CHƯƠNG IV THỊ TRƯỜNG CẠNH TRANH và độc QUYỀN

Chương iV:
Thị trường cạnh tranh và độc quyền

I. Thị trường và phân loại thị trường
* Khái niệm thị trường
* Phân loại thị trường
* Các tiêu thức phân loại


Loại
thị trư
ờng

Ví dụ

CT
HH

Sản
phẩm
nông
nghiệp

CT
đQ

Dầu gội,
bia...

Số lư
ợng

người
sx

Loại
sản
phẩm

Sức
mạnh
thị trư
ờng

Hàng
rào ra
nhập

Hình
thức
CT phi
giá

Rất
nhiều

đồng
nhất

Không có

Không có

Không có

Bắt đầu
có nhưng
thấp

Bắt đầu
có nhưng
thấp

Quảng
cáo,
khuyến
mại

Nhiều

Phân biệt

đQ
Tđ

Xe máy,
ôtô, dầu
mỏ

Một số

Phân biệt

hoặc
giống

Cao

Cao

đQ

điện, đư
ờng sắt

1 hãng

Duy nhất

Rất cao

Rất cao

Quảng
cáo,
khuyến
mãi,
thanh
toán
Không
có, nếu
quảng
cáo chỉ

để giới
thiệu


II. Thị trường cạnh tranh hoàn hảo
( Perfect competitive market)
1. Đặc điểm
2. Đường cầu và đường doanh thu cận biên

Hãng chấp nhận giá sẵn có trên thị trường
nên đường cầu hãng CTHH là đường nằm
ngang, tại mức giá cân bằng của thị trường


P

MC

P

Stt

ATC

Pe

Pe

D=MR

Dtt
0

Qe

Q

0

Qe

Q


Hãng bán mọi sản phẩm ở mức giá Pe
=> P = MR => đường doanh thu cận biên
trùng với đường cầu
* Chứng minh: Q* tại đó P = MC hãng đạt
lợi nhuận tối đa
* Chú ý: Điều kiện để có lợi nhuận P > ATC
Điều kiện để tối đa hoá lợi nhuận P = MC


4. §iÓm hoµ vèn, ®ãng cöa hay tiÕp tôc s¶n xuÊt
* §iÓm hoµ vèn
TR = TC = FC + VC
P.Q = FC + AVC. Q
Qhv = FC/(P - AVC)
* §iÓm ®ãng cöa hay tiÕp tôc s¶n xuÊt

P

MC

Pa
Pe
Pb
Pe’
0

ATC

A

AVC

B

D =M R

I

C
Q*

Q


5. §­êng cung cña CTHH vµ ®­êng cung ngµnh

* H·ng CTHH cã P = MC nªn ®­êng cung
cña h·ng CTHH trïng víi ®­êng MC
P

MC
AVC

P2
P1

0

Q1 Q2

Q


5. ThÆng d­ s¶n xuÊt (Producer surplus)
*Kh¸i niÖm:
P
MC
Pe

D = MR

P2
P1
P0

0

Q1 Q2

Q3

Q


* Mèi quan hÖ gi÷a thÆng d­ s¶n xuÊt vµ lîi nhuËn:

PS = TR - VC = TR - ( TC -FC )
=> PS = TR - TC + FC = ∏ + FC

=> PS cã mèi quan hÖ tû lÖ thuËn víi ∏ vµ FC


III. Thị trường độc quyền (Monopoly market)
1. Khái niệm
2. Đặc điểm
3. Nguyên nhân:
4. Đường cầu và đường doanh thu cận biên


P, C

MR
0

D
Q

5. Quyết định sản xuất của nhà độc quyền bán
* Nhà độc quyền tối đa hóa lợi nhuận tại mức
sản lượng Q* tại đó MR = MC
*Giá bán P* được xác định trên đường cầu D
Lợi nhuận cực đại là:

max = (P* - ATC). Q*


P

P1
P*
P2
Pb

0

A1

MC
A
B

A2

MR
Q1 Q*

Q2

ATC

D
Q


* Hãng ĐQ không có đường cung hay nói
cách khác không có mối quan hệ hàm số giữa
P và Qs.

* Trong ĐQ sự dịch chuyển của đường cầu có
thể làm P thay đổi Q giữ nguyên, hoặc P giữ
nguyên Q thay đổi hoặc cả P và Q đều thay đổi.


P
P1

P
D1

MC

D2

P2

MC

P1
P2

D2
MR2 D1

MR2

MR1

MR1

0

Q1

Q

0

Q1Q2

Q


P
MC

P2
P1

D2
MR2

0

Q*1

MR1
Q*2

D1
Q


6. Sức mạnh độc quyền bán
ĐQ bán đặt P > MC=> có sức mạnh ĐQ bán

Abba Lerner đưa ra L năm 1934
L = P - MC

; (0 < L < 1)

P
* Chú ý: - L >> => sức mạnh ĐQ càng lớn
- L = 0 => P = MC, không có sức mạnh ĐQ

7. Ph©n biÖt gi¸: (Price Discrimination)
7.1. Ph©n biÖt gi¸ hoµn h¶o (cÊp 1)
P
MC P
MC
P*

P*’ CS
PS

D

PS
MR = D

MR
0

Q* Q*’

Q 0

Q*’

Q


7.2. Ph©n biÖt gi¸ cÊp 2:
P
P1

P2

P*’
P*’
MR
0

Q1 Q2

Q*

Q*’

ATC
MC
D
Q


7.3. Ph©n biÖt gi¸ cÊp 3:
P

MR1 =MR2 =MRtt; Q1 + Q2 = Qtt
MC

P1
P2

D2

D1

MRtt
MR1

0

Q2

Q1 Qtt

MR2

Q


7.4. §Æt gi¸ theo thêi gian (thêi kú)
P
P1
P2

MC

MR1
0

Q1

D1
Q2

MR2

D2
Q


7.5. §Æt gi¸ theo thêi ®iÓm (cao ®iÓm)
P
MC
P2
P1
D2
MR2
MR1
0

Q1

D1
Q2

Q


7.6. §Æt gi¸ hai phÇn:
P
CS
MC

P*

0

Q1 Q2 Q3 Q4 Q*

Q


IV. Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo
(Imperfect competition market)
1. Cạnh tranh độc quyền
* Khái niệm: Là thị trường có nhiều hãng
cung cấp và bán sản phẩm nhưng sản phẩm
của mỗi hãng có sự phân biệt
* Đặc điểm:
- Có nhiều người bán
- Sản phẩm khác nhau (dị biệt hoá)