DÁNH GIÁ NĂNG LỰC VÀ MỤC TIÊU NGHỀ NGHIỆP

Ch9
ánh giá n2ng lDc &
m&c tiêu ngh- nghi"p
cEa bHn
1.1. ThK nào là mLt vi"c làm t5t?
1.2. THi sao ccn ,ánh giá n2ng lDc b^n thân?
1.3. BHn có nhgng n2ng lDc gì nYi trLi?
1.4. BHn thuLc nhóm con ng9:i nào?
1.5. BHn thuLc loHi cá tính nào?
1.6. Xác ,Pnh m&c tiêu và ki vjng ngh- nghi"p
1.7. Xác ,Pnh ngh- nghi"p phù hXp v]i bHn
1.8. BHn ccn chuOn bP gì tr9]c khi ,i tìm vi"c?
1.9. Rèn luy"n các phOm chTt tHo nên thành công

6


1.1. ThK nào là mLt vi"c làm t5t?
M;c tiêu cSa b n khi )i tìm vi"c làm là gì? Dk nhiên câu tr- l9i sg là “có )8Ac m t vi"c
làm t$t”. Câu hXi ti p theo sg là “Th nào là vi"c làm t$t?”. Mqi ng89i có thP sg có m t
câu tr- l9i riêng, nh8ng t+u trung l i, h(u h t )>u )Rng ý rlng:
M t vi"c làm t$t là công vi"c:

• Phù hAp vBi n*ng l+c cá nhân cSa b n;
• Phù hAp vBi m;c tiêu phát triPn ngh> nghi"p cSa b n;
• Có thu nhVp )S trang tr-i cu c s$ng cSa b-n thân- gia )ình và v> lâu dài có d8 )P
tích lty;

• Có thP giúp b n th+c hi"n )8Ac 8Bc mL, hoài bão cSa mình.
Trong )ó, 2 ý )(u tiên là quan tr=ng nhIt, vì n u công vi"c không phù hAp vBi n*ng l+c

hay m;c tiêu phát triPn ngh> nghi"p cSa b n thì b n sg không thP phát huy t$t n*ng l+c sN
tr89ng ctng nh8 không th+c hi"n )8Ac 8Bc mL, hoài bão cSa mình, do )ó sBm mu n gì
b n ctng sg tìm m t công vi"c khác phù hAp hLn. Trong các ph(n ti p theo, ta sg tìm
hiPu cách )ánh giá n*ng l+c b-n thân và cách xác ) nh m;c tiêu ngh> nghi"p hAp lý.

1.2. THi sao ccn ,ánh giá n2ng lDc b^n thân?
Tr8Bc tiên, ph-i thIy rlng n u t+ )ánh giá n*ng l+c cSa b-n thân quá thIp, b n sg không
dám nhVn nh1ng cL h i mang tính thU thách, t] )ó h n ch kh- n*ng phát triPn ngh>
nghi"p cSa b-n thân. Ng8Ac l i, n u quá -o t8Nng v> n*ng l+c cSa mình, b n ctng sg d`
rLi vào tr89ng hAp “xây lâu )ài trên cát”, chu tìm ki m nh1ng cL h i v8At quá kh- n*ng
)P rRi thIt b i ning n>. Vi"c )ánh giá )úng n*ng l+c cSa b-n thân sg giúp b n có thP )it
ra m;c tiêu ngh> nghi"p thích hAp, t] )ó phát huy )8Ac các n*ng l+c, sN tr89ng cSa b-n
thân, )Rng th9i tránh )8Ac các thIt b i )áng ti c.
Bên c nh )ó, m t cu c tuyPn d;ng ctng gi$ng nh8 m t cu c mua bán: t3 chTc tuyPn
d;ng là bên mua, b n- trong vai trò cSa ng89i bán- c(n bán )8Ac m t lo i hàng hóa h t
sTc )ic bi"t, )ó chính là b-n thân b n. Công vi"c này không h> )Ln gi-n, vì trên th
tr89ng lao ) ng ngày nay có rIt nhi>u Tng viên )i tìm vi"c. dP )8Ac tuyPn d;ng, b n c(n
ph-i v8At qua rIt nhi>u )$i thS, vì các t3 chTc tuyPn d;ng chu mu$n tuyPn các Tng viên
xuIt s\c nhIt. Trong h(u h t các cu c phXng vIn tuyPn d;ng, ng89i ta th89ng hXi “B n
giXi hLn ng89i khác N )iPm nào?” hoic “B n có nh1ng kh- n*ng gì )ic bi"t khi n chúng
tôi nên tuyPn b n mà không ph-i là ng89i khác?”. N u b n không t+ )ánh giá n*ng l+c
b-n thân tr8Bc thì rIt khó có thP tr- l9i t$t các câu hXi )ó, và nh8 vVy nghka là b n )ã
)ánh mIt cL h i vô cùng quý giá )P t+ giBi thi"u mình vBi nhà tuyPn d;ng.
Tóm l i, )P có )8Ac vi"c làm nh8 mong mu$n, b n ph-i hiPu rõ chính b-n thân mình và
c$ g\ng thP hi"n )8Ac 8u )iPm v8At tr i so vBi ng89i khác, làm cho t3 chTc tuyPn d;ng
thIy rlng b n là ng89i t$t nhIt.

1.3. BHn có nhgng n2ng lDc gì nYi trLi?
7

V> cL b-n, n*ng l+c cá nhân cSa m t ng89i có thP chia thành 2 nhóm:

1.3.1. CÁC PHmM CHnT CÁ NHÂN
Bao gRm các kh- n*ng mang tính bDm sinh cSa m t ng89i. Các phDm chIt mà các nhà
tuyPn d;ng )ánh giá cao gRm:
•

Trung th c: luôn tôn tr=ng s+ thVt trong bIt cT hoàn c-nh nào.

•

Th ng th n: dtng c-m )Iu tranh )P ) t )8Ac s+ hoàn thi"n.

•

Tinh th n trách nhi m: nq l+c h t mình )P hoàn thành nhi"m v; )8Ac giao, kP ckhi gip hoàn c-nh bIt lAi.

•

Say mê v!i công vi c: luôn làm vi"c vBi tIt c- s+ say mê, thích thú.

•

T tin: luôn tin t8Nng vào n*ng l+c cSa b-n thân.

•

T tr"ng: tôn tr=ng nhân cách cSa b-n thân, không làm nh1ng vi"c khi n ng89i khác
)ánh giá thIp nhân phDm cSa mình.

•

Có hoài bão, ý chí v +n lên: bi t )it m;c tiêu phIn )Iu ngày m t cao hLn, t$t )wp
hLn và luôn nq l+c )P ) t )8Ac m;c tiêu )ó.

•

Ch,u - ng áp l c: có sTc khXe và ý chí dxo dai, có thP )Tng v1ng tr8Bc các áp l+c
và thU thách trong công vi"c.

•

C u th,, ham h"c h/i: tôn tr=ng ý ki n cSa ng89i khác và có ý thTc h=c hXi t] nh1ng
ng89i xung quanh.

•

Khiêm t1n: )ánh giá )úng n*ng l+c b-n thân và tôn tr=ng n*ng l+c cSa ng89i khác;
không thP hi"n “ta )ây là ng89i giXi”.

1.3.2. CÁC K N NG
Bao gRm: các ky n*ng chung và các ky n*ng chuyên bi"t.

• Các k1 n2ng chung
Bao gRm 3 nhóm: ky n*ng cL b-n, ky n*ng t8 duy và ky n*ng s$ng trong c ng )Rng.
K1 n2ng c< b^n
- Nghe (l ng nghe):
ThP hi"n N: mTc ) n\m b\t thông tin và hiPu nh1ng vIn )> ng89i khác nói; trl9i chính xác nh1ng gì ng89i khác hXi. Ky n*ng l\ng nghe giúp ta: thu )8Ac
nhi>u thông tin b3 ích; h=c hXi )8Ac nhi>u )i>u hay; hiPu )8Ac ng89i khác; t o

)8Ac c-m tình vBi m=i ng89i; và giúp n-y sinh các ý t8Nng sáng t o.
Bài tpp phát triUn k1 n2ng:
(1) Nghe m t phóng s+ hay m t câu chuy"n trên )ài phát thanh hoic
truy>n hình, sau )ó kP l i tóm t\t n i dung chính.
(2) M t b n )=c m t mDu chuy"n/m t tin tTc trên báo rRi )it m t s$ câu
hXi có liên quan cho ng89i b n )óng vai trò ng89i nghe.
(3) Nghe qua m t bài gi-ng N bVc
8 ) i h=c rRi trình bày tóm t\t l i các n i
dung chính.


- Nói (thuy6t trình/trình bày v8n -9):
ThP hi"n N: mTc ) rõ ràng, d` hiPu khi nói; ch=n l+a ngôn ng1, ng1 )i"u và cU
chu phù hAp vBi ng89i nghe và tình hu$ng; bi t )it câu hXi khi c(n thi t.
Bài tpp phát triUn k1 n2ng:
(1) d=c to m t bài báo, m t mDu chuy"n hàng ngày;
(2) KP m t câu chuy"n hay nói v> m t )> tài mà b n 8a thích
(3) Ghi âm l i bài nói chuy"n cSa mình )P rút kinh nghi"m;
(4) Th+c tVp )óng k ch hay thuy t trình mqi khi có cL h i.
- :"c
ThP hi"n N kh- n*ng xác ) nh nh1ng thông tin c(n thi t/quan tr=ng trong các
bài vi t (sách, báo, t p chí, bài báo cáo…), )ánh giá mTc ) chính xác cSa các
báo cáo và dùng máy tính )P tìm thông tin.
M=i công vi"c )>u )òi hXi kh- n*ng này. Hàng ngày, mqi ng89i ph-i )=c th8
t], hR sL, b-ng th$ng kê, biPu )R, báo cáo… )P lIy thông tin cho công vi"c.
Yêu c(u )it ra là ph-i lIy thông tin nhanh và chính xác.
Bài tpp phát triUn k1 n2ng:
(1) Theo dõi m t tin mà b n quan tâm trên tivi và báo; so sánh cách )8a tin
cSa tivi và báo: cách )8a tin có gi$ng nhau?
(2) Tìm thông tin: tìm ch8Lng trình tivi 8a thích, xem giá c3 phi u.

- Vi6t
ThP hi"n N kh- n*ng di`n ) t ý t8Nng m t cách tr=n vwn, chính xác v> v*n
ph m và chính t- trong các bTc th8, công v*n, bài vi t, báo cáo… và N khn*ng dùng máy tính )P trao )3i thông tin.
Bài tpp phát triUn k1 n2ng:
(1) Vi t v> m t cu$n sách/b phim mà b n thích nhIt.
(2) Vi t m t )o n v*n giBi thi"u m t kh- n*ng )ic bi"t nhIt cSa b n
(3) Vi t 1 )o n v*n t- 1 b n trong lBp (không ghi tên). Các b n khác )oán
- Tính xem
toánai là ng89i )8Ac t-.
SU d;ng các phép toán, hàm s$ và gi-i các ph8Lng trình/bIt ph8Lng trình thông
d;ng; tính toán xác suIt và th$ng kê; dùng biPu )R, )R th ; nhVp, truy cVp và sU
d;ng các cL sN d1 li"u.
Ky n*ng tính toán c(n thi t cho m=i công vi"c, ví d;: tính ti>n khách hàng, tính
chi phí )P quy t ) nh giá bán, tính toán mTc lãi suIt hAp lý )P gUi ti t ki"m
hoic )i vay ngân hàng…
9


Bài tpp phát triUn k1 n2ng:
(1) Tính toán chi tiêu trong 1 tu(n cSa b n;
(2) So sánh mTc giá bán hàng tr- góp và mTc giá bán hàng tr- ngay
K1 n2ng t9 duy
- T duy sáng t>o
ThP hi"n N kh- n*ng liên k t các ý và thông tin theo nh1ng cách mBi; tìm ra các
gi-i pháp mBi l , ) c )áo )P gi-i quy t các vIn )> bIt k .
Bài tpp phát triUn k1 n2ng:
(1) Trong vòng 5 phút, hãy suy nghk v> m t ý t8Nng mBi l nào )ó và gi-i
thích cách thTc triPn khai ý t8Nng Iy.
(2) Hãy “phát minh” ra m t s-n phDm/d ch v; ch8a t]ng có và c$ g\ng
thuy t ph;c các b n cSa b n ch=n mua s-n phDm/d ch v; )ó.

- Gi@i quy6t v8n -9
ThP hi"n N kh- n*ng nhVn ra vIn )>; xác ) nh chính xác các nguyên nhân gây
ra vIn )>; tìm ra và th+c thi các gi-i pháp t$i 8u )P gi-i quy t vIn )>.
Bài tpp phát triUn k1 n2ng:
(1) Quan sát ho t ) ng cSa Tr89ng d i h=c nLi b n )ang h=c và tìm ra
m t vIn )> c(n gi-i quy t. Hãy )> ra gi-i pháp cho vIn )> )ó.
(2) M t nhà sách lBn g(n )ây trN nên Dm, doanh thu s;t gi-m. VIn )> cSa
h= có thP là gì? B n hãy )> ngh m t s$ gi-i pháp giúp chS nhà sách c-i
thi"n tình hình?
- Ra quy6t -,nh
ThP hi"n N kh- n*ng xác ) nh m;c tiêu; v ch ra tIt c- con )89ng )i ) n m;c
tiêu; l+a ch=n )8Ac con )89ng t$i 8u; và lên k ho ch )P th+c thi.

Bài tpp phát triUn k1 n2ng:
(1) B n ) nh )i du l ch trong d p L` s\p ) n. Hãy xác ) nh m;c tiêu cSa
mình và ch=n m t ) a )iPm )i thích hAp.
(2) Ghi nhVt ký v> tIt c- nh1ng quy t ) nh mà b n )ã th+c hi"n trong ngày
hôm nay và suy nghk cSa b n v> nh1ng quy t ) nh )ó. Tr- l9i các câu
hXi sau: các quy t ) nh )ó d•n ) n k t qu- gì? B n )ã có s+ l+a ch=n
t$t nhIt ch8a? Làm th nào )P b n có )8Ac s+ l+a ch=n t$t hLn trong
t8Lng lai?

10


K1 n2ng s5ng trong cLng ,Qng
- Giao ti6p
ThP hi"n N kh- n*ng trao )3i thông tin và thi t lVp m$i quan h" vBi nh1ng
ng89i khác trong c ng )Rng và xã h i.
Bài tpp phát triUn k1 n2ng:

(1) Làm quen và trò chuy"n vBi m t b n mBi, sau )ó kP l i k€ ni"m )áng
nhB nhIt cSa b n Iy.
(2) Hãy làm quen vBi m t ng89i )ang làm công vi"c mà b n yêu thích và
d+ ) nh làm trong t8Lng lai. Trò chuy"n v> công vi"c cSa anh/ch Iy.
- Th +ng l Cng
ThP hi"n N kh- n*ng xác ) nh m;c tiêu chung gi1a các bên trong khi tham gia
)àm phán vBi nhau; thP hi"n )8Ac ý ki n cSa mình và hiPu )8Ac ý ki n cSa )$i
ph8Lng; ch=n )8Ac gi-i pháp t$i 8u )P ) t )8Ac lAi ích cho tIt c- các bên tham
gia )àm phán.
Bài tpp phát triUn k1 n2ng:
(1) NhB l i m t mâu thu•n trong gia )ình/lBp/nhóm b n bè cSa b n mà b n
c-m thIy mình gi-i quy t ch8a 3n thXa. Vi t l i nh1ng gì )ã x-y ra và
gi-i thích t i sao s+ vi"c ch8a )8Ac gi-i quy t t$t )wp. N u có thP
“quay ng8Ac th9i gian”, b n sg làm gì khi gip mâu thu•n )ó?
(2) Hãy t8Nng t8Ang tình hu$ng: s\p ) n )At C\m Tr i nhân ngày thành
lVp doàn, b n (bí th8 Chi doàn) và lBp tr8Nng là 2 ng89i ch u trách
nhi"m chính )P giúp các b n trong lBp chuDn b cho ho t ) ng này.
Tuy nhiên, b n l i bVn vi"c gia )ình. Hãy th8Lng l8Ang )P b n lBp
tr8Nng vui lòng ph; trách công vi"c m t mình.
- Lãnh ->o
ThP hi"n N kh- n*ng khuy n khích, ) ng viên ng89i khác làm vi"c )P hoàn
thành m;c tiêu chung cSa tVp thP.
Bài tpp phát triUn k1 n2ng:
(1) B n hãy xung phong làm làm nhóm tr8Nng m t nhóm môn h=c và t3
chTc ho t ) ng cSa các b n trong nhóm )P hoàn thành t$t nhIt các bài
tVp/tiPu luVn mà nhóm )8Ac giao.
(2) dTng ra t3 chTc m t cu c )i chLi cho các b n trong nhóm hoic trong
lBp (có phân công công vi"c cho các b n trong nhóm/lBp).
- Ho>ch -,nh
ThP hi"n N kh- n*ng lên k ho ch th+c hi"n cho m t ho t ) ng nào )ó cSa b-n

thân hay cSa tVp thP. K ho ch )> ra ph-i mang tính kh- thi cao, phù hAp vBi
các )i>u ki"n ràng bu c và c; thP ) n mTc có thP hiPu và làm )8Ac.
11


Bài tpp phát triUn k1 n2ng:

(1) Lên k ho ch t3 chTc m t chuy n )i chLi cho các b n trong nhóm hoic
trong lBp.

(2) Lên k ho ch t3 chTc m t gi-i thi )Iu thP thao giao h1u trong sinh viên
(các lBp tham gia góp ti>n t3 chTc và gi-i th8Nng).
- HCp tác/làm vi c nhóm
ThP hi"n N kh- n*ng cùng làm vi"c vBi nh1ng ng89i khác trong cùng m t tVp
thP ()ic bi"t là nh1ng ng89i có cá tính khác bi"t/)$i lVp vBi b n) )P hoàn thành
m;c tiêu chung cSa tVp thP; gi-i quy t nh1ng khác bi"t/xung ) t vì lAi ích cSa
tVp thP; mang l i không khí )oàn k t, thân thi"n trong tVp thP.
Bài tpp phát triUn k1 n2ng:
(1) Cùng các b n trong nhóm th+c hi"n các công vi"c chuDn b cho bài
thuy t trình tr8Bc lBp cSa nhóm.
(2) B n và 4 ng89i b n thân d+ ) nh mN 1 quán café dành cho sinh viên.
Hãy ph$i hAp vBi các b n )P th+c hi"n d+ ) nh này.
- Thích nghi v!i s thay -Ei
ThP hi"n N kh- n*ng t+ thay )3i b-n thân )P phù hAp vBi s+ thay )3i cSa môi
tr89ng bên ngoài.
Bài tpp phát triUn k1 n2ng:
(1) (Ti p theo
tài m quán café) Gi9 )ây, có 2 ng89i b n cSa b n thay
)3i ý ) nh, mu$n mN phòng game online cho sinh viên, trong khi b n
và 2 ng89i b n còn l i v•n mu$n mN quán café. B n gi-i quy t tình

hu$ng này nh8 th nào?
(2) Làm quen vBi m t ng89i b n có thành ph(n dân t c khác mình hoic
không cùng quê h8Lng vBi b n. Tìm hiPu v> nh1ng phong t;c, tVp
quán, l` h i và thTc *n )ic tr8ng cSa vùng )It/dân t c )ó.
• Các k1 n2ng chuyên bi"t
Mqi ngh> nghi"p )òi hXi nh1ng ky n*ng riêng bi"t và mu$n thành công b n nhIt thi t
ph-i giXi các ky n*ng )ó. Ví d;: n u là m t doanh nhân, b n c(n có các ky n*ng:
truy>n ) t vIn )> rõ ràng, d` hiPu; ) ng viên ng89i khác; lVp k ho ch )P ) t )8Ac
m;c tiêu; th8Lng l8Ang vBi )$i tác…

1

Hãy tD ,ánh giá xem bHn ,ã có nhgng phOm chTt nào
và ch9a có nhgng phOm chTt nào?
ánh chéo (X) vào ô thích h p

Trung th+c
Các
phOm chTt Th•ng th\n
Tinh th(n trách nhi"m
Say mê vBi công vi"c
T+ tin
12

Có

Ch9a


T+ tr=ng

Có hoài bão, ý chí v8Ln lên
Ch u )+ng áp l+c
C(u th , ham h=c hXi
Khiêm t$n
Nghe
Nói
K1 n2ng
d=c
c< b^n
Vi t
Tính toán
T8 duy sáng t o
K1 n2ng Gi-i quy t vIn )>
t9 duy
Ra quy t ) nh
Giao ti p
Th8Lng l8Ang
K1 n2ng Lãnh ) o
s5ng trong
Ho ch ) nh
cLng ,Qng
HAp tác/làm vi"c nhóm
Thích nghi vBi s+ thay )3i
1.3.3. TRÌNH s H C VnN
M t cách d` dàng, b n có thP bi t trình ) h=c vIn cSa mình, vì nó )8Ac thP hi"n qua
)iPm s$ trung bình cSa b n trong b-ng )iPm. B n ctng có thP so sánh )iPm s$ cSa mình
vBi các b n cùng lBp hoic cùng khóa )P bi t mình )ang )Tng N )âu. Tuy nhiên, c(n chú
ý ) n nh1ng )iPm chuyên ngành hLn là toàn b )iPm s$, vì )iPm toàn b có chTa nh1ng
h=c ph(n không liên quan ) n chuyên môn cSa b n. Qua so sánh các )iPm chuyên ngành,
b n có thP nhVn ra )âu là nh1ng môn th m nh cSa mình. Ngoài ra, có thP có m t s$ môn

tuy )iPm s$ cSa b n không cao nh8ng b n l i yêu thích chúng.
Sau này, khi l+a ch=n ngh> nghi"p, b n nên 8u tiên ch=n nh1ng ngh> mà mình h=c t$t
hoic yêu thích, )i>u này sg giúp b n d` dàng phát huy )8Ac kh- n*ng cSa mình hLn.

1.4. BHn thuLc loHi cá tính nào?
Cá tính có -nh h8Nng lBn ) n hi"u qu- làm vi"c cSa mqi ng89i. Có 4 lo i cá tính:

1.4.1. CÁ TÍNH SÔI NwI
u ,iUm:

sTc m nh tinh th(n dRi dào; làm vi"c nhi"t tình, dtng c-m và háo th\ng;
có kh- n*ng tác ) ng, thúc )Dy m=i ng89i ti n lên.

Nh9Xc ,iUm: khi c n ki"t sTc l+c, h= sg mIt lòng tin vBi chính n*ng l+c cSa mình và
tinh th(n b suy s;p.

1.4.2. CÁ TÍNH LINH HO T

13


u ,iUm:

giXi giao ti p, linh ho t trong công vi"c, d` thích nghi vBi s+ thay )3i, d`
v8At qua các rào c-n, d` hòa nhVp vào môi tr89ng mBi.

Nh9Xc ,iUm: kém kiên ) nh; khi s+ nghi"p không thuVn lAi hay gip thU thách lBn thì
mIt ph8Lng h8Bng.

1.4.3. CÁ TÍNH TRyM TzNH

u ,iUm:

tr(m tknh, thVn tr=ng, kiên ) nh, giXi t+ k>m ch b-n thân, luôn nghiêm
chunh chIp hành các luVt l" và quy ) nh.

Nh9Xc ,iUm: kém linh ) ng, )ôi khi quá cTng nh\c; có thP bX lƒ th9i cL; gip khó kh*n
khi môi tr89ng thay )3i nhanh và nhi>u.

1.4.4. CÁ TÍNH A C{M
u ,iUm:

nh y c-m, hiPu rõ tâm t8, tình c-m ng89i khác.

Nh9Xc ,iUm: r;t rè, )a s(u, )a c-m; thi u quy t )oán, hay do d+ tr8Bc m=i vi"c; hoang
mang khi gip khó kh*n, nguy hiPm.

1.5. BHn thuLc nhóm con ng9:i nào? 1
Theo nhà tâm lý h=c John Holland, có 6 kiPu con ng89i cL b-n: (1) th+c t ; (2) thích
quan h" xã h i; (3) thích )i>u tra, nghiên cTu; (4) có tinh th(n khNi nghi"p; (5) ngh" sk;
(6) tuân theo các quy 8Bc xã h i.
Xác ) nh b n thu c nhóm ng89i nào sg giúp b n ch=n )8Ac m t ngh> thích hAp, vì có
m t s$ ngh> tX ra )ic bi"t phù hAp vBi m t nhóm ng89i nhIt ) nh.

Xác ,Pnh kiUu nhóm ng9:i cEa bHn
Nhgng câu nói d9]i ,ây mô t^ bHn chính xác ,Kn m|c nào?

2

Cho i m t! 1

1

n 5 theo quy %&c sau:

2

3

5

iUm

`
Hoàn toàn
không úng v&i tôi

ThDc tK

4

Hoàn toàn
úng v&i tôi

Tôi thích làm nh1ng vi"c có thP nhìn ng\m, );ng ch m các )R vVt,
) ng vVt, d;ng c; hay máy móc
Tôi có thP làm t$t nh1ng vi"c vBi )R vVt, ) ng vVt hay máy móc
Tôi tránh các ho t ) ng nh8 gi-ng d y, cung cIp l9i khuyên hay
thông tin cho ng89i khác
Tôi không giXi trong vi"c gi-ng d y, t8 vIn hay ch1a tr

1

Lawrence K. Jones. Nh1ng ky n*ng ngh> nghi"p b8Bc vào th k€ 21. NXB Tp.HCM. 2000. Trang 45-48

14


Ti>n và quy>n l+c quan tr=ng )$i vBi tôi
Tôi thIy mình th+c t , th•ng th\n và b8Bng bunh

TYng cLng
Tôi thích các ho t ) ng có thP giúp cho ng89i khác nh8 gi-ng d y,
cIp cTu, cung cIp l9i khuyên hay thông tin
Tôi không thích làm vi"c N nLi chu có ) ng vVt, d;ng c;, máy móc
Tôi có nhi>u kh- n*ng trong vi"c gi-ng d y, t8 vIn, ch1a tr hay

Thích thông tin
quan h" Tôi không có nhi>u kh- n*ng trong vi"c sU d;ng d;ng c;, máy móc
xã hLi hay làm vi"c vBi ) ng vVt
Các vIn )> xã h i là quan tr=ng )$i vBi tôi
Tôi thIy mình thân thi"n, có trách nhi"m và hay giúp )ƒ

TYng cLng
Tôi thích nh1ng ho t ) ng liên quan ) n s+ quan sát, t8 duy, nghiên
cTu chính xác )P gi-i quy t các vIn )> khoa h=c và toán h=c

Thích
,i-u tra,
nghiên
c|u

Tôi không có khuynh h8Bng lãnh ) o, buôn bán hay thuy t ph;c
ng89i khác
Tôi không có kh- n*ng trong vi"c t3 chTc và thuy t ph;c ng89i khác
mà có kh- n*ng gi-i quy t các vIn )> toán, khoa h=c và xã h i
B3 sung ki n thTc mBi v> cu c s$ng là quan tr=ng vBi tôi
Tôi thIy mình có óc phân tích, bình luVn và s+ thông minh

TYng cLng
Tôi thích lãnh ) o, buôn bán hay thuy t ph;c ng89i khác ki m ti>n
hay )áp Tng nh1ng m;c tiêu cSa m t t3 chTc

Có tinh Tôi có kh- n*ng lãnh ) o và thuy t ph;c m=i ng89i
thcn
Tôi không có nhi>u kh- n*ng v> toán và khoa h=c
kh~i
Thành công trong vi"c qu-n lý và buôn bán là quan tr=ng )$i vBi tôi
nghi"p
Tôi thIy mình n*ng ) ng, giàu tham v=ng và thích quan h" xã h i

TYng cLng
Tôi thích các ho t ) ng cho phép tôi bày tX ý t8Nng và c-m xúc m t
cách sáng t o nh8 ngh" thuVt, k ch, my ngh", múa, nh c và v*n thL
Tôi th89ng tránh nh1ng ho t ) ng mang tính lip l i hay )òi hXi tính
k€ luVt cao
Tôi có kh- n*ng sáng t o ngh" thuVt mà tôi sU d;ng trong các lknh

Ngh" s• v+c nh8 k ch, nh c và ngh" thuVt

Tôi không có nhi>u kh- n*ng trong công vi"c th8 ký và k toán

Ngh" thuVt sáng t o là quan tr=ng )$i vBi tôi
Tôi thIy mình có kh- n*ng biPu c-m, ) c )áo và ) c lVp

TYng cLng
Tuân

Tôi thích làm vi"c vBi các con s$ hay máy móc theo trVt t+ c$ ) nh
15


theo các Tôi không thích nh1ng ho t ) ng mL hR, không có cIu trúc c$ ) nh
quy 9]c Tôi có kh- n*ng kinh doanh, th8 ký, tính toán. Tôi có thP sU d;ng
xã hLi chúng )P vi t báo cáo, làm vi"c vBi con s$ m t cách trVt t+, h" th$ng
Tôi không có nhi>u kh- n*ng sáng t o ngh" thuVt
Tôi )ánh giá cao s+ thành công trong kinh doanh
Tôi thIy mình tVn tâm, cDn thVn và có trVt t+

TYng cLng

3

KiPu nhóm ng89i nào mà b n có nhi>u )iPm nhIt?
Có 2 lo i )iPm cao ngang nhau không? N u có, )=c l i ph(n mô t- )ic
)iPm các kiPu nhóm ng89i và quy t ) nh kiPu nào “gi$ng” b n hLn.

1.6. Xác ,Pnh m&c tiêu và ki vjng ngh- nghi"p
dP xác ) nh m;c tiêu và k v=ng ngh> nghi"p cSa mình, b n hãy tr- l9i các câu hXi sau:

• Nh1ng lo i công vi"c nào rIt hIp d•n b n?
• Nh1ng lo i công vi"c nào hoàn toàn không hIp d•n b n?

• Trong các )At th+c tVp, tìm hiPu th+c t )ã tham d+ tr8Bc )ây, công vi"c hay ho t

) ng nào b n thích nhIt? di>u này có gAi ra m t s+ l+a ch=n ngh> nghi"p nào
không?

• B n ng8ƒng m hay mu$n )8Ac thành công gi$ng ai?
• Gia )ình, b n bè và nh1ng ng89i thân khác )ánh giá b n phù hAp vBi ngh> nào?
H= có nhìn nhVn ra sao v> triPn v=ng thành công cSa b n trong ngh> nghi"p?

• †Bc mL ngh> nghi"p cSa b n là gì?
• Theo b n, b n c(n làm gì )P hoàn thành )8Ac 8Bc mL ngh> nghi"p cSa mình?
Nhìn vào câu tr- l9i cho các câu hXi trên và tìm ra chS )> nào lip )i lip l i. Ví d;: trong
)At th+c tVp tr8Bc )ây, b n rIt thích thú khi nói chuy"n kinh doanh vBi giám )$c cSa
công ty; các bài vi t, phóng s+ v> khNi s+ kinh doanh và cách thành công trong kinh
doanh ctng th89ng thu hút s+ chú ý cSa b n; ng89i thân thì )ánh giá rlng b n có )(u óc
nhanh nh y, rIt có n*ng khi u kinh doanh; b n ctng th89ng 8Bc mL sg trN thành m t Bill
Gates cSa Vi"t Nam… TIt c- nh1ng d1 ki"n trên cho thIy b n thích làm trong lknh v+c
kinh doanh và m;c tiêu cSa b n là trN thành m t giám )$c thành ) t.

1.7. Xác ,Pnh ngh- nghi"p phù hXp v]i bHn
Khi )ã xác ) nh )8Ac b n thu c kiPu cá tính và kiPu con ng89i nào, b n sg xác ) nh )8Ac
m t s$ lo i ngh> nghi"p phù hAp vBi b n. B-ng bên d8Bi trình bày m t s$ ngh> phù hAp
vBi các kiPu con ng89i2:
2

di>u chunh t] Lawrence K. Jones. Nh1ng ky n*ng ngh> nghi"p b8Bc vào th k€ 21. NXB Tp.HCM. 2000.
Trang 50-62

16

KiUu con
ng9:i

Ngh- phù hXp
B-o )-m an toàn & th+c thi pháp luVt
Ví d;: c-nh sát, thám tU, nhân viên b-o v"…

Qu-n lý ky thuVt - Chuyên viên ky thuVt - Nhân viên ky thuVt
Ví d;: giám )$c nhà máy, giám )$c ky thuVt, qu-n )$c, t3 tr8Nng; ky s8 nông
nghi"p/)i"n tU, ky thuVt viên ph(n m>m/)R h=a; thA )i"n/sUa ô tô…

ThDc tK

Qu-n lý chIt l8Ang
Ví d;: nhân viên KCS, kiPm tra máy, nhân viên )-m b-o chIt l8Ang (QA)

di>u khiPn thi t b , ph8Lng ti"n giao thông
Ví d;: tài x , ng89i lái xe Si, ng89i lái máy cày, phi công, thuy>n tr8Nng…

KiPm soát nguyên vVt li"u, hàng hóa
Ví d;: nhân viên giao nhVn, nhân viên phòng thí nghi"m, thS kho…

D ch v; xã h i
Ví d;: nhà tâm lý h=c/ho t ) ng xã h i, t8 vIn ngh> nghi"p, hi"u tr8Nng…

Thích
quan h"
xã hLi

Ch*m sóc sTc khXe, vVt lý tr li"u, huIn luy"n )ic bi"t
Ví d;: tâm lý tr li"u, vVt lý tr li"u, giáo viên m(m non…

Giáo d;c và d ch v; th8 vi"n
Ví d;: thS th8, giáo viên ph3 thông, giáo viên d y ngh>…

ThP thao
Ví d;: huy n luy"n viên, vVn ) ng viên chuyên nghi"p, tr=ng tài…

Khoa h=c t+ nhiên
Ví d;: nhà thiên v*n, nhà toán/lý/hóa h=c, giáo viên khoa h=c t+ nhiên…

Khoa h=c )9i s$ng
Ví d;: nhà sinh h=c, nhà nghiên cTu th+c phDm, giáo viên khoa h=c )9i s$ng…
Thích
,i-u tra, Khoa h=c xã h i
Ví d;: nhà tâm lý, nhà kinh t , nhà xã h i h=c…
nghiên
c|u
Y khoa - Phòng thí nghi"m
Ví d;: chuyên gia gây mê/dinh d8ƒng/thí nghi"m, bác sk, nha sk, d8Ac sk…

Toán - Th$ng kê
Ví d;: chuyên viên th$ng kê, lVp trình viên tin h=c, nhà phân tích tài chính…

Bán hàng
Ví d;: ng89i thu mua, nhân viên bán hàng, môi giBi, ) i lý…

Ti p tân, d ch v; khách hàng, d ch v; làm )wp
Ví d;: ti p viên nhà hàng, ông b(u d ch v; gi-i trí, chuyên viên trang )iPm…

LuVt

Có tinh
Ví d;: LuVt s8, thDm phán, trA lý pháp luVt…
thcn kh~i
nghi"p Qu-n tr kinh doanh

Ví d;: giám )$c, chS t ch h i )Rng qu-n tr , chS cL sN s-n xuIt- kinh doanh…

Tài chính
Ví d;: chuyên viên tài chính, chuyên viên chTng khoán, nhân viên tín d;ng …

Truy>n thông- qu-ng cáo
Ví d;: phóng viên, biên tVp viên, giám )$c qu-ng cáo, nhân viên PR…

Ngh" s•

Ngh" thuVt, v*n ch8Lng
17


Ví d;: ng89i vi t qu-ng cáo, bình luVn viên, nhà biên tVp, nhà v*n…

My thuVt
Ví d;: ki n trúc s8, thi t k th9i trang, )R h=a, nhi p -nh gia…

Múa- Nh c- k ch
Ví d;: di`n viên, vt s8, ng89i m•u; nh c sk, gi-ng viên âm nh c, ca sk; phát
thanh viên, ) o di`n…

Tuân
theo các
quy 9]c
xã hLi

Hành chính- XU lý hR sL
Ví d;: th8 ký, chuyên viên hR sL, ng89i )8a th8…

Tài chính- k toán chi ti t
Ví d;: k toán, thS quy, nhân viên thu , kiPm toán viên, giám ) nh b-o hiPm…

1.8. BHn ccn chuOn bP gì tr9]c khi ,i tìm vi"c?
Tóm l i, tr8Bc khi )i tìm vi"c, b n ph-i xác ) nh m t công vi"c phù hAp thông qua các
b8Bc sau:

18


T+ )ánh giá n*ng l+c:
- PhDm chIt
- Ky n*ng
- H=c vIn

T+ )ánh giá
b n thu c kiPu
cá tính nào

Công vi"c
phù hXp

T+ )ánh giá
b n thu c kiPu
nhóm ng89i nào

Xác ) nh m;c tiêu
phát triPn ngh> nghi"p
cSa b n

Hình 2: Các b !c xác -,nh mHt công vi c phù hCp

1.9. Rèn luy"n các phOm chTt tHo nên thành công
Hãy phSng vTn nhgng ng9:i ,ang làm công vi"c mà bHn dD
,Pnh làm xem nhgng phOm chTt nào ,ã góp phcn làm nên sD
thành công trong công vi"c cEa hj.

4

Công vi"c mà b n yêu thích là gì?
B n có quen bi t ai làm ngh> )ó không? N u không thì ai có thP
giBi thi"u vBi b n?
B n liên h" vBi ng89i c(n phXng vIn nh8 th nào?
B n sg phXng vIn nh8 th nào?
d a )iPm phXng vIn N )âu?
Cu c phXng vIn kéo dài bao lâu?
N i dung phXng vIn là gì?

5

Trong s5 các phOm chTt ,ó, bHn còn thiKu phOm chTt nào? BHn
có thU có ,9Xc nhgng phOm chTt không?

6

Lên kK hoHch tpp luy"n c& thU ,U ,Ht ,9Xc nhgng phOm chTt
thành công quan trjng mà bHn còn thiKu. Ai có thU giúp bHn?

19