hoặc theo quyết định của cơ quan nhà nước có
thẩm quyền
Hay nói cách khác, một pháp nhân có thể được sáp nhập vào một pháp
nhân khác cùng loại theo quy định của điều lệ, theo thỏa thuận của các pháp
nhân hoặc theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Sáp nhập pháp
nhân được thực hiện theo công thức A + B = A hoặc A + B = B
Kết quả của việc sáp nhập pháp nhân là: sau khi sáp nhập, pháp nhân được
sáp nhập chấm dứt. Quyền, nghĩa vụ của các pháp nhân này được chuyển giao
cho pháp nhân sáp nhập. Như vậy, khác với hợp nhất pháp nhân, việc sáp nhập
pháp nhân không làm xuất hiện một pháp nhân mới. Pháp nhân sáp nhập vẫn tồn
tại nhưng có thêm quyền và nghĩa vụ của các pháp nhân đã chấm dứt.
Thực chất, sáp nhập pháp nhân chấm dứt hoạt động của pháp nhân nhưng

quyền và nghĩa vụ của nó được chuyển cho pháp nhân mới. Sáp nhập pháp nhân
cũng giống như các hình thức cải tổ pháp nhân khác là việc sáp xếp lại tổ chức
pháp nhân, thực chất là chuyển cơ cấu tổ chức cho pháp nhân mới
II. TÌNH HUỐNG SÁT NHẬP PHÁP NHÂN TRÊN THỰC TẾ
Vào năm 1991, Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Sài Gòn Thường Tín
(Sacombank) được thành lập. Ngân hàng được cấp giấy phép hoạt động số
006/NH-GP ngày 05/12/1991 do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cấp và tiếp tục
phát triển lớn mạnh cho đến ngay nay.
3


Năm 1993, Ngân Hàng thương mại cổ phần Phương Nam ( Southern Bank)
được thành lập. Southern Bank cũng được cấp giấy phép thành lập và hoạt động
số 0030/NH-GP của Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam cấp ngày 17 tháng 3 năm
1993.
Trong giai đoạn tái cơ cấu ngành ngân hàng, hai ngân hàng đã trình đề án
sáp nhập cho Ngân Hàng Nhà Nước. Vào ngày 30/6/2015, Ngân hàng TMCP
Sài Gòn Thương Tín sẽ tổ chức đại hội cổ đông bất thường để thông qua phương
án sáp nhập SouthernBank vào Sacombank.
Sau khi xem xét đề án sáp nhập, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành
Quyết định số 1844 ngày 14/9/2015 về việc Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần
Phương Nam (Southern Bank) chính thức sáp nhập vào Ngân hàng TMCP Sài
Gòn Thương Tín (Sacombank).
Vào ngày 01/10/2015, Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Sài Gòn Thương
Tín (Sacombank) và Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Phương Nam (Southern
Bank) ký kết biên bản bàn giao chính thức sáp nhập toàn hệ thống Southern
Bank vào Sacombank dưới sự chứng kiến của Lãnh đạo Ngân Hàng Nhà Nước
và Sở giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE). Sau khi sáp nhập, số vốn điều
lên của Sacombank tăng lên đạt mức trên 18 tỉ đồng.
III. CÁC KHÍA CẠNH PHÁP LÍ CỦA TÌNH HUỐNG NÀY

1. Các pháp nhân sáp nhập và bị sáp nhập trong tình huống
Theo dự thảo hợp đồng sáp nhập tổ chức tính dụng giữa ngân hàng Thương
mại cổ phần Thường Tín ( Sacombank) và ngân hàng Thương mại cổ phần
Phương Nam (Southern bank) thì tư cách pháp nhân của bên sáp nhập – ngân
hàng Sacombank và bên bị sáp nhập – Southern Bank là:
Bên Nhận Sáp Nhập là một ngân hàng thương mại cổ phần được thành lập
hợp lệ và hoạt động hợp pháp theo pháp luật Việt Nam và các văn kiện nội bộ
ngân hàng của mình, có đầy đủ quyền hạn và thẩm quyền để sở hữu tài sản và
bất động sản của mình, và được phép thực hiện các hoạt động kinhdoanh mà
hiện tại Bên Nhận Sáp Nhập đang thực hiện theo các văn kiện ngân hàng của
mình.
4


Bên bị sáp nhập là một ngân hàng thương mại cổ phần được thành lập hợp
lệ và hoạt động hợp pháp theo pháp luật Việt Nam và các văn kiện ngân hàng
của mình; có đầy đủ quyền hạn và thẩm quyền để sở hữu tài sản và bất động sản
của mình (kể cả cổ phần và vốn góp trong các Công ty con và Công ty liên kết
của bên bị sáp nhập), và được phép thực hiện các hoạt động kinh doanh mà hiện
tại bên bị sáp nhập đang thực hiện theo các văn kiện ngân hàng của mình.
Mỗi công ty con hoặc công ty liên kết của bên bị sáp nhập là một công ty
được thành lập hợp lệ và hoạt động hợp pháp theo pháp luật Việt Nam hoặc luật
áp dụng khác và các văn kiện công ty của mình, có đầy đủ quyền hạn và thẩm
quyền để sở hữu tài sản và bất động sản của mình, và được phép thực hiện các
hoạt động kinh doanh mà hiện tại công ty đó đang thực hiện theo các văn kiện
công ty của mình.
2. Điều kiện để sáp nhập pháp nhân:
Bộ luật dân sự không quy định cụ thể về điều kiện để cải tổ pháp nhân sáp
nhập pháp nhân nói riêng, tuy nhiên qua những quy định chung, đồng thời dựa
vào một số văn bản pháp luật khác liên quan để xác định những điều kiện này.

Tình huống thực tế đưa ra là sáp nhập ngân hàng, bởi vậy, căn cứ vào điều 9
thông tư 04/2010/TT-NHNN “Quy định việc sáp nhập, hợp nhất, mua lại tổ chức
tín dụng” ta có những điều kiện để sáp nhập như sau:
a. Đảm bảo có căn cứ hợp pháp
Điều kiện này được hiểu là, hoạt động cải tổ pháp nhân chỉ được thực hiện
trên cơ sở những căn cứ đã được pháp luật quy định, và những căn cứ đó phải
đảm bảo tính hợp pháp. Việc xác định tính hợp pháp của các căn cứ cải tổ pháp
nhân có thể xem xét những yếu tố như: cách thức hình thành; nội dung; mục
đích...
Cụ thể, theo khoản 1 điều 9, thông tư 04/2010/TT – NHNN quy định: để có
thể sáp nhập, các pháp nhân phải “Không thuộc trường hợp tập trung kinh tế bị
cấm theo quy định tại Luật Cạnh tranh”
Luật cạnh tranh quy định: Cấm tập trung kinh tế nếu thị phần kết hợp của
các doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế chiếm trên 50% trên thị trường liên
5


quan, trừ trường hợp được hưởng miễn trừ hoặc trường hợp doanh nghiệp sau
khi thực hiện tập trung kinh tế vẫn thuộc loại doanh nghiệp nhỏ và vừa theo quy
định của pháp luật. Có nghĩa là những doanh nghiệp khi tập trung lại nắm phần
lớn thị trường thì sẽ không được sáp nhập. Điều này để hạn chế tình trạng độc
quyền, ép giá với các mặt hàng được kinh doanh.
Ngân Hàng Southern Bank và Ngân Hàng Sacombank không phải là những
ngân hàng có đủ sức mạnh và tiềm lực để “độc chiếm” thị trường này. Bên cạnh
đó còn có những ngân hàng lớn khác như Agribank, VIB, Eximbank… Chính vì
vậy, việc sáp nhập hai ngân hàng này không rơi vào trường hợp bị cấm tập trung
kinh tế.
Thứ hai, các pháp nhân phải “Có Đề án sáp nhập bao gồm tối thiểu các
nội dung quy định tại Điều 12 Thông tư này. Đề án sáp nhập có nội dung không
được trái với Hợp đồng sáp nhập;

Nội dung của đề án sáp nhập được quy định tại điều 12 chủ yếu chứa
những nội dung như: thông tin cơ bản của hai tổ chức tính dụng, quyền và nghĩa
vụ. lộ trình sáp nhập, phương án kinh doanh, phương thức chuyển đổi…. Những
nội dung này phải được nêu rõ ràng trong đề án và phải được ngân hàng nhà
nước thông qua. Hơn thế nữa, Đề Án và Hợp đồng sáp nhập phải có nội dung
tương tự nhau để Ngân hàng nhà nước có cơ sở quản lí. Mọi thay đổi trong hợp
đồng không có nội dung giống như Đề án sẽ không được chấp nhận.
Trong cuộc họp cổ đông bất thường diễn ra ngày 25 /3/2015, Ngân hàng
Sacombank đã trình cổ đông bản Đền án sáp nhập hai ngân hàng trước khi trình
lên ngân hàng nhà nước. Kết quả kiểm phiếu cho thấy, gần 94% cổ đông tham
dự đại hội đồng ý với đề án sát nhập. Cục thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà
nước khẳng định, Sacombank tiến hành đại hội cổ đông theo đúng quy định
pháp luật và đảm bảo các thủ tục pháp lý cần thiết.
Thứ ba, Tổ chức tín dụng nhận sáp nhập sau khi sáp nhập đảm bảo mức
vốn điều lệ tối thiểu bằng mức vốn pháp định theo quy định của pháp luật hiện
hành.
6


Vốn điều lệ là số vốn do các thành viên, cổ đông góp hoặc cam kết góp
trong một thời hạn nhất định và được ghi vào Điều lệ công ty. Vốn pháp định là
mức vốn tối thiểu phải có để thành lập công ty do pháp luật quy định đối với
từng ngành, nghề. Như vậy, để đảm bảo hoạt động của ngân hàng sau khi sáp
nhập, ngân hàng sáp nhập phải có vốn do cổ đông góp hoặc cam kêt đóng góp
trong điều lệ không thấp hơn số vốn tối thiểu được pháp luật quy định.
Ngày 25 tháng 11 năm 2013, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã có Văn
bản hợp nhất số 07/VBHN-NHNN - Nghị định ban hành Danh mục mức vốn
pháp định đối với các tổ chức tín dụng thành lập và hoạt động tại Việt Nam.
Theo đó, mức vốn pháp định của các ngân hàng thương mại là 3000 tỉ đồng.
Trước khi sáp nhập, vốn điều lệ của Sacombank là 12.425 tỷ đồng, sau khi sáp

nhập, số vốn này tăng lên mức 18.853 tỷ đồng.
Có thể thấy rằng, số vốn điều lệ của Sacombank cao hơn rất nhiều so với
vốn pháp định, chính vì vậy, Sacombank thỏa mãn điều kiện này khi thực hiện
sáp nhập pháp nhân.
b. Đảm bảo quyền vào lợi ích hợp pháp của bên thứ ba và người lao động
Đảm bảo quyền và lợi ích của bên thứ ba và người lao động là nguyên tắc
chung của pháp luật dân sự cũng chính là điều kiện đặt ra đối với hoạt động sáp
nhập pháp nhân. Việc quyết định sáp nhập pháp nhân là thuộc quyền tự quyết
trong hoạt động của pháp nhân, tuy nhiên mọi quyết định phải đảm bảo quyền
lợi cho bên thứ ba, mà đặc biệt là người lao động.
Theo như hợp đồng, sau khi Sáp nhập, Sacombank sẽ tiếp nhận toàn bộ
nhân lực cũng như các giao dịch dân sự liên quan đến Southern Bank. Thực tế,
Sacombank dường như giữ nguyên nhân lực của Southern Bank tại các chi
nhánh và để các chi nhanh đó hoạt động dưới tên của mình. Các hợp đồng vay,
cho vay tiếp tục được diễn ra như lúc chưa sáp nhập. Mọi sự thay đổi từ khi sáp
nhập của hai ngân hàng không làm ảnh hưởng nhiều đến quyền và lợi ích của
các bên liên quan.
c. Tính cùng loại của những pháp nhân sáp nhập
7


Đây được coi là điều kiện riêng của nhóm hình thức sáp nhập pháp nhân.
Theo quy định tại khoản 1, Điều 95 “Một pháp nhân có thể được sáp nhập ...
vào một pháp nhân khác cùng loại...” Quy định này của pháp luật cho thấy,
pháp luật dân sự chỉ cho phép những pháp nhân cùng loại được sáp nhập với
nhau, và đương nhiên, những pháp nhân không cùng loại sẽ không được tiến
hành sáp nhập.
Dựa vào tính chất, hoạt động của hai ngân hàng, ta có thể thấy cả hai đều là
tổ chức kinh tế chung lĩnh vực ngân hàng. Hai pháp nhân này không những cùng
loại mà còn giống về tính chất: đều là ngân hàng thương mại cổ phần. Bởi vậy,

khi sáp nhập, về bản chất ngân hàng sáp nhập không bị thay đổi, chỉ thay đổi về
mặt cơ cấu tổ chức, nhân lực…
Kết luận: Sacombank và Southern Bank hội tụ đủ 3 điều kiện để được sáp
nhập đó là đảm bảo có căn cứ hợp pháp. Đảm bảo quyền và lợi ích của bên thứ
ba và người lao động và tính cùng loại.
d. Căn cứ sáp nhập pháp nhân: Sáp nhập hai ngân hàng theo quyết định của
cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Khoản 1 điều 95 quy định:
“Một pháp nhân có thể được sáp nhập (sau đây được gọi là pháp nhân sáp
nhập) vào một pháp nhân khác cùng loại (sau đây gọi là pháp nhân sáp nhập)
theo quy định của điều lệ, theo thoả thuận giữa các pháp nhân hoặc theo quyết
định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.”
Có ba phương thực để sáp nhập pháp nhân là theo điều lệ của pháp nhân
quy định. Nếu điều lệ có quy định về việc sáp nhập thì đây là trường hợp bắt
buộc để phù hợp với mục đích hoạt động của pháp nhân. Thứ hai là do thỏa
thuận giũa các pháp nhân. Trong cuộc sống, nhất là trong thời đại nền kinh tế
ngày càng phát triển như ngày ngay, tính cạnh tranh ngày càng gay gắt dẫn đến
nhu cầu sáp nhập các pháp nhân để trở nên vững mạnh hơn ngày càng trở nên
phổ biến. Chính vì vậy, khi đạt được thoản thuận, các pháp nhân hoàn toàn có
thể hợp nhất. Trường hợp thứ 3 là do quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm
quyền. Đây chính là trường hợp sáp nhập hai ngân hàng đã nêu ở tình huống.
8


Việc cải tổ các pháp nhân trên cơ sở quyết định của cơ quan nhà nước có
thẩm quyền thường xảy ra đối với những pháp nhân là các doanh nghiệp nhà
nước, doanh nghiệp có vốn từ nguồn ngân sách nhà nước như: các quỹ tín dụng;
các ngân hàng thương mại; các công ty 100% vốn nhà nước... Trong trường hợp
cải tổ pháp nhân theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, hoặc cần
được sự chấp thuận của cơ quan nhà nước thì thương vụ chỉ được tiến hành khi

có được quyết định, sự chấp thuận đó. Kể từ khi quyết định của cơ quan nhà
nước có thẩm quyền được ban hành và có hiệu lực, các bên trong quan hệ cải tổ
sẽ tiến hành những hoạt động thực tế như chuyền giao quyền, nghĩa vụ, xử lý tài
sản, xử lý nợ, sắp xếp người lao động, cơ cấu tổ chức của pháp nhân mới.
Như tình huống đã nêu: Theo Quyết định số 1844 ngày 14/9/2015 của
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ngân hàng TMCP Phương Nam (Southern
Bank) chính thức sáp nhập vào Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín
(Sacombank). Như vậy, cơ quan có thẩm quyền quyết định việc sáp nhập pháp
nhân ở đây là Ngân Hàng Nhà Nước. Thông qua việc phê duyệt đề án sáp nhập,
Ngân hàng nhà nước đã gián tiếp đồng ý cho hai pháp nhân sáp nhập. Tiếp theo,
sau khi thanh tra, kiểm tra đánh giá việc thực hiện các quy trình sáp nhập, xác
nhận các pháp nhân làm đúng quy trình, thủ tục, Ngân hàng nhà nước chính thức
ban hành quyết định sáp nhập pháp nhân. Hơn thế nữa, đến ngày chính thức kí
kết biên bản sáp nhập, Ngân hàng nhà nước cũng có đại diện đến tham gia buổi
kí kết. Có thể thấy, Ngân hàng nhà nước có trách nhiệm phê duyệt và đảm bảo
việc sáp nhập pháp nhân diễn ra đúng quy định của pháp luật.
Việc Southern Bank sáp nhập vào Sacombank là phù hợp với định hướng
chung của Chính phủ và ngân hàng nhà nước trong chương trình tái cấu trúc hệ
thống ngân hàng nhằm mang đến cho thị trường những định chế tài chính lớn
mạnh, an toàn và chuyên nghiệp hơn.
3. Hậu quả pháp lí của sáp nhập pháp nhân trong trường hợp này.
Sau khi sáp nhập, ngân hàng Sourthern Bank chấm dứt tư cách pháp nhân,
quyền và nghĩa vụ chuyển cho Sacombank.
Khoản 2 điều 95 quy định:
9


“Sau khi sáp nhập, pháp nhân được sáp nhập chấm dứt; các quyền, nghĩa
vụ dân sự của pháp nhân được sáp nhập được chuyển giao cho pháp nhân sáp
nhập”

Chấm dứt pháp nhân là chấm dứt sự tồn tại của một tổ chức với tư cách là
chủ thể độc lập trong các quan hệ pháp luật mà trước đó tổ chức đó tham gia với
tư cách pháp nhân. Sáp nhập cũng là một hình thức chấm dứt pháp nhân.
Trong tình huống này, xét về mặt tư cách pháp nhân, kể từ ngày sáp nhập,
bên bị sáp nhập sẽ chấm dứt tồn tại và bên sáp nhập sẽ tiếp tục tồn tại và hoạt
động như một ngân hàng thương mại cổ phần theo quy định của pháp luật Việt
Nam có liên quan vớitên gọi là Ngân Hàng thương mại cổ phần Thường Tín, tên
giao dịch là Sacombank.
Cụ thể, đối với bên bị sáp nhập – Southern Bank, kể thừ ngày sáp nhập,
ngân hàng này chính thức “biến mất” trên hệ thống các ngân hàng trong nước.
Sẽ không tồn tại bất cứ một giao dịch dân sự nào có một bên là Southern Bank
hay liên quan đến Southern Bank.
Đối với bên nhận sáp nhập – Sacombank vẫn mặc dù có sáp nhập thêm
Southern Bank nhưng vẫn hoạt động dưới tên, thương hiệu củng mình, không có
bất cứ sự thay đổi nào về mặt pháp lí. Như vậy, khác với hợp nhất pháp nhân,
Sacombank vẫn tồn tại trên hệ thống ngân hàng, hoạt động theo điều lệ và theo
phát luật Việt Nam.
Xét về mặt quyền, bên sáp nhập sẽ tiếp nhận và kế thừa mọi tài sản và
hưởng mọi quyền và lợi ích hợp pháp của bên bị sáp nhập có hiệu lực ngay
trước và vào ngày sáp nhập và tiếp nhận các khoản nợ, trách nhiệm và nghĩa vụ
hợp pháp của bên bị sáp nhập (kể cả nghĩa vụ theo các Hợp Đồng Lao Động của
bên bị sáp nhập) có hiệu lực ngay trước và vào ngày sáp nhập.
Sau sáp nhập, Sacombank thuộc Top 5 ngân hàng lớn nhất Việt Nam với
tổng tài sản đạt 297.184 tỷ đồng; vốn chủ sở hữu đạt gần 24.506 tỷ đồng, trong
đó vốn điều lệ là 18.853 tỷ đồng; mạng lưới hoạt động lên đến 563 điểm giao
dịch trên toàn quốc và 2 nước Lào, Campuchia; tổng số cán bộ nhân viên là
15.510 người.
10

Xét về nghĩa vụ, bên sáp nhập sẽ chịu nghĩa vụ về thuế, người lao động và
các nghĩa vụ dân sự khác liên quan. Cụ thể Sacombank sẽ chịu trách nhiệm tiếp
tục duy trì hoạt động của số lao động từ các chi nhánh của mhb, không được đột
ngột cắt giảm biên chế hoặc có những hành động khác gây ảnh hưởng cho người
lao động.
Sacombank chịu trách nhiệm với những vụ tranh tụng có dính líu đến mbh
đã được kê khai trong hợp đồng nếu có.
Đồng thời, Sacombank gánh khoản nợ còn tồn dư của mhb và phải hoàn
thành nghĩa vụ tài sản với các bên liên quan.
Mặt khác, Sacombank sẽ gánh thêm thuế doanh nghiệp do mở rộng kinh
doanh
4. Thủ tục sáp nhập pháp nhân là tổ chức tín dụng
Căn cứ vào điều 10 thông tư 04 ta có trình tự, thủ tục sáp nhập pháp nhân
như sau:
Tổ chức tín dụng tham gia sáp nhập phối hợp xây dựng Đề án sáp nhập,
Hợp đồng sáp nhập và Điều lệ tổ chức tín dụng nhận sáp nhập (trường hợp sau
khi sáp nhập, Điều lệ của tổ chức tín dụng nhận sáp nhập cần phải sửa đổi, bổ
sung). Nội dung Điều lệ tổ chức tín dụng nhận sáp nhập sau khi sáp nhập, Đề
án sáp nhập, và Hợp đồng sáp nhập phải được cơ quan có thẩm quyền quyết
định của tổ chức tín dụng tham gia sáp nhập thông qua. Đề án sáp nhập phải
được Chủ tịch Hội đồng quản trị của tổ chức tín dụng tham gia sáp nhập cùng
ký tên, đóng dấu và chịu trách nhiệm đối với nội dung Đề án sáp nhập.
Theo hợp đồng sáp nhập, Sacombank và Southern Bank đã tiến hành bước
thủ tục này như sau:
Hai ngân hàng cùng phối hợp chuẩn bị đề án sáp nhập đồng thời bên sáp
nhập (cùng với các tư vấn của mình) thực hiện việc thẩm định đối với bên bị sáp
nhập, các công ty con và công ty liên kết của bên bị sáp nhập. Việc thẩm định
được thực hiện cho đến ngày trước ngày sáp nhập và dựa trên các thông tin do
bên sáp nhập cung cấp theo yêu cầu của bên bị sáp nhập (ngoại trừ Đề Án Sáp
Nhập).

11


Sau đó, hội đồng đại cổ đông của Sacombank và Southern Bank thông qua
Nghị quyết giao dịch sáp nhập, các điều khoản và điều kiện của hợp đồng này,
đề án sáp nhập, Điều lệ sau sáp nhập, phương án phát hành cổ phiếu với mục
đích hoán đổi cổ phiếu của Southern Bank theo Đề án sáp nhập và các nội dung
khác. Theo đó hơn 90% tổng số cổ đông thông qua các giấy tờ trên. Đồng thời,
ủy quyền cho hội đồng quản trị của các bên tiếp tục sửa đổi, bổ sung các văn
kiện này theo yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước; thực hiện các thủ tục, ký
các văn bản liên quan và xử lý các vấn đề phát sinh đến Giao Dịch Sáp Nhập.
Sau đó, đại diện theo Pháp luật của mỗi Bên (hoặc Người được ủy quyền) ký kết
Hợp Đồng Sáp Nhập sau khi có phê duyệt của ĐHĐCĐ của các Bên
Tổ chức tín dụng tham gia sáp nhập có văn bản thông báo cho cơ quan
quản lý cạnh tranh.
Sacombank nhân danh cả hai ngân hàng gửi thông báo về việc giao dịch
sáp nhập không thuộc trường hợp tập trung kinh tế bị cấm theo quy định của
Luật Cạnh Tranh cho Cục Quản lý Cạnh Tranh.Văn bản giải trình và cam kết
chịu trách nhiệm về tính trung thực của báo cáo về việc hai Bên tham gia sáp
nhập không vi phạm quy định của Luật Cạnh tranh về tập trung kinh tế.
3. Chấp thuận nguyên tắc sáp nhập:
Đây là bước các pháp nhân chuẩn bị hồ sơ để ngân hàng nhà nước hoặc các
ban thanh tra, giám sát ngân hàng xem xét, quyết định. Trong vòng 15 ngày, sau
khi nhân được đầy đủ ý kiến của các bên liên quan, cơ quan thanh tra, giám sát
ngân hàng thẩm định hồ sơ, đề suất ý kiến, trình Thống đốc xem xét chấp thuận
nguyên tắc hoặc từ chối chấp thuận nguyên tắc việc sáp nhập tổ chức tín dụng.
Trên thực tế, ngay sau ngày kí hợp đồng, hai ngân hàng phối hợp chuẩn bị
hồ sơ theo quy định tại Điều 11.1 của Thông Tư 04 và bất kỳ tài liệu hoặc văn
bản nào khác theo yêu cầu của ngân hàng nhà nước liên quan đến việc xin chấp
thuận nguyên tắc. Sacombank nộp hồ sơ đó cho ngân hàng nhà nước ngay khi

hoàn tất việc chuẩn bị hồ sơ theo quy định tại Thông tư 04.
Nếu có yêu cầu về việc sửa đổi, bổ sung hồ sơ hoặc bất kỳ tài liệu nào từ
ngân hàng nhà nước, hai ngân hàng nhanh chóng phối hợp để tiến hành việc sửa
12


đổi, bổ sung hoặc cung cấp tài liệu theo yêu cầu đó. Nếu có yêu cầu giải trình về
hồ sơ, Sacombank sẽ tự mình hoặc yêu cầu Southern Bank hợp tác để giải trình
theo yêu cầu đó. Sau khi đủ các điều kiện theo quy định, ngân hàng nhà nước
ban hành chấp thuận nguyên tắc sáp nhập.
Chấp thuận sáp nhập:
Trong vòng 90 ngày kể từ ngày được chấp thuận nguyên tắc, các ngân hàng
phối hợp lập 02 bộ hồ sơ theo quy định tại Khoản 2 Điều 11 Thông tư 04 để
Sacombank gửi Ngân hàng Nhà xem xét chấp thuận.
Trong lúc đó, Cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng thẩm định hồ sơ, đề
xuất ý kiến, trình Thống đốc chấp thuận hoặc từ chối chấp thuận việc sáp nhập
tổ chức tín dụng. Trường hợp này, thống đốc ngân hàng đã chấp thuận việc sáp
nhập của hai ngân hàng.
Trong thời hạn 15 ngày làm việc kể từ ngày quyết định chấp thuận sáp
nhập có hiệu lực, tổ chức tín dụng bị sáp nhập phải hoàn tất các thủ tục rút
Giấy phép thành lập và hoạt động, đăng bố cáo theo quy định của pháp luật có
liên quan; tổ chức tín dụng nhận sáp nhập phải hoàn tất các thủ tục về đăng ký
kinh doanh và đăng bố cáo sáp nhập theo quy định tại Điều 8 Thông tư này.
Southern Bank thực hiện các thủ tục cần thiết, lập tờ trình trình ngân hàng
nhà nước đề nghị thu hồi Giấy phép thành lập và hoạt động của Southern Bank.
Sacombank sẽ nộp hồ sơ đăng ký việc phát hành cổ phần nhằm thực hiện
việc hoán đổi theo giao dịch sáp nhập với Ủy Ban Chung Khoán nhà nước trong
thời hạn 5 ngày kể từ ngày ban hành chấp thuận nguyên tắc. Ủy Ban Chúng
Khoán Nhà Nước cấp giấy chứng nhận đăng ký phát hành cổ phần nhằm thực
hiện việc hoán đổi theo giao dịch sáp nhập cho Sacombank.

Sacombank chốt danh sách cổ đông để phát hành cổ phần theo quy định.
Southern Bank sẽ chốt danh sách cổ đông hiện hữu trong thời hạn tối đa 5 ngày
kể từ ngày ban hành ban hành chấp thuận. Southern Bank tiến hành thu hồi cổ
phiếu hoặc bất kỳ tài liệu chứng minh quyền sở hữu cổ phần của các cổ đông
hiện hữu. Sau dó, Southern Bank sẽ phong tỏa việc chuyển nhượng cổ phần của
Southern Bank kể từ thời điểm chốt danh sách cổ đông hiện hữu đến thời điểm
13


hoán đổi. Bên bị sáp nhập nộp hồ sơ xin hủy đăng ký lưu ký cổ phần tại Trung
tâm lưu kí chứng khoán. Hai bên tiến hành các thủ tục để phân phối cổ phần của
bên bị sáp nhập nhằm hoán đổi phần. Các thủ tục phân phối cổ phần phải hoàn
tất trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày ban hành chấp thuận sáp nhập.
Ngoài ra, trong từng giai đoạn, các Bên phải tiến hành việc công bố thông
tin phù hợp với quy định của pháp luật và quy chế công bố thông tin có liên
quan của Ủy Ban Chứng Khoán và theo yêu cầu của các cơ quan nhà nước có
thẩm quyền.
Vào ngày 1/10/2015, hai pháp nhân hoàn tất sáp nhập, sau đó hoàn tất nốt
các thủ tục liên quan khác.
VI. ĐÁNH GIÁ ĐIỀU 95 BỘ LUẬT DÂN SỰ 2005
Như vậy, việc sáp nhập pháp nhân theo quy định điều 95 tạo điều kiện để
các pháp nhân cùng loại có nhu cầu sáp nhập lại với nhau nhằm tạo thành một
pháp nhân lớn mạnh hơn. Điều 95 cũng đã nêu ra những điều kiện chung cơ bản
để làm căn cứ để sáp nhập pháp nhân như đã phân tích ở trên. Ngôn ngữ bình dị,
dễ hiểu, tạo điều kiện cho người học và người tìm hiểu pháp luật hiểu sâu hơn về
vấn đền
Tuy nhiên, nếu chỉ căn cứ vào điều luật này thì không đủ cơ sở pháp lí để
sáp nhập pháp nhân. Ngoài điền 95, còn phải căn cứ vào các thông tư, nghị định
cũng như các luật khác như Luật Cạnh tranh, Luật Doanh nghiệp… Như vậy,
trong lúc tìm hiểu về vấn đề này, người học cần đọc nhiều thêm các văn bản

pháp luật khác có liên quan.
C. KẾT LUẬN
Trong thực tế, sáp nhập pháp nhân xảy ra ngày càng phổ biến do nhu cầu
tái cấu trúc nền kinh tế, tạo ra những tập đoàn vững mạnh từ những công ti nhỏ.
Những quy định của Luật dân sự về pháp nhân nói chung và sáp nhập pháp nhân
tạo cơ sở pháp lí vững chắc cho các vấn đề liên quan đến pháp nhân trong lĩnh
vực dân sự. Qua những phân tích về việc sáp nhập của Sacombank và Southern
Bank, ta có thể thấy được những khía cạnh pháp lí cơ bản của sáp nhập pháp
nhân, từ đó, có thể áp dụng cho các trường hợp sáp nhập khác.
14


D. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1) Văn bản hợp nhất số 07/VBHN-NHNN - Nghị định ban hành Danh mục mức
vốn pháp định đối với các tổ chức tín dụng thành lập và hoạt động tại Việt Nam.
2) Thông tư 04/2010/TT-NHNN Quy định việc sáp nhập, hợp nhất, mua lại tổ
chức tín dụng
3) Giáo trình Luật dân sự Việt Nam tập 1, nxb Công An nhân dân,
4) Bộ Luật Dân sự nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2005), nxb Lao
Động
5) Bộ Luật Dân Sự nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2015), nxb Lao
Động
6) Bình luận khoa học Bộ luật Dân sự năm 2005, PGS.TS Hoàng Thế Liên (Chủ
biên), Viện Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp.
7) />8) />9) />%20thao%20Hop%20dong%20sap%20nhap%2024.06.2015.pdf
10)
/>11)
/>12)
/>13)
/>%E1%BB%91n-ph%C3%A1p-%C4%91%E1%BB%8Bnh-c%E1%BB%A7a-t

%E1%BB%95-ch%E1%BB%A9c-t%C3%ADn-d%E1%BB%A5ng.aspx

15