Tiểu luận phương tiện tiến công đường không hiện đại

An ninh quân sự, quốc phòng xa nay vẫn đợc coi là mặt quan trọng
hàng đầu của an ninh quốc gia. Trớc đây dựa vào quân đội đông với trang
thiết bị vũ khí hiện đại, tiên tiến, đất nớc có tiềm lực kinh tế và một cơ chế
động viên chiến tranh hợp lý làm cơ sở bảo đảm an ninh quân sự, quốc
phòng. Ngày nay không một nớc nào lại không nhận thức đợc vai trò then
chốt của khoa học kỹ thuật đối với sự phát triển kinh tế xã hội, củng cố quốc
phòng và an ninh. Trong điều kiện XHCN việc đề ra chiến lợc phát triển kỹ
thuật Quốc phòng tốt có ý nghĩa quyết định đối với việc phát huy đầy đủ của
khoa học kỹ thuật trong công cuộc hiện đại hoá Quốc phòng đối với việc
nâng cao sức mạnh tổng hợp Quốc Gia và tăng cờng thực hiện cạnh tranh cục
diện chiến lợc Thế Giới.
Từ cuối thập niên 70 đến nay cùng với làn sóng cách mạng mới xâm
nhập vào lĩnh vực Quân sự, nhng khái niệm Công nghệ cao , Vũ khí
trang bị công nghệ cao , Chiến tranh công nghệ cao đã ra đời. Sang thập
kỷ 80 nhiều nớc coi việc phát triển Công nghệ cao là một trọng tâm chiến
lợc và biện pháp then chốt để xây dựng Quân đội hiện đại. Trên Thế giới đã
trải qua 10 cuộc cách mạng Quân sự kể từ Thế kỷ XIV và ngày nay bắt đầu
bớc vào cuộc cách mạng Quân sự lần thứ 11. Trong cuộc cách mạng khoa
học công nghệ đã có tác động rất nhiều đến quân sự. Những tác động ảnh hởng và sâu sắc nhất của khoa học kỹ thuật đến kỹ thuật quân sự là hoả lự và
khả năng cơ động. Tăng khả năng sống còn của trang bị vũ khí.
Các phơng tiện tiến công đờng không là các vũ khí, trang thiết bị dùng để
tiến công từ trên không vào các mục tiêu mặt đất, mặt nớc...của đối phơng,
gồm: các phơng tiện mang, phá huỷ, dẫn đờng đấu tranh điện tử... phục vụ
cho tiến công đờng không. Trong chiến tranh thế giới lần thứ hai, những quả
tên lửa của Đức đã đợc phóng sang đất Anh. Thời đó, Mỹ cũng đã có tên lửa
phóng từ trên không đợc điều khiển theo lệnh vô tuyến. Cả Mỹ và Đức đều
chế tạo đợc đầu tự dẫn cho ngời và bom ném từ máy bay. Thảm hoạ bom
nguyên tử mà Mỹ ném xuống hai thành phố Hirôsima và Nagasaki của Nhật
Bản trong giai đoạn cuối cuộc chiến tranh, đã cho thấy sức mạnh huỷ diệt
của các phơng tiện tiến công đờng không. Sau chiến tranh, cùng với sự phát
triển của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật và công nghệ, các phơng tiện

tiến công đờng không cũng đợc phat triển nhanh chóng, trong đó chiến tranh
Việt Nam là một điểm mốc quan trọng. Mở man cuôc chiến tranh miền Bắc
Viêt Nam, đế cuốc Mỹ tuyên bố, đem tiềm lực khoa học kỹ thuật hiện đại
nhất nhằm đa Việt Nam về thời kỳ đồ đá. Các phơng tiên tiến công đờng
không hiện đại nh máy bay ném bom chiến lợc tầm xa B-52, máy bay cờng
kích cánh cụp- xoè F-111, máy bay trinh sát bằng rada tầm xa , bom điều
khiển bằng laze... lần đầu tiên đợc Mỹ sử dụng ở Việt Nam. Nhng với những
phơng tiện hiện đại nh thế Mỹ vẫn bị ta đánh thắng. Đánh thắng cuộc tập

1


kích đờng không bằng máy bay chiến lợc B52 của đế quốc Mỹ trên bầu trời
Hà Nội năm 1972, là thắng lợi lớn nhất, oanh liệt nhiệt nhất của quân và dân
miền Bắc trong 8 năm chống chiến tranh phá hoại của không quân Mỹ. Nó là
đỉnh cao của nghệ thuật tác chiến Phòng không, đồng thời là biểu tợng rực rỡ
về ý chí quyết chiến, quyết thắng và chí thông minh sáng tạo của bộ đội
phòng không - Không quân Việt Nam. Trong chiến trang vùng Vịnh (1991) ,
các phơng tiện tiến công hiện đại nh máy bay tàng hình F_117A , các kiểu
tên lửa ( điển hình là tên lửa có cánh Tômahốc) và bom tự dẫn bằng lade,
rađa , hồng ngoại, vô tuyến truyền hình ( báo chí gọi là vũ khí tinh khôn )..
đã trở thành một nhân tố nổi bật để giành chiến thắng một cách nhanh chóng
( 42 ngày ) , với thơng vong ít đến mức kinh ngạc .
Các phơng tiện tiến công đờng không hiện đại đã có ảnh hởng rất lớn
tới diễn biến và kết cục của chiến tranh, đem lại cho chiến tranh một bộ mặt
mới. Ngời ta hình dung một cuộc chiến tranh trong tơng lai sẽ là cuộc chiến
tranh của các PTTCĐK hiện đại . Mở màn cuộc chiến , bên tiến công tiến
hành thủ đoạn gây sát thơng mềm bằng tác chiến điện tử , làm cho công
tác chỉ huy của đối phơng khó khăn , thông tin bị gián đoạn , rađa bị mù ,
vũ khí không có khả năng điều khiển , tiến tới sử dụng càc phơng tiện phá

huỷ cứng bằng cách bất ngờ phóng một số lợng lớn tên lửa chiến thuật chiến dịch , mật độ cao vào những sân bay chính của đối phơng , làm cho
máy bay đối phơng cơ bản không cất cánh đợc , đồng thời vô hiện hoá hệ
thống báo động cảnh giới và hoả lực phòng không của đối phơng . Cùng lúc
đó , máy bay tiêm kích tấn công các máy bay chỉ huy báo động sớm
(AWACS) của đối phơng , bắn hạ những trạm rađa và chỉ huy trên không
này . Sau đó , nhiều tốp máy bay chiến đấu xuất kích , bay ở độ cao siêu thấp
, tiến công trên quy mô lớn vào các trạm rađa mặt đất, trận địa tên lửa phòng
không .. phá huỷ toàn bộ hệ thống phòng không đối phơng , giành quyền
khống chế trên không . Tiếp đó là sự tiến công ồ ạt của các PTTCĐK khác
nh máy bay , tên lửa , bom đạn các loại , nhằm tiêu diệt các mục tiêu trọng
điểm của đối phơng, mở đờng cho lực lợng lục quân và các lực lợng khác
hoàn thành các mục tiêu chiến dịch đề ra. Nh vậy trong chiến tranh hiện đại,
các phơng tiện tiến công đờng không mà chủ yếu là máy bay, tên lửa cùng
với bom đạn các loại là những vũ khí lợi hại nhất, có sức mạnh hoả lực lớn,
tấm tác chiến xa, sức cơ động cao, linh hoạt, bất ngờ. Nó có thể tiến công
bằng hoả lực đờng không trớc vào sâu trong lãnh thổ đối phơng làm mềm
chiến trờng rồi mới tiến công bằng lục quân sau.
Các nớc đế quốc ngày càng tăng cờng đầu t để xây dựng và hoàn thiện
các lực lợng tiến công đờng không. Các lực lợng tiến công đờng không đờng
không vũ trụ của không quân Mỹ bao gồm: các binh đội tên lửa đờng đạn vợt
đại châu, các binh đoàn không quân chiến lợc, các binh đội, binh đoàn và
liên binh đoàn không quân chiến thuật; của Hải quân bao gồm: các binh

2


đoàn tàu ngầm mang tên lửa đờng đạn, các bionh đội không quân của Hải
quân; của lục quân bao gồm:các phân đội và binh đội không quân của tập
đoàn quân, các binh đội và binh đoàn tên lửa chiến dịch- chiến thuật. Nh vậy,
các phơng tiện tiến công đờng không có trong trang bị của hầu hết các quân

binh chủng. Tuỳ thuộc vào quy mô và tình huống chiến tranh , các PTTCĐK
có vai trò và nhiệm vụ khác nhau. Nhng , tựu chung lại , nó có những nhiệm
vụ chủ yếu sau : tập kích đờng không vào đối phơng để phá huỷ tiềm lực
quân sự , kinh tế , hệ thống lãnh đạo chỉ huy của nhà nớc và quân đội , giành
u thế hạt nhân và u thế trên không , cô lập khu vực tác chiến , yểm trợ trực
tiếp từ trên không và tiến hành tác chiến điện tử nhằm tiêu diệt tiềm lực và
khả năng chiến tranh của đối phơng . Đồng thời thực hiện các hoạt động răn
đe , gây sức ép , làm hoang mang , rối loạn tinh thần đối phơng , hỗ trợ cho
lực lợng trong nớc gây bạo loạn lật đổ .
Thành phần chủ yếu của các PTTCĐK bao gồm: máy bay, tên lửa ,
bom đạn các loại , các khí tài trinh sát và tập kích , các hệ thống rađa để phát
hiện xa và chỉ huy , các vệ tinh quân sự .. các phơng tiện này ngày càng đợc
hoàn thiện , phát triển và sử dụng rộng rãi.
Các phơng tiện tiến công đờng không giữ vai trò quan trọng trong
chiến tranh, đặc biệt trong giai đoạn đầu mở màn cuộc chiến.
Theo quan điểm của Mỹ và một số nớc phơng Tây thì các phơng tiện
tiến công đờng không giữ vai trò quyết định để đạt đợ các mục tiêu của chiến
tranh.
Nếu nh trong các cuộc chiến tranh trớc đây, đặc biệt là ở Việt Nam,
ngời ta còn tranh cãi về hiệu quả và vai trò to lớn của các phơng tiện tiến
công đờng không, thì đến nay sau chiến thắng Vùng Vịnh, ít ngời có thể phủ
nhận hiệu quả và vai trò to lớn của nó.
Tuỳ thuộc vào quy mô và tình huống chiến tranh, các phơng tiện tiến
công đờng không có vai trò và nhiệm vụ khác nhau. Nhng, tựu chung lại, nó
có những nhiệm vụ chủ yếu sau: tập kích đờng không vào đối phơng để phá
huỷ tiềm lực quân sự, kinh tế, hệ thống lãnh đạo- chỉ huy của nhà nớc và
quân đội, giành u thế hạt nhân và u thế trên không, cô lập khu vực tác chiến,
yểm trợ trực tiếp từ trên không và tiến hành tác chiến điện tử nhằm tiêu diệt
tiềm lực và khả năng chiến tranh của đối phơng. Đồng thời thực hiện các
hoạt động răn đe, gây sức ép, làm hoang mang rối loạn tinh thần đối phơng,

hỗ trợ cho lực lợng trong nớc gây bạo loạn lật đổ.
Thành phần chủ yếu của các phơng tiện tiến công đờng không bao
gồm: máy bay, tên lửa, bom đan các loại, các khí tài trinh sát và tập kích, các
hệ thống rada để phát hiên xa và chỉ huy, các vệ tinh quân sự... các phơng
tiện này ngày càng đợc hoàn thiện, phát triển và đợc sử dụng rộng rãi.

3


Đối tợng tác chiến chủ yếu của lực lợng phòng không là các phơng
tiện tiến công đờng không rất đa dạng của đối phơng. Tim hiểu khả năng
hoạt động và những hạn chế của các phơng tiện tiến công đờng không để tổ
chức chiến đấu và tránh có hiệu quả là một yêu cầu đối với toàn dân, nhằm
bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Các phơng tiện tiến công đờng không giữ vai trò chủ đạo, có ảnh hởng
lớn đến quá trình và kết cục của chiến tranh. Do có những tính năng độc đáo,
hơn hẳn các phơng tiện tác chiến khác, các phơng tiện tiến công đờng không
ngày càng đợc giới quân sự các nớc coi trọng, vai trò tác dụng của nó ngày
càng đợc nâng cao.
Theo dự đoán, trong tơng lai, chiến tranh thờng bắt đầu bằng các đòn
tiến công đờng không toàn diện, không phân tuyến. Đối phơng thờng đánh
phá tất cả các mục tiêu chiến thuật, chiến lợc bằng vũ khí công nghệ cao
cùng với các thủ đoạn chiến thuật xảo quyệt.
Hiện nay, các cờng quốc quân sự đều tăng cờng xây dựng lực lợng tiến
công đờng không, tập trung nghiên cứu chế tạo hoặc mua sắm các phơng tiện
tiến công đờng không hiện đại.
Xu hớng phát triển của các phơng tiện tiến công đờng không, chủ yếu
là sử dụng triệt để các thành tựu kỹ thuật cao, mới nh: kỹ thuật bố cục khí
động học, động cơ, kỹ thuật xử lý thông tin, điện tử viễn thông, tự động hoá,
kỹ thuật vật liệu phức hợp, kỹ thuật tàng hình... nhờ đó tính năng của các phơng tiện tiến công đờng không đợc nâng cao, đặc biệt là khả năng sát thơng

lớn, tính cơ động và tốc độ cao, một số có khả năng tàng hình tốt, phạm vi
hoạt động rộng trong mọi môi trờng, thời tiết, khả năng công kích chính xác
và ngày càng tinh khôn.
Cùng với sự phát triển sâu, rộng về mặt trang bị kỹ thuật của các phơng tiện tiến công đờng không thì phơng pháp tác chiến cũng ngày càng đợc
hoàn thiện và không ngừng đổi mới. Bên cạnh các phơng tiện tác chiến
truyền thống, các nguyên tắc và phơng pháp tiên tiến cũng đang và đã đợc sử
dụng nh:
Tập kích liên hợp, sử dụng tổng hợp nhiều lực lợng, nhiều loại phơng
tiện và vũ khí công nghệ cao. Đây là cách đánh phổ biến đợc sử dụng triệt để
trong suốt quá trình tác chiến, đặc biệt là trong các trận mở đầu và các trận
quyết định.
Tập trung lực lợng lớn, tạo u thế hơn hẳn đối phơng trớc khi tấn công.
Đây là phơng châm tác chiến của các nớc có u thế về lực lợng, vũ khí và
trang bị, họ coi đây là điểm tựa của chiến thắng.
Tác chiến toàn cầu và toàn tung thâm cộng với tác chiến siêu cự ly,
đồng thời tiến công từ nhiều hớng, trên nhiều độ cao, vào nhiều khu vực mục
tiêu. Đây là khả năng tác chiến đặc biệt của các phơng tiện tiến công đờng
không dựa vào cự ly hoạt động lớn, có thể tiến hành tấn công vào bất cứ vị trí

4


nào và đánh trên toàn tung thâm đối phơng từ nhiều cự ly, nhiều hớng
( không- gồm cả không gian không trung và không gian vũ trụ, bộ, biển), kết
hợp đánh phá các hệ thống phòng không với hệ thống các mục tiêu khác.
Phóng đạn từ xa. Từ vành đai ngoài hoả lực phòng không phóng đạn
vào mục tiêu làm cho khả năng tải cơ của đối phơng khó khăn.
Tàng hình đột phá phòng ngự. Vợt qua lực lợng phòng không đối phơng bằng các vũ khí tàng hình, trực tiếp đánh vào các mục tiêu quan trọng, tơng lai biện pháp này sẽ đợc sử dụng phổ biến hơn.
Tiến công liên tục suốt ngày đêm, trong mọi điều kiện thời tiết, đánh
tập trung kết hợp với đánh xen kẽ, để tăng nhịp độ tác chiến và tiến trình của

chiến tranh, phát huy đợc u thế của kỹ thuật hiện đại, làm cho đối phơng phải
liên tục đối phó, không có thời gian củng cố, khôi phục chiến đấu.
Chặt đứt mắt xích, phá tan kết cấu của đối phơng. Tập trung lực lợng,
tiến hành đánh chính xác vào các vị trí then chốt hoặc hệ thống quan trọng
trong toàn bộ hệ thống, từ đó phá huỷ toàn bộ kêt cấu, dẫn tới làm tê liệt
hoàn toàn hệ thống của đối phơng.
Tuy nhiên, việc vận dụng các nguyên tắc và phơng pháp trên vào từng
chiến dịch, từng chiến trờng cụ thể sẽ không giống nhau và để thực hiện các
biện pháp cơ bản trên,kẻ địch thờng sử dụng các biện pháp xảo quyệt nh:
Tạo ra tình huống bất ngờ, chọn thời điểm thích hợp, nghi binh kết hợp với
trinh sát, bay thấp tiếp cận mục tiêu, chế áp triệt để khả năng phòng không
của đối phơng.
Phòng không là toàn bộ các biện pháp, hành động nhằm quản lý, bảo
vệ an toàn vùng trời của Tổ quốc, phát hiện những dấu hiệu tiến công đờng
không của địch để kịp thời đánh trả và phòng tránh. Bảo vệ các mục tiêu
quan trọng, bảo đảm hoạt động tác chiến của các lực lợng vũ trang và bảo
toàn cho nhân dân.
Trên thế giới hoạt động phòng không xuất hiện vào cuối chiến tranh
thế giới lần thứ nhất. Trong chiến tranh thế giới thứ 2 và sau chiến tranh,
phòng không trở thành bộ phận quan trọng của phòng thủ chung đất nớc và
hành động tác chiến của bộ đội binh chủng hợp thành của nhiều nớc.
ở Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp phòng không đợc coi trọng
từ những ngày đầu kháng chiến, nhng từ năm 1951 mới dần tổ chức thành
lực lợng phòng không chiến đấu của bộ đội binh chủng hợp thành và góp
phần xứng đáng vào chiến thắng Điện Biên Phủ (1954). Trong kháng chiến
chống Mỹ, phòng không Việt Nam đã đánh bại chiến tranh phá hoại bằng
không quân của địch, bảo vệ miền Bắc, bảo vệ giao thông chiến lợc, bảo vệ
bộ đội, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Trong tơng lai,
phòng không phải đối phó với các cuộc tiến công (tập kích) đờng không từ
vũ trụ và từ trên không bằng các phơng tiện vũ khí hiện đại luôn đợc cải tiến

và hoàn thiện với các thủ đoạn mới, quy mô rộng, tính bất ngờ cao.
5


Theo dõi cuộc đọ sức quyết liệt giữa lực lợng không quân chiến lợc
của Mỹ với lới lửa phòng không của quân và dân miền Bắc trong chiến dịch
Điện Biên Phủ trên không, báo Tin Mỹ và thế giới ngày 21-12-1972,
đánh giá: Hệ thống phòng không của Bắc Việt Nam hiện đại, rộng khắp và
hiệu quả đến nỗi trong bất cứ một trận đánh phá nào, 90% máy bay của
không quân Mỹ phải lo bảo vệ các máy bay ném bom để chống lại Mích tiến
công, đồng thời khống chế súng phòng không và tên lửa từ mặt đất. Trong
khi đó, tạp chí Tin Mỹ hàng tuần thì tuyên bố không úp mở rằng: Hiện
nay Bắc Việt Nam có hệ thống phòng không lớn nhất và mạnh nhất thế giới.
Các pháo thủ Việt Nam là những tay súng giỏi nhất vì họ có rất nhiều kinh
nghiệm.
Nh trên ta thấy pháo phòng không có vai trò rất quan trọng trong các
cuộc chiến tranh, nó góp phần tạo nên thắng lợi của các cuộc chiến tranh .
Tổ hợp pháo phòng không là tập hợp các thành phần có liên quan chức năng
với nhau nh pháo phòng không các phơng tiện kỹ thuật khác nhau để phát
hiện và bám sát mục tiêu các phơng tiện đã chon để bắn, để chuẩn bị và thực
hành bắn. Những bộ phận chủ yếu của tổ hợp pháo phòng không là: pháo và
đạn dợc, đài điều khiển pháo( Ra da), khí tài chỉ huy hoả lực pháo hoặc thiết
bị tính toán, thiết bị đồng bộ và hệ thống theo dõi nguồn và máy nổ có thể đợc bố trí trên máy nổ những xe vận tải riêng hoặc bố trí trên cùng một xe tạo
thành bộ khí tài vô tuyến điện pháo phòng không
Pháo phòng không có chức năng:
- Tiêu diệt các loại mục tiêu trên không nh: Máy bay, quân dù, đèn chiếu
sáng... của địch trong phạm bắn có hiệu quả.
- Tiêu diệt các loại mục tiêu mặt đất nh: Xe tăng, xe bọc thép, bộ binh, hoả
diểm... của địch.
- Tiêu diệt các loại mục tiêu mặt nớc nh: Tàu chiến, canô... của địch.

Nhiệm vụ chủ yếu là tiêu diệt các loại máy bay địch, khi làm nhiệm vụ bảo
vệ trực tiếp mục tiêu thì bắn máy bay bổ nhào là chủ yếu. Chỉ tiêu diệt mục
tiêu mặt đất, mục tiêu mặt nớc, mục tiêu dù... khi có lệnh của cấp trên, khi
cần phải chi viện cho đơn vị bạn hoặc đấu tự vệ.
Bộ đội pháo phòng không có nhiệm vụ hiệp đồng với không quân tiêm
kích, tên lửa phòng không, rada phòng không cũng nh các phơng tiện phòng
không khác, bảo vệ vững chắc vùng trời Tổ quốc. Tiêu diệt các mục tiêu trên
không từ tầng trung trở xuống. Đồng thời bảo vệ bộ đội hợp thành trong các
hình thức tác chiến. Sẵn sàng đánh địch mặt đất, mặt nớc cũng nh các nhiệm
vụ khác.
Pháo phòng không là lực lợng cơ bản để xây dựng lực lợng phòng
không tại chỗ, tầng thấp là rộng khắp. Chính vì vậy pháo phòng không đợc
biên chế thuộc Quân chủng phòng không, quân chủng hải quân và các quân
khu, quân đoàn.

6


Trong quân chủng phòng không các chung đoàn pháo phòng không đợc biên chế trong các s đoàn phòng không thuộc quân chủng( cũng có thể do
yêu cầu nhiệm vụ có trung đoàn pháo phòng không trực thuộc quân chủng
phòng không ). Dới trung đoàn là các phân đội hoả lực.
Tính chất chiến đấu pháo phòng không:
- Diễn biến chiến đấu khẩn trơng, liên tục phức tạp.
- Yêu cầu hợp đồng chiến đấu cao.
- Hình thức chiến đấu phong phú đa dạng
Đặc điểm đối tợng chiến đấu pháo phòng không: Các phơng tiện tấn công
đờng không hoạt động ở độ cao trung bình trở xuống, chủ yếu là máy bay
chiến thuật, trực thăng, tên lửa có cánh.
Thực tế trong thao tác chiến đấu do trình độ của pháo trắc thủ trình độ
hiệp đồng không đồng đều và thống nhất nên khả năng bắn thực tế so với

phạm vi bắn nói chung có bị hạn chế.
Sự ra đời của lực lợng phòng không và mặt trận chiến đấu đất đối
không là một hiện tợng mới trong lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm của dân
tộc.
Máy bay ra đời là một trong những thành tựu vĩ đại của nhân loại
trong cuộc cách mạng khoa học đồng thời với sự ra đời đó là sự lạm dụng
máy bay vàp mục đích quân sự của các nhà t bản trong những năm đầu thế
kỷ XX lần đầu tiên trên vùng trời Việt Nam xuất hiện một máy bay của Pháp
kiểu Far nan do Wanden Borg lái vào ngày 10/12/1910. Bảy năm sau đó
những chiếc máy bay này bắt đầu tham gia công cuộc đa Nền văn minh của
nớc đại Pháp đi khai hoá cho thuộc địa bằng việc đánh phá Việt Nam. Ngời
Pháp đã dùng bom để tàn sát các cuộc biểu tình của nhân dân gây nên bao
đau thơng. Đối với nhân dân Việt Nam họ không cần thấy sự tiến bộ hay sự
văn minh của Pháp qua những con chim sắt này. Dới con mắt họ đó chỉ là
những tàu bay chở quan Tây và những vật xa lạ đó mang sự tàn khốc
khủng khiếp. Họ căm ghét nó nhng việc tiêu diệt nó không phải là dễ dàng.
Ngay từ những ngày đầu của cuộc kháng chiến. Thực dân Pháp ỷ vào
sức mạnh đã không lờng hết không đánh giá đúng những thay đổi căn bản
trên đất nớc Việt Nam do cuộc cách mạng tháng 8/1945 tạo ra. Đi đôi với
những biện pháp phòng tránh quân đội ta đã từng dùng súng trờng, súng máy
thiết lập thành những tổ những trung đội, đại đội trực tiếp chiến đấu với
không quân hiện đại của địch và những chiếc máy bay đầu tiên của quân
xâm lợc bị bắn rơi trên bầu trời Việt Nam. Ngày 29/6/1946 quân và dân
huyện Đức hoà ( Long An ) bắn rơi máy bay bằng súng bộ binh. Ngày
16/8/1946 đồng chí Nguyễn Cao Thơng cán bộ bộ đội địa phơng tỉnh Vĩnh
Trà bắn rơi một máy bay trinh sát Pô-tê bằng súng trung liên và rất nhiều
máy bay của địch đã bị bắn hạ nhng do thiếu vũ khí đặc biệt là vũ khí bắn
máy bay nen kết quả bắn rơi máy bay còn hạn chế. Lúc đó trong quân đội
7

chúng ta cha có lực lợng phòng không. Chúng ta tận dụng những khẩu súng
của địch để thiết lập thành những tổ săn máy bay bằng súng trờng những
trung đội, đại đội sử dụng súng trung liên đại liên... và kết hợp tất cả những
phơng tiện hiện có để đánh địch nh: Mìn tự tạo , những quả Không lôi
Mìn neo gây cho giặc lái địch hoang mang lo sợ không cho máy bay địch
xà xuống thấp.
Do nhu cầu trớc mắt của nhiệm vụ ngăn chặn bớc tiến của địch. Chúng
ta sử dụng pháo cao xạ 75mm thu đựoc của địch để đánh địch trên mặt đất để
có vũ khí bắn máy bay các chiến sĩ quân giới và quân dân các địa phơng sử
dụng các loại pháo 20mm, 12,7mm và 33,2mm thu đợc của địch để đánh
địch. Nhiều sáng kiến đợc đa ra và áp dụng để tạo nên những máy ngắm đơn
giản hoặc tỉnh Bình thuân đã có sáng kiến ghép 2 khẩu súng trung liên thành
khẩu súng máy PK 7,62mm 2 nòng.
Những kinh nghiệm ban đầu ấy rất có ý nghĩa và đã đợc đúc kết lại
thàh những bài học bổ ích cho lực lợng Phòng không sau này.
Nhng phải nói rằng sự ra đời của trung đoàn pháo cao xạ đầu tiên, với
một số tiểu đoàn cao xạ cỡ nhỏ đã đánh dấu sự xuất hiện của một Binh chủng
mới đó là Binh chủng phòng không và đơn vị đầu tiên là trung đoàn 367 đợc
thành ngày 1/4/1953. Và cũng từ đó Binh chủng cao xạ lấy ngày1/4 hàng
năm là ngày thành lập Binh chủng.
Sự xuất hiện của pháo cao xạ đánh dấu một sự kiện quan trọng trong
thế trận chiến tranh nhân dân. Trải qua hai cuộc chiến tranh chống Pháp và
chống Mỹ, Pháo phòng không đã khẳng định vai trò của mình giành quyền
làm chủ vùng trời khống chế đợc hoạt động của không quân vốn là chỗ
mạnh, là u thế tuyệt đối củ địch.
Thực vậy! trong chiến dịch Điện Biên Phủ. Bộ đội pháo phòng không
đã đợc Bộ chỉ huy chiến dịch đánh giá: ...Hoàn thành tốt nhiệm vụ đợc
giao 55 ngày đêm chiến đấu không nghỉ pháo phòng không đã kết hợp cùng
pháo binh, Bộ binh và các lực lợng khác bắn rơi 62 máy bay các loại của

địch bắn bị thơng hàng trăm chiếc khác diệt và bắt nhiều phi công địch. Các
phi công của Pháp và Mỹ bay trên bầu trời Điện Biên Phủ không còn là
những cuộc: Dạo chơi nhàn hạ mà là: Những phút bay kéo dài trên
thung lũng Điên Biên trở thành nhng phút bay trên bờ của một thảm hoạ .
Nhng quan trọng hơn cả bộ đội Phòng không trong chiến dịch đã đánh
bại thủ đoạn của không quân Pháp mà trớc đây là chỗ mạnh nhất của quân
đội Pháp. Lần đầu trong cuộc kháng chiến chống Pháp lực lợng Phòng không
của quân đội ta, nòng cốt là trung đoàn 367 đã xây dựng một thế trận Phòng
không chiến dịch và hậu phơng chiến dịch dành quyền làm chủ vùng trời
khống chế đợc hoạt động của không quân Pháp.
Yểm trợ đắc lực và tạo điều kiện thuận lợi cho các Binh chủng bạn
nhất là Pháo binh Công binh và bộ binh ở tuyến trớc hoàn thành xuất xắc

8


nhiệm vụ. Khi chiến dịch chuyển sang giai đoạn hai một trong những nhiệm
vụ quan trọng của quân đội ta là thắt chặt vòng vây cả trên không và mặt đất.
Lực lợng phòng không đã thu hẹp đi đến chỗ kiệt hẳn đờng tiếp tế trên không
của địch vốn là con đờng tiếp tế duy nhất đẩy chúng lâm vào con đờng nguy
khốn và cuối cùng bị tiêu diệt hoàn toàn.
Đồng thời để tiến hành chiến dịch quân và dân ta phải tổ chức, và duy
trì trong một thời gian dài những tuyến cung cấp, huy động lực lợng lớn vào
mặt trận giao thông vận tải. Để ngăn chặn ta tấn công và để cứu nguy cho tập
đoàn cứ điểm địch đã cho Không quân ngày đêm oanh tạc đánh phá nhằm
hạn chế và ngăn chặn các tuyến cung cấp của ta và một loại hình tác chiến
mới- tác chiến Phòng không bảo vệ giao thông của Bộ đội Phòng không và
của quân đội đã hình thành và phát triển ngày càng rõ nét trong chiến dịch.
Thực hiện thắng lợi cuộc hành quân cơ giới đờng dài đảm bảo tuyệt
đối bí mật an toàn kéo pháo bằng tay lên Điện Biên Phủ. Bắn rơi tại chỗ

nhiều máy bay địch hạn chế hoạt động của chúng, chi viện đắc lực cho bộ
binh, Pháo binh... chiến đấu; thu hẹp vòng trời cắt đứt tiếp tế đờng không của
địch; tác chiến bảo vệ giao thông vận tải và hậu phơng chiến dịch... là những
trang sử oanh liệt của bộ đội phòng không Việt Nam trong chiến dịch Đông
xuân 1953- 1954 và đặc biệt trong chiến dịch Điện Biên Phủ.
Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lợc kết thúc sau thắng lợi
vĩ đại Điện Biên Phủ. Cùng với toàn dân, toàn Quân, bộ đọi phòng không bớc vào một thời kỳ mới thời kỳ xây dựng lực lợng phòng không cách mạng
chính quy ngày càng hiện đại. Thời kỳ chiến đấu quyết liệt và chiến thắng vẻ
vang Không quân Mỹ xâm lợc.
Mở đầu của cuộc đấu tranh chống chiến tranh phá hoại miền Bắc của
đế quốc Mỹ là sự kiên ngày 5/8/1964. Đó là một ngày không thể nào quên
đối với lịch sử dân tộc nói chung và Quân chủng Phòng không nói riêng.
Pháo Phòng không đã đóng một vai trò quan trọng không thể thiếu. Ngày đó
đã trỏ thành một ngay truyền thống của lực lợng phòng không. Với số lợng 8
chiếc trong 64 lần chiếc máy bay cất cánh tức 12% máy bay đợc huy
độngvào một trận đánh bị bắn rơi. Một số chiếc khác bị trúng đạn, bắt sống
tên giặc lái đầu tiên của không quân Mỹ đó là tên Anvarez cấp bậc Trung uý,
đây là một chiến thắng có ý nghĩa quan trọng về Quân sự và Chính trị của
quân và dân ta. Một chiến thắng có tiếng vang lớn trên Thế giới. Cổ vũ mạnh
mẽ khí thế đánh Mỹ củng cố niềm tin đánh đế quốc Mỹ của quân và dân cả
nớc.
Nhng đế quốc Mỹ: Còn nhiều âm mu hung ác cuộc chiến đấu còn
lâu dài quyết liệt gian khổ đầy hy sinh và thử thách. Bộ đội Phòng không ghi
nhớ lời dạy sâu sắc của Bác: ...Chớ vì thắng lợi mà tự mãn chủ quan khinh
địch . Thầm nhuần t tởng chỉ đạo của Đảng và Bác Hồ. Quân chủng Phòng
không nói chung lực lợng pháo cao xạ nói riêng đã xác định quyết tâm:

9

Trăm ngời nh một địch đến là đánh và quyết tâm đánh thắng ngay từ loạt đạn
đầu .
Với đặc thù Pháo Phòng không đợc trang bị rộng khắp trong 3 thứ
quân rộng lớn đánh địch trên mọi phơng diện tạo thành một lới lửa Phòng
không của nhân dân đảm bảo các chức năng quan trọng hoàn thành các
nhiệm vụ đã đợc cấp trên giao.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, miền Nam tiến hành cuộc đấu
tranh từng bớc giáp mặt với kẻ thù. Miền Bắc là hậu phơng của chiến dịch
nơi cung cấp tiếp tế con ngời lơng thực trang bị, vũ khí cho chiến trờng miền
Miền nam. Do đó đế quốc Mỹ đã tiến hành đánh phá miền Bắc ngày càng ác
liệt nhằm làm giảm khí thế tiến công của Miền Nam, chúng dùng mọi thủ
đoạn và mọi phơng tiện tiến công hiện đại nh: B52, F111, F105C, F105D,
F4, F8, A4D, AC130, RS8, RS71, RS74, EB-66... Trinh sát đánh phá các
điểm mốc giao thông cũng nh các tuyến giao thông: Cầu phà kho tàng bến
bãi.
Bộ đội pháo phòng không đã chủ động kết hợp cùng với Bộ đội Tên
lửa, Không quân và lực lợng Phòng không tại chỗ, tổ chức đánh trả máy bay
địch bắt sống giặc lái hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ các mục tiêu và các
tuyến giao thông. Đập tan các kế hoạch của Mỹ nh: Mũi lao lửa trực tiếp
do tổng thống Giôn- sơn ra lệnh, chiến dịch Sầm rền...Từ chỗ: Bẻ gãy ý
chí của Bắc Việt Nam thành: Cắt đứt luồng tiếp tế ngời và hàng từ miền
Bắc vào miền Nam. Làm cho mỗi phút bay của phi công Mỹ vào miền Bắc
là: Những phút bay qua thung lũng tử thần . Tiêu biểu nh trận đánh ngày
17/10/1967 trên tuyến đờng số 1 Bắc dới sự chỉ đạo của tiểu đoàn trởng
Nông Văn Dũng d PPK 18 f 365 bảo vệ cầu Đáp cầu đã đánh một trận lớn
tiêu biểu tiêu diệt lớn máy bay địch. 24 lần chiếc gồm 20F105C và 4F4-C
đánh cầu Đáp Cầu thị trấn Bắc Ninh. Năm đại đội pháo 37 ( 20 khẩu ) và một
trung đội súng máy PK 14,5mm đã đồng loạt nổ súng bắn rơi 5 chiếc F105
có 4 chiếc rơi tại chỗ. Và còn rất nhiều trận đánh điển hình khác mà các đơn
vị pháo phòng không đã làm cho Không Quân Mỹ khiếp sợ bảo vệ an toàn

các mục tiêu đúng nh lời Bác dạy: ...Ta nhất định thắng, Mỹ nhất định
thua... Dù đế quốc Mỹ có lắm súng nhiều tiền dù chúng có B57, B52 hay
Bê gì đi nữa ta cũng đánh, mà đã đánh là nhất định thắng ( ngày
19/7/1965 khi ngời đến thăm trung đoàn tia lửa 236 ).
Đúng vậy với các phơng tiện tấn công đờng không hiện đại và các kế
hoạch, các chiến dịch nhằm khống chế phong toả ý tởng thống nhất đất nớc
của nhân dân ta. Đế quốc Mỹ đã hoàn toàn thất bại trớc tinh thần đấu tranh
ngoan cuồng của dân tộc. Với thành tích 68 máy bay B52 trong tổng số 4184
máy bay Mỹ bị băn rơi trên Miền Bắc hơn 1/2 trong số đó là do Pháo phòng
không bắn rơi bắn hạ.

10


Bộ đội Pháo phòng không đã viết lên một trang sử chói loà tô thêm
truyền thống vẻ vang của Quân đội Nhân dân Việt Nam. Chiến dịch mùa
xuân năm 1975 đánh dấu chấm hết cho sự thống trị của cái gọi là: Việt
Nam cộng hoà giải phóng hoàn toàn đất nớc hai Miền, đi lên xây dựng chủ
nghĩa xã hội. Pháo Phòng không đã hoàn thành sứ mệnh và vai trò to lớn của
mình.
Ngày nay trớc những bớc tiến vũ bão Cách Mạng Khoa học và Công
nghệ, Khoa học và Nghệ thuật Quân sự cũng có những bớc phát triển mới.
Cán bộ và chiến sĩ Phòng không- Không quân ra sức học tập tiếp thu cái mới
về Khoa học -Kỹ thuật - Công nghệ mới. Mãi mãi nâng cao sức mạnh chiến
đấu của Quân đội Nhân dân Việt Nam cùng với toàn dân sẵn sàng chiến đấu
và có đủ sức bảo vệ vững chắc sự nghiệp xây dựng cuộc sống mới của dân
tộc.
Trong tác chiến phòng không PPK đóng một vai trò rất quan trọng ,
sự ra đời của lực lợng phòng không (PK) và mặt trận chiến đấu đất đối không
là một hiện tợng mới trong lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc .

Máy bay ra đời là một trong những thành tựu vĩ đại của nhân loại trong cuộc
cách mạng khoa học , đồng thời với sự ra đời đó là sự lạm dụng máy bay vào
mục đích quân sự của các nhà t bản .
Trong những ngày đầu của cuộc chiến tranh cứu quốc , khi cha có
PPK chúng ta đã từng dùng súng trờng , súng máy thiết lập thành những tổ
trung đội , đại đội trực tiếp chiến đấu với không quân hiện đại của địch , và
những chiếc máy bay xâm lợc đầu tiên trên bầu trời Việt Nam bị bắn rơi ,
tuy nhiên do thiếu vũ khí đặc biệt là vũ khí bắn máy bay nên kết quả còn hạn
chế . Lúc đó , quân đội chúng ta cha có lực lợng phòng không .
Sự ra đời của trung đoàn pháo cao xạ đầu tiên đã đánh dấu sự ra đời
của một binh chủng mới , đó là binh chủng PK . Sự xuất hiện của pháo cao
xạ đã đánh dấu một sự kiện quan trọng trong thế trận giữa ta và địch . PPK
đã khẳng định vai trò làm chủ vùng trời , khống chế đợc hoạt động của
không quân vốn là chỗ mạnh , là u thế tuyệt đối của địch .
Với đặc thù PPK đợc trang bị rộng khắp trong ba thứ quân , tạo thành
một thế trận rộng lớn đánh địch trên mọi phơng diện tạo thành một lới lửa
phòng không nhân dân , đảm bảo các chức năng quan trọng , hoàn thành các
nhiệm vụ đợc cấp trên giao .
Bộ đội PPK chủ động kết hợp cùng với bộ đội Tên Lửa , Không quân
và lực lợng PK tại chỗ , tổ chức đánh trả máy bay địch , hoàn thành tốt
nhiệm vụ bảo vệ các mục tiêu và các tuyến giao thông

11


12