bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn giải quyết tình huống thực tiễn chủ đề môi trường

. TÊN TÌNH HUỐNG
“Một số biện pháp xử lý nước thải sinh hoạt trên con rạch cạnh trường THCS xã Liên Sơn”

* Tình huống cần giải quyết: Cạnh trường THCS xã Liên Sơn có một con rạch thoát nước ra sông Đáy
thường xuyên trong tình trạng bốc mùi hôi thối, nước đen ứ đọng do rác bẩn và các phần xác động vật
chết phân hủy. Vì gần đó có hộ gia đình làm nghề giết mổ lợn, chăn nuôi gia súc trâu bò, quán cắt tóc
gội đầu…. xả nước thải trực tiếp xuống lòng con rạch. Đây có phải là vấn đề cần quan tâm không?

Con rạch thoát nước cạnh trường THCS xã Liên Sơn – Kim Bảng Hà Nam


Nước chảy trong rạch thường xuyên ứ đọng, đầy rác và bốc mùi hôi
thối.

2. MỤC TIÊU GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
- Phân tích, xử lý nước thải sinh hoạt gây ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm môi trường từ nước con rạch
chảy ra sông Đáy.
- Đảm bảo vệ sinh tạo không khí trong lành cho sức khỏe của người dân khu vực, của giáo viên và học
sinh trong trường.
- Giúp chúng em có thể vận dụng linh hoạt nhiều kiến thức của nhiều môn học để giải quyết các tình
huống thực tiễn mang tính thời sự, cấp bách. Đồng thời củng cố thói quen ngăn nắp, gọn gàng, sạch sẽ,
tự bảo vệ môi trường sống của chính chúng ta.
- Đề xuất các biện pháp xử lý nước thải sinh hoạt lâu dài tới các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền để hạn
chế và chấm dứt tình trạng ô nhiễm môi trường, ô nhiễm nguồn nước.

3. TỔNG QUAN VỀ CÁC NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
3.1- Nghiên cứu lý luận: sưu tầm, nghiên cứu tư liệu để:
+ Chỉ ra nước thải sinh hoạt gồm những loại nào?
+ Mức độ ô nhiễm, ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường ra sao?
3.2- Nghiên cứu thực tiễn:
+ Điều tra các hộ dân khu vực thải nước thải sinh hoạt ra con rạch.

+ Phân tích, tổng hợp, lựa chọn các loại nước thải sinh hoạt gây ô nhiễm.
+ Tìm hiểu các biện pháp xử lý các loại nước thải trước khi thải ra con rạch và sau khi đã thải ra con rạch
để chảy ra sông.
+ Đề xuất, kiến nghị những biện pháp lâu dài, đòi hỏi tất cả mọi người, mọi cơ quan, tổ chức cùng thực
hiện đến các cơ quan chức năng, có thẩm quyền.

4. GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
4.1: Sử dụng kết hợp các phương pháp
+ Phương pháp sưu tầm, nghiên cứu tư liệu, sách giáo khoa các môn học.
+ Phương pháp điều tra, phân tích, tổng hợp, lựa chọn thông tin.


+ Sử dụng những phương pháp xử lý nước đơn giản tại hộ gia đình như lọc nước, đun sôi, khử khuẩn….
trước khi sử dụng hay thải ra con rạch.
+ Chiến dịch tuyên truyền nâng cao nhận thức, cộng đồng có ý thức bảo vệ nguồn nước, bảo vệ môi
trường.
+ Đề xuất với các cơ quan chức năng áp dụng những quy định nghiêm ngặt đối với vấn đề kiểm soát ô
nhiễm, buộc tất cả mọi cơ sở sản xuất phải đáp ứng được những tiêu chuẩn tối thiểu về nguồn nước thải
trong sản xuất, kinh doanh, tránh ô nhiễm môi trường.
4.2: Để đạt được hiệu quả cao, cần áp dụng kiến thức nhiều môn học

- Về Sinh học:
+ Bản chất việc xử lý nước thải bằng công nghệ sinh học là phân huỷ các chất gây ô nhiễm hữu cơ nhờ
vi sinh vật.
+ Dựa trên cơ sở hoạt động của các loại vi sinh vật để phân hủy các chất hữu cơ gây ô nhiễm.

- Về Hoá học:

+ Khử trùng bằng viên nén lọc nước và hóa chất xử lý nước.
+ Trung hòa, oxy hóa khử, tạo kết tủa hoặc phản ứng phân hủy các hợp chất độc hại.

- Về Vật lý:
+ Dưới tác dụng của trọng lực hoặc lực li tâm và lọc gây tác động lực lên các tạp chất bẩn, biến đổi lý
học, tạo thành các chất khác dưới dạng cặn hoặc chất hoà tan nhưng không độc hại hoặc gây ô nhiễm
môi trường.
+ Sử dụng các phương pháp cơ học như tác dụng lực vét sạch lòng rạch, lọc qua song chắn rác hoặc lưới
chắn rác, lắng cặn để nước sạch chảy ra sông Đáy.

- Về Giáo dục công dân:
+ Mọi công dân phải có trách nhiệm bảo vệ của công, bảo vệ sức khỏe bản thân và người khác.
+ Trách nhiệm chấp hành mọi quy định của Nhà nước và pháp luật về việc thực hiện các tiêu chuẩn vệ
sinh nguồn nước, vệ sinh môi trường.
+ Ý thức lao động, vệ sinh môi trường sống, cùng nhau hạn chế và chấm dứt những hành động hủy hoại
môi trường, sức khỏe con người.
5. THUYẾT MINH TIẾN TRÌNH GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
5.1. Thời gian
Quá trình giải quyết tình huống diễn ra trong thời gian 7 ngày:
- Ngày thứ nhất: chụp ảnh hiện trường, sưu tầm, nghiên cứu tư liệu.
- Ngày thứ 2: Điều tra, lựa chọn, phân tích và tổng hợp số liệu, kiến thức.
- Ngày thứ 3, 4, 5: Tiến hành thực hiện các biện pháp xử lý nước thải trên con rạch.


- Ngày thứ 6: Tuyên truyền nâng cao ý thức trách nhiệm của người dân, các hộ gia đình giết mổ gia súc,
chăn nuôi trâu bò… đối với hành động xả trực tiếp nước thải xuống lòng con rạch.
- Ngày thứ 7: Tổng hợp tư liệu, chụp ảnh kết quả để viết bài giải quyết tình huống. Đề xuất, kiến nghị
với các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền tiến hành các biện pháp xử lý lâu dài đối với nước thải sinh hoạt
trong con rạch này.
5.2. Tư liệu sử dụng trong việc giải quyết tình huống
- Tư liệu sưu tầm trên Web về các cách xử lý nước thải ô nhiễm.
- Các kiến thức trong sách giáo khoa Vật lý 6,8; GDCD 6-9; Hóa học 8,9; Sinh học 8,9; Ngữ văn

9…
- Tư liệu từ các bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn đạt giải
cao có liên quan.
5.3. Các phương tiện, thiết bị sử dụng trong việc giải quyết tình huống
- Máy vi tính, máy ảnh kỹ thuật số, máy in.
- Dụng cụ lao động, vệ sinh: xẻng, xô, bao bì... lợi dụng nước khi có mưa để rửa trôi phần nước thải,
chất thải đã xử lý.
- Hóa chất lọc nước, khử mùi hôi thối: Viên Cloramin B hoặc Cloramin T; Viên Aquatabs; Chlorine và
iodine… Bùn hoạt tính.
5.4. Bài viết quá trình và kết quả giải quyết tình huống
5.4.1 Cơ sở lý luận và thực tiễn:

a. Trước khi được xử lý

b) Sau khi được xử lý.

Tình trạng sử dụng rác thải, túi nilon, tập trung rác ngay đầu con rạch, trước UBND xã, sát lối vào cổng
trường THCS xã Liên Sơn.
Như chúng ta đã biết, nước thải, rác thải sinh hoạt và rất nhiều cơ sở sản xuất không xử lý nước thải,
không có hệ thống xử lý tập trung mà trực tiếp xả ra nguồn tiếp nhận (sông, hồ, kênh, rạch, mương) nên
thấm hoặc không thấm xuống đất, không bị rửa trôi, làm cho tình trạng ứ đọng, ô nhiễm nguồn nước về
mặt hữu cơ và vi sinh vật ngày càng cao.


Hộ dân giết mổ, chăn nuôi gia súc, thải trực tiếp nước thải ra con rạch. con
rạch.

Trong quá trình sản xuất nông nghiệp, người dân thường sử dụng các loại thuốc trừ sâu, phân bón hoá
học, quá trình sản xuất nông nghiệp kéo dài và đi vào đất, chảy vào con rạch ra sông, gây ô nhiễm
nguồn đất và nước. Do đó, khả năng gây ô nhiễm nguồn nước từ các hóa chất có trong phân bón, thuốc

bảo vệ thực vật, từ chất thải trang trại chăn nuôi đều rất cao.


5.4.2 Các bước tiến hành:
Từ những lý do trên cần phải xử lý nước thải để giảm ô nhiễm nguồn nước, giảm ô nhiễm môi trường,
đảm bảo sức khỏe mọi người. Sau đây là các bước em đã tiến hành để xử lý nước thải trong con rạch sát
cạnh trường:
BƯỚC I: XỬ LÝ SINH HỌC
Phương pháp sinh học được ứng dụng để xử lý các chất hữu cơ hòa tan có trong nước thải cũng như một
số chất vô cơ như H2S, Sunfit, ammonia, Nito… dựa trên cơ sở hoạt động của vi sinh vật để phân hủy
các chất hữu cơ gây ô nhiễm. Vi sinh vật sử dụng chất hữu cơ và một số khoáng chất làm thức ăn để
sinh trưởng, phát triển.
Tốc độ quá trình oxy hóa sinh hóa phụ thuộc vào nồng độ chất hữu cơ, hàm lượng các tạp chất và mức
độ ổn định của lưu lượng nước thải vào hệ thống xử lý. Ở mỗi điều kiện xử lý nhất định, các yếu tố chính
ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng sinh hoá là chế độ thủy động, hàm lượng oxy trong nước thải, nhiệt độ,
PH, dinh dưỡng, các yếu tố vi lượng.
Qúa trình xử lý hiếu khí bằng bùn hoạt tính là quá trình xử lý sinh học thường được ứng dụng nhiều
nhất.

Lòng con rạch trước khi xử lý, nước đen, hôi thối, rác bẩn
rơi đầy.


Lòng con rạch trước khi được xử lý bằng bùn hoạt tính thì nước đặc, đen, bẩn, hôi thối. Sau khi dùng kết
hợp phương pháp sinh học và cơ học (vớt bớt rác thải dạng túi nilon, vỏ nhựa, cành cây..) nước bắt đầu
loãng ra, bớt đen, bớt hôi thối hơn.

BƯỚC II: XỬ LÝ HÓA HỌC
Tuy nhiên, nước vẫn còn bị đen và chứa nhiều chất độc hại mà vi sinh vật chưa thể phân hủy hết được
(đầu cống chảy vào con rạch còn có quán cắt tóc, gội đầu, nghĩa trang, cánh đồng). Do đó, bước tiếp

theo em sử dụng phương pháp hóa học xử lý các chất độc còn lại, giúp nước trong hơn.
Phương pháp hấp phụ được dùng rộng rãi để làm sạch triệt để nước thải khỏi các chất hữu cơ hoà tan
sau khi xử lý sinh học cũng như xử lý cục bộ khi trong nước thải có chứa một hàm lượng rất nhỏ các chất
đó. Những chất này không phân huỷ bằng con đường sinh học và thường có độc tính cao.
•

Tách các chất hữu cơ như phenol, alkylbenzen-sulphonic acid, thuốc nhuộm, các hợp chất thơm
từ nước thải bằng than hoạt tính;

•

Có thể dùng than hoạt tính khử thuỷ ngân;

•

Có thể dùng để tách các chất nhuộm khó phân huỷ.

•

Hóa chất lọc nước, khử mùi hôi thối: Viên Cloramin B hoặc Cloramin T; Viên Aquatabs; Chlorine
và iodine…

Hóa chất và than hoạt tính giúp khử trong
nước.

Sau khi dùng kết hợp phương pháp sinh học, cơ học, hóa học, nước đã hết đen, đỡ rác thải, hết hôi thối.


Lòng con rạch trước khi xử lý, nước đen, hôi thối,
rác bẩn rơi đầy.

Giai đoạn xử lý hoá lý có thể là giai đoạn xử lý độc lập hoặc xử lý cùng với các phương pháp cơ học, hoá
học, sinh học trong công nghệ xử lý nước thải hoàn chỉnh. Bản chất của phương pháp hoá lý trong quá
trình xử lý nước thải sinh hoạt là áp dụng các quá trình vật lý, hoá học để đưa vào nước thải chất phản
ứng nào đó để gây tác động với các tạp chất bẩn, biến đổi hoá học, tạo thành các chất khác dưới dạng
cặn hoặc chất hoà tan nhưng không độc hại hoặc gây ô nhiễm môi trường.
BƯỚC III: XỬ LÝ CƠ HỌC – LÝ HỌC
Như vậy, nước thải đã bước đầu sạch hơn, hết mùi hôi thối. Tiếp theo, em sử dụng các phương
pháp xử lý vật lý học để làm sạch lòng con rạch, nước chảy ra sông sạch sẽ hơn.
Trong nước thải thường chứa các chất không tan ở dạng lơ lửng. Để tách các chất này ra khỏi nước thải.
Thường sử dụng các phương pháp cơ học như lọc qua song chắn rác hoặc lưới chắn rác, lắng cát, dưới
tác dụng của trọng lực hoặc lực li tâm và lọc. Tùy theo kích thước, tính chất lý hóa, nồng độ chất lơ lửng,
lưu lượng nước thải và mức độ cần làm sạch mà lựa chọn công nghệ xử lý thích hợp.

Nước trong lòng con rạch đã trong nhưng vẫn còn nhiều chất thải dạng lơ lửng và dạng
cặn.


Tiếp theo em huy động mọi người cùng tham gia sử dụng biện pháp xử lý cơ học để có thể vét sạch cặn,
bùn đất, rác thải còn lại trong lòng con rạch.

Mọi người cùng tham gia vét sạch lòng rạch, lợi dụng nước mưa xuống rửa trôi toàn bộ nước thải trong
con rạch. Nước chảy ra sông giờ đã hạn chế tối đa ô nhiễm, độc hại. Không khí không còn bị ô nhiễm bởi
mùi hôi thối bốc lên từ con rạch nữa.

Sau khi xử lý, nước thải trong, hết hôi thối, lòng con rạch sạch
rác.

BƯỚC IV: TUYÊN TRUYỀN NÂNG CAO Ý THỨC NGƯỜI DÂN
* Sau khi hoàn thành công việc, để lòng con rạch không còn lặp lại hiện tượng ứ đọng nước bẩn, bốc
mùi hôi thối thì cần tiến hành các biện pháp tuyên truyền tới người dân, đặc biệt người dân sống cạnh

con rạch, hộ dân giết mổ gia súc, hộ dân làm công việc cắt tóc gội đầu… biết được:
- Mọi công dân phải có trách nhiệm bảo vệ của công, bảo vệ sức khỏe bản thân và người khác; chấp
hành mọi quy định của Nhà nước và pháp luật về việc thực hiện các tiêu chuẩn vệ sinh nguồn nước, vệ
sinh môi trường, làm sạch nước thải trước khi thải vào môi trường chung.
- Mỗi người đều cần có ý thức lao động, vệ sinh môi trường sống, cùng nhau hạn chế và chấm dứt
những hành động hủy hoại môi trường, hủy hoại sức khỏe con người như vứt rác bừa bãi, sử dụng chất
độc hại: thuốc trừ sâu, thuốc nhuộm.. thải vào nguồn nước.
- Cần hạn chế sử dụng túi nilon, vứt rác đúng nơi quy định, thu gom rác định kỳ, không vứt rác xuống
lòng kênh, rạch.


- Thường xuyên xử lý, vệ sinh lòng kênh, rạch để thoát nước dễ dàng, không còn ứ đọng, bốc mùi hôi
thối.

* Đồng thời đề xuất với các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền như: Ban Văn hóa xã, Ban Lao động, vệ
sinh, môi trường, Đoàn Thanh niên, Ban Công an xã … về việc lắp các song chắn rác tại các đầu cống
rãnh từ các hộ dân đến các con rạch, mương, máng. Bên cạnh đó, cần xử lý nghiêm minh các trường
hợp vi phạm vệ sinh chung, các hộ dân thải trực tiếp nước thải ô nhiễm vào lòng con rạch phải yêu cầu
họ thường xuyên tiến hành các biện pháp xử lý sinh học, hóa học và cơ học như trình bày ở trên để đảm
bảo an toàn cho sức khỏe mọi người.
6. Ý NGHĨA CỦA VIỆC GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
Việc kết hợp các kiến thức liên môn như Giáo dục công dân, Hóa học, Sinh học, Ngữ văn với bộ
môn Vật lý rất quan trọng, bởi bản chất môn Vật lý là bao hàm tất cả mọi mặt của tự nhiên, cuộc sống,
con người. Khi học Vật lý chúng em hiểu được rất nhiều vấn đề trong cuộc sống từ môi trường tự nhiên
đến các sự việc xảy ra trong sinh hoạt hàng ngày của bản thân và mọi người xung quanh.
Hơn nữa, việc vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết một tình huống thực tế còn tạo điều
kiện cho học sinh chúng em phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo trong học tập; giúp chúng em ý
thức hơn trong việc học phải đi đôi với hành; rèn luyện tốt hơn các kĩ năng giải quyết tình huống thực
tiễn trong cuộc sống. Tiêu biểu như khi giải quyết được tình huống xử lý nước thải ứ đọng, bốc mùi hôi
thối trong con rạch sát cạnh trường, em đã chủ động tìm hiểu tài liệu, thực hành và huy động được

người dân cùng tham gia xử lý, tiết kiệm tiền của thuê máy móc nạo vét kênh rạch, chỉ phải chi phí cho
các loại chất hóa học và sinh học.
Đặc biệt, khi kênh rạch sạch sẽ, không còn mùi hôi thối, chúng em học tập tập trung hơn, sức
khỏe tốt hơn, muốn đến trường đến lớp hơn. Các thầy cô giáo và người dân xung quanh cũng đánh giá
rất cao kết quả công việc em đã làm được.
Em mong rằng ở đâu đó còn tình trạng ứ đọng nước thải bẩn từ các hộ giết mổ gia súc, cắt tóc gội đầu,
chăn nuôi gia súc, gia cầm… hay chỉ là nước thải sinh hoạt của con người hàng ngày thì cũng áp dụng
các bước xử lý như trên để giảm thiểu ô nhiễm môi trường nước và môi trường không khí. Cùng chung
tay vì sức khỏe con người và môi trường sống.

Em xin gửi lời cảm ơn đến các thầy cô giáo đã giúp em vận dụng tốt các kiến thức liên môn để xử lý tốt
tình huống trên, giúp không khí trong lành và giảm ô nhiễm nguồn nước sông Đáy.
MỤC LỤC
STT

Đề mục

Trang

1

Tên tình huống.

1

2

Mục tiêu giải quyết tình huống.

1

3

Tổng quan về các nghiên cứu có liên quan đến việc giải quyết tình
2
huống.

4

Giải pháp giải quyết tình huống.

2

5

Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống.

3


6

Bước 1: Xử lý sinh học.

5

Bước 2: Xử lý hóa học.

5

Bước 3: Xử lý cơ học – lý học.

6

Bước 4: Tuyên truyền nâng cao ý thức người dân.

8

Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống.

8