SANG KIEN KINH NGHIEM CONG TAC HUONG NGHIEP CHO HS THPT

Mục lục
TRANG BÌA
CÁC TỪ VIẾT TẮT
Trang
• I.
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
• II.
CƠ SỞ LÝ LUẬN.
• III. CƠ SỞ THỰC TIỄN.
• IV. THỰC TRẠNH CÔNG TÁC HƯỚNG NGHIỆP CỦA
CÁC TRƯỜNG THPT HIỆN NAY.
• V.
GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GD-HN
CHO HỌC KHỐI 12 THPT.
• VI. KẾT QUẢ ĐẠT DƯỢC VÀ BÀI HỌC
KINH NGHIỆM.
• 1.
Kết quả.
• 2.
Bài học kinh nghiệm.
• VII. KẾT LUẬN
• 1.
Kết luận.
• 2.
Kiến nghị.
Tài liệu tham khảo

Sáng kiến kinh nghiệm

1
2

3
4
5
13
13
14
15
15
15

1


CÁC TỪ VIẾT TẮT.
Ký hiệu
BGH
GVCN
GVBM
KH- KT
CNH- HĐH
BCH TW
GD- HN
HN- DN.
GD- ĐT
THPT
ĐTN
TTGDTX
CBGV
GDNGLL
CBQL

Tên ký hiệu
Ban giám hiệu.
Giáo viên chủ nhiệm.
Giáo viên bộ môn.
Khoa học- kỹ thuật.
Công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Ban chấp hành trung ương.
Giáo dục hướng nghiệp.
Hướng nghiệp và dạy nghề.
Giáo dục đào tạo.
Trung học phổ thông.
Đoàn thanh niên.
Trung tâm giáo dục thường xuyên.
Cán bộ giáo viên.
Giáo dục ngoài giờ lên lớp.
Cán bộ quản lý.

Sáng kiến kinh nghiệm

2


I . LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
Ngày nay, xã hội của chúng ta đang ngày càng phát triển với rất nhiều
thành tựu KH-KT tiên tiến. Nằm trong xu thế phát triển chung của thế giới
tất cả các quốc gia đều phải hội nhập để tiếp thu những tinh hoa về KH-KT
nhằm thúc đẩy quá trình CNH-HĐH. Đất nước ta trải qua bao thăng trầm của
lịch sử dựng nước và giữ nước, nay bước vào thời kì phát triển dựng xây một
Việt Nam trong công cuộc đổi mới. Trên con đường xây dựng và phát triển

ấy đòi hỏi đất nước phải có một lực lượng lao động có hàm lượng chất xám
cao, có trình độ và linh hoạt nhạy bén trong quá trình áp dụng KH-KT hiện
đại. Để có được lực lượng lao động như vậy đòi hỏi chúng ta phải có một
chính sách cụ thể để định hướng, đào tạo, bồi dưỡng con người, đặc biệt là
thế hệ trẻ - lực lượng đóng vai trò quan trọng trong nguồn nhân lực của đất
nước. Trong xu thế toàn cầu hóa của thế giới, đất nước càng phát triển hơn
đồng thời cũng cung cấp nhiều cơ hội về việc làm cho nguồn nhân lực. Vấn
đề đặt ra là làm thế nào để lực lượng lao động trẻ vốn rất dồi dào và phong
phú của nước ta được phân bố một cách hợp lý và làm thế nào để mỗi người
thấy được mình phù hợp với lĩnh vực ngành nghề nào, với công việc cụ thể
nào, công việc ấy, ngành nghề ấy cần có những yêu cầu gì về mặt tri thức và
kỹ năng lao động. Như vậy thì hướng nghiệp cho thế hệ trẻ đặc biệt là học
sinh khối 12 lực lượng lao động đang chuẩn bị bước vào thị trường lao động
của đất nước là hết sức quan trọng, theo PGS.TS Cao Văn Sâm – Phó Tổng
cục trưởng Tổng cục dạy nghề thì hướng nghiệp theo quan điểm của nhà
giáo dục – được hiểu như một hệ thống tác động giúp thế hệ trẻ có cơ sở
khoa học trong việc chọn nghề phù hợp với những yêu cầu của sự phân bố
lao động xã hội, có tính đến hứng thú và năng lực của từng cá nhân.
Hướng nghiệp có tầm quan trọng đối với tất cả những ai chưa tự xác
định cho mình được động cơ, hứng thú và định hướng về mặt nghề nghiệp.
Ở nước ta, số lượng học sinh THPT- đặc biệt là học sinh khối 12 – mặc dù
chuẩn bị ra trường nhưng vẫn còn rất nhiều em mơ hồ không biết mình sẽ
làm gì? Công việc đó cụ thể ra sao? Vì vậy công tác hướng nghiệp lại càng
phải được quan tâm đúng mức, hợp lý và triển khai một cách có hiệu quả
nhằm đạt được mục tiêu của giáo dục toàn diện.

Sáng kiến kinh nghiệm

3

II. CƠ SỞ LÝ LUẬN.
Ngay từ những ngày đầu, khi nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa mới
ra đời, thì Đảng, Bác Hồ đã xác định tầm quan trọng của giáo dục trong
chiến lược phát triển chung của đất nước. Khi mà 95% dân số của nước ta
lúc bấy giờ không biết chữ thì vấn đề “ Diệt giặc dốt” cũng quan trọng ngang
tầm với “ Diệt giặc đói” và “Giặc ngoại xâm”. Việc xác định đó có thể thấy
vai trò của giáo dục đối với việc thúc đẩy sự phát triển toàn diện của đất
nước. Qua các thời kỳ phát triển với những nhiệm vụ và mục tiêu cách mạng
khác nhau thì giáo dục vẫn được coi là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo
dục là đầu tư cho sự phát triển. Bởi vì nhiệm vụ của giáo dục là đào tạo và
bồi dưỡng nguồn nhân lực có trình độ khoa học – kỹ thuật, có kỹ năng nghề
nghiệp đáp ứng với nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đáp ứng được
mục tiêu sản xuất, nâng cao hiệu quả - chất lượng và năng suất lao động. Vì
vậy mà giáo dục qua nhiều giai đoạn phát triển cũng được sửa đổi, cải cách
về mặt đường lối, chính sách nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.
Báo cáo của BCH TW Đảng khóa IX đã nêu rõ “ … chuyển dần mô hình
giáo dục hiện nay sang mô hình giáo dục mở - mô hình xã hội học tập với hệ
thống học tập suốt đời, đào tạo liên tục, liên thông giữa các bậc học, ngành
học. Phát triển hệ thống hướng nghiệp, dạy nghề … Nhà nước tăng đầu tư
tập trung cho các mục tiêu ưu tiên, các chương trình quốc gia phát triển
giáo dục, đào tạo …” đã chứng tỏ sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo
Đảng, nhà nước đối với giáo dục đào tạo nói chung, hoạt động HN-DN nói
riêng. Tuy nhiên, việc cần phải có giải pháp hỗ trợ cho học sinh nhận thức
được vấn đề nghề nghiệp cũng như việc lựa chọn nghề phù hợp với năng lực
bản thân là rất quan trọng để họ có nghề nghiệp ổn định, có cơ hội tìm việc
làm, phát triển sản xuất giảm thiểu tỉ lệ lao động thất nghiệp tăng tỉ lệ lao
động qua đào tạo, đáp ứng yêu cầu của sự công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất
nước, đó là vai trò của hướng nghiệp.
Như vậy hướng nghiệp góp phần thực hiện nguyên lý và mục tiêu giáo

dục. Hướng nghiệp là một bộ phận không thể thiếu của nhà trường. Hướng
nghiệp là biện pháp thực hiện nguyên lý giáo dục: Học đi đôi với hành, giáo
dục kết hợp với lao động sản xuất, nhà trường gắn liền với xã hội. Trong
Sáng kiến kinh nghiệm
Bùi Ngọc Quân - Sáng kiến kinh nghiệm

4


giáo dục hướng nghiệp, học sinh được tìm hiểu về vấn để nghề nghiệp, có cơ
hội tiếp cận, thử sức với nghề, đồng thời thực hành lao động nghề nghiệp để
kiểm chứng nguyện vọng và sở thích cá nhân cũng như củng cố những lý
luận khoa học đã được học. Nhờ đó có thể nâng cao chất lượng giáo dục, làm
cho nhà trường gắn liền với thực tế xã hội.
Hướng nghiệp góp phần thực hiện phân luồng học sinh, chuẩn bị cho một bộ
phận học sinh có được một số kỹ năng cơ bản để có thể tham gia lao động
sản xuất khi chưa có điều kiện học tiếp.
Thông tư số 31 của Bộ Giáo Dục ngày 17/08/1981 cũng nêu rõ vị trí và
nhiệm vụ của công tác hướng nghiệp trong nhà trường, thực hiện công tác
hướng nghiệp là một yêu cầu cần thiết để cải cách giáo dục.
Nhìn chung tất cả các trường THPT hiện nay đều nhận thức đúng, đầy
đủ chủ trương của đảng, nhà nước cũng như của Bộ GD-ĐT về giáo dục
hướng nghiêp, tuy nhiên hầu hết các trường triển khai chưa được đồng bộ,
chưa hợp lý, chưa xây dựng kế hoạch hoạt động phù hợp với từng trường,
từng địa phương và còn nhiều nguyên nhân khác nhau.. dẫn đến vấn đề giáo
dục hướng nghiệp ở các trường phổ thông hiện này chưa đạt được hiệu quả
như mong muốn.
Vì vậy để hướng nghiệp phát huy được vai trò quan trọng của mình, nhằm
góp phần nâng cao hiệu quả chung của Giáo dục và góp phần giúp học sinh
nhận thức đầy đủ về thái độ, ý thức, kiến thức chung về nghề nghiệp, nhận

thức sâu sắc về năng lực, sở trường, của bản thân để chuẩn bị hành trang
vững chắc khi bước vào đời, đòi hỏi các trường phổ thông hiện nay phải thực
sự có những giải pháp hợp lý, tích cực nhằm triển khai có hiệu quả hoạt động
giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường.
III. CƠ SỞ THỰC TIỄN.
Mặc dù hướng nghiệp được đưa vào chương trình giáo dục ở từng cấp
học từ THCS đến THPT, xong việc triển khai nó lại chưa đồng bộ. Đặc biệt
là ở các trường thuộc khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt
khó khăn khi mà bản thân học sinh vẫn còn chưa thực sự ý thức được mình
học cái gì và học để làm gì thì hoạt động hướng nghiệp đối với các em hầu
như không có nhiều ý nghĩa. Trong khi đó vấn đề giáo dục hướng nghiệp ở
các trường THPT hiện nay lại chưa có một giải pháp, một hướng đi phù hợp,
Sáng kiến kinh nghiệm

5


chưa xác định rõ mục tiêu, nội dung cần hoạt động để nâng cao chất lượng
giáo dục hướng nghiệp cho học sinh.
Thông qua việc tìm hiểu ở một số diễn đàn giáo dục hướng nghiệp trên
các website thì việc học sinh, đặc biệt là học sinh khối 12 mặc dù chuẩn bị
làm hồ sở đăng ký thi Đại Học nhưng vẫn còn rất mơ hồ không biết mình
nên thi trường gì, ngành gì, đa số các em làm hồ sơ thi đại học là do cảm
tính, do ý kiến của bạn bè, do ngành này đào tạo ở trường có tiếng….. đăng
ký để có đăng ký, để cho vui và vô vàn lý do khác khiến các em đặt bút đăng
ký dự thi vào một trường đại học mà không một lần cân nhắc liệu mình có đủ
khả năng, năng lực dự thi hay không, liệu ngành mình đăng ký thi và học
thực sự như thế nào, ra trường sẽ làm gì, yêu cầu xã hội về ngành đó ra sao.
Lý do dẫn đến tình trạng mơ hồ trên có nhiều yếu tố khác nhau. Tuy nhiên có
thể khái quát bởi những nguyên nhân sau:

- Thứ nhất:Học sinh không có nhiều cơ hội tiếp cận với các kênh thông tin
tìm hiểu về việc làm và trường đào tạo.
Bản thân các trường THPT hiện nay hầu như không có những kênh
thông tin nhằm cung cấp các thông tin liên quan đến hướng nghiệp và dạy
nghề, trường đào tạo. Ví dụ: Địa chỉ Email và Website của các trường
chuyên nghiệp, các Website và test hướng nghiệp cho học sinh tìm hiểu.
- Thứ hai: Học sinh chưa có dịp bày tỏ nguyện vọng, ước mơ của mình về
nghề nghiệp.
Trong khoảng thời gian này các em rất cần sự cảm thông, chia sẻ của
thầy cô, gia đình để các em có thể bày tỏ những nguyện vọng, ước mơ của
mình về nghề nghiệp cũng như những định hướng trong tương lai. Tuy nhiên
thực tế có rất ít học sinh có dịp được bộc bạch về những khó khăn, lúng túng
của mình trong quá trình chọn nghề, chọn ngành học. Vì vậy mà đôi khi
chính bản thân các em cũng không biết mình muốn gì và nếu có hình thành
mơ ước cũng không thể bày tỏ để ai đó có thể cho các em lời khuyên là ước
mơ đó có phù hợp với năng lực cá nhân của các em với nhu cầu phát triển
của xã hội hay không. Các em cũng không có cơ hội để thể hiện các năng
khiếu của mình để người khác thấy năng khiếu ấy phù hợp với ngành nghề
nào hay nhóm ngành nghề nào của xã hội. Như vậy các em thiếu đi một yếu
tố quan trọng đó là quá trình định hướng. Chỉ đến khi các em sắp tốt nghiệp
Sáng kiến kinh nghiệm

6


lớp 12, chuẩn bị làm hồ sơ, nhà trường mới tổ chức một vài thậm chí là một
buổi gọi là buổi hoạt động hướng nghiệp hay ĐTN dán một số thông tin cần
thiết về tuyển sinh lên bảng tin của nhà trường để học sinh tham khảo trước
khi làm hồ sơ đăng ký thi đại học, thử hỏi rằng với thời gian vô cùng ít ỏi ấy,
cùng với cách làm như vậy liệu các em sẽ nhận được gì từ công tác hướng

nghiệp mà nhà trường tổ chức.
Do vậy kết quả cuối cùng là không cao. Nhiều học sinh đăng ký dự thi
đại học tuy nhiên lại rất ít học sinh đăng ký thi nghề. Và trong số những em
đăng ký thi đại học có rất ít em thi đỗ vì không phù hợp với năng lực của bản
thân hay trong số những em tốt nghiệp đại học rất ít sinh viên có thể tìm
được một nghề bằng chính nghề mình đã được đào tạo trong trường do nhu
cầu của xã hội về ngành đó quá ít.
IV. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC GD-HN CỦA CÁC TRƯỜNG THPT
HIỆN NAY.
1. Ở cấp độ quản lý.
Hướng nghiệp đã có trong chương trình dạy học ở các cấp từ THCS
đến THPT. Mặc dù cấp quản lý ở các trường THPT đã xác định và nhận thức
được tầm quan trọng của giáo dục hướng nghiệp, tuy nhiên có rất ít trường
xây dựng cho mình một kế hoạch hoạt động khoa học, cụ thể theo từng năm,
phù hợp với sự phát triển tâm lý của học sinh cũng như xu thế phát triển của
xã hội qua từng giai đoạn. Công tác hướng nghiệp thường được giao khoán
cho GVCN, GVBM hoặc Đoàn TN nhưng cũng chỉ tổ chức qua một vài buổi
vào thời điểm mà các em học sinh khối 12 chuẩn bị thi tốt nghiệp và làm hồ
sơ đăng ký thi đại học. Bản thân các giáo viên được giao tổ chức hoạt động
hướng nghiệp cũng chưa thực sự tâm huyết và chưa có hướng triển khai một
cách có hiệu quả, giáo viên chưa có nhiều kênh thông tin tìm hiểu từ phía
học sinh để nắm bắt thực tế về năng lực, sở trường từng em. Đa số các
trường chỉ triển khai trên lí thuyết khiến học sinh mơ hồ không thể hình dung
về công việc thực tế cũng như những yêu cầu của xã hội về công việc đó như
thế nào.
2. Chưa có sự quan tâm đúng mức từ hội đồng sư phạm.
GVCN, GVBM mới chỉ quan tâm đến chất lượng các môn văn hóa
chưa coi trọng vấn đề chất lượng giáo dục hướng nghiệp cho học sinh, hoặc
Sáng kiến kinh nghiệm

7


nếu có thì cũng động viên các em tham gia về mặt số lượng để không ảnh
hưởng đến kết quả thi đua của lớp chứ chưa mang lại hiệu quả.
3. Chưa có sự kết hợp giữa nhà trường, phụ huynh học sinh và lực
lượng ngoài nhà trường.
Sự kết hợp giữa nhà trường đặc biệt là GVCN với phụ huynh học sinh
về công tác hướng nghiệp chưa được quan tâm một cách đúng mức. Hầu hết
các trường THPT hiện nay đặc biệt là các trường miền núi, việc kết hợp giáo
dục hướng nghiệp giữa nhà trường với phụ huynh học sinh hầu như không
có. Vì vậy GVCN không có đầy đủ thông tin về học sinh dẫn đến quá trình
định hướng cho các em rất khó khăn.
Chưa chỉ đạo tốt trong việc phối hợp các lực lượng trong và ngoài nhà
trường như GVCN, GVBM, Hội cha mẹ HS, TTGDTX, các cơ quan sản
xuất kinh doanh đóng trên địa bàn huyện.
4. Thời gian tổ chức chưa phù hợp.
Thời gian tổ chức công tác hướng nghiệp cho học sinh chưa hợp lý, đa
số các trường phổ thông thường tổ chức tư vấn hướng nghiệp sát thời điểm
làm hồ sơ đăng ký thi đại học. Vì vậy các em không thể thu thập đủ thông tin
cũng như không có thời gian suy nghĩ lựa chọn đúng ngành nghề phù hợp
với khả năng, năng lực và nhu cầu của xã hội.
Trên cơ sở những tồn tại và một số thực trạng trong công tác giáo dục hướng
nghiệp cho học sinh khối 12 THPT mà tôi đã đề cập ở trên, tôi xin đưa ra
giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp khối 12 THPT
hiện nay.
V. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GD-HN CHO HỌC SINH
KHỐI 12 THPT.
Ở nước ta hiện nay vẫn chưa có ngành đào tạo về công tác hướng
nghiệp, cho nên đây là công tác kiêm nhiệm của các thầy cô giáo đặc biệt là

GVCN. Vì vậy hướng nghiệp cho học sinh gặp rất nhiều khó khăn trong
công tác tổ chức và thực hiện. Bởi những giáo viên giảng dạy các môn văn
hóa không có đủ kỹ năng và kiến thức về tâm sinh lý của học sinh cũng như
những thông tin về ngành nghề và thị trường lao động. Do đó trong giai đoạn
này mỗi trường THPT cần thiết phải xây dựng cho mình một kế hoạch và
những bước đi đúng đắn trong công tác HN nhằm đáp ứng được mục tiêu
Sáng kiến kinh nghiệm

8


phát triển toàn diện học sinh. Là một giáo viên đã và đang giảng dạy ở
trường THPT Lang Chanh - một trong những trường miền núi.Vì vậy hơn ai
hết tôi có thể hiểu tâm lý, nguyện vọng của các em HS đặc biệt là những học
sinh vùng núi. Trên cơ sở đó tôi xin trình bày đến quý đồng nghiệp một giải
pháp mà trường THPT Lang Chánh đã và đang thực hiện khá hiệu quả nhằm
nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp khối 12 với phương châm:
“ Lấy giáo viên chủ nhiệm làm trung tâm hoạt động”. Có thể trình bày giải
pháp trên theo một sơ đồ khép kín trong đó các lực lượng tham gia có sự tác
đọng qua lại trong đó GVCN là trung tâm của hoạt động.

Sở GD- ĐT

HOẠT ĐỘNG CỦA BGH
(Xây dựng nội dung và chương trình hoạt động
theo từng năm)

Phụ huynh HS,
lực lượng ngoài
nhà trường

HOẠT ĐỘNG CỦA GVCN
( Xây dựng nội dung và
chương trình hoạt động cụ thể
cho lớp)

GVBM.
(Tham gia tư vấn
cho GVCN và học
sinh)

Học Sinh
Kết quả từ công tác
hướng ngiệp

Sáng kiến kinh nghiệm

9


Thứ nhất: BGH xây dựng kế hoạch.
Mỗi trường cần xây dựng kế hoạch và chương trình hoạt động chung có
nội dung phong phú và phù với đặc điểm của nhà trường theo từng năm học.
Kế hoạch hoạt động và nội dung hoạt động phải được BGH xây dựng ngay
đầu năm học và triển khai đến từng giáo viên đặc biệt là giáo viên chủ
nhiệm, việc tổ chức thực hiện ngay sau khi vào năm học mới để học sinh có
thời gian tham gia tìm hiểu, suy nghĩ, lựa chọn, thay đổi và cuối cùng là
quyết định. Do đó, thời gian tổ chức hoạt động HN nên diễn ra từ đầu năm
cho đến giữa tháng 3 của năm học mỗi tháng tổ chức 3-4 buổi kể cả hoạt
động ngoại khóa, nên tổ chức vào những buổi học không chính khóa.

Thứ hai: Nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên, học sinh và lực
lượng ngoài nhà trường.
Nhận thức là một vấn đề rất quan trọng trong công tác quản lý, chỉ đạo
hoạt động giáo dục HN, đây là một hoạt động để thực hiện mục tiêu giáo dục
toàn diện cho học sinh.
- Đối với cán bộ giáo viên.
Cán bộ giáo viên là lực lượng nòng cốt quyết định chất lượng các hoạt
động trong nhà trường đặc biệt sự hợp tác giữa GVCN và GVBM có vai trò
quyết định cho sự thành công của công tác hướng nghiệp vì vậy nâng cao
nhận thức là một việc làm cần thiết.
Thông qua hoạt động ngoại khoá, tham quan hướng nghiệp, phòng
hướng nghiệp dạy nghề...giúp giáo viên nhận thức tầm quan trọng của công
tác hướng nghiệp, đây là nhiệm vụ trọng tâm của ngành giáo dục nói chung
và nhà trường nói riêng nhằm góp phần giáo dục toàn diện học sinh. Đặc biệt
đối với GVCN khối 12 phải nhận thức được hoạt động HN và hiểu được tầm
quan trọng của công tác này từ đó có hướng giáo dục học sinh, tìm phương
pháp và nội dung phù hợp để công tác giáo dục HN đạt hiệu quả cao nhất.
- Đối với học sinh khối12.
Đây là lứa tuổi phát triển gần toàn diện để có thể nhận thức sâu sắc về
tầm quan trong của hoạt động này. Vì vậy nhiệm vụ của CBGV là giúp các
em hiểu được tầm quan trọng của công tác HN để các em tham gia đầy đủ,
tích cực và có ý thức tham gia hoạt động.

Sáng kiến kinh nghiệm

10


Thông qua các buổi ngoại khoá, chào cờ đầu tuần, sinh hoạt lớp, hoặc
các bộ môn văn hoá như: Công nghệ, Vật lý, Sinh học...CBGV giúp học sinh

nhận thức được trong thời đại công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước ngoài
việc đào tạo những người thầy phải cần đến những người thợ. Những kiến
thức mà các em được học trên lớp cần phải được vận dụng vào thực

tiễn.Thông qua hoạt động này sẽ giúp các em tìm hiểu một số nghề để các
em định hướng được nghề nghiệp trong tương lai của mình.
- Đối với lực lượng ngoài xã hội.
Để thực hiện mục tiêu giáo dục thì nhà trường cần có sự tiếp sức của
lực lượng xã hội ( một số doanh nghiệp hay một số cơ sở sản xuất…

hoạt động trên địa bàn huyện) một cách có trách nhiệm. Nhà trường có
trách nhiệm giúp phụ huynh học sinh, các lực lượng khác ngoài xã hội nhận
thức đúng đắn vai trò, ý nghĩa của hoạt động HN. Phải làm cho phụ huynh
học sinh hiểu hoạt động HN không thể ảnh hưởng đến chất lượng các môn
văn hoá mà đây là công tác giúp các em phát triển toàn diện. Từ nhận thức
đầy đủ về hoạt động HN nhà trường có thể dễ dàng tranh thủ sự hỗ trợ, hợp
tác của họ trong qúa trình giáo dục.
Thứ ba: Phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa giáo viên chủ nhiệm và phụ
huynh học sinh.
Việc kết hợp giữa GVCN và phụ huynh học sinh là yếu tố quan trọng
cho công tác hướng nghiệp, có thể kết hợp qua nhiều con đường khác nhau
như: thông qua trao đổi bằng điện thoại hoạc GVCN đến thăm nhà HS hay
một số buổi họp phụ huynh do nhà trường tổ chức…. sự phối kết hợp đó tạo
ra thông tin hai chiều giúp GVCN hiểu học sinh hơn về tâm lý, ước mơ cũng
như nguyện vọng của các em từ đó giúp công tác hướng nghiệp của GVCN
cũng như của PHHS sẽ thu được kết quả như mong muốn.
Thứ tư: Tổ chức, chỉ đạo hoạt động, bồi dưỡng giáo viên và ban HN.
Hiệu trưởng chỉ đạo GVCN, GVBM, ĐTN đặc biệt là GVCN khối 12
phải nắm vững nội dung chương trình hoạt động HN theo chương trình
hướng dẫn của Bộ giáo dục đào tạo.

Hiện nay nội dung chương trình hướng nghiệp có yêu cầu cao song
CBQL, CBGV, ĐTN chưa được tập huấn nhiều vì vậy để làm tốt công tác
hướng nghiệp cần tổ chức các đợt tập huấn bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp
Sáng kiến kinh nghiệm

11


vụ, tổ chức cho giáo viên và HS tham quan học tập một số cơ sở sản xuất ở
địa phương mình hoặc địa phương khác.
Thứ năm: Giáo viên chủ nhiệm là người trực tiếp đảm nhận và thực hiên
công tác giáo dục hướng nghiệp cho chính lớp mình.
Đây là bước quan trọng nhất trong giải pháp mà tôi trình bày trên, sự
thành công hay thất bại phụ thuộc hoàn toàn vào GVCN. Ở bước này GVCN
là người cụ thể hóa nội dung kế hoạch mà BGH xây dựng cho toàn trường từ
đầu năm, từ đó GVCN xây dựng kế hoạch hoạt động cụ thể cho lớp mình
trên cơ sở kế hoạch chung của toàn trường.
Các bước làm cụ thể như sau:
- Phát phiếu điều tra.
Sau khi có kế hoạch hoạt động của BGH từ đầu năm học, GVCN cần
xây dựng kế hoạch hoạt động cụ thể cho lớp mình, ngay buổi đầu tiên của
tiết HN, GVCN phải phát phiếu điều tra về việc chọn nghề và chọn trường
cho mỗi học sinh trong lớp và cho thời gian suy nghĩ trong vòng 1-2 ngày.
Việc điều tra nguyện vọng HS về ngành nghề được tiến hành nhiều lần trong
suốt năm học để thu thập nhiều thông tin cụ thể về nguyện vọng của HS.
- Thu và nghiên cứu phiếu.
Đây là giai đoạn quan trọng trong công tác GD- HN, sau khi thu phiếu
GVCN cần nghiên cứu kỹ đồng thời kết hợp với giáo viên bộ môn trực tiếp
giảng dạy ở lớp mình để có những nhận xét cụ thể về năng lực của từng em.
GVCN với việc bám sát lớp trong 3 năm, cùng với sự phối hợp từ PHHS đã

phần nào hiểu tâm lý, năng lực của từng học sinh trong lớp,đây là tiền đề
quan trọng cho công tác định hướng đối với học sinh của mình. VD: học sinh
A đăng ký ngành nghề này, GVCN có thể căn cứ vào năng lực của HS đó về
các môn học và tìm hiểu từ gia đình, từ đó đưa ra những lời khuyên mang
tính chất định hướng cho HS.
- Định hướng và cung cấp thông tin về nghề nghiệp.
Sau khi nghiên cứu phiếu trong buổi GD-HN tiếp theo, GVCN trình
bày những vấn đề liên quan đến việc làm cũng như thị trường việc làm mà xã
hội đang cần. Do đó trong buổi hoạt động này GVCN cần cung cấp những
Website của các trường chuyên nghiệp; các Website về thông tin và test HN
trên mạng Intenet cho HS tìm hiểu; hưỡng dẫn HS quy trình tự HN…...cũng
Sáng kiến kinh nghiệm

12


trong những buổi này GVCN phải đưa ra những nhận xét về năng lực của
từng học sinh trong lớp và đưa ra nhưng lời khuyên cho học sinh của mình
một cách phù hợp nhất. Sau đợt, GVCN có thể phát phiểu để học sinh đăng
ký lại lần 2 nhằm kiểm tra kết quả sau chương trình giáo dục hướng
nghiệp của lớp mình.
Tóm lại công tác GD-HN nói chung và học sinh khối 12 nói riêng chỉ đạt
được hiệu quả nếu các bộ phận thực hiện hoạt động theo một chu trình khép
kín có sự hỗ trợ bổ sung lẫn nhau, khâu cuối cùng quyết định hiệu quả HN
đối với HS.
Mẫu phiếu điều tra về việc chọn nghề và chọn trường của học sinh khối 12
trường THPT Lang Chánh.
Sở GD-ĐT Thanh Hóa Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Trường THPT Lang Chánh
Độc lập- Tự do- Hạnh phúc

PHIẾU ĐIỀU TRA
Hãy điền những thông tin liên quan của bản thân vào các mục sau:
Họ và tên học sinh:……………………………………, Giới tính………...
Ngày, tháng, năm sinh:……………………………… ., Lớp:…………….
Sở thích:……………………………………………………………………
Sở trường:………………………………………………………………….
Năng khiếu:………………………………………………………………...
Những môn học tốt nhất:…………………………………………………..
Khối thi dự định:…………………………………………………………...
Sau tôt nghiệp THPT em sẽ làm gì?
-

Học tiếp ĐH-CĐ-THCN:

-

Học nghề:

-

Lao động tự do (ghi cụ thể nghề định làm)

…………………….

- Hướng khác: (ghi cụ thể dự định sau tốt nghiệp)
………………
Nếu học tiếp lên ĐH-CĐ-THCN hoạc học nghề em sẽ chon nganh nghề gì? Cho biết
tên trường đào tạo và khối thi tương ứng.
Tên ngành nghề
Khối

Tên trương đào tạo
thi
Đại học
Cao đẳng
Trung cấp
Cơ sở dạy
nghề

Sáng kiến kinh nghiệm

13


VI. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM.
1. Kết quả đạt được.
Nhờ sự quản lý chỉ đạo sát sao của Sở GD-ĐT, Phòng Giáo dục và
Hiệu trưởng cùng với Hội đồng sư phạm để triển khai cụ thể các biện pháp
nên hoạt động giáo dục HN cho học sinh khối 12 có bước chuyển biến rõ rệt.
Giáo viên đã nhận thức được vai trò vị trí của công tác HN trong trường phổ
thông xem đây là một hoạt động tích cực thiết thực giúp học sinh phát triển
toàn diện, định hướng được nghề nghiệp trong tương lai, có sự cân nhắc khi
lựa chọn nghề sau khi tốt nghiệp bậc THPT. Học sinh ý thức được nhiệm vụ
của mình là phải tham gia đầy đủ các buổi tổ chức HN. Kết quả đã huy động
được tối đa số học sinh tham gia như sau: Theo số liệu điều tra 347 học sinh
khối 12 trường THPT lang chánh đến cuối năm học 2011-2012.
Số HS khối 12 toàn trường
Số HS tham gia GD-HN
Số học sinh đăng ký thi ĐH-CĐ-THCN.
Số học sinh xác định học nghề.
Lao động tự do

Hướng khác

349

100%

349
123
172
37
17

100%
35.44%
49.56%
10.67%
4.33%

Kết quả điều tra cho thấy học sinh đã có bước chuyển biến rõ rệt trong
nhận thức về nghề nghiệp cũng như thấy được năng lực thực sự của mình,
không còn tình trạng mơ hồ thi theo cảm tính, theo mác nhãn của các trường
lớn như trước kia. Cụ thể năn học 2011-2012 lượng học sinh hướng đi học
nghề và trung cấp cao hơn hăn so với năm 2010-2011 chỉ có 87 học sinh
tham gia học trung cấp và học nghề trong tổng số 338 học sinh khối 12.
Trong năm học này trường đã tổ chức được 7 buổi hoạt động GDNGLL
cho học sinh khối 12, ngoài ra ở các tiết sinh hoạt lớp giáo viên chủ nhiệm
đều có lồng ghép để tư vấn hướng nghiệp cho các em theo chủ đề từng
tháng. 100% học sinh tham gia đầy đủ các buổi hướng nghiệp và tư vấn
hướng nghiệp.
Tóm lại với hình thức tổ chức thực hiện trên, hoạt động hướng nghiệp

đã thật sự trở thành một hoạt động quan trọng trong nội dung thực hiện của
năm học ở trường chúng tôi. Thực hiện công tác HN là một yêu cầu cần thiết
của cải cách giáo dục nhằm thực hiện mục tiêu, nguyên lý và nội dung giáo
Sáng kiến kinh nghiệm

14


dục của Đảng. Góp phần tích cực có hiệu quả vào việc phân công và sử dụng
hợp lý học sinh sau khi tốt nghiệp.
Thực hiện hoạt động HN tích cực có hiệu quả sẽ góp phần gắn lý thuyết với
thực tiễn, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức và hành động của học sinh.
Gắn liền nhà trường và xã hội, đáp ứng được mục tiêu KT-XH và Quốc
phòng, An ninh.
2) Bài học kinh nghiệm:
Mặc dù chương trình HN mới được đưa vào học chính khoá ở trường
phổ thông chỉ được một năm, qua việc thực hiện chương trình HN ở khối 12
trường THPT Lang Chánh cho thấy nội dung chương trình hoạt động HN rất
phù hợp, hình thức tổ chức rất phong phú. Để hoạt động HN có chất lượng,
hiệu quả thì đội ngũ CBQL, Hội đồng sư phạm nhà trường phải có sự chuyển
biến tích cực trong nhận thức và năng lực tổ chức quản lý hoạt động HN ở
khối 12.
Hiệu trưởng phải xây dựng kế hoạch, phương hướng chỉ đạo hoạt động HN
ngay đầu năm học.
Xây dựng Ban hướng nghiệp đặc biệt là GVCN , cần có sự phân công
cụ thể, đánh giá trách nhiệm của từng bộ phận.
Cần phải xây dựng nội dung hoạt động cụ thể để hướng dẫn học sinh
chọn nghề.
Thời gian tổ chức công tác hướng nghiệp phải hợp lý không nên tổ chức theo
kiểu nước rút dẫn đến tình trạng làm khoán,làm ẩu ảnh hưởng đến chất lượng

giáo dục.
Muốn thực hiện công tác HN có hiệu quả phải có sự phối hợp 4 thành
phần: Nhà trường, chính quyền địa phương, cơ sở sản xuất địa phương, cha
mẹ học sinh.
Phải tổ chức kiểm tra, đánh giá chất lượng hoạt động HN thường xuyên
đưa hoạt động này vào tiêu chí thi đua của trường.

VII. Kết luận

Sáng kiến kinh nghiệm

15


1. Để đạt được mục tiêu của giáo dục là ưu tiên nâng cao chất lượng đào
tạo nguồn nhân lực, đặc biệt chú trọng nhân lực khoa học công nghệ trình độ
cao, CBQL giỏi và công nhân kỹ thuật lành nghề, trực tiếp góp phần nâng
cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, Đảng và nhà nước đã đưa chương trình
hoạt động HN vào kế hoạch giáo dục của trường phổ thông đặc biệt là khối
12 là một trong những biểu hiện rõ nhất của sự nghiệp đổi mới giáo dục.
Ngành giáo dục đã chủ động bằng nhiều hình thức, biện pháp trong đó có
biện pháp đổi mới phương pháp nội dung và hình thức dạy học . Việc đưa
chương trình HN vào trường phổ thông đặc biệt là học sinh khối 12 hiện nay
có tác dụng tích cực trong việc phát triển toàn diện học sinh.
Để thực hiện mục tiêu giáo dục phát triển toàn diện cho học sinh nhà
trường phải nghiên cứu cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn, đối chiếu thực trạng và
tình hình thực tiễn của trường, của địa phương để có tầm nhìn chính xác hệ
thống, khoa học, sau đó nhân rộng và rút ra bài học kinh nghiệm về công tác
tổ chức GD- HN, tạo tiền đề cho các khối tiếp theo đáp ứng yêu cầu giáo
dục, yêu cầu của sự nghiệp đổi mới đất nước, xu thế toàn cầu hoá. Qua việc

nghiên cứu cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn và thực trạng hoạt động GD-HN ở
khối 12 trường THPT Lang Chánh cho thấy:
Việc đưa chương trình GD-HN vào trường phổ thông là một việc làm
có tác dụng tích cực góp phần thức đẩy các hoạt động khác của nhà trường.
Việc tổ chức hoạt động GD-HN theo nội dung chương trình quy định của
Bộ, Sở GD-ĐT, hình thức tổ chức phong phú đa dạng hơn, thiết thực hơn
trước đây, tạo điều kiện cho việc định hướng và phân luồng học sinh sau
này.

2. Kiến nghị.
- Đối với Sở GD-ĐT.
+ Cần xây dựng cho mỗi trường một đội ngũ GV chuyên phụ trách bên mảng
hướng nghiệp - dạy nghề.
+ Cần tổ chức tập huấn bồi dưỡng chuyên môn cho cán bộ phụ trách công
tác HN.
+ Phải có một bộ phận chuyên môn của sở để chỉ đạo công tác HN trên địa
bàn toàn tỉnh.
+ Chú trọng công tác thanh tra .
Sáng kiến kinh nghiệm

16


+ Có kinh phí và chế độ đối với GV phụ trách thực hiện công tác GD- HN.
- Đối với nhà trường.
+ Phải tự xây dựng cho mình một kế hoạch hoạt động theo từng năm, có nội
dung phong phú đủ cuốn hút học sinh, phù hợp với đặc điểm từng trường
theo từng năm học.

Nhận xét đánh giá xếp loại

Của HĐSK cơ sở

Người viết SKKN

Đánh giá của HĐSK cấp trên

Tài liệu tham khảo
Sáng kiến kinh nghiệm

17


Các Website.
1. so giai phap nang cao
chat luong giao duc huong nghiep trong co so day nghe
2. cau su pham.758/giai phap
nang cao nang cao chat luong giao duc dan toc.
3. http:/media.tuoitre.com.vn/doload/baocao/baocaochinhtri.mht

Sáng kiến kinh nghiệm

18