Dạy học theo chuẩn kiến thức kĩ năng môn lịch sử lớp 10 trịnh đình tùng

mi

i)7uHPGS.TS. TRjNH DINH T O N G (ChCi bien) -

TS. N G U Y I N THI THE BINH - ThS. BOI DLTC D U N G

DAY HOC THEO CHUAN KIEN THtfC, Kl NANG
•

MON

•

•

* .

10
Djnh hifdng day hoc theo chuan kien thuc, kTnang
* Thiei kebai hoc theo chuaoMeB thifc, kTnang
"

/

^^

..;..?aNHA XUAT BAN DAI HOC SU PHAM


"•^

MUC LUC
I rang

s

LOI GI6I THIEU

..1^..

5

Phan thur nhat. DjNH H I / 6 N G DAY HOC U C H SLT 10
THEO CHUAN KIEN THllfC, K I N A N G

7

Phan thuf hai. THIET K E BAI HOC TRONG S A C H GIAO KHOA U C H SLT 10
THEO CHUAN KIEN THLTC, KI NANG

9

Phan mot. Ljch s u t h e gfdi thdi nguyen thuy, co dai va trung dai

9

Chuffng I. Xa hoi nguyen thuy

9

Bai 1. Suxuat hien loai ngaoi va bay ngiidi nguyen thuy

9

Bai 2. Xa hoi nguyen thuy

15

Chwcfng II. Xa hoi codai

20

Bai 3. Cac quoc gia cd dai phuang Dong

20

Bai 4 . Cac quoc gia cd dai phaong l a y - Hi Lap va R 6 - m a

26

Chuong III. Trung Quoc thdi phong kien

32

Bai 5. Txung Quoc thai phong kien

32

Chuvng IV. An Do thai phong kien

40

Bai 6. Cac quoc gia An va van hoa truyen thong An Dp

40

Bai 7. S U phat trien lich SLT va nen vSn hoa da dang cua An Dp

44

Chiiang V. Dong Nam A thdi phong kien

50

Bai 8. SLT hinh thanh va phat trien cac viiong quoc chfnh 6 Dong Nam A

50

Bai 9. Vu'cing quoc Cam-pu-chia va Vtfdng quoc Lao

55

Chuang

VI. Tay Au thai trung dai

60

Bai 10. Thdi ki hinh thanh va phat trien cua che dp phong kien d l a y Au
(tCf the ki V den the ki XIV)
Bai 1 1 . l a y Au thdi hau ki trung dai

Bai 12. On tap lich sCf the gidi thdi nguyen thuy, cd dai va trung dai

60

H
72

Phan hai. Ljch s u Viet Nam tit nguon goc den giura the ki XIX

75

Chuong I. Viet Nam tCrthdi nguyen thuy den thekiX

75

Bai 13. Viet Nam thdi nguyen thuy

75

Bai 14. Cac quoc gia cd dai tren dat nUdc Viet Nam

79

Bai 15. Thdi Bac thuoc va cac cupc dau tranh gianh dpc lap dan tpc
(tCf the ki II TCN den dau the ki X)
Bai 16. Thdi Bac thuoc va cac cupc dau tranh gianh dpc lap dan tpc (tiep theo)

83

87

3


Chuungll. Viet Nam tLfthekiXden

thekiXV.

91

96

Bai 18. Cong cuoc xay dung va phat then kinh te trong cac the ki X - XV

91

Bai 17. Qua trinh hinh thanh va phat then cua nha nifdc phong kien
(tu-the ki X den the ki XV)

104

Bai 20. Xay dung va phat trien van hoa dan toe trong cac the ki X - XV

100

Bai 19. NhuTng cupc khang chien chong ngoai xam trong cac the ki X - XV
Chu&ng III. Viet Nam tCfthekiXVI den the kiXVIII

111
118

Bai 22. Tinh hinh kinh te trong cac the ki XVI - XVIII

Ill

Bai 21. Nhung bien ddi cua nha niidc phong kien trong cac the ki XVI - XVIII
Bai 23. Phong trao Tay Sdn va su" nghiep thong nhat dat nUdc bao ve To quoc cuoi the ki XVI11

124

Bai 24. Tinh hinh van hoa trong cac the ki XVI - XVIII
Chuang IV. Viet Nam anifa dau the ki XIX

130
138

Bai 25. Tinh hinh chinh tri, kinh te, van hoa dudi trieu Nguyen (nCra dau the ki XIX)... 138

160

Bai 28. Truyen thong yeu nU6c cua dan toe Viet Nam thdi phong kien

153

Bai 27. Qua trinh dung nu6c va giU nU6c

147

Bai 26. Tinh hinh xa hoi b nCra dau the ki XIX va cuoc dau tranh cCia nhan dan

Phan ba. Ljch suirthe gidi can dai

167

Chi/Ong I. Cac cuoc each mang tifsan
(tifgiOta the kiXVI den cuoi the kiXVIII)

167

178

Bai 3 1 . Cach mang t u s a n Phap cuoi the ki XVIII

173

Bai 30. Chien tranh gianh doc lap cua cac thuoc dia Anh 6 Bac MT

167

Bai 29. Cach mang Ha Lan va Cach mang t u s a n Anh

Chuang II. Cac nud/c Au - MT(tLfdau the ki XIX den dau thekiXX)

186

203

Bai 35. Cac nude de quoc Anh, Phap, OUc, IVIT va sU banh trudng thuoc dia

198

Bai 34. Chu nghla tU ban chuyen sang giai doan de quoc chu nghla

191

Bai 33. Hoan thanh each mang tUsan d chau Au va MTgiUa the ki XIX

186

Bai 32. Cach mang cong nghiep d chau Au

Bai 35. Cac nu6c de quoc Anh, Phap, DUc, M7 va sU banh trUdng thuoc dia (tiep) ..209
Chuang III. Phong trao cong nhan (tCfdau the ki XIX den dau thekiXX)

214

229

Bai 39. Quoc te thU hai

224

Bai 38. Quoc te thu" nhat va Cong xa Pa-ri 1871

219

Bai 37. Mac - Ang-ghen. Su ra ddi eua chu nghla xa hoi khoa hoc

214

Bai 36. Su hinh thanh va phat trien cua phong trao cong nhan

Bai 40. Le-nin va phong trao cong nhan Nga dau the ki XX
:

-J-1

..ou

233

• •

.dr

S I ' t j w b ::0L;

168

4


LOI Gldl THIEU
•

N g a y 05/05/2006, B p tmcmg B o G i a o due va D a o tao da k i Q u y e t d i n h so
16/2006/QD-BGD&DT

ve viec ban h a n h C h u o n g t r i n h G i a o due pho t h o n g .

Co the n o i : D i e m m o i ciia C h u o n g t r i n h G i a o due pho thong Ian nay l a dua
Chuan k i e n t h i i c , k i nang vao t h a n h phSn cua C h u o n g t r i n h G i a o due pho t h o n g ,
d a m bao viec c h i dao day hoc, k i e m tra, d a n h gia theo Chuan k i e n thiic, k i nang
tao nen sir t h o n g nhat t r o n g ca nude. C h u a n k i e n t h i i c , k i nang dugc the h i e n , c u
the hoa a cac c h i i de ciia c h u o n g t r i n h m o n hoc, theo t i m g lorp hoc; dong then
cung dupe the h i 6 n a phAn c u o i cua c h u o n g t r i n h m 6 i cap hpc.
T r o n g cac k i t h i tot nghiep T r u n g hpc pho t h o n g , tuyen sinh D a i hpc - Cao
dang, O l y m p i c quoc gia va quoc te n h i i n g n a m gan day, n h i e u t h u khoa la hpc
sinh thupc n h i i n g v d n g cue k i k h o k h a n v6 d i e u k i e n k i n h te xa h p i , chua bao g i 6
biet den Id luyeii

thi; dac biet c6 e m l a hpc sinh dan tpc doat h u y chuong vang

O l y m p i c Toan quoc te. D a y l a dau h i e u t i c h cue: Cac e m hpc sinh c h i can dupe
nha trucfng, cac thay c6 g i a o to chiic day hpc de nSm v u n g k i e n thiic, kT nang co
ban, biet t u d u y sang tao tren n6n k i e n t h i i c , k i nang c o ban l a c6 tha dat ke't qua
cao t r o n g cac k i t h i .
N h i n c h u n g , a cac truomg pho t h o n g h i e n nay, bu6c dau da van d u n g dupe
Chuan k i e n t h i i c , kT nang t r o n g giang day, hpc tap, k i e m tra, d a n h gia; song v i n
chua dap l i n g dupe yeu c&n ciia d o i m d i giao due pho t h o n g , can phai dupe tiep
tuc quan tarn, ehii t r p n g h o n niia.
Nhani

gop phdn

khdc phuc

hgn die

chiic bien sogn, xua't ban bp sdch

B p sach Day hpc theo Chuan

nay, Nha

xua't ban Dai

hoc Su pham

to

D a y hoc theo C h u a n k i e n thiirc, k l nang.
kien thifc, ki nang g i i i p g i a o vien hieu ro hon,

cu the, c h i tiet, t u o n g m i n h cac y e u cau c o ban, t o i t h i e u v6 k i e n thiic, kT nang ciia
Chuan k i e n t h i i c , kT nang d6 co th6 day hpc k h o n g qua le thupc vao sach giao
khoa, CO the phat h u y nang l u c sang tao, co th6 l i e n he v 6 i thue ti6n l a m cho bai
day sinh d p n g m a k h o n g l o " c h a y g i a o an, b o sot n p i d u n g , day lac de",... dac
biet la gop phan khac phuc t i n h trang qua t a i , b u 6 n te t r o n g giang day, hpc tap.

5


Cdu true cua cuon sdch nay gom hai phan chinh:
Phan t h u nhat. Dinh hirong day hoc Lich sit 10 theo Chuan kien thiic, k l nang.
Phan thiir hai. Thiet ke bai hoc trong SGK Lich su 10 theo Chuan kien thiic,
k l nang.
Bo sach Day hoc theo Chudn kien thitc, ki ndng noi chung c6 su tham gia
bien soan, gop y cua nhidu nha khoa hoc, nha su pham, cac can bo nghien ciiu va
chi dao chuyen mon, cac giao vien day gioi b dia phuong. H i vong Day hoc theo
Chudn kien thdc, ki ndng se la bo sach tham khao huu ich doi vdi can bo quan l i

giao due, giao vien trong ca nitoc, h6 trg thitc hien yeu cau doi moi phuong phap
day hoc, doi moi kiem tra, danh gia trong giao due pho thong.

Nguyen H a i Chau
Pho V u trirang Vu Giao due Trung hoc

a
.J

6


Phan thiif nhat
D!NH HirOfNG DAY HOC LjCH SUTIO
^
.

THEO CHUAN KIEN THlJC, KI NANG
"

tiOfU

•K;;;- U ; ' i ; i J

-

;

T h a n g 11/2009, B o G i a o due va D a o tao da ban hanh b o tai l i e u "Hirdfng
d^n thuc hien c h u a n kien thiirc, k l n a n g m o n L i c h s u t r u n g hoc phd

thong".

Theo do, chuan k i e n thiic k i nang m o n L i c h su la n h u n g yeu cau c o ban, t o i t h i e u
ve k i e n thiic va k l nang m a hoc sinh c6 the' va can phai dat dugc sau m 6 i b a i , m 6 i
chuong, m 6 i Icrp hoc. N o gop phan d i n h h u d n g g i i i p giao vien xac d i n h m i i c d o
kien thiic t r o n g day hoc, khSc phuc t i n h trang day hoc qua t a i , tao dieu k i e n d o i
m o i phuong phap day hoc, k i e m tra danh gia va t h i theo chuan k i e n thiic, k l nang
cua bo m o n . T u y n h i e n , tir thuc tidn t r i e n k h a i day hoc theo chuan k i e n thiic, k i
nang m o n L i c h su a t r u o n g pho t h o n g , con n h i e u van d e dat ra can phai giai
quyet n h u : M o i quan he g i i i a chuan k i e n t h i i c , k i nang v a i sach giao khoa, sach
giao vien va cac n g u o n t a i l i e u t h a m k h a o khac n h u the nao? B a i giang a tren l a p
theo chuan k i e n thiic hay theo sach giao khoa? N h i i n g hoc sinh k h a g i o i neu hoc
theo chuan k i e n thiic c6 dat dugc d i e m cao khong?...
Thuc ra, "Huong d i n t h u c hien c h u a n k i e n thurc, k l n a n g " k h o n g phai la
m o t cong thiic g i a o d i 6 u m a giao vien c h i b a m sat vao do, coi d o la giai phap
mang ti'nh dot pha nang cao chat lu'ong day hoc bo m o n . N o v ^ n c h i la m o t tai
l i e u , la can c i i , ch6 dira quan t r o n g d^ giao v i e n xac d i n h va lira chon kien thiic
trong day hoc. Phai can c i i vao d o i t u o n g cu the ciia m 6 i v i i n g m i e n , m 6 i trucfng,
tham c h i m 6 i l a p m a lua c h o n k i e n thiic de to chiic day hoc. Nguofi giao vien v i n
la nhan to quyet d i n h t r o n g viec xac d j n h m u c titu day hoc, lua chon n o i d u n g
k i e n thiic va to chiic day hoc. Can t r a n h t i n h trang b a i giang cua giao vien a tren
lap triing k h d p v a i sach g i a o k h o a c u n g n h u giang n g u y e n si n h u tai lieu " H u o n g
d i n thuc hien c h u a n k i e n thiic, k l n a n g " . M o i quan he giua bai viet trong sach
giao khoa, chuan k i e n thiic, k l nang v o i b a i giang tren \dp c6 the bieu d\tn

bang

m o h i n h sau:

7
t


L

Bai giang a tren Icfp

Chuan kien thuc

3

Bai viet trong sach giao khoa
Theo do, bai giang tren Icrp c6 phan trong tarn la chuan kien thiic, k i nang.
Phan nay vira c6 trong sach giao khoa, vira c6 trong chuan kien thiic va ca trong bai
'

^

y

-

f

T

y

giang a tren Idrp. O so 1 la phan kien thiic khong c6 trong chuan kien thiic, khong

CO ca trong sach giao khoa nhimg lai c6 trong bai giang. Kien thiic a day nhSm lam
ro hon chuan kien thiic, lam cho bai giang sinh dong hon, hap d i n hofn. 6 so 3 la
kien thiic c6 trong sach giao khoa nhimg khong c6 trong chuan kien thiic va cung
khong CO trong bai giang. Kien thiic a phan nay hoac khong quan trong hoac dt
hoc, hoc sinh c6 the tu hoc. Ducfng nhien viec xac dinh kien thiic theo mo hinh tren
chi CO y nghia tuong doi. Nguori giao vien vSn phai can cii vao tiing doi tuong cu
the a timg lop hoc, trucmg hoc ma lira chon kien thiic cho phii hop trong day hoc.
Cuon sach Day hoc theo chuan kien thiJcc ki nang mon Lich sit lop 10 xuat
ban nham cu the hoa nhung quan niem neu tren qua timg bai, timg chuong, giiip
giao vien thuc hien t6't hon day hoc theo chuan kien thiic k l nang. Bien soan cuon
sach nay, cac tac gia can cii vao '"Hif&ng Jan thuc hien chuan kien thifc lich sir JO"
(Chuong trinh Chudn) va bo sung nhirng tu lieu, tai lieu, phuong tien day hoc, giai
thich cac khai niem thuat ngu va goi y phuong phap day hoc, each thiic to chiic day
hoc. Ca'u tnic ciia m6i bai bao gom muc tieu day hoc, mot so khai niem, thuat ngu,
phuong tien day hoc c h i yeu va ggi y tien trinh va phuong phap to chiic day hoc.
Viec day hoc noi chung, day hoc lich sit noi rieng la mot khoa hoc dong thoi
cung la mot ngh6 thuat. No doi hoi su sang tao rat I6n ciia ngudi thay. V i vay,
chiing toi coi tai lieu nay chi la nhimg dinh hudng, ggi y giiip giao vien c6 them
mot each tiep can de gop phan nang cao chat luong day hoc lich su hien nay.
Cuon sach c6 the con nhung han che, thieu sot. Cac tac gia rat mong nhan
dugc su gop y ciia cac thay c6 va cac ban dong nghiep.

8


Phanthuhai

|

THIET KE BAI HOC TRONG SACH GIAO KHOA UCH SUf 10

THEO CHUAN KIEN THiJfC, Kl NANG
Phanmgl
UCH SUTTHE GIQTITHQTI NGUYEN THUY,
CO DAI VA TRUNG DAI
Chipcng I •

• ^-

XA HOI NGUYEN THUY
BAI 1. SU X U A T H I E N L O A I N G U O I V A B A Y HGU0\N T H U Y
I.

MUCTIEU

'

•

' -

Hoc xong bai nay, HS can:
1.

Kilnthu'c

Biet ro nhung moc Ion trong qua trinh phat trien cua xa hoi loai nguai,
thai nguyen thuy cua loai nguai nham cai thien dai song va cai bien ban than
con nguai.
2.

KT n a n g

- Ren luyen ki nang su dung SGK; ki nang phan tich, danh gia va tong hop
ye dac dilm ti^n hoa cua loai nguai trong qua trinh hoan thien minh; dong thai
thay dugc su sang tao va phat trien khong ngung cua xa hoi loai nguai.
- Ren luyen cac phuong phap tu hoc, tu nghien cuu, khai thac kenh hinh...
3.

T h a i d o , tu- t i r a n g

Giao due long yeu lao dong vi lao dong khong nhiing nang cao dai song ciia
con nguai ma con hoan thien ban than con nguai.
NGCr LiCH SU CO BAN
- Yuan c6: Mot loai vuan song khoang 6 trieu nam truac day da c6 the dung
va di bang hai chi sau, con hai chi truac dugc giai phong de cam, nam, hai hoa
II.

MOT s 6 KHAI NIEM, T H U A T


qua va tim kiem thuc an. Xuang hoa thach cua chung dugc tim thay a Dong Phi,
Tay A va ca a Viet Nam.
- Nguai toi co (Nguai vuan): Hinh thuc tien trien nhay vot tu vuon thanh
nguofi. Xuat hien each day khoang 4 trieu nam den 50 - 40 van nam. Tuy chua
loai bo het nhung dau tich vugn tren ca the minh, song Nguai toi co da la nguai,
di dung bang hai chan, doi tay dugc tu do de su dung cong cu, kiem thuc an. ThI
tich hop so da kha Ion (khoang 900cm^), da hinh thanh trung tam phat tieng noi
trong nao. Nguai toi co da biet che tao cong cu, di tich tim thay a Giava
(In-do-ne-xi-a), Bac Kinh (Trung Quoc) va Lang San (Viet Nam).
- Nguai tinh khon (Nguai hien dai): Ten khoa hoc la Homosapiens, xuat hien

tren Trai Dat each day khoang 4 van nam. Nguai tinh khon da loai bo het dau
tich vugn, co cau tao ca the hoan toan giong nhu nguai ngay nay: hai ban nho,
kheo leo, cac ngon tay, nhat la ngon tay cai linh boat, tran cao, xuang ham nho
va khong nho ra truac. Nao dac biet phat trien (khoang 1300-1500 cm"Y Di c6t
Nguai tinh khon dugc tim thay a khap cac chau luc.
- Bay nguai nguyen thuy: La to chuc xa hoi dau tien cua loai nguai gdm
khoang 5 - 7 gia dinh song quay quan theo quan he ruot thit vai nhau. Ho cung
nhau lao dgng, tim kiem thiic an (hai lugm, san bat) va dau tranh chong thii du
de bao ve. Trong bay nguai nguyen thuy co quan he hgp qu^n xa hoi, moi hay
deu CO nguai dung dau. Co su phan cong cong viec giua nam va nil, moi nguai
deu CO nghia vu san bat, tim kiem thuc an, bao ve Ian nhau va trong nom con cai.
Bay nguai nguyen thuy la giai doan dau cua thai ki cong xa nguyen thuy chdm
dut each day 5 van nam, khi Nguod hien dai ra dai, xa hoi thi tgc xuat hien.
- Ccich mgng thai dd mai: Nhirng bien doi to Ian ve ki thuat che tac cong cu
va dai song kinh te cua con nguai thai do da mai, nhu sir xuSt hien cong cu da
mai, nghe det, lam do gom, trong trot va chan nuoi nguyen thuy.
III. PHUaNG TIEN D A Y H O C C H U Y £ U
- Ban do the giai.
- May vi tinh ket noi may chieu.
IV.

Gai Y T l t N

TRINH VA P H U Q N G PHAP

T6

CHIJC DAY HOC

1. 6n djnh lap hoc

2. Chuin bj cho HS nghien

CLFU

k i l n thirc mai

GV neu tinh huong qua cau hoi tao khong khi hoc tap: Chuang trinh lich su
chung ta da hoc a THCS dugc phan chia thanh mky thai ki? Kg ten cac thai ki
do? Hinh thai che do xa hoi gan lien vai moi thai ki? Xa noi loai nguai va loai
10


nguai xuat hien nhu the nao? De hieu dieu do, chung ta cung t i m h i l u bai hocl
homnay.
^.^
3.

T6 chipc cho HS nghien

CLPU

j

k i l n thipc m m

Mot so ggi y:
- Bai nay, SGK chia thanh 3 muc kien thuc tuang ung vai 3 vdn de t u khi
loai nguai xuat hien cho den cuoc each mang da mai. Ca 3 muc deu c6 quan he
tuang ho, gan ket vai nhau.
- GV CO the xay dung bai giang dien t u de len lap.

Chuan kien thirc
(Kien thuc can

dat)

1. Su* xuat hien loai ngiroi va
dtri song bay ngiroi nguyen
thuy

Hoat dong day - hoc cua thay, tro
Hoat dong 1: (Lam viec ca nhan). Tim hieu
ngudn gdc loai nguai va qua trinh chuyen bien
tu Yuan c6 thanh Nguai toi c6, Ngirai tinh khon
- G V : Ke truyen Con Rong chdu Tien ve nguon
goc cua dan toe Viet Nam hoac truyen Adam
va E-va.
- G V hoi: Cau chuyen ke tren noi len dieu gi?
- HS: Suy nghT, doc SGK tra lai cau hoi: Cau
chuyen truyen thuyet da phan anh tu xa xua
con nguai muon l i giai ve nguon goc cua minh,
song chua du ca sa khoa hoc nen da gui gam
dieu do vao luc lugng than thanh.
- G V hoi: Loai nguai c6 nguon goc t u dau?
Xuat hien each day bao nhieu nam? Do dau
vugn bien thanh nguai?

/liii

•'~ o a i i

Uj4i> iiii-U.

- HS: Doc SGK, suy nghT tra l a i .
- G V : Nhan xet, neu dan chung viec tim thay di
cot nguai toi c6 tai Dong Phi, hi-do-ne-xi-a, Bac
K i n h , Viet Nam (mieu ta hinh dang va cau tao)
va ket luan.

- Loai nguai do mot loai vugn
CO (song each day 6 trieu nam)
tien hoa thanh;
..

+ Loai nguai do loai V u g n c6 tien hoa thanh;
xuat hien each day 4 trieu nam.
+ Qua qua trinh lao dong va che tao cong cu
lao dong vugn c6 da chuyen bien thanh Nguai
toi C O .

11


- Nguoi toi c6: Xuat hien each - GV neu sy xuat hien va cau tao cua Nguai
ngay nay 4 trieu nam, la lop toi CO.
nguai trung gian giua vugn va Hoat dong 2: (Lam viec theo nhom). Tim hieu
nguoi, CO hinh dang va cau tao dai song vat chat, tinh than va to chuc xd hoi
tien hoa hon vugn nhung chua trong giai dogn ddu cua xd hoi nguyen thuy
bang Nguai hien dai.
- GV: Giao nhiem vu cu the cho tung nhom:
+ Nhom 1: Tim hieu dai song vat chat va quan

he xa hoi cua Nguai toi c6.
+ Nhom 2: Tim hieu to chuc xa hoi cua Nguai
toi CO.
Nhom 1: Dai song vat chat da c6 nhieu thay doi
+ Biet che tao cong cu lao dong: Ho lay manh
da hay cuoi Ion dem ghe va tao nen mot mat
cho sac va vira tay cam -> riu da (do da cu so ki).
+ Biet lam ra lira (phat minh Ion dieu quan
trong cai thien can ban cuoc song tu an song
an chin.
+ Cung nhau lao dong tim kiSm thuc an. Chu
yeu la hai lugm va san bat thii.
Nhom 2: Quan he hop quan xa hoi, c6 nguoi
dung dau, c6 phan cong lao dong giua nam va
nil, cung cham soc con cai, song quay quan
theo quan he nipt thit gom 5 - 7 gia dinh. Song
trong hang dong hoac mai da, leu dung bang
canh cay... Hop quan dau tien bay nguai
nguyen thuy.
- GV: Nhan xet, dung anh va bieu do de giai thich:
- Ve hinh dang: Tuy con dau tich vugn tren
nguai nhung Nguai toi c6 la nguai vi da biet
che tac va su dung cong cu (mac dii chiec riu
da con tho kech dan gian).
- Dai song vat chat cua nguofi - Hon da ghe deo sa qua.
nguyen thuy:
+ Che tao cong cu da (do da - Hai lugm, san bat thu.
12

cu).

- Sir dung lua

+ Biet lay lua.

- Bay nguai

+ San bat - hai luom
Dbi song bap benh, phu
thuoc vao thien nhien
- Bay nguai nguyen thuy: la to
chuc xa hoi dau tien cua loai
nguai, gom 5 - 7 gia dinh,
song trong hang dong, c6
nguai dung dau, c6 phan cong
lao dong giiia nam va nu, quan
he cong dong, binh dang, cung
lam, cung huang..
2. NgirM tinh khon va
sang tao

6c

•

fVi:

soil"

Heat dong 3: (Lam viec theo nhom). 77m hieu
nhifng diem khdi qudt ve Nguai tinh khon va 6c
sang tao.
- G V : Giao nhiem vu cho cac nhom:.
+ Nhom 1: Thai dai N g u a i tinh khon bat dau
xu4t hien vao thai gian nao? Su hoan thien ve
hinh dang va cau tao ca the dugc bieu hien nhu
the nao?
+ Nhom 2: Su sang tao cua N g u a i tinh khon
dugc the hien nhu the nao?
- H S : Cac nhom thuc hien nhiem v u :
Nhom 1: Cu6i thai d6 da cu, khoang 4 van

- Nguoi tinh khon (hay con goi
la Nguai hien dai) xuat hien
khoang 4 van nam truaq
day. Hinh dang va cau tao ca
the hoan thien nhu nguai
ngay nay.

nam truac day Nguofi tinh khon xuat hien.
N g u a i tinh khon c6 cau tao ca the nhu nguai
ngay nay.
Nhom 2: Su sang tao cua N g u a i tinh khon
dugc the hien trong k i thuat che tao cong cu da:
N g u a i ta biet den k i thuat mai, khoan da.
- Cong cu da dang: lao, cung ten, luai danh ca.
Biet lam gom.
- C u t n i nha cua tra nen pho bien.

13


- 6c sang tao la sir sang tao - GV: Nhan xet, ket luan:
cua con nguoi trong cai tien + Nguai tinh khon: xuat hien 4 van nam each
cong cu do da va to chuc cuoc day.
song.
+ Cong cu da mod: ghe - mai
nhEn - due lo tra can
gon
hon. Co nhieu loai mai xuat
hien (lao, cung ten) —> lao
dong hieu qua hon.

+ 6c sang tao: sir sang tao cua Nguai tinh khon
trong che tac cong cu lao dong va to chuc cuoc
song (dan chung cu the).

+ Biet lam nha (leu) de a.
3. Cuoc each mang thoi da

- 1 van nam truac day thai ki
da mai bat dau.

Hoat dong 4: (Ca lop va ea nhan): Tim hieu
nhitng tien bo cua dai song con nguai thai dd
mai
- GV hoi: Cong cu da mai c6 diem gi khac biet
so vai cong cu da cii?
- HS: tra lai:

- Khai niem each mang da mai.

Da mai la cong cu da duge ghe sac, mai nhan,
tra can diing tot han. Khong nhung vay nguai
ta con su dung cung ten thuan thuc.
- GV hoi: Sang thai dai da mai cuoc song vat
chat cua con nguai c6 bien doi nhu the nao?

+ Tu cho hai lugm, san ban, con nguai biet den
trong trot va chan nuoi.
- Cuoc song con nguoi da c6
+ Biet lam sach nhung tam da thu de che than
nhung thay doi Ian lao:
cho am va "cho c6 van hoa".
+ Trong trot (khoai, san, bau,
bi, Ilia...), chan nuoi (cho, ciru, + Biet lam do trang sue.
Ign, ga...).
+ Biet den am nhac.
+ Cu tni nha cua.
+ Trangsuc.
+ Lam sach tam da thii che than.

- GV ket luan: Con nguai khong ngimg
sang tao. Cuoc song bat dan su le thuoc vao
thien nhien.
^mm.:v>\-^ n

+ Lam nhac cu.
^ Cuoc song on dinh hon,

phat trien han, bat le thuoc vao
thien nhien.
14


V.

CUNG C6, DAN DO

'

1. Cungc6
- GV neu mot so cau hoi theo noi dung bai hoc va huong dan HS tir cung c6
kien thuc.
- GV he thong lai kien thiic bang so do sau:
Vuon c6
6trieunam

Nguoi toi c6
4trieunam

Nguai tinh khon

4 van nam

1 van nam

D 6 da cu
- Ghe deo qua loa
- San bat, hai lugm

2.

Bai tap v§ nha

: -7

5.500 nam

D6 da mm
-

K i m khi

Mai, khoan
San ban, hai lugm
Trong trot, chan nuoi
Cur tru nha cira

- On lai npi dung bai hoc dua theo cau hoi cung c6 k i l n thuc cu6i gia.
- Doc truac bai 2.

BAI 2. XA HQ! N G U Y E N T H U Y
I.

MUCTIEU
Hoc xong bai nay, HS can:

1. Kilnthipc
- Hieu dugc dac diem to chuc thi tgc, bg lac, m6i quan he trong to chuc xa

hoi dau tien cua loai nguai.
- Biet dugc thai gian quan trong cua qua trinh xuk hien k i m loai va he qua
xa hgi cua cong cu k i m loai.
; • iu:;;.u i

2.

KT nang

- Ren cho HS k i nang phan tich va danh gia: t6 chuc xa hgi thi tgc, bg lac;
qua trinh ra dofi cua k i m loai; nguyen nhan - he qua cua che do t u huu ra dai.
- Ren cho HS k i nang t u t i m hieu kien thuc lien quan d i n bai hgc.

15


3.

Thai do, tu* tipang
- Tran trong truac nhung buac tien cua con nguai trong buoi so khai.
- Th4y dugc thm quan trong cua sang tao trong t u duy, trong hanh dong thuc

tien dk chinh phuc t u nhien, nang cao chat lugng cuoc song con nguai.
II.

M O T S 6 K H A I N I £ M , T H U A T N G I J L I C H SO" C Q B A N

- Thi toe: La mot t6 chuc xa hoi cua loai nguai sau thai k i bay nguai nguyen
thuy. M o i thi toe gom nhieu gia dinh Ian v a i 2 - 3 the he c6 cung mot to tien,
cung sinh sdng va c6 kinh te chung. Trong thi toe, khong c6 su t u hiru va ehua

phan dinh ke giau, nguai ngheo.
- Bo Igc: La tap hop mot so thi toe, song canh nhau, c6 quan he ho hang va
cung CO mot nguon goc to tien xa xoi..
- Tu huu: Hinh thiic sa huu ma tat ca t u Ueu san xuat va san pham lao dong
thuoc ve ca nhan. Che do t u huu tai san dan tai su phan chia xa hoi thanh giai
cap doi khang.
- Mdu he: Che do xa hoi a giai doan dau cua thai k i cong xa thi toe, trong do
con cai sinh ra theo dong me, quyen lire trong gia dinh va trong xa hoi do nguai
phu nu nam g i i i va quyet dinh.
- Phu he: Che do xa hoi a giai doan sau cua thai k i cong xa thi toe, trong
do con cai trong gia dinh dugc tinh theo dong cha.
III.

PHUaNG

TIEN

DAY HOC CHU Y t U

- Ban do the giai.

..--.-.i^c
as

- M a y v i tinh ket noi may chieu.

C h u i n bj cho HS nghien

2.

On djnh lap hoc

1.

O g i Y T l t N TRlNH

IV.

VA

PHUaNG

PHAP TO

CHIJC DAY HOC
-vA.

CLPU

kien thine mo'i

a G V trinh bay neu van de: Bai mot cho chiing ta hieu qua trinh tien hoa va tu
hoan thien cua con nguai tir voc dang va cau tao ca the tai sir tien bo trong cuoc
song vat chat. V a trong sir phat trien ay ta thay sir hop quan cua bay nguai
nguyen thuy - mot to chuc xa hoi qua do. To chuc ay con mang tinh gian dan,
hoang so, con day dau an bay dan cung sir tu hoan thien cua con nguai. Bay dan
phat trien tao nen sir gan ket va dinh hinh cua mot to chuc xa hoi loai nguai khac
han vai to chuc bay, dan. De hieu to chuc thuc chat, dinh hinh dau tien cua loai
nguai do, ta t i m hieu bai horn nay.

16


3.

T6 chLFC c h o H S n g h i e n CIFU k i l n t h i p c mo-i

Mot so ggi y:

•

- GV CO the xay dung bai giang dien tu de len lop.
Chuan kien thirc
(Kien thuc can dat)

Hoat dong 1: (Ca lop va ca nhan). Tim hieu d&i
song giai doan ddu cua xd hoi nguyen thuy; gidi
thick duac khdi niem cong xd thi toc mdu he
GV: neu van de: Ciing vai su phat trien cua san
xuat, dan so trong bay nguoi nguyen thuy cQng
tang len. Ho hop thanh mot to chiic xa hoi chat
che hen, gan bo hon, c6 to chuc han. Hinh thuc
to chuc ay goi la thi toc.
GV hoi: Vay the nao la thi toc? Moi quan he
giua cac thanh vien trong thi toc nhu the nao?

1. Thi toe va bo lac
0. Thi toe

- Thi toc la nhom hen 10 gia

dinh gom 2 - 3 the he, c6
chung dong man.
- Gia dinh m l u he: Nguoi phu
nu giu vai tro quan trong.
- Quan he trong thi too: cong
bang, binh dang, cung lam
cung huong. Lop tre ton kinh
cha me, ong ba va cha me deu
yeu thuong va cham soc tat ca
con chau cua thi too. .^.^
r:,

./j:ti

Hoat dong day - hoc cua thay, tro

-fix.-

- HS suy nghT, doc SGK tra lai:
+ Thi toc la nhom nguoi c6 khoang hen 10
gia dinh, gom 2 - 3 the he gia tre c6 chung
dong mau.
+ Trong thi toc, moi thanh vien deu hop sue,
chung lung dau cat, phoi hop an y vai nhau de
tim kiem thuc an. Roi dugc huong thu bang
nhau, cong bang. Trong thi toc, con chau ton
kinh ong ba cha me va ngugc lai, ong ba cha
me deu yeu thuong, cham lo, bao dam nuoi day
tat ca con chau cua thi toc.
- GV phan tich bo sung de nhan manh khai

niem hop tac lao dong —> huong thu bang nhau
- cong dong. Cong viec lao dong hang dau va
thuong xuyen cua thi toc la kiem thuc an de
nuoi song thi toc. Yeu cau cua cong viec va
trinh do thai do buoc phai hop tac nhieu nguoi,
tham chi cua ca thi toc. Nguon thuc an kiem
dugc khong thuong xuyen, khong nhieu do do
cong bang la nguyen tac chu dao trong cuoc
s6ng cua con nguoi thai nguyen thuy.

THI/ VIEN TJK'HBINH THUAN
17


b. Bo lac

- Bo lac la tap hop mot so thi
toe song canh nhau va c6 cung
mot nguon goc to tien.

- Quan he gua cac thi toe trong
bo lac la gan bo, giiip da nhau.

2. Budi dau ciia thoi dai
kim khi
a. Qua trinh tint va sir dung
kim loqi

+ Khoang 5.500 nam truac day
- dong do, a Ai Cap, Tay A.

+ Khoang 4.000 nam truac day
- dong thau, a nhieu nai (c6
Viet Nam).
+ Khoang 3.000 nam truae day
- sat, a Nam Au, Tay A.
b. He qua
- Nang suat lao dong tang
- Khai thae them dat dai trong
trot
- Them nhieu nganh nghe mai.

Hoat dong 2: (Ca nhan). Tim hieu khdi niem
bo Igc va quan he trong bo Igc.
- GV hoi: Bo lac la gi? Su khae nhau giira thi
toe va bo lac? Quan he giua cac thi toe trong
bo lac?
- HS suy nghi tra lai:
+ Bo lac la tap hop mot so thi toe, song canh
nhau, CO ho hang vai nhau va c6 chung mot
nguon goc to tien.
Diem giong: Cung c6 chung mot dong mau.
Diem khae: To ehue Ion hon (gom nhieu thi toe).
+ Moi quan he trong bo lac la sir gan bo, giiip
da nhau, chu khong c6 quan he hop sue lao
dong kiem an.
Hoat dong 3: (Hoat dong nhom). Tim hieu su
xudt hien cong cu bang kim logi, hieu dicac he
qua cua viec su dung cong cu bang kim logi
- GV chia lap thanh hai nhom va giao nhiem
vu cho moi nhom.

+ Nhom 1: Xae dinh moe thai gian con nguai
tim thay kim loai? V i sao lai each xa nhau
nhu the?
+ Nhom 2: Sir xuat hien cong cu bang kim loai
CO y nghla nhu the nao doi vai san xuat? ,
- HS lam viec theo nhom va thuc hien yeu cau
cua GV.
- GV nhan xet va khai quat:
+ Qua trinh con nguai tim va su dung kim loai
khoang 5500 nam truac day, nguai Tay A va
A i Cap sir dung dong som nhat (dong do).
+ Khoang 4000 nam truac day, cu dan a nhieu
nai da biet diing dong thau.
+ Khoang 3000 nam truac day, cu dan Tay A
va Nam chau Au da biet due va dung do sat.
+ Sir phat minh ra cong cu kim khi da c6 y
nghla Ion lao trong cuoc song lao dong: Nang
suat lao dong vugt xa thai dai do da, khai thae
•JHI


r
- Gia dinh phu he thay gia dinh
mau he (nguofi dan ong c6 vai
tro quan trong).

nhung vung dat dai m o i . Tir cho song bap
benh, con nguoi tien toi miic du song va con
lam ra mot lugng san pham thua thuong xuyen.
Hoat dong 4: (Ca lop va ca nhan). Tun hieu

qua trinh tan ra cua xa hoi thi toe duac bat ddu
tic khi xuat hien cong cu bang kim logi.
GV phan tich: Cong cu lao dong bang k i m loai
da tao ra mot lugng san pham thua cho con
nguoi. Chinh lugng san pham thua dugc cac
thanh vien c6 chuc phan nhan (nguofi chi buy
dan binh, nguai chuyen trach le nghi, hoac dieu
hanh cac cong viec chung cua thi toe, bg lac)
quan l i va dem ra diing chung, sau Igi dung
chuc phan chiem mot phan san pham thua k h i
chi cho cac cong viec chung.
G V : Viec chiem san pham thira cua mot so
nguofi C O chuc phan da tac dong den xa hgi
nguyen thuy nhu the nao?
+ Trong xa hgi c6 nguoi nhieu, nguoi it cua cai.
T u hiju xuat hien, xa hgi nguyen thuy bat dau bi
pha va.

- Xa hoi phan chia giai cap

+ Xudt hien sir phan biet giau ngheo, giai cap
ra dai.

3. Su" xuat hien tir hihi v a x a
hoi CO giai cap

- Cong cu k i m loai ra doi —>
Nang suit lao dong tang
cua cai du thira. N g u a i Igi
dung churc quyen chiem cua

chung -> lam cua rieng t u huu
xuat hien.

Cong xa thi tgc tan ra.
V.

CONG CO, DAN

DO

1. Cung c6
G V neu mot so cau hoi va huoTig dan H S tir cung c6 kien thuc theo noi dung
ciia bai hgc:

2. Baitapvdnha
- On lai noi dung bai hgc dira theo cau hoi trong

i r
SGK.

- Dgc truac va t i m hieu ngi dung cac kenh hinh ciia bai 3.

,•••''">-

" '

"

19

I.

C h i F c n g II

XA HOI CO DAI
BAI 3. CAC QUOC GIA CO DAI PHL/QNG DONG
MUC TIEU
Hoc xong bai nay, HS can:
1.

Kien t h i F C

- Biet dugc nhung dac diem ve dieu kien t u nhien cua cac qu6c gia c6 dai
phuomg Dong va su phat trien ban dau cua cac nganh kinh tg; t u do t h i y dugc
anh huong ciia dieu kien t u nhien va nen tang kinh te den qua trinh hinh thanh
nha nuac, ca cau xa hoi, the che chinh tri... a khu vuc nay.
- Hieu nhung dac diem cua qua trinh hinh thanh xa hoi c6 giai cap va nha
nuac, ca cau xa hoi cua xa hoi c6 dai phuang Dong.
-

- Biet dugc nhiing thanh tim Ion ve van hoa cua cac quoc gia c6 dai

phuang Dong.
2.

KT nang
Biet six dung ban do de phan tich nhiing thuan Igi, kho khan va vai tro cua

cac dieu kien dia l i a cac quoc gia c6 dai phuang Dong.

3.

Thai do, tu> tu'O'ng
I r a n trgng nhiing thanh t i m van minh - van hoa cua cac qu6c gia, dan tgc

phuang Dong c6 dai.
II.

M O T S 6 K H A I N I E M , T H U A T N G I J L j C H SU CO B A N

- Nha nuac: Bg may to chiic chinh tri do giai cap nam chinh q u y i n thanh
lap, nham duy tri quyen I g i , dia v i cua minh. Nha nuac xuk hien do xa hoi phan
chia thanh giai cap. Nha nuac khong ton tai vTnh vien, se t u tieu vong khi xa hoi
khong con giai cap.
- Chuyen che: The che chinh tri cua mot nha nuac trong do c6 vua hoac
nguai dung dau nha nuac c6 nhijng quyen han ca nhan to Ion, nim ca quygn lap
phap, hanh phap va t u phap, cai tri thieu dan chu, d l thdng t r i , ap buc nhan dan,
nhu thai vua L u - i 16 a Phap truac CMTS nam 1789. Cac nha nuac phuang
Dong thai c6 dai, trung dai cung la dien hinh cua che do chuyen che.

20


- Chit tuang hinh: M o t loai c h i J viet ra dai som a A i Cap c6 dai vao khoang
thien nien k i thii I V T C N . N g u a i ta dung nguoi hinh ve quy uac, mo phong cac
vat cu the can dien dat roi tao thanh nhung duong net co ban de noi len y nghi
cua con nguai. Sau do nguofi ta sang tao them nhung k i hieu bieu hien khai niem
trim tugng. Trong van t u c6 A i Cap, nguai ta dung gan 750 k i hieu tuang hinh,
dugc viet tren mot thu giay lam bang v6 mot cay giong cay say. Mot so chu Han
ciing thuoc loai chii tugng hinh.

- Chit tuang y: Chu viet dugc each dieu hoa thanh net va ghep cac net theo
quy uac de ghi chep lai cac dong tac, khai niem trim tugng va c6 the phan anh y
nghi con nguai mot each phong phii han.
>• . -

III. PHUaNG TIEN DAY HOC CHU Y t U
- Ban do the giai, he thong cac kenh hinh lien quan den bai hoc.
' May v i tinh ket noi may chieu

IV. G a i Y T i e N TRINH VAPHLCaNGPHAPTOCHU'C DAY
1.

6n

djnh

lap

HOC

hoc

2. Chuin b| cho MS nghien ciru ki§n thu>c mvi
GV neu nhiem v u nhan thiic cho HS: Tren l u u vuc cac dong song Ian a chau
A va chau Phi t u thien nien ki I V T C N , cu dan phuang Dong da xay dung cac
qu6c gia dku tien cua minh. Qua trinh hinh thanh va phat trien ciia nha nuac a
cac qu6c gia c6 dai phuang da dien ra nhu the nao? Tai sao noi phuang Dong la
cai noi cua van minh nhan loai? Do la nhirng noi dung ma chiing ta se tim hieu
trong bai hoc hom nay.
3. T6

c h i F C cho

HS

n g h i e n c i F U k i l n thu-c

md-l

M o t so ggi y:
- Bai nay, SGK chia thanh 5 muc kien thuc tuang ung vai 5 van de cua cac
qu6c gia c6 dai phuang Dong nhu: dieu kien t u nhien va su phat trien kinh te, su
hinh thanh cac quoc gia c6 dai ...
- GV CO the xay dung bai giang dien tu de len lap.
Chuan kien thirc
(Kien thuc can

dgt)

1. Dieu kien tir nhien va su* phat
trien kinh te

'"

Hoat dong day - hoc ciia thay, tro
Heat dong 1: (Lam viec ca nhan). Tim
hieu cac nha nuac phuang Dong c6 dai.
21

'

a. Dieu kien tu nhien

- G V : treo ban do "Cac quoc gia c6
dai" tren bang va yeu cau HS xac dinh
v i t r i va neu nhung dieu kien t u nhien
thuan Igi cho sir phat trien kinh te ciia
phuang Dong.
- HS thirc hien yeu cau cua GV.
- G V h o i : Ben canh nhixng thuan Igi
thi CO gi kho khan? Muon khac phuc
kho khan cu dan phuang Dong da phai
lam gi?

- Thuan I g i : Ven cac con song Ion, dat
dai phu sa man ma, gan nguon nuoc
tuoi, khi hau nong am, thuan Igi cho
san xuat nong nghiep va sinh song.
- Kho khan: De bi Xxa lut, gay mat mua,
anh huong den dofi song cua nhan dan.
- Do nhu cau cua cong tac tri thuy cac
dong song va xay dimg nhung cong
trinh thuy Igi ma cu dan phuang Dong
da song quan tu thanh nhung trung
tarn quan cu Ion va gan bo v a i nhau
trong to chuc cong. xa. Nha do nha
nuac som hinh thanh.

- HS tra l a i .

- G V nhan xet, ket luan:
De bao ve mua mang va cuoc song cua
minh, cu dan phuang Dong da phai tri
thuy, lam thiiy Igi. Cong viec nay doi hoi
cong sue cua nhieu nguoi vua tao nen
nhu cau de mgi nguoi song quan tu, gan
bo voi nhau trong cac to chuc xa hoi.

b. Sifphdt trien cua cac nganh kinh te - G V hoi: Hoat dong san xuat chinh cua
- Nghe nong la chinh, ngoai ra con
chan nuoi, lam thu cong nghiep va
trao doi hang hoa.

cac quoc gia c6 dai phuong Dong la gi?
- HS tra l o i :
- G V nhan xet, ket luan:

Nong nghiep tuofi nuoc, chan nuoi
va thu cong nghiep, trao doi hang hoa...
trong do nong nghiep tuoi nuoc la
chu dao da tao ra san p h i m du thua
thuong xuyen.
2. S u hinh thanh cac quoc gia cd dai

- Co so hinh thanh:
+ Cong cu dong xuat hien —> san xuat

Hoat dong 2: (Lam viec tap the va ca
nhan). Tim hieii qua trinh hinh thanh
nha nuac.

- G V hoi: Cac quoc gia c6 dai phuang
Dong ra dofi nhu the nao?
- HS suy nghi, trao doi tra l o i .

22


r
phat trien
nang suat lao dong tang
tu huu xuat hien dan tai sir phan
hoa giai cap va xung dot giai cap.
+ Nhu cau tri thuy va thuy loi ngay
cang cap bach. Yeu cau cac bo lac
phai lien minh chat che, lap to chuc
thong nhat cac bo lac de hoa giai xung
dot va san xuat
Nha nuofc ra dai.

- GV ket luan: Cong cu lao dong bang
k i m loai da lam xuat hien cua cai du
thira da dan den sir phan hoa xa hoi
thanh ke giau, nguoi ngheo, tang lop
quy toe va binh dan. Tren ca so do nha
nuac da ra dai.

- Cac quoc gia c6 dai dau tien xuat
hien a A i Cap. Luang Ha, A n Do,
Trung Quoc, vao khoang thien nien k i
thu IV - I I I T C N

- HS suy nghT, tra l a i .

3. X a hoi c6 giai cap dau tien
- Nong dan cong xa: Chiem so dong
trong xa hoi, a ho vira ton tai "cai cu",
vira la thanh vien cua xa hoi c6 giai
cap. Ho tir nuoi song ban than va gia
dinh, nop thue cho nha nuac va lam
cac nghia vu khac.
- Quy toe: Gom cac quan lai a dia
phuong, cac thu Imh quan sir va
nhimg nguoi phu trach le nghi ton
giao. Ho song sung suong dua vao sir
hoc lot nong dan.
- No le: Chu yeu la tu binh va thanh
vien cong xa bi mac no hoac bi pham
toi. Ho phai lam viec nang nhoc va
hau ha quy toe. Cung vai nong dan
cong xa ho la tang lop bi boc lot trong
xa hoi.

GV hoi: Cac quoc gia c6 dai phuong
Dong hinh thanh sam nhat a dau?
Trong khoang thai gian nao?
- G V su dung ban do Cdc quoc gia co
dai phuang Dong, xac dinh vi tri cac
quoc gia c6 dai, ten cac quoc gia hien
nay, lien he v a i quoc gia Van Lang a
Viet Nam.

Hoat dong 3: (Hoat dong nhom). Tim
hieu cdc tang lap xd hoi vd dia vi cua
cdc tang lap, giai cap trong xd hoi qua

sadS: Vua

>. Quy toe
^ Nong dan
Cong xa
No le
h
- Nhom 1: Nguon goc va vai tro cua
nong dan cong xa trong xa hoi c6 dai
phuong Dong?
- Nhom 2: Nguon goc cua quy toe?
- Nhom 3: Nguon goc cua no le? No le
CO vai tro gi?

23


4. Che do chuyen che c6 dai
Hoat dong 4 (Ca lop - ca nhan)
- Qua trinh hinh thanh nha nuac la tir GV hoi: Nha nuac phuong Dong hinh
cac lien minh bo lac, do nhu cau tri thanh nhu the nao? The nao la che do
thiiy va xay dung cac cong trinh thuy chuyen che c6 dai? The nao la vua
Igi nen quyen hanh tap trung vao tay chuyen che? Vua dira vao dau de tra
nha vua tao nen che do chuyen che thanh chuyen che?
CO dai.
- GV CO the khai thac them kenh hinh 3

SGK tr.l6 de thay dugc cupc song sung
- Che do nha nuac do vua dung dau, suang cua vua ngay ca khi chet (Quach
CO quyen luc toi cao va mot bo may vang tac hinh vua),...
quan lieu giiip viec thua hanh, thi
dugc goi la che do chuyen che c6 dai.

5. Van hoa c6 dai phiroug Dong
a. Su ra ddi cua lich va thien van hoc

- O phan nay, GV c6 the cho HS suu
tarn tai lieu truac va len bang trinh bay
theo nhom. Neu c6 thai gian, cho HS
xem phan mem Encarta nam 2005 phan Lich su the gioi c6 dai.
Hoat dong 5: Hoat dong nhom
Trinh bay duac mot so thanh tuu van
hod CO dai phuong Dong
,j
- Nhom 1: Cach tinh lich cua cu dan
phuong Dong? Tai sao hai nganh lich
va thien van lai ra dai som nhat a
phuang Dong?

- Nhom 2: V i sao chir viet ra dai? Tac
dung cua chu: viet?
- Nhom 3: Nguyen nhan ra dai cua toan
hoc? Nhijng thanh tuu cua toan hoc
phuang Dong va tac dung cua no?
- Nhom 4: Hay giod thieu nhiing cong
trinh kien true c6 dai phuang Dong?
Nhung cong trinh nao con ton tai den

ngay nay?
De cay cay diing thofi vu va c6 ke hoach
- Thien van hoc va lich la 2 nganh
gieo trong, thu hoach cho phu hop,
khoa hoc ra Aai som nhat, gan \\hx\d
nguofi nong dan deu phai "trong Trai,
nhu cau san xuat nong nghiep.
trong Dat". Ho quan sat chuyen dong
cua mat Trang, mat Trai va tu do sang

24


fin

ve

.fin yo-

- Viec tinh lich chi diing tuomg doi,
nhung nong lich thi c6 ngay tac dung
doi voi viec gieo trong.
,v->
b. Chu viet
- Nguyen nhan ra dai cua chu viet: Do
nhu cau trao doi, luxi giii kinh nghiem
ma chu viet som hinh thanh t u thien
nien k i I V T C N .
- Ban dau la chil tugng hinh, sau do la
tugng y, tugng thanh.

- Tac dung cua chu viet: Day la phat
minh quan trpng nhat, nha no ma
chiing ta hieu dugc phan nao lich su
the giai c6 dai.

tao ra lich - nong lich (lich nong
nghiep), lay 365 ngay la mot nam va
chia lam 12 thang.
- M a rong hieu biet: Con nguai da vuan
tarn mat tai trofi, dat, trang, sao v i muc
dich lam ruong cua minh va nha do da
sang tao ra hai nganh thien van hoc va
phep tinh lich (trong tay chua c6 noi
cong cu bang sat nhung da t i m hieu
vu tru,..).
- N h o m 2: Chu: viet ra dai la do xa hoi
ngay cang phat trien, cac m o i quan he
phong phu, da dang. Han nua do nhu
cau ghi chep, cai tri, luu giir nhirng kinh
nghiem ma chiJ viet da ra dai. Chu viet
xuat hien vao thien nien k i thu I V T C N
ma som nhat la a A i Cap va Luang Ha.
N g u a i A i Cap viet tren giay pa- p i - n i t
(v6 cay say can mong), nguai Luang
Ha viet tren dat set roi dem nung kho,
nguai Trung Quoc viet tren mai riia, the
tre, tnic hoac tren lua bach,... Hien nay
tren the giai van con mot so quoc gia
viet chu tugng hinh nhu: Trung Quoc,
Nhat Ban, Han Quoc,...

- G V nhan xet: Chii viet la phat minh
quan trong nhat ciia loai nguai, nhof do
ma cac nha nghien cuu ngay nay hieu
dugc phan nao cuoc song cua cu dan c6
dai xua.

c. Todn hoc
- Nguyen nhan ra doi: Do nhu cau tinh
lai ruong dat, nhu cau xay dung tinh
toan,... ma Toan hoc ra dofi.
- Thanh tiru: Cac cong thuc so dang ve
hinh hoc, cac bai toan don gian ve so
hoc,., phat minh ra so 0 cua cu dan
An Do.

- N h o m 3: Do nhu cau tinh lai dien tich
ruong dat sau khi bi ngap nuac, tinh
toan vat lieu va kich thuac khi xay
dung cac cong trinh xay dung, tinh cac
khoang ng nan nen Toan hoc som xuat
hien a phuang Dong. N g u a i A i Cap
gioi ve tinh hinh hoc,... N g u a i Luang
Ha hay di buon xa gioi ve so hoc.


- Tac dung: Phuc vu cuoc song luc bay
gid va de lai kinh nghiem quy cho giai
doan sau.

d. Kien true

- Do uy quyen cua cac nha vua ma
hang loat cac cong trinh kien tnic da
ra dai: K i m tu thap A i Cap, vuon treo
Ba-bi-lon, Van H truong thanh,...
- Cac cong trinh nay thuong do so the
hien cho uy quyen cua vua chuyen che.
- Ngay nay con ton tai mot so cong
trinh nhu K i m t u thap A i Cap, Van l i
truong thanh, cong I-sa-ta thanh B A bi-lon,... Nhiing cong trinh nay la
nhiing k i tich ve sue lao dong va tai
nang sang tao cua con nguai.

Cung c6

1.

CUNG C6, DAN DO

V.

Nguai A n Do phat minh ra so 0,...
- G V nhan xet: Mac du Toan hoc con so
luge nhung da c6 tac dung ngay trong
cuoc song luc bay gia va no cung de lai
nhieu kinh nghiem quy chuan bi cho
buac phat trien cao han a giai doan sau.
- Nhom 4: Cac cong trinh kien tnic c6
dai: Do uy quyen cua cac hoang de, do
chien tranh giira cac nuac, do muon ton
vinh cac vuang trieu cua minh ma cac

quoc gia c6 dai phuang Dong da xay
dung nhieu cong trinh do so,...
(GV giai thieu cho HS ve cac k i quan
nay qua tranh anh, dia VCD,...)
- Neu con thofi gian G V c6 the di sau
vao giai thieu cho HS ve kien tnic xay
dung K i m t u thap, hoac su himg vT cua
Van l i truong thanh,...

'

G V neu mot so cau hoi va huong dan HS t u cung c6 ki6n thuc cua bai hoc:

2.

Bai tap ve nha
- On lai noi dung bai hoc dua theo cau hoi a SGK.
- Doc truoc va t i m hieu he thong kenh hinh ciia bai 4.

BAI 4. CAC QUOC GIA CO DAI P H U a N G TAY HI LAP VA RO-MA
I.

MUCTIEU
Hoc xong bai nay, HS can:

1.

KidnthLPc

- Biet dugc dieu kien t u nhien va dac trung kinh xk cua cac qu6c gia c6 dai

phuang Tay: H i Lap va R6-ma.
26