Tác chiến phòng không trong chiến tranh công nghệ cao

Tác chiến phòng không trong chiến tranh công nghệ cao
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Chơng I:

Lời nói đầu
--------

ải qua bốn ngàn năm dựng nớc và giữ nớc, dân tộc ta với truyền thống
chống giặc ngoại xâm, đã đấu tranh gian khổ giành lại độc lập cho tổ quốc,
giờ đây nhân dân Việt Nam cùng với bạn bè yêu chuộng hoà bình trên thế
giới sát cánh cùng xây dựng đất nớc ta ngày càng giàu mạnh hơn. Tuy nhiên
các nớc đế quốc và các thế lực phản động trên thế giới cha lúc nào từ bỏ
chống phá nớc ta, chúng tìm mọi thủ đoạn để can thiệp vào nội bộ nớc ta,
bao vây ngăn chặn chúng ta phát triển. Trong thời đại ngày nay, khoa học kỹ
thuật phát triển với tốc độ vũ bão, mà thành tựu của nó đợc áp dụng ngày
càng nhiều trong mọi lĩnh vực thì khó khăn đặt ra cho đất nớc ta không phải
là không có. Xuất phát từ một nớc nông nghiệp lạc hậu lại chịu hậu quả nặng
nề của chiến tranh, việc áp dụng khoa học kỹ thuật hiện đại sao cho có hiệu
quả để tiến kịp với các nớc trên thế giới, tránh bị tụt hậu là một bài toán khó
đối với nớc ta. Lĩnh vực quốc phòng cũng không ngoại lệ, bác Hồ đã từng
nói Dựng nớc phải đi đôi với giữ nớc, ngày nay với việc ra đời của vũ khí
công nghệ cao với những tính năng u việt, thì việc xây dựng và bảo vệ tổ
quốc ngày càng gắn bó chặt chẻ với nhau.
Vậy để hiểu thế nào là vai trò tác chiến phòng không trong chiến tranh
công nghệ cao thì trớc hết chúng ta phải hiểu sự tác động của khoa học-kỹ
thuật-công nghệ cao trong quân sự, đặc biệt là trong tác chiến phòng không
là nh thế nào.
Lịch sử loài ngời trải qua hai cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật, thì
cũng song song với nó khoa học và kỹ thuật Quốc Phòng cũng trải qua hai
cuộc cách mạng về công nghệ mà những thành tựu mới nhất của cuộc cách

mạng khoa học kỷ thuật đợc ứng dụng ngay vào lĩnh vực Quốc Phòng. Từ
những vũ khí thô sơ nh giáo mác, kiếm cung cho đến khi cuộc cách mạng
khoa học kỹ thuật lần thứ nhất thì uy lực của vũ khí có tiến triển nhảy vọt,
với những vũ khí có tầm huỷ diệt lớn ra đời do những ứng dụng của những
phát minh của cuộc cách mạng này mang lại nh sự ra đời của bom hạt nhân.
Từ cuối thập niên 70 đến nay, cùng với làn sóng cách mạng khoa học kỹ
thuật công nghệ cao đã dẫn tới sự ra đời của khái niệm vũ khí công nghệ
cao , và chiến tranh công nghệ cao .
Trong thời đại ngày nay, không một nớc nào lại không nhận thức đợc
vai trò then chốt của khoa học kỹ thuật đối với sự phát triển kinh tế xã hội,
cũng nh củng cố Quốc Phòng và an ninh, coi sự phát triển công nghệ cao
là một trọng tâm chiến lợc và biện pháp then chốt để xây dựng Quân đội hiện
đại. Đối với nớc ta thì kẻ thù và các thế lực phản động trên thế giới luôn luôn
nhòm ngó, vậy để hoàn thành tốt công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc xã
hội chủ nghĩa thì việc đề ra chiến lợc phát triển kỹ thuật Quốc Phòng có ý
nghĩa quyết định đối với việc phát huy đầy đủ của khoa học kỹ thuật trong
công cuộc hiện đại hoá Quốc Phòng đối với việc nâng cao sức mạnh tổng
hợp Quốc Gia và tăng cờng thực hiện cạnh tranh cục diện chiến lợc Thế Giới.
Vậy thế nào là khoa học và khoa học kỹ thuật Quốc phòng ?
- Khoa học là hệ thống trí thức về tự nhiên xã hội và t duy.
- Khoa học và kỹ thuật Quốc Phòng: là khoa học và kỹ thuật liên quan
đến hệ thống Quốc Phòng bao hàm cả khoa học nghiên cứu, lý luận
quân sự, quy luật chiến tranh. Nó chỉ tất cả các ngành khoa học và

1


Tác chiến phòng không trong chiến tranh công nghệ cao
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

kỹ thuật thuộc hệ thống Quốc Phòng và phục vụ khả năng phát triển
của Quốc Phòng.
Trong thời đại ngày nay và trong tơng lai thì yếu tố con ngời trong chiến
tranh sẽ dần dần bị xoá bỏ,vì vậy một điều tất yếu là sự tác động của khoa
học công nghệ tới việc phát triển vũ khí và trang thiết bị quân sự u tiên cho
vũ khí tiến công đờng không là trớc hết. Bởi vì vũ khí tiến công đờng không
hiện đại có ảnh hởng rất lớn tới diễn biến và kết cục của chiến tranh, và đem
lại cho chiến tranh một bộ mặt mới. Do đó, một điều tất yếu đặt ra hiện nay
là muốn đối phó với vũ khí công nghệ cao đặc biệt là đối với vũ khí tiến công
đờng không hiện đại thì chúng ta cũng phải không ngừng hiện đại hoá vũ
khí, các trang thiết bị phòng không, không quân và cả nghệ thuật quân sự
trong phòng không, không quân.

Chơng II:

Đ2.1:

vai trò của tác chiến phòng không
Trong chiến tranh khoa họcKỹ thuật-công nghệ cao
---------chiến tranh công nghệ cao

I/ Khái niệm:
Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch là nguyên nhân gây ra chiến
tranh xâm lợc. Chiến tranh trong tơng lai nếu xảy ra sẽ là chiến tranh sử
dụng các loại vũ khí công nghệ cao là chủ yếu, bởi vì vũ khí công nghệ cao
có nhiều tính năng u việt, do đó muốn thực hiện tốt hai nhiệm vụ xây dựng
và bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa thì đòi hỏi chúng ta phải nâng
cao cảnh giác không ngừng, hoàn thiện cả về lý luận lẩn cơ sở vật chất.
Vậy thế nào là chiến tranh công nghệ cao ?
- Chiến tranh công nghệ cao là cuộc chiến tranh mà vũ khí và các

trang thiết bị quân sự đợc sử dụng là vũ khí công nghệ cao.

2


Tác chiến phòng không trong chiến tranh công nghệ cao
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

- Vũ khí công nghệ cao là loại vũ khí đợc nghiên cứu, thiết kế và chế
tạo dựa trên cơ sở khoa học công nghệ cao.
II/ Chiến tranh công nghệ cao:
Nh trên đã nói, lĩnh vực quân sự luôn đi đầu trong việc ứng dụng những
thành tựu mới nhất, hiện đại nhất và sớm nhất của khoa học kỹ thuật. Theo
đó cùng với sự phát triển nh vũ bảo của khoa học công nghệ thì trong lĩnh
vực quân sự cũng có sự thay đổi đáng kể, nó đem lại cho bộ mặt chiến tranh
ngày nay và mai sau một bộ mặt mới đó là Chiến tranh công nghệ cao . Dới sự tác động và ảnh hởng sâu sắc của khoa học kỹ thuật công nghệ thì các
phơng diện của lĩnh vực quân sự, đặc biệt là trong chiến tranh có sự khác biệt
so với trớc đây:
- Trong chiến tranh công nghệ cao ngày nay, thì về mặt kỹ thuật quân
sự dới sự tác động của công nghệ cao đã ảnh hởng sâu sắc đến hoả
lực và khả năng cơ động, làm tăng khả năng sống còn của vũ khí.
Đối với các vũ khí truyền thống thì tính năng kỹ thuật nh tầm bắn,
độ chính xác, khả năng sát thơng liên tục đợc cải tiến, ngoài ra
chúng còn đợc bổ xung các chức năng mới nh làm nhiễu, thiết bị tự
tìm mục tiêu bằng lade, rađa, hồng ngoại, vô tuyến truyền hình
v.v..,và đã ra đời một thế hệ vũ khí mới gọi là vũ khí tinh khôn mà
đã đợc sử dụng trong cuộc chiến tranh Vùng Vịnh (1991) và chiến
tranh Nam T (1999) có xác xuất chính xác rất cao. Ngoài ra còn có
các loại vũ khí phi truyền thống, các hệ thống trinh sát, giám sát,
điều khiển, dẫn đờng, và các phơng tiện tác chiến điện tử có những

tính năng kỹ thuật mới ra đời nh hệ thống định vị toàn cầu ( GPS ),
hệ thống này đợc sử dụng ở cuộc chiến tranh Nam T có độ chính xác
rất cao.
- Cơ cấu lực lợng vũ trang cũng tự thay đổi mạnh mẽ, trong Quân đội
xuất hiện những binh chủng mới nh bộ đội tên lửa ,bộ đội tác chiến
điện tử ,bộ đội Rôbốt , bộ đội phòng thủ vũ trụ... Trong chiến tranh
công nghệ cao thì nghệ thuật quân sự cũng có sự thay đổi so với các
cuộc chiến tranh trớc đây, cũng nh các quan niệm ,t tởng quân sự,
phơng thức tiến hành chiến tranh , chiến thuật chỉ huy, bảo đảm hậu
cần. Chiến tranh hiện đại với việc sử dụng trang bị vũ khí uy lực lớn,
sức cơ động cao, sẽ là một cuộc đọ sức quyết liệt về thời gian và tốc
độ. Đánh nhanh, giải quyết nhanh là một đặc điểm nổi bật về chiến
thuật. Chiến trờng hiện đại có tiêu hao binh hoả lực rất lớn, dự trữ
đạn dợc, vật t cho một cuộc chiến nh vậy cha đủ cho 2-3 tháng chiến
tranh, vì vậy trong điều lệnh tác chiến không bộ năm 2000 Mỹ
chủ trơng không đánh lâu dài. Chiến tranh ngay từ khi bắt đầu phải
giành ngay u thế những vũ khí mới nhất sẽ đợc dùng để tấn công
ngay trong thời gian đầu của chiến tranh , làm cho đối phơng mất
khả năng phản kích. Điều này đã đợc chứng minh qua thực tế đó là
cuộc chiến tranh Vùng Vịnh, bằng những vũ khí tiên tiến hiện đại,
chỉ trong vòng 42 ngày Mỹ và liên quân đã giành đợc thắng lợi.
Nổi bật trong các loại vũ khí công nghệ cao hiện nay phải nói đến các
loại vũ khí tác chiến trên không. Thực tế cho thấy cuộc chiến tranh ở Việt
Nam và Vùng Vịnh thì trong chiến tranh công nghệ cao vũ khí trang bị
không chiến là chủ đạo, có ảnh hởng đến quá trình và kết rhúc của chiến

3


Tác chiến phòng không trong chiến tranh công nghệ cao

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

tranh. Vũ khí trang bị không chiến đợc các nớc quan tâm nghiên cứu và
không ngừng cải tiến. Ngày nay, trong chiến tranh công nghệ cao các phơng
tiện tiến công đờng không hiện đại có ảnh hởng rất lớn tới diễn biến và kết
cục của chiến tranh, đem lại cho chiến tranh một bộ mặt mới, mà điển hình
là trong cuộc chiến tranh vùng vịnh (1991), các phơng tiện tiến công đờng
không hiện đại nh máy bay tàng hình F-117A ,các kiểu tên lửa ( điển hình là
tên lửa có cánh Tômahôc) và các bom đạn tự dẫn bằng lade, rađa, hồng
ngoại, vô tuyến truyền hình ( hay còn gọi là vũ khí tinh khôn ) đã trở
thành một nhân tố nỗi bật để giành chiến thắng một cách nhanh chóng, chỉ
trong 42 ngày, với thơng vong ít đến mức kinh ngạc.
Và trong tơng lai gần, thì các cuộc chiến tranh sẽ là các cuộc chiến
tranh của các phơng tiện tiến công đờng không hiện đại.
Điển hình là cuộc chiến tranh Vùng Vịnh, mở màn cuộc chiến, bên tiến
công tiến hành thủ đoạn gây sát thơng mềm bằng tác chiến điện tử, làm
cho công tác chỉ huy của đối phơng khó khăn, thông tin bị gián đoạn, rađa bị
mù, vũ khí không còn khả năng điều khiển tiến tới sử dụng các phơng
tiện phá huỷ cứng bằng cách bất ngờ phóng một lợng lớn tên lửa chiến
thuật-chiến dịch, mật độ cao vào những sân bay chính của đối phơng, làm
cho máy bay của đối phơng về cơ bản không cất cánh đợc, đồng thời vô hiệu
hoá hệ thống báo động cảnh giới và hoả lực phòng không của đối phơng. Sau
đó, nhiều tốp máy bay chiến đấu xuất kích, bay ở độ cao siêu thấp, tấn công
trên qui mô lớn vào các trạm rađa mặt đất, trận địa tên lửa phòng không
phá huỷ toàn bộ hệ thống phòng không đối phơng, giành quyền khống chế
trên không. Tiếp đó là sự tiến công ồ ạt của các phơng tiện tiến công đờng
không khác nh máy bay, tên lửa, bom đạn các loại nhằm tiêu diệt các mục
tiêu trọng điểm của đối phơng, mở đờng cho lực lợng lục quân và các lực lợng khác hoàn thành các mục tiêu chiến dịch đề ra.
Đ2.2: vai trò của khoa học-kỹ thuật-công nghệ
cao trong sự phát triển của các phơng

Tiện tiến công đờng không
I/ Khả năng hoạt động của các phơng tiện tiến công đờng không:
Do vũ khí tiến công đờng không đóng vai trò chủ yếu trong chiến tranh
công nghệ cao, nếu nh các cuộc chiến tranh trớc đây, đặc biệt là cuộc chiến
tranh ở Việt Nam, ngời ta còn tranh cãi về hiệu quả và vai trò to lớn của phơng tiện tiến công đờng không, thì đến nay, sau chiến tranh Vùng Vịnh ngời
ta không thể phủ nhận hiệu quả và vai trò to lớn của nó.
Tuỳ thuộc vào qui mô và tình huống chiến tranh, các phơng tiện tiến
công đờng không có vai trò và nhiệm vụ khác nhau. Nhng tóm lại, nó có
những nhiệm vụ chủ yếu sau: tập kích đờng không vào đối phơng để phá huỷ
tiềm lực quân sự, kinh tế, hệ thống lãnh đạo-chỉ huy của nhà nớc và quân
đội, giành u thế hạt nhân và trên không, cô lập vùng tác chiến, yểm trợ trực
tiếp từ trên không và tiến hành tác chiến điện tử nhằm tiêu diệt tiềm lực và
khả năng chiến tranh của đối. Đồng thời, thực hiện các hoạt động răn đe, gây
sức ép, làm hoang mang, rối loạn tinh thần đối phơng, hổ trợ cho lực lợng
trong nớc gây bạo loạn lật đổ.
Trong suốt quá trình phát triển của các phơng tiện tiến công đờng không
thì cuộc tranh đua về tốc độ vẫn là cuộc tranh đua gay go nhất, nớc nào cũng
muốn có các phơng tiên bay với tốc độ nhanh nhất, vì chỉ có nh vậy mới
4


Tác chiến phòng không trong chiến tranh công nghệ cao
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

giành đợc quyền làm chủ trên không, việc nâng cao tốc độ của phơng tiên
bay phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố kỹ thuật. Mặt khác bay cao cũng là một
tính năng quan trọng, bởi vì khí tiến công thì ngời chỉ huy nào cũng muốn
giành lấy điểm cao, từ trên cao dể dàng lao xuống công kích đối phơng, khi
gặp nguy hiểm có thể nhanh chóng bay lên cao hơn đối phơng, làm đối phơng không thể nào vơn tới đợc.
Do đó các nớc đế quốc ngày càng tăng cờng đầu t để xây dựng và hoàn

thiện các lực lợng tiến công đờng không. Ngày nay, các loại phơng tiện tiến
công đờng không lại đợc trang bị bởi khoa học kỹ thuật tiên tiến thì không
những nâng cao các chức năng vốn có mà còn có thể hoạt động trong mọi địa
hình, thời tiết khác nhau, bay xa nh tên lửa vợt đại châu, bay cao ra ngoài
khoảng không vũ trụ v.v..
* Xét về máy bay:
Máy bay quân sự là một trong các thành phần chủ yếu của phơng tiện
tiến công đờng không. Máy bay là một khí cụ bay có hoặc không có ngời lái,
nặng hơn không khí, có thiết bị để tạo lực kéo hoặc đẩy và thiết bị lực nâng
khi chuyển động trong khí quyển.
Sự ra đời của máy bay quân sự gắn liền với sự phát triển của kỹ thuật
hàng không, từ những máy bay đông cơ bay với tốc độ bé, bay thấp, gần và
chỉ hoạt động trong điều kiện thời tiết cho phép cho tới ngày nay những máy
bay quân sự hiện đại đợc ứng dụng những thành tựu khoa học kỹ thuật mới
nhất (trong các lĩnh vực vật liệu, điều khiển, dẩn đờng vô tuyến, vi xử lý,
lade), có u thế về tính cơ động cao, tốc độ lớn (thờng vợt âm và siêu vợt
âm), tầm hoạt động rộng và trong mọi điều kiện thời tiết, có khả năng típ
nhiên liệu trên không, hệ thống cấp cứu hiện đại v.v.. nh Hiện nay ứng dụng
nền khoa học vũ trụ, thì cũng đã xuất hiện loại máy bay vũ trụ, có khả năng
hoạt động trong cả khí quyển lẩn trên khoảng không vũ trụ, một dạng máy
bay vũ trụ đợc dùng hiện nay là tàu con thoi nh Côlômbia, Endivơ của Mỹ
và Buran của Liên Xô củ.
Không những thế để tăng khả năng chiến đấu, máy bay quân sự ngày
nay còn đợc trang bị các phơng tiện hiên đại hoạt động trong mọi điều kiện
thời tiết nh: rađa tìm diệt mục tiêu, trang bị kháng áp để bay cao, hệ thống tự
động dẫn đờng chỉ huy,các loại vũ khí tối tân khác v.v..
* Tên lửa:
Tên lửa là khí cụ bay không ngời lái, có hoặc không có điều khiển, thờng chỉ xử dụng một lần, chuyển động dới tác động của trọng lực do động cơ
phản lực tạo ra.
Cùng với sự phát triển khoa học kỹ thuật, những mục tiêu quan trọng thờng đợc bảo vệ bởi một hệ thống phòng không rất mạnh, đây là khó khăn lớn

cho đối phơng nếu họ sử dụng máy bay tới tập kích, tính bất ngờ của đòn tiến
công bị hạn chế, nên hiệu quả đột kích không cao. Vì vậy, đột kích bằng tên
lửa dần trở thành một thủ đoạn mở đầu cuộc chiến. Bởi vì, tên lửa có tầm bắn
xa, độ chính xác cao, uy lực mạnh. Với sự xuất hiện của vũ khí tên lửa, đặc
biệt là tên lửa đờng đạn chiến lợc, máy bay ném bom sẽ mất đi vị trí độc tôn,
nó không còn là là phơng tiện mang vũ khí hạt nhân duy nhất nữa.
Ngày nay, thì hệ thống tên lửa không ngừng đợc cải tiến để nâng cao
các tính năng nh: cự ly, tốc độ, độ chính xác, có khả năng hoạt động trong
mọi diều kiện thời tiếtmà điển hình là các tên lửa vợt đại châu. Các loại tên
lửa nhử mồi có thể bay ở cự ly thấp qua các địa hình phức tạp, trong mọi điều
5


Tác chiến phòng không trong chiến tranh công nghệ cao
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

kiện thời tiết, ngày đêm, để tránh lới phòng không đối phơng với tốc độ siêu
âm và dẫn máy bay tới khu vợc chỉ định với độ sai số 1m. Có thể tấn công
mục tiêu mặt đất từ cự ly 250km.
II/ Khả năng sống còn của các phơng tiện tiến công đờng không:
Trong chiến tranh hiện đại thì ngoài khả năng cơ động, hoả lực thì khả
năng sống còn cũng không kém phần quan trọng nếu không muốn nói nó có
tầm quan trọng hàng đầu. Bởi vì trang bị các phơng tiện tiến công đờng
không hiện đại rất tốn kém, mặt khác ngời điều khiển các phơng tiện này đòi
hỏi phải có một trình độ cao, nên vấn đề đặt ra hiện nay cho các nhà chế tạo
là phải làm sao để tối thiểu hoá khả năng bị tiêu diệt của phơng tiện trong
điều kiện đối phơng có hệ thống phòng không hiện đại. Điều này phụ thuộc
vào hai yếu tố: kỹ thuật và con ngời.
- Yếu tố con ngời trong chiến tranh hiện đại ngày dần đợc thay thế bởi
các hệ thống tự động có thể làm thay công việc của con ngời mà có

độ chính xác rất cao, tuy nhiên cũng không xem nhẹ yếu tố con ngời
bởi vì không phải bất kỳ công việc nào hiện nay máy móc cũng làm
đợc. Một ngời phi công giỏi có thể bay thấp, tốc độ cao, lợi dụng địa
hình hiểm trở (nhất là các khe núi, cửa sông)và những hạn chế của
rađa đối phơng để bay vào tấn công bất ngờ, thủ đoạn này đã đợc phi
công Mỹ sử dụng rất nhiều ở chiến tranh Việt Nam và Nam T. Tuy
nhiên để bay thấp gặp rất nhiều khó khăn đó là khi bay thấp thì ngời
lái sẽ rất căng thẳng, cộng với địa hình phức tạp sẽ gây rất nhiều
nguy hiểm cho ngời lái, khi bay thấp phải phối hợp với tốc độ cao
néu không sẽ bị các tầm súng tầm thấp bắn hạ, mặt khác bay thấp thì
điều kiện không khí, nhiệt độ không ổn định sẽ gây khó khăn.
- Trong thời đại ngày nay, thì yếu tố kỹ thuật đóng vai trò then chốt, dới sự tác động của khoa học kỹ thuật công nghệ cao thì đã khắc phục
các nhợc điểm để tăng khả năng cơ động, hoả lực dặc biệt là tăng
khả năng sống còn của trang thiết bị. Các phơng tiện tiến công đờng
không hiện đại có tốc độ cao, khả năng cơ động tốt đã gây không ít
khó khăn cho khả năng kháng cự của đối phơng. Để đảm bảo bay
thấp an toàn, gần đây, một số loại máy bay đợc trang bị hệ thống tự
động quan sát địa hình và điều khiển máy bay tránh vật cản, nhờ đó
máy bay có thể bay ở độ cao 15-20 m mà không bị đâm vào các vật
cản trên mặt đất.
Ngày nay, nhiều loại máy bay tàng hình đã đợc đa vào sử dụng, ví dụ
nh: F-22, của Mỹ, có khả năng tàng hình ở mọi tần phổ, mặt cắt phản xạ rađa
chỉ bằng 1% của F-15 (khoảng 0,065-0,08). Ngoài ra còn có các biện pháp
tàng hình hồng ngoại, âm thanh và ánh sáng I-42 của Nga cũng là loại máy
bay tàng hình vừa có khả năng tiêm kích và cờng kích, F-117A của Mỹ tàng
hình ở bớc sóng m, dm, cm.
Sự sống còn của máy bay còn đợc tăng lên nhờ khả năng tăng giảm tốc
độ trong thời gian ngắn nh F12 ở độ cao 9140m có thể tăng tốc độ từ M0,8
lên M1,8 trong khoảng từ 45s-55s, góc công kích lớn từ 45-60 độ cho phép
nhanh chóng tiếp cận và tách xa đối phơng khi cần thiết, có rađa ở phía sau

và tiêu diệt tên lửa diệt máy bay của đối phơng ở phía sau.
III/ Khả năng chế áp điện tử:

6


Tác chiến phòng không trong chiến tranh công nghệ cao
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Chế áp vô tuyến điện tử đợc sử dụng để ngăn cản, gây khó khăn cho các
hoạt động của các phơng tiện vô tuyến điện tử của đối phơng bằng cách phát
sóng vô tuyến điện tử, âm thanh và hồng ngoại hoặc tiêu diệt chúng nhờ dẫn
vũ khí theo tia sóng vào nguồn phát xạ đó nh tên lửa Shrike đợc sử dụng
trong chiến tranh Việt Nam, Vùng Vịnh, Nam T. Hình thức này ngời ta gọi
là chế áp bằng hoả lực.
Trong chiến tranh công nghệ cao, thì yếu tố bất ngờ, bí mật có vai trò
quan trọng. Muốn vậy tác chiến điện tử phải xuyên suốt quá trình tác chiến,
trớc khi không tập bên tiến công tiến hành gây nhiễu điện tử mạnh, chế áp,
phá huỷ hệ thống rađa, thông tin, chỉ huy của đối phơng, giành quyền khống
chế điện tử, loại bỏ những chớng ngại cho đòn tập kích. Mặt khác ngày nay,
để phát huy triệt để u thế kỹ thuật cao, thì các phơng tiện tiến công đờng
không lấy ban đêm làm thời cơ tiến công có lợi để tăng khả năng tiến công
của quân nhà, hạn chế khả năng chống trả của đối phơng, vì vậy chế áp điện
tử càng trở nên quan trọng. Trong chiến tranh hiện đại thiết bị gây nhiễu có
thể lắp trên máy bay chuyên dụng thờng hoạt động chủ yếu ở các khu vực
cách ngoài tầm của tên lửa phòng không đối phơng, hoặc đợc lắp trên chính
bản thân các máy bay ném bom, tiêm kích nh máy bay ném bom chiến lợc
B52 của Mỹ. Thí dụ: trong chiến tranh Việt Nam, Libi, Vùng Vịnh, không
quân Mỹ đã tiến hành nhiều thủ đoạn gây nhiễu nh sử dụng các máy bay tác
chiến điện tử các loại (EB-66, EF-111,) để chế áp hệ thống rađa, tên lửa

phòng không, phát tín hiệu giả, phá hoại hệ thống C3I (chỉ huy, kiểm soát,
truyền thông, tình báo) của đối phơng Không những thế các phơng tiện còn
tung ra các loại nhiễu tiêu cực nhằm mục đích gây rối loạn hệ thống rađa của
đối phơng, làm cho đối phơng không phân biệt đâu là mục tiêu, nh tung ra
ngoài các mảnh kim loại, các dải kim loại mà đã đợc sử dụng nhiều trong
chiến tranh ở Việt Nam.
IV/ Khả năng điều khiển có độ chính xác cao:
Trong thời đại ngày nay, cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ
cao, thì khoa học kỹ thuật quân sự cũng phát triển không ngừng, vũ khí tiến
công đờng không cũng không ngoại lệ. Mặt khác chi phí cho một cuộc chiến
tranh hiện đại rất lớn đòi hỏi vũ khí nói chung, và vũ khí tiến công đờng
không nói riêng phải những tính năng sao cho hiệu quả sử dụng cao nhất,
trong đó khả năng điều khiển độ chính xác cao đợc đặt lên hàng đầu.
Hiện nay, trên thế giới thì danh từ vũ khí tinh khôn đã không còn xa lạ
nhất là sau hai cuộc chiến tranh Vùng Vịnh và Nam T, điều này chứng tỏ khả
năng điều khiển có độ chính xác cao nhất là đối với vũ khí tiến công đờng
không không phải là phát triển hết mà sẽ còn tiến xa hơn. Các loại vũ khí sử
dụng trong hai cuộc chiến tranh vừa qua cho ta thấy khả năng điều khiển có
độ chính xác rất cao, sai số bây giờ chỉ vòng trong 1m hoặc vài bớc chân.
Phơng tiện tiến công đờng không hiện nay, với những vũ khí cực kỳ hiện
đại nh: các loại tên lửa có điều khiển, bom có điều khiển bằng vô tuến truyền
hình, hồng ngoại, lade, âm thanh v.v.. Ngoài ra các phơng tiện trinh sát, dẫn
đờng đặt trên mặt đất cũng nh đặt trên máy bay đợc cải tiến đáng kể làm
tăng khả năng trinh sát, tăng độ chính xác. Trong giai đoạn công nghệ phát
triển thì phơng tiện trinh sát của các nớc tiên tiến chủ yếu là vệ tinh nh: vệ
tinh trinh sát chụp ảnh, vệ tinh trinh sát điện tử, vệ tinh báo động sớm tên lửa
đờng đạn, vệ tinh giám thị hải dơng.

7

Tác chiến phòng không trong chiến tranh công nghệ cao
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ví dụ trong cuộc chiến tranh Nam T với hệ thống định vị toàn cầu
(GPS) đã dẫn đờng cho các loại phơng tiện tiến công đờng không với độ
chính xác rất cao
Đ2.3:

vai trò của tác chiến phòng không

Chủ nghĩa Mác-Lênin đã khẳng định mọi sự vật hiện tợng đều tồn tại
hai mặt đối lập, thì vũ khí công nghệ cao nói chung và vũ khí tiến công đờng
không cũng không ngoại lệ, bất kỳ loại vũ khí nào cho dù nó có hiện đại đến
đâu đều có nhợc điểm, vì vậy một vấn đề đặt ra cho bộ đội phòng không,
không quân là làm cách nào để có thể tận dụng tốt nhợc điểm của địch, hạn
chế nhợc điểm của ta để có thể chiến thắng vũ khí công nghệ cao. Điều này
đã đợc chứng minh qua thực tế đó là cuộc chiến tranh Việt Nam và Nam T.
Để làm đợc điều này, có rất nhiều thách thức khó khăn đặt ra. Để chống
lại vũ khí công nghệ cao đặc biệt là vũ khí tiến công phòng không trong thời
đại hiện nay thì tác chiến phòng không có vai trò cực kỳ quan trọng.
I/ Khả năng hoạt động của rađa phòng không:
Bộ đội rađa phòng không là một binh chủng bảo đảm chủ yếu cho tác
chiến phòng không và phòng tránh địch trên không của quân chủng phòng
không, của quân đội và phòng không nhân dân trong cả nớc. Chức năng chủ
yếu của bộ đội rađa phòng không là quản lý chặt chẻ vùng trời của tổ quốc,
kịp thời phát hiện mọi hoạt động trên không đặc biệt là thời điểm tập kích đờng không của địch, không để Tổ Quốc bị bất ngờ trong mọi tình huống.
Rađa phòng không có những đặc điểm sau:
- Thờng xuyên sẵn sàng chiến đấu cao cả thời bình cũng nh thời chiến,
tổ chức trực ban sẵn sàng chiến đấu chặt chẻ liên tục trong mọi thời

gian, tình huống chiến đấu diển biến khẩn trơng phức tạp, quyết liệt,
không gian rộng lớn.
- Đối tợng chiến đấu có số lợng lớn máy bay và phơng tiện hoật động
đờng không đợc trang bị hiện đại.
- Đội hình chiến đấu rất phân tán, rộng khắp lại chịu ảnh hởng của
nhiều điều kiện địa hình thời tiết khác nhau song lại đòi hỏi sự chỉ
huy chiến đấu tập trung thống nhất cao.
- Hiệp đồng chiến đấu với nhiều đơn vị có yêu cầu cao và khác nhau,
nhất là đối với đơn vị hoả lực phòng không.
- Trang bị khí tài hiện đại đồng bộ, trong chiến đấu đảm bảo kỹ thuật
rất phức tạp tiêu thụ cơ sở vật chất lớn.
Rađa phòng không có vai trò cực kỳ quan trọng trong hệ thống phòng
không phòng thủ quốc gia, một trong những hớng nghiên cứu và ứng dụng
khoa học kỹ thuật quân sự. Xu hớng hiện nay trên thế giới là tàng hình hoá
các phơng tiện tiến công đờng không, đối tợng phát hiện chủ yếu của rađa
phòng không, nhằm vô hiệu hoá gây khó khăn cho hoạt động của rađa, tạo
yếu tố bất ngờ trong tiến công và tập kích đờng không. Trong lĩnh vực tác
chiến điện tử việc chống phá các hoạt động bình thờng của rađa, tiêu diệt
rađa của đối phơng khi chiến tranh xảy ra cũng đợc các nớc đặc biệt quan
tâm.
II/ Khả năng hoạt động của tên lửa phòng không:

8


Tác chiến phòng không trong chiến tranh công nghệ cao
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bộ đội tên lửa phòng không là binh chủng cơ bản của bộ đội phòng
không quốc gia có nhiệm vụ hợp đồng chặt chẻ với các quân binh chủng

đánh trả các cuộc tập kích đờng không của địch một cách có hiệu quả, bảo
vệ vững chắc mục tiêu đợc giao. Bộ đội tên lửa phòng không đồng thời cũng
có thể tham gia vào việc đập tan các cuộc tiến công trên bộ của địch bằng
cách yểm hộ cho bộ binh, không quân hoạt động trên chiến trờng.
Trong thời bình, thì vai trò của bộ đội tên lửa phòng không cũng rất to
lớn. Với nhiệm vụ hiện nay là không cho các phơng tiện tiến công đờng
không của địch xâm phạm vùng trời đất nớc với mục đích trinh sát hoặc
khiêu khích và luôn sẵn sàng để có thể đánh trả các cuộc tập kích đờng
không của địch. Khi chiến tranh xảy ra, nhất là chiến tranh công nghệ cao
mà các cuộc tập kích đờng không đóng vai trò then chốt, thì vai trò của bộ
đội tên lửa phòng không càng đợc khẳng định.
Bộ đội tên lửa phòng không có các khả năng chiến đấu:
- Có hoả lực mạnh, hiệu quả cao.
- Có khả năng tiêu diệt mục tiêu trên không ở độ cao từ (20m đến
30km).
- Có khả năng chiến đấu trong mọi điều kiện thời tiết.
- Có khả năng cơ động hoả lực nhanh.
III/ Khả năng chiến đấu của pháo phòng không:
Bộ đội pháo phòng không có nhiệm vụ hiệp đồng với không quân tiêm
kích, tên lửa phòng không, rađa phòng không cũng nh các phơng tiện phòng
không khác bảo vệ vững chắc vùng trời của Tổ quốc. Tiêu diệt các mục tiêu
trên không từ tầm trung trở xuống, đồng thời bảo vệ bộ đội hợp thành trong
các hình thức tác chiến, sẵn sàng đánh địch mặt đất, mặt nớc cũng nh các
nhiệm vụ khác.
Pháo phòng không là lực lợng cơ bản để xây dựng lực lợng phòng
không tại chổ và rộng khắp. Pháo phòng không có tính chất:
- Diễn biến chiến đấu khẩn trơng, liên tục, phức tạp.
- Yêu cầu hợp đồng chiến đấu cao.
- Hình thức phơng pháp chiến đấu phong phú và đa dạng.
Khả năng chiến đấu của pháo phòng không: các phơng tiện tiến công đờng không hoạt động ở độ cao trung bình trở xuống, chủ yếu là máy bay

chiến thuật, trực thăng, tên lửa có cánh.
IV/ Vai trò của tác chiến điện tử trong chiến tranh công nghệ cao:
Tác chiến điện tử là một bộ phận hợp thành của chiến tranh vô tuyến
điện tử, chủ yếu là thực hiện các chức năng chiến thuật. Thực chất của tác
chiến điện tử là một cuộc chiến tranh trên lĩnh vực vô tuyến điện.
Nếu xét đơn thuần về kỹ thuật thì chiến tranh vô tuyến điện tử chỉ là
một cuộc chiến đấu giành u thế năng lợng bức xạ sóng điện từ. Nhng nếu bỏ
qua mọi chi tiết kỹ thuật thì chiến tranh vô tuyến điện tử chỉ đơn giãn là một
cuộc chiến đấu giành thời gian. Bên tiến công dùng các biện pháp chống vô
tuyến điện tử với mục đích rút ngắn thời gian mà đối phơng cần thiết để phản
ứng, về phần mình phía phòng ngự đem tất cả mọi biện pháp để kéo dài thời
gian cho mình kịp đối phó.
Tác chiến điện tử là một dạng quan trọng của tác chiến phòng không.
Các biện pháp tác chiến điện tử đợc tiến hành kết hợp với việc tiêu diệt các

9


Tác chiến phòng không trong chiến tranh công nghệ cao
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

thiết bị và hệ thống vô tuyến điện tử của địch. Tác chiến điện tử là một hình
thức tác chiến dựa trên kỹ thuật điện tử, là sự kết hợp giữa các biện pháp kỹ
và chiến thuật nhằm phát huy cao nhất tính năng tác dụng của vũ khí khí tài
thực hiện thắng lợi phơng án tác chiến.
Ngày nay, trong chiến tranh công nghệ cao, càng khẳng định vai trò vô
cùng quan trọng của tác chiến điện tử. Với sự phát triển vũ bão của khoa học
kỹ thuật công nghệ, đặc biệt là trong lĩnh vực điên tử, thì tác chiến điện tử có
thể nói đã trở thành một cuộc chiến đấu thật sự cả thời bình cũng nh thời
chiến, một cuộc chiến đấu dai dẳng giữa ta và địch. Mặt khác tác chiến điện

tử ngày nay có thể trinh sát các mục tiêu của đối phơng, chế áp vô tuyến điện
tử, chống nhiễu
Do tầm quan trọng của tác chiến điện tử, các nớc trên thế giới không
ngừng chạy đua, cải tiến các thiết bị tác chiến điện tử.

Chơng III:xu hớng phát triển của phòng không
Trong tơng lai
---------Trong thời đại ngày nay, cùng với những tiến bộ vợt bậc của khoa học
công nghệ, thì các loại vũ khí nói chung và vũ khí tiến công đờng không nói
riêng đều không ngừng phát triển. Bây giờ chúng ta có thể nói rằng, trong thế
kỷ tới các cuộc chiến tranh nếu có xảy ra sẽ là các cuộc tập kích bằng đờng
không và chiến tranh điện tử đóng vai trò chủ đạo.Không những thế các cuộc
tiến công bằng đờng không trong tơng lai, không chỉ bó hẹp ở một độ cao
nhất định, mà có thể ở mọi độ cao với tốc độ cao và cực kỳ chính xác. Các vũ
khí tiến công đờng không có thể tiến công từ vũ trụ, có khả năng tàng hình
và có tầm huỷ diệt lớn.
10


Tác chiến phòng không trong chiến tranh công nghệ cao
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Vậy một vấn đề có tính chất cấp thiết đặt ra là làm cách nào để chống đợc các loại vũ khí tiến công đờng không hiện đại, không còn cách nào khác
các hệ thống phòng không phải không ngừng cải tiến cả về mặt kỷ thuật lẩn
chiến thuật, để có thể đối phó đợc các loại vũ khí đờng không hiện đại.Ví dụ
nh rađa phòng không trong tơng lai có thể phát hiện mục tiêu ở xa hơn, có
thể kiểm soát đợc toàn cầu, có khả năng tính toán, dùng vệ tinh làm nhiệm
vụ của rađa, có thể hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết, địa hình.Mặt
khác hệ thống phòng không trong tơng lai sẽ đợc vũ trụ hoá, các tên lửa
phòng không sẽ bay ra không gian vũ trụ để tìm diệt các rađa đối phơng,

đánh trả các phơng tiện tiến công đờng không từ vũ trụ.
Đối với nớc ta, là một nớc nông nghiệp lạc hậu lại chịu hậu quả nặng nề
của chiến tranh, đang từng bớc hội nhập với thế giới để cùng nhau phát triển,
cùng với nhân dân tiến bộ, yêu chuộng hoà bình trên thế giới cùng xây dựng
một thế giới hoà bình, ổn định Việt Nam muốn làm bạn với tất cả các nớc
trên thế giới đó là chủ trơng của đảng và nhân dân ta. Tuy nhiên các thế lực
thù địch mà đứng sau lng là bọn diều hâu đế quốc luôn tìm cách thôn tính
đất nớc ta, Không có gì quí hơn độc lập tự do chúng ta kiên quyết chống
lại các hành động xâm phạm tổ quốc (vùng trời, vùng biển, đất liền).Đối với
tầng lớp sinh viên Việt Nam, tầng lớp tri thức trẻ của đất nớc, phải không
ngừng học tập để có tiếp thu các thành tựu khoa học mới nhất, để thực hiện
thành công công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc, xây dựng nớc
ta ngày càng giàu đẹp hơn, sánh vai cùng với các cờng quốc trên thế giới.
Tuy nhiên cũng không ngừng cảnh giác, luôn luôn có ý thức quốc phòng để
sẵn sàng chống lại với mọi âm mu thủ đoạn của kẻ thù. Đi đôi với công cuộc
công nghiệp hoá, hiện đại hóa thì chúng ta đồng thời phải xây dựng một
quân đội chính qui, hiện đại.

Mục lục

Chơng I:
Lời nói đầu.1
Chơng II: Vai trò của tác chiến phòng không trong chiến
Khoa học-kỹ thuật-công nghệ caojjjf...3
Chiến tranh công nghệ cao.3
Vai trò của khoa học-kỹ thuật-công nghệ cao trong sự phát
triển của các phơng tiện tiến công đờng không.5
Vai trò của tác chiến phòng không9
Chơng III: Xu hớng phát triển của phòng không trong
tơng lai.13

Mục lục:.14

11