skkn tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy địa lí 10

Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

LỜI NÓI ĐẦU
Loài người đang đứng trước những thử thách lớn: các nguồn tài nguyên trên
Trái Đất có hạn. Nhiều tài nguyên bị cạn kiệt, môi trường sinh thái bị ô nhiễm
và suy thoái nghiêm trọng. Các nhà khoa học đã báo động về nguy cơ mất cân
bằng sinh thái, về khủng hoảng môi trường. Vì vậy việc bảo vệ thiên nhiên và
môi trường là vấn đề mang tính toàn cầu. Trong mấy chục năm trở lại đây do sự
phát triển kinh tế ồ ạt dưới tác động của các cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật
và sự gia tăng dân số quá nhanh làm cho môi trường bị biến đổi chưa từng thấy.
Môi trường lâm vào khủng hoảng , trở thành nguy cơ thực sự đối với cuộc sống
hiện đại và sự tồn vong của xã hội trong tương lai.
Để bảo vê cái nôi sinh thành của mình, con người phải thực hiện hàng loạt
các vấn đề, trong đó có vấn đề giáo dục môi trường. Cũng vì thế, ngày mùng 5
tháng 6 hàng năm trở thành “Ngày môi trường thế giới”.
Ở nước ta ngày 15/11/2004 Bộ chính trị đã ra nghị quyết 41/NQ/ TƯ về bảo
vệ môi trường trong thời kì đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Nghị quyết đã xác định: “Bảo vệ môi trường là một trong những vấn đề sống
còn của nhân loại; là yếu tố bảo đảm sức khỏe và chất lượng cuộc sống của nhân
dân, góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh tế - xã hội, ổn định chính trị,
an ninh quốc gia và thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế của nước ta”. Một trong
những giải pháp hàng đầu, đó là: Thường xuyên giáo dục, tuyên truyền, xây
dựng thói quen, nếp sống và các phong trào quần chúng, bảo vệ môi trường.
Việc giáo dục môi trường ở nhà trường phổ thông là một quá trình nhận thức
giúp các em hiểu biết về thiên nhiên và môi trường, từ đó giáo dục cho các em ý
thức quan tâm thường xuyên đến môi trường, dần dần hình thành ở các em lòng
yêu thích tôn trọng thiên nhiên, bảo vệ môi trường sống, phong cảnh đẹp, các di
tích văn hoá lịch sử của đất nước.

Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

1


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Thực tế trong những năm giảng dạy cũng như dự giờ đồng nghiệp ở
trường THPT Lê Quý Đôn và một số giờ dạy của đồng nghiệp ở các trường khác
trong thành phố, tôi thấy các đồng nghiệp luôn chú trọng đổi mới phương pháp
dạy học theo hướng tích cực. Tích cực hoá hoạt động học tập luyện tập của học
sinh, hình thành các phương pháp dạy học tích cực, tự giác học tập, chủ động
khai thác kiến thức, chiếm lĩnh tri thức bài học. Trong các giờ học đó có những
nội dung có thể tích hợp được vấn đề giáo dục môi trường nhưng rất ít giáo viên
chú ý đúng mức tới vấn đề này hoặc nếu có thì cũng chủ yếu bằng phương pháp
gợi mở đặt câu hỏi để học sinh trả lời, không có tranh ảnh cụ thể hoặc các đoạn
vioclip thiết thực gây hứng thú cho học sinh, để học sinh thấy được tính cần
thiết phải bảo vệ môi trường sống của chúng ta. Tuy vậy trước yêu cầu mới của
giáo dục và đào tạo, cũng như hiện nay trên thế giới và ngay ở nước ta tình hình
môi trường đang đặt ra nhiều vấn đề đáng lo ngại. Cùng với sự tăng trưởng kinh
tế và gia tăng dân số nên ô nhiễm môi trường ngày càng trở nên trầm trọng. Mặt
khác thời tiết, khí hậu diễn biến ngày càng phức tạp cũng là thử thách lớn cho
công tác bảo vệ môi trường.
Từ những thực tế trên, với một giáo viên đang trực tiếp giảng dạy bộ môn Địa
Lí tôi rất băn khoăn là làm thế nào để tích hợp giáo dục môi trường vào giảng
dạy có hiệu quả, mang tính giáo dục cao, phù hợp với từng khối lớp, từng đối
tượng học sinh, gây được sự hứng thú học tập của học sinh, nhưng lại không làm
mất đi đặc trưng riêng của môn học. Từ suy nghĩ trên nên tôi đã quyết định chọn
và viết chuyên đề: “Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường vào giảng dạy một số
bài Địa Lí 10 bằng phương pháp sử dụng tranh ảnh, video địa lí “

Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

2


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

II. MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
1. Mục đích.
Giáo dục môi trường trong nhà trường nhằm đạt đến mục đích cuối cùng là
các em được trang bị những kiến thức về môi trường và từ đó nhận thức được ý
nghĩa của việc xây dựng môi trường trong sạch, tốt đẹp. Có những hành động
thiết thực nhất để bảo vệ môi trường sống xung quanh các em.
2. Nhiệm vụ
- Nghiên cứu lí luận của việc dạy tích hợp vấn đề bảo vệ môi trường trong các
giờ học như thế nào cho có hiệu quả cao nhất.
- Nghiên cứu sách giáo khoa xem bài nào có thể tích hợp được, và tích hợp
vào nội dung nào cho phù hợp.
- Sưu tầm tranh ảnh, video về các vấn đề môi trường.
- Đề ra những giải pháp đề nhằm nâng cao việc dạy tích hợp các nội dung bảo
vệ môi trường vào các bài giảng.
- Từ đó rút ra kết luận và đưa ra các kiến nghị cụ thể nhằm giúp việc chỉ đạo
dạy tích hợp các nội dung mới hiện nay như vấn đề bảo vệ môi trường, tài
nguyên thiên nhiên, môi trường biển đảo..... có hiệu quả.
- Thông kê các kết quả đạt được khi thực nghiệm.
III. KẾT QUẢ CẦN ĐẠT ĐƯỢC
- Giáo dục học sinh có lòng yêu thiên nhiên, có ý thức bảo vệ môi trường tự
nhiên, môi trường sống của chúng ta..
- Nhận thức rõ và hiểu đúng những vấn đề đang diễn ra trên thế giới như: Dân

số, tự nhiên, môi trường cũng như những tác động của nó đến sự phát triển kinh
tế - xã hội.

Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

3


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

- Từ đó có thái độ, hành động tích cực tham gia vào các hoạt động tiết kiệm
tài nguyên, bảo vệ môi trường và tuyên truyền cho mọi người cùng có ý thức
bảo vệ môi trường.
III. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU.
1. Đối tượng.
Học sinh khối 10 trường THPT Lê Quý Đôn.
2. Phạm vi nghiên cứu.
- Áp dụng cho nhiều bài học Địa Lí 10 chương trình sách giáo khoa ban cơ
bản.
- Giới hạn trong nội dung có thể tích hợp được vấn đề bảo vệ môi trường.
3. Kế hoạch nghiên cứu.
- Bắt đầu: 15/9/2011
- Kết thúc: 20/5/2012
PHẦN II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận.
Trước hết ta có thể hiểu: Giáo dục môi trường là quá trình giáo dục nhằm giúp
cho mỗi học sinh có nhận thức về môi trường thông qua kiến thức về môi trường
(khái niệm, mối liên hệ, quy luật...) tạo cho học sinh có ý thức, thái độ đối với
môi trường; trang bị các kĩ năng thực hành. Kết quả là học sinh có ý thức trách
nhiệm với môi trường và biết cách hành động thích hợp để bảo vệ môi trường,

ứng xử thích nghi thông minh với môi trường.
- Tích hợp là sự hòa trộn nội dung giáo dục bảo vệ môi trường vào nội dung bộ
môn thành một nội dung thống nhất, gắn bó chặt chẽ với nhau
- Khi tích hợp không làm biến tính đặc trưng môn học, không biến bài học Địa
Lí thành bài giáo dục môi trường.

Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

4


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

- Khai thác nội dung giáo dục môi trường có chọn lọc, có tính tập trung vào
những chương, mục nhất định, không tràn lan, tùy tiện.
- Phát huy cao độ các hoạt động tích cực nhận thức của học sinh và các kinh
nghiệm thực tế các em đã có, tận dụng tối đa mọi khả năng để học sinh tiếp xúc
trực tiếp với môi trường.
Trong khi dạy tích hợp các nội dung giáo dục bảo vệ môi trường ta có thể xem
các mức độ có thể tích hợp vào bài dạy như thế nào cho phù hợp với nội dung,
kiến thức bài học của học sinh như:
- Mức độ toàn phần: Mục tiêu và nội dung bài học trùng hợp phần lớn hay hoàn
toàn với nội dung giáo dục bảo vệ môi trường.
- Mức độ bộ phận: Chỉ có một phần bài học có nội dung giáo dục bảo vệ môi
trường:
- Mức độ liên hệ: Các kiến thức về giáo dục bảo vệ môi trường không được nêu
rõ trong sách giáo khoa nhưng dựa vào kiến thức bài học, giáo viên có thể bổ
sung, liên hệ và giáo dục học sinh.
- Về phương pháp giáo dục bảo vệ môi trường cũng khá đa dạng, mỗi phương
pháp có ưu, nhược điểm riêng. Tuy nhiên tùy theo đặc trưng của mỗi bài để có

thể lựa chọn các phương pháp phù hợp cũng có thể kết hợp hài hòa giữa các
phương pháp để có hiệu quả giáo dục cao nhất.
Sau đây tôi vận dụng “Phương pháp sử dụng tranh ảnh, video Địa Lí để dạy
các nội dung tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường ” cho một số bài học cụ thể
ở chương trình Địa Lí 10 ban cơ bản.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.
Trường THPT Lê Quý Đôn là một trong những trường có cở sở vật chất tốt
phục vụ cho công tác dạy và học. Nhiều năm liền được công nhận là trường
xanh- sạch - đẹp nhất thành phố. Có được những thành tích đó là sự quan tâm
của các Sở, ban ngành, sự chỉ đạo quyết liệt của Ban giám hiệu, sự đồng lòng,
Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

5


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

nỗ lực quyết tâm của các thầy cô giáo. Sự phấn đấu không ngừng của học sinh
trong nhà trường. Trong quá trình dạy học môn Địa Lí của trường chúng tôi có
nhiều thuận lợi vì hầu hết các phòng học của học sinh đều được trang bị máy
chiếu, máy tính . Vì vậy việc dạy tích hợp giáo dục môi trường có sự hỗ trợ đắc
lực của công nghệ thông tin, giúp học sinh có nhiều hứng thú hơn trong học tập.
Song trên thực tế hiện nay trong quá trình dạy học Địa Lí ở các trường THPT
vấn đề rèn luyện kĩ năng, kiến thức và hình thành thái độ cho học sinh trong
giáo dục bảo vệ môi trường ở các bài học hiệu quả chưa thật như ý muốn.
3.Một số ứng dụng.
a. Yêu cầu đối với phương pháp sử dụng tranh ảnh, video Địa Lí.
Tranh ảnh, băng hình cũng là nguồn cung cấp tri thức cho học sinh. Tranh
ảnh, băng hình tạo biểu tượng cụ thể, rõ nét về các hiện tượng địa lí, trong đó có
các hiện tượng về môi trường. Sử dụng có mục đích, phân tích nội dung tranh

ảnh, băng hình, khai thác các khía cạnh khác nhau của tranh ảnh, băng hình liên
quan đến nội dung giáo dục bảo vệ môi trường sẽ có tác động mạnh tới tâm tư,
tình cảm và hình thành thái độ đúng cho học sinh trước những hành vi gây tổn
hại hoặc cải tạo môi trường.
Khi hướng dẫn học sinh quan sát, trước hết giáo viên cần xác định mục
đích, yêu cầu của việc quan sát tranh. Sau đó yêu cầu học sinh nêu tên của bức
tranh để xác định xem bức tranh đó thể hiện tượng gì? vấn đề gì? ở đâu và mô
tả.
b. Một số ứng dụng cụ thể.
Trong chương trình Địa Lí 10 ban cơ bản trong các năm dạy tôi đã chủ
động dạy tích hợp giáo dục kiến thức bảo vệ môi trường vào trong các bài dạy
cụ thể sau: Tôi xin trình bày mong các đồng nghiệp chia sẻ và góp ý.

Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

6


Tớch hp giỏo dc bo v mụi trng trong mt s bi dy a Lớ 10

Bi 18: Sinh quyn, cỏc nhõn t nh hng ti s phỏt trin
v phõn b sinh quyn
- a ch tớch hp: Mục II: Cỏc nhõn t nh hng ti s phỏt trin v phõn b
sinh vt ( tp trung vo phn 5. con ngi)
- Kiến thức: Vic tỏc ng ca con ngi cú nh hng ln ti s phõn b sinh
vt. Bờn cnh nhng tỏc ng tớch cc, con ngi ó v ang gõy nờn s thu hp
din tớch rng t nhiờn, lm mt ni sinh sng v tuyt chng nhiu loi ng,
thc vt hoang dó.
- Kỹ năng: Phân tích thông tin để hiểu rõ tác động tiờu cc ca con ngi ti
sinh vt.

- Thỏi : Tích cực tham gia các phong trào bảo vệ và trồng rừng.
GV: Cho HS quan sỏt hỡnh nh sau hay an video Phỏ rng nhit i

Nguyn Th Cm Diu - THPT Lờ Quý ụn - Hi Phũng

7


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

GVH: Từ những hình ảnh trên hãy tìm các nguyên nhân có thể dẫn tới sự tuyệt
chủng của một số loài sinh vật trên thế giới. Liên hệ ngay địa phương em?
- HS: Trả lời...
GV: Qua quan sát hình ảnh để thấy được việc chặt phá rừng bừa bãi, khai thác
quá mức đã làm diện tích rừng bị thu hẹp, làm mất nơi sinh sống của các loài
động, thực vật,nhiều loài đâng đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng
- GVH: Vậy làm thế nào để khắc phục tình trạng trên.
GV : Cho học sinh xem tiếp các hình ảnh.

Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

8


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

HS: Trả lời một số biện pháp bảo vệ tài nguyên rừng.

Bài 20: Lớp vỏ địa lí, quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp
vỏ địa lí.

- Địa chỉ tích hợp: Mục II- Quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí
( tập trung vào phần ý nghĩa thực tiễn của quy luật)
- Kiến thức: Những hậu quả xấu do tác động của con người gây ra với môi
trường tự nhiên.
- Kü n¨ng: Ph©n tÝch th«ng tin ®Ó hiÓu râ t¸c ®éng tiêu cực của con người tới
môi trường tự nhiên.
- Thái độ: Tích cực tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường.
GV: Cho học sinh xem một số đoạn phim ngắn sau: “ Phá rừng nhiệt đới”;
“Lũ lụt miền Trung”; “ Lũ quét ở Hà Giang”; “Giáo dục môi trường”; hay
“ Thảm họa thiên tai”; “ Bão Lớn”; “Hà Nội ngập lut”
Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

9


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

- GVH: 1.Từ đoạn phim trên học sinh cho biết những hậu quả xấu do tác động
của con người gây ra đối với môi trường tự nhiên?
2. Việc phá rừng đầu nguồn có ảnh hưởng như thế nào đến đời sống và
môi trường tự nhiên của chúng ta?
3. Các hành động mà các em có thể làm để bảo vệ môi trường?
Bài 22: Dân số và sự gia tăng dân số.
- Địa chỉ tích hợp: Mục II – Gia tăng dân số ( tập trung vào phần d. Ảnh hưởng
của tình hình tăng dân số đối với sự phát triển kinh tế- xã hội và môi trường)
- Kiến thức: Hậu quả của sự gia tăng dân số quá nhanh và sự phát triển dân số
không hợp lí của các nước đang phát triển có ảnh hưởng rất lớn tới môi trường
tự nhiên.
- Kĩ năng: Phân tích mối quan hệ giữa dân số với môi trường tự nhiên.
GV: - Cho học sinh xem các hình ảnh sau.

- Cho học sinh xem đoạn video ngắn về “ Dòng kênh rác giữa Sài Gòn”
- Thái độ: Có nhận thức đúng đắn về sự gia tăng dân số với môi trường tự
nhiên, từ đó ủng hộ, tuyên truyền, vận động mọi người thực hiện các biện pháp,
chính sách dân số của quốc gia và địa phương.

Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

10


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

11


Tớch hp giỏo dc bo v mụi trng trong mt s bi dy a Lớ 10

GVH: T nhng hỡnh nh trờn em hóy cho bit sc ca dõn s n ti nguyờn
mụi trng, c bit l cỏc nc ang phỏt trin.
- HS: Tr li.
GVH: gim sc ộp ca dõn s n ti nguyờn, mụi trng c bit cỏc
nc ang phỏt trin ta cn cú nhng gii phỏp gỡ?
- HS: tr li

Bi 24: Phõn b dõn c. ụ th hoỏ
- a ch tớch hp: Mục III: Đô thị hoá (Tập trung vào phần: ảnh hởng tiêu cực
của quá trình ụ th húa đối với mụi trngi)
- Kiến thức: nh hởng của ụ th húa đến môi trờng (Ô nhiễm môi trờng)

- Kỹ năng: Phân tích thông tin để hiểu rõ tác động ụ th húa tới mụi trng,
đặc biệt là ở các nớc đang phát triển.
GV: Cho HS quan sỏt hỡnh nh

.

Nguyn Th Cm Diu - THPT Lờ Quý ụn - Hi Phũng

12


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

- GVH: Qua hình ảnh trên hãy nêu ảnh hưởng của đô thị hoá đến môi trường?
- HS: Trả lời...
GV: Qua quan sát hình ảnh để thấy được lượng rác thải, nguồn nước thải từ khu
dân cư và khói bụi từ phương tiện giao thông, các khu công nghiệp tác động
không nhỏ đến môi trường sống.
- GVH: Làm thế nào để khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường ở các đô thị?
- GV: Cho học sinh quan sát các hình ảnh sau

Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

13


Tớch hp giỏo dc bo v mụi trng trong mt s bi dy a Lớ 10

- Hc sinh d dng tr li:
+ V sinh sch s mi ngừ ngỏch, cỏc ng ph

+ Cú bờn phỏp x lý rỏc thi v cht thi trc khi ra mụi trng
+ Kim soỏt cht ch vic nhp c vo cỏc ụ th...
Chỳ ý cho hc sinh: Vic cỏc em khụng vt rỏc ba bói l chỳng ta ó gúp
phn lm sch mụi trng sng ca chỳng ta, v sinh lp hc, khuụn viờn
trng, núi khụng vi tỳi nilong.

Bi 28. a lớ ngnh trng trt
- a ch tớch hp: Mục II: Ngành trồng rừng
- Kiến thức:
+ Vai trò của rừng đối với mụi trng và cuộc sống con ngời.
+ Thực trạng rừng và sự cần thiết phải trồng rừng.
- Kỹ năng:

Nguyn Th Cm Diu - THPT Lờ Quý ụn - Hi Phũng

14


Tớch hp giỏo dc bo v mụi trng trong mt s bi dy a Lớ 10

Phân tích mối quan hệ Rừng mụi trng con ngời.
- Thái độ:
Tích cực tham gia các phong trào bảo vệ và trồng rừng.
( GV: cú th ly cỏc hỡnh nh bi 18 dy lng ghộp kin thc v mụi trng
cho bi 28 )

Bi 32. a lớ cỏc ngnh cụng nghip
- a ch tớch hp: Mục I: Công nghiệp năng lợng( khai thác than, dầu khí, công
nghiệp điện lực), Mc VII: Cụng nghip thc phm
- Kiến thức:

+ Các chất thải công nghiệp có ảnh hởng rất lớn đến môi trờng.
+ Một số ngành công nghiệp sử dụng nhiều tài nguyên và có nguy cơ gây ô
nhiễm môi trờng cao.
- Kỹ năng: Nhận biết các ngành công nghiệp gây ảnh hởng lớn đến môi trờng.
GV: cho HS xem mt s hỡnh nh sau, hoc cho HS xem on video ngn ễ
nhim khụng khớ, ễ nhim mụi trng do nc thi t hot ng cụng
nghip

Nguyn Th Cm Diu - THPT Lờ Quý ụn - Hi Phũng

15


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

- GV: Các hình ảnh trên nói lên điều gì?

Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

16


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

- HS: Thấy được rõ ràng hoạt động công nghiệp có nguy cơ gây ô nhiễm môi
trường rất cao.
- GV: Hậu quả của nó không chỉ ảnh hưởng đến các sinh vật sống dưới nước
mà còn ảnh hưởng không nhỏ đến tính mạng của con người. Ô nhiễm nước, ô
nhiễm không khí là nguyên nhân gây ra xấp xỉ 14.000 cái chết mỗi ngày trên thế
giới, chủ yếu là do ăn, uống bằng nước bẩn chưa được xử lí. Tràn dầu có thể gây

ngứa rộp da. Các chất hóa học và kim loại nặng nhiễm trong thức ăn, nước uống
có thể gây ung thư. Theo thống kê Việt Nam có gần 200. 000 người mắc bệnh
ung thư mỗi năm, mà nguyên nhân chủ yếu là do tác nhân môi trường gây nên.

Bài 42: Môi trường và sự phát triển bền vững
- Địa chỉ tích hợp: Đây là bài học có thể tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường ở
tất cả các phần của bài học ( Hay còn gọi là tích hợp toàn phần )
- KiÕn thøc:
+ Hiểu được mối quan hệ giữa môi trường và phát triển nói chung, ở các nước
phát triển và đang phát triển nói riêng.
+ Hiểu những mâu thuẫn, những khó khăn mà các nước đang phát triển phải giải
quyết trong mối quan hệ giữa môi trường và sự phát triển.
+ Từ đó thấy được mỗi thành viên trong xã hội đều có thể đóng góp nhằm giải
quyết tốt mối quan hệ giữa môi trường và sự phát triển, hướng tới mục tiêu phát
triển bền vững.
- Kü n¨ng:
+ Nhận biết được vấn đề môi trường ở các nước phát triển chủ yếu gắn với
những hoạt động công nghiệp và những vấn đề đô thị.
+ Ở các nước đang phát triển môi trường bị hủy hoại nghiêm trọng do trình độ
chậm phát triển, hậu quả chiến tranh và xung đột triền miên, sức ép dân số, rừng
bị phá hủy....
- Về thái độ: Xác định thái độ và hành vi bảo vệ môi trường, tuyên truyền giáo
dục bảo vệ môi trường.
GV: cho HS xem một số hình ảnh
Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

17


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

18


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

19


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

GVH: Nêu những nguyên nhân chính làm môi trường bị ô nhiễm ở các nước
phát triển và các nước đang phát triển.
HS: trả lời
GV: Cho học sinh xem tiếp đoạn video ngắn: “ Phá rừng nhiệt đới”; “Hậu quả
của biến đổi khí hậu” và “ Biến đổi khí hậu – có giải pháp”; “ Các thảm họa,
thiên tai”; “ Bão lũ”; “ Lỗ thủng Ôzôn”
GVH: Hậu quả của biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường là gì? Nêu các giải
pháp mà các em có thể thực hiện ngay trong cuộc sống, nhà trường và gia đình
để bảo vệ môi trường.
HS: trả lời
4. Kết quả thực hiện.
Kết quả: Sau khi tiến hành tích hợp giáo dục môi trường ở một số bài trên, để có
cơ sở khách quan trong việc đánh giá hiệu quả của chuyên đề tôi đã tiến hành
thực nghiệm để đối chiếu so sánh phương pháp này với phương pháp khác bằng
câu hỏi kiểm tra 15 phút ở tiết học tiếp theo sau Bài 20, đối với hai lớp và có kết

quả như sau. Tuy nhiên phần tích hợp này không có phần kiểm tra riêng mà việc
kiểm tra chỉ được lồng ghép trong các bài học có liên quan tới môi trường.
Câu hỏi kiểm tra 15’: Việc phá rừng đầu nguồn gây ra những hậu quả gì đối
với đời sống và môi trường tự nhiên.Chúng ta phải làm gì để bảo vệ rừng đầu
nguồn ?
Đáp án: a. Hậu quả của việc phá rừng đầu nguồn.
- Làm hạ thấp mực nước ngầm, nước sông, suối trong mùa cạn, làm cho mực
nước lũ lên nhanh trong mùa lũ.
- Gây ra xói mòn đất dẫn tới việc làm cho đất bị thoái hóa ảnh hưởng đến năng
suất sản xuất nông nghiệp, diện tích đất nông nghiệp bị thu hẹp.
- Làm cho khí hậu địa phương bị biến đổi theo hướng xấu đi.

Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

20


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

- Thu hẹp môi trường sống của các loài động vật hoang dã, mất đi các nguồn gen
quý .
- Sạt lở đất, đá ...gây ảnh hưởng lớn đến tính mạng, của cải của nhân dân.
b. Biện pháp
- Quy hoạch, bảo vệ vốn rừng.
- Giao đất, giao rừng cho nhân dân.
- Trồng rừng, phủ xanh đất trống, đồi trọc..........
Lớp

Giỏi

Khá

TB

10 C7 (Phương pháp đàm thoại gợi mở, không 20%

60%

20%

50%

4%

sử dụng tranh ảnh, video)
10 C8 (Phương pháp sử dụng tranh ảnh, video

46%

Địa Lí)
Qua kết quả trên ta có thể khẳng định việc giáo dục bảo vệ môi trường
được giáo viên chú ý đúng mức và chuẩn bị chu đáo tranh ảnh, video thì kết quả
giáo viên thu được tốt hơn rất nhiều
PHẦN III – KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận.
GDBVMT thông qua môn Địa lý là một việc làm thiết thực và có ý nghĩa.
Nó không chỉ giúp học sinh xác lập được mối quan hệ giữa tự nhiên với phát
triển kinh tế, giữa tự nhiên với con người và giữa tự nhiên, kinh tế với con người
mà còn giáo dục được cho học sinh ý thức bảo vệ môi trường và tài nguyên ở
xung quanh.

Qua việc giảng dạy chương trình Địa Lí 10, tôi đã áp dung việc giáo dục
bảo vệ môi trường thông qua các bài giảng trên lớp khá thành công. Vấn đề môi
trường là vấn đề khá nhạy cảm đối với học sinh do vậy các em học và nghiên
cứu một cách thích thú. Có nhiều bài do có sự tranh luận về vấn đề môi trường
hay các em được xem trực tiếp các hình ảnh về ô nhiễm môi trường hoặc tài
Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

21


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

nguyên thiên nhiên bị tàn phá mà lớp học dường như trở nên sôi nổi hơn. Các
em có nhiều kiến thức về môi trường khá rộng và nhiều em tỏ ra am hiểu rất sâu
sắc về các vấn đề môi trường trên thế giới hiện nay.
Khi tiến hành tích hợp giáo dục môi trường, tôi thấy kết quả đạt được khá
tốt, đặc biệt là các em đã có ý thức bảo vệ môi trường, ví dụ: khi vào lớp học
thấy lớp bẩn, tôi có đặt vấn đề là hôm trước các em đã được học về ý thức bảo
vệ môi trường xung quanh như thế nào? Lập tức các em tự động nhặt rác lên và
làm vệ sinh chỗ ngồi xung quanh mình.
Việc tích hợp giáo dục môi trường vào các bài học trên lớp cũng có thể
gây nhiều khó khăn cho giáo viên: Sợ ảnh hưởng đến trọng tâm bài học, đến thời
lượng và khó khăn trong việc thu thập các tài liệu, tranh ảnh, vi deo...Do vậy
nhiêu giáo viên có tâm lý ngại áp dụng. Muốn đạt được hiệu quả cao, người giáo
viên cần phải có ý thức mình không chỉ là một giáo viên mà còn là một nhà giáo
dục bảo vệ môi trường để từ đó có ý thức tìm hiểu các kiến thức về môi trường,
nắm vững các phương pháp giáo dục bảo vệ môi trường và đặc biệt là có tâm
huyết, lòng say mê và tình yêu đối với nó.
Qua chuyên đề này, tôi cũng mong muốn việc giáo dục bảo vệ môi trường
thông qua môn học đặc biệt là bộ môn Địa Lí được tiến hành phổ biến hơn và nó

được xem là nhiệm vụ và trách nhiệm của mỗi người giáo viên trước sự biến đổi
về khí hậu toàn cầu và môi trường ô nhiễm như hiện nay.
2. Các khuyến nghị.
Trên thế giới trẻ em chiếm tới gần một nửa dân số do đó các em có vai trò tích
cực trong việc bảo vệ môi trường cũng vì lẽ đó mà việc giáo dục môi trường
trong trường học nói chung và môn Địa Lí nói riêng đã trở nên cấp bách hơn bao
giờ hết.
- Đối với các trường học:
+ Vấn đề thiết thực nhất là vấn đề “xanh hoá nhà trường” và hiểu đầy đủ đó là
xanh - sạch - đẹp trong nhà trường phổ thông. Vận động các em tham gia xây
dựng bảo vệ trường lớp, vườn trường, vườn hoa, công viên, cảnh quan nơi các
Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

22


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

em ở. Có ý thức bảo vệ và vận động mọi người cùng bảo vệ môi trường. Đồng
thời hình thành ở các em lòng yêu quê hương, đất nước, yêu thích thiên nhiên,
có ý thức bảo vệ thiên nhiên môi trường xung quanh mình
+ Hàng tháng có một buổi cố định cho học sinh ra quân đề dọn sạch học đường
và các khu vực lân cận.
+ Đưa chương trình giáo dục về môi trường, tình yêu thiên nhiên vào các lớp
học chính khoá và ngoại khoá.
+ Đầu tư cơ sở vật chất trang thiết bị phục vụ cho công tác giảng dạy của giáo
viên được thuận lợi.
+ Có các buổi ngoại khóa hay thành lập các câu lạc bộ về giáo dục bảo vệ môi
trường ngay trong các trường học.
- Trong lĩnh vực giáo dục: Việc tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường cần được

tiến hành lồng ghép vào tất cả các môn học, các khối học để tất cả các em học
sinh và tất cả các thầy cô giáo đều có chung một ý thức và trách nhiệm đối với
môi trường sống của chúng ta.
- Đối với các địa phương: Tích cực sử dụng các phương tiện thông tin đại
chúng để tuyên truyền tất cả người dân đều có ý thức để bảo vệ môi trường.
- Trên quy mô toàn quốc: Cần có biện pháp, đào tạo đội ngũ cán bộ có kiến
thức cơ bản về khoa học môi trường và có khả năng đề xuất các ý kiến xử lí và
bảo vệ môi trường…….
Tất cả các chương trình, hành động trên có thể làm cơ sở để chúng ta phát
triển, đồng thời sử dụng, bảo vệ tài nguyên và môi trường của mỗi địa phương,
quốc gia và góp phần bảo vệ Trái Đất, cái nôi của sự sống. Vấn đề bảo vệ môi
trường từ lâu không còn là vấn đề mới mẻ, nhưng thực sự nó có hiệu quả hay
không thì phải có sự chung tay, góp sức của tất cả các thành viên trong xã hội.
Trên đây là một vài kinh nghiệm của bản thân tôi trong quá trình giảng dạy lồng
ghép các vấn đề giáo dục bảo vệ môi trường vào trong các giờ học môn Địa Lí.

Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

23


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

Tôi rất mong được sự góp ý, chia sẻ của các đồng nghiệp để sáng kiến kinh
nghiệm của tôi đi vào giảng dạy đạt kết quả cao hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hải Phòng ngày 28/10/2012
Người viết

Nguyễn Thị Cẩm Diệu

Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

24


Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong một số bài dạy Địa Lí 10

MỤC LỤC
Nội dung
LỜI NÓI ĐẦU
I. ĐẶT VẤN ĐỀ

Trang
1

1. Lí do.

2

2. Mục đích nghiên cứu.

3

3. Kết quả cần đạt.

3

4. Đối tượng, phạm vi và kế hoạch nghiên cứu.
II. NỘI DUNG

4

1. Cơ sở lí luận.

4

2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.

4

3. Một số ứng dụng.

6

4. Kết quả thực hiện.
III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

20

1. Kết luận.

21

2. Các khuyến nghị.

22

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Giáo dục môi trường.

Nguyễn Thị Cẩm Diệu - THPT Lê Quý Đôn - Hải Phòng

25