SKKN ghép trò chơi vào dạy học

TRANG 1

SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO

----  ----

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
LỒNG GHÉP TRÒ CHƠI VÀO DẠY VÀ HỌC
MÔN VẬT LÝ Ở TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG


TRANG 2

MỤC LỤC
1. Tính cấp thiết của đề tài:.........................................................................................................3
2. Mục đích nghiên cứu:.............................................................................................................4
3. Phương pháp nghiên cứu:.......................................................................................................4
3.1. Nghiên cứu lý thuyết:......................................................................................................4
3.2. Nghiên cứu thực nghiệm: ...............................................................................................4

II. PHẦN NỘI DUNG:....................................................................................5
1. Những yêu cầu của một trò chơi vật lí: ..................................................................................5
2. Một số trò chơi vật lí:..............................................................................................................6
2.1. Trắc nghiệm vật lí:............................................................................................................6
2.2. Trò chơi lật hình:..............................................................................................................6
2.3. Đố vui ô chữ Vật Lý:.........................................................................................................7
2.4. Đố vui ba dữ kiện vật lí:..................................................................................................10
3. Qui trình tổ chức trò chơi vật lí:............................................................................................13
4. . Một số công cụ hỗ trợ thiết kế trò chơi trong Powerpoint 2007:.......................................13
5. Kiểm nghiệm thực tế:............................................................................................................15

III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ : ..............................................................16
1.Kết luận......................................................................................................16
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................17


TRANG 3

I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
1. Tính cấp thiết của đề tài:
Mục đích dạy học ngày nay ở nước ta và trên thế giới không chỉ dừng lại ở
việc truyền thụ cho học sinh những tri thức, kỹ năng mà loài người đã tích lũy
được trước đây, mà còn đặc biệt quan tâm đến việc bồi dưỡng cho học sinh năng
lực sáng tạo ra những tri thức mới, phương pháp mới, cách giải quyết vấn đề mới
phù hợp với hoàn cảnh của mỗi đất nước, mỗi dân tộc. Vì lẽ đó, người giáo viên
cần phải nghiên cứu cải thiện chất lượng dạy học.
Nghiên cứu tâm lý học lứa tuổi trung học phổ thông, chúng ta thấy học sinh
phổ thông rất có ý thức trong học tập, thích nghiên cứu, tự học và thích tìm tòi
nhưng các em cũng rất dễ sa đà nếu nhà trường và gia đình không quan tâm đúng
mức đến tâm tư, nguyện vọng của các em. Do đó, cần có hình thức dạy học vui
vẻ, cuốn hút để thực hiện thắng lợi mục đích của quá trình dạy học. Thực tế cuộc
sống luôn tác động đến các em, hình thành ở các em động cơ học tập có thể tích
cực hoặc ngược lại. Vì lẽ đó, chúng ta cần làm cho các em thêm yêu môn học
hơn để phát huy tối đa những yếu tố tích cực và hạn chế những động cơ tiêu cực
không có lợi cho quá trình dạy học.
Nghiên cứu các quan điểm của quá trình dạy học, tôi thấy đa số các tiết dạy
thường là thầy chỉ đạo, học trò có hoạt động tích cực và biết tự điều chỉnh để học
tốt hơn. Như vậy, yếu tố này tạo điều kiện thuận lợi cho việc tìm kiếm một hình
thức dạy học mới phù hợp hơn.
Nghiên cứu về các nhiệm vụ của người giáo viên vật lí, tôi thấy cần phải chú

ý tới việc vừa dạy học, vừa phát triển tư duy nhận thức của học sinh.
Nghiên cứu các hình thức dạy học vật lí , tôi nhận thấy rằng hình thức dạy
học thông qua trò chơi có thể góp phần thực hiện tốt mục đích của quá trình dạy
học, đáp ứng yêu cầu thực tiễn ở các trường trung học phổ thông giai đoạn hiện
nay.


TRANG 4

Vì tất cả những lí do nêu trên mà tôi đã lựa chọn hình thức dạy học thông qua trò
chơi để tăng cường tri thức, kỹ năng vật lí cho học sinh. Với sáng kiến “LỒNG
GHÉP TRÒ CHƠI VÀO DẠY VÀ HỌC MÔN VẬT LÝ Ở TRƯỜNG TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG”, tôi mong muốn sẽ đem đến nhiều kiến thức và kinh
nghiệm thực tế đóng góp vào việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh,
tạo tiền đề để học sinh được vững vàng bước vào cuộc sống lao động trong
tương lai.
2. Mục đích nghiên cứu:
- Về lý thuyết: Đưa ra nguyên tắc thiết kế một số trò chơi vật lí, qui trình thiết kế
và hướng dẫn sử dụng một số lệnh trong Powerpoint để hỗ trợ cho thiết kế.
- Về thực nghiệm: Tổ chức được ít nhất 2 tiết dạy trên một lớp trong một học kì
có lồng ghép trò chơi vào bài giảng.
3. Phương pháp nghiên cứu:
3.1. Nghiên cứu lý thuyết:
- Nghiên cứu các trò chơi qua tài liệu, trên internet và trên truyền hình.
- Tổng hợp và lựa chọn trò chơi phù hợp với đặc thù của nội dung môn học.
- Xây dựng nguyên tắc trò chơi dựa trên lý thuyết đã nghiên cứu.
- Nghiên cứu một số công cụ hỗ trợ cho việc thiết kế trò chơi trên phầm mềm
powerpoint 2007.
3.2. Nghiên cứu thực nghiệm:
- Thiết kế trên phần mềm powerpoint một số trò chơi vật lý.

- Bước đầu lồng ghép tổ chức trong các tiết bài tập ở các lớp mà tôi đang giảng
dạy.


TRANG 5

II. PHẦN NỘI DUNG:
1. Những yêu cầu của một trò chơi vật lí:
Vật lí học là khoa học thực nghiệm, vì vậy giáo viên cần thiết phải thực
hiện thành thạo các hành động vật lí như: thiết kế, chế tạo dụng cụ thí nghiệm,
mô hình hóa một hiện tượng hoặc một thực thể vật lí cho đến các hoạt động cụ
thể như lắp ráp thực hiện thí nghiệm, sử dụng thông thạo các máy đo, lấy số liệu,
phán đoán kết quả,… Như vậy, muốn học tốt vật lí thì phải luôn thực hiện tốt các
hành động vật lí.
Hành động vật lí còn là cách suy nghĩ, cách làm bên những sự việc cụ
thể hàng ngày có tính chất vật lí. Khi tiếp xúc với những hiện tượng vật lí, quá
trình vật lí, học sinh biết đặt câu hỏi đúng chỗ, có khả năng giải thích các hiện
tượng và các quá trình ấy,…
Để học sinh có nhiều cơ hội thực thi những hành động vật lí thì chúng
ta nên lồng ghép nhiều phương pháp và phương tiện dạy học, nhằm thu hút học
sinh cả lớp tham gia hoạt động, trong đó có hình thức dạy học thông qua trò chơi
vật lí. Tức là từ trò chơi mà lồng ghép kiến thức vật lí vào, làm cho học sinh có
những giây phút thoải mái hoạt động, làm giảm bớt căng thẳng nhưng vẫn đảm
bảo học tốt. Muốn trò chơi đem đến hiệu quả giáo dục cao thì cần phải thiết kế
trò chơi với các yêu cầu như sau:
-

Trò chơi phải có mục đích giáo dục rõ rệt.

-

Trò chơi phải có nội dung phong phú, dựa trên kiến thức chuyên môn,

mang tính khoa học và phải gắn liền với các yêu cầu giáo dục trong trường và
ngoài xã hội ở từng thời điểm cụ thể.
-

Hình thức tổ chức phải gọn nhẹ, dễ hiểu, dễ nhớ, hấp dẫn, vui tươi, lành

mạnh và thời lượng vừa phải hợp lý.
-

Trò chơi phải thu hút đông đảo học sinh tham gia, nhằm phát huy sự ham

hiểu biết, giàu trí tưởng tượng, biết suy luận, nhanh trí, khéo léo, sôi nổi nhưng
không ồn ào, tư duy sâu sắc nhưng không quá trầm lặng.


TRANG 6

-

Trong trò chơi, người làm chủ là học sinh. Song giáo viên có vai trò rất

quan trọng, là người hướng dẫn học sinh tổ chức trò chơi, khéo léo dẫn dắt các
em học sinh tự giác tham gia.
2. Một số trò chơi vật lí:
2.1. Trắc nghiệm vật lí:
-

Nguyên tắc: Các câu trắc nghiệm được lựa chọn trong chương trình học

sách giáo khoa, mỗi câu có một lựa chọn đúng nhất trong 4 lựa chọn A, B, C, D.
Các đội sẽ được chuẩn bị trước các bảng trả lời với các chữ cái “A, B, C, D”.
Mỗi đội sẽ thảo luận trong thời gian qui định và đưa ra đáp án đúng nhất bằng
cách giơ đáp án trả lời theo yêu cầu của ban tổ chức (có thể là 10 giây sau khi
nghe ban tổ chức đọc xong câu hỏi). Đội nào có số câu trả đúng nhiều hơn sẽ
chiến thắng.
-

Phương tiện tổ chức: Thiết kế các câu trắc nghiệm, quy định thời gian trả

lời câu hỏi trên powerpoint và trình chiếu trên máy tính.
-

Hình thức chơi: Chia theo tổ, nhóm .

2.2. Trò chơi lật hình:
-

Nguyên tắc: Khuất sau các câu hỏi là một bức tranh của nhà Khoa học

hoặc nội dung mà chúng ta cần truyền tải kiến thức tới học sinh. Chia bức tranh
thành nhiều mảnh nhỏ tùy theo số câu hỏi, mỗi mảnh sẽ mang nội dung của một
câu hỏi đố vui. Nếu học sinh trả lời đúng thì phần khuất sau câu hỏi đó sẽ hiện ra
và các em có thể đoán nội dung của bức tranh. Khi đã đoán đúng nội dung bức
ảnh thì trò chơi kết thúc (xem phụ lục 1).
-

Phương tiện tổ chức: Thiết kế trò chơi trên powerpoint và trình chiếu trên

máy tính hoặc in trên giấy khổ lớn, hay có thể sử dụng bảng dính.
-

Hình thức chơi: Chia đội. Các đội chọn câu hỏi và trả lời theo lượt. Đội

nào không trả lời được sẽ chuyển câu hỏi cho khán giả. Đội nào có nhiều câu trả
lời đúng sẽ chiến thắng.


TRANG 7

2.3. Đố vui ô chữ Vật Lý:
-

Nguyên tắc:
+ Cách tạo ô chữ thường: Để có ô chữ Vật Lý có ý nghĩa và hay thì

chúng ta nên chọn chủ đề cho ô chữ. Chủ đề đó chính là nội dung của ô chữ hàng
dọc. Từ ô chữ hàng dọc này, chúng ta đặt từ khóa cho các ô hàng ngang. Dựa
vào từ khóa để đặt câu hỏi cho từng hàng ngang.
+ Ô chữ ở mức độ khó hơn: Tương tự như trên nhưng chủ đề của ô
chữ không nhất thiết phải đặt trong ô hàng dọc mà đặt trong từng ô riêng rẽ của ô
hàng ngang. Mỗi câu hỏi trả lời đúng ở ô hàng ngang sẽ cung cấp một từ khóa
cho chủ đề. Khi các từ khóa từ từ hiện ra thì chúng được xếp theo trình tự giải
đáp, sau đó người chơi phải sắp xếp lại tất cả các từ khóa và dự đoán chủ đề của
ô chữ. Chú ý, người chơi không nhất thiết phải trả lời hết các câu hỏi, khi đoán
đúng chủ đề thì trò chơi kết thúc. Đội nào có số câu trả lời đúng nhiều nhất sẽ
chiến thắng (xem phụ lục 3).
-

Phương tiện tổ chức: Sử dụng phần mềm powerpoint để thiết kế trò chơi

và trình chiếu trên máy tính.
-

Hình thức chơi: Chia đội hoặc sử dụng chơi cho cả lớp vào cuối tiết học để

củng cố bài.
* Ví dụ 1:
-

Nội dung ôn tập: Chương Dòng điện xoay chiều 12 chuẩn

-

Mục đích:
+ Giúp các em ôn tập chương có hiệu quả.
+ Khắc sâu thêm kiến thức
1. Ô chữ
1

C

U

N

G

P

2

C

U

Ô

N

C

A

M

3

D

U

N

G

K

H

A

U

N

G

P

H

A

4

C

H

A

N

G


TRANG 8

5
6

C

A

7
H

I

E

U

D

U

N

G

M

Ư

N

G

D

I

E

N

T

S

Ơ

M

P

H

A

8

P

N

Ư

N

G

9

T Ă
Ô TỪ KHÓA

N

G

A

C

Â

H

Ô

N

G

H

Ư

Ư

P
Ơ

N

G

2. Nội dung câu hỏi
Câu 1: Trong mạch R-L-C mắc nối tiếp nếu ZL = ZC thì u và i………….
Câu 2: Mạch điện có u sớm pha π/2 so với i là mạch chứa thành phần
nào?
Câu 3: Điện trở của tụ điện gọi là gì?
Câu 4: Trong mạch chỉ có R thì u và i……………
Câu 5: Các thiết bị đo đối với dòng điện xoay chiều chủ yếu là đo giá trị
nào?
Câu 6: Nguyên tắc chung tạo ra dòng điện xoay chiều.
Câu 7: Trong mạch R-L-C nối tiếp nếu ZL > ZC thì u……………so với i.
Câu 8: Trong máy phát điện xoay chiều, bộ phận tạo ra dòng điện gọi là
gì?
Câu 9: Máy biến áp có số vòng của cuộn sơ ít hơn số vòng của cuộn thứ
gọi là máy…..?
* Ví dụ 2:
-

Nội dung củng cố : Bài “Dòng điện trong chất điện phân” 11 chuẩn

-

Mục đích: Giúp các em củng cố và khắc sâu kiến thức toàn bài.
1. Ô CHỮ
1
2
3

D

S

Ư

P

H

Â

N

L

I

Ư

Ơ

N

G

C

Ư

C

T

S

Ư

T

A

I

H

Ơ

P

A

N


TRANG 9

4

Đ

I

Ê

N

T

R

Ư

5

N

Ư

Ơ

C

C

Â

T

6

I

O

N

D

Ư

Ơ

N

7

H

Ô

N

L

O

A

N

8

P

H

A

N

Ư

N

G

9
I
O

Ô TỪ KHÓA

N

Â

M

C

H

Â

T

Đ

I

Ê

N

Ơ

N

G

H

U

G
P

P

H

Â

N

2. Nội dung câu hỏi.
Câu 1: Muối ăn khi bỏ vào nước, nó dễ dàng tách ra thành các ion trái
dấu, quá trình này gọi là gì?
Câu 2: Khi điện phân một dung dịch muối kim loại mà anot làm bằng
chính kim loại ấy thì có hiện tượng gì xảy ra?
Câu 3: Khi va chạm, một số ion dương, ion âm có thể kết hợp với nhau để
trở thành phân tử trung hòa, quá trình này gọi là gì?
Câu 4: Khi đặt một hiệu điện thế vào giữa hai điện cực thì trong bình điện
phân có một………..
Câu 5: Trong thí nghiệm về dòng điện trong chất điện phân người ta đã
dùng chất này để làm điện môi.
Câu 6: Tên gọi của một loại hạt tải điện trong chất điện phân.
Câu 7: Khi chưa có điện trường, các ion trong dung dịch điện phân
chuyển động nhiệt ………….
Câu 8: Các ion tác dụng với điện cực và dung môi gây ra phản ứng thứ

cấp hay còn gọi là………………?
Câu 9: Trong dung dịch điện phân, hạt tải điện nào chuyển động ngược
chiều điện trường?


TRANG 10

2.4. Đố vui ba dữ kiện vật lí:
-

Nguyên tắc: Đầu tiên ta đưa ra câu hỏi ở dạng khái niệm hoặc về lịch sử

vật lí, kiến thức vật lí, hiện tượng vật lí,.. Ví dụ như: Ông là ai? Đại lượng nào?
Hiện tượng gì? Sau đó đưa ra từng dữ kiện (thông thường là ba dữ kiện) gợi ý
dần dần cho câu trả lời đúng. Dữ kiện thứ nhất ở mức độ khó nhất (chưa gợi ý
gì), dữ kiện thứ hai ở mức độ trung bình (có gợi ý) và dữ kiện thứ ba ở mức độ
dễ nhất (gợi ý gần tới câu trả lời đúng) (xem phụ lục 4). Nếu học sinh trả lời
đúng ở dữ kiện thứ nhất sẽ được 30 điểm/câu, dữ kiện thứ hai là 20 điểm/câu, dữ
kiện thứ ba là 10 điểm/câu. Mỗi dữ kiện cách nhau 10 giây.
-

Phương tiện tổ chức: Dùng phần mềm powerpoint để thiết kế trò chơi và

trình chiếu trên máy tính và học sinh dành quyền ưu tiên trả lời bằng cách giơ tay
hoặc bấm chuông (nếu có). Hoặc đơn giản hơn là viết các câu hỏi theo thứ tự rồi
cho học sinh bốc thăm, khi bốc được số nào thì ban giảm khảo đọc từng dữ kiện
theo thời gian qui định. Thực hiện theo cách này dễ làm và không mất nhiều thời
gian cho việc thiết kế trên máy tính.
-

Hình thức chơi: Chia đội. Thực hiện ngay trên lớp học hoặc vào các buổi

sinh hoạt dưới cờ.
*Ví dụ
-

Nội dung ôn tập: Chương Điện tích điện trường lớp 11CB.

-

Mục đích giáo dục:
+ Giúp học sinh ôn tập chương một cách hiệu quả.
+ Cung cấp thêm nhiều thông tin bổ ích của các nhà khoa học, cũng như

các hiện tượng vật lý,... thông qua các câu hỏi.
STT

Câu hỏi

Ba dữ kiện

Đáp án


TRANG 11

1

Ông
ai?

là - Ông là nhà bác học người Pháp sinh năm 1736 Charles
mất năm 1806

Coulomb

- Ông là người không chuyên về điện nhưng đã (Cu-Lông)
mở đường cho điện học.
- Ông có một định luật mang tên ông, nói về lực
tương tác giữa hai điện tích điểm.
2

3

Hiện

- Có sự va chạm giữa hai vật .

Nhiễm

tượng

- Có sự trao đổi điện tích giữa hai vật.

điện

gì ?

- Hai vật nhiễm điện cùng dấu.

tiếp xúc.

Đại

- Đại lượng này có cùng phương và chiều với lực Cường độ

lượng gì? điện tác dụng lên điện tích thử q dương.
- Có đơn vị là vôn/met.

do

điện
trường.

- Được xác định bằng thương số giữa lực điện tác
dụng lên điện tích thử q và độ lớn của q.
4

Đây
loại
gì ?

là - Loại lực này có giá trị rất nhỏ.

Lực điện

lực - Khi khoảng cách giảm thì lực đó tăng lên.
- Công của lực này không phụ thuộc vào hình
dạng đường đi mà chỉ phụ thuộc vào vị trí điểm
đầu và cuối của đường đi.

2.5.Hiểu ý đồng đội.
-

Nguyên tắc: Giáo viên chuẩn bị cho mỗi đội khoảng 5 từ khóa, sau đó hai

học sinh trong cùng một đội sẽ chia nhiệm vụ, bằng cách dùng những hiểu biết
chuyên môn vật lý HS thứ nhất sẽ gợi ý ( không được nói trùng từ với từ có
trong từ khóa) để HS thứ hai đoán đúng từ khóa. Mỗi từ khóa đoán đúng các em
sẽ được 10 điểm. Đội nào lớn điểm nhất đội đó chiến thắng, và hai bạn cùng chơi
của đội sẽ đạt số điểm tùy vào số từ khóa mà hai bạn đoán được ( do giáo viên
quy định ).


TRANG 12

-

Phương tiện tổ chức: Dùng phần mềm powerpoint để thiết kế trò chơi và

trình chiếu trên máy tính . Hoặc viết các từ khóa vào giấy rồi cho học sinh bốc
thăm, khi bốc được phiếu nào thì hai học sinh sẽ thực hiện theo thời gian qui
định
-

Hình thức chơi: Chia đội. Thực hiện ngay giờ kiểm tra bài cũ hoặc ôn tập.

* Ví dụ
- Nội dung ôn tập: Chương Sóng ánh sáng 12 chuẩn
- Mục đích giáo dục:

+ Giúp học sinh ôn tập chương một cách hiệu quả.
+ Gợi nhớ và khắc sâu cho các em học sinh những kiến thức của chương.
Từ khóa

Gợi ý
- Đại lượng có giá trị nhỏ nhất đối với ánh sáng đỏ, lớn

Chiết suất
nhất đối với ánh sáng tím.
- Đây là hiện tượng phân tích chùm ánh sáng phức tạp
Tán sắc
thành các chùm sáng đơn sắc
Giao thoa
- Hai chùm sáng gặp nhau gây nên hiện tượng gì?
Đo bước sóng ánh sáng - Ứng dụng của hiện tượng giao thoa … là gì?
- Hình ảnh thu được là một dải màu biến thiên từ đỏ đến
Quang phổ liên tục
tím gọi là....
Quang phổ vạch phát xạ - Nguồn phát là chất khí ở áp suất thấp khi bị kích thích
Tia X
- Có bước sóng ngắn hơn bước sóng của tia tử ngoại.
0,4μm-0,76μm
- Khoảng bước sóng của ánh sáng nhìn thấy.
Lưu ý: Nếu các em dùng gợi ý khác phù hợp với ý nghĩa vật lí thì vẫn được tính
điểm.
2.6.Tam sao thất bản.
-

Nguyên tắc : Giáo viên sẽ chuẩn bị nội dung cần truyền tải . Mỗi đội gồm

4 học sinh , mỗi học sinh mang một số thứ tự từ 1 đến 4. Bạn thứ 1 sẽ xem nội
dung ( trong khoảng thời gian quy định ) , sau đó nói nhỏ vào tai bạn thứ 2, bạn
thứ 2 nói nhỏ vào tai bạn thứ 3, bạn thứ 3 nói nhỏ vào tai bạn thứ 4. Sau cùng,
bạn thứ 4 nói lớn cho cả lớp nghe nội dung cần truyền tải, nếu đúng không sai từ


TRANG 13

nào thì đội được 40 điểm, nếu sai thì bạn thứ 3 nói lại và số điểm bị trừ là 10
điểm, cứ thế cho đến bạn thứ 1 nếu đúng đạt 10 điểm nếu sai thì cả đội không có
điểm nào.
-

phương tiện tổ chức: Viết nội dung vào giấy rồi cho học sinh bốc thăm và

thực hiện theo thời gian quy định.
-

Hình thức chơi: chia đội. Củng cố bài lúc cuối giờ nhằm giúp các em học

sinh khắc sâu kiến thức mới vừa tiếp thu.
3. Qui trình tổ chức trò chơi vật lí:
Để thực hiện một trò chơi vật lí, người dạy vật lí cần phải thực hiện theo
một qui trình cụ thể như sau:
- Bước 1: Xây dựng thể lệ trò chơi. Thể lệ có thể dựa trên nguyên tắc đã nêu,
cũng có thể bỏ bớt hay bổ sung thêm tùy điều kiện thực tế.
- Bước 2: Lựa chọn nội dung, chủ đề cần tuyên truyền.
- Bước 3: Xây dựng hình thức và kết cấu câu hỏi.
- Bước 4: Thiết kế trò chơi trên phần mềm. Lựa chọn phần mềm thích hợp, sao
cho đảm bảo dễ thiết kế, dễ sửa chữa, hiệu chỉnh, giao diện đẹp. Phải thiết kế sao

cho thí sinh lựa chọn từ câu hỏi một cách ngẫu nhiên. Mỗi lần thí sinh chọn câu
hỏi nào thì câu đó đổi màu hoặc nhấp nháy đồng thời xuất hiện nội dung gợi ý.
Nếu học sinh trả lời đúng, đáp án sẽ được mở ra, ngược lại, câu hỏi đó vẫn là bí
mật nhưng màu sắc phải khác để thông báo với người chơi rằng câu hỏi này đã
được chọn. Nên thiết kế trên một trang màn hình. Cần thiết lập hiệu ứng thời
gian, chuông đồng hồ, chấm điểm để trò chơi thêm sinh động, gay cấn và hấp
dẫn hơn [1].
- Bước 5: Tổ chức trò chơi.
- Bước 6: Tổng kết và rút kinh nghiệm.
4. . Một số công cụ hỗ trợ thiết kế trò chơi trong Powerpoint 2007:
Bước 1: Vẽ các ô chữ nhỏ, ghép lại thành các hàng chữ.
Bước 2: Vẽ các số thứ tự hàng ( 1, 2, 3)


TRANG 14

Bước 3: Tạo một lớp che chắn các hàng chữ theo các bước sau
- Copy hàng chữ sang vị trí mới.
- Nhóm các ô chữ thành một đối tượng ( bấm chuột phải vào các ô vừa
copy, chọn Group )
- Xóa các kí tự trong ô để lớp che chắn không có chữ, sau đó đặt đè lên
trên hàng chữ.
- Lặp lại bước 3 với tất cả các hàng chữ.
Bước 4: Soạn nội dung câu hỏi, mỗi câu hỏi một khung.
Bước 5: Tạo hiệu ứng xuất hiện cho mỗi câu hỏi.
- Bấm chọn khung câu hỏi 1.
- Vào menu Slide Show\Custom Animation.
-

Bấm nút Add Effect, chọn Entrance, chọn Appear.

- Lặp lại bước 5 với các câu hỏi còn lại.
Bước 6: Tạo Trigger cho từng câu hỏi ứng với từng hàng ( Bấm vào số hiệu
hàng nào thì câu hỏi hàng đó xuất hiện )
- Bấm chọn hiệu ứng của câu hỏi 1
- Bấm mũi tên bên cạnh tên hiệu ứng( ở khung bên phải ), chọn
Timing.
- Chọn Trigger, chọn Start effect on click of : < Tên khung chứa số
hiệu hàng 1 >.
- Chọn nút Ok.
- Lặp lại bước 6 cho tất cả các câu hỏi.
Bước 7: Ẩn câu hỏi đi khi không cần câu hỏi nữa (Đặt hiệu ứng biến mất cho
câu hỏi )
- Bấm chọn khung câu hỏi 1.
- Vào menu Slide Show\Custom Animation.
- Bấm nút Add Effect, chọn Exit, chọn Blind.
- Lặp lại với các câu hỏi còn lại.


TRANG 15

- Gán Trigger cho câu hỏi để khi bấm vào chính nó thì thực hiện hiệu
ứng ( tương tự như bước 6 ).
Bước 8: Xếp chồng các câu hỏi lên nhau cho đỡ tốn diện tích và các câu hỏi hiển
thị ở cùng một vị trí.
Bước 9: Cho hiện hàng chữ khi cần ( bấm vào lớp che chắn thì lướp che chắn
này biến mất để lộ ra hàng chữ ).
- Đặt hiệu ứng biến mất cho hàng chữ ( thực hiện như bước 7 )
Gán Trigger cho lớp này ( thực hiện như bước 6 ).
5. Kiểm nghiệm thực tế:

Xuất phát từ thực tế giảng dạy, từ khả năng vận dụng của học sinh và
khả năng xử lí tình huống của học sinh, tôi thấy cần phải lồng ghép vào một
phương pháp dạy học mới để giúp học sinh hiểu sâu hơn kiến thức bài học trong
sách giáo khoa. Vì vậy, tôi đã lựa chọn từng trò chơi và lồng ghép phù hợp vào
từng nội dung bài giảng. Thời gian lồng ghép thường là đầu tiết học với mục
đích kiểm tra bài cũ và cuối tiết học để củng cố bài. Thời gian tối đa cho việc tổ
chức trò chơi dạng này thường là khoảng 5-10 phút. Ngoài ra, tôi còn lồng ghép
vào tiết ôn tập cuối chương để rèn luyện cho học sinh biết tổng hợp kiến thức đã
học, phát hiện ra mối tương quan của toàn chương trình học để khắc sâu hơn nữa
kiến thức vật lí. Thời gian có thể khoảng 15 phút. Trong trường hợp này nên
phối hợp nhiều trò chơi để tăng sức hấp dẫn và thu hút được học sinh tham gia.
Vận dụng lí thuyết nêu trên vào thực tế, tôi đã tổ chức được các trò chơi ở
các lớp như 11A2, 11A3, 11A4,12A4 với trò chơi đã nêu ở trên. Kết quả là tất
cả học sinh đều hứng thú tham gia, kiến thức bài học nhớ lâu hơn. Hôm nào có
trò chơi là các em rất hứng thú học tập, tâm lí thoải mái và tham gia tích cực cho
các hoạt động giữa thầy và trò. Còn những lớp không được vận dụng hình thức
này thì có thái độ học tập ngược lại


TRANG 16

Thực tế, trong năm học 2011 – 2012 và 2012 – 2013 khi tôi chưa sử dụng
phương pháp này thì tỉ lệ học sinh đạt trên trung bình 60%. Khi lồng ghép trò
chơi vào bài giảng năm 2013 – 2014 tỉ lệ học sinh đạt trên trung bình là 65%,
năm 2014 – 2015 đạt 77,7%
Tuy nhiên, việc tổ chức còn khó khăn do hạn chế về mặt thời gian và
phương tiện nhưng cũng khẳng định rằng phương pháp này đã mang lại hiệu quả
trong quá trình dạy và học. Vì vậy, trò chơi vật lí cần được nghiên cứu, cải thiện
bằng những phương tiện sẵn có và lồng ghép vào bài giảng vật lí để góp phần
thực hiện tốt hơn mục đích dạy học.

III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ :

1.Kết luận
Các trò chơi này không chỉ được áp dụng trong tiết học, trong những buổi
ôn tập mà tôi rất hy vọng còn có thể mở rộng thành những buổi thi đua sinh hoạt
dưới cờ. Trường phổ thông có thể nghiên cứu và ứng dụng, đưa ra kế hoạch với
từng chủ đề hoạt động theo tháng hoặc tổ chức ngoại khóa, Khi đó sẽ tổ chức
một buổi thi giữa các khối lớp, hoặc chọn mỗi lớp một học sinh, chia thành 2 đội
chơi, kết hợp với trò chơi dành cho khán giả. Có như vậy thì buổi sinh hoạt dưới
cờ sẽ thêm đa dạng về nội dung, phong phú về hình thức, kích thích tư duy của
học sinh, góp phần tạo tình yêu đối với môn học, đối với thầy cô, trường lớp, bạn
bè.
Trong sáng kiến kinh nghiệm tôi trình bày trên đã thực hiện trên một số
lớp và thấy được những hiệu quả nhất định, trong quá trình thực hiện có thể có
những điểm chưa thực sự hiệu quả cao hoặc cần chỉnh sửa thêm để hoàn chỉnh,
rất mong quý thầy cô đồng nghiệp xem tham khảo, áp dụng , và đóng góp hoàn
thiện hơn, nhằm một mục đích chung là nâng cao chất lượng dạy học, phát huy
tính tích cực trong dạy và học.
2.Kiến nghị :


TRANG 17

Cấp Sở GD & ĐT : Cần tổ chức hội thảo trao đổi kinh nghiệm nhiều hơn theo
cụm trường và cấp độ Sở GD, trong đó yêu cầu mỗi trường phải đưa ra được
một số kinh nghiệm trong giảng dạy quản lí học sinh để chia sẻ, trao đổi.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Văn Cần, Nghiên cứu, khai thác Visual Basic trong
Microsoft PowerPoint để thiết kế trò chơi đoán ô chữ phục vụ đố

vui để học và dạy học, 2007.
2. Tô Xuân Giáp, Phương tiện dạy học, Nhà xuất bản giáo dục, 1998.
3. Nguyễn Minh Hoàng, Tìm hiểu khoa học qua trò chơi vật lý, Nhà
xuất bản trẻ, 2003.
4. Nguyễn Trí Hoàng, Thiết kế mẫu một số môđun giáo dục môi
trường ngoài giờ lên lớp, Nhà xuất bản giáo dục,1998.
5. Nguyễn Đức Thâm, Tổ chức hoạt động nhận thức cho học sinh
trong dạy học vật lý ở trường phổ thông, Nhà xuất bản Đại học
quốc gia Hà Nội, 1999.


TRANG 18

6. Bùi Sỹ Tụng và nhiều tác giả, Tài liệu bồi dưỡng giáo viên dạy
chương trình và sách giáo khoa thí điểm lớp 11 môn Hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp, Nhà xuất bản giáo dục, 2004.

Thêm sgk 11,12 chuẩn


TRANG 19