skkn các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh tiểu học

Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
PHẦN I: LỜI NĨI ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Mục tiêu giáo dục là nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu
cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và
các kỹ năng cơ bản, góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội
chủ nghĩa.
u cầu về nội dung giáo dục tiểu học phải đảm bảo cho học sinh có hiểu
biết đơn giản, cần thiết về tự nhiên, xã hội và con người; có kỹ năng cơ bản về
nghe, đọc, nói, viết và tính tốn; có thói quen rèn luyện thân thể, giữ gìn vệ
sinh; có hiểu biết ban đầu về nghệ thuật. Tuy nhiên, nội dung giáo dục trong các
nhà trường tiểu học hiện nay còn xem trọng việc dạy chữ, chưa chú trọng đúng
mức dạy làm người, nhất là việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Kỹ năng là năng lực hay khả năng chun biệt của một cá nhân về một
hoặc nhiều khía cạnh nào đó được sử dụng để giải quyết tình huống hay cơng
việc nào đó phát sinh trong cuộc sống. Khi tham gia vào bất kỳ hoạt động nghề
nghiệp nào phục vụ cho cuộc sống đều đòi hỏi chúng ta phải thỏa mãn những
kỹ năng tương ứng.
Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh là nhằm giúp các em rèn luyện kỹ
năng ứng xử thân thiện trong mọi tình huống; thói quen và kỹ năng làm việc
theo nhóm, kỹ năng hoạt động xã hội. Giáo dục cho học sinh thói quen rèn
luyện sức khỏe, ý thức tự bảo vệ bản thân, phòng ngừa tai nạn giao thơng, đuối
nước và các tệ nạn xã hội.
Kỹ năng sống là những trải nghiệm có hiệu quả nhất, giúp giải quyết hoặc
đáp ứng các nhu cầu cụ thể, trong suốt q trình tồn tại và phát triển của con
người. Kỹ năng sống bao gồm cả hành vi vận động của cơ thể và tư duy trong
não bộ của con người. Kỹ năng sống có thể hình thành một cách tự nhiên, thơng
qua giáo dục hoặc rèn luyện của con người.
Đối với giáo viên tiểu học thường tập trung lo lắng cho những em có
những vấn đề về hành vi và khả năng tập trung trong những lớp đầu tiên (lớp1)
trẻ đến trường. Đơn giản là vì những học sinh này thường khơng có khả năng

Nguyễn Thị Hòa

Trang 1


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
chờ đến lượt, khơng biết chú ý lắng nghe và làm việc theo nhóm, điều này làm
cho học sinh khơng thể tập trung lĩnh hội những điều giáo viên dạy. Vì vậy,
giáo viên phải tốn rất nhiều thời gian đầu tư để giúp học sinh có được những
kỹ năng sống cơ bản ở trường.
Đối với học sinh tiểu học việc hình thành các kỹ năng cơ bản trong học tập
và sinh hoạt là vơ cùng quan trọng, ảnh hưởng đến q trình hình thành và phát
triển nhân cách sau này. Vì vậy việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là điều hết
sức cần thiết cho tương lai các em và cần được bắt đầu rèn luyện từ nhỏ, từ
những hành vi cá nhân đơn giản nhất, theo đó hình thành tính cách và nhân
cách biết ửng xử thân thiện với bạn, kính trọng lễ phép với thầy cơ,…
Do phần lớn thời gian trẻ ở trường học, nơi hàng ngày diễn ra cuộc sống
thực của trẻ, thế nên bắt buộc trẻ phải được rèn luyện từ trong nhà trường sau
đó mới đến gia đình. Nhưng rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ như thế nào cho
hiệu quả, thu hút được trẻ và các bậc phụ huynh ln là vấn đề trăn trở của các
nhà trường, của những người làm cơng tác giáo dục và của tồn xã hội hiện nay.
Kỹ năng sống là các kỹ năng cần thiết cho cuộc sống. Đó là những kỹ năng
mà trẻ nhỏ thực sự cần nếu chúng muốn là một con người, muốn sống tốt và
sống an lành trong mơi trường của chúng. Kỹ năng sống chính là những thói
quen hợp lý, cần thiết để xử lý trong tình huống cụ thể. Những tình huống này
phải có thật và có nhiều khả năng xảy ra trong thời điểm hiện tại hoặc trong
tương lai. Ứng xử phù hợp trong những tình huống này sẽ giúp chúng ta thốt
khỏi nguy hiểm hoặc xử lý vấn đề hiệu quả, hợp lý,…đó là những vấn đề cần
quan tâm và giải quyết trong cơng tác giáo dục hiện nay.
2. MỤC ĐÍCH ĐỀ TÀI:

Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học nhằm giúp họ có một cuộc
sống lành mạnh và có hiệu quả. Kỹ năng sống được thể hiện ở những hành
động cá nhân và những hành động đó sẽ tác động đến những hành động của
những người khác cũng như dẫn đến những hành động nhằm thay đổi mơi
trường xung quanh, giúp nó trở nên lành mạnh.

Nguyễn Thị Hòa

Trang 2


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thơng qua các hoạt động, để học sinh
tự cảm nhận, đánh giá, nhận xét qua các hành vi và từ đó hình thành các kỹ
năng; thực hiện sự phối hợp trong và ngồi nhà trường làm tốt cơng tác xã hội
hố trong việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Giáo dục kỹ năng sống trong trường học góp phần rèn luyện, hình thành cho
học sinh sống có trách nhiệm hơn và biết lựa chọn cách ứng xử phù hợp, ứng
phó với các sức ép, thách thức trong cuộc sống; thúc đẩy hành vi mang tính xã
hội, giảm bớt tỷ lệ phạm pháp.
Giáo dục kỹ năng sống còn tạo mối quan hệ thân thiện, cởi mở giữa thầy,
trò, sự hứng thú tự tin, chủ động sáng tạo trong học tập, nâng cao chất lượng,
hiệu quả giáo dục. Học sinh được giáo dục kỹ năng sống xác định được bổn
phận và nghĩa vụ của mình đối với bản thân, gia đình và xã hội.
Giáo dục kỹ năng sống còn cần đến vốn sống, tình thương và nhân cách của
người thầy. Học sinh học kiến thức ở thầy trước hết là ở tấm gương sống của
người thầy. Vì vậy, để học sinh khơng thất vọng vì thầy thì trước hết “mỗi thầy
cơ giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo” mà ngành Giáo dục
đang vận động.
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh khơng phải là cơng việc “một sớm,

một chiều” mà đòi hỏi phải có q trình, kiên nhẫn và bằng cả tâm huyết và ở
mọi lúc, mọi nơi, thực hiện càng sớm càng tốt đối với trẻ em. Kỹ năng sống rất
đa dạng và mang đặc trưng vùng, miền đòi hỏi người giáo viên phải vận dụng
một cách linh hoạt, sáng tạo cho phù hợp với nhu cầu, trình độ của học sinh và
đặc điểm, hồn cảnh của nhà trường, địa phương.
Với thời lượng hạn hẹp như vậy, các em chưa được trang bị đầy đủ các kỹ
năng sống. Đó là điều đang còn khó khăn, lúng túng cho các nhà trường nhằm
rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Tuy nhiên, làm thế nào để triển khai hoạt
động rèn kỹ năng sống một cách hiệu quả thu hút được học sinh và các bậc phụ
huynh đang là trăn trở của các thầy cơ giáo, các nhà trường và tồn xã hội hiện
nay. Tùy vào hồn cảnh thực tế của từng địa phương, nhà trường mà tổ chức
sao cho sáng tạo và hiệu quả.

Nguyễn Thị Hòa

Trang 3


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
Trong năm học 2015-2016 tơi được phân cơng chủ nhiệm lớp 4/2 trường
Tiểu học thị trấn Tân Hưng. Nhìn những biểu hiện của học sinh và báo cáo
hàng tuần giờ sinh hoạt lớp như: vệ sinh cá nhân kém, trực nhật chưa đảm bảo,
xả rác, chọc phá, đánh bạn. Khi u cầu học sinh đưa độ vật cho giáo viên các
em cầm một tay, rụt rè, chưa tự tin,… Nhằm trang bị cho học sinh những kiến
thức, giá trị, thái độ, kỹ năng phù hợp. Hình thành cho học sinh những hành vi,
thói quen lành mạnh, tích cực; loại bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực, giúp
học sinh có khả năng ứng phó phù hợp và linh hoạt trong các tình huống của
cuộc sống hàng ngày. Chính vì vậy tơi quyết định chọn đề tài “Các biện pháp
dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học”. Trong phạm vi đề tài này, tơi xin
trình bày một số biện pháp cần dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học.

3. LỊCH SỬ ĐỀ TÀI:
Hiện nay, trên các báo người ta đang lo ngại và quan tâm nhiều đến sự
thiếu hụt kỹ năng sống của học sinh. Sự thiếu hụt này dẫn đến nhiều hậu quả
nghiêm trọng như tai nạn thương tích ở trẻ em (đuối nước, tai nạn giao thơng,
điện giật, bỏng, ngộ độc, động vật cắn.), bạo lực học đường, trẻ em nữ bị xâm
hại tình dục.
Hiện nay việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học mới chỉ đang
dừng lại ở việc tích hợp và lồng ghép vào các mơn học và các hoạt động ngồi
giờ lên lớp. Việc tích hợp và lồng ghép này sẽ có những hạn chế nhất định trong
việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Đồng thời, số lượng học sinh trong mỗi lớp
tương đối đơng, nên việc giáo viên bám sát sự phát triển về tính cách, cá tính
của từng học sinh một gặp rất nhiều khó khăn. Nhằm trang bị cho học sinh
những kỹ năng sống đầy đủ và chun sâu nhất, đồng thời giúp các con phát
triển nhân cách tồn diện nhất.
4. PHẠM VI ĐỀ TÀI:
Trong thực tế hiện nay việc rèn kỹ năng sống của các em ở trường Tiểu
học còn thấp và nhiều hạn chế. Việc rèn kỹ năng sống cho học sinh chưa có nét
chuyển biến, ngun do chính là trong tư tưởng giáo viên, phụ huynh chỉ chú
trọng đến việc dạy kiến thức, việc rèn kỹ năng sống cho học sinh còn chiếu lệ,
giáo viên ln chú trọng đến việc đọc tốt, làm tính tốt …
Nguyễn Thị Hòa

Trang 4


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
Ở bậc tiểu học các mơn học nhằm cung cấp cho học sinh những tri thức sơ
đẳng về các chuẩn mực hành vi xã hội chủ nghĩa gắn với những kinh nghiệm
đạo đức, để từ đó giúp học sinh hình thành kỹ năng sống, biết phân biệt đúng
sai làm theo cái đúng, ủng hộ cái đúng, đấu tranh với những biểu hiện sai trái,

xấu xa, nhắc nhở các em hành động theo chuẩn mực đạo đức và thói quen đạo
đức.
Trong những năm gần đây, ngồi quan tâm vấn đề giáo dục các mơn văn
hóa thì giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học cũng đang được các bậc
phụ huynh và các nhà giáo dục chú trọng trong q trình giáo dục học sinh. Vì
rèn kỹ năng sống ở bậc tiểu học là một nhiệm vụ quan trọng mà người người
làm cơng tác giáo dục cần quan tâm.

PHẦN II: NỘI DUNG VÀ GIẢI PHÁP
1. THỰC TRẠNG TRƯỚC KHI ĐỀ TÀI:
Nguyễn Thị Hòa

Trang 5


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
Việc lồng ghép giáo dục kỹ năng mềm cho học sinh hiện nay đang được
xem là một trong những giải pháp tối ưu nhằm giáo dục kỹ năng mềm cho các
em, nhất là khi các em đang trong q trình học tập lên cao, cần tích hợp cho
bản thân nhiều kinh nghiệm sống và góc nhìn xã hội một cách tốt nhất
Xã hội hiện nay đang đặt ra vấn đề cấp thiết mong muốn đổi mới nền giáo
dục, gắn liền giáo dục trong nhà trường với thực tiễn đời sống. Trong các kỹ
năng sống, kỹ năng mềm được quan tâm hàng đầu vì nó quyết định chất lượng
cuộc sống của mỗi cá nhân.
Thời gian dạy một tiết rất ngắn nên việc tích hợp cũng chỉ trong một thời
gian hạn hẹp, vì vậy, giáo viên khó kết hợp được nếu khơng khéo léo. Ngồi ra,
việc rèn luyện kỹ năng sống cần tiến hành thơng qua những hoạt động tích cực
thực tiễn, trong khi nhiều học sinh vẫn quen với lối học thụ động.
Trong tình hình thực tế hiện nay tình trạng học sinh vi phạm đạo đức ngày
càng gia tăng. Ý thức tổ chức kỉ luật kém, thực hiện tự quản chưa nghiêm túc.

Vệ sinh lớp học còn hạn chế, xả rác bừa bãi, tụ tập chia bè phái đánh nhau
thường xun ở lớp cũng như ở trường.
Qua quan sát biểu hiện học sinh thấy ý thức thực hiện nội quy của học
sinh còn chưa tốt như: nghỉ học, lười xem bài cũ. Còn học sinh vi phạm các
điều cấm như: trộm cắp, đánh nhau. Một bộ phận học sinh rơi vào những tệ nạn
bạo lực học đường; khơng kính trọng thầy cơ, xem thường bạn bè, mọi người
xung quanh; khơng hiếu thảo với ơng bà cha mẹ.
Ngay từ đầu năm học, trong phạm vi nghiên cứu, tơi quan sát biểu hiện của
học sinh qua tiếp xúc, trò chuyện, cách xử lý một số tình huống và biên bản bàn
giao lớp tơi thấy một số biểu hiện các em như sau:

TSHS

Giữ gìn vệ sinh trường, lớp
Tham gia trực nhật, bỏ rác đúng
Chưa tham gia trực nhật, bỏ rác
qui định
chưa đúng qui định

Nguyễn Thị Hòa

Trang 6


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

35

TSHS
35

TSHS
35

TSHS
35

SL
15

Tỉ lệ
42,8

SL
20

Tỉ lệ
57,1

Thực hành thảo luận nhóm
Biết cách lắng nghe, hợp tác
Chưa biết cách lắng nghe, hay tách
ra khỏi nhóm
SL
Tỉ lệ
SL
Tỉ lệ
12
34,2
23

65,7
Ứng xử tình huống trong chơi trò chơi tập thể
Biết cách ứng xử hài hồ khá
Hay cãi nhau, xơ đẩy bạn khi chơi
phù hợp
SL
Tỉ lệ
SL
Tỉ lệ
15
42,8
20
57,1
Kính trọng, lễ phép với thầy cơ, người lớn
Biết lễ phép, chào hỏi thầy cơ,
Chưa lễ phép, chào hỏi thầy cơ,
người lớn
người lớn
SL
Tỉ lệ
SL
Tỉ lệ
20
57,1
15
42,8

Qua quan sát biểu hiện của học sinh khi tiếp xúc, trò chuyện, cách xử lý
một số tình huống. Tơi nhận thấy đa số trả lời câu hỏi trống khơng, chưa lễ
phép, rụt rè, chưa tự tin khả năng của bản thân, chưa nêu được cách giải quyết

vấn đề khi gặp những nguy hiểm trước mắt. Đưa đồ vật cho giáo viên cầm một
tay, đồ vật đưa chưa đúng quy trình.
Học sinh của trường, lớp tơi đa số xuất thân từ nơng thơn nên khả năng
thích ứng với xã hội hện đại của các em còn yếu, các hiểu biết về kỹ năng sống
ở các em hầu như là chưa có. Chính những yếu tố trên cho thấy việc lồng ghép
giáo dục để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong giờ học hiện nay là rất
quan trọng và cần thiết. Từ lí do trên tơi quyết định nghiên cứu đề tài “Các biện
pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học”.
2. NỘI DUNG CẦN GIẢI QUYẾT:

Nguyễn Thị Hòa

Trang 7


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
Phương pháp trải nghiệm sẽ giúp trẻ có khả năng áp dụng các kiến thức đã
học để giải quyết các vấn đề thực tế. Rèn luyện kỹ năng ứng xử hợp lý với các
tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ năng làm việc, sinh hoạt theo
nhóm; rèn luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe, kỹ năng phòng, chống tai
nạn giao thơng, đuối nước và các tai nạn thương tích khác; rèn luyện kỹ năng
ứng xử văn hóa, chung sống hòa bình, phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội.
Cần xác định nhiệm vụ cơ bản của giáo viên và phân cơng trách nhiệm
trong việc dạy học sinh kỹ năng sống. Nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học
sinh trong nhà trường tiểu học tập trung vào các kỹ năng tâm lý – xã hội là
những kỹ năng được vận dụng trong những tình huống hàng ngày để tương tác
với người khác và giải quyết hiệu quả những vấn đề, những tình huống của
cuộc sống. Việc hình thành những kỹ năng này khơng loại bỏ mà ngược lại phải
gắn kết và song hành với việc hình thành các kỹ năng học tập như: đọc, viết,
tính tốn, …

Nội dung giáo dục kỹ năng sống cần được vận dụng linh hoạt tùy theo từng
lứa tuổi, mơn học, hoạt động giáo dục và điều kiện cụ thể. Ngồi các kỹ năng
sống cơ bản trên, tùy theo đặc điểm địa phương. Giáo viên có thể lựa chọn thêm
một số kỹ năng khác để giáo dục cho học sinh lớp mình cho phù hợp.
Giúp trẻ phát triển các kỹ năng sống qua việc tổ chức các hoạt động tập thể
vui tươi, lành mạnh trong nhà trừơng. Việc giáo dục kỹ năng sống góp phần
giải quyết tình trạng trẻ thụ động, khơng biết ứng phó trong những hồn cảnh
nguy cấp, khơng biết cách tự bảo vệ bản thân trước nguy hiểm, thậm chí khơng
biết cách tìm kiếm sự giúp đỡ...
Bên cạnh đó, các bài học về kỹ năng sống sẽ giúp trẻ hình thành những kĩ
năng tâm lý - xã hội cơ bản giúp cho cá nhân tồn tại và thích ứng trong cuộc
sống. Đó là những kỹ năng chúng ta phải biết để có được sự điều chỉnh, ứng xử
phù hợp với những thay đổi diễn ra hằng ngày, hằng giờ. Qua học tập và rèn
luyện các kỹ năng sống các em sẽ cảm nhận, thấu hiểu và trân trọng những giá
trị căn bản của cuộc sống.
Xây dựng mơi trường trường học thân thiện thực hiện nhiệm vụ giáo dục.
Tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể thao một cách thiết thực, khuyến khích sự
Nguyễn Thị Hòa

Trang 8


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
tham gia chủ động, tự giác của học sinh: tham gia Đại hội TDTT các cấp, tổ
chức Hội diễn Văn nghệ chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20/11 và tham gia
các Hội diễn văn nghệ tại địa phương. Tổ chức các trò chơi dân gian và các hoạt
động vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với lứa tuổi của học sinh.
3. BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT:
3.1-Biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh tiểu học thơng qua
phương pháp trải nghiệm:

Phương pháp trải nghiệm là gì?
Phương pháp trải nghiệm là phương pháp trong đó người dạy khuyến khích
người học tham gia trải nghiệm thực tế, sau đó phản ánh, tổng kết lại để tăng
cường hiểu biết, phát triển kỹ năng, định hình các giá trị sống và phát triển tiềm
năng bản thân, tiến tới đóng góp tích cực cho cộng đồng và xã hội.
Cơ sở của phương pháp trải nghiệm:
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học thì con người tiếp thu kiến thức kĩ
năng, thái độ 20% những gì chúng ta đọc, 20% những gì chúng ta nghe, 30%
những gì chúng ta nhìn, 90% những gì chúng ta làm. “Học đi đơi với hành”
thực hành chính là cách học hiệu quả nhất và nhanh nhất, đặc biệt đối với trẻ
em. Thực hành chính là trải nghiệm.
Quy trình của phương pháp trải nghiệm:

Nguyễn Thị Hòa

Trang 9


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
Với phương pháp trải nghiệm học sinh bị lơi cuốn vào nội dung bài học
một cách tự nhiên nhất, từ những tình huống, câu chuyện gắn liền với các em.
Các em sẽ tự mình tìm ra những cách giải quyết, các kỹ năng sẽ được trải
nghiệm qua việc đóng vai các tình huống và các em cũng khắc sâu được các kỹ
năng:
- Các em được trải nghiệm, là được làm, được tư duy suy nghĩ, giúp các
em ghi nhớ lâu hơn.
- Trải nghiệm giúp các em vượt qua sợ hãi, để giải quyết các vấn đề, giúp
các em phát huy sự tự tin của bạn thân.
- Phương pháp trải nghiệm giúp phát triển tư duy logic, phân tích tổng hợp
vấn đề, khả năng sáng tạo của học sinh.

- Học sinh được trải nghiệm những tình huống thực sự, tự tìm ra giải pháp,
khám phá kiến thức từ đó giúp phát triển khả năng vượt khó của các em.
- Học sinh được làm trung tâm của q trình học nên trẻ được tham gia vào
q trình học một cách chủ động, tích cực nhất, từ đó các em sẽ chú ý và hứng
thú hơn với những điều được học, học kỹ năng sống trở lên thú vị hơn rất nhiều.
- Phương pháp trải nghiệm sẽ giúp các em có khả năng áp dụng các kiến
thức đã học để giải quyết các vấn đề thực tế.
u cầu đối với phương pháp trải nghiệm:
Kỹ năng sống cho học sinh chủ yếu là các kỹ năng phục vụ cho cuộc sống
của các em. Với phương châm khơng để trẻ áp lực và chán ghét học kỹ năng
sống, phương pháp trải nghiệm thì sẽ lấy học sinh làm trung tâm, giáo viên
đóng vai trò là người hướng dẫn nhằm gợi mở phát huy sự sáng tạo của trẻ, trẻ
được tự mình khám phá vấn đề, kích thích trí tò mò muốn tìm hiểu về điều mới
được khơi gợi. Học sinh sẽ đóng vai vào các bài tập tình huống, sau khi trình
bày, trẻ được tự đánh giá về phần thực hiện nhiệm vụ của bản thân, giáo viên sẽ
mời các bạn khác cùng đóng góp ý kiến, sau đó gợi ý một số điều chỉnh. Thơng
qua cách học này, trẻ sẽ tự rút ra kiến thức cho mình và có thể vận dụng ngay
vào thực tế ở mơi trường học tập, gia đình và xã hội.
Dạy học mơn đạo đức ở Tiểu học là giáo dục cho học sinh bước đầu biết
sống và ứng xử phù hợp với các chuẩn mực biến nhận thức thành hành vi chuẩn
mực thể hiện thơng qua kĩ năng sống.

Nguyễn Thị Hòa

Trang 10


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
MỤC TIÊU GD KNS
CHO HỌC SINH QUA MƠN ĐẠO ĐỨC

Con
ngoan

Trò giỏi

Cơng dân
tốt

+ Bước đầu trang bị cho học sinh các kỹ năng cần thiết, phù hợp với lứa
tuổi.
+ Hình thành cho HS những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực; loại
bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực.
+ Phát triển khả năng tư duy và sáng tạo của học sinh.
+ Rèn cho học sinh biết cách tự phục vụ bản thân và vệ sinh cá nhân, giữ
gìn vệ sinh mơi trường, bảo vệ mơi trường.
+ Rèn cho học sinh biết cách giao tiếp và ứng xử phù hợp và linh hoạt
trong cuộc sống hằng ngày.
+ Hướng dẫn học sinh biết cách phối hợp cơng việc của từng cá nhân khi
làm việc đồng đội.
+ Kỹ năng sống giúp học sinh vận dụng tốt kiến thức đã học, làm tăng
tính thực hành.
+ Biết sống tích cực, chủ động. Tạo cơ hội thuận lợi để học sinh thực
hiện tốt quyền, bổn phận của mình và phát triển tồn diện về thể chất, trí tuệ,
tinh thần và đạo đức.
Trong mỗi bài học, trẻ được học theo đúng trình độ và sở thích của cá
nhân. Mỗi em khơng bị đồng nhất theo chuẩn chung của cả lớp mà được học tập
cá biệt, thể hiện ở được trải nghiệm theo từng đặc điểm tính cách của trẻ. Trẻ
được tiếp cận với cuộc sống qua nhiều cung bậc khác nhau qua đó đón nhận giá
trị cuộc sống một thiết thực nhất.
Kết quả đạt được, tuy thời gian hạn hẹp nhưng qua các hoạt động nhóm

các em hợp tác cùng nhau, trao đổi ý kiến nhiều hơn, phong phú hơn. Học sinh
có cái nhìn tích cực về hoạt động học tập, hứng thú trong học tập. Các em ham
thích đóng vai, tự tin nêu ý kiến của mình, hình thành cho các em hành vi,
chuẩn mực đạo đức.
Nguyễn Thị Hòa

Trang 11


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
3.2-Biện pháp xác định nhiệm vụ cơ bản của giáo viên và phân cơng
trách nhiệm trong việc dạy học sinh kỹ năng sống:
Cần tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự
chun cần, tích cực của học sinh, cần phải biết khai thác phát huy năng khiếu,
tiềm năng sáng tạo ở mỗi học sinh. Vì mỗi học sinh là một nhân vật đặc biệt,
phải giáo dục học sinh như thế nào để các em cảm thấy thoải mái trong mọi
tình huống của cuộc sống.
Cần giúp các em có được những mối liên kết mật thiết với những bạn khác
trong lớp, các em biết chia sẻ chăm sóc, trẻ cần phải học về cách hành xử, biết
lắng nghe trình bày và diễn đạt được ý của mình khi vào trong các nhóm học
sinh khác nhau, giúp các em ln cảm thấy tự tin khi tiếp nhận các thử thách
mới.
Điều này liên quan tới việc các em có cảm thấy thoải mái, tự tin hay khơng
đối với mọi người xung quanh, cũng như việc mọi người xung quanh chấp nhận
đứa học sinh đó như thế nào? Cần chuẩn bị cho học sinh sự tự tin, thoải mái
trong mọi trường hợp nhất là trong việc ăn uống để chúng ta khơng phải xấu hổ
vì những hành vi khơng đẹp của các em.
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh cũng như các q trình hoạt động giáo
dục khác trong nhà trường đều có cấu trúc xác định. Nội dung giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh tập trung vào các kỹ năng tâm lý - xã hội là những kỹ năng

được vận dụng trong những tình huống hàng ngày để tương tác với người khác
và giải quyết có hiệu quả những vấn đề, những tình huống của cuộc sống.
Những nội dung này hết sức đơn giản, gần gũi với trẻ em, là những kiến thức
tối thiểu để các em có thể tự lập... Người thực hiện nhiệm vụ trên chính là tất cả
giáo viên và mục đích quan trọng nhất là giúp các em tự tin hơn, tự lập hơn
trong cuộc sống.
Đặc biệt hơn là giáo viên chủ nhiệm là người tổ chức những giờ học kỹ
năng nhằm giúp các em hồn thiện và phát triển nhân cách của mình. Với
những lớp tơi đã và đang chủ nhiệm khi đến tiết sinh hoạt lớp, tơi thường tổ
chức cho cán bộ lớp chuẩn bị nội dung báo cáo tình hình nề nếp học tập, tự
quản, đạo đức, những tồn tại và biện pháp khắc phục để học sinh có sự tư do
Nguyễn Thị Hòa

Trang 12


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
nêu ý kiến, từ đó giúp các em tự tin hơn, biết sắp xếp phù hợp. Việc dạy học
lồng ghép tất cả các mơn học là vơ cùng quan trọng. Vì vậy khi tổ chức các hoạt
động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh cần:
- Bám sát vào nội dung của giáo dục kỹ năng sống và vận dụng linh hoạt các
nội dung của giáo dục kỹ năng sống tuỳ theo từng hoạt động giáo dục ngồi
giờ lên lớp và điều kiện cụ thể của từng mơn học.
- Xác định rõ các nội dung giáo dục kỹ năng sống (xác định rõ các kỹ năng
sống cần hình thành và phát triển cho học sinh) để tích hợp vào nội dung của
hoạt động giáo dục.
- Tạo ra động lực cho học sinh, làm cho học sinh tham gia một cách tích cực
vào q trình hình thành kỹ năng sống nói chung và kỹ năng giải quyết vấn đề,
kỹ năng ra quyết định, kỹ năng tự nhận thức về bản thân, kỹ năng ứng phó với
cảm xúc...

Kết quả: Học sinh có ý thức hơn về tác phong, ngơn phong khi giao tiếp
với bạn bè. Biết bày tỏ, nêu ý kiến phù hợp, tự tin hơn khi giao tiếp. Trả lời câu
hỏi giáo viên nêu đầu đủ, rõ ràng hơn. Cán bộ lớp biết quan sát đưa ra nhận xét
ưu điểm, tồn tại rành mạch hơn, biết nêu cách giải quyết đưa ra những giải pháp
phù hợp hơn.
3.3-Biện pháp giúp trẻ phát triển các kỹ năng sống qua việc tổ chức
các hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh trong nhà trường:
Phối hợp với chính quyền nhà trường tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể
thao một cách thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ động, tự giác của học
sinh. Tổ chức các trò chơi dân gian và các hoạt động vui chơi giải trí tích cực
khác phù hợp với lứa tuổi của học sinh.
Căn cứ vào nội dung trên, chúng ta cùng xây dựng kế hoạch và thực hiện
nhiều hoạt động một cách thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ động, tự
giác của trẻ. Cụ thể như sau:
+ Phát động học sinh làm đồ chơi dân gian; sưu tầm các bài hát, điệu múa
thể loại dân ca cho học sinh theo phù hợp theo từng lứa tuổi, sau đó đến giờ
sinh hoạt đầu tuần cho học sinh biểu diễn trước tập thể.

Nguyễn Thị Hòa

Trang 13


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
+ Duy trì việc sinh hoạt ngồi giờ lên lớp theo chủ điểm để học sinh được
học được chơi. Phối hợp với Tổng phụ trách tổ chức các cuộc thi trò chơi dân
gian trong dịp đầu xn như: Ơ ăn quan, Đập heo, Lò cò, hội thi Vẽ những
điều em mơ ước. Đồng thời hàng tuần vào tiết chào cờ sáng thứ hai cho các em
“Kể chuyện Bác Hồ”; Trò chơi Ai nhanh? Ai đúng?
+ Tổ chức tốt hoạt động ngoại khóa, “diễn đàn” ở phạm vi lớp khối của

mình. Mỗi năm học sẽ có một số chủ đề rèn luyện kỹ năng sống được triển
khai. Trong đó nhà trường cần phát huy vai trò của tổ chức Đội TNTP Hồ Chí
Minh và Sao nhi đồng theo các chủ điểm hàng tháng. Đưa trò chơi dân gian, hát
dân ca và các loại hình sinh hoạt văn hóa dân gian vào trường học, qua đó mà
rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.
+ Tổ chức lễ hội Văn hóa dân gian dành cho học sinh trong lớp vào các
ngày lễ lớn trong năm: 20/11; 8/3. Lễ hội gồm các nội dung: “Những khúc ca
vui”; “Họa sĩ là em”; “Nhà sử học tí hon”, thi hò vè, múa hát, đọc thơ… Đặc
biệt tổ chức cho học sinh trong lớp sưu tầm và thi hát bài hát thiếu nhi và chơi
dân gian nhằm gìn giữ những nét văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc.
Giáo viên chủ nhiệm sưu tầm sau đó lần lượt giới thiệu và tập cho học
sinh các trò chơi dân gian trong trường và ở nhà. Hoạt động này do giáo viên
chủ nhiệm và lớp phó văn thể phụ trách. Trong giờ ra chơi hướng dẫn, vừa
tham gia chơi cùng học sinh để tạo sự gần gũi, thân thiện giữa giáo viên và
học sinh. Đồng thời giúp học sinh tự tin, say mê hơn trong khi chơi.
Để phục vụ cho hoạt động này được tốt, giúp cho học sinh có đủ dụng cụ
khi tham gia trò chơi, tơi đã bố trí phụ huynh cùng mình chuẩn bị đầy đủ dụng
cụ như: dây thừng để chơi kéo co, nhảy bao bố, … Qua đó rèn cho học sinh ý
thức giữ gìn dụng cụ chơi và thói quen cất giữ cẩn thận sau khi chơi xong.
Kết quả đạt được: Đa số học sinh lớp tơi tích cực tham gia các hoạt động
của trường, lớp. Tham gia tốt các trò chơi dân gian do Đội tổ chức, ham thích
các trò chơi, có tinh thần đồng đội trong khi chơi. Các em có tinh thần tương
thân, tương ái biết giúp đỡ bạn khi gặp khó khăn. Đầu năm các em ủng hộ hai
em có hồn cảnh khó khăn mua thẻ Bảo hiểm y tế.

Nguyễn Thị Hòa

Trang 14

Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
3.4-Biện pháp xây dựng mơi trường trường học thân thiện thực hiện
nhiệm vụ giáo dục trẻ kỹ năng sống:
Trong những năm trở lại đây, khi Phong trào “Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực” được triển khai và hưởng ứng mạnh mẽ trong các cấp
học, ngồi việc nâng cao chất lượng giáo dục, ngày càng chú trọng tới cơng tác
giáo dục đạo đức, kỹ năng sống cho học sinh, đặc biệt là học sinh tiểu học.
Xây dựng trường, lớp xanh-sạch-đẹp-an tồn. Trong đó cần chú trọng tạo
mơi trường tự nhiên gần gũi với cuộc sống như trồng vườn cây thuốc nam, các
câu khẩu hiệu ở các cây xanh, bồn hoa để thơng qua đó mà giáo dục ý thức bảo
vệ mơi trường ở các em. Ngồi ra, nhà trường cần phối hợp với gia đình, các tổ
chức xã hội trong và ngồi nhà trường để cùng góp phần giáo dục kỹ năng sống
cho các em.
Giáo viên chủ nhiệm cần phải làm tốt cơng tác chủ nhiệm mà nhà trường
phân cơng, thường xun thay đổi các hình thức sinh hoạt lớp, ln phiên nhau
cho các em làm lớp trưởng, tổ trưởng, khơng nên trong năm học chỉ để một em
làm lớp trưởng. Với học sinh tiểu học, thầy cơ giáo là người mẹ hiền thứ hai
của các em, các em ln ln nghe lời dạy bảo và làm theo những gì thầy cơ
dạy, thầy cơ giáo phải là tấm gương sáng về đạo đức, nhất là tấm gương về các
ứng xử văn hóa, chuẩn mực trong lời nói và việc làm. Giáo dục kỹ năng sống
cho học sinh sẽ khó hơn khi chính thầy cơ khơng phải là một tấm gương.
Nhằm tạo mơi trường giúp giáo viên và học sinh tăng cường đọc sách, hiệu
trưởng nhà trường cần trang bị sách cho thư viện: sách Bác Hồ, sách Lịch sử, và
các loại sách trang trí đẹp với nhiều tên gọi khác nhau theo chủ đề: “Tủ sách
Bác Hồ”; “Tủ sách Lịch sử”; “Câu đố vui”; “Những con vật đáng u”; “Hoa
trái bốn mùa”; …thiết kế phân chia nhiều ngăn để sách, truyện nhiều kích cỡ,
vừa tầm các em.
Tổ chức cho học sinh sưu tầm ca dao, tục ngữ, sưu tầm tranh ảnh phục vụ
các ngày chủ điểm trong năm. Tổ chức cho học sinh sưu tầm, kể các câu

chuyện về Bác Hồ kính u vào tiết sinh hoạt tập thể thứ hai đầu tuần, nói về
các việc làm trong cuộc sống hàng ngày của Bác, của mọi người có liên quan
đến câu chuyện bạn vừa kể. Từ đó đặt ra các câu hỏi ứng xử tình huống trong
Nguyễn Thị Hòa

Trang 15


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
giao tiếp, trong các mối quan hệ hàng ngày để học sinh trả lời qua việc hái hoa
dân chủ ở cây hoa của lớp. Hoạt động này do tơi và lớp phó học tập phụ trách.
Tơi thường tổ chức các hoạt động lao động vừa sức với học sinh: vệ sinh
sân trường, lớp học, trồng chăm sóc cây trên sân trường, bồn hoa, vườn
trường, ; học sinh được rèn một số kỹ năng như: cầm chổi qt, hốt rác, tưới
cây, tỉa lá,...; thơng qua đó học sinh biết sử dụng có hiệu quả đồ dùng lao động.
Xây dựng bản tin của lớp, qua bản tin học sinh được giới thiệu gương
người tốt, việc tốt, được xem những bài văn hay, chữ viết đẹp của các bạn
trong lớp, được tham gia giải đáp các tình huống ứng xử hàng ngày, được tìm
hiểu kiến thức về lịch sử, về an tồn giao thơng, về chăm sóc sức khoẻ ban
đầu, được rèn các kỹ năng sống hàng ngày như: Phòng chống tai nạn giao
thơng, đuối nước, và các tai nạn khác.
Ngồi ra với các chun mục nói trên các em được giới thiệu các sản
phẩm của mình về vẽ, viết chữ đẹp, bài văn hay nhằm phát huy tính mạnh dạn,
khả năng của mình. Bên cạnh đó tơi còn tổ chức cho học sinh trực tiếp đến
động viên, thăm hỏi, giúp đỡ mẹ Việt Nam anh hùng để giáo dục các em đạo
lý “Uống nước nhớ nguồn”. Cụ thể những ngày lễ lớn của dân tộc tổ chức cho
học sinh đến qt dọn, vệ sinh nhà cửa và tặng q cho bà mẹ Việt Nam Anh
hùng.
Để phong trào của lớp đạt kết quả tốt tơi còn xây dựng và thực hiện một
số quy ước về ứng xử thân thiện dành cho giáo viên và học sinh: “Thân thiện

trong học tập và trong vui chơi” dành cho các tổ, cá nhân học sinh trong lớp.
Xây dựng quy ước về “gia đình thân thiện” và triển khai trong phụ huynh học
sinh khi họp phụ huynh của lớp vào đầu năm học.
Trong mơi trường trường học thân thiện, trẻ em sẽ cảm nhận được sự thoải
mái khi việc học của mình vừa gắn với kiến thức trong sách vở, vừa thơng qua
sự thâm nhập, trải nghiệm của chính bản thân trong các hoạt động ngoại khóa,
trong các trò chơi dân gian, các hoạt động tập thể vui mà học. Như thế, mỗi
ngày trẻ em đến trường là một ngày vui.

Nguyễn Thị Hòa

Trang 16


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
Trường học thân thiện gắn bó chặt chẽ với việc phát huy tính tích cực của
học sinh. Trong mơi trường phát triển tồn diện đó, học sinh học tập hứng thú,
chủ động tìm hiểu kiến thức dưới sự dìu dắt của thầy cơ giáo, gắn chặt giữa học
và hành, biết thư giãn khoa học, rèn luyện kỹ năng và phương pháp học tập,
trong đó những yếu tố hết sức quan trọng là khả năng tự tìm hiểu, khám phá,
sáng tạo.
Kết quả đạt được: Trong lớp các em tích cực tham gia phong trào trang trí
lớp học, một số em đã tận dụng những đồ vật bỏ đi làm dụng cụ trồng hoa để
trang trí lớp. Các em có ý thức chăm sóc hoa đã trang trí. Ý thức vệ sinh lớp
học, cầu thang sạch sẽ hơn.
3.5-Biện pháp phát triển các kỹ năng sống thơng qua việc dạy hoạt
động ngồi giờ lên lớp:
Hoạt động văn hóa nghệ thuật: Đây là một loại hình hoạt động quan
trọng, khơng thể thiếu được trong sinh hoạt tập thể của trẻ em, nhất là học sinh
tiểu học. Hoạt động này bao gồm nhiều thể loại khác nhau: Hát, múa, thơ ca,

kịch ngắn, kịch câm, độc tấu, nhạc cụ, thi kể chuyện… Các hoạt động này góp
phần hình thành cho các em kỹ năng mạnh dạn, tự tin trước đám đơng. Đây là
một trong những kỹ năng rất quan trọng trong xu thế tồn cầu hóa.
Hằng năm, nhà trường cần tổ chức một lần thi văn nghệ để các em có khả
năng bộc lộ năng khiếu của mình, giúp các em tự tin vào bản thân mình. Ở lớp,
vào giờ sinh hoạt lớp tơi thường tổ chức cho các em thi hát với nhau, để cả lớp
nhận xét, bình bầu. Các em tham gia nhiệt tình và sơi nổi hơn.
Hoạt động vui chơi giải trí, thể dục thể thao: Vui chơi, giải trí là nhu cầu
thiết yếu của trẻ, đồng thời là quyền lợi của các em. Nó là một loại hoạt động có
ý nghĩa giáo dục to lớn đối với học sinh ở trường tiểu học. Hoạt động này làm
thỏa mãn về tinh thần cho trẻ em sau những giờ học căng thẳng, góp phần rèn
luyện một số phẩm chất: tính tổ chức, kỉ luật, nâng cao tinh thần trách nhiệm,
tinh thần đồn kết, lòng nhân ái… Nói về hoạt động này thì hầu hết các trường
có tổ chức thực hiện nhưng xét về tính hiệu quả thì khơng phải nhà trường nào
cũng đạt được. Sở dĩ như thế là do điều kiện về cơ sở vật chất cũng như trình độ
chun mơn của tổng phụ trách chưa thể đáp ứng được. Nhưng dù sao chúng ta
Nguyễn Thị Hòa

Trang 17


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
cũng phải nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động này để hướng hoạt
động đạt mục tiêu đã đề ra.
Hằng năm, ở trường tơi thường tổ chức giải bóng đá mi-ni, đa số các em
học sinh , đặc biệt là các em nam rất vui và ra sức tập luyện. Khi thi đấu tinh
thần đồng đội biểu hiện rất rõ, thi đấu hết mình vì danh dự của lớp.
Hoạt động xã hội: Bước đầu đưa học sinh vào các hoạt động xã hội để
giúp các em nâng cao hiểu biết về con người, đất nước, xã hội. Đây là một hoạt
động tuy khó nhưng nó mang một ý nghĩa vơ cùng to lớn. Thơng qua hoạt động

này, các em sẽ được bồi dưỡng thêm về nhân cách, đặc biệt là tình người. Trong
thực tế, hoạt động này đã được các nhà trường tiến hành tương đối tốt. Nhưng
theo tơi, hoạt động này phải được khai thác một cách triệt để nhằm phát triển tối
đa nhân cách ở các em.
Ở lớp, ở trường vận động và tổ chức học sinh tham gia ủng hộ những học
sinh gặp khó khăn hoạn nạn. Từ đó giáo dục học sinh tinh thần tương thân,
tương ái, giúp đỡ mọi người tùy rheo khả năng của mình.
Hoạt động lao động cơng ích: Đây là một loại hình đặc trưng của hoạt
động ngồi giờ lên lớp. Thơng qua lao động cơng ích sẽ giúp các em gắn bó với
đời sống xã hội. Ngồi ra lao động cơng ích còn góp phần làm cho trẻ hiểu thêm
về giá trị lao động, từ đó giúp trẻ có ý thức lao động lành mạnh. Lao động cơng
ích giúp trẻ vận dụng kiến thức vào đời sống như: Trực nhật, vệ sinh lớp học,
sân trường, làm đẹp bồn hoa, cây cảnh cho đẹp trường, lớp. Đây là hoạt động
tưởng như là thường xun nhưng thật ra trong nhà trường bây giờ học sinh rất
ít được tham gia các hoạt động này. Có chăng chỉ là ép buộc và hình thức.
Nhưng đây là hoạt động thật sự cần thiết giúp các em thích nghi với cuộc sống
xung quanh. Sau này dù có rơi vào hồn cảnh khắc nghiệt nào thì các em vẫn có
thể tồn tại được. Đó là nhờ các em biết lao động.
Hoạt động tiếp cận khoa học - kĩ thuật: Đây là hoạt động giúp các em
tiếp cận được những thành tựu khoa học - cơng nghệ tiên tiến. Điều đó sẽ tạo
cho các em sự say mê, tìm tòi, kích thích học tập tốt hơn. Những hoạt động này
có thể là sưu tầm những bài tốn vui, tham gia sinh hoạt câu lạc bộ khoa học,

Nguyễn Thị Hòa

Trang 18


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
tìm hiểu các danh nhân, các nhà bác học… Đây là một hoạt động nhằm tạo điều

kiện cho các em làm quen với việc nghiên cứu khoa học và tự khẳng định mình.
Tổ chức cho học sinh tự tìm hiểu cá nhân vật lịch sử, danh lam thắng cảnh
của đất nước qua mạng Internet. Giới thiệu học sinh một số trang mạng phục vụ
cơng việc học tập nâng cao trình độ và tiếp cận khoa học – kỹ thuật.
Tóm lại, hoạt động ngồi giờ lên lớp có ý nghĩa hết sức to lớn đối với việc
hình thành kỹ năng sống cho học sinh. Do đó, các nhà quản lý giáo dục cần tạo
mọi điều kiện thật tốt cho những giáo viên phụ trách cơng tác này để sao cho
việc rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh đạt được hiệu quả cao nhất. Đa số học
sinh đều tham gia nhiệt tình mỗi khi phong trao được phát động.
4. KẾT QUẢ:

Nhờ áp dụng các phương pháp trên mà tơi đã thu được những kết quả như
mong muốn. Năm học 2015 – 2016 này tơi được phân cơng trực tiếp chủ nhiệm
và giảng dạy lớp 4/2. Tổng số học sinh của lớp là 35 em. Ngay từ đầu năm học
mới, sau khi nhận lớp, tơi đã thử nghiệm ngay những ý tưởng của mình và thử
áp dụng thực tế đã được các động nghiệp trong trường đồng tình ủng hộ. Kết
quả cho thấy học sinh ngoan hơn, tự giác chủ động, mạnh dạn hơn, đã thể hiện
được cách xử lý trong ứng xử khá phù hợp.
Dưới dây là kết quả ở lớp tơi phụ trách (tính đến tháng 11):
Diễn giải
Trước khi thực hiện
Sau khi thực hiện

Diễn giải
Trước khi thực hiện
Sau khi thực hiện
Nguyễn Thị Hòa

Giữ gìn vệ sinh trường, lớp
Tham gia trực nhật, bỏ Chưa tham gia trực nhật, bỏ

rác đúng qui định
rác chưa đúng qui định
SL
Tỉ lệ
SL
Tỉ lệ
15
42,8
20
57,1
28
80
7
20
Thực hành thảo luận nhóm
Biết cách lắng nghe, hợp Chưa biết cách lắng nghe,
tác
hay tách ra khỏi nhóm
SL
Tỉ lệ
SL
Tỉ lệ
12
34,2
23
65,7
25
71,4
10
28,5

Trang 19


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học

Diễn giải
Trước khi thực hiện
Sau khi thực hiện

Diễn giải
Trước khi thực hiện
Sau khi thực hiện

Ứng xử tình huống trong chơi trò chơi tập thể
Biết cách ứng xử hài hồ
Hay cãi nhau, xơ đẩy bạn
khá phù hợp
khi chơi
SL
Tỉ lệ
SL
Tỉ lệ
15
42,8
20
57,1
30
85,7
5
14,2

Kính trọng, lễ phép với thầy cơ, người lớn
Biết lễ phép, chào hỏi
Chưa lễ phép, chào hỏi thầy
thầy cơ, người lớn
cơ, người lớn
SL
Tỉ lệ
SL
Tỉ lệ
20
57,1
15
42,8
35
100
0
0

Như vậy so với đầu năm học tỉ lệ học sinh có ý thức tự giác giữ vệ sinh cá
nhân, lớp học sạch sẽ tăng lên rõ rệt. Các em tích cực tham gia hợp tác với
nhóm, mạnh dạn nêu ý kiến cá nhân, khơng còn nhút nhát sợ sệt như trước kia.
Những em hay đánh bạn, chọc phá bạn khơng còn. Thay vào đó các em biết
đồn kết, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ, ủng hộ bạn có hồn cảnh khó khăn mua
bảo hiểm y tế,..
Mặt khác, có được kết quả như vậy một phần nhờ tinh thần học tập tích
cực, tự giác của học sinh, sự quan tâm nhắc nhở của cha mẹ học sinh, bên cạnh
đó là các biện pháp giáo dục đúng lúc, kịp thời của giáo viên.
Sau sáng kiến kinh nghiệm này tơi dự định sẽ tiếp tục nghiên cứu để thiết
kế thêm hình thức và tìm thêm biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
được phong phú hơn.

Nguyễn Thị Hòa

Trang 20


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
PHẦN III: KẾT LUẬN
1. TĨM LƯỢC GIẢI PHÁP:
Giáo viên chịu khó gần gũi chuyện trò với học sinh, trả lời những câu hỏi
vụn vặt của các em, khơng la mắng, giải quyết hợp lý, cơng bằng với mọi tình
huống xảy ra giữa các em học sinh trong lớp.
Trong giảng dạy, chú ý đến hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm nhiều hơn.
Hiệu quả lớn nhất là nhà trường đã huy động được sự tham gia của cha mẹ các
em, của các tổ chức, các lực lượng xã hội trong việc giáo dục văn hóa, truyền
thống cho học sinh, đồng thời đây là những cơ hội vàng dạy trẻ kỹ năng sống.
Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính độc lập, sáng tạo
của học sinh gắn với thực tiễn, có tài liệu bổ trợ phong phú, sử dụng thiết bị dạy
học và ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy học, ln tạo cho các em tính
chủ động, tích cực, hứng thú trong học tập; phát huy tính sáng tạo, tạo được bầu
khơng khí cởi mở thân thiện của lớp của trường.
Trong giờ học, giáo viên cần tạo cơ hội cho các em được nói, được trình
bày trước nhóm bạn, trước tập thể, nhất là các em còn hay rụt rè, khả năng giao
tiếp kém qua đó góp phần tích lũy kỹ năng sống cho các em.
Qn triệt mục tiêu giảng dạy mơn Đạo đức, nhất là hình thành các hành vi
đạo đức ở tiết 2. Giáo viên chủ nhiệm làm tốt cơng tác kiểm tra đánh giá, nhận
xét học sinh, rèn cho học sinh khả năng tự học, tự chăm sóc bản thân, biết lễ
phép, hiếu thảo, tự phục vụ bữa ăn và vệ sinh cá nhân.
Xây dựng trường, lớp xanh-sạch-đẹp-an tồn. Tổ chức các buổi hoạt động
ngồi giờ lên lớp. Hàng năm các nhà trường tổ chức cho các em tham quan, dã

ngoại, du lịch.
2. PHẠM VI, ĐỐI TƯỢNG ÁP DỤNG:
Trên đây là một số biện pháp mà tơi đã sử dụng để dạy kỹ năng sống cho
lớp 4/2 trường Tiểu học thị trấn Tân Hưng. Với một số kinh nghiệm này nếu
được chấp thuận sẽ được triển khai áp dụng trong tồn trường, trong huyện và

Nguyễn Thị Hòa

Trang 21


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
có thể nhân rộng tồn tỉnh, ngồi tỉnh để chất lượng kỹ năng sống của học sinh
càng được nâng cao hơn.
3. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Bản thân tơi chỉ muốn nêu lên những kinh nghiệm chung nhất do nghiên
cứu tài liệu, do tích luỹ được trong suốt q trình thời gian giảng dạy với mong
muốn gửi các đồng nghiệp, cha mẹ trẻ những thơng điệp mang tính thuyết phục
với một số điều cần làm và cần tránh nhằm giúp các bạn đồng nghiệp, cha mẹ
các em những điều cơ bản để rèn kỹ năng sống như sau:
a. Một số điều người lớn cần làm giúp các em rèn luyện kỹ năng sống:
Điều cần làm trước hết là người lớn phải là tấm gương sáng, u thương,
tơn trọng, đối xử cơng bằng với trẻ và đảm bảo an tồn cho trẻ. Việc học của trẻ
nếu ln đựơc người lớn khuyến khích, chia sẻ thì trẻ sẽ tự tin vào năng lực của
bản thân và chúng thường hy vọng vào tương lai nhiều hơn.
Tham gia vào việc giáo dục của con cái khơng nên để tốn q nhiều thời
gian và cũng khơng cần tốn sức tập luyện, cha mẹ chỉ tốn ít thời gian khi cho
các em thấy cha mẹ rất coi trọng giá trị của việc giáo dục. Việc tham gia ở mức
độ nào khơng quan trọng nhưng thời gian đó thật đáng giá và đó là sự đầu tư
cần thiết cho tương lai của các em.

b. Một số điều người lớn cần tránh khi dạy trẻ kỹ năng sống:
Khơng hạ thấp các em: Cứ mỗi lần chúng ta nói những lời hạ thấp khả
năng các em là chúng ta đã phá vỡ những suy nghĩ tích cực về chính bản thân
của học sinh. Khơng nên tạo cho các em thói quen kiêu ngạo nhưng cũng khơng
nên nói những lời khơng hay đối với trẻ.
Khơng doạ nạt: Người lớn cần nhớ rằng mỗi lần chúng ta doạ nạt là chúng
ta đã làm cho trẻ sợ hãi và căm giận người lớn. Sự đe doạ hồn tồn có hại cho
đứa trẻ và sẽ khơng giúp cho hành vi của các em tốt hơn.
Khơng bắt các em hứa hẹn: Vì sự hứa hẹn hoặc doạ nạt khơng có ý nghĩa
đối với em vì nếu các em cảm nhận được và cắn rứt vì khơng làm tròn lời hứa
thì ở các em sẽ phát triển cảm giác hối lỗi.

Nguyễn Thị Hòa

Trang 22


Các biện pháp dạy kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học
Khơng nên u cầu các em phục tùng theo ý người lớn ngay lập tức vì sự
phục tùng một cách thái q khơng có sự thoả thuận giữa các bên khơng tạo
điều kiện phát triển tính tự lập ở các em.
Khơng u cầu những điều khơng phù hợp với các em vì những u cầu ở
các em phải thực hiện một hành vi chín chắn mà các em chưa có khả năng hoặc
các em phải làm các u cầu khơng mang tính thống nhất và liên tục trong việc
cho phép hoặc cấm đốn sẽ ảnh hưởng khơng tốt đến sự phát triển tính nhận
thức của học sinh.
Khơng nên nhồi nhét lượng kiến thức q mức so với khả năng tiếp nhận
của não bộ.
3. KIẾN NGHỊ:
* Đối với Ban giám hiệu nhà trường:

- Tăng cường đầu tư sách kỹ năng sống trong thư viện để giáo viên có
đủ tư liệu tham khảo phục vụ cho giảng dạy.
- Hàng năm thường xun tổ chức cho giáo viên và học sinh đi thăm
quan du lịch để nâng cao hiểu biết về cảnh vật, đất nước và con người Việt
Nam.
* Đối với học sinh:
- Tăng cường đọc sách, báo để có vốn sống, hành xử, ứng xử văn minh,
hiện đại.

Nguyễn Thị Hòa

Trang 23