skkn NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG THƯ VIỆN TRONG VIỆC PHỤC vụ học tập SUỐT đời của bạn đọc

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG THƯ VIỆN
TRONG VIỆC PHỤC VỤ HỌC TẬP SUỐT ĐỜI
CỦA BẠN ĐỌC
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong đề tài này tôi làm rõ một số vấn đề cụ thể như sau: Phải minh
chứng rằng việc học tập suốt đời là nhu cầu thật sự của con người, mang
tính khách quan, là định hướng đúng của cách mạng Việt Nam; Thư viện
nói chung, thư viện trường học nó riêng phải là nơi cung cấp thơng tin
đáng tin cậy cho bạn đọc, bảo đảm tốt cơ sở vật chất cho mọi người học
mãi, học không ngừng tiến bộ. Chủ tịch Hồ Chí Minh khi bàn về cơng tác
học tập, Người nói “Học hỏi là một việc phải tiếp tục suốt đời. Suốt đời phải
gắn liền lý luận với cơng tác thực tế. Khơng ai có thể tự cho mình đã biết đủ
rồi, biết hết rồi”. Ngày nay với nền giáo dục tiên tiến, thế giới chứng kiến
trình độ học vấn của con người ngày càng phát triển. Nghị quyết số 29NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 (Hội nghị lần thứ Tám Ban Chấp hành
Trung ương khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp
ứng u cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, trong Phần III- Mục 2 chỉ
rõ: “Đa dạng hóa nội dung, tài liệu học tập, đáp ứng yêu cầu của các bậc học,
các chương trình giáo dục, đào tạo và nhu cầu học tập suốt đời của mọi
người”. Công văn 1766/SGDĐT-GDTX ngày 4-8-2014 của Sở Giáo dục và
Đào tạo Đồng Nai về triển khai Đề án học tập suốt đời trong thư viện, bảo
tàng, nhà văn hóa, câu lạc bộ giai đoạn 2012-2020 trên địa bàn tỉnh Đồng Nai
nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng thư viện trường học phục vụ
học tập suốt đời của bạn đọc. Như vậy học tập suốt đời trở thành nhu cầu của
mỗi con người, là một tất yếu khách quan của xã hội tri thức.
Dân tộc Việt Nam rất hiếu học, trọng chữ, trọng thầy; với tư tưởng phong
kiến “Đạo học là của người quân tử”, tiến thân trên con đường hoạn lộ bằng
khoa cử. Ngày nay đã đổi khác, cách mạng về đưa văn minh, ấm no, hạnh
phúc cho toàn thể nhân dân. Trước Cách mạng tháng Tám trên 95% dân ta mù
chữ, ngày nay nhờ nền giáo dục cách mạng mà trên 97% nhân dân biết chữ.
Việt Nam đã đạt được những tiến bộ trong thực hiện các Mục tiêu Thiên niên

kỷ của Liên Hợp Quốc, trong đó có mục tiêu hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu
học. Nhiều gương sáng về học tập, học suốt đời để thành danh, để phục vụ đất
nước, như: Chủ tịch Hồ Chí Minh, cố Bác sĩ Tôn Thất Tùng, cố Viện sĩ Trần
Đại Nghĩa, Giáo sư Ngơ Bảo Châu…Vậy thì con đường tự học và học ở đâu?
“Học ở trường, học trong sách vở, học lẫn nhau và học ở dân” (Chủ tịch Hồ
Chí Minh). Thông qua sách báo, tài liệu chuyên ngành đã được chọn lọc của
thư viện trường học để tổ chức các hoạt động phù hợp với chương trình và kế
hoạch dạy học của nhà trường, cũng như phù hợp với nhiệm vụ của thư viện.
Nắm bắt được nhu cầu đọc của giáo viên và học sinh giúp họ chọn sách, đọc
sách có hệ thống, biết cách sử dụng bộ máy tra cứu nhằm sử dụng triệt để
1


sách báo, tài liệu của thư viện trong việc giáo dục truyền thống cách mạng,
đạo đức cơng dân, lịng u Tổ quốc cho các thế hệ học sinh để họ có đủ đức
và tài phục vụ Tổ quốc.
II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
Cha ông ta dạy: “Học ăn, học nói, học gói, học mở”. Học tập suốt đời để
phát triển con người tồn diện thơng qua sách báo, viện bảo tàng, bài học lịch
sử góp phần hình thành lý tưởng cách mạng, nhân cách tốt đẹp, đề cao trách
nhiệm, nghĩa vụ của công dân. Tự học và học suốt đời là một phẩm chất của
người thông tuệ, cần mẫn, năng lực đó được hình thành trong gia đình có
truyền thống hiếu học, hình thành từ cấp học phổ thông, tạo đà cho tự học của
bạn đọc khi vững bước vào đời.
Ví dụ: Người nơng dân học cách ni trồng (cây, quả, con giống…) phải
đạt sản lượng và chất lượng cao; người đi buôn học cách buôn: Một vốn sinh
lời to; người dạy học phải học làm sao cho dạy thật giỏi, có nhiều học sinh đỗ
đạt, thành danh; nhà khoa học phải thường xuyên cập nhật kiến thức khoa học
mới, phát minh nhiều cỗ máy tân tiến phục vụ sản xuất và tiêu dùng….
Ngay từ ngày các em còn ngồi trên ghế nhà trường, nhiệm vụ của thầy cô

và thư viện là phải luyện tập cho các em lịng u q sách, có thói quen đọc
sách, khả năng tận dụng thời gian, nắm bắt cơ hội để cập nhật thơng tin làm
giàu tri thức cho mình. Cha ơng ta rất trọng người biết chữ, ngày xưa đã có
tàng thư, viện sách; Họ biết giữ gìn kiến thức, nền văn hóa của dân tộc cho
hậu thế; nhờ có văn hóa mà chúng ta đánh thắng giặc ngoại xâm, thắng thiên
tai, mở mang bờ cõi, trường tồn và phát triển như ngày nay. Như vậy, thư
viện là nơi xác định đúng đắn mục tiêu học tập của bạn đọc, qua đó giúp độc
giả biết tận dụng mọi khoảnh khắc trong cuộc đời để học hỏi, từ tất cả các
nguồn tri thức của cuộc sống.
Muốn thu hút số đông bạn đọc tới thư viện, Trường THPT Nguyễn Trãi đã
tăng cường số lượng và chất lượng kho sách tham khảo, sách hướng dẫn
chuyên môn nghiệp vụ. Sách tham khảo hay rất cần thiết trong việc nâng cao
chất lượng học tập, nâng cao tỉ lệ học sinh khá giỏi. Sách chuyên đề, khu vực
tùng thư phong phú, nhằm phục vụ tốt nhất cho bạn đọc trong các kỳ thi học
sinh giỏi, thi máy tính bỏ túi, thi tìm hiểu về truyền thống của Đảng, của Đồn
TNCS Hồ Chí Minh, thi tìm hiểu về lịch sử Quân đội nhân dân Việt
Nam…Thư viện được nối mạng Internet, có máy vi tính, máy in để làm công
tác quản lý. Số lượt bạn đọc trong các năm học tăng đáng kể. Thư viện được
trang bị một tủ sách pháp luật các đầu sách luật cập nhật, xây dựng tủ sách
đạo đức, tủ sách lịch sử để thường xuyên phục vụ việc tra cứu của mọi
người…
Thư viện Trường THPT Nguyễn Trãi là điểm đến cho các bạn đọc tham
gia học tập, nghiên cứu khoa học, là địa chỉ quen thuộc, đáng tin cậy, điểm
đến lý tưởng trong phong trào đọc sách, nghiên cứu bài học của bao thế hệ
học sinh đã và đang học tập tại trường. Phong trào đọc sách ở nhà trường rất
sơi nổi, có nề nếp. Từ đây đã phát huy nội lực của học sinh trong học tập, hình
2


thành thói quen tìm kiếm tư liệu để các em bước lên bậc học cao hơn; là bước

hình thành ý thức tự học suốt đời của mỗi con người. Xây dựng nền văn hóa
đọc có thể giúp cho mỗi cá nhân có một cuộc sống trí tuệ hơn, đẹp đẽ, ý
nghĩa, hạnh phúc và hài hòa hơn. Cán bộ viên thư viện nhà trường có trình độ
chun mơn nghiệp vụ, thâm niên cơng tác cao, u nghề, nhiệt tình trong
phục vụ. Thủ thư đã chú trọng tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục,
vận động để nâng cao nhận thức cũng như xây dựng định hướng đọc lành
mạnh cho học sinh. Họ thực sự là người thầy thứ 2 trong việc truyền thụ kiến
thức văn hóa, đạo đức cho học sinh.
Thơng qua sách báo, tài liệu có nội dung tốt ở thư viện để xây dựng thói
quen biết quý trọng sách vở, tôn vinh người đọc, hướng dẫn độc giả biết khám
phá, biết tư duy, duy trì khả năng tự học suốt đời của bản thân họ. Đổi mới
phương thức hoạt động thư viện nhằm khai thác triệt để vốn tài liệu phục tốt
nhất cho việc giáo dục toàn diện học sinh trong thời kỳ cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa nền kinh tế nước nhà, xây dựng nền văn hóa xã hội chủ nghĩa, văn
minh, đậm đà bản sắc dân tộc Việt Nam.
Giải pháp thay thế
Dân tộc ta có câu ngãn ngữ: “Ngọc càng mài càng sáng, vàng càng
luyện càng trong”. Con người cũng như Ngọc khơng mài thì khơng sáng!
Mục đích của việc học là “Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để
tự khẳng định mình” (Unesco), học cho đầu óc sáng suốt. Người khơng học,
không tự học, không chuyên cần học, không học suốt đời thì kiến thức sẽ mai
một, trí nhớ sẽ mất dần. Trong các cuộc điều tra xã hội gần đây: Có 60% sinh
viên trả lời là học để kiến tiền và 40% trả lời là học để có nghề nghiệp; như
vậy tôi thấy bây giờ giới trẻ quá thực dụng. Tuy nhiên để đạt được mục tiêu
học tập như Unesco định nghĩa thì chúng ta cịn nhiều việc phải làm. Nghị
quyết 29/TW Ban Chấp hành Trung ương 8, Khóa XI đã thể hiện sự quan tâm
đúng đắn của Đảng và Nhà nước về giáo dục và đào tạo. Học tập là rất cần
thiết để nâng cao trình độ, kĩ năng làm việc, để thích ứng với xã hội văn minh.
Muốn xây dựng xã hội tri thức thì phải có con người tri thức. Thời đại công
nghệ thay đổi từng ngày, từng phút, từng giây, ta phải học để tiếp thu cái mới,

tiên tiến, để có nghề nghiệp ổn định và nâng cao năng suất trong lao động xây
dựng đất nước, nâng cao sức chiến đấu trong việc bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã
hội chủ nghĩa. Xã hội học tập tạo dựng nên con người mới đủ đức, đủ tài, có
sức khỏe, dễ thích ứng với mơi trường thời đại thơng tin bùng nổ, tồn cầu
hóa. Đảng và Nhà nước ra sức chăm lo xây dựng xã hội học tập trên nền tảng
tự học, tự nghiên cứu qua sách báo, tư liệu số hóa, internet…
Từ việc phục vụ theo chế độ cung cấp: Trên đưa sách về, thư viện
phát lại cho giáo viên và học sinh; ngày nay Thư viện Trường THPT
Nguyễn Trãi tổ chức lại theo hướng hiện đại, lấy người đọc làm trung
tâm; tạo cảm hứng đọc sách cho học sinh ngay từ khi mới bước vào cấp
Trung học phổ thơng, tạo đà cho các em có khả năng tiếp tục tự học, tự
nghiên cứu ở bậc học cao hơn và khi ra hành nghề. Thư viện nhà trường luôn
3


ln có các giải pháp kích thích thị hiếu đọc sách, làm cho độc giả có thói
quen tự tìm hiểu bài học qua sách tham khảo môn học. Nhu cầu đọc sách
không thể thiếu của cán bộ, giáo viên, công nhân viên và hàng nghìn học sinh
đã và đang học tập tại trường; và không thể thiếu trong đời sống, trong nếp
sinh hoạt và làm việc của bạn đọc. Qua đó hình thành phản xạ tích cực của
con người, góp phần phát triển trí tuệ tồn diện cho cơng dân nước Việt.
Giải pháp thay thế này hoàn toàn mới, chỉ ra đời sau khi có nghị
quyết của TW Đảng; Sự chỉ đạo của Công văn số 4417/KH-UBND ngày
26 tháng 05 năm 2014 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai về việc triển
khai Đề án đẩy mạnh các hoạt động học tập suốt đời trong thư viện, nhà
văn hóa…, giai đoạn 2014-2020 trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.
III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP
Ngay từ đầu năm học, Thư viện nhà trường đã triển khai tốt nội dung Công
văn số 1766/SGDĐT-GDTX ngày 04-08-2014 của Sở Giáo dục và Đào tạo
Đồng Nai về triển khai Đề án học tập suốt đời trong thư viện, nhà văn hóa,

bảo tàng…. Được sự giúp đỡ của Thủ trưởng nhà trường, tôi đã đặt mua thêm
sách tham khảo (11 triệu, 600 nghìn đồng), sửa sang, vệ sinh thư viện, lên kế
hoạch phục vụ bạn đọc năm học 2014-2015. Nhờ có cơ sở vật chất tốt, cán bộ
thư viện đạt trình độ và năng lực quản lí nên sách báo, tài liệu luân chuyển dễ
dàng từ tay người đọc này đến người đọc khác. Sách báo được sử dụng
thường xuyên đã làm tăng hiệu suất của nó; để giúp người đọc trong việc
chọn ra những sách mà họ cần tôi đã sử dụng phần mềm Quản lý thư viện (do
tôi thiết kế) thống kê sách hay được mượn nhiều nhất, học sinh mượn nhiều
sách nhất để có hướng phụ đạo cho bạn đọc trong việc đọc sách có hệ thống.
Việc phổ biến kiến thức chung, tiên tiến cho mọi người, giúp họ học tập suốt
đời là nhiệm vụ trọng tâm của thư viện nhà trường.
1. Giải pháp 1: Thư viện với nhiệm vụ tạo thói quen đọc sách cho mọi
người, tạo tiền đề cho việc học tập suốt đời của bạn đọc
a). Mô tả
Theo Páp lốp, thói quen của con người hình thành từ phản xạ có điều kiện,
con người thường xun duy trì các hoạt động tự nhiên, xã hội. Phản xạ của
não bộ thơng qua các biến cố trong cuộc sống để hình thành phản ứng tích
cực hoặc tiêu cực. Nhật ký trong tù Chủ tịch Hồ Chí Minh viết “Hiền dữ đâu
là tính sẵn/ Phần nhiều do giáo dục mà nên”. Người từng nói: “Sự học là vơ
cùng”, “Thế giới tiến bộ không ngừng, ai không học là lùi”. Chăm học, chăm
làm là đức tính tốt của người Việt Nam. Chúng ta học để duy trì nền văn hiến
của dân tộc, để đất nước sánh vai với các cường quốc. Vậy nên, Thư viện
THPT Nguyễn Trãi có nhiệm vụ cung ứng đầy đủ sách báo, tài liệu giảng dạy
và học tập, các loại sách tham khảo, sách nghiệp vụ, các loại từ điển tra cứu,
tác phẩm kinh điển cho giáo viên và học sinh, tạo thói quen đọc sách cho học
sinh, bổ sung kiến thức các mơn khoa học, góp phần nâng cao chất lượng đào
tạo THPT một cách toàn diện. Tổ chức thu hút toàn thể giáo viên và học sinh
tham gia sinh hoạt thư viện, thông qua các hoạt động phù hợp với chương
4

trình đào tạo và kế hoạch dạy học, tìm hiểu nhu cầu của người đọc, giúp họ
chọn sách, đọc sách có hệ thống, biết sử dụng bộ máy tra cứu sách để hình
thành thói quen tốt đó là: Biết sử dụng tri thức có trong sách, báo, tài liệu
phục vụ cho cơng việc của mình, nhằm nâng cao hiệu suất học tập, lao động
sáng tạo. Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT,
trong Điểm 2 Mục tiêu, chỉ rõ: “Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú
trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học,
năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển
khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời”; vậy thì, tự học
bằng cách nào, dựa vào đâu? Đó phải là nhiệm vụ của thư viện! Hình thành
cho bạn đọc có thói quen tự học để hiểu sâu nội dung một vấn đề nào đó do
thực tế đặt ra, giúp người đọc có khả năng phản biện trong khoa học tự nhiên,
cũng như khoa học xã hội trên lý thuyết cũng như thực tế. Chất lượng sách
báo, tài liệu là một trong những yếu tố cấu thành chất lượng giáo dục. Thư
viện còn là nơi rèn luyện nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa. Trong 2
cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ xâm lược, khốc liệt là vậy, huy sinh
rất to lớn thế mà chúng ta khơng sợ, khơng khuất phục, chính là nhờ một phần
sự đóng góp to lớn của sách báo cách mạng đã giáo dục lý tưởng cho con
người biết sống tự do, khát vọng độc lập dân tộc và hịa bình; sách báo cách
mạng trở thành thứ vũ khí vơ địch của quân và dân ta để đương đầu và chiến
thắng mọi kẻ thù tàn bạo.
Trong phong trào đổi mới phương pháp giảng dạy, thầy cô cũng phải tự
học, qua tập huấn, qua sách báo, qua mạng internet để nâng cao trình độ
chun mơn và nghiệp vụ.., quan trọng hơn nữa là giáo dục, tuyên truyền cho
học sinh thay đổi phương pháp tiếp thu bài học một cách chủ động; tóm lại,
thư viện là điểm đến của bạn đọc để rèn luyện thói quen nghiên cứu khoa học
và có thái độ học tập đúng đắn.
b) Minh chứng
Đổi mới dạy và học phải bắt đầu từ đổi mới chương trình, sách giáo khoa,

tài liệu, sách tham khảo…Mấy năm nay Thư viện Trường THPT Nguyễn Trãi
cũng khơng nằm ngồi quỹ đạo chung, sách giáo khoa, sách giáo viên nghiệp
vụ thay đổi nhiều lần; thư viện cũng phải “vật lộn” với bộn bề công việc để
kịp phục vụ dạy và học của nhà trường! Dù bất kỳ hoàn cảnh nào thư viện nhà
trường phải bảo đảm đầy đủ sách giáo khoa, sách giáo viên, sách tham khảo,
tài liệu chuẩn cho giáo viên và học sinh trước khi bước vào năm học mới. Tôi
phải chủ động lên kế hoạch trong từng năm học, duy trì kho sách luôn luôn
phục vụ tốt việc tự học, học mãi của mọi người. Tôi thường dựa vào Tổ công
tác thư viện để nắm được nội dung môn học; thầy cô và học sinh đã giúp tôi
truyền tải kiến thức sách ở thư viện về với bạn đọc. Thông qua giáo viên bộ
môn, tôi đã hướng dẫn cho các em đến thư viện mượn sách tham khảo bộ môn
để học, phần lớn là sách rèn luyện kỹ năng, bài tập nâng cao, sách của Trường
chuyên Lê Hồng Phong, sách viết về các kỳ thi Olympic Tốn, Lý, Hóa, Văn,
Sử, Địa…Quả vậy, như một nhà triết học nào đã nói: “Thư viện là linh hồn
của trường học”. Thông qua thư viện để người đọc đến với sách, thói quen
5


đọc sách đến với mọi người là niềm vui và hạnh phúc nhất của cán bộ, giáo
viên thư viện. Trong hoạt động giảng dạy và học tập đều phải sử dụng sách
báo, đó là cơng cụ khơng thể nào thiếu được, là phương tiện bảo đảm thực
hiện tốt mục tiêu, nội dung giảng dạy và phương pháp giáo dục mới. Thư viện
không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục học sinh bằng cách nâng cao tri
thức, kỹ năng nghề nghiệp, tính sáng tạo, kỹ năng tư duy độc lập, khả năng
giải quyết vấn đề và tính thích ứng cao với mơi trường ln thay đổi. Chính vì
vậy, phát huy tác dụng tích cực của sách báo, tài liệu có trong thư viện góp
phần hình thành khả năng tự học suốt đời của bạn đọc.
KẾT QUẢ THI HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH NĂM HỌC 2014- 2015
Mơn Tốn
Lớp

Lý

Hóa

Sinh

Văn

Sử

Địa Anh

Tổng
số giải

12

7

7

7

6

4

2

1

5

44

10

4

4

7

8

4

2

6

6

41

Ví dụ: Khi học sinh học bài "Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa", ở
Thư viện Trường Nguyễn Trãi có rất nhiều sách tham khảo: Tục ngữ ca dao
dân ca (số sách 332, 333, 7507), Tục ngữ ca dao Việt Nam (số sách
7214,7178, 6300), Ca dao tình yêu (số sách 1040, 1041, 1042), Ca dao Việt

Nam (số sách 1043, 1044, 1046)...vvv. đáp ứng cho các em đọc tham khảo.
Chương trình Hình học 10 có: Phương pháp giải tốn Hình học 10 (số sách
960, 5177, 7244, 7245, 7246, 7247, 7248..); Toán nâng cao Hình học 10 (số
sách 2136, 2327, 4281, 5459, 5460, 5461, 5462, 5463, 8131, 8132…)..vvv.
Thư viện trường có 7690 cuốn sách tham khảo, trung bình: 6,2 bản sách/1
học sinh. Sách tham khảo phong phú về môn loại, nội dung chuyên sâu, sách
mới xuất bản, nhiều nhất là sách của Nhà xuất bản Giáo dục, cập nhật theo
danh mục mà Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định.
c). Phân tích, so sánh
Trong một thế giới tri thức vô tận, một con người chỉ có thể hiểu biết ở
giới hạn nhất định (rất nhỏ) lượng kiến thức thu được để sống và làm việc,
tham gia học tập, cập nhật kiến thức suốt đời con người mới mong hồn thành
“sứ mệnh” của mình. Từ khi lồi người có chữ viết đã xuất hiện việc lưu giữ
thông tin (ban đầu chỉ sơ khai, dần dần tiến lên hiện đại), thư viện ra đời gánh
vác trên mình trọng trách to lớn. Với chức năng luân chuyển sách báo, tài
liệu, đưa nguồn tri thức nhân loại đến với mọi người, thư viện là kho chứa
đơn thuần (sách báo, tài liệu), hay là điểm giao lưu văn hóa, khoa học kỹ
thuật? tùy thuộc vào hoạt động của nó có phát huy được sở trường hay khơng!
Việc tạo thói quen đọc sách cho mỗi cá nhân để rồi hình thành một xã hội đọc
sách là nhiệm vụ vô cùng quan trọng của những người trên “mặt trận văn
6


hóa”, để ai cũng được học và học suốt đời. Tơi biết nắm bắt cơ hội “nghìn
vàng” khi có các nghị quyết và sự chỉ đạo của cấp trên để củng cố và nâng
cao chất lượng hoạt động thư viện. Trong năm học 2014-2015, giáo viên và
học sinh đến thư viện để đọc sách đông hơn, thường xuyên hơn các năm học
trước. Đọc sách càng nhiều hiểu biết càng sâu bài học, càng củng cố thói quen
đọc, nghiên cứu khoa học của độc giả. Phổ biến giáo dục, văn hóa, tuyền thụ
kiến thức khoa học kỹ thật cho người học là chức năng không thể thay thế của

thư viện trường học.
2. Giải pháp 2: Thư viện góp phần rèn luyện kỹ năng luyện giải bài
học, phát triển tư duy sáng tạo, nâng cao học vấn, giáo dục thẩm mỹ cho
con người để họ phát triển toàn diện, là “bậc học” suốt đời của người u
lao động, u hịa bình
a). Mơ tả
Chúng ta biết
rằng, các “động tác”
lao động trí óc cũng
như lao động chân tay
được lặp đi lặp lại
nhiều lần sẽ trở thành
kỹ năng. Người công
nhân đứng máy họ
thao tác mãi rồi thuần
thục các động tác vận
hành để cho cỗ máy
sản xuất ra vật chất.
Tôi làm thư viện mãi
rồi cũng quen, cuốn
sách nào, viết về nội dung gì, ở đâu trong kho sách? Nếu có người hỏi là tơi
đã hình dung ra sách và xác định đúng vị trí nó nằm trên giá. Ở trên mới là kỹ
năng đơn giản, việc rèn luyện kỹ năng bậc cao hơn cho các em thông qua sách
tham khảo nâng cao, giúp học sinh luyện giải, các em sẽ thuần thục bài làm,
hiểu sâu bài học, nhớ lâu kiến thức còn quan trọng hơn nhiều. Gieo lòng say
mê đọc sách cho học sinh ngay từ khi cịn trên ghế nhà trường, để họ thích tị
mị, có sự phản biện, phân tích từ đó mà phát sinh tư duy sáng tạo. Các nhà
khoa học, chính trị gia lỗi lạc là những người rất say mê đọc sách, say mê tìm
tịi sáng tạo. Học vấn của mỗi con người không thể do “thượng đế” ban phát
mà phải nâng cao qua con đường tự học mà có. Định hướng học tập cho các

em là việc làm rất quan trọng, ảnh hưởng tới sự thành bại trong sự nghiệp con
người. Thơng qua sách báo, tài liệu có chọn lọc giúp cho bạn đọc hình thành
thế giới quan khoa học, làm cho người ta sống hài hòa, yêu thương và biết
cảm thơng với đồng loại, có trình độ thẩm mỹ tốt, phát triển nhân cách tồn
diện. Chủ tịch Hồ Chí Minh thường căn dặn chúng ta: Một dân tộc dốt là một
dân tộc yếu. Thực hiện lời dạy của Bác chúng ta đang ra sức đầu tư cho giáo
dục, Đảng ta coi giáo dục là quốc sách hàng đầu. Qua các cuộc điều tra xã hội
7


ta thấy, người thất học phạm tội cao hơn người có học. Thấy được vai trị to
lớn của sách báo, tài liệu, nên Cách mạng Tháng 8 thành công Đảng và Bác
Hồ rất chăm lo phát triển sự nghiệp Thư viện, trong kháng chiến chống Pháp,
chống Mỹ cứu nước hệ thống thư viện miền Bắc phát triển, làm chỗ dựa vững
chắc cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo. Thấy được vai trò to lớn như vậy, nên
Thư viện Trường THPT Nguyễn Trãi chú trọng phát triển đọc sách cho thầy
cô và học sinh, nhằm nâng cao chuyên môn nghề dạy học, nâng cao đạo đức
nhà giáo, nâng cao hạnh kiểm và học lực cho học sinh. Thư viện là một bộ
phận không thể thiếu trong phát triển tư duy sáng tạo cho những ai biết quí
trọng sách báo, nâng bước trưởng thành và phương pháp tự học cho những
người u lao động sáng tạo, u hịa bình.
b). Minh chứng
Ví dụ: Sách “Tuyển Chọn theo chuyên đề Toán học & Tuổi trẻ”, sách
“Các bài toán chọn lọc 45 năm tạp chí Tốn học &Tuổi trẻ” giúp học sinh
hình thành tư duy tốn học, say mê tốn, qua đó các em nâng cao trình độ giải
tốn của mình, là những cuốn sách hay có trong Thư viện Trường THPT
Nguyễn Trãi phục vụ tốt cho các kỳ thi chọn học sinh giỏi cấp tỉnh và quốc
gia. Giáo dục cho học sinh ước muốn, khát khao chinh phục, khám phá, sáng
tạo nên cái đẹp, chiếm lĩnh những giá trị thẩm mỹ trên quan điểm chủ nghĩa
Mác- Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh là việc làm hữu ích của thư viện, để

các em tránh xa những biểu hiện lệch lạc cám dỗ đời thường. Sách “Triết học
thẩm mỹ và nhân cách”, “Thị hiếu thẩm mỹ của giới trẻ”, “ Cửa hàng hạt
giống”, “Biết phát huy sở trường”,…có trong thư viện nhà trường được các
em mượn đọc nhiều nhất.
c). Phân tích, so sánh
Phát huy tác dụng tích cực của sách báo, tài liệu trong việc phát triển tư
duy, nâng cao học vấn cho bạn đọc. Qua sách báo để con người hình thành
thế giới quan khoa học chân chính. Con người khơng sách, khơng có giáo dục
sẽ thiểm năng trí tuệ, cũng như cái cây khơng được chăm bón, vun trồng cây
sẽ khơ héo, sách truyền tải nguồn tri thức cho con người và con người lại phát
triển nó để tạo nguồn tri thức vơ tận. Người nào lao động chân chính mới có
tài năng chân chính, tơi u q bạn đọc, chăm chỉ làm việc; nhà thơ Trần
Đăng Khoa có câu: “ Hãy thắp lên ngọn lửa, còn hơn ngồi nguyền rủa bóng
đêm”.
3. Giải pháp 3: Thư viện góp phần xây dựng văn hóa học đường, giáo
dục nền pháp quyền Xã hội chủ nghĩa, ý thức thượng tôn pháp luật- Hiểu
biết pháp luật là việc làm suốt đời của con người
a). Mô tả
Văn hóa học đường với nội hàm rất rộng, tuy nhiên tơi chỉ bàn ở khía cạnh
liên quan tới thư viện. Đã nói đến văn hóa thì ai cũng phải học, học suốt đời!
Người học cao, người già chưa chắc đã có văn hóa. Trong những năm qua có
nhiều vụ việc xảy ra về văn hóa học đường trên cả nước, qua nhiều kênh
8


thơng tin đa chiều ta thấy người phê phán có, người thơng cảm có. Tuy nhiên,
như trên tơi đã nói, việc giáo dục đạo đức cho học sinh không thể trông chờ
vào mấy giờ lên lớp của giáo viên chủ nhiệm, giáo viên giáo dục công dân mà
phải là công việc chung của toàn xã hội. Ta thấy rằng, nền tảng đạo đức xã
hội và lối sống cho học sinh là kết quả sự giáo dục đồng bộ giữa gia đình, nhà

trường và xã hội. Nhiều năm qua, những phong trào “Học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh” và phong trào “Xây dựng nhà trường thân
thiện, học sinh tích cực” đã đạt nhiều tác dụng tốt và hết sức tích cực, được xã
hội nhiệt liệt hưởng ứng.
Khi trên mạng đầy game bạo lực, truyện tranh kích động hiếu chiến, kích
dục; chúng ta phải kiên quyết ngăn chặn ảnh hưởng xấu của thị trường sách,

game đầu độc giới trẻ; Nhà nước phải làm lành mạnh thị trường xuất bản sách
báo. Thơng qua sách báo, internet chính thống, có sự quản lý, chọn lọc ở
trong thư viện nhà trường để trang bị cho thầy cô, các em học sinh nhiều tư
liệu quí giá, làm chuyển biến nhận thức cũng như hành động của giới trẻ, giúp
người ta tránh xa cạm bẫy thấp hèn của tiền tài, danh vọng, tình dục, tránh xa
bạo lực…
Ví dụ: Qua các truyện ngắn của Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh giúp các em
có được nụ cười hóm hỉnh, vui tươi của tuổi hồng; qua những trang Kiều các
em biết rung động với nỗi đau của người phụ nữ dưới thời phong kiến; qua
Thép đã tơi thế đấy, Hịn đất để các em nung nấu tinh thần cách mạng tiến
công… Tháng 8 năm 2010, các chủ tịch Hội Cựu chiến binh thành phố Biên
Hòa (trong đó có tơi) được đi thăm di tích lịch sử Trung ương Cục niềm Nam,
chúng tôi thực sự đã sống lại những ngày chiến đấu gian khổ đầy hy sinh, ra
về hình ảnh của Bác Võ Văn Kiệt, Bác Phạm Hùng, Bác Nguyễn Văn Linh …
như cứ hiển hiện trong đầu óc, tơi thầm nghĩ: Trong cuộc chiến tranh ái quốc
vĩ đại, sự hy sinh, cống hiến đâu chỉ riêng mình mà là của cả dân tộc. Bài học
lịch sử dễ thấm nhuần là vậy! khơng có lời nói nào hay hơn gửi lại cho con
cháu bằng tham quan học tập ở thực địa! Ngày nay, ta không thể tách mình
khỏi đời sống thế giới, nhưng phải tìm cách hạn chế mặt xấu, văn hóa đồi
9


trụy, bạo lực bằng sự nỗ lực chung của xã hội, thắt chặt sự quản lý nhà nước;

trong đó thư viện góp phần khơng nhỏ hình thành thế giới quan, nhân sinh
quan cách mạng cho thế hệ trẻ, để họ trở thành cơng dân sống và làm việc có
ích cho xã hội. Đọc sách hay để hình thành mơi trường văn hóa học đường
văn minh!
Một vấn đề nữa tơi đặt ra trong giải pháp là, chúng ta đang xây dựng nền
Pháp quyền xã hội chủ nghĩa, quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật.
Con người hiện đại phải có hiểu biết pháp luật, mà pháp luật thì thường xuyên
thay đổi cho phù hợp với tiến trình phát triển của xã hội loài người. Thư viện
phải là nơi lưu trữ, cập nhật và quảng bá văn bản pháp luật, có như thế cơng
tác pháp chế mới được thực thi nhanh chóng, đạt hiệu quả cao. Thư viện
Trường THPT Nguyễn Trãi có trên 150 đầu sách pháp luật, được cập nhật
thường xuyên, những bộ luật mới nhất. Đối với con người kiến thức pháp luật
phải cập nhật suốt đời, không ngừng nghỉ.
b). Minh chứng
Khi nhà trường phát động phong trào trào “Xây dựng nhà trường thân
thiện, học sinh tích cực”, trong giờ chào cờ tôi hướng dẫn cho các em biết
những sách: Giao tiếp ứng xử tuổi học đường (8871), Trên sa mạc và trong
rừng thẳm (2688), Biết cách tự bảo vệ mình (9167), Sổ tay văn hóa giáo viên
(7523), Chỉ thị 40 của Bộ GD&ĐT, Thời thơ ấu (số sách 3171), Ký ức phụ nữ
Miền Đông ( 4998), Tuổi thơ dữ dội (2478), Những yếu tố quyết định thành
công trong học tập (2682), Theo đuổi tri thức (2656)… Trong các cuộc thi
thuyết trình về Kể chuyện tấm đạo đức Hồ Chí Minh thư viện đã cung cấp
cho các em đầy đủ sách viết về đạo đức của Bác Hồ như: Sửa đổi lề lối làm
việc (Hồ Chí Minh), Tài liệu học tập chuyên đề HTTG đạo đức Hồ Chí Minh
(BTC TW Đảng), Bác Hồ kính yêu của chúng em (Trần viết Lưu), Sức Mạnh
từ tấm lịng kính u Bác (Nguyễn Ngọc Truyện), Danh nhân Hồ Chí Minh
(Thành Duy), Hồ Chí Minh trả lời báo chí (Nguyễn Sơng Lam). Tài liệu về
giáo dục pháp luật thư viện cung cấp cho bạn đọc rất nhiều: Hiến pháp Nước
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, Hỏi & Đáp về quyền trẻ em,
..vv… Khi học bài về Chính sách tài nguyên và bảo vệ môi trường, các em

tham khảo sách Bộ luật mơi trường; qua đó, các em sẽ hiểu sâu hơn bài giảng
của thầy. Hay qua các đợt truyên truyền về biển đảo Việt Nam, các em sẽ đến
thư viện để mượn tài liệu về làm bài dự thi. Sử dụng internet phòng thư viện
để cung cấp các văn bản quy phạm pháp luật, tài liệu Công ước Liên hợp
Quốc về Luật biển, Luật biển Việt Nam năm 2012 cho cán bộ, giáo viên, nhân
viên và học sinh.
c). Phân tích, so sánh
Đọc sách giúp chúng ta thấm nhuần sâu sắc thế giới quan Mác-Lê nin, tư
tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, hiểu rõ chủ trương, chính sách của Đảng, sống
và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật. Qua tuyên truyền miệng, qua sách
báo, tài liệu có trong thư viện nhằm củng cố kỷ cương, nền nếp, văn hóa trong
trường học. Trong năm học 2014-2015, khơng có học sinh nào của Trường
10


THPT Nguyễn Trãi bị xử lý kỷ luật. Xây dựng tủ sách pháp luật đầy đủ sách
luật các lĩnh vực, thường xuyên cập nhật là việc làm thường xuyên của thư
viện nhà trường, giúp bạn đọc học cập nhật pháp luật suốt đời. Phổ biến rộng
rãi chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước, ý thức tôn trọng
của công, thật thà, dũng cảm của con người mới là việc làm rất hữu ích của
thư viện.
4. Giải pháp 4: Thư viện góp phần định hướng sự lựa chọn thông tin,
kịp thời nắm bắt nhu cầu thị hiếu đọc lành mạnh
a). Mô tả
Ngày nay, mặc dù khoa học kỹ thuật số lên ngôi, nhưng sách báo tuyền
thống không mất đi mà vẫn phát triển đa dạng, phong phú hơn nhiều ngày
xưa. Việc tham gia đọc sách để học hỏi, giải trí là nhu cầu thiết yếu mãi mãi
của một con người cho tới lúc về cõi vĩnh hằng. Hướng dẫn chọn lọc thị hiếu
thông tin lành mạnh của giới trẻ là yêu cầu luôn luôn đặt ra với nhà quản lý,
nhà giáo dục và của thư viện. Với chức năng ln chuyển sách báo, thơng qua

nội dung của nó, thư viện THPT Nguyễn Trãi góp phần tích cực vào việc
nâng cao chất lượng dạy và học, xây dựng thế giới quan khoa học, nếp sống
văn minh cho cán bộ, giáo viên, công nhân viên và học sinh. Sách báo ở thư
viện được chọn lọc dựa trên định hướng pháp lý của nhà nước, phù hợp với
lứa tuổi học sinh, phù hợp chương trình mà Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.
Việc đọc sách lành mạnh giúp các em khỏe khoắn về tinh thần, giống như ta
giữ gìn chiếc áo mới không để hoen ố; không để nhục dục tầm thường, không
để sách báo phản động đầu độc thế hệ trẻ. Làm cho các em có thể thích nghi
với những thay đổi nhanh chóng của xã hội hiện đại và khẳng định giá trị
nhân văn của mình. Thơng qua sách báo, tài liệu, internet chính thống để cung
cấp cho người đọc thông tin tốt nhất.
b). Minh chứng
Hằng năm thư viện nhà trường đều làm công tác kiểm kê, thanh lý sách
rách nát, sách có nội dung đã lạc hậu. Khơng để lọt những sách có nội dung
phản động, chống chính sách của Đảng, chống Nhà nước, khơng cho sách báo
câu khách, thị hiếu rẻ tiền lọt vào thư viện. Thư viện thường xuyên bổ sung
sách mới có nội dung tốt; năm 2014, trường đầu tư cho thư viện 11 tiệu 700
nghìn đồng để mua sách mới. Sách bài tập nâng cao Tốn, Lý, hóa, Sinh, Văn,
Sử, Địa…theo danh mục quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, do Nhà xuất
bản Giáo dục Việt Nam phát hành từ năm 2010 đến nay. Việc truy cập
internet ở trường mọi người đều phải đăng ký, có kiểm sốt chặt chẽ, nghiêm
cấm việc phát tán tài liệu có nội dung chống Đảng, chống Nhà nước, làm lộ bí
mật Quốc gia, tài liệu có nội dung văn hóa phản động, trụy lạc trái với pháp
luật, trái với đạo lý của người Việt Nam…
c). Phân tích

11


Người làm công tác thư viện mỗi năm học qua già đi nhiều lắm, nhưng các

em nối tiếp nhau vào trường, trẻ mãi! Tâm hồn các em giống như tờ giấy
trắng, phải viết, vẽ lên đó cả một tương lai xán lạn. Hướng dẫn cho các em
đọc sách là cách tốt nhất để nuôi dưỡng tâm hồn tuổi trẻ. Để các em có tình
u con người, u Tổ quốc xã hội chủ nghĩa thì việc tuyên truyền sách báo
của Đảng, của Nhà nước rất quan trọng. Mưa dầm thấm lâu, chúng ta những

cán bộ thư viện trên mặt trặn văn hóa, giáo dục khơng thể bng lỏng khâu
quản lý thư viện. Thơng qua chương trình Quản lý thư viện, tơi biết được sách
nào bạn đọc mượn nhiều nhất, độc giả nào mượn sách nhiều nhất trong năm
học để nắm bắt thị hiếu lành mạnh, bổ sung cho Kế hoạch hoạt động thư viện
năm học mới tới. Nuôi dưỡng đạo đức là việc làm suốt đời của mỗi con
người.
5. Giải pháp 5: Thư viện góp phần Học tập suốt đời qua sách báo, tài
liệu, internet, băng hình, trang mạng giáo dục trực tuyến, mạng xã hội
cho bạn đọc
a). Mô tả
Nhu cầu học tập suốt đời của con người là có thật, bác cán bộ về hưu cạnh
nhà tôi thường tâm sự: Mỗi ngày bác phải đọc một vài trang báo, ngày nào
khơng đọc báo là mình cảm thấy như thiếu vắng cái gì đó to lớn, một tuần
khơng đọc sách, đọc báo bác ví mình mê muội đi nhiều lắm! Đó là nhu cầu
giải trí, nhu cầu hiểu biết địi hỏi chúng ta. Để đáp ứng đầy đủ sách báo, tài
liệu cho việc học tập suốt đời Thư viện nhà trường cần phải đầu tư tốt hơn
nữa về cơ sở vật chất, lượng sách báo phải tăng lên hằng năm, phải được số
hóa sách báo, nối mạng internet để thầy cơ và học sinh truy cập lấy tư liệu
phục vụ dạy và học.
Học tập để nâng cao trình độ chính trị, trình độ chun mơn, trình độ tin
học, ngoại ngữ là công việc thường xuyên của mọi người. Trong nghề nghiệp
không có trường nào dạy hết “món” nghề cho ta, chỉ có qua thực tiễn, qua học
hỏi sách báo, mọi người mới nâng cao tay nghề. Một giáo viên sắp đến tuổi
nghỉ hưu, có thâm niên nghề trên 40 năm, nhưng vẫn phải học qua tập huấn

thường xuyên, qua tài liệu, sách giáo khoa, internet để bổ sung kiến thức mới
cho mình. Đố ai bảo: Tơi giỏi lắm rồi, tơi khơng cần học, không cần sách vở?
xây dựng thư viện đầy đủ sách, qua sách báo, tài liệu chuyên ngành mà thư
viện cung cấp, với những công cụ chuyên nghiệp, kỹ thuật và phương tiện có
12


trong tay, thư viện thực hiện được nhiệm vụ hướng dẫn độc giả sưu tầm sách
báo, tài liệu phục vụ học tập suốt đời của mỗi con người. Sách báo cịn nêu
gương anh hùng trong đấu tranh giải phóng dân tộc trước đây, trong xây dựng
và bảo vệ tổ quốc Xã hội chủ nghĩa ngày nay. Những điển hình tiên tiến có
tác dụng giáo dục lịng u nước, u q hương, yêu nghề cho thế hệ trẻ. Bác
Hồ căn dặn chúng ta: “Việc thế giới rất nhiều, học không bao giờ hết. Người
có học mới tiến bộ. Càng học càng tiến bộ”.
b). Minh chứng
- Thư viện trường THPT Nguyễn Trãi có 2500 bản sách giáo viên, nghiệp
vụ giáo viên, phục vụ cho 69 giáo viên.
- 1600 bản sách giáo khoa các môn học phục vụ cho học sinh.
- 2850 bản sách tham khảo cơ bản và nâng cao của khoa học tự nhiên phục
vụ cho giáo viên và học sinh.
- 2630 bản sách tham khảo cơ bản và nâng cao của khoa học xã hội phục
vụ cho giáo viên và học sinh.
- 600 bản sách khoa học kỹ thuật phục vụ mọi đối tượng.
- 110 bản sách nông, lâm, nghư nghiệp.
- 1000 bản sách văn học phục vụ mọi đối tượng.
- Ngồi ra có 500 bản sách từ điển tra cứu, y học, học nghề …phục vụ mọi
đối tượng.
- Thư viện được nối mạng Internet, băng hình học liệu 180 bản.
Chúng ta đang xây dựng cá nhân, dòng họ, xã hội học tập, ở đó con người
được học tập mọi lúc, mọi nơi, với phương tiện đa thông tin. Nguyên lý giáo

dục của Đảng ta hiện nay là thực hiện nền giáo dục mở, đào tạo con người
phát triển toàn diện. Q trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa nền kinh tế thị
trường theo định hướng Xã hội chủ nghĩa địi hỏi con người phải có trình độ
cơng nghệ thơng tin để quản lý cơng việc, có tay nghề cao khi vận hành cơng
cụ sản xuất. Mục đích tối cao của con đường học tập suốt đời mỗi tổ chức, cá
nhân trong xã hội ta là thực hiện xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Thực
hiện công bằng trong giáo dục, trong hiểu biết là một trong những ưu tiên
hàng đầu của Đảng và Nhà nước. Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “
đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”, ước mơ của
Người nay đã thành hiện thực. Đa dạng hóa tài liệu để phù hợp với từng đối
tượng, từng lứa tuổi trong học tập là công việc của một thư viện trường học
hiện đại. Trong điều kiện vô cùng khó khăn về trang bị vật chất, phịng đọc,
kho sách, nhưng bản thân tôi cùng với nhà trường hết sức chăm lo củng cố
thư viện, tăng cường phát triển công tác bạn đọc. Nguồn sách báo thư viện dồi
dào, cập nhật để cung cấp cho giảng dạy, học tập, bổ sung kiến thức liên môn
là rất cần thiết trong nhà trường. Sách báo ln ln góp phần vào việc nâng
tri thức toàn diện, phục vụ xã hội học tập, học tập suốt đời của con người. Cán
bộ quản lý, thủ thư phải bảo đảm cho thư viện nhà trường trở thành trung tâm
văn hố, giáo dục mang tính Đảng là nhiệm vụ được đặt lên hàng đầu.
c). Phân tích, so sánh
13


Nguồn sách báo, tài liệu phục vụ cho học tập suốt đời của mọi đối tượng
bạn đọc phải thật sự phong phú, là kho tư liệu đồi dào cả về nội dung lẫn hình
thức, để ai cần tra cứu một vấn đề nào đó đã quên, hoặc hết sức mới mẻ, đến
thư viện sẽ đáp ứng yêu cầu cho độc giả. Thông qua sách báo trong thư viện,
internet, học liệu để mọi người: Học mãi, học nữa để nâng cao tay nghề, nâng
cao trình độ nhận thức chính trị, tin học, ngoại ngữ, vốn văn hóa và kỹ năng
sống của mình. Nhờ thường xuyên học tập, trau dồi kiến thức mà Trường hiện

có 3 cán bộ quản lý và 71 thầy cơ đạt chuẩn về trình độ chun mơn; có 9

giáo viên có trình độ Cao học. Trường có nhiều sáng kiến kinh nghiệm được
xếp loại cấp tỉnh. Đội ngũ giáo viên đồng đều về chất lượng, nhiều giáo viên
đạt năng lực chuyên môn giỏi, giỏi về công nghệ thông tin, sáng tạo trong dạy
học, có ý thức vươn lên để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Giáo dục tư
tưởng và truyền thống cách mạng cho các em, những chủ nhân tương lai của
đất nước là việc làm mãi mãi khơng ngừng nghỉ. Những cuốn sách có nội
dung tốt, phù hợp với lứa tuổi học sinh, được đọc trong thời niên thiếu khơng
những lưu lại trong trí nhớ các em suốt đời, mà cịn có nhiều ảnh hưởng tích
cực đến sự phát triển trong tương lai của bạn đọc.
14


6. Giải pháp 6: Xây dựng cộng đồng học tập, xã hội học tập trong thư
viện
a). Mô tả
Là những người cùng chung một mơi trường, có các mối quan tâm chung,
thư viện trường học phục vụ thầy cô, công nhân viên và học sinh tạo nên một
công đồng học tập. Để phát triển cộng đồng học tập trong thư viện, địi hỏi ở
đó thủ thư phải có thái độ phục vụ chuyên nghiệp, phương tiện hành nghề tiên
tiến. Nhiều cộng đồng học tập ta sẽ có một xã hội học tập. Trong thời đại tồn
cầu hóa, khơng những có một xã hội học tập mà có cả một thế giới học tập.
Khoa học kỹ thuật được truyền đi nhanh chóng từ quốc gia này sang quốc gia
khác. Ngày nay, chúng ta cần giữ vững mơi trường hịa bình, đẩy mạnh cơng
nghiệp hóa nước nhà, trong đó xây dựng nền giáo dục phát triển, dựa trên nền
tảng xã hội học tập, học tập suốt đời là mục tiêu mà toàn Đảng, toàn dân ta
đang thực hiện. Khi xã hội học tập phát triển thì thư viện nhà trường thật sự
xứng danh: Trung tâm học tập, thơng tin, văn hóa cộng đồng.
b). Minh chứng

Trong chương trình biên soạn thư mục phục vụ học tập, tơi có biên tập
thư mục Học mãi cho các em nghe trong giờ giới thiệu sách dưới cờ, để giúp
các em trở thành người biết lắng nghe, các em có thói quen đọc sách hay.
Trong năm học 2014- 2015 có 32742 lượt học sinh tham gia đọc sách ở thư
viện, trung bình 3638 lượt/1 tháng. Có 1630 lượt bạn đọc được mượn sách về
nhà học bài, tham khảo bài tập. Thư viện tổ chức hưởng ứng Ngày sách Việt
Nam từ 2/3/2015 đến 24/4/2015, bằng nhiều hình thức hoạt động phong phú:
Truyền truyền mục đích, ý nghĩa của ngày sách, khuyến khích thầy cơ và học
sinh đến thư viện nhiều hơn, trưng bày sách mới, Tổ công tác thư viện đưa
sách tham khảo về lớp..vvv. Thư viện tổ chức thực hiện chỉ đạo của Ủy ban
nhân dân tỉnh Đồng Nai tại văn bản số 8231/UBND-VX ngày 04/9/2014 về
việc tổ chức Tuần lễ hưởng ứng học tập suốt đời năm 2014, từ 29/9/2014 đến
ngày 05/10/2014. Hưởng ứng Ngày thơ Việt Nam năm 2015…
c). Phân tích, so sánh
Người làm cơng tác với người đọc, ước mơ có một thư viện hiện đại như
các nước tiên tiến để hành nghề. Với nhiệt huyết của con người thơi thì chưa
đủ mà phải có vật chất, vật chất là cái quyết định chất lượng đọc. Trong
những năm qua, tuy cịn nhiều khó khăn, nhưng Ban Giám hiệu nhà trường đã
chăm lo đầu tư cho thư viện, trang bị bàn ghế mới, chi tiền mua sách thường
xun. Ngồi ra nhà trường cịn kêu gọi các mạnh thường quân, phát động
học sinh góp sách cho thư viện. Nhờ vậy, thư viện THPT Nguyễn Trãi mới
duy trì được sức sống của nó.
Một khi Thư viện đã hình thành Trung tâm học tập, thơng tin, văn hóa
cộng đồng thì giá trị của nó tăng cả về hình thức lẫn nội dung. Việc đông đảo
người tham gia đọc sách làm tăng sự luân chuyển (vòng quay) của sách, giá
trị tri thức đã được phổ cập, nhân rộng lên nhiều lần trong xã hội. Với chức
15


năng giáo dục và huấn luyện, Thông tin và tư vấn, Phát triển văn hóa cộng

CHĂM LO PHÁT TRIỂN NGUỒN SÁCH BÁO, TÀI LIỆU ĐỂ PHỤC VỤ BẠN
ĐỌC TẠI THƯ VIỆN TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI

đồng đã giúp các em thường trao đổi về kỹ năng hợp tác, giao tiếp với bạn,
với thầy cô giáo về câu chuyện, nhân vật, sự kiện, tình huống… vừa đọc. Phổ
biến tri thức là nhiệm vụ trọng tâm của thư viện nhà trường trong năm học
2014-2015, đã đạt những thành tích bước đầu đáng khích lệ.
7. Giải pháp 7: Nâng cao tính chuyên nghiệp của một thư viện trong
thời đại @, mới thực sự là địa điểm học tập suốt đời của mọi người
a). Mô tả
Thư viện trường trực thuộc tổ Hành chính Trường THPT Nguyễn Trãi,
thực hiện chủ trưởng của Đảng, Nhà nước về cải cách hành chính, là bộ phận
phải thực sự đổi mới quyết liệt về công tác quản lý để nâng cao chất lượng
bạn đọc. Sự bùng nổ thông tin nhanh chóng, khoa học cơng nghệ phát triển
như vũ bão. Trên cơ sở đó hoạt động thư viện trường học cũng phải tiếp tục
đổi mới, Người quản lý và cán bộ thư viện phải nhanh chóng nắm bắt thời cơ,
phát huy tính tích cực của sách báo trong giáo dục học sinh, một trong những
nhiệm vụ chủ chốt của cán bộ thư viện. Phải đổi mới về trang thiết bị, đổi mới
về cách trình bày sách và cung cách phục vụ của thủ thư, nhất là đổi mới thực
chất kho sách. Chuyển từ cách quản lý thủ công sang cách quản lý bằng công
nghệ thông tin, tạo kho mở, dùng các phần mềm kiểm soát người đọc. Phấn
16


đấu tiến lên thông tin số, lớp học ảo, tiến kịp chất lượng thư viện các nước
phát triển. Thư viện trường học chuyên nghiệp, bảo đảm sự thân thiện là một
trong những bộ phận góp phần đảm bảo chất lượng giáo dục, tổ chức tốt các
hoạt động của thư viện chính là: Tạo điều kiện nâng cao chất lượng giáo dục
toàn diện của nhà trường trong giai đoạn hiện nay.

b). Minh chứng
Thư viện trường Nguyễn Trãi đã dùng phần mềm Quản lý thư viện để
quản lý sách báo, quản lý công tác bạn đọc, quản lý cơ sở vật chất trang bị
cho thư viện.
Đa dạng các hình thức tuyên truyền giới thiệu sách, như: Theo chủ đề,
theo các ngày kỷ niệm lớn của dân tộc, tham gia Ngày sách Việt Nam, Ngày
thơ Việt Nam, Ngày pháp luật Việt Nam.
Quảng bá sách thư viện, bằng cách thông qua học sinh, các em trong Tổ
công tác thư viện là những em chăm học, ham mê đọc sách, có kiến thức lại
tài diễn thuyết. Thực hiện chiến lược “vết dầu loang”, từ Tổ cơng tác thư viện,
sách nhanh chóng về với bạn đọc và nội dung lại sát với chương trình học.
Thủ thư có thái độ phục vụ tốt, đứng đắn, cầu thị, thực sự quan tâm tới bạn
đọc, gần gũi với mọi người, có khả năng giải đáp mọi thắc mắc của người đọc
một cách nhanh chóng và chính xác. Khi bạn đọc yêu cầu, bằng mọi cách đáp
ứng nhanh, nếu một cuốn sách mà bạn đọc yêu cầu chưa có trên giá, thì tơi có
thể đưa ra cho bạn đọc một cuốn sách có tên khác, nhưng nội dung tương
đương và có thể cịn tốt hơn, mình thực sự phải có uy tín và lịng tin đối với
mọi người đến học tập ở thư viện.
c). Phân tích, so sánh
Từ thực tiễn tơi nhận thấy, để phát huy vai trị của thư viện phục vụ học
tập suốt đời của người
đọc, đòi hỏi quản lí
thư viện phải có lịng
u nghề, đam mê
đọc sách, có kiến thức
rộng và khả năng diễn
đạt tốt. Ngồi ra,
người làm cơng tác
thư viện cịn phải và
có năng lực quản lí,

phối hợp với các tổ
chun mơn, các đồn
thể trong tổ chức các
hoạt động của thư
viện. Trong đó việc
chăm lo xây dựng cơ
sở vật chất thư viện
17


ngày càng khang trang, sách báo ngày càng nhiều, tốt về nội dung là nhiệm vụ
hàng đầu. Chỉ có những người làm nghề thư viện chân chính mới hiểu hết
những gì họ phải có và cần phải có để khoa học thư viện phát triển, phục vụ
tốt bạn đọc và tự khẳng định chính mình.
IV. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG
Những sáng kiến kinh nghiệm của tôi đã góp phần nâng cao hiệu quả của
hoạt động thư viện, thư viện Trường THPT Nguyễn Trãi đạt danh hiệu Xuất
sắc theo tiêu chuẩn 01. Đọc sách đã giúp học sinh có sự chuyển biến tích cực
về nhận thức và gây được sự hứng thú để các em đến với thư viện. Chương
trình Quản lý thư viện tơi đã cung cấp cho nhiều trường trong tỉnh Đồng nai,
làm việc có hiệu quả.
Sáng kiến kinh nghiệm có thể áp dụng được cho tất cả các thư viện thư
viện trường phổ thông.
V. TÀI LIỆU THAM KHẢO
 Tài liệu tham khảo:
1- Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013, Hội nghị lần thứ
Tám Ban Chấp hành Trung ương khóa XI.
2- Tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ thư viện trường phổ thông của Vũ Bá Hịa
(chủ biên).
3- Hồ Chí Minh về giáo dục của GS. TS. Phan Ngọc Liên, Nhà xuất bản

Từ điển Bách khoa, năm 2007.
NGƯỜI THỰC HIỆN

Nguyễn Cơng Hồn

18