Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty cổ phần xây dựng hạ tầng sông đà

B GIỄO D C ĨO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHịAăLU N T T NGHI P
TÀI:

HOẨNăTHI N K TOỄN CHIăPHệ S N XU T
VẨăTệNHăGIỄăTHẨNHăS N PH M XỂYăL P
T I CỌNGăTYăC PH NăXỂYăD NG
H T NGăSỌNGă Ẩ

SINHăVIểNăTH C HI N : NGUY N TH DUNG
Mẩ SINHăVIểN

: A21325

CHUYểNăNGẨNH

: K TOỄN

HẨăN I ậ 2016


B GIỄO D C ĨO T O

TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHịAăLU N T T NGHI P
TÀI:

HOẨNăTHI N K TOỄN CHIăPHệ S N XU T
VẨăTệNHăGIỄăTHẨNHăS N PH M XỂYăL P
T I CỌNGăTYăC PH NăXỂYăD NG
H T NGăSỌNGă Ẩ

Giáoăviênăh

ng d n :ăTh.Să oƠnăTh H ng Nhung

Sinhăviênăth c hi n : Nguy n Th Dung
Mƣăsinhăviên

: A21325

ChuyênăngƠnh

: K Toán

HẨăN I - 2016

Thang Long University Libraty

L I CỄMă N
hoƠn thƠnh khóa lu n t t nghi p nƠy, l i đ u tiên em xin bƠy t lòng bi t n
chơn thƠnh vƠ sơu s c nh t t i giáo viên h ng d n: ThS oƠn Th
ng Nhung đƣ
t n tình h

ng d n em trong su t quá trình nghiên c u vƠ th c hi n đ tƠi

Em xin g i l i c m n đ n các th y cô giáo trong khoa Kinh t - Qu n lỦ, các
th y cô trong tr ng i h c Th ng Long, đƣ trang b cho em nh ng ki n th c vƠ kinh
nghi m quỦ giá trong quá trình h c t p t i tr

ng.

NgoƠi ra, em xin g i l i c m n t i các cô, ch , anh, ch trong Công ty C ph n
XD T Sông Ơ đƣ t o đi u ki n gi p đ em trong th i gian th c t p

Công ty

Trong quá trình th c t p, c ng nh trong quá trình lƠm khóa lu n t t nghi p, do
trình đ b n thơn c ng nh kinh nghi m th c ti n còn h n ch nên khóa lu n không
th tránh kh i nh ng thi u sót, em r t mong nh n đ c Ủ ki n đóng góp c a th y cô đ
em h c thêm đ

c nhi u kinh nghi m.

Em xin chơn thƠnh c m n!

L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan Khóa lu n t t nghi p nƠy lƠ do t b n thơn th c hi n có s h
tr t giáo viên h ng d n vƠ không sao chép các Công trình nghiên c u c a ng i
khác Các d li u thông tin th c p s d ng trong Khóa lu n có ngu n g c vƠ đ
trích d n rõ rƠng

c

Tôi xin hoƠn toƠn ch u trách nhi m v l i cam đoan nƠy!
Sinhăviên

Nguy n Th Dung

Thang Long University Libraty


M CăL C
Trang
L IăM ă

U

CH
NGă1. C ăS LụăLU N CHUNG K TOỄNăCHIăPHệăS N XU T
VẨă TệNHă GIỄă THẨNHă S N PH M TRONG DOANH NGHI Pă XỂYă
L P ..................................................................................................................... 1
1.1. S c n thi t c a k toánăchiăphíăs n xu tăvƠătínhăgiáăthƠnhăs n ph m trong
doanh nghi păxơyăl p.....................................................................................................1
că đi m ho tă đ ng s n xu t kinh doanh, t ch c k toánă trongă doanhă

1.2.

nghi păxơyăl p ................................................................................................................1
1.2.1.

c đi m ho t đ ng s n xu t kinh doanh trong doanh nghi p xây l p............1

1.2.2.

c đi m t ch c k toán trong DNXL ............................................................... 3

1.2.3. Nhi m v c a k toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m trong
doanh nghi p xây l p .....................................................................................................3
1.3. Kháiăni m,ăphơnălo iăchiăphíăs n xu tăvƠăgiáăthƠnhăs n ph măxơy l p ...........5
1.3.1. Khái ni m và phân lo i chi phí s n xu t trong doanh nghi p xây l p..............5
1.3.2. Khái ni m và phân lo i giá thành s n ph m t i các ếoanh nghi p xây l p .....8
1.3.3. M i quan h gi a chi phí s n xu t và giá thành s n ph m xây l p................10
1.3.4.

it

ng t p h p chi phí s n xu t...................................................................11

1.4. K toánăt p h păchiăphíăs n xu t trong doanh nghi păxơyăl p.......................12
1.4.1. Ph

ng pháp k toán t p h p chi phí s n xu t trong doanh nghi p xây l p .12

1.4.2. K toán chi phí nguyên v t li u tr c ti p .......................................................... 13

1.4.3. K toán chi phí nhân công tr c ti p ..................................................................15
1.4.4. K toán chi phí s d ng máy thi công ............................................................... 16
1.4.5. K toán chi phí s n xu t chung .........................................................................22
1.4.6. K toán chi phí s n xu t thỀo ph

ng th c khoán g n ...................................25

1.4.7. K toán t ng h p chi phí s n xu t, ki m kê đánh giá s n ph m d dang cu i
k

.................................................................................................................................27

1.5. TínhăgiáăthƠnhăs n ph m ...................................................................................29
1.5.1.
1.5.2. Ph

it

ng tính giá thành và k tính giá thành .................................................29
ng pháp tính giá thành s n ph m xây l p ...............................................30

1.6. H th ng s k toánă chiă phíă s n xu tă vƠă tínhă giáă thƠnhă s n ph m trong
doanh nghi păxơyăl p...................................................................................................32


CH
NGă2. TH C TR NG K TOỄNăCHIăPHệăS N XU Tă VẨăTệNHă
GIỄă THẨNHă S N PH Mă XỂYă L P T Iă CỌNGă TYă CPă XDHTă SỌNG
Ẩ ................................................................................................................... 35
2.1. T ng quan v côngătyăC ph năXDHTăSôngă Ơ ..............................................35

2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n c a công ty C ph n XDHT Sông à ....35
2.1.2.

c đi m ho t đ ng s n xu t kinh doanh ........................................................36

2.1.3.

c đi m t ch c s n xu t kinh doanh ............................................................ 37

2.1.4.

c đi m t ch c b máy qu n lý c a công ty C ph n XDHT Sông à .......39

2.1.5.
c đi m t ch c b máy k toán c a công ty C ph n xây ế ng h t ng sông
à ............................................................................................................................. 41
c đi m t ch c công tác k toán t i công ty C ph n XDHT sông à .......44

2.1.6.

2.2. Th c tr ng k toánăchiăphíăs n xu tăvƠătínhăgiáăthƠnhăs n ph măxơyăl p t i
côngătyăC ph năXDHTăSôngă Ơ ...............................................................................46
2.2.1.
c đi m k toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m xây l p t i
công ty C ph n XDHT Sông à .................................................................................46
it

2.2.2.
2.2.3. Ph

ng t p h p chi phí và đ i t

ng tính giá thành s n ph m ..................46

ng pháp t p h p chi phí ............................................................................47

2.2.4. K toán t p h p chi phí s n xu t t i công ty C ph n XDHT Sông à ..........47
2.2.5.

ánh giá giá tr s n ph m d dang t i Công ty C ph n XDHT Sông à ...111

2.2.6. K toán tính giá thành SPXL t i công ty C ph n XDHT Sông à ..............111

CH
NGă 3. M T S GI Iă PHỄPă NH Mă HOẨNă THI N K TOỄNă
CHIăPHệăS N XU TăVẨăTệNHăGIỄăTHẨNHăS N PH MăXỂYăL P T I
CỌNGăTYăC PH NăXỂYăD NG H T NGăSỌNGă Ẩ ....................... 113
3.1.

ánhăgiáăth c tr ng k toánăchiăphíăs n xu tăvƠătínhăgiáăthƠnhăs n ph măxơyă

l p t iăcôngătyăC ph năxơyăd ng h t ngăSôngă Ơ ...............................................113
3.1.1.

u đi m ............................................................................................................113

3.1.2. Nh ng v n đ còn t n t i và nh

c đi m c n kh c ph c ..............................115

3.2. M t s ki n ngh nh măhoƠnăthi n k toánăchiăphíăs n xu tăvƠătínhăgiáăthƠnhă
s n ph măxơyăl p t iăcôngătyăC ph năxơyăd ng h t ngăSôngă Ơ .......................118
3.2.1.

i v i h n ch v b máy k toán ..................................................................118

3.2.2.

i v i tình hình luân chuy n ch ng t

Công ty .......................................118

3.2.3. Hoàn thi n công tác qu n lý chi phí nguyên v t li u tr c ti p ......................119
3.2.4. Hoàn thi n công tác qu n lý chi phí máy thi công .........................................121

Thang Long University Libraty


3.2.5. Hoàn thi n k toán các kho n thi t h i trong s n xu t .................................121
3.2.6.

i c l p b ng phân b ti n l

ng và b o hi m ..............................................123

3.2.7. Hoàn thi n công tác k toán trích l p ế phòng và b o hành công trình ....124
3.2.8.

h th ng tài kho n Công ty s ế ng ..........................................................124

K T LU N
TẨIăLI U THAM KH O


DANHăM CăVI TăT T
KỦăhi u vi t t t

Tênăđ yăđ

BHXH

B o hi m xƣ h i

BHYT

B o hi m y t

BHTN

B o hi m th t nghi p

CT

Công trình

CCDC

Công c , d ng c

CPSXC

Chi phí s n xu t chung

CP

C ph n

DDCK

D dag cu i k

DD K

D dang đ u k

GTGT

Giá tr gia t ng

HMCT

H ng m c công trình

KLXL

Kh i l

KPC

Kinh phí công đoƠn

NCTT

Nhơn công tr c ti p

NVLTT

Nguyên v t li u tr c ti p

MTC

Máy thi công

SXKD

S n xu t kinh doanh

SXC

S n xu t chung

SPDD

S n ph m d dang

TSC

TƠi s n c đ nh

XDCB

Xơy d ng c b n

XDHT

Xơy d ng h t ng

ng xơy l p

Thang Long University Libraty


DANHăM CăS ă

, BI U
Trang

S đ 1.1. M i quan h gi a chi phí s n xu t vƠ giá thƠnh s n ph m .......................... 10
S đ 1.2. K toán t p h p chi phí NVL tr c ti p.........................................................15
S đ 1.3. K toán t p h p chi phí nhơn công tr c ti p ................................................16
S đ 1. 4. H ch toán chi phí s d ng máy thi công .....................................................19
S đ 1.5. H ch toán chi phí s d ng máy thi công thuê ngoƠi ....................................20
S đ 1.6. H ch toán chi phí s d ng máy thi công (Tr ng h p DNXL có ho c không
có t ch c đ i máy thi công riêng vƠ không h ch toán riêng cho đ i máy)..................21
S đ 1.6. K toán t p h p chi phí s n xu t chung .......................................................24
S đ 1.7. K toán t i đ n v giao khoán tr ng h p đ n v nh n khoán có t ch c b
máy k toán riêng ..........................................................................................................25
S đ 1 8 Trình t h ch toán t i đ n v nh n khoán có t ch c b máy k toán riêng 26
S đ 1.9. Trình t h ch toán đ n v giao khoán tr ng h p đ n v nh n khoán không
t ch c b máy k toán riêng.........................................................................................26

S đ 1.10. K toán t ng h p chi phí s n xu t ............................................................. 28
S đ 1 11 Trình t ghi s k toán t p h p chi phí s n xu t vƠ tính giá thƠnh s n ph m
theo hình th c Nh t kỦ chung .......................................................................................34
S đ 21

c đi m quy trình công ngh s n xu t .......................................................38

S đ 2 2 C c u t ch c b máy k toán c a công ty C ph n XD T sông Ơ ........39
S đ 2 3 Quy trình h ch toán trên ph n m m k toán ................................................45
Bi u 2.1.Gi y đ ngh t m ng mua nguyên v t li u ....................................................49
Bi u 2 2

óa đ n GTGT mua nguyên v t li u ............................................................ 50

Bi u 2.3. Phi u nh p xu t th ng Nguyên v t li u .........................................................51
Bi u 2 4

ng kê thanh toán hóa đ n GTGT ............................................................... 52

Bi u 2.5. Gi y đ ngh thanh toán t m ng ...................................................................52
Bi u 2.6. B ng t ng h p chi phí nguyên v t li u tr c ti p ............................................53
Bi u 2.7. S chi ti t tƠi kho n 621(Trích) .....................................................................54
Bi u 2 8 Trích s Nh t kỦ chung ận m 2015 ............................................................... 55
Bi u 2.9. S cái tƠi kho n 621 (Trích)...........................................................................56
S đ 2 4 Quy trình h ch toán CPNCTT......................................................................59
Bi u 2 10 Trích h p đ ng thuê nhơn công ...................................................................59
Bi u 2 11

iên b n nghi m thu kh i l

ng xơy l p .....................................................61


Bi u 2.12. B ng ch m công tháng 10/2015 (Trích) ......................................................62
Bi u 2 13

iên b n h p xác nh n b c th ....................................................................63

Bi u 2 14

iên b n h p bình xét m c đ hoƠn thƠnh công vi c c a t ng ng

Bi u 2.15. B ng thanh toán ti n l

i.........63

ng lao đ ng ........................................................... 64

Bi u 2.16. S chi ti t TK 622 (Trích) ............................................................................66
Bi u 2 17 Trích s Nh t kỦ chung n m 2015 ............................................................... 67
Bi u 2.18. S cái TƠi kho n 622 (Trích) .......................................................................68
Bi u 2.19. Gi y đ ngh đi u đ ng v t t thi t b .......................................................... 70
Bi u 2 20

iên b n bƠn giao.........................................................................................71

Bi u 2.21. Gi y đ ngh t m ng mua x ng d u ........................................................... 72
Bi u 2.22. Phi u chi ti n m t t m ng mua x ng d u ...................................................72
Bi u 2 23 óa đ n GTGT mua x ng d u ......................................................................73
Bi u 2.24. Gi y thanh toán t m ng ..............................................................................74

Bi u 2.25. Phi u thu ti n m t ........................................................................................74
Bi u 2.26. B ng ch m công nhơn lái máy .....................................................................75
Bi u 2.27. B ng thanh toán l

ng công nhơn lái máy tháng 10 n m 2015 ..................76

Bi u 2.28. B ng tính kh u hao máy thi công tháng 10 n m 2015.................................78
Bi u 2.29. S chi ti t TƠi kho n 623 .............................................................................80
Bi u 2.30. S nh t kỦ chung n m 2015 (Trích) ............................................................ 81
Bi u 2.31. S cái TK 623 .............................................................................................. 82
Bi u 2.32. Gi y đ ngh t m ng ph c v qu n lỦ đ i ..................................................84
Bi u 2.33. B ng ch m công c a b ph n gián ti p (Trích) ...........................................86
Bi u 2.34. B ng thanh toán ti n l

ng c a b ph n gián ti p.......................................87

Bi u 2.35. B ng tính các kho n trích theo l

ng c a nhơn viên kh i biên ch ............88

Bi u 2 36 óa đ n GTGT mua v t t thi công ............................................................. 91
Bi u 2.37. Phi u nh p xu t th ng v t t dùng cho thi công ..........................................92
Bi u 2.38. S chi ti t TK 6272 ......................................................................................93
Bi u 2.39. B ng phơn b công c d ng c ....................................................................94
Bi u 2.40. S chi ti t TK 6273 ......................................................................................95
Bi u 2.41. B ng trích kh u hao TSC (Trích) .............................................................. 97
Bi u 2.42. S chi ti t TK 6274 ......................................................................................98
Bi u 2 43

óa đ n d ch v vi n thông .........................................................................99

Thang Long University Libraty


Bi u 2 44

óa đ n ti n đi n .......................................................................................100

Bi u 2.45. S chi ti t TK 6277 ....................................................................................101
Bi u 2.46. B ng kê thanh toán hóa đ n GTGT ...........................................................102
Bi u 2 47 Gi y thanh toán t m ng ............................................................................103
Bi u 2.48. B ng t ng h p chi phí s n xu t chung .......................................................104
Bi u 2.49. S nh t kỦ chung (Trích) ...........................................................................105
Bi u 2.50. S cái TK 627 (Trích) ................................................................................106
Bi u 2.51. B ng t ng h p chi phí s n xu t..................................................................109
Bi u 2.52. S chi ti t TK 154 ......................................................................................110
Bi u 2.53. Th tính giá thƠnh s n ph m xơy l p công trình ........................................112
i u32

ng kê nguyên v t li u còn l i cu i k ......................................................120

i u33

ng kê nguyên v t li u còn th a ................................................................121

i u34

ng phơn b s 1 ........................................................................................123

L IM
n

U

Trong nh ng n m g n đơy, theo đ ng l i lƣnh đ o c a ng vƠ NhƠ n c, đ t
c ta đƣ vƠ đang th c s b c vƠo s nghi p đ i m i toƠn di n Quá trình công

nghi p hoá - hi n đ i hoá đ t n c cùng v i s đ i m i sơu s c trong c ch qu n lỦ
kinh t đƣ t o ra cho các doanh nghi p nhi u c h i m i vƠ thách th c m i.
có
đ c ch đ ng v ng ch c trên th tr ng hi n nay thì các doanh nghi p không nh ng
ph i t ng c ng đ i m i công ngh , nơng cao n ng su t lao đ ng mƠ còn ph i quan
tơm t i công tác t ch c, qu n lỦ doanh nghi p. Có b máy qu n lỦ t t, đ ng b t trên
xu ng, s gi p doanh nghi p có th s p x p, ki m tra c ng nh có k ho ch chính xác
đ góp ph n gi m chi phí, t ng n ng su t t đó có th lƠm gia t ng l i nhu n
có
th t ch c vƠ qu n lỦ phù h p đem l i hi u qu thì b ph n k toán lƠ m t ph n
không th thi u vƠ vô cùng quan tr ng trong b t k b máy qu n lỦ nƠo K toán gi p
ch doanh nghi p có cái nhìn chính xác v tình hình doanh nghi p t đó đ a ra các
quy t đ nh chính xác, k p th i, hi u qu .
NgƠnh xơy d ng c b n gi vai trò quan tr ng trong quá trình t o ra c s v t
ch t cho đ t n c vƠ lƠ ngƠnh có s v n b ra t ng đ i l n Do đó, vi c h ch toán
đ ng đ n giá thƠnh s n ph m có Ủ ngh a quan tr ng không ch đ i v i doanh nghi p
xơy l p trong vi c gi p b máy qu n lỦ s n xu t kinh doanh phơn tích đ a ra các bi n
pháp ti t ki m chi phí, gi m giá thƠnh s n ph m khai thác m i ti m n ng c a doanh
nghi p mƠ còn có Ủ ngh a quan tr ng đ i v i n n kinh t qu c dơn, đ u t XDC hƠng
n m chi m kho ng 40% ngơn sách NhƠ n c.
M t khác, s n ph m xơy l p mang tính đ n chi c, k t c u ph c t p, chu k ho t
đ ng s n xu t dƠi, ho t đ ng c a doanh nghi p mang tính ch t l u đ ng r ng l n nên

công tác k toán trong doanh nghi p xơy l p có nh ng đ c đi m riêng bi t Chi phí ch
y u phát sinh trong quá trình cung ng vƠ quá trình s n xu t Do đó đ i v i các doanh
nghi p xơy l p v n đ hoƠn thi n công tác chi phí giá thƠnh đ c đ t lên hƠng đ u.
Xu t phát t lỦ lu n vƠ th c ti n nêu trên, v i mong mu n góp ph n hoƠn thi n k toán
t i các doanh nghi p em đƣ ch n đ tƠi: ắHoƠnă thi n k toánă chiă phíă s n xu tă vƠă
tínhă giáă thƠnhă s n ph m t iă Côngă tyă C ph n Xơyă d ng h t ng Sôngă ƠẰ đ
nghiên c u vƠ lƠm đ tƠi khóa lu n t t nghi p c a mình
M căđíchănghiênăc u: Nh m lƠm rõ nh ng v n đ lỦ lu n chung v k toán t p
h p chi phí s n xu t vƠ tính giá thƠnh s n ph m c th đ đánh giá th c tr ng vƠ đ
xu t m t s gi i pháp thích h p v i hy v ng góp ph n hoƠn thi n k toán chi phí s n
xu t vƠ tính giá thƠnh s n ph m Công ty C ph n Xơy d ng h t ng Sông Ơ
iăt

ngănghiênăc u: K toán t p h p chi phí s n xu t vƠ tính giá thƠnh s n

ph m xơy d ng t i Công ty C ph n XD T Sông Ơ

Thang Long University Libraty


Ph măviănghiênăc u: K toán chi phí s n xu t vƠ tính giá thƠnh s n ph m xơy
l p t i công ty C ph n XD T Sông Ơ d

i góc đ k toán tƠi chính trong n m 2015

Ph ngăphápănghiênăc u: B ng ph ng pháp nghiên c u duy v t bi n ch ng,
duy v t l ch s , ph ng pháp phơn tích vƠ so sánh k t h p ch t ch gi a lỦ lu n v i
th c ti n, k th a có ch n l c m t s tác ph m c a các tác gi đi tr c cùng s gi p đ
nhi t tình c a các cán b Phòng TƠi chính k toán c a Công ty, đ c bi t lƠ s h ng
d n t n tình c a gi ng viên Th.S oƠn Th H ng Nhung, đƣ gi p em hoƠn thƠnh đ tƠi

nghiên c u nƠy
NgoƠi l i m đ u vƠ k t lu n, khóa lu n g m có 3 ch
Ch

ng:

ngă1:ăC ăs lỦălu n chung k toánăchiăphíăs n xu t vƠătínhăgiáăthƠnhă

s n ph m trong doanh nghi păxơyăl p
Ch

ngă2:ăTh c tr ng k toánăchiăphíăs n xu tăvƠătínhăgiáăthƠnh s n ph m

xơyăl p t iăCôngătyăc ph n XDHTăSôngă Ơ
Ch

ngă3:ăM t s ki n ngh nh măhoƠnăthi năcôngătácăk toánăchiăphíăs n

xu tăvƠătínhăgiáăthƠnh s n ph măxơyăl p t iăCôngătyăc ph n XDHTăSôngă Ơ
Trong quá trình nghiên c u, đ c s ch d n t n tình c a cô giáo Th.S oƠn Th
H ng Nhung cùng v i s gi p đ c a các anh ch phòng TƠi chính ậ K toán công ty
C ph n XD T Sông Ơ em đƣ hoƠn thƠnh khóa lu n nƠy Do th i gian th c t p
nghiên c u có h n cùng v i v n ki n th c còn h n ch nên b n lu n v n s không th
tránh kh i nh ng thi u sót R t mong đ c s quan tơm đóng góp Ủ ki n c a các th y,
cô giáo đ b n lu n v n c a em đ

c hoƠn thi n h n


CH

NGă1
C ăS LụăLU N CHUNG K TOỄNăCHIăPHệăS N XU TăVẨ TệNHă
GIỄăTHẨNHăS N PH M TRONG DOANH NGHI PăXỂYăL P
1.1. S c n thi t c a k toánăchiăphíăs n xu tăvƠătínhăgiáăthƠnhăs n ph m trong
doanh nghi păxơyăl p
Trong công tác qu n lỦ t i m t DNXL, chi phí xơy l p vƠ giá thƠnh s n ph m lƠ
ch tiêu quan tr ng luôn đ c các doanh nghi p quan tơm vì ch ng g n li n v i k t
qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh. T ch c k toán đ ng, đ , h p lỦ, chính xác chi
phí, giá thƠnh công trình có Ủ ngh a r t l n trong công tác qu n lỦ chi phí, giá thƠnh
xơy d ng. T đó ki m tra tính h p pháp c a chi phí phát sinh trong doanh nghi p nói
chung, các đ i s n xu t nói riêng Thông qua s li u do b ph n k toán t p h p chi
phí, tính giá thƠnh th c t c a t ng công trình, h ng m c công trình, ho t đ ng kinh
doanh vƠ các ho t đ ng khác trong doanh nghi p, ng i qu n lỦ có th phơn tích đánh
giá tình hình th c hi n k ho ch giá thƠnh s n ph m, tình hình s d ng lao đ ng, v t
t , ti n v n có hi u qu , ti t ki m hay lƣng phí đ t đó có bi n pháp h giá thƠnh, đ
ra các quy t đ nh phù h p v i s phát tri n kinh doanh vƠ yêu c u qu n tr doanh
nghi p.
că đi m ho tă đ ng s n xu t kinh doanh, t ch c k toánă trongă doanhă

1.2.

nghi păxơyăl p
Xơy d ng c b n lƠ ngƠnh s n xu t v t ch t có v trí h t s c quan tr ng trong n n
kinh t m i qu c gia XDC lƠ quá trình xơy m i, xơy d ng l i, c i t o, hi n đ i hóa,
khôi ph c công trình nhƠ máy, xí nghi p, đ
xu t vƠ đ i s ng xƣ h i.
Chi phí đ u t XDC

ng xá, nhƠ c a,...nh m ph c v cho s n

chi m m t t tr ng l n trong t ng Ngơn sách nhƠ n

c

c ng nh ngơn sách c a doanh nghi p Chi phí XDC bao g m: xơy d ng, l p đ t,
mua s m thi t b vƠ chi phí ki n th c c b n khác, trong đó ph n xơy d ng, l p đ t do
các đ n v chuyên v thi công xơy l p đ m nh n thông qua h p đ ng giao nh n th u
xơy l p. S n ph m c a các đ n v xơy l p lƠ các công trình đƣ xơy d ng, l p đ t hoƠn
thƠnh có th đ a vƠo s d ng ph c v s n xu t vƠ đ i s ng.
1.2.1.

c đi m ho t đ ng s n xu t kinh doanh trong doanh nghi p xây l p

S n ph m xơy l p lƠ m t ngƠnh s n xu t có tính ch t công nghi p Tuy nhiên đó
lƠ m t ngƠnh s n xu t công nghi p đ c bi t. S n ph m XDC c ng đ c ti n hƠnh s n
xu t m t cách liên t c, t khơu th m dò, đi u tra kh o sát đ n thi t k thi công vƠ
quy t toán công trình khi hoƠn thƠnh S n ph m XDC có tính dơy chuy n gi a các
1

Thang Long University Libraty


khơu c a ho t đ ng s n xu t có m i liên h ch t ch v i nhau, n u m t khơu ng ng tr
s

nh h

ng đ n ho t đ ng s n xu t c a khơu khác

S n ph m xơy l p lƠ nh ng công trình, h ng m c công trình, v t ki n tr cầ có

quy mô l n, k t c u ph c t p, mang tính đ n chi c, th i gian xơy d ng lơu dƠi Do đó,
vi c qu n lỦ vƠ h ch toán s n ph m xơy l p nh t thi t ph i l p d toán (v thi t k , thi
công) Quá trình s n xu t XL ph i so sánh v i d toán, l y d toán lƠm th
th i đ gi m b t r i ro ph i mua b o hi m cho công trình XL

c đo đ ng

S n ph m XDC đ c s d ng t i ch , đ a đi m xơy d ng luôn thay đ i theo đ a
bƠn thi công Khi ch n đ a đi m XD ph i đi u tra nghiên c u kh o sát th t k v đi u
ki n kinh t , đ a ch t, th y v n, k t h p v i các yêu c u v phát tri n kinh t , v n hóa,
xƣ h i tr c m t c ng nh lơu dƠi Sau khi đi vƠo s d ng, công trình không th di d i
cho nên n u các công trình lƠ nhƠ máy, xí nghi p c n nghiên c u các đi u ki n v
ngu n cung c p nguyên v t li u, ngu n l c lao đ ng, ngu n tiêu th s n ph m, b o
đ m các đi u ki n thu n l i khi công trình đi vƠo ho t đ ng s n xu t kinh doanh sau
nƠy M t công trình XDC hoƠn thƠnh đi u đó có ngh a lƠ ng i công nhơn xơy d ng
không còn vi c gì ph i lƠm đó n a, ph i chuy n đ n thi công m t công trình khác
Do đó s phát sinh chi phí đi u đ ng công nhơn, máy móc thi công, chi phí v xơy
d ng công trình t m th i cho công nhơn vƠ cho máy thi công C ng do đ c đi m nƠy
mƠ các đ n v xơy l p th ng s d ng l c l ng lao đ ng thuê ngoƠi t i ch , n i thi
công công trình đ gi m b t các chi phí di d i.
S n ph m XL t khi kh i công đ n khi hoƠn thƠnh bƠn giao vƠ đ a vƠo s d ng
th ng kéo dƠi Nó ph thu c vƠo quy mô, tính ph c t p v k thu t c a t ng công
trình Quá trình thi công chia lƠm nhi u giai đo n, m i giai đo n l i chia lƠm nhi u
công vi c khác nhau, các công vi c th ng di n ra ngoƠi tr i ch u tác đ ng tr c ti p
b i đi u ki n môi tr ng, thiên nhiên, th i ti t Do đ c đi m nƠy, trong quá trình thi
công c n t ch c qu n lỦ lao đ ng, v t t ch t ch , đ m b o thi công nhanh, đ ng ti n
đ khi đi u ki n môi tr ng th i ti t thu n l i Trong đi u ki n th i ti t không thu n
l i nh h ng đ n ch t l ng thi công, có th s phát sinh các kh i l ng công trình
ph i phá đi lƠm l i vƠ các thi t h i phát sinh do ng ng s n xu t, doanh nghi p c n có
k ho ch đi u đ cho phù h p nh m ti t ki m chi phí, h giá thƠnh

Do th i gian thi công t

ng đ i dƠi nên k tính giá thƠnh th

ng không xác đ nh

hƠng tháng nh trong s n xu t công nghi p mƠ đ c xác đ nh theo th i đi m thi công,
h ng m c công trình hoƠn thƠnh hay th c hi n bƠn giao thanh toán theo giai đo n quy
c tùy thu c vƠo k t c u, đ c đi m k thu t vƠ kh n ng v v n c a đ n v xơy l p.
Vi c xác đ nh đ ng đ n đ i t ng tính giá thƠnh s góp ph n to l n trong vi c qu n lỦ
s n xu t thi công vƠ s d ng đ ng v n đ t hi u qu cao nh t.
2


S n ph m xơy l p hoƠn thƠnh không ti n hƠnh nh p kho mƠ l i tiêu th ngay theo
giá d toán ho c giá th a thu n v i ch đ u t , do tính ch t hƠng hóa c a SPXL không
th hi n rõ (giá c , ng i mua, ng
các hóa đ n giao nh n th u).
T ch c s n xu t XL

i bán xác đ nh t tr

c khi xơy d ng thông qua

Vi t Nam hi n nay ph bi n theo ph

ng th c “khoán

g n” các công trình, MCT, kh i l ng ho c công vi c cho các đ n v trong n i b
doanh nghi p Trong giá khoán g n không ch có ti n l ng mƠ còn các chi phí v v t

li u, CCDC thi công, chi phí chung c a b ph n nh n khoán
T các đ c đi m nƠy đòi h i vi c t ch c, qu n lỦ giám sát ch t ch đ đ m b o
ch t l ng công trình đ ng nh thi t k , d toán: các nhƠ th u ph i có trách nhi m b o
hƠnh công trình (ch đ u t gi l i m t t l nh t đ nh trên giá tr công trình, khi h t
h n b o hƠnh m i tr l i cho đ n v XLầ)
1.2.2.

c đi m t ch c k toán trong DNXL

Nh ng đ c đi m
KD, đ c đi m s n ph m, đ c đi m t ch c s n xu t vƠ qu n
lỦ ngƠnh ph n nƠo chi ph i công tác k toán trong các DNXL d n đ n nh ng khác bi t
nh t đ nh th hi n ch y u n i dung, ph
lo i chi phí c c u giá thƠnh XL.
it

ng h ch toán chi phí có th lƠ MCT, các giai đo n công vi c c a HMCT

ho c nhóm các MCTầt đó xác đ nh đ
it

ng pháp, trình t h ch toán CPSX, phơn

c ph

ng pháp h ch toán phù h p.

ng tính giá thƠnh lƠ các MCT đƣ hoƠn thƠnh, các giai đo n công vi c đƣ

hoƠn thƠnh, kh i l ng xơy l p có d toán riêng đƣ hoƠn thƠnh, t đó xác đ nh

ph ng pháp tính giá thƠnh thích h p nh ph ng pháp tr c ti p, ph ng pháp t ng
c ng chi phí, ph ng pháp h s , t l ,ầ
D toán đ c l p theo t ng kho n m c chi phí nên CPSX c ng đ c phơn lo i
theo chi phí NVL tr c ti p, chi phí nhơn công tr c ti p, chi phí s d ng máy thi công,
chi phí s n xu t chung đ so sánh gi a d toán vƠ th c t .
1.2.3. Nhi m v c a k toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m trong
doanh nghi p xây l p
Do đ c thù c a ngƠnh XDC c a s n ph m xơy d ng nên qu n lỦ v đ u t xơy
d ng r t khó kh n ph c t p, trong đó ti t ki m chi phí s n xu t, h giá thƠnh s n ph m
lƠ m t trong nh ng m i quan tơm hƠng đ u, lƠ nhi m v h t s c quan tr ng c a doanh
nghi p. Hi n nay, trong l nh v c XDCB ch y u áp d ng c ch th u, giao nh n th u
xơy d ng Vì v y, đ tr ng th u, đ c nh n th u thi công thì doanh nghi p ph i xơy
d ng đ

c giá th u h p lỦ, d a trên c s đƣ đ nh m c đ n giá xơy d ng c b n do

3

Thang Long University Libraty


NhƠ n

c ban hƠnh, d a trên c s giá th tr

ng vƠ kh n ng c a b n thơn doanh

nghi p.
Qu n lỦ chi phí s n xu t vƠ tính giá thƠnh s n ph m lƠ m t trong nh ng yêu c u
quan tr ng đ ph c v công tác qu n lỦ c a m i doanh nghi p i u nƠy tác đ ng tr c

ti p t i doanh thu, l i nhu n trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh. T đó, doanh
nghi p ph i có nh ng bi n pháp đ có th gi m chi phí, gi m giá thƠnh s n ph m
nh ng đ ng th i ch t l ng c a s n ph m c ng ph i đ c đ m b o, phù h p v i th
tr ng i u nƠy đòi h i doanh nghi p ph i có bi n pháp qu n lỦ ch t ch , ti t ki m
chi phí s n xu t, tránh hao h t, m t mát, lƣng phí M t trong nh ng công c qu n lỦ
hi u qu đó lƠ qu n lỦ b ng công c k toán, thông qua công tác k toán chi phí s n
xu t vƠ tính giá thƠnh s n ph m.
ên c nh đó tƠi li u v chi phí s n xu t vƠ tính giá thƠnh s n ph m còn lƠ c n c
quan tr ng đ đánh giá, phơn tích tình hình trong ki m soát n i b c a doanh nghi p.
Nó lƠ m t ngu n tƠi li u gi p nhƠ qu n lỦ có th đ a ra các đ nh m c chi phí, d toán
chi phíầt đó đ a ra các quy t đ nh phù h p h n cho t ng giai đo n kinh doanh.
đáp ng đ c các yêu c u v qu n lỦ vƠ s d ng có hi u qu các ngu n l c
kinh doanh, k toán chi phí s n xu t vƠ tính giá thƠnh s n ph m ph i th c hi n các
nhi m v sau:
 Tr c h t c n nh n th c đ ng đ n v trí vai trò c a k toán chi phí s n xu t vƠ
tính giá thƠnh s n ph m trong toƠn b h th ng k toán doanh nghi p, m i quan
h v i các b ph n k toán có liên quan, trong đó k toán các y u t chi phí lƠ
ti n đ cho k toán chi phí s n xu t vƠ tính giá thƠnh s n ph m.
 C n c vƠo đ c đi m t ch c s n xu t kinh doanh, đ c đi m quy trình công
ngh , kh n ng h ch toán, yêu c u qu n lỦ c th c a doanh nghi p đ l a ch n,
xác đ nh đ i t ng t p h p chi phí s n xu t vƠ tính giá thƠnh s n ph m phù h p
v i đi u ki n c a doanh nghi p.
 Ki m tra tình hình th c hi n các đ nh m c chi phí v t t , nhơn công, s d ng
MTC vƠ các chi phí h ch toán khác có liên quan, phát hi n k p th i các kho n
chênh l ch so v i đ nh m c, các kho n thi t h i, m t mát h h ng,ầtrong quá
trình s n xu t đ đ a ra các bi n pháp ng n ng a k p th i.
 Xác đ nh đ ng đ n vƠ bƠn giao thanh toán k p th i kh i l ng công tác xơy l p
hoƠn thƠnh, đ nh k ki m tra vƠ đánh giá kh i l ng thi công d dang theo
nguyên t c quy đ nh.


ánh giá đ ng k t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a t ng CT, HMCT.
K p th i l p b ng báo cáo k toán v CPSX vƠ giá thƠnh công tác xơy l p.
4




nh k cung c p các báo cáo v chi phí s n xu t vƠ tính giá thƠnh cho lƣnh đ o
các doanh nghi p vƠ ti n hƠnh phơn tích tình hình th c hi n đ nh m c, d toán
chi phí s n xu t, tình hình th c hi n k ho ch, giá thƠnh, đ xu t các ki n ngh
cho lƣnh đ o doanh nghi p đ a ra các quy t đ nh thích h p, tr c m t c ng nh
lơu dƠi đ i v i s phát tri n kinh doanh c a doanh nghi p.

 V ch ra đ c nh ng nguyên nhơn lƠm cho hoƠn thƠnh ho c ch a hoƠn thƠnh,
nh ng kh n ng ti m tƠng có th khai thác vƠ ph ng án ph n đ u đ không
ng ng h giá thƠnh s n ph m th c t m t cách h p lỦ
1.3. Kháiăni m,ăphơnălo i chi phíăs n xu tăvƠăgiáăthƠnhăs n ph m xơyăl p
1.3.1. Khái ni m và phân lo i chi phí s n xu t trong doanh nghi p xây l p
1.3.1.1. Khái ni m chi phí s n xu t
Trong quá trình ti n hƠnh các ho t đ ng s n xu t kinh doanh, doanh nghi p c n
ph i bi t k t h p ba y u t c b n lƠ: t li u lao đ ng, đ i t ng lao đ ng vƠ s c lao
đ ng ao phí c a y u t v t li u lao đ ng, đ i t ng lao đ ng lƠ hao phí lao đ ng
v t hóa d i s tác đ ng c a hao phí tác đ ng s ng c a y u t s c lao đ ng. T ng h p
nh ng hao phí trên bi u hi n d

i d ng giá tr g i lƠ “Chi phí s n xu t”

Chi phí lƠ m t ph m trù kinh t quan tr ng g n li n v i s n xu t vƠ l u thông
hƠng hóa ó lƠ nh ng hao phí lao đ ng xƣ h i đ c bi u hi n b ng ti n trong quá

trình ho t đ ng kinh doanh Chi phí c a doanh nghi p lƠ t t c nh ng chi phí phát sinh
g n li n v i doanh nghi p trong quá trình hình thƠnh, t n t i vƠ ho t đ ng t khơu mua
nguyên v t li u, t o ra s n ph m đ n khi tiêu th nó
Khi ti n hƠnh s n xu t không ph i t t c các kho n chi phí đ u liên quan đ n ho t
đ ng s n xu t s n ph m mƠ còn có nh ng kho n chi phí khác có tính ch t s n xu t nh
chi phí bán hƠng, chi phí qu n lỦ doanh nghi p Do đó ch nh ng chi phí đ ti n hƠnh
các ho t đ ng s n xu t m i đ c coi lƠ chi phí s n xu t.
i v i ho t đ ng XDCB, chi phí s n xu t lƠ bi u hi n b ng ti n c a toƠn b hao
phí v lao đ ng s ng vƠ lao đ ng v t hóa, vƠ các chi phí b ng ti n khác mƠ doanh
nghi p xơy l p đƣ chi ra đ ti n hƠnh s n xu t, c u thƠnh nên giá thƠnh s n ph m xơy
l p trong m t k nh t đ nh (tháng, quỦ, n m)
Th c ch t chi phí s n xu t lƠ s chuy n d ch v n ậ d ch chuy n giá tr c a các
y u t s n xu t vƠo các đ i t ng tính giá thƠnh
1.3.1.2. Phợn lo i chi phí s n xu t
Hi u bi t vƠ tính toán đ y đ các chi phí liên quan đ n ho t đ ng c a doanh
nghi p t o đi u ki n tính toán các ch tiêu đ c chính xác nh giá thƠnh, l i nhu n,
5

Thang Long University Libraty


thu , các kho n n p ngơn sáchầ trên c s đó đánh giá đ ng hi n tr ng ho t đ ng c a
doanh nghi p.
i v i doanh nghi p xơy l p thì vi c qu n lỦ chi phí s n xu t không ch d a vƠo
các s li u t ng h p v chi phí mƠ còn c n c vƠo s li u c th c a t ng lo i chi phí
theo t ng CT, HMCT t ng th i đi m nh t đ nh. Do v y vi c phơn lo i chi phí lƠ yêu
c u t t y u đ i v i k toán chi phí s n xu t vƠ tính giá thƠnh s n ph m XL Phơn lo i
chi phí phù h p s gi p doanh nghi p nơng cao hi u qu qu n lỦ chi phí s n xu t.
Vi c phơn lo i CPSX đ c ti n hƠnh d a trên nhi u tiêu th c khác nhau tùy theo
vi c xem xét góc đ khác nhau, m c đích qu n lỦ chi phí khác nhau mƠ doanh

nghi p l a ch n tiêu th c phơn lo i chi phí cho phù h p. Trong doanh nghi p xơy l p
ng

i ta th

ng phơn lo i cho phí s n xu t theo nh ng cách sau:

 Phân lo i chi phí s n xu t theo n i ếung và tính ch t kinh t c a chi phí
Theo cách phơn lo i nƠy, các y u t có cùng n i dung, tính ch t kinh t đ c s p
x p chung vƠo m t y u t không phơn bi t ch ng phát sinh đơu, dùng vƠo m c đích
gì trong s n xu t nh m t ng h p vƠ cơn đ i m i ch tiêu kinh t vƠ k ho ch c a doanh
nghi p ToƠn b chi phí s n xu t trong k đ i v i doanh nghi p xơy l p đ c chia
thƠnh các y u t sau:
 Chi phí nguyên v t li u: LƠ toƠn b chi phí v các lo i nguyên v t li u, ph
tùng thay th , v t li u thi t b xơy d ng c b n mƠ doanh nghi p đƣ s d ng
trong quá trình s n xu t s n ph m.
 Chi phí nhân công: lƠ các kho n chi phí v ti n l

ng ph i tr cho ng

i

lao đ ng, các kho n trích theo l ng c a ng i lao đ ng: trích b o hi m xƣ
h i, b o hi m y t , kinh phí công đoƠn, b o hi m th t nghi p.
 Chi phí kh u hao TSC : bao g m kh u hao c a t t c máy móc, thi t b
dùng vƠo ho t đ ng s n xu t s n ph m xơy l p c a doanh nghi p.
 Chi phí ế ch v mua ngoài: LƠ toƠn b kho n ti n mƠ doanh nghi p ph i
tr cho các d ch v mua ngoƠi s d ng vƠo quá trình xơy l p trong k c a
doanh nghi p nh ti n đi n n c, ti n đi n tho iầ
 Chi phí b ng ti n khác: lƠ các kho n chi phí b ng ti n phát sinh trong quá

trình s n xu t s n ph m xơy l p c a doanh nghi p ngoƠi các y u t trên vƠ
đ c thanh toán b ng ti n.
Phơn lo i chi phí theo n i dung, tính ch t kinh t c a chi phí cho ta bi t t tr ng
k t c u c a t ng lo i chi phí s n xu t mƠ doanh nghi p đƣ s d ng vƠo quá trình s n
xu t trong t ng chi phí s n xu t c a doanh nghi p LƠ c s đ phơn tích tình hình
th c hi n d toán chi phí s n xu t, cung c p s li u đ thuy t minh báo cáo tƠi chính
6


ng th i ph c v cho vi c l p các báo cáo cơn đ i chung v lao đ ng, v t t , ti n
v n Tuy nhiên cách phơn lo i nƠy l i không cho bi t chi phí s n xu t s n ph m lƠ bao
nhiêu trong t ng chi phí c a doanh nghi p.
 Phân lo i chi phí s n xu t theo m c đích, công ế ng c a chi phí
 Chi phí N L tr c ti p: lƠ chi phí v các lo i v t li u chính, v t li u ph , v t
k t c uầc n thi t đ tham gia c u thƠnh th c th s n ph m xơy l p.
 Chi phí nhân công tr c ti p: lƠ chi phí ti n l ng chính, l ng ph , ph
c p l ng c a công nhơn tr c ti p tham gia xơy l p công trình Không bao
g m các kho n trích theo l ng:
X ,
YT,
TN vƠ ti n n ca c a
công nhơn tr c ti p xơy l p.
 Chi phí s d ng máy thi công: lƠ chi phí cho các máy thi công nh m th c
hi n kh i l ng công tác xơy l p b ng máy bao g m: chi phí kh u hao máy
thi công, ti n thuê máy thi công, ti n l ng c a nhơn viên đi u khi n máy
thi công, chi phí nhiên li u, đ ng c , d u m dùng cho máy thi công, chi
phí s a ch a máy thi công
 Chi phí s n xu t chung: lƠ các chi phí ngoƠi các kho n chi phí trên phát
sinh phơn x ng, b ph n, đ i, công tr ng,... ph c v s n xu t s n
ph m. Bao g m: l ng nhơn viên qu n lỦ đ i xơy d ng; các kho n trích

theo l ng theo t l quy đ nh c a nhơn viên qu n lỦ đ i vƠ công nhơn tr c
ti p xơy l p, công nhơn s d ng MTC; ti n n ca c a các b ph n; chi phí
kh u hao TSC , chi phí v t li u, công c xu t dùng chung cho đ i xơy
d ng; chi phí d ch v mua ngoƠi vƠ các chi phí b ng ti n khác liên quan đ n
ho t đ ng c a đ i.
Cách phơn lo i nƠy có tác d ng qu n lỦ CPSX theo đ nh m c, cung c p s li u
cho công tác tính giá thƠnh s n ph m, phơn tích tình hình th c hi n k ho ch s n
ph m, lƠ c s đ l p đ nh m c vƠ k ho ch giá thƠnh cho k ti p theo.
 Phân lo i chi phí thỀo kh n ng quy n p chi phí vào các đ i t
chi phí

ng k toán

 Chi phí tr c ti p: lƠ nh ng kho n chi phí s n xu t liên quan tr c ti p đ n
t ng đ i t ng k toán t p h p chi phí (nh t ng lo i s n ph m, công vi c,
ho t đ ngầ) K toán có th c n c vƠo s li u c a ch ng t k toán đ
quy n p tr c ti p cho nh ng đ i t

ng ch u chi phí

 Chi phí gián ti p: lƠ nh ng kho n chi phí có liên quan đ n nhi u đ i t ng
k toán t p h p chi phí khác nhau, do đó không th quy n p tr c ti p cho
7

Thang Long University Libraty


t ng đ i t

ng chi phí mƠ k toán ph i t p h p chung sau đó ti n hƠnh phơn

b cho các đ i t

ng có liên quan theo m t tiêu chu n thích h p.

Cách phơn lo i nƠy có Ủ ngh a đ i v i vi c xác đ nh ph
vƠ phơn b CPSX cho các đ i t ng đ ng đ n vƠ h p lỦ

ng pháp k toán t p h p

 Phân lo i chi phí s n xu t theo m i quan h gi a chi phí và kh i l
ph m hoàn thành

ng s n

 Bi n phí: LƠ nh ng chi phí thay đ i t l v i s thay đ i c a m c đ ho t
đ ng, kh i l ng s n ph m s n xu t trong k nh : NVL tr c ti p, chi phí
nhơn công tr c ti p.


nh phí: LƠ nh ng chi phí không thay đ i khi m c ho t đ ng s n xu t
trong k thay đ i.

 Chi phí h n h p: LƠ lo i chi phí mƠ b n thơn nó đƣ bao g m các y u t
đ nh phí vƠ bi n phí
Cách phơn lo i nƠy có vai trò quan tr ng trong phơn tích đi m hòa v n ph c v
cho vi c ra quy t đ nh kinh doanh c a nhƠ qu n tr .
1.3.2. Khái ni m và phân lo i giá thành s n ph m t i các ếoanh nghi p xây l p
1.3.2.1. Khái ni m giá thành s n ph m
Quá trình s n xu t lƠ m t th th ng nh t bao g m hai m t: chi phí s n xu t vƠ k t

qu s n xu t. T t c các kho n chi phí phát sinh (phát sinh trong k , k tr

c chuy n

sang) vƠ các chi phí trích tr c có liên quan đ n kh i l ng s n ph m lao v , d ch v
hoƠn thƠnh trong k s t o ra ch tiêu giá thƠnh s n ph m ay giá thƠnh s n ph m lƠ
bi u hi n b ng ti n c a toƠn b các kho n chi phí mƠ doanh nghi p b ra b t k k nƠo
nh ng có liên quan đ n kh i l

ng s n ph m hoƠn thƠnh trong k .

Giá thƠnh s n ph m lƠ bi u hi n b ng ti n c a toƠn b các kho n hao phí v lao
đ ng s ng vƠ lao đ ng v t hoá b ra đ ti n hƠnh s n xu t vƠ hoƠn thƠnh kh i l ng
s n ph m xơy d ng.
Nh v y b n ch t c a giá thƠnh s n ph m lƠ s d ch chuy n giá tr c a các y u t
chi phí vƠo s n ph m xơy l p đƣ hoƠn thƠnh
1.3.2.2. Phợn lo i giá thành s n ph m
đáp ng nhu c u qu n lỦ, h ch toán vƠ th c hi n k ho ch h giá thƠnh s n
ph m, t ng s c c nh tranh trên th tr
đ , ph m vi tính toán khác nhau
đ

ng, giá thƠnh c n đ

c xem xét d

i nhi u góc

Theo đ c thù c a ngƠnh s n xu t nói chung vƠ ngƠnh xơy l p nói riêng giá thƠnh
c phơn lo i theo các tiêu th c sau:

8


 Phân lo i theo th i đi m tính và ngu n s li u: theo cách phơn lo i nƠy thì giá
thƠnh đ

c chia thƠnh giá thƠnh d toán vƠ giá thƠnh th c t

 Giá thành d toán: lƠ t ng s chi phí d toán đ hoƠn thƠnh kh i l ng
công trình xơy l p đ c xác đ nh theo đ nh m c vƠ khung giá thƠnh quy
đ nh áp d ng cho t ng vùng lƣnh th Giá thƠnh d toán nh h n giá tr d
toán ph n thu nh p ch u thu tính tr c bao g m: d toán CP NVL tr c
ti p, d toán chi phí nhơn công tr c ti p, d toán chi phí s d ng máy thi
công vƠ m t ph n d toán CPSXC.
Giá tr d toán
s n ph m xây l p

=

Giá thành d toán
s n ph m xây l p

+

Lãi đ nh
m c (%)

Ho c
Giá thành
d toán

=

Kh i l ng theo
thi t k



n giá ế toán

 Giá thành th c t c a s n ph m xây l p: LƠ bi u hi n b ng ti n c a t t c
các chi phí s n xu t th c t mƠ doanh nghi p xơy l p b ra đ hoƠn thƠnh
m t kh i l ng xơy l p nh t đ nh Nó đ c xác đ nh theo s li u k toán
cung c p Giá thƠnh th c t không ch bao g m nh ng chi phí trong đ nh
m c mƠ còn có th bao g m nh ng chi phí th c t ngoƠi d toán vƠ c
nh ng kho n phát sinh nh : m t mát, hao h t v t t , lƣng phí nguyên
li uầdo nguyên nhơn khách quan vƠ b n thơn doanh nghi p Giá thƠnh
công trình l p đ t thi t b không bao g m giá tr thi t b đ a vƠo l p đ t, b i
vì thi t b nƠy th ng do đ n v ch đ u t bƠn giao cho doanh nghi p nh n
th u xơy l p,
V nguyên t c hai lo i giá thƠnh s n xu t nói trên có m i quan h m t thi t v i
nhau vƠ đ

c th hi n khái quát nh sau:
Giá thƠnh d toán



Giá thƠnh th c t

ơy lƠ nguyên t c khi xơy d ng giá thƠnh vƠ t ch c th c hi n k ho ch giá
thƠnh đ đ m b o doanh nghi p có lƣi sau khi th c hi n đ y đ ngh a v v i NhƠ
n

c.

Các nhƠ qu n lỦ thông qua vi c so sánh giá thƠnh th c t v i giá thƠnh d toán t
đó đánh giá đ c s ti n b hay y u kém c a doanh nghi p xơy l p trong đi u ki n c
th v bi n pháp thi công, c s v t ch t k thu t vƠ trình đ t ch c qu n lỦ c a b n
thơn doanh nghi p t đó đ a ra các bi n pháp đ ti t ki m chi phí s n xu t, h giá
thƠnh s n ph m nơng cao kh n ng c nh tranh c a doanh nghi p trên th tr ng.
9

Thang Long University Libraty


 Phân lo i theo ph m vi các chi phí c u thành
 Giá thành s n xu t (giá thành công x

ng): lƠ ch tiêu ph n ánh t t c

nh ng chi phí phát sinh liên quan đ n thi công công trình trong ph m vi
đ n v thi công bao g m chi phí NVL tr c ti p, chi phí nhơn công tr c ti p,
chi phí s d ng MTC, CPSXC.
 Giá thành tiêu th (giá thành toàn b hay giá thành đ y đ ): lƠ ch tiêu
ph n ánh toƠn b các kho n chi phí phát sinh trong thi công (chi phí s n
xu t), tiêu th s n ph m (chi phí s n xu t, qu n lỦ vƠ bán hƠng) Giá thƠnh
tiêu th ch đ c tính đ xác đ nh k t qu c a nh ng s n ph m đƣ tiêu th ,
đ
Giá thành

toàn b

c tính theo công th c:
=

Giá thành s n
xu t s n ph m

+

Chi phí
bán hàng

+

Chi phí qu n lý
doanh nghi p

Cách phơn lo i nƠy gi p nhƠ qu n lỦ bi t đ c k t qu kinh doanh (lƣi, l ) c a
t ng công trình, MCT mƠ doanh nghi p thi công Tuy nhiên, cách phơn lo i nƠy
ch a đ c s d ng r ng rƣi, còn có nh ng h n ch nh t đ nh trong vi c l a ch n tiêu
th c phơn b chi phí bán hƠng, chi phí qu n lỦ cho t ng công trình, MCT.
1.3.3. M i quan h gi a chi phí s n xu t và giá thành s n ph m xây l p
đ m b o h ch toán đ y đ , chính xác chi phí s n xu t vƠ tính giá thƠnh s n
ph m, cung c p thông tin k p th i cho các nhƠ qu n tr doanh nghi p, k toán c n ph i
phơn đ nh chi phí v i giá thƠnh s n ph m vƠ n m rõ m i quan h gi a ch ng
Chi phí s n xu t vƠ giá thƠnh s n ph m lƠ hai m t bi u hi n quá trình s n xu t có
m i quan h ch t ch v i nhau Chi phí s n xu t vƠ giá thƠnh s n ph m có b n ch t
t ng t , đ u lƠ hao phí v lao đ ng mƠ doanh nghi p đƣ b ra cho ho t đ ng s n xu t.
Tuy nhiên hai khái ni m nƠy đ u có nh ng đi m khác nhau Chi phí s n xu t luôn g n

li n v i m t k s n xu t nh t đ nh vƠ đ c t p h p theo k , chi phí liên quan t i s n
ph m s n xu t trong k , s n ph m d dang cu i k Trong khi đó giá thƠnh luôn g n
li n v i m t kh i l ng s n ph m hoƠn thƠnh trong k c a m t công trình hay m t
MCT, giá thƠnh không ch a chi phí c a s n ph m d dang cu i k nh ng l i bao
g m chi phí s n xu t c a s n ph m d dang k tr

c chuy n sang.

M i quan h gi a chi phí s n xu t vƠ giá thƠnh s n ph m th hi n

công th c

tính giá thƠnh s n ph m t ng quát sau:
S đ 1.1. M i quan h gi a chi phí s n xu t và giá thành s n ph m
Giá tr s n ph m xơy l p d dang đ u k
Giá thƠnh s n ph m xơy l p

Chi phí xơy l p phát sinh trong k

Giá tr s n ph m xơy l p d dang cu i k
10


S đ trên có th bi u hi n b ng công th c sau:
T ng giá thành
s n ph m
Tr

=

CPSX d dang
đ uk

CPSX phát sinh
trong k

+

-

CPSX d dang
cu i k

ng h p không có chi phí s n xu t SPDD đ u k vƠ cu i k ho c chi phí s n

xu t SPDD đ u k vƠ cu i k b ng nhau thì t ng giá thƠnh s n xu t s n ph m b ng
t ng chi phí phát sinh trong k .
Nh v y, chi phí s n xu t vƠ giá thƠnh s n ph m có m i quan h m t thi t v i
nhau, chi phí s n xu t lƠ c s đ xơy d ng giá thƠnh s n ph m xơy l p hoƠn thƠnh.
Trong đi u ki n n u giá bán không thay đ i thì s ti t ki m ho c lƣng phí c a doanh
nghi p v chi phí s n xu t có nh h

ng tr c ti p đ n giá thƠnh th p ho c cao t đó s

tác đ ng t i l i nhu n c a doanh nghi p. Vi c t ch c ki m tra tính h p pháp, h p lỦ
c a chi phí phát sinh doanh nghi p, t ng b ph n, t ng đ i t ng góp ph n gi p
nhƠ qu n tr có th t ng c ng qu n lỦ v tƠi s n v t t , lao đ ng, ti n v nầm t cách
ti t ki m, có hi u qu
ó lƠ m t trong nh ng đi u ki n quan tr ng gi p doanh nghi p
có u th c nh tranh t t trên th tr ng.

1.3.4.

it

ng t p h p chi phí s n xu t

Trong doanh nghi p, chi phí s n xu t phát sinh g n li n v i n i di n ra s n xu t
vƠ s n ph m đ
it

c s n xu t.

ng t p h p chi phí s n xu t lƠ ph m vi, gi i h n mƠ chi phí s n xu t c n

ph i t p h p đ đáp ng đ
tính giá thƠnh
Xác đ nh đ i t

c yêu c u ki m tra, giám sát chi phí vƠ ph c v công tác

ng t p h p CPSX lƠ khơu đ u tiên c n thi t c a k toán CPSX

xác đ nh đ i t ng t p h p CPSX ph i c n c vƠo đ c đi m phát sinh chi phí vƠ
công d ng c a chi phí trong s n xu t Tùy theo c c u t ch c s n xu t, yêu c u vƠ
trình đ qu n lỦ kinh t , yêu c u h ch toán kinh t n i b c a doanh nghi p mƠ đ i
t ng t p h p chi phí s n xu t có th lƠ toƠn b quy trình công ngh hay t ng giai
đo n, t ng quy trình công ngh riêng bi t Tùy theo công ngh s n xu t c a s n ph m,
đ c đi m c a s n ph m, yêu c u c a công tác tính giá thƠnh s n ph m mƠ đ i t

ng

t p h p chi phí s n xu t có th lƠ t ng nhóm s n ph m, t ng b ph n, c m chi ti t
ho c chi ti t s n ph m.
Trong doanh nghi p xơy l p, do quá trình thi công lơu dƠi, ph c t p, s n ph m có
tính đ n chi c, c đ nh nên đ i t ng t p h p chi phí s n xu t th ng lƠ CT, MCT,
các giai đo n quy c HMCT có giá tr d toán riêng hay nhóm công trình ho c các
đ n v thi công (xí nghi p, đ i xơy l p)ầtùy theo đi u ki n c th .

11

Thang Long University Libraty


T p h p chi phí s n xu t theo đ ng đ i t
t ng c

ng có tác d ng ph c v t t cho vi c

ng qu n lỦ s n xu t vƠ chi phí s n xu t, cho công tác h ch toán kinh t n i b

vƠ h ch toán kinh t toƠn doanh nghi p, ph c v cho công tác tính giá thƠnh s n ph m
đ c k p th i, chính xác
1.4. K toánăt p h păchiăphíăs n xu t trong doanh nghi păxơyăl p
1.4.1. Ph
Ph

ng pháp k toán t p h p chi phí s n xu t trong doanh nghi p xây l p
ng pháp t p h p chi phí s n xu t lƠ m t ph

ng pháp hay h th ng các

ph ng pháp đ c s d ng đ t p h p vƠ phơn lo i các chi phí s n xu t trong ph m vi
gi i h n c a đ i t ng h ch toán chi phí Theo t ng lo i chi phí vƠ đi u ki n c th k
toán có th v n d ng ph ng pháp t p h p chi phí s n xu t thích h p. Thông th ng
các doanh nghi p hi n nay có 2 ph

ng pháp t p h p chi phí s n xu t nh sau:

 Ph ng pháp tr c ti p: áp d ng trong tr ng h p chi phí s n xu t phát sinh có
liên quan tr c ti p đ n t ng đ i t ng k toán chi phí s n xu t riêng bi t, có th
c n c vƠo ch ng t ban đ u đ h ch toán cho t ng đ i t ng.Theo ph ng
pháp nƠy CPSX phát sinh đ c tính tr c ti p cho t ng đ i t ng ch u chi phí
nên đ m b o đ chính xác cao Vì v y s d ng t i đa ph ng pháp nƠy trong
đi u ki n có th cho phép
 Ph

ng pháp phân b gián ti p:

Ễp d ng trong tr
t

ng h p chi phí s n xu t phát sinh có liên quan đ n nhi u đ i

ng k toán chi phí, không t ch c ghi chép riêng cho t ng đ i t

ng. Ph i t p h p

chung cho nhi u đ i t ng vƠ l a ch n tiêu chu n phơn b thích h p đ phơn b kho n
chi phí nƠy cho t ng đ i t ng k toán chi phí
Vi c phơn b chi phí cho t ng đ i t

ng th

ng đ

c ti n hƠnh theo hai b

sau:


c 1: Xác đ nh h s phơn b
H

=

C
T

Trong đó:
H: H s phơn b chi phí
C: T ng chi phí c n phơn b cho các đ i t

ng

T: T ng tiêu th c phơn b


c 2: Xác đ nh chi phí c n phơn b cho t ng đ i t
Ci = Ti 
12

H

ng t p h p c th

c